Xem mẫu
- QUY HOAÏCH
KIEÁN TAÏO NÔI CHOÁN AN CÖ HAÁP DAÃN & TAÙC GIAÛ
CHO CAÙC KHU DAÂN CÖ ÑOÂ THÒ
TS.KTS. TrAàN MINH TUøNG,
ThS.KTS. NGUYEÃN THAøNH HÖNG
Ñaët vaán ñeà
Ñoâ thò hoùa ñaõ giuùp caùc thaønh phoá treân theá giôùi phaùt trieån maïnh caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng, trôû thaønh nhöõng
“ñoâ thò hieän ñaïi” vôùi caùch tieáp caän ñöôïc ñaùnh giaù laø (1) Phaân khu chöùc naêng quaù möùc khieán ngöôøi daân caû
ngaøy phaûi di chuyeån töø khu naøy sang khu khaùc; (2) Ñoâ thò trôû neân buoàn chaùn, bò caùc ñaïi loä chia caét, khoâng
coù phoá phöôøng; (3) Coâng naêng ñoâ thò yeáu keùm, nhieàu ngöôøi boû ra ôû doïc caùc ñöôøng ngoaïi thaønh; (4) Truyeàn
thoáng vaên hoùa vaø lòch söû bò xem nheï do chuû tröông trieät haï caùc khu ñoâ thò cuõ ñeå xaây môùi; (5) Khuyeán khích
coâng trình kieán truùc mang tính töôïng ñaøi, xa rôøi moâi tröôøng chung quanh vaø taàm voùc con ngöôøi; (6) Nhaø ôû laép
gheùp, ñôn ñieäu; khu nhaø ôû boá trí nhö doanh traïi, thieáu coâng naêng hoãn hôïp, ñi laïi döïa vaøo xe hôi; (7) Maïng
giao thoâng goàm caùc ñaïi loä vaø ñöôøng nhaùnh taïo ra taéc ngheõn giao thoâng [1].
Caùc ñoâ thò Vieät Nam cuõng naèm trong xu höôùng ñoù, thaäm chí do aûnh höôûng cuûa cheá ñoä kinh teá taäp trung bao
caáp tröôùc ñaây, coøn ñöôïc quy hoaïch chuû yeáu theo caùc chæ tieâu kinh teá kyõ thuaät, thieáu vaéng caùc yeáu toá xaõ hoäi
[2]. Hieän nay, nhöõng quan ñieåm ñoù ñaõ baét ñaàu daàn thay ñoåi, theá giôùi mong muoán ñoâ thò laø nhöõng nôi choán taäp
trung daân cö theå hieän qua nhöõng giaù trò mang tính caûm xuùc vaø tinh thaàn cuûa ñoâ thò nhö baûn saéc, lòch söû, ña
daïng, thaân thieän, soáng toát... Nhöõng ñoâ thò, thay vì chæ ñôn thuaàn laø söï kieán taïo vaät chaát khoâng ngöøng, caàn trôû
neân “con ngöôøi” hôn - cuûa con ngöôøi, do con ngöôøi vaø vì con ngöôøi - ñieàu töôûng chöøng laø taát nhieân nhöng laïi
voâ cuøng khoù thöïc hieän taïi caùc thaønh phoá voán ñang ñeà cao söï taêng tröôûng ñoâ thò. Thaønh phoá trôû thaønh nhöõng
“boä söu taäp” caùc nôi choán an cö cuûa moãi cö daân, moãi coäng ñoàng maø veû ñeïp, tính haáp daãn ñoâ thò khoâng chæ
ñeán töø nhöõng coâng trình, nhöõng khoâng gian maø coøn ñeán töø tinh thaàn, caûm giaùc maø nôi choán ñoù mang laïi.
