- Trang Chủ
- Quy hoạch - Đô thị
- Hệ thống chỉ tiêu cơ sở dữ liệu phát triển đô thị quốc gia – Công cụ kiểm soát hiệu quả trong quản lý phát triển đô thị
Xem mẫu
- Heä tHoáng cHæ tieâu cô sôû döõ lieäu
pHaùt trieån ñoâ tHò quoác gia
Coâng Cuï kieåm soaùt hieäu quaû
trong quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò
ts.Kts. traàn quoác tHaùi*
pgs.ts. Vuõ tHò VinH**
Söï caàn thieát phaûi coù heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò
dieÃn ñaØn
quoác gia
Nhö chuùng ta ñeàu bieát, ñeå ñaùnh giaù söùc khoûe cuûa moät con ngöôøi, trong y hoïc ñaõ duøng caùc chæ soá,
thoâng qua caùc chæ soá bieát ñöôïc tình hình söùc khoûe toát hay ñang coù nhöõng vaán ñeà caàn phaûi quan
taâm. Ñoái vôùi caùc ñoâ thò cuõng nhö vaäy, raát caàn moät boä chæ soá ñeå ño “Söùc khoûe cuûa ñoâ thò”, vì vaäy
ngay töø nhöõng naêm 1990, caùc toå chöùc quoác teá ñaõ ban haønh caùc boä chæ soá ñoâ thò ñeå höôùng daãn cho
caùc nöôùc tham khaûo hoïc taäp nhö: Chöông trình Chæ soá ñoâ thò (1993), Boä chæ soá döï aùn ñoâ thò laønh
maïnh (1992), Boä chæ soá caùc ñoâ thò beàn vöõng (1998), Boä chæ soá ñoâ thò toaøn caàu (2007)…
ÔÛ nöôùc ta trong nhöõng naêm gaàn ñaây, moät soá toå chöùc quoác teá ñaõ hôïp taùc ñeå xaây döïng caùc boä chæ
ñaùnh giaù ñoâ thò nhö: Boä chæ soá quan traéc ñoâ thò (2009) vaø Boä chæ soá ñoâ thò thònh vöôïng (2015) do
UNHABITAT hoã trôï, Boä chæ soá ñoâ thò Vieät Nam öùng phoù vôùi bieán ñoåi khí haäu do quyõ Rockefeller
hoã trôï (2017). Naêm 2016, Boä Xaây döïng, Toång cuïc Thoáng keâ ñaõ phoái hôïp vôùi UNHABITAT nghieân
cöùu boä chæ soá coù teân goïi “Chuaån hoùa Boä chæ soá ñoâ thò Vieät Nam - Phieân baûn 1”.
Caùc boä chæ soá ñöôïc xaây döïng vöøa qua laø caùc ñeà xuaát raát quan troïng, nhöng ñeå ñi vaøo thöïc tieãn
vaø ñaùp öùng cho caùc ñoâ thò coù khaû naêng töï theo doõi töø caáp Trung öông ñeán caáp ñòa phöông, giuùp
Nhaø nöôùc vaø Boä Xaây döïng coù theå so saùnh, ñaùnh giaù haøng naêm mang tính khaû duïng, khaû thi vaø
beàn vöõng thì raát caàn phaûi ñöôïc nghieân cöùu ñaày ñuû hôn. Theo yeâu caàu ñoù, naêm 2016, caên cöù
vaøo Hieäp ñònh ñöôïc kyù keát giöõa Chính phuû Vieät Nam vaø Hieäp hoäi Phaùt trieån Quoác teá (IDA), döï
aùn MOC-02 coù teân goïi “Xaây döïng heä thoáng cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia” laø moät trong
nhöõng noäi dung cuûa Hieäp ñònh ñaõ ñöôïc thöïc hieän vôùi söï chæ ñaïo cuûa Cuïc Phaùt trieån ñoâ thò - Boä
Xaây döïng (UDA).
