Xem mẫu

  1. DIEÃN ÑAØN H◊nh th∏i Æ´ thfi VAØ GIAO THOÂNG COÂNG COÄNG H ieän nay, nhöõng lo ngaïi veà bieán ñoåi khí haäu, taéc ngheõn giao thoâng, oâ nhieãm moâi tröôøng vaø caùc vaán ñeà xaõ hoäi khaùc ñaõ laøm daáy leân söï quan taâm cuûa caùc nhaø quy hoaïch veà moái lieân heä giöõa hình thaùi ñoâ thò vaø caáu truùc giao thoâng. Moät soá vaán ñeà hieän nay ñang ñöôïc quan taâm bao goàm: Thôøi gian di chuyeån, chaát löôïng khoâng khí, tai naïn giao thoâng, khaû naêng tieáp caän vaø caùc giaûi phaùp caûi thieän, naâng cao vieäc söû duïng caùc loaïi hình phöông tieän giao thoâng. Tuy vaäy, haàu heát caùc nöôùc, ñaëc bieät laø caùc nöôùc ñang phaùt trieån vaø caùc neàn kinh teá môùi noåi vaãn ñang öu tieân phaùt trieån loaïi hình phöông tieän cô giôùi vaø heä thoáng haï taàng kyõ thuaät hoã trôï (Ví duï: Xaây döïng heä thoáng ñöôøng giao thoâng). Moät soá lôùn caùc nöôùc ñaõ phaùt trieån, ñang phaùt trieån ñang phaûi traûi qua söï taêng tröôûng nhanh daãn ñeán khoâng coù khaû naêng kieåm soaùt, ñaëc bieät laø taïi caùc vuøng ven ñoâ thò. Heä quaû laø xuaát hieän nhieàu hình thaùi ñoâ thò trong ñoù chöa thaáy ñöôïc söï keát hôïp “hieäu quaû” giöõa heä thoáng giao thoâng vaø söû duïng ñaát, töø ñoù daãn tôùi vieäc khai thaùc maïng löôùi giao thoâng ñoâ thò chöa toát. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc nhaø quy hoaïch, phaùt trieån vaø hoaïch ñònh chính saùch ngaøy caøng thaáy söï caàn thieát cuûa vieäc phaùt trieån moâ hình thaønh phoá neùn, vôùi vieäc söû duïng ñaát hoãn hôïp nhaèm ñaït ñöôïc caáu truùc ñoâ thò beàn vöõng hôn. Vieäc phaùt trieån moâ hình thaønh phoá neùn coù theå ruùt ngaén quaõng ñöôøng di chuyeån, qua ñoù giaûm löôïng phaùt thaûi vaø tieâu thuï nhieân lieäu, giaûm chi phí ñi laïi vaø naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cho ngöôøi daân. Ngaøy caøng coù nhieàu cô sôû cho thaáy hình thaùi vaø caùc chöùc naêng cuûa thaønh phoá laø raát quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy moät heä thoáng giao thoâng beàn vöõng. Quaû thöïc, vieäc chuyeån ñoåi thaønh phoá sang moâ hình maø caùc hoaït ñoäng dieãn ra taäp trung hôn, trong moät caáu truùc nhoû goïn hôn, xen keõ bôûi vieäc ThS.KTS. NGUYEÃN ANH TUAÁN phaùt trieån haï taàng cho giao thoâng phi cô giôùi (xe ñaïp, ñi boä), cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc phaùt Phoù Giaùm ñoác trung taâm QHXD 4 - VIUP trieån moät thaønh phoá beàn vöõng, coù khaû naêng tieáp caän cao. 64 SË 94 . 2018