Nhieàu khu daân cö môùi oà aït ñöôïc thieát laäp döôùi hình thöùc caùc döï aùn nhaø ôû soá löôïng lôùn, höôùng ñeán muïc tieâu
cung caáp baát ñoäng saûn cho thò tröôøng theå hieän qua nhöõng con soá veà dieän tích, taàng cao, maät ñoä... nhieàu hôn
laø cung caáp moät nôi choán an cö haáp daãn vaø ñaùng soáng cho ngöôøi daân bôûi söï thieáu thoán vaø khoâng ñoàng boä
caùc haï taàng kyõ thuaät laãn haï taàng xaõ hoäi, bôûi nhöõng thieát keá khoâng xuaát phaùt töø caùc yeáu toá hay tyû leä nhaân vaên
phuø hôïp vôùi con ngöôøi, bôûi nhöõng moâi tröôøng cö truù ñoâi luùc mang laïi söï baát an cho nhöõng ngöôøi soáng ôû ñoù.
Do ñoù, baøi vieát naøy nhaèm toång keát caùc khaùi nieäm veà nôi choán cuõng nhö caùc caùch thöùc ñònh löôïng, caùc tieâu chí
ñaùnh giaù tính haáp daãn nôi choán cö truù, ruùt ra caùc vaán ñeà quan troïng trong vieäc kieán taïo nôi choán ñeå töø ñoù coù
theå hoïc taäp, thích öùng vaø aùp duïng cho vieäc thieát keá nhöõng khu daân cö haáp daãn vaø ñaùng soáng taïi caùc thaønh
phoá cuûa Vieät Nam.
“... Khi ta ôû chæ laø nôi ñaát ôû.
Khi ta ñi, ñaát ñaõ hoùa taâm hoàn...”
(Tieáng haùt con taøu - Cheá Lan Vieân)
72 SË 94 . 2018
- Quy h o πc h & t∏ c gi ∂
Caùc khaùi nieäm daãn nhaäp (1) Nôi choán thöù nhaát: Nôi ôû - söï khaùc nhau veà vò trí ñòa lyù, caùc ñieàu kieän
Nôi choán - laø “ñòa ñieåm ñaõ ñöôïc gaùn nghóa” [3]. Theo Tuan Y-F. caûnh quan, kieán truùc, cô sôû vaät chaát... cuõng nhö soá löôïng daân cö, kieåu
(1997) [4], nguyeân goác töø place coù hai nghóa: (1) Vò theá trong xaõ hoäi; daân cö... taïo neân tính chaát vaø hoàn nôi choán rieâng cho moãi khu daân cö.
(2) Vò trí trong khoâng gian. Tuy nhieân, oâng thaáy raèng nôi choán vöôït leân
treân caû hai nghóa ñoù, vôùi söï ñoäc ñaùo rieâng vaø coù nhöõng quy luaät rieâng. (2) Nôi choán thöù hai: Nôi laøm vieäc/hoïc taäp - nhöõng ñieåm ñeán taäp trung
ñoâng ngöôøi haøng ngaøy, ngoaøi nhaø ôû cuûa ngöôøi daân vôùi thôøi gian söû
Nôi choán cö truù, coøn goïi laø choán ôû - ñòa ñieåm nôi maø con ngöôøi cö duïng, taàn suaát vaø möùc ñoä taäp trung ngöôøi thay ñoåi theo thôøi ñieåm.
truù. Nôi choán cö truù thöôøng mang haøm yù xaùc ñònh moät phaïm vi khoâng
gian nhaát ñònh ñeå ñaûm baûo moái lieân heä maät thieát, hoã trôï giöõa tieåu moâi (3) Nôi choán thöù ba: Nôi vui chôi, giaûi trí, giao löu, coâng coäng - thoûa
tröôøng beân trong caên nhaø (nhaø ôû) vôùi ñaïi moâi tröôøng cö truù beân ngoaøi maõn nhu caàu tieáp xuùc, giao löu, giaûi trí giöõa con ngöôøi vôùi nhau, laø ñoäng
(khoâng gian coäng ñoàng, coâng coäng...) ôû caùc caáp ñoä cao hôn ñuû ñeå löïc phaùt trieån caùc khoâng gian ñoâ thò maïnh meõ.