SË 93 . 2018 25
- Yeâu caàu ñoái vôùi Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò
quoác gia
Muïc tieâu xaây döïng Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia laø ñeå töø ñoù UDA
vaø caùc ñoâ thò coù theå leân keá hoaïch vaø quaûn lyù hieäu quaû söï phaùt trieån ñoâ thò trong töông lai vaø
ño löôøng tính hieäu quaû trong vieäc thöïc hieän caùc chính saùch quoác gia vaø thoûa maõn nhu caàu
cuûa ngöôøi daân. Vì vaäy, Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia caàn phaûi coù
caùc chæ soá ñeå phaûn aùnh ñöôïc caùc thoâng tin: Tình hình ñoâ thò hoùa (Ví duï: Daân soá, söû duïng ñaát
hieän taïi vaø quy hoaïch); Caùc möùc thu nhaäp vaø ngheøo ñoùi (Ví duï: Thu nhaäp trung bình treân ñaàu
ngöôøi, caùc hoä thu nhaäp thaáp); Tình hình cô sôû haï taàng xaõ hoäi (Ví duï: Nhaø ôû, tröôøng hoïc, beänh
vieän, trung taâm vaên hoùa); Tình hình cô sôû haï taàng kyõ thuaät (Ví duï: Giao thoâng caáp 1, 2 vaø 3,
soá hoä gia ñình ñöôïc ñaáu noái vôùi nguoàn cung caáp ñieän vaø nöôùc); Tình hình vaø dieãn bieán ñaàu
tö cho phaùt trieån vaø gaén keát giöõa khoâng gian, quy hoaïch vaø möùc voán (Ví duï: Caùc döï aùn ODA,
caùc ñaàu tö trong nöôùc vaø ñaàu tö ñòa phöông); Chaát löôïng moâi tröôøng (Ví duï: OÂ nhieãm, luõ luït,
tæ leä caùc hoä gia ñình coù thu gom raùc thaûi).
Vôùi yeâu caàu neâu treân, Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia ñaõ ñöôïc xaây döïng
ñaùp öùng 5 quan ñieåm sau ñaây:
1. Phaûn aùnh ñuùng tình hình thöïc teá phaùt trieån taïi caùc ñoâ thò Vieät Nam veà caùc vaán ñeà cô baûn cuûa
ñoâ thò trong xaây döïng vaø quaûn lyù ñoâ thò.
2. Ñöôïc xaây döïng coù tính keá thöøa, loàng gheùp vôùi caùc chính saùch quaûn lyù vaø phaùt trieån
ñoâ thò.
3. Coù söï tham khaûo caùc boä chæ soá ñoâ thò quoác teá toát nhaát.
4. Phaûi baûo ñaûm tính khoa hoïc.
5. Caàn taêng cöôøng tính chuû ñoäng cuûa caùc ñoâ thò, söï phoái hôïp giöõa caùc ngaønh vaø caùc beân
lieân quan.
Töø 5 quan ñieåm ñoù, Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia ñaõ ñeà xuaát bao
goàm 90 chæ tieâu, trong ñoù:
Nhoùm chæ tieâu 1 - Ñoâ thò hoùa: Goàm 19 chæ tieâu
Nhoùm chæ tieâu 2 - Thu nhaäp vaø ngheøo ñoùi: Goàm 9 chæ tieâu
Nhoùm chæ tieâu 3 - Cô sôû haï taàng xaõ hoäi: Goàm 14 chæ tieâu
Nhoùm chæ tieâu 4 - Cô sôû haï taàng kyõ thuaät: Goàm 22 chæ tieâu
Nhoùm chæ tieâu 5 - Moâi tröôøng vaø bieán ñoåi khí haäu: Goàm 13 chæ tieâu
Nhoùm chæ tieâu 6 - Ñaàu tö vaø quaûn trò ñoâ thò: Goàm 13 chæ tieâu
Nhö vaäy, soá löôïng vaø noäi dung caùc chæ tieâu trong moãi nhoùm caàn ñaûm baûo tính caân ñoái vôùi nhau
vaø ñaùp öùng ñöôïc moät caùch toaøn dieän vieäc phaûn aùnh tình hình cuûa ñoâ thò.