  2. ≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ Moät soá vaán ñeà veà giao thoâng vaø moâi tröôøng maø caùc nhaø hoaïch ñònh caùc thaønh phoá phöông Taây, ñöôïc baùo tröôùc nhö laø söï thay theá cho chính saùch ôû caùc caáp chính quyeàn hieän nay ñeàu lo ngaïi xoay quanh thaønh phoá öu tieân ñi boä vaø xe ngöïa. Ñieàu naøy xaûy ra laø do mong nhöõng thay ñoåi trong thieát keá vaø hình thaùi ñoâ thò ñeå coù caùc giaûi phaùp muoán cuûa taàng lôùp trung löu muoán di chuyeån ñeán caùc vuøng ngoaïi hieäu quaû vaø beàn vöõng. Vôùi vieäc löôïng phaùt thaûi töø ngaønh giao thoâng oâ vôùi maät ñoä thaáp hôn vaø thoaùt khoûi nhöõng khu vöïc trung taâm ñoâ thò hieän chieám gaàn 1/4 löôïng phaùt thaûi taïi caùc khu vöïc ñoâ thò treân toaøn ngoät ngaït ñaàu nhöõng naêm 90. Ngay sau ñoù, caùc vuøng ngoaïi oâ ñaõ theá giôùi, caùc chieán dòch, haønh ñoäng ñaûm baûo khí haäu toaøn caàu beàn ñöôïc phaùt trieån oà aït, ñöôïc phuïc vuï bôûi heä thoáng giao thoâng ñöôøng vöõng ñaõ ñöôïc ñeà xuaát, trong ñoù neàn taûng cuûa caùc chieán dòch naøy saét nôû roä. Caùc haønh lang xe ñieän ñöôïc coi laø caùc truïc xöông soáng bao goàm: i) Taïo ra caùc ñoâ thò ít phuï thuoäc vaøo xe hôi; ii) Haïn cheá cuûa haàu heát caùc khu vöïc môû roäng vôùi ranh giôùi ñoâ thò ñöôïc lan roäng phaùt trieån daøi traûi; iii) Thuùc ñaåy ñònh höôùng phaùt trieån giao thoâng ra nhieàu laàn so vôùi khu vöïc thaønh phoá öu tieân ñi boä tröôùc ñaây. Coâng coâng coäng (GTCC) vaø taïo ra caùc ñoâ thò neùn vôùi caùc khu phoá taäp ngheä ñoäng cô ñoát trong ñaõ phaùt trieån nhanh choùng trong theá kyû XX trung (öu tieân ñi boä) nhôø ñoù giaûm quaõng ñöôøng dòch chuyeån cuûa vaø ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa thaønh phoá xe hôi. Vieäc xaây döïng thaønh phöông tieän (Vehicle-Kilometres Travelled, VKT). phoá xe hôi, song haønh vôùi vieäc taäp trung phaùt trieån heä thoáng ñöôøng cao toác ñaõ laøm gia taêng nhanh söï phaân taùn cuûa caùc hoaït ñoäng kinh Xu theá maät ñoä ñoâ thò toaøn caàu teá, thuùc ñaåy phaùt trieån maät ñoä thaáp, töông öùng vôùi caùc moâ hình phaùt Hình 1 cho thaáy, caùc thaønh phoá chaâu AÙ vaø chaâu Phi coù maät ñoä daân trieån ñoâ thò khoâng lieân tuïc, phaùt trieån daøn traûi. soá ñoâ thò trung bình lôùn hôn khoaûng 35% so vôùi caùc thaønh phoá ôû chaâu Myõ Latinh, gaáp 2,5 laàn so vôùi caùc thaønh phoá chaâu AÂu, vaø gaàn Maät ñoä ñoâ thò vaø ngöôõng phaùt trieån giao thoâng gaáp 10 laàn so vôùi caùc thaønh phoá ôû Baéc Myõ vaø Chaâu Ñaïi Döông (Myõ, coâng coäng UÙc vaø New Zealand chieám ña soá). Nhìn chung, 39 trong soá 100 khu Khoâng coù khía caïnh naøo veà töông quan giöõa hình thaùi ñoâ thò vaø giao vöïc ñoâ thò ñoâng daân nhaát theá giôùi naèm ôû chaâu AÙ (2010). Caùc thaønh thoâng (söï di chuyeån) ñöôïc nghieân cöùu kyõ so vôùi aûnh höôûng cuûa maät phoá cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån döôøng nhö phaùt trieån daøn traûi vôùi ñoä ñoâ thò ñeán vaän taûi haønh khaùch coâng coäng. Caùc nghieân cöùu chæ ra toác ñoä nhanh hôn