ngöôøi daân coù caûm giaùc (veà) nôi choán hay yù thöùc ñöôïc tinh thaàn (cuûa)
nôi choán, ví duï nhö khu phoá, khu ñoâ thò, thaønh phoá... Caùch laøm ñoâ thò tröôùc ñaây chuû yeáu cuûa Vieät Nam laø toå chöùc phaân vuøng
theo nhöõng coâng naêng taùch bieät. Tuy nhieân, hieän nay vieäc taùch bieät nôi
Kieán taïo nôi choán - taïo ra moät nôi naøo ñoù vôùi moät baûn saéc rieâng bieät choán naøy ngaøy caøng coù tính töông ñoái. Ñeå taêng cöôøng tính tieän nghi
vôùi caùc khoâng gian soâi ñoäng mang laïi haïnh phuùc, nieàm vui vaø nguoàn ngaøy caøng cao cuûa cuoäc soáng, tuy nôi choán cö truù vaãn laø quan troïng
caûm höùng. Thaønh coâng cuûa vieäc kieán taïo coù theå ñöôïc ño baèng möùc nhaát, nhöng ñaõ ñöôïc tích hôïp theâm nhieàu yeáu toá cuûa hai nôi choán kia
ñoä caûi thieän cuoäc soáng, caûm giaùc haïnh phuùc hôn vaø giaù trò taøi saûn thoâng qua toå chöùc caáu truùc khoâng gian thaønh phaàn döïa treân vieäc söû
naâng cao hôn [5]. duïng ñaát ñai hoãn hôïp, ña naêng hoùa caùc khoâng gian, ñang trôû thaønh
moät xu theá trong kieán taïo caùc khu daân cö ñoâ thò taïi Vieät Nam, giuùp caùc
Caûm giaùc (veà) nôi choán - traûi nghieäm ñaëc bieät cuûa moät ngöôøi trong moät
moâi tröôøng ñaëc bieät [6] hay laø moái quan heä giöõa con ngöôøi vaø nôi choán
vôùi söï khaùc nhau veà cöôøng ñoä, söï tinh teá vaø caùch dieãn ñaït [5], coù theå
mang tính thaåm myõ, xuùc giaùc, hoaëc tình caûm.
Tinh thaàn (cuûa) nôi choán - söï keát hôïp cuûa caùc ñaëc tính mang laïi cho moät
soá ñòa ñieåm caûm giaùc hoaëc tính caùch ñaëc bieät [5].
Moái quan heä vôùi nôi choán - nhöõng lieân quan voâ hình hay höõu hình giöõa
con ngöôøi vôùi moät nôi choán, thöôøng xaûy ra nhaát vôùi nôi choán cö truù vaø
seõ laø khaùc nhau vôùi nhöõng nôi choán cö truù khaùc nhau.
Nôi choán haáp daãn vaø haáp daãn nôi choán nhìn töø caùc khu
daân cö ñoâ thò
Ñoâ thò luoân ñöôïc xem laø nôi quaàn cö cuûa con ngöôøi vôùi caùc hoaït ñoäng
tam giao - giao tieáp, giao thöông vaø giao thoâng - dieãn ra trong quaù trình
sinh soáng, laøm vieäc, vui chôi, giaûi trí... Tuy nhieân, vôùi söï xuaát hieän cuûa
caùc thieát bò hoã trôï, caùc thieát bò giaûi trí caù nhaân, söï tröïc tieáp trong moái
quan heä tam giao naøy ngaøy caøng giaûm. Internet vôùi caùc maïng xaõ hoäi aûo
laïi thaønh moät nôi thöôøng xuyeân lui tôùi cuûa ngöôøi daân ñoâ thò nhieàu hôn laø
caùc khoâng gian thöïc teá. Thaäm chí, söï phuï thuoäc internet cuûa con ngöôøi
coøn nghieâm troïng ñeán möùc caùc nhaø nghieân cöùu chia ra söï tieán hoùa giao
tieáp cuûa con ngöôøi chæ thaønh hai thôøi kyø: (1) Kyû nguyeân giao tieáp tieàn
Internet vôùi kieåu giao tieáp truyeàn thoáng phoå bieán maët-ñoái-maët; vaø (2)
Kyû nguyeân giao tieáp phuï thuoäc internet vôùi kieåu giao tieáp hieän ñaïi töø-xa
[8]. Ñieàu naøy khieán cho ngöôøi daân ñoâ thò laõng queân daàn thöïc teá, maûi meâ
chaêm lo caùc khoâng gian aûo thay vì laø nhöõng khoâng gian ngoaøi ñôøi thöïc
laøm cho caùc khaùi nieäm veà nôi choán trong taâm thöùc ngöôøi daân baét ñaàu
nhaït daàn, ngöôøi ta coù theå ngaém nghía, traàm troà, bình luaän khoâng ngôùt
veà moät nôi thoâng qua nhöõng böùc aûnh chuïp ñaõ ñöôïc theâm thaét hieäu öùng
cuõng nhö chænh söûa theo yù ñoà cuûa taùc giaû, trôû thaønh nhöõng chuaån möïc
cho cuoäc soáng thay vì laø höôûng thuï tröïc tieáp khoâng khí taïi ñòa ñieåm ñoù
vôùi caùc hoaït ñoäng soáng phong phuù.
