- Trang Chủ
- Luật học
- Hoàn thiện quy định pháp luật về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản công ở Việt Nam
Xem mẫu
- Soá 10/2020 - Naêm thöù möôøi laêm
HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ
TRÌNH TỰ, THỦ TỤC ĐẤU GIÁ TÀI SẢN CÔNG Ở VIỆT NAM
Nguyễn Thị Thu Hồng1
Tóm tắt: Đấu giá là một trong những hình thức bắt buộc khi xử lý tài sản công. Bên cạnh các kết
quả đã đạt được, pháp luật về đấu giá tài sản công thời gian qua đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập.
Bài viết trao đổi về thực trạng pháp luật và đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện quy định pháp
luật về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản công ở Việt Nam.
Từ khóa: Đấu giá tài sản, đấu giá tài sản công, trình tự, thủ tục đấu giá tài sản công.
Nhận bài: 21/9/2020; Hoàn thành biên tập: 25/9/2020; Duyệt đăng: 23/10/2020.
Abstract: Auction is one of compulsory forms in handling public properties. Besides achievements,
limitations and shortcomings have been found in legal regulations on public properties over the past
years. The article discusses legal regulations and proposes some recommendations to finalize legal
regulations on order, procedure of auctioning public properties in Vietnam.
Keywords: Auctioning public properties, order, procedure of auctioning public properties.
Date of receipt: 21/9/2020; Date of revision: 25/9/2020; Date of Approval: 23/10/2020.
Việc đấu giá tài sản công ở Việt Nam hiện đang những nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là do
thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu giá tài pháp luật về đấu giá tài sản chưa có hướng dẫn chi
sản và pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công. tiết về vấn đề này, dẫn đến một số cá nhân, tổ chức
Thời gian qua, việc đấu giá tài sản công ở Việt Nam lợi dụng kẽ hở của pháp luật để trục lợi, cụ thể như:
đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, song vẫn chưa quy định về thời hạn thực hiện việc lựa chọn
còn nhiều sai phạm, bất cập. Để nâng cao hiệu quả tổ chức đấu giá tài sản; về thời hạn thực hiện thông
công tác đấu giá tài sản công, việc rà soát sửa đổi, báo công khai việc lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản
bổ sung quy định của pháp luật về đấu giá tài sản dẫn đến nhiều trường hợp, người có tài sản đặt ra
và pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, nhất thời hạn thông báo và nộp hồ sơ rất ngắn2, khiến
là những quy định về trình tự, thủ tục đấu giá tài cho nhiều tổ chức đấu giá rất khó/hoặc không kịp
sản công là cần thiết trong bối cảnh hiện nay. chuẩn bị và nộp hồ sơ, và khi đó cơ hội sẽ dành cho
Thứ nhất, sửa đổi, bổ sung quy định về việc các tổ chức đấu giá tài sản “sân sau” mà người có
lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản công. tài sản đấu giá đã “ngầm” lựa chọn trước. Các tiêu
Khi đưa tài sản công ra đấu giá, người có tài chí lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản quy định tại
sản đấu giá phải thực hiện việc lựa chọn tổ chức khoản 4 Điều 56 Luật đấu giá tài sản còn chung
đấu giá tài sản theo quy định tại Điều 56 Luật đấu chung, chưa rõ ràng, minh bạch nên khó thực hiện.
giá tài sản. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua, việc Một số trường hợp, người có tài sản đấu giá đã đưa
lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản để đấu giá tài sản thêm “các tiêu chí khác” có lợi cho tổ chức đấu giá
công còn mang tính hình thức. Các hiện tượng tiêu tài sản “sân sau” (có đấu giá viên là luật sư3, có đấu
cực, cạnh tranh không lành mạnh, hiện tượng giá viên đồng thời là cộng tác viên của truyền thông
doanh nghiệp “sân sau” vẫn diễn ra. Bên cạnh trách báo chí4, v.v.), hoặc lấy tiêu chí về mức thù lao dịch
nhiệm của người có tài sản đấu giá, một trong vụ đấu giá là tiêu chí quan trọng để xét hồ sơ lựa
1
Thạc sỹ, Phó Trưởng phòng Đào tạo và công tác học viên, Học viện Tư pháp, NCS Khoa Luật - Đại học Quốc gia
Hà Nội.
2
Xem thông báo lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản để thực hiện đấu giá Quyền sử dụng đất để thực hiện dự án phát
triển đô thị số 5A, phường Đề Thám, thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh
Cao Bằng (thời gian đăng lúc 13:47 28/09/2020, thời gian tiếp nhận hồ sơ: từ ngày 28/09/2020 đến hết ngày
30/09/2020, https://dgts.moj.gov.vn/thong-bao-lua-chon-to-chuc-dau-gia/quyen-su-dung-dat-de-thuc-hien-du-an-
phat-trien-do-thi-so-5a-phuong-de-tham-thanh-pho-cao-bang-tinh-cao-bang-5867.html).
3
Thông báo số 1642/TB-VTHT-KTKH ngày 30/9/2020 của Tập đoàn bưu chính viễn thông Việt Nam - Viễn thông
Hà Tĩnh.
4
Xem Thông báo số 2491/TB-STNMT ngày 28/9/2020 của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Cao Bằng.
- HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP
chọn tổ chức đấu giá, dẫn đến hiện tượng cạnh Bước giá trong đấu giá tài sản nói chung và
tranh không lành mạnh5. Thậm chí, có trường hợp, đấu giá tài sản công nói riêng được quy định tại
người có tài sản đấu giá thông đồng báo cho tổ Khoản 1 Điều 5; điểm d Khoản 1 Điều 41 và
chức đấu giá tài sản “sân sau” đề xuất lại mức thù Khoản 1 Điều 42 Luật đấu giá tài sản. Ngoài
lao dịch vụ đấu giá nếu có tổ chức đấu giá khác đề những quy định trên, pháp luật đấu giá tài sản
xuất mức thù lao đấu giá thấp hơn để giành quyền hiện không có quy định nào khác về bước giá.
ký hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản công. Thực tế hiện nay, các tổ chức đấu giá tài sản đã
Bên cạnh những bất cập nêu trên, pháp luật về quy định và sử dụng bước giá rất khác nhau,
đấu giá tài sản hiện cũng chưa có quy định về như: (1) Ấn định bước giá cụ thể, không quy
cách thức chuẩn bị hồ sơ, cách thức thực hiện việc định bước giá tối đa, ví dụ, quy định bước giá là
lựa chọn hồ sơ nên rất dễ xảy ra thông đồng trong 1 triệu đồng; và trong một lần trả giá, người
lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản công (hồ sơ có tham gia đấu giá có thể trả một hoặc nhiều bước
cần phải niêm phong hay hồ sơ để mở? Người có giá nhưng phải bằng số nguyên lần bước giá6; (2)
tài sản đấu giá có phải quy định hay được tùy ý chỉ quy định bước giá là một mức tối thiểu,
quyết đinh về thời điểm mở hồ sơ, về cách thức không quy định mức tối đa, ví dụ, quy định
mở hồ sơ? Việc mở hồ sơ có cần thực hiện công “bước giá tối thiểu là 1 triệu đồng”7; (3) quy định
khai trước các tổ chức đấu giá tài sản hay không? bước giá trong khoảng giá, ví dụ, quy định “bước
v.v..). Từ thực trạng trên cho thấy, để việc lựa giá tối thiểu là 1 triệu đồng, tối đa là 50 triệu
chọn tổ chức đấu giá tài sản nói chung và đấu giá đồng”8; (4) không quy định mức tối thiểu mà chỉ
tài sản công nói riêng đảm bảo tính trung thực, quy định mức tối đa, ví dụ, quy định “bước giá
khách quan, minh bạch, công bằng, bên cạnh việc tối đa là 100 triệu đồng”9, v.v. Bên cạnh đó, pháp
tăng cường trách nhiệm của người có tài sản đấu luật hiện cũng chưa có quy định định lượng về
giá, pháp luật về đấu giá tài sản cần sửa đổi theo bước giá, dẫn đến sự tùy tiện trong quy định và
hướng bổ sung những quy định hướng dẫn chi tiết sử dụng bước giá trong đấu giá tài sản nói chung
về thời hạn thực hiện việc lựa chọn tổ chức đấu và đấu giá tài sản công nói riêng10.
giá tài sản công; thời hạn thực hiện thông báo Về thẩm quyền quyết định bước giá, pháp
công khai việc lựa chọn tổ chức đấu giá tài sản luật về đấu giá tài sản trước đây quy định tổ chức
công; về các tiêu chí lựa chọn tổ chức đấu giá tài đấu giá tài sản là người có thẩm quyền quyết
sản công; về cách thức chuẩn bị hồ sơ, cách thức định bước giá; và tại cuộc đấu giá, đấu giá viên
thực hiện việc lựa chọn/mở hồ sơ, v.v. được phép điều chỉnh bước giá11. Thực tiễn thực
Thứ hai, sửa đổi, bổ sung quy định về bước hiện đã phát sinh trường hợp tổ chức đấu giá tài
giá trong đấu giá tài sản công. sản lạm quyền, quyết định bước giá không phù
5
Đã có nhiều trường hợp, tổ chức đấu giá tài sản đề xuất mức thù lao dịch vụ đấu giá rất thấp, sẵn sàng bù lỗ chi
phí để được lựa chọn. Ví dụ: việc đấu giá 325,86 ha cây cao su thanh lý để tái canh đợt 3 năm 2020 của Công ty
TNHH MTV cao su Dầu Tiếng, tổ chức đấu giá tài sản được lựa chọn là đơn vị đề xuất mức thù lao đấu giá rất thấp,
chỉ có 1.000.000 đồng. Tuy nhiên, mức thù lao này không đủ để trang trải các chi phí mà tổ chức đấu giá tài sản
phải bỏ ra như: chi phí đăng thông báo trên báo in/báo hình, chi phí in, photocopy hồ sơ để cung cấp cho người có
nhu cầu tham gia đấu giá, chi phí tổ chức cuộc đấu giá, v.v (Thông báo số 314a/TB-CSDT ngày 19/3/2020 của Công
ty TNHH MTV cao su Dầu Tiếng về kết quả lựa chọn đơn vị tổ chức đấu giá tài sản).
6
Trường hợp này, nếu người tham gia đấu giá trả một bước giá bằng 1 triệu đồng, hai bước giá bằng 2 triệu đồng,
v.v. là phù hợp; nhưng nếu trả 1,5 triệu đồng là sai (trả bước giá lẻ).
7
Trường hợp này, người tham gia đấu giá có thể trả giá tùy chọn nhưng thấp nhất phải từ 1 triệu đồng trở lên (có
thể trả bước giá lẻ 1,1 triệu đồng).
8
Trường hợp này, mỗi lần trả giá người tham gia đấu giá chỉ được trả trong phạm vi mức tối thiểu và mức tối đa
9
Trường hợp này, người tham gia đấu giá có thể trả giá tùy chọn ở tối thiểu nhưng tối đa không được trả quá 100
triệu đồng
10
Đỗ Văn Nhân (2012), Quy định bước giá trong hoạt động bán đấu giá chưa hợp lý,
https://www.nhandan.com.vn/chinhtri/item/469602-.html, truy cập 11/10/2019.
11
Nghị định số 17/2010/NĐ-CP của Chính phủ ngày 04/3/2010 về bán đấu giá tài sản và Thông tư số 23/2010/TT-
BTP ngày 06/12/2010 của Bộ Tư pháp Quy định chi tiết và hướng dẫn thực hiện Nghị định số 17/2010/NĐ-CP ngày
04/03/2010 của Chính phủ về bán đấu giá tài sản.