so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån. Töø naêm 1990 ñeán naêm raèng caùc ñoâ thò phaùt trieån vôùi maät ñoä cao laø caàn thieát ñeå duy trì dòch 2000, maät ñoä ñoâ thò trung bình taïi caùc nöôùc phaùt trieån giaûm khoaûng vuï vaän taûi coâng coäng hieäu quaû. Vaän chuyeån haønh khaùch khoái löôïng 20% so vôùi khoaûng 18% taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån. lôùn (Mass-transit) ñuùng nhö teân goïi cuûa noù, caàn moät khoái löôïng lôùn haønh khaùch, hay noùi moät caùch naøo ñoù, caàn xaây döïng taïi nhöõng ñoâ thò phaùt trieån coù maät ñoä taäp trung. Maät ñoä daân soá cao thoâng thöôøng laøm gia taêng chi phí vaän taûi ñoâ thò. Ñöôøng saét ñoâ thò, vôùi chi phí voán ñaàu tö cao, caàn ñaït ñeán moät maät ñoä ngöôõng caùc chuyeán ñi ñeå coù ñöôïc chi phí ít hôn so vôùi caùc chuyeán ñi töông töï söû duïng loaïi hình xe hôi vaø xe buyùt. Vôùi vieäc giao thoâng coâng coäng baèng ñöôøng saét caàn moät khoái löôïng haønh khaùch ñuû lôùn ñeå tieát kieäm chi phí, vieäc phaùt trieån loaïi hình giao thoâng naøy cuõng caàn maät ñoä taäp trung cuûa ngöôøi daân vaø vieäc laøm xung quanh caùc ñieåm trung chuyeån (ga ñöôøng saét). Hình 1: Maät ñoä daân soá ñoâ thò caùc vuøng treân theá theá giôùi (2000-2010) (Nguoàn: UN-Habitat) Giao thoâng ñoâ thò nhö moät yeáu toá laøm gia taêng söï daøn traûi cuûa ñoâ thò Vôùi vieäc nhieàu thaønh phoá treân giôùi tieáp tuïc phaùt trieån daøn traûi, ñieàu ñoù daãn tôùi maät ñoä xaây döïng ngaøy caøng trôû neân thaáp hôn vaø trong xu theá naøy, giao thoâng ñöôïc coi laø moät yeáu toá coù vai troø quan troïng, taùc ñoäng ñeán söï phaùt trieån daøn traûi naøy. Söï ra ñôøi cuûa caùc phöông thöùc giao thoâng ñoâ thò nhö xe ngöïa, xe keùo, xe löûa vaø sau ñoù laø xe buyùt/xe hôi - ñaõ ñaåy nhanh vieäc môû roäng veà töï nhieân cuûa caùc thaønh phoá, qua ñoù laøm giaûm maät ñoä ñoâ thò. Trong thôøi kyø tieàn xe hôi, vieäc ñi laïi trong thaønh phoá coù xu höôùng bò haïn cheá bôûi loaïi hình ñi boä, keát hôïp vôùi caáu truùc ñoâ thò taäp trung nhaèm laøm giaûm nhu caàu ñi laïi. Vò Hình 2: Moái töông quan giöõa hình thaùi ñoâ thò trí cuûa caùc caên hoä, cöûa haøng, nhaø haøng vaø thaäm chí caùc nhaø maùy vaø GTCC hieäu quaû veà chi phí ñeàu naèm trong khoaûng caùch coù theå ñi boä ñöôïc. Tuy nhieân, söï gia (Nguoàn: Bertaud and Malpezzi, 2003, Cited in Lefeøvre, 2009) taêng daân soá trong khu vöïc trung taâm, söï thieáu rieâng tö, cuøng vôùi caùc Hình 2 bieåu thò moái lieân heä giöõa vaän taûi haønh khaùch coâng coäng vaø hoaït ñoäng baát caäp khaùc gaây ra buoäc con ngöôøi phaûi nghó ñeán vieäc hình thaùi ñoâ thò. Caùc thaønh phoá coù maät ñoä thaáp vôùi phaàn lôùn laø hình thoaùt ra khoûi khu vöïc trung taâm, ñoàng thôøi xem xeùt caùc phöông tieän thöùc ña cöïc. ÔÛ caùc thaønh phoá phaùt trieån daøn traûi nhö Atlanta (Myõ), thay theá ñeå phuïc vuï cho nhu caàu di chuyeån. Caùc thaønh phoá xe ñieän GTCC coù moät thôøi gian khoù caïnh tranh ñöôïc vôùi loaïi hình xe hôi noåi leân vaø môû roäng vôùi söï phaùt trieån cuûa naêng löôïng ñieän ôû haàu heát caù nhaân. GTCC chæ ñaït hieäu quaû veà maët chi phí thoâng qua vieäc SË 94 . 2018 65