Ñoái vôùi ñoâ thò Vieät Nam, V.V. Anh (2016) ñöa ra ba nôi choán quan
troïng [9]:
SË 94 . 2018 73
- nôi choán cö truù hoaøn thieän hôn, loâi keùo vaø “ñaåy” con ngöôøi ra khoûi nhaø,
ít nhaát laø coù theå caûm nhaän ñöôïc caûm giaùc cuûa khoâng gian ngay xung
quanh, beân ngoaøi ngoâi nhaø cuûa mình, thay vì chæ gia taêng tieän nghi beân
trong ngoâi nhaø caøng khieán con ngöôøi löôøi ra ngoaøi vaø löôøi xaây döïng
nhöõng moái quan heä xaõ hoäi tröïc tieáp kieåu tam giao truyeàn thoáng. Ngoaøi
ra, moät soá nôi choán khaùc cuõng mang yù nghóa quan troïng trong cuoäc
soáng cuûa ngöôøi Vieät Nam, chaúng haïn nhö caùc khoâng gian taâm linh,
khoâng gian kyù öùc hoaøi nieäm, khoâng gian di saûn... gaén lieàn vôùi vôùi quaù
trình taïo döïng caùc choán ôû cuõng laø caùc yeáu toá hieän ñang bò mai moät qua
quaù trình phaùt trieån môû roäng ñoâ thò hieän nay.
Vaäy ñieàu gì laøm neân tính haáp daãn cuûa nôi choán? Mulliner E., Maliene
V. (2011) ñaõ ñöa ra moät soá toång keát töø nhöõng nghieân cöùu khaùc nhau,
chaúng haïn nhö: (1) Söï haáp daãn cuûa moät khu (cö truù) ñoâ thò döôøng nhö
taäp trung vaøo chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi söû duïng; (2) Ñeå naâng
cao chaát löôïng cuoäc soáng, caùc nguyeân taéc thieát keá ñoâ thò, quy hoaïch,
taùi sinh vaø caùc coäng ñoàng beàn vöõng caàn ñöôïc quaûng baù roäng raõi; (3)
Thieát keá ñoâ thò toát laø troïng taâm ñeå taïo ra nhöõng nôi sinh soáng vaø chaát
löôïng cao; (4) Moâi tröôøng soáng ñöôïc hoaïch ñònh toát, ñöôïc thieát keá toát
vaø ñöôïc quaûn lyù toát coù theå taïo ra chaát löôïng cuoäc soáng vöôït troäi so vôùi
nhöõng ngöôøi soáng ôû nhöõng nôi khaùc. Töø ñoù, caùc taùc giaû cuõng heä thoáng
hoùa chín yeáu toá aûnh höôûng nhieàu nhaát ñeán tính haáp daãn cuûa nôi choán
cö truù ñoâ thò [10]:
(1) Thieân nhieân vaø caûnh quan - Caûnh quan ñöôïc coi laø moät phaàn trung
taâm cuûa baát kyø hoaït ñoäng phaùt trieån naøo vì ñoù laø ñieàu caàn thieát cho
cuoäc soáng ñoâ thò, laøm cho caùc khu daân cö trôû neân duyeân daùng, meàm
maïi hôn ñeå sinh soáng.
(2) Ña daïng hoùa kieåu loaïi kieán truùc - Caùc khu ñoâ thò haáp daãn cung caáp
nhieàu loaïi toøa nhaø, phong caùch vaø kieåu daùng, thaäm chí caùc toøa nhaø baát
thöôøng cuõng coù theå xem nhö caùc ñieåm moác kieán truùc.