Moät yeâu caàu quan troïng ñoái vôùi Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia laø
phaûi ñaûm baûo: Tính Khaû duïng (caùc chæ tieâu laø raát caàn thieát); Khaû thi (coù theå thu thaäp ñöôïc soá
lieäu) vaø Beàn vöõng (sau khi döï aùn hoaøn thaønh vaãn thu thaäp ñöôïc soá lieäu). Ñeå ñaùp öùng yeâu caàu
naøy, Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia caàn phaân theo ba loä trình:
Loä trình A: Laø nhöõng chæ soá coù khaû naêng thu thaäp ñöôïc ngay trong giai ñoaïn thöïc hieän döï aùn
MOC-02 (keát thuùc naêm 2018).
Loä trình B: Laø nhöõng chæ soá chæ coù khaû naêng thu thaäp sau Loä trình A töø 2-3 naêm.
Loä trình C: Laø nhöõng chæ soá chæ coù khaû naêng thu thaäp sau Loä trình A töø 4-5 naêm.
Treân cô sôû 90 chæ tieâu, thôøi ñieåm hieän taïi, giai ñoaïn 1 (Loä trình A) ñaõ löïa choïn ñöôïc 38 chæ tieâu
gaén vôùi 6 nhoùm thoâng tin. Vieäc löïa choïn 38 chæ tieâu trong 90 chæ tieâu döïa treân 3 tieâu chí nhö: Caùc
chæ tieâu phaûi bao quaùt ñöôïc caû 06 nhoùm thoâng tin; Öu tieân caùc chæ tieâu coù saün thu thaäp ñöôïc töø
Cuïc Thoáng keâ vaø Chi cuïc Thoáng keâ; Öu tieân caùc chæ tieâu coù khaû naêng thu thaäp ñònh kyø ôû ñoâ thò
vaø ngaønh Xaây döïng. Keát quaû Heä thoáng danh muïc chæ tieâu cô sôû döõ lieäu ñoâ thò quoác gia loä trình
A ñöôïc theå hieän ôû baûng 1 döôùi ñaây:
26 SË 93 . 2018
- ≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
Baûng 1. Danh muïc 38 Chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia
n Caùc bieán soá caàn thu thaäp vaø phöông phaùp tính.
n Kyø coâng boá; nguoàn soá lieäu; ñôn vò thu thaäp vaø toång hôïp soá lieäu.
n Khaùi nieäm.
n YÙ nghóa cuûa chæ tieâu.
Keát quaû vaø caùc vaán ñeà ñaët ra ñoái vôùi Heä thoáng chæ
tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia
Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia ñöôïc keát noái
vôùi moät phaàn meàm thaân thieän deã söû duïng ñeå giuùp cho coâng taùc quaûn
lyù ñöôïc chính xaùc vaø nhanh choùng.
n Ñoái vôùi caùc ñoâ thò: Thoâng qua caùc chæ tieâu vaø phaàn meàm, ñoâ thò coù
theå nhaän bieát ñöôïc hieän trang thöïc teá cuûa moãi lónh vöïc ñang ôû möùc ñoä
naøo, chæ tieâu naøo ñaõ ñaït ñöôïc so vôùi quy ñònh vaø chæ tieâu naøo coøn haïn
cheá caàn phaûi tieáp tuïc caûi thieän. Ñoàng thôøi cuõng coù theå bieát ñoâ thò mình
ñang ôû ñaâu so vôùi tình hình chung cuûa caùc ñoâ thò khaùc trong vuøng,
trong cuøng loaïi vaø trong caû nöôùc.