  3. ñoái vôùi caùc quoác gia giaøu coù, phaùt trieån theo ñònh höôùng xe hôi nhö Myõ, Anh, Canada, Australia vaø New Zealand, ngöôõng toái thieåu 3.500 ngöôøi/km2 laø caàn thieát neáu GTCC taïo ra soá löôïng caùc chuyeán ñi ñuû lôùn ñeå trang traûi chi phí. Caùc nghieân cöùu chæ ra raèng caùc vuøng ngoaïi oâ ôû caùc quoác gia naøy hieám khi ñaït ñöôïc hôn 1/2 ngöôõng toái thieåu naøy. Moät nghieân cöùu töông töï ôû Athens (Hy Laïp) chæ ra raèng caùc chuyeán ñi söû duïng GTCC treân ñaàu ngöôøi taêng oån ñònh tôùi 20.000 ngöôøi/km2 vaø sau ñoù giaûm daàn, cho thaáy con soá naøy ñöôïc coi nhö moät tieâu chuaån quy hoaïch ñeå hình thaønh maïng löôùi GTCC thaønh coâng. Nhöõng thöû nghieäm veà ngöôõng maät ñoä cuõng ñaõ ñöôïc trieån khai vaø ñöôïc duøng ñeå höôùng daãn vieäc ñaàu tö vaøo heä thoáng GTCC cuõng nhö keá hoaïch phaùt trieån TOD (Transit Oriented Development - Moâ hình phaùt trieån ñoâ thò theo ñònh höôùng GTCC) taïi Myõ. Moät nghieân cöùu gaàn ñaây taïi Myõ ñaõ xem xeùt moái lieân heä giöõa maät ñoä vieäc laøm/daân soá vaø maët hieäu quaû veà chi phí cuûa ñaàu tö GTCC döïa Hình 3: Maät ñoä daân soá ñoâ thò vaø chuyeán ñi söû duïng GTCC treân kinh nghieäm trong vieäc ñaàu tö ñöôøng (Nguoàn: International Association of Public Transport, 2006) saét nheï vaø BRT. Hình 4 cho thaáy heä thoáng phaùt trieån ñoâ thò maät ñoä cao vaø phaàn lôùn caùc Söï phuï thuoäc cuûa GTCC vaøo maät ñoä ñoâ thò BRT coù chi phí 30 trieäu $/km seõ caàn khoaûng hoaït ñoäng cuûa ñoâ thò (vieäc laøm, thöông maïi) ñaõ thuùc ñaåy caùc noã löïc xaùc ñònh ngöôõng maät 4.000 vieäc laøm vaø cö daân/km2 trong phaïm vi taäp trung ôû phaàn loõi ñoâ thò (ví duï tröôøng hôïp ñoä toái thieåu caàn thieát ñeå hoã trôï dòch vuï vaän taûi 800m tính töø ga. Vôùi cuøng chi phí ñaàu tö nhö thaønh phoá Thöôïng Haûi, Trung Quoác), hoaëc haønh khaùch coâng coäng moät caùch hieäu quaû vaäy, ñöôøng saét nheï yeâu caàu khoaûng 11.000 ôû caùc thaønh phoá ña cöïc vôùi caùc moâ hình di nhaát. Moät maët, caùc thaønh phoá caàn trung bình vieäc laøm vaø cö daân/km2 trong khi tieâu chí cho chuyeån ña höôùng (nhö Stockholm, Thuïy khoaûng 3.000 ngöôøi daân/km2 ñeå hoã trôï dòch ñöôøng saét haïng naëng laø gaàn 14.000 vieäc Ñieån). Nhieàu thaønh phoá lôùn nhö Jakarta vuï GTCC hieäu quaû veà maët chi phí. Maët khaùc, laøm vaø cö daân/km2. (Indonesia) hay Paris (Phaùp), naèm ôû ñaâu ñoù giöõa caùc hình