(3) Khaû naêng tieáp caän noäi khu - Moät heä thoáng giao thoâng coâng coäng,
maïng löôùi ñöôøng boä taêng cöôøng khaû naêng ñi boä, ñi xe ñaïp laø nhöõng
yeáu toá quan troïng ñeå taïo ra moät nôi choán haáp daãn, ñaûm baûo an toaøn (8) Nhaø ôû - Caùc khu daân cö caàn taïo ra nhieàu löïa choïn nhaø ôû ñeå ñaùp öùng
cho ngöôøi daân. nhu caàu ña daïng vaø thay ñoåi theo voøng ñôøi cuûa caùc gia ñình, thuùc ñaåy
söï ña daïng xaõ hoäi, traùnh nhöõng khu nhaø ôû bieät cö.
(4) Phaùt trieån chöùc naêng hoãn hôïp - Caùc khu vöïc nhaø ôû, laøm vieäc, coâng
trình coâng coäng, vui chôi giaûi trí... cuûa khu daân cö neáu ôû gaàn nhau, giaûm (9) Khaû naêng sinh keá - Vieäc taïo ra caùc khu vöïc cö truù haáp daãn seõ loâi
thieåu vieäc di chuyeån treân nguyeân taéc khaû naêng ñi boä seõ laø neàn taûng cho keùo daân cö, laøm gia taêng maät ñoä ñoâ thò, taêng theâm cô hoäi sinh keá cho
thaønh phoá beàn vöõng vôùi ba caáp ñoä baùn kính phuïc vuï cô baûn (200m, cö daân thoâng qua söï ña daïng hoùa caùc ngaønh ngheà, ña daïng hoùa
400m vaø 800m). nguoàn thu nhaäp cuûa ngöôøi daân.
(5) Khu phoá vaên hoaù vaø quaûng tröôøng coâng coäng - Nhöõng nôi naøy Ñònh löôïng tính haáp daãn cuûa nôi choán cö truù vaø chuyeån
thaønh nhöõng khoâng gian keát hôïp caùc hoaït ñoäng, xaây döïng hình thaùi ñaëc hoùa vaøo (taùi) thieát keá khu daân cö taïi caùc thaønh phoá
tröng vaø yù nghóa, moät ñieåm gaëp gôõ, moät nôi giao löu hay phuïc vuï cho Vieät Nam
caùc söï kieän coäng ñoàng, söï kieän xaõ hoäi. Söï haáp daãn nôi choán laø moät yeáu toá voâ hình vaø phuï thuoäc nhieàu vaøo
caûm giaùc hay caûm nhaän chuû quan cuûa moãi ngöôøi. Löôïng hoùa ñöôïc
(6) An toaøn - Toäi phaïm vaø söï sôï haõi toäi phaïm coù theå laøm naûn loøng tính haáp daãn cuûa nôi choán seõ raát caàn thieát ñeå ñoaùn ñònh ñöôïc caûm
ngöôøi daân. Caùc bieän phaùp kieåm soaùt cöôõng böùc (coång, töôøng raøo, giaùc con ngöôøi trong vieäc (taùi) kieán taïo nôi choán, thieát keá caùc khu
nhaân vieân canh gaùc hay camera an ninh...) tuy caàn thieát nhöng veà daân cö vaø ñoâ thò.
laâu daøi, caàn coù nhöõng bieän phaùp giaùm saùt töï nhieân vaø beàn vöõng.