- Soá 10/2020 - Naêm thöù möôøi laêm
hợp12. Khắc phục tình trạng trên, Luật đấu giá tài được sự hiểu biết chuyên sâu về bước giá của tổ
sản đã quy định người có tài sản đấu giá là người chức đấu giá tài sản/đấu giá viên, hạn chế sự lạm
có thẩm quyền quyết định bước giá (Khoản quyền của cả tổ chức đấu giá tài sản cũng như
1 Điều 5). Tuy nhiên, thực tế thực hiện quy định của người có tài sản đấu giá (bước giá do tổ chức
trên lại xuất hiện tình trạng lạm quyền của người đấu giá tài sản và người có tài sản đấu giá là tài
có tài sản đấu giá tài sản. Mặt khác, pháp luật về sản công thỏa thuận); (4) bổ sung quy định bắt
đấu giá tài sản hiện cũng không có quy định buộc tổ chức đấu giá tài sản phải quy định bước
về việc điều chỉnh bước giá nên hiện nay, hầu giá trong Quy chế cuộc đấu giá và Thông báo
hết các cuộc đấu giá tài sản công đều không đấu giá tài sản công để thông báo công khai cho
thực hiện việc điều chỉnh bước giá, do vậy chưa người tham gia đấu giá biết trước.
phát huy hết được tính hiệu quả trong đấu giá tài Thứ ba, sửa đổi, bổ sung quy định về xây dựng
sản công. và ban hành Quy chế cuộc đấu giá tài sản công.
Đối với cuộc đấu giá trực tiếp bằng lời nói và Quy chế cuộc đấu giá tài sản công là tài liệu
đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá, cung cấp các thông tin về việc đấu giá, hướng dẫn
theo quy định tại các Điều 41, 42 Luật đấu giá tài người tham gia đấu giá phối hợp trong quá trình
sản, đến tận thời điểm khai mạc cuộc đấu giá, đấu tổ chức đấu giá, đồng thời là cơ sở để tổ chức đấu
giá viên mới thông báo công khai bước giá. Do giá tài sản giải quyết những tình huống, những
không biết trước về bước giá nên trong một tranh chấp, khiếu kiện phát sinh khi thực hiện việc
khoảng thời gian ngắn (đấu giá bằng lời nói trả đấu giá tài sản công. Quy chế cuộc đấu giá tài sản
giá liên tục, đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp một công càng đầy đủ, rõ ràng, chặt chẽ sẽ càng hạn
vòng thường chỉ từ 10 đến 30 phút), người tham chế những tranh chấp, khiếu kiện xảy ra trước,
gia đấu giá rất khó khăn trong việc tính toán mức trong và sau khi tổ chức cuộc đấu giá tài sản công,
giá trả để vừa phù hợp với quy định về bước giá tạo cơ sở giải quyết những vấn đề phát sinh mà
do người có tài sản đấu giá đặt ra, lại vừa phù hợp pháp luật chưa dự liệu hết. Do vậy, ngoài những
với khả năng của mình nhưng lại có cơ hội mua nội dung bắt buộc phải có theo quy định tại khoản
được tài sản. 2 Điều 34 Luật đấu giá tài sản, để tạo thuận lợi
Việc quy định bước giá phù hợp với từng cho người tham gia đấu giá, tổ chức đấu giá tài
cuộc đấu giá tài sản nói chung và đấu giá tài sản sản trong quá trình tổ chức đấu giá tài sản công
công nói riêng là hết sức quan trọng. Bước giá cũng như ràng buộc trách nhiệm của người có tài
phù hợp có tác dụng khích lệ khách hàng trả giá sản đấu giá, pháp luật về đấu giá tài sản cần quy
nhằm bán được tài sản với giá cao nhất, góp định bổ sung một số nội dung sau trong Quy chế
phần bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của người cuộc đấu giá tài sản công như: Bước giá; trình tự,
có tài sản đấu giá, người tham gia đấu giá và tổ thủ tục tiến hành cuộc đấu giá; quy tắc ứng xử tại
chức đấu giá tài sản. Do vậy, cần sửa đổi, bổ cuộc đấu giá và xử lý vi phạm;một số vấn đề liên
sung quy định về bước giá trong đấu giá tài sản quan đến hợp đồng mua bán tài sản đấu giá/hoặc
nói chung và đấu giá tài sản công nói riêng theo phê duyệt kết quả trúng đấu giá (theo thỏa thuận
hướng: (1) Bổ sung quy định định lượng về bước giữa tổ chức đấu giá và người có tài sản đấu giá
giá (bước giá phải được xác định theo giá khởi trong hợp đồng dịch vụ đấu giá tài sản) như: thời
điểm của tài sản đấu giá, trong khoảng từ 0,5% hạn ký hợp đồng mua bán tài sản đấu giá; thời
đến 20% giá khởi điểm); (2) bổ sung quy định hạn, phương thức thanh toán tiền mua tài sản; thời
về cách thức quy định và sử dụng bước giá, về hạn, phương thức giao tài sản và giấy tờ kèm theo;
điều chỉnh bước giá (cách thức điều chỉnh, biên v.v…
độ điều chỉnh phải thực hiện theo thỏa thuận Luật đấu giá tài sản (Khoản 3 Điều 34) quy
giữa người có tài sản đấu giá tài sản công và tổ định tổ chức đấu giá tài sản có trách nhiệm
chức đấu giá tài sản); (3) sửa đổi quy định về thông báo công khai Quy chế cuộc đấu giá), tuy
thẩm quyền xác định bước giá nhằm phát huy nhiên chưa quy định về thời gian thông báo
12
Đỗ Văn Nhân (2012), Quy định bước giá trong hoạt động bán đấu giá chưa hợp lý,
https://www.nhandan.com.vn/chinhtri/item/469602-.html, truy cập 11/10/2019.
- HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP
công khai, cách thức thông báo công khai Quy hiệu quả như mong muốn. Để tạo thuận lợi cho
chế cuộc đấu giá, dẫn đến việc xây dựng, ban người có nhu cầu tham gia đấu giá tiếp cận với
hành và công khai Quy chế cuộc đấu giá tài sản thông tin đấu giá tài sản công, cần sửa đổi Luật
công trong một số trường hợp còn mang tính đấu giá theo hướng: thông tin về đấu giá tài sản
hình thức, không hiệu quả (chỉ công khai bằng nói chung và đấu giá tài sản công nói riêng trong
cách niêm yết Quy chế tại trụ sở của tổ chức đấu phạm vi cả nước chỉ đăng tải trên một báo in
giá tài sản nên phạm vi những người đọc được chuyên về đấu giá tài sản; bổ sung quy định bắt
là rất ít). Do vậy, để đảm bảo tính công khai, buộc tổ chức đấu giá tài sản phải đăng tải Thông
minh bạch trong đấu giá tài sản công, pháp luật báo đấu giá tài sản công trên website của tổ chức
về đấu giá tài sản cần bổ sung quy định về thời đấu giá tài sản14; bổ sung quy định về bước giá
gian thông báo công khai Quy chế cuộc đấu giá trong Thông báo đấu giá tài sản (như đã kiến
tài sản công (từ ngày niêm yết việc đấu giá tài nghị ở mục thứ hai).
sản đến khi kết thúc việc đấu giá); bổ sung cách Hiện nay, giữa pháp luật về đấu giá tài sản và
thức thông báo công khai Quy chế cuộc đấu giá pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công còn quy
tài sản công (đăng trên website của tổ chức đấu định mâu thuẫn, chồng chéo nhau về thông báo
giá tài sản13, đây là tài liệu bắt buộc phải có công khai việc đấu giá tài sản công. Theo Khoản
trong hồ sơ tài sản đấu giá để cung cấp cho 6 Điều 24 Nghị định số 151/2017/NĐ-CP, ngoài
người có nhu cầu đăng ký tham gia đấu giá, việc niêm yết, thông báo công khai theo quy định
niêm yết công khai Quy chế tại trụ sở của tổ của pháp luật về đấu giá tài sản, thông tin về việc
chức đấu giá, v.v.). đấu giá tài sản công còn phải đăng tải trên hệ
Thứ tư, sửa đổi, bổ sung quy định về thông thống giao dịch điện tử về tài sản công hoặc trang
báo công khai việc đấu giá tài sản công. thông tin điện tử về tài sản công của Bộ Tài chính.
Theo quy định tại Điều 57 Luật đấu giá tài Tuy nhiên, theo nguyên tắc áp dụng Luật đấu giá
sản, đối với tài sản công là động sản có giá khởi tài sản về trình tự, thủ tục đấu giá (Điều 3) và để
điểm từ 50 triệu đồng trở lên và bất động sản, tổ bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất giữa pháp luật
chức đấu giá tài sản phải thông báo công khai về đấu giá tài sản và pháp luật về quản lý, sử dụng
việc đấu giá tài sản trên báo in/hoặc báo hình của tài sản công, cần sửa đổi theo hướng hủy bỏ quy
trung ương/hoặc tỉnh, thành phố trực thuộc trung định về thông báo công khai việc đấu giá tài sản
ương nơi có tài sản đấu giá. Đây là thủ tục bắt công tại Khoản 6 Điều 24 Nghị định số
buộc tổ chức đấu giá tài sản phải thực hiện nhằm 151/2017/NĐ-CP.
đảm bảo thông tin về việc đấu giá tài sản công Thứ năm, sửa đổi, bổ sung quy định về việc
đến với rộng rãi nhiều người, từ đó tăng số lượng lập, bán hồ sơ tài sản đấu giá, tổ chức đăng ký
người tham gia đấu giá, tăng tính cạnh tranh, tham gia đấu giá tài sản công.
đảm bảo sự công khai, minh bạch, khách quan, Pháp luật về đấu giá tài hiện chưa có quy định
hiệu quả trong đấu giá tài sản công. Tuy nhiên, về việc lập hồ sơ tài đấu giá, chỉ quy định việc tổ
với số lượng báo in khổng lồ như hiện nay, tổ chức đấu giá tài sản phải “bán hồ sơ tham gia đấu
chức đấu giá tài sản vẫn có thể dễ dàng “qua giá, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá” (Khoản 2
mặt” người tham gia đấu giá trong việc đăng Điều 38 Luật đấu giá tài sản). Trên thực tế, các tổ
thông báo công khai việc đấu giá tài sản công chức đấu giá tài sản thực hiện việc lập hồ sơ tài
(đăng rải rác trên nhiều báo, đăng trên các báo in sản đấu giá rất khác nhau. Có tổ chức đấu giá tài
mà người có nhu cầu tham gia hầu như không sản thực hiện việc lập hồ sơ với đầy đủ các thông
đọc; đăng trên báo hình vào những khung giờ tin cần thiết về tài sản, về trình tự, thủ tục đấu giá,
quá sớm hoặc quá muộn nên có rất ít người theo các mẫu văn bản sử dụng trong quá trình đăng ký
dõi, v.v.). Do vậy, việc tiếp cận thông tin đấu giá tham gia đấu giá (Đơn đăng ký tham gia đấu giá,
tài sản công qua báo in/báo hình chưa đem lại mẫu giấy ủy quyền, v.v.); có tổ chức đấu giá tài
13, 14
Xem thêm Nguyễn Thị Thu Hồng, Hoàn thiện quy định pháp luật về tài sản công đưa ra đấu giá và tổ chức
đấu giá tài sản công ở Việt Nam, Tạp chí Nghề Luật, số 9 năm 2020, tr. 7-13.