n Ñoái vôùi caùc cô quan quaûn lyù nhö Cuïc Phaùt trieån Ñoâ thò - Boä Xaây
döïng: Laø cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc chòu traùch nhieäm “giaùm saùt, toång
hôïp, ñaùnh giaù vaø baùo caùo tình hình phaùt trieån ñoâ thò treân toaøn quoác;
thieát laäp, kieåm soaùt cô sôû döõ lieäu ñoâ thò vaø cung caáp thoâng tin veà phaùt
trieån ñoâ thò”, neân vieäc hình thaønh Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt
trieån ñoâ thò quoác gia ñöôïc keát noái vôùi moät phaàn meàm seõ giuùp coâng taùc
quaûn lyù ngaøy moät hieäu quaû.
Trong thôøi gian tôùi, döôùi söï chæ ñaïo cuûa UDA, caùc beân lieân quan seõ toå
chöùc ñaøo taïo cho ñaïi dieän 20 ñoâ thò thí ñieåm cuõng nhö moät soá caùn boä
thuoäc caùc ñôn vò quaûn lyù cuûa Boä Xaây döïng giuùp naém baét ñöôïc vieäc
thu thaäp döõ lieäu vaø caäp nhaät caùc döõ lieäu ñoù vaøo phaàn meàm ñeå quaûn
lyù khai thaùc.
Hieän taïi, Heä thoáng chæ tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia
môùi chæ tieán haønh khaûo saùt taïi 20 ñoâ thò thí ñieåm vaø soá löôïng môùi
laø 38 chæ tieâu. Trong ñònh höôùng tieáp theo, UDA seõ chæ ñaïo ñeå tieán
haønh thu thaäp caùc ñoâ thò töø loaïi IV trôû leân, coù nghóa laø treân 150 ñoâ
thò. Veà laâu daøi seõ laø caùc ñoâ thò trong caû nöôùc vôùi soá löôïng leân tôùi treân
800 ñoâ thò vaø caùc chæ tieâu leân tôùi 90 chæ tieâu hoaëc cao hôn (vì ñaây laø
phaàn meàm ñöôïc thieát keá môû vôùi söï thay ñoåi chæ tieâu tuøy theo yeâu
caàu quaûn lyù). Nhö vaäy, Heä thoáng cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác
gia laø moät coâng cuï quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò raát hieäu quaû. Tuy nhieân,
ñieàu naøy cuõng ñoøi hoûi naêng löïc cuûa caùn boä trong coâng taùc quaûn lyù
phaùt trieån ñoâ thò cuûa caùc caáp phaûi ñöôïc naâng cao vaø ñaëc bieät laø
traùch nhieäm cuûa chính quyeàn caùc ñoâ thò trong vieäc quaûn lyù ñaày ñuû
vaø chuaån xaùc soá lieäu cuûa ñoâ thò mình.
Vôùi traùch nhieäm quaûn lyù Nhaø nöôùc veà lónh vöïc quaûn lyù phaùt trieån ñoâ
thò, Boä Xaây döïng seõ ban haønh vaên baûn phaùp lyù ñeå ñöa Heä thoáng chæ
tieâu cô sôû döõ lieäu phaùt trieån ñoâ thò quoác gia ñi vaøo thöïc teá.
Tyû leä dòch vuï coâng tröïc tuyeán ñaït möùc ñoä 2 trôû leân thuoäc thaåm quyeàn
cuûa chính quyeàn caáp huyeän (%).
Ñeå nhöõng caùn boä laøm coâng taùc thu thaäp soá lieäu ôû caùc ñoâ thò cuõng nhö
caùc cô quan quaûn lyù cuûa Boä Xaây döïng hieåu thoáng nhaát veà danh muïc * Phoù Cuïc tröôûng Cuïc Phaùt trieån ñoâ thò - BXD
döõ lieäu, moãi chæ tieâu ñaõ ñöôïc giaûi thích chi tieát bao goàm caùc noäi dung: ** Tö vaán tröôûng döï aùn MOC-02
SË 93 . 2018 27
nguon tai.lieu . vn