Moät trong nhöõng caùch ñònh löôïng tính haáp daãn chính döïa treân caûm
(7) AÙnh saùng - AÙnh saùng chaát löôïng, töï nhieân hay nhaân taïo, caû ngaøy laãn giaùc traûi nghieäm cuûa con ngöôøi taïi nôi choán ñoù. Ngöôøi ñaïi dieän ñieån
ñeâm coù theå ñoùng goùp ñaùng keå cho söï haáp daãn cuûa moät khu vöïc, mang hình hieän nay cho vieäc theo ñuoåi caùch thöùc ñònh löôïng naøy laø Jan
laïi nhöõng lôïi ích veà söùc khoûe cuõng nhö caûm giaùc haïnh phuùc. Gehl vôùi “Thaønh phoá daønh cho con ngöôøi” (Cities for People) ñeå (taùi)
74 SË 94 . 2018
- Q u y h o πc h & t ∏c gi ∂
kieán taïo caûnh quan thaønh phoá theo tæ leä con ngöôøi (human scale) Berkeley Group - moät taäp ñoaøn chuyeân xaây döïng baát ñoäng saûn cuûa
[11]. CBRE (2017) [5] ñaõ söû duïng caùch ñònh löôïng naøy (baûng 2). Anh, döôùi goùc ñoä laø moät chuû theå xaây döïng tröïc tieáp caùc nôi choán cö
truù môùi, naêm 2014, ñaõ ñeà xuaát moät boä coâng cuï phuïc vuï cho vieäc kieán
Baûng 2. Caùc yeáu toá ñònh löôïng caûm giaùc nôi choán cuûa moät khoâng
gian (coâng coäng) theo traûi nghieäm cuûa con ngöôøi
taïo thaønh coâng caùc nôi choán cö truù trôû thaønh caùc chuaån möïc cho
nhöõng döï aùn daân cö cuûa hoï [12] (baûng 3).
Baûng 3. Boä coâng cuï phuïc vuï kieán taïo nôi choán thaønh coâng
Nguoàn: [5]
Nguoàn: [12]
Trong töông lai, Vieät Nam caàn coù heä thoáng tieâu chí rieâng cuûa mình
nhaèm giuùp caùc nhaø thieát keá kieán truùc ñoâ thò chuyeån hoùa vaøo thieát keá caùc
döï aùn xaây döïng môùi hoaëc taùi caáu truùc caùc khu daân cö hieän höõu nhaèm
ñieàu chænh caùc khoâng gian chöùc naêng thaønh phaàn, gia taêng tính haáp
daãn vaø ñaùng soáng cuûa nôi choán cö truù. Vieäc xaây döïng heä thoáng tieâu chí
ñònh löôïng naøy caàn phaûi ñaûm baûo höôùng ñeán nhöõng yeáu toá quan troïng
nhaát sau ñaây:
(1) Thieát keá caûnh quan - Naâng cao hình aûnh cuûa khu vöïc cö truù vaø
khuyeán khích taïo ra moät caûm giaùc ñaëc bieät cuûa nôi choán thay vì chæ
cung caáp baát ñoäng saûn ñôn thuaàn nhö moät soá döï aùn nhaø ôû hieän nay
ôû Vieät Nam. Moät thieát keá caûnh quan toát seõ phaûi döïa treân: (1) Nhöõng
nguyeân taéc vaø muïc tieâu ñeà xuaát; (2) Caùc cuoäc khaûo saùt cuøng nhöõng
phaân tích caûnh quan cuûa ñòa ñieåm; (3) Ñeà xuaát thieát keá caûnh quan hôïp
lyù; (4) Caùc caùch thöùc quaûn lyù vaø baûo trì trong töông lai.
(2) Caùc khoâng gian môû - Caùc khu daân cö hieän taïi cuûa Vieät Nam cuõng
ñaõ chuù yù ñeán caùc khoâng gian môû naøy, tuy nhieân môùi chæ treân phöông
dieän soá löôïng, coøn chaát löôïng vaãn laø moät vaán ñeà. Do ñoù, vieäc thieát keá
caùc khoâng gian môû phaûi ñaûm baûo: (1) Cung caáp tieän nghi cho ngöôøi
SË 94 . 2018 75
- daân; (2) Taêng cöôøng söùc haáp daãn thò giaùc cho chính khoâng gian laãn mong muoán chaïy xuyeân qua, nhöng vaãn ñaûm baûo söï tieáp caän cuûa caùc
khu vöïc; (3) Taêng cöôøng caùc bieän phaùp, giaûi phaùp an toaøn, ñaëc bieät phöông tieän naøy khi söï coá, hoûa hoaïn, keát hôïp vôùi vieäc boá trí caùc baõi ñoã
ñoái vôùi treû nhoû. xe ngoaïi bieân hôïp lyù.