- Soá 10/2020 - Naêm thöù möôøi laêm
sản chỉ có duy nhất mẫu đơn đăng ký tham gia khai, minh bạch, từ đó thu hút được nhiều người
đấu giá15. tham gia đấu giá, tăng tính cạnh tranh, hiệu quả
Lập hồ sơ tài sản đấu giá là hoạt động nhằm trong đấu giá tài sản công, cần sửa đổi Luật đấu
cung cấp cho người có nhu cầu tham gia đấu giá giá tài sản theo hướng mở rộng hình thức phát
những thông tin cần thiết có liên quan đến tài sản hành và thu hồ sơ tham gia đấu giá (vừa thực hiện
đấu giá; về điều kiện tham gia đấu giá; trình tự, theo hình thức trực tiếp, vừa theo hình thức trực
thủ tục tổ chức cuộc đấu giá; quy tắc xử sự khi tuyến). Các tổ chức đấu giá khi thực hiện việc đấu
tham gia cuộc đấu giá và hình thức xử lý khi vi giá tài sản công phải đáp ứng các tiêu chí16, trong
phạm; cung cấp những mẫu văn bản sử dụng trong đó bắt buộc phải thiết lập website và đưa lên
quá trình đăng ký tham gia đấu giá. Sau khi tham website toàn bộ hồ sơ từng cuộc đấu giá tài sản
khảo hồ sơ và xem tài sản đấu giá, người có nhu công, để những người có nhu cầu có thể truy cập
cầu tham gia đấu giá sẽ quyết định có/hoặc không tham khảo trực tiếp hoặc download hồ sơ thay vì
đăng ký tham gia đấu giá tài sản. Và nếu tham gia phải mua hồ sơ trực tiếp như hiện nay. Việc nộp
đấu giá, trên cơ sở thông tin được cung cấp trong hồ sơ đấu giá tài sản công có thể thực hiện theo
hồ sơ tài sản đấu giá, họ sẽ tính toán mức giá trả, hình thức trực tiếp hoặc gián tiếp, trực tuyến.
phối hợp tốt hơn với tổ chức đấu giá trong quá Về thời hạn nộp tiền đặt trước: Trước đây,
trình đấu giá tài sản. Do vậy, để thống nhất trong pháp luật về đấu giá không quy định về thời hạn
việc lập hồ sơ tài sản đấu giá tài sản nói chung và thu tiền đặt trước nên nhiều tổ chức đấu giá tài
đấu giá tài sản công nói riêng, pháp luật về đấu giá sản lạm dụng quy định thời hạn nộp tiền đặt trước
tài sản cần bổ sung quy định về thời điểm lập hồ rất sớm nhằm hưởng lợi (lãi tiền gửi). Khắc phục
sơ tài sản đấu giá (sau thời điểm ban hành Quy chế hiện tượng trên, Luật đấu giá tài sản (Khoản 2
cuộc đấu giá và trước thời điểm niêm yết việc đấu Điều 39) đã quy định tổ chức đấu giá tài sản chỉ
giá tài sản công); về các tài liệu cần có trong hồ sơ được thu tiền đặt trước của người tham gia đấu
(các tài liệu thể hiện nguồn gốc, hiện trạng, giá trị giá trong thời hạn 03 ngày làm việc trước ngày
chất lượng tài sản đấu giá; Quy chế cuộc đấu giá; mở cuộc đấu giá, trừ trường hợp tổ chức đấu giá
Thông báo đấu giá; mẫu đơn đăng ký tham gia đấu tài sản và người tham gia đấu giá có thỏa thuận
giá; mẫu giấy ủy quyền; mẫu phiếu trả giá (để cho khác nhưng phải trước ngày mở cuộc đấu giá. Tuy
người tham gia đấu giá tham khảo trước trong nhiên, thời hạn thu tiền đặt trước kết thúc sát ngay
trường hợp đấu giá bằng hình thức bỏ phiếu trực thời điểm tổ chức cuộc đấu giá, dẫn đến các tổ
tiếp tại cuộc đấu giá). chức đấu giá tài sản gặp rất nhiều khó khăn trong
Về việc bán và thu hồ sơ đấu giá tài sản công, công tác chuẩn bị tổ chức cuộc đấu giá, nhất là
hầu hết hiện nay các tổ chức đấu giá tài sản đều đối với các cuộc đấu giá có đông người tham gia,
chỉ áp dụng một hình thức duy nhất là bán và thu đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá
hồ sơ trực tiếp. Thực tế hiện nay, hiện tượng hạn hoặc cuộc đấu giá được tổ chức cách xa trụ sở của
chế bán và tiếp nhận hồ sơ đăng ký tham gia đấu tổ chức đấu giá tài sản. Do vậy, mặc dù pháp luật
giá, nhất là đấu giá những “khu đất vàng” vẫn quy định tổ chức đấu giá thu tiền đặt trước trong
diễn ra. Đây chính là rào cản khiến cho người có thời hạn 03 ngày làm việc, nhưng thực tế nhiều tổ
nhu cầu khó tiếp cận mua tài sản đấu giá, làm chức đấu giá chỉ thực hiện thu tiền đặt trước trong
giảm lượng khách hàng tham gia đấu giá, từ đó thời hạn từ một đến hai ngày làm việc trước ngày
giảm tính cạnh tranh và giá bán tài sản. Trong bối mở cuộc đấu giá; còn lại ngày thứ ba để chuẩn bị
cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 phát triển mạnh cho tổ chức cuộc đấu giá. Mặc dù vậy, đối với
mẽ như hiện nay, để tạo điều kiện thuận lợi cho những cuộc đấu giá có đông người tham gia, 01
người tham gia đấu giá, tăng cường tính công ngày chuẩn bị vẫn được cho là quá ngắn, dẫn đến
15
Các tổ chức đấu giá tài sản lý giải: càng làm nhiều hồ sơ thì càng lỗ, bởi tổ chức đấu giá tài sản phải bỏ ra các
chi phí làm hồ sơ (chi phí in, photocopy, đóng quyển hồ sơ, túi đựng hồ sơ, v.v.), trong khi đó, tiền bán hồ sơ thuộc
về người có tài sản đấu giá.