thaùi treân, nghóa laø coù caû hoaït ñoäng cuûa phöông tieän giao thoâng caù nhaân vaø phöông tieän giao thoâng coâng coäng, hai loaïi hình naøy ñeàu ñaùp öùng nhu caàu vaän chuyeån khi maø maät ñoä phaùt trieån ôû moät möùc vöøa phaûi vaø caùc hoaït ñoäng daøn traûi theo caû höôùng ñôn cöïc vaø ña cöïc. Hình 3 cho thaáy söï töông quan maät thieát giöõa maät ñoä daân soá ñoâ thò vaø tyû leä chuyeán ñi söû duïng GTCC/ngöôøi daân. Hoàng Koâng, thaønh phoá vôùi maät ñoä raát cao laø tröôøng hôïp ngoaïi leä trong thoáng keâ naøy vôùi trung bình caùc chuyeán ñi baèng giao thoâng coâng coäng treân ñaàu ngöôøi daân töông ñoái thaáp so vôùi chæ tieâu maät ñoä daân soá raát cao. Ñieàu naøy coù theå lyù giaûi bôûi nhieàu ñieåm ñeán cuûa caùc chuyeán ñi laø gaàn nhau, do ñoù coù theå daãn tôùi moät löôïng lôùn tyû leä chuyeán ñi thöïc hieän bôûi loaïi hình giao thoâng ñi boä. Loaïi tröø Hoàng Koâng ra, trong tröôøng hôïp naøy coù theå thaáy söï phuø Hình 4: Maät ñoä ñoâ thò toái thieåu caàn thieát cho vieäc ñaàu tö hieäu quaû GTCC taïi Myõ hôïp veà moái töông quan ôû ñaây. (Nguoàn: Guerra and Cervero, 2011) 66 SË 94 . 2018
  4. ≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝ Moâ hình cho Haø Noäi trieån caùc ñoâ thò veä tinh, Haø Noäi caàn xem cöôøng phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi quanh ga, Thuû ñoâ Haø Noäi ñöôïc xaây döïng phaùt trieån xeùt vieäc keát hôïp ñoàng thôøi moâ hình thaønh mang laïi lôïi ích nhieàu maët cho coäng ñoàng theo moâ hình chuøm ñoâ thò, goàm ñoâ thò trung phoá thích öùng vaø heä thoáng giao thoâng coâng daân cö. Khi heä thoáng TOD ñöôïc trieån khai taâm keát noái vôùi 5 ñoâ thò veä tinh (Hoøa Laïc, coäng thích öùng, gioáng nhö nhöõng gì maø caùc ôû taát caû caùc ga treân heä thoáng, ngöôøi daân Sôn Taây, Xuaân Mai, Phuù Xuyeân - Phuù Minh thaønh phoá ñang phaùt trieån khaùc thöïc hieän. coù theå ñöôïc höôûng caùc dòch vuï xuyeân suoát, vaø Soùc Sôn), ñöôïc lieân keát baèng heä thoáng khoâng giaùn ñoïan. giao thoâng vaønh ñai keát hôïp caùc truïc höôùng ■ Thaønh phoá thích öùng (Adaptive cities, Hình taâm, coù moái lieân keát vôùi maïng löôùi giao thoâng a): Thay ñoåi hình thaùi ñoâ thò thoâng qua vieäc Ñeå hoã trôï vieäc phaùt trieån heä thoáng caùc ñoâ vuøng Thuû ñoâ vaø Quoác gia. Ñaây laø moâ hình phaùt trieån maät ñoä cao vaø moâ hình söû duïng ñaát thò veä tinh caàn tieáp tuïc xaây döïng vaø phaùt phuø hôïp vôùi xu höôùng chung cuûa caùc nöôùc hoãn hôïp, trong ñoù öu tieân caùc loaïi hình giao trieån caùc haønh lang BRT (keát noái khu vöïc ñang phaùt trieån, phuø hôïp vôùi thöïc teá phaùt thoâng coâng coäng khoái löôïng lôùn (Mass Rapid trung taâm vôùi khu vöïc Phuù Xuyeân, Sôn Taây, trieån cuûa thuû ñoâ Haø Noäi hieän nay vaø töông Transit, MRT), chaát