(3) Caùc khoâng gian dòch vuï, tieän ích coâng coäng cô sôû - Vieät Nam cuõng (7) Caùc trang thieát bò, haï taàng kyõ thuaät khu daân cö vaø ñoâ thò - Gia taêng
ñaõ ñöa ra caùc quy ñònh veà caùc khoâng gian dòch vuï, tieän ích coâng coäng tieän nghi cho moâi tröôøng cö truù thoâng qua caùc haï taàng kyõ thuaät thieát yeáu
cô sôû cho caùc khu daân cö môùi döôùi hình thöùc “ñôn vò ôû”. Caùc khoâng cuûa khu daân cö vaø ñoâ thò cuõng nhö caùc trang thieát bò ñöôøng phoá, ñoàng
gian dòch vuï, tieän ích coâng coäng cô sôû naøy caàn ñöôïc ñeà xuaát ngay ôû thôøi ñeà xuaát caùc bieän phaùp laãn taøi chính cho vieäc vaän haønh vaø baûo trì
giai ñoaïn ñaàu trong quaù trình laäp keá hoaïch, laäp döï aùn - vôùi söï tham ñi cuøng.
vaán cuûa caùc nhaø cung caáp dòch vuï vaø coäng ñoàng ñòa phöông.
Thay lôøi keát
(4) Nhaø ôû - Laø moái quan taâm lôùn nhaát cuûa ngöôøi Vieät Nam, nhaø ôû Thoâng qua nhöõng caùch thöùc ñònh löôïng tính haáp daãn cuûa moät nôi choán
khoâng chæ laø moät khoâng gian vaät chaát ñôn thuaàn, maø coøn ñöôïc xem cö truù, ngöôøi thieát keá seõ chuyeån hoùa vaøo trong caùch thöùc kieán taïo, toå
nhö moät bieåu töôïng theå hieän vò theá, ñaúng caáp, thaåm myõ cuûa chuû nhaø. chöùc khoâng gian höôùng ñeán nhöõng moâi tröôøng cö truù haáp daãn:
Maïng löôùi nhaø ôû ñöôïc thieát keá ña daïng taïo ra moät coäng ñoàng caân ■ Ñoái vôùi caùc khu phoá, khu daân cö cuõ hieän höõu - Phaùt hieän caùc “chìa
baèng, cung caáp nhieàu söï löïa choïn nhaát, vôùi nhieàu hình aûnh vaø söï khoùa” taïo neân söï haáp daãn ñang coù, ñoàng thôøi laø nhöõng nguy cô gaây
quan taâm cuûa cö daân toån taïi ñeán tính haáp daãn nhaèm coù nhöõng ñieàu chænh, nhöõng caûi thieän
khoâi phuïc laïi.
(5) Caùc khoâng gian giao thoâng coâng coäng vaø giao thoâng nheï - Giao
thoâng noäi khu daân cö Vieät Nam hieän vaãn döïa treân caùc phöông tieän caù ■ Ñoái vôùi caùc khu phoá, khu daân cö ñang ñònh hình - Giuùp ñieàu chænh
nhaân coù ñoäng cô duøng xaêng daàu. Caùc khu daân cö hoaëc lieân khu daân caùch thöùc kieán taïo caùc khoâng gian hay toå chöùc caùc hoaït ñoäng cho ngöôøi
cö caàn thieát laäp caùc khoâng gian giao thoâng coâng coäng vaø giao thoâng daân, giuùp chuû döï aùn hay chính quyeàn coù theâm nhöõng cô sôû ñeå chuyeån
nheï hôïp lyù, thuaän tieän ñeå giuùp giaûm bôùt vieäc söû duïng xe oâ toâ, khuyeán ñoåi hay taêng cöôøng tính thaân thieän cho nhöõng khoâng gian thöôøng mang
khích ñi boä vaø ñi xe ñaïp. tính “haáp daãn chuû quan” bôûi quaù trình thieát keá vaø ngöôøi thieát keá.
(6) Maïng löôùng ñöôøng giao thoâng - Caùc khu daân cö Vieät Nam caàn haïn ■ Ñoái vôùi caùc khu phoá, khu daân cö seõ phaùt trieån trong töông lai - Taïo ra
cheá toái ña soá löôïng vaø toác ñoä caùc phöông tieän giao thoâng cô giôùi khoâng caùc ñònh höôùng, chieán löôïc phaùt trieån caùc döï aùn thu huùt daân cö nhanh
76 SË 94 . 2018
- Q u y h oπch & t∏c gi ∂
hôn nhaèm ruùt ngaén thôøi gian ñaàu tö xaây döïng vaø thu hoài voán, giuùp thaønh phoá coù theâm nhieàu döï
aùn haáp daãn, taïo döïng hình aûnh môùi cho thaønh phoá.