16
Nguyễn Thị Thu Hồng (2020), Hoàn thiện quy định pháp luật về tài sản công đưa ra đấu giá và tổ chức đấu giá
tài sản công ở Việt Nam, Tạp chí Nghề Luật, số 9 năm 2020, tr. 7-13.
- HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP
quá trình chuẩn bị tổ chức cuộc đấu giá dễ bị tục quy định tại Điều 42 Luật đấu giá tài sản. Tuy
nhầm lẫn, sai sót. Do vậy, cần sửa đổi pháp luật về nhiên, do pháp luật còn thiếu những quy định cụ
đấu giá tài sản theo hướng quy định thời điểm kết thể nên thực tế hiện nay, việc đấu giá tài sản công
thúc việc thu tiền đặt trước trùng với thời điểm bằng hình thức bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu
kết thúc viêc tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá tài được thực hiện không thống nhất giữa các địa
sản công (kết thúc trước ngày mở cuộc đấu giá tài phương, giữa các tổ chức đấu giá tài sản, ảnh
sản công là 02 ngày). hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của nhà nước,
Thứ sáu, sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ của người tham gia đấu giá và tổ chức đấu giá tài
chức cuộc đấu giá tài sản công. sản18. Do đó, để việc đấu giá tài sản công được
Đối với hình thức đấu giá trực tiếp bằng lời thực hiện một cách thống nhất, hiệu quả, pháp luật
nói tại cuộc đấu giá: trình tự, thủ tục đấu giá thực về đấu giá tài sản cần bổ sung quy định về các vấn
hiện theo quy định tại Điều 41 Luật đấu giá tài đề như: bổ sung quy định chi tiết về việc xây dựng
sản. Là hình thức đấu giá truyền thống trong pháp phiếu trả giá trực tiếp tại cuộc đấu giá tài sản
luật đấu giá tài sản ở Việt Nam, tuy nhiên đến nay, công; xây dựng những tiêu chí cơ bản để xác định
một số vấn đề liên quan đến hình thức đấu giá này phiếu trả giá hợp lệ/hoặc không hợp lệ; về cách
vẫn chưa được pháp luật quy định như: cách thức thể hiện ý chí của người tham gia đấu giá khi họ
xác định người được quyền trả giá (người tham không muốn đấu giá tiếp; về cách thức giải quyết
gia đấu giá được tự do trả giá/hay trả giá theo thứ khi có từ hai người trở lên cùng trả giá cao nhất
tự danh sách theo tên/mã số của người tham gia bằng nhau, v.v.
đấu giá mà tổ chức đấu giá lập trước (danh sách Đối với hình thức đấu giá bằng bỏ phiếu gián
tên/mã số của người tham gia đấu giá xếp theo thứ tiếp: trình tự, thủ tục đấu giá được thực hiện theo
tự bảng chữ cái/hay thứ tự đăng ký tham gia đấu quy định tại Điều 43 Luật đấu giá tài sản. Với
giá); về cách thức giải quyết trong trường hợp có mong muốn bảo mật thông tin, hạn chế sự tiếp
từ hai người trở lên cùng phát tín hiệu trả giá; cách xúc giữa những người tham gia đấu giá, đấu giá
thức xác định kết quả đấu giá trong trường hợp bằng bỏ phiếu gián tiếp được kỳ vọng sẽ tác động
chỉ có duy nhất một người trả giá bằng giá khởi tích cực đến hoạt động đấu giá tài sản, góp phần
điểm17; v.v. khắc phục tình trạng thông đồng, dìm giá, tình
Đấu giá trực tiếp bằng lời nói là cuộc đấu giá trạng khống chế việc trả giá nhằm trục lợi, gây
có khả năng kích thích khách hàng trả giá, đẩy giá thất thoát tài sản, đặc biệt trong đấu giá tài sản
bán tài sản lên cao nếu được tổ chức một cách công. Tuy nhiên, là một hình thức đấu giá mới
khách quan, minh bạch, công bằng. Tuy nhiên, được quy định trong Luật đấu giá tài sản, một số
nếu không có quy định rõ ràng và không kiểm vấn đề đến nay vẫn chưa được pháp luật quy định
soát tốt, hình thức đấu giá này có thể bị “vỡ trận”, chi tiết dẫn đến khó khăn trong quá trình thực hiện
nhất là đối với những cuộc đấu giá có đông người như: Thời điểm nộp phiếu trả giá (từ thời điểm
tham gia hoặc phức tạp (có sự tham gia của lực đăng ký đấu giá/hay trước khi nộp tiền đặt
lượng “đầu gấu”, “xã hội đen” hoặc có dấu hiệu trước/hay trùng thời điểm nộp tiền đặt trước/hay
thông đồng, v.v..). Do vậy, để phát huy hiệu quả trong trong thời hạn nào đó trước ngày mở cuộc
của hình thức đấu giá trực tiếp bằng lời nói tại đấu giá?); cách thức nộp hồ sơ và phiếu trả giá
cuộc đấu giá tài sản công, hạn chế tình trạng lợi (bảo mật phiếu và nộp cùng trong túi hồ sơ hay
dụng kẽ hở của pháp luật để trục lợi, pháp luật về tách riêng? nếu tách riêng thì phong bì đựng phiếu
đấu giá tài sản cần quy định bổ sung các vấn đề trả giá có ghi tên, địa chỉ của người tham gia đấu
nêu trên để các tổ chức đấu giá tài sản thực hiện giá hay không?); việc niêm phong thùng phiếu khi
một cách thống nhất. hết thời hạn nhận phiếu (tổ chức đấu giá tự niêm
Đối với hình thức đấu giá bằng bỏ phiếu trực phong khi hết thời hạn nhận phiếu hay phải có sự
tiếp tại cuộc đấu giá: đây là hình thức đấu giá phổ chứng kiến/cùng tham gia niêm phong của người
biến hiện nay, được thực hiện theo trình tự, thủ có tài sản đấu giá/người tham gia đấu giá); cách
Nguyễn Thị Thu Hồng (2020), Đấu giá tài sản không thành theo quy định của Luật đấu giá tài sản, Tạp chí
17, 18
Nghề Luật, số tháng 6 năm 2020, tr 45-49.