löôïng cao nhö taøu ñieän Hoøa Laïc, Xuaân Mai, Soùc Sôn), ñaûm baûo lai. Trong ñoù taïo ra cô hoäi ñoåi môùi caáu truùc ngaàm (metro), xe buyùt nhanh (BRT) vieäc phaân boá daân cö vaø caùc hoaït ñoäng caân ñoâ thò töø: “Ñôn cöïc” sang “Ña cöïc”; ñaûm baûo baèng. Döïa treân caùc tính toaùn veà nhu caàu cho ñoâ thò trung taâm seõ ñöôïc giaûm taûi caên ■ Heä thoáng giao thoâng coâng coäng thích öùng giao thoâng, coù theå löïa choïn caùc loaïi hình baûn vôùi moät soá chöùc naêng ñang bò doàn neùn (Adaptive transit, Hình b): Ñieàu chænh heä phöông tieän BRT phuø hôïp. Beân caïnh ñoù, quaù möùc nhö coâng nghieäp, dòch vuï, thöông thoáng giao thoâng coâng coäng phuø hôïp vôùi caùc caàn sôùm nghieân cöùu quy hoaïch, xaây döïng maïi, giaùo duïc, ñaøo taïo, y teá, vaên hoùa, theå khu vöïc phaùt trieån daøn traûi, maät ñoä thaáp. haï taàng phuïc vuï heä thoáng BRT moät caùch duïc theå thao... khi caùc chöùc naêng naøy ñöôïc hôïp lyù, traùnh tröôøng hôïp tuyeán tieáp caän quaù phaân bôùt, hoaëc chuyeån haún vaøo caùc ñoâ thò saâu vaøo khu vöïc trung taâm vaø ñi chung veä tinh vaø taïo neân caùc trung taâm môùi. vôùi caùc loaïi hình giao thoâng khaùc (Tröôøng hôïp tuyeán BRT Kim Maõ - Yeân Nghóa,) gaây ra nhieàu ñieåm xung ñoät giao thoâng, ñoàng thôøi nghieân cöùu khaû naêng keát noái giöõa loaïi hình BRT vaø ñöôøng saét ñoâ thò taïi caùc khu vöïc trung chuyeån, keát noái giöõa BRT vôùi caùc tuyeán xe buyùt gom (feeder) ñaûm baûo khai thaùc toái ña tieän ích cuûa caùc loaïi hình giao thoâng coâng coäng naøy. Trong töông lai khi hình thaønh caùc tuyeán BRT khaùc, caàn nghieân cöùu xaây döïng caùc khu vöïc phaùt trieån taäp trung, phöùc hôïp xung quanh nhaø ga nhaèm khai thaùc hieäu quaû nhaát caùc quyõ ñaát naøy, taïo tieàn ñeà cho vieäc phaùt huy hieäu quaû moái lieân heä giöõa quy hoaïch söû duïng ñaát vaø heä thoáng giao thoâng, ñaëc bieät laø heä thoáng giao thoâng coâng coäng cuûa ñoâ thò. Cuï theå, ñoái vôùi khu vöïc trung taâm, caàn tieáp tuïc phaùt trieån heä thoáng ñöôøng saét ñoâ thò gaén vieäc phaùt trieån ñoâ thò theo moâ hình TOD nhaèm kieåm soaùt khoâng gian coâng coäng ñoâ thò cuõng nhö caùc döï aùn xaây döïng môùi, thuùc ñaåy phaùt trieån ña muïc ñích vaø vaän taûi coâng coäng. Trong ñoù khuyeán khích xaây döïng caùc coâng trình cao taàng phöùc hôïp taïi caùc khu ñoâ thò môùi vaø xung quanh nhaø ga, caùc ñieåm Hình 5: Caáu truùc ñoâ thò ñaàu môùi giao thoâng. Vieäc thöïc hieän TOD vaø yù töôûng phaùt trieån chieán löôïc cuõng seõ caûi thieän khaû naêng tieáp caän caùc Vôùi thöïc traïng phaùt trieån ñoâ thò hieän nay taäp dòch vuï vaän taûi coâng coäng, goùp phaàn taêng trung vaøo khu vöïc ñoâ thò trung taâm vaø phaùt löôïng haønh khaùch söû duïng GTCC, taêng SË 94 . 2018 67
nguon tai.lieu . vn