Tieáp caän xaõ hoäi töø kieán taïo nôi choán cö truù laø moät caùch laøm ñang ñöôïc xem laø phuø hôïp cho söï
phaùt trieån nhaân loaïi hieän nay, ñaëc bieät laø taïi caùc khoâng gian ñoâ thò, ngaøy caøng trôû neân to lôùn, vöôït
quaù tæ leä con ngöôøi caû treân quy moâ dieän tích laãn quy moâ daân cö. Moãi nôi choán an cö haáp daãn seõ
laø moät traûi nghieäm toát vaø trôû thaønh nhöõng maãu hình cho nhöõng phaùt trieån tieáp theo, giuùp thaønh
phoá trôû thaønh moät nôi choán ñaùng soáng hôn.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO:
[1] Jacobs, J. (1961), The Death and Life of Great American Cities, New York: Vintage Books, 480p.
[2] PADDI (Trung taâm döï baùo vaø nghieân cöùu ñoâ thò), Cô quan Quy hoaïch ñoâ thò Lyon (2012), Laøm theá naøo ñeå quy hoaïch
ñoâ thò ôû Vieät Nam hieäu quaû hôn? Tröôøng hôïp TP. Hoà Chí Minh, Taøi lieäu trình baøy vaø thaûo luaän trong dieãn ñaøn “Ñoâ thò
hoùa beàn vöõng vuøng ven ôû caùc thaønh phoá cuûa Vieät Nam” do ADETEF vaø AFD toå chöùc 03/2012 taïi Haø Noäi, truy caäp ngaøy
30/04/2018 töø http://www.paddi-expositions.org/serpenter-dans-la-ville/wp-content/uploads/2014/03/9.Lam_the_nao_
de_quy_hoach_do_thi_o_Viet_Nam_hieu_qua_hon.pdf.
[3] Relph, E. (1976), Place and Placelessness, London: Pion, 174p.
[4] Tuan, Y-F. (1979). Space and place: Humanistic pespective. p.387-427 in Gale, S., Olsson, Gunnar (Eds.) (1979).
Philosophy in Geography. Michigan: D. Reidel Publishing Company, 469p.
[5] CBRE (2017). Placemaking: Value and the public realm. CBRE Research, Retrieved April 30, 2018 from https://edco.
on.ca/resources/Documents/Global%20Placemaking.pdf.
[6] Fritz, S. (1981). The Sense of Place. Boston: CBI Publishing Company Inc.
[7] Cross, J.E. (2001). What is sense of place?. Prepared for the 12th Headwaters Conference, Western State
College, November 2-4, 2001, Retrieved April 30, 2018 from http://western.edu/sites/default/files/documents/ cross_
headwatersXII.pdf.
[8] Jordan, T. (2014). Internet, Society and Culture: Communicative Practices Before and After the Internet. New York:
Bloomsbury Academic, 176p.
[9] Vuõ Vieät Anh (2016). Söï keát hôïp giöõa Kieán taïo nôi choán vaø TOD - Moâ hình phaùt trieån khoâng gian ñoâ thò gaén vôùi ñöôøng saét
ñoâ thò TP. Hoà Chí Minh. Taïp chí Kieán truùc (Hoäi Kieán truùc sö Vieät Nam), 257:09/2016, trang 22-26.
[10] Mulliner, E., Maliene, V. (2011). An introductory review to the special issue: Attractive places to live. Urban Design
International, (2011) 16, p.147-152.
[11] Gehl, J. (2010). City for people. Washington, D.C.: Island Press, 288p.
[12] Berkeley Group (2014). Creating successful places: A toolkit. 24p. Retrieved April 30, 2018 from https://www.
berkeleygroup.co.uk/media/pdf/l/h/berkeley-social-sustainability-toolkit.pdf.
SË 94 . 2018 77
nguon tai.lieu . vn