- Soá 10/2020 - Naêm thöù möôøi laêm
thức giải quyết trong trường hợp phiếu trả giá gửi đấu giá tài sản công nói riêng hiện nay thực hiện
qua đường bưu chính nhưng vì lý do khách quan theo quy định tại Điều 66, 68 Luật đấu giá tài sản,
mà tổ chức đấu giá tài sản không nhận được đúng Thông tư số 45/2017/TT-BTC và Thông tư số
thời gian quy định? v.v.. Do vậy, để hình thức đấu 48/2017/TT-BTC. Tuy nhiên, theo phản ánh của
giá bằng bỏ phiếu gián tiếp phát huy hiệu quả như nhiều tổ chức đấu giá tài sản tại các hội nghị tập
mong muốn, pháp luật về đấu giá tài sản cần bổ huấn nghiệp vụ của Bộ Tư pháp thì mức thù lao
sung quy định chi tiết các vấn đề như đã nêu trên. đấu giá hiện nay là quá thấp, các tổ chức đấu giá
Thứ bảy, sửa đổi quy định về cách thức xử lý tài sản “không đủ sống”. Ví dụ, năm 2019, cả
khi người trúng đấu giá không thực hiện đúng nước có 535 tổ chức đấu giá tài sản, thu được
nghĩa vụ nộp tiền trong trường hợp đấu giá quyền 244.714.496.615 đồng tiền thù lao dịch vụ đấu
sử dụng đất để nhà nước giao đất có thu tiền sử giá19, như vậy tính trung bình trong năm 2019 mỗi
dụng đất hoặc cho thuê đất. tổ chức đấu giá thu 457,4 triệu đồng.
Theo quy định tại Nghị định số 43/2014/NĐ- Thù lao dịch vụ đấu giá giữ vai trò quan trọng
CP, trong trường hợp người trúng đấu giá không trong hoạt động đấu giá tài sản nói chung và đấu
thực hiện đúng nghĩa vụ nộp tiền khi đấu giá giá tài sản công nói riêng. Nếu thù lao dịch vụ đấu
quyền sử dụng đất để nhà nước giao đất có thu giá tài sản công thấp, chi phí nhà nước phải chi
tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất, cơ quan nhà trả sẽ giảm nhưng không khuyến khích được các
nước có thẩm quyền sẽ xử lý hủy quyết định công tổ chức đấu giá tài sản/đấu giá viên. Mặt khác, thù
nhận kết quả trúng đấu giá (điểm d khoản 5 Điều lao đấu giá thấp cũng là một trong những nguyên
68). Tuy nhiên, Nghị định 45/2014/NĐ-CP nhân dẫn đến việc tổ chức đấu giá tài sản/đấu giá
(khoản 4 Điều 14) và Nghị định số 46/2014/NĐ- viên vi phạm, thông đồng nhằm trục lợi khi thực
CP (Điều 24) lại không quy định về việc hủy kết hiện việc đấu giá tài sản công. So sánh với một số
quả trúng đấu giá như Nghị định số 43/2014/NĐ- nước trên thế giới cho thấy, pháp luật nhiều nước
CP, chỉ quy định người trúng đấu giá phải nộp tiền quy định mức thù lao dịch vụ đấu giá tài sản khá
chậm nộp đối với số tiền chưa nộp đúng hạn theo cao (ví dụ như ở Pháp, đối với tài sản tư pháp, thù
mức quy định của pháp luật về quản lý thuế. Thực lao đấu giá là 12% giá trị tài sản bán được chưa kể
tế hiện nay, giữa các địa phương đang xử lý rất chi phí đấu giá; đối với tài sản tự nguyện của tổ
khác nhau trong trường hợp này. Có nhiều địa chức, cá nhân, mức thù lao đấu giá thu theo thỏa
phương thực hiện việc hủy quyết định công nhận thuận; ở Trung Quốc, thù lao dịch vụ đấu giá thu
kết quả trúng đấu giá và không hoàn trả khoản theo thỏa thuận, nếu không có thỏa thuận thì tổ
tiền đặt trước cho người trúng đấu giá như: Hà chức đấu giá tài sản được thu không quá 5% giá
Nội, Đà Nẵng, Thái Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, trị tài sản bán được, v.v..). Gắn với mức thù lao
Bắc Giang, Yên Bái, Bắc Ninh, Hà Nam, Ninh đấu giá cao sẽ là những đòi hỏi khắt khe trong
Bình, v.v. Có địa phương không hủy kết quả đấu hoạt động nghề nghiệp của đấu giá viên, từ đó
giá mà thực hiện phạt tiền chậm nộp theo quy chất lượng hoạt động đấu giá sẽ được nâng cao, vi
định của pháp luật quản lý thuế như: Đồng Tháp, phạm trong đấu giá sẽ giảm. So sánh với mức thù
An Giang, v.v. Do vậy, cần sửa đổi Nghị định số lao dịch vụ đấu giá tài sản của một số nước cho
43/2014/NĐ-CP, Nghị định 45/2014/NĐ-CP và thấy, mức thù lao dịch vụ đấu giá tài sản nói
Nghị định số 46/2014/NĐ-CP để thống nhất cách chung và đấu giá tài sản công nói riêng ở Việt
thức xử lý khi người trúng đấu giá vi phạm nghĩa Nam hiện nay là khá thấp. Từ thực tế trên cho
vụ nộp tiền trúng đấu giá khi đấu giá quyền sử thấy, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung các quy định
dụng đất để nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng về thù lao dịch vụ đấu giá, chi phí đấu giá và chế
đất hoặc cho thuê đất. độ tài chính trong đấu giá tài sản công, cụ thể:
Thứ tám, sửa đổi, bổ sung quy định về thù lao Đối với Thông tư số 45/2017/TT-BTC: (1) sửa
dịch vụ đấu giá, chi phí đấu giá tài sản công. đổi, bổ sung theo hướng tách riêng thù lao dịch
Thù lao đấu giá, chi phí đấu giá nói chung và vụ đấu giá và chi phí đấu giá tài sản cho phù hợp
Báo cáo tổng kết công tác tư pháp năm 2019 và phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp công tác năm 2020 số 01/BC-
19
BTP ngày 01/01/2020 của Bộ Tư pháp (Biểu mẫu số 20).
- HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP
với quy định tại Điều 66 Luật đấu giá tài sản và 02 Phụ lục ban hành kèm theo Thông tư số
đảm bảo mức chi phí tối thiểu cho mỗi hợp đồng 45/2017/TT-BTC; (4) Tăng mức tối đa mức thù
dịch vụ đấu giá, hạn chế tình trạng cạnh tranh lao dịch vụ đấu giá tài sản từ 300 triệu đồng lên tối
không lành mạnh khi tham gia lựa chọn tổ chức thiểu là 450 triệu đồng; (5) tăng mức tỷ lệ phần
đấu giá tài sản đấu giá là tài sản công. Trường hợp trăm mà tổ chức đấu giá được hưởng trong phần
đấu giá thành, tổ chức đấu được thanh toán thù chênh lệch giữa giá trúng đấu giá với giá khởi
lao dịch vụ đấu giá và chi phí đấu giá theo thỏa điểm của tài sản nhằm động viên, khuyến khích
thuận; trường hợp đấu giá không thành, tổ chức các đấu giá viên/tổ chức đấu giá tài sản;
đấu được thanh toán chi phí đấu giá theo thỏa Đối với Thông tư số 48/2017/TT-BTC: sửa đổi,
thuận; (2) tăng mức thù lao cố định trong khung bổ sung quy định về sử dụng tiền bán hồ sơ tham
tối đa thù lao dịch vụ đấu giá cho phù hợp với gia đấu giá cho phù hợp với chi phí mà tổ chức đấu
mức tăng chỉ số tiêu dùng các mặt hàng và mức giá tài sản phải bỏ ra trong quá trình làm hồ sơ tài
tăng lương hàng năm; (3) bổ sung khung thù lao sản đấu giá, phù hợp với việc phát hành/thu hồ sơ
dịch vụ đấu giá theo giá khởi điểm/hợp đồng tại đấu giá tài sản công theo hình thức trực tuyến./.
XÁC ĐỊNH CÁC CĂN CỨ PHÁP LÝ ĐỂ TÍNH TOÁN LỢI ÍCH GẮN LIỀN
VỚI VIỆC SỬ DỤNG, KHAI THÁC MỘT SỐ LOẠI TÀI SẢN
(Tiếp theo trang 33)
Để thống nhất trong thực tiễn xét xử, Hội hoặc tinh thần cho bản thân tương tự như tài sản
đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao cần có của họ trước khi bị xâm phạm mang lại. Trong
hướng dẫn thi hành một số quy định của BLDS trường hợp này, lợi ích gắn liền với việc sử dụng,
năm 2015 về xác định lợi ích gắn liền với việc khai thác tài sản bị mất chính là số tiền chủ thể có
sử dụng, khai thác một số loại tài sản, chúng tôi quyền phải bỏ ra chi trả cho hợp đồng vay, thuê
xin đề xuất một số nội dung liên quan như sau: tài sản thay thế.
Thứ nhất, trường hợp tài sản bị xâm hại là Thứ ba, trường hợp quá trình sản xuất, lưu
tài sản đang được sử dụng để khai thác lợi thông và mua bán hàng hóa bị gián đoạn thì tài
tức,cần căn cứ vào các hợp đồng cụ thể mà tài sản bị xâm phạm được xác định là toàn bộ chi
sản bị xâm phạm đang là đối tượng cho vay hoặc phí sản xuất, chi phí đầu tư đã thực chi tài thời
cho thuê. Thỏa thuận của các bên về “lãi vay” và điểm bắt đầu bị gián đoạn. Việc tính toán thiệt
“tiền thuê” trong hợp đồng đã ký trước đó được hại gắn liền với việc sử dụng, khai thác tài sản
coi là lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác cần áp dụng tương tự pháp luật như với trường
tài sản đang được cho vay, cho thuê. hợp chậm thực hiện nghĩa vụ trả tiền (Điều 357
Thứ hai, trường hợp tài sản bị xâm phạm là BLDS năm2015), trong đó số tiền chậm nhận lại
tài sản đang được sử dụng để khai thác công được là tổng số tiền mà chủ đầu tư đã “rót” vào
dụng, nếu chủ thể có quyền chứng minh được chi phí sản xuất, đầu tư dự án tính đến thời điểm
rằng họ đã phải vay, thuê tài sản khác, tương tự dự án bắt đầu bị gián đoạn và thời gian chậm
với tài sản bị xâm phạm để sử dụng nhằm tiếp nhận lại được tiền chính là tổng thời gian bị gián
tục thỏa mãn những nhu cầu về sinh hoạt vật chất đoạn cộng dồn./.
nguon tai.lieu . vn
