Xem mẫu
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng
TRƢỜNG CAOTháp Bài giảng: Xây Gạch
ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG THÁP
KHOA CƠ KHÍ XÂY DỰNG
GIÁO TRÌNH
MĐ: XÂY GẠCH
LƢU HÀNH NỘI BỘ
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 1
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
BÀI 1
VỮA XÂY DỰNG THÔNG THƢỜNG
I. Khaùi nieäm vaø phaân loaïi
1.1 Khaùi nieäm
Vöõa xaây döïng laø moät hoãn hôïp goàm coát lieäu, chaát keát dính vaø nöôùc ñöôïc choïn theo
moät tæ leä nhaát ñònh theo ñònh möùc roài troän vôùi nhau thaät ñeàu.
Coát lieäu ñeå cheá taïo vöõa thoâng thöôøng laø caùt ñen, caùt vaøng…
Chaát keát dính ñeå cheá taïo vöõa laø xi maêng, thaïch cao, voâi…
Vöõa duøng ñeå xaây, traùt, laùng, laùt, oáp vaø hoaøn thieän trang trí cho coâng trình xaây döïng.
Khi caàn laøm taêng theâm moät ñaëc tính naøo ñoù cuûa vöõa cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu söû
duïng, ngöôøi ta cho theâm vaøo caùc chaát phuï gia, nhö phuï gia ñoâng cöùng nhanh, phuï
gia choáng thaám, phuï gia choáng axit…
1.2 Phaân loaïi vöõa
Coù nhieàu caùch phaân loaïi vöõa, theo chöùc naêng söû duïng vöõa ñöôïc chia thaønh naêm
loaïi sau :
Vöõa thoâng thöôøng :
Laø loaïi vöõa ñöôïc duøng ñeå xaây, traùt, laùng, laùt, oáp, hoaøn thieän. Vöõa thoâng thöôøng
theo thaønh phaàn coù ba loaïi
Vöõa voâi : thaønh phaàn goàm caùt (ñen, vaøng), voâi vaø nöôùc.
Vöõa tam hôïp : thaønh phaàn goàm coù caùt (ñen, vaøng), voâi, ximaêng vaø nöôùc.
Vöõa xi maêng : thaønh phaàn goàm coù caùt (ñen, vaøng), ximaêng vaø nöôùc.
Vöõa hoaøn thieän : loaïi vöõa ñeå trang trí cho maët ngoaøi coâng trình.
Vöõa chòu axít : loaïi vöõa duøng ñeå traùt, laùng, laùt, oáp, baûo veä caùc boä phaän coâng trình
laøm vieäc trong moâi tröôøng chòu taùc duïng cuûa axít hoaëc hôi axít. Vöõa chòu axít duøng
chaát keát dính laø thuyû tinh loûng.
Vöõa chòu nhieät : loaïi vöõa duøng ñeå xaây traùt caùc boä phaän coâng trình chòu nhieät nhö :
xaây thaønh loø nung, xaây beáp, xaây oáng khoùi…Vöõa chòu nhieät thöôøng duøng laø vöõa
ximaêng–samoát.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 2
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Vöõa choáng thaám : loaïi vöõa duøng ñeå traùt laùng, bao boïc caùc coâng trình chòu nöôùc.
Vöõa choáng thaám thöôøng duøng laø vöõa ximaêng maùc cao 75 100 hoaëc vöõa ximaêng coù phuï
gia choáng thaám.
1.3 Vaät lieäu cheá taïo vöõa thoâng thöôøng
a. Ximaêng
Ximaêng laø moät loaïi chaát keát dính trong thaønh phaàn vöõa. Khi troän vöõa, ximaêng hôïp
vôùi nöôùc taïo thaønh keo bao boïc caùc haït coát lieäu vaø laáp ñaày khe roãng giöõa caùc haït
coát lieäu. Keo ximaêng khi ñoâng cöùng seõ gaén chaët caùc haït coát lieäu vôùi nhau thaønh
moät khoái raén chaéc. Ximaêng duøng ñeå cheá taïo vöõa thoâng thöôøng goàm coù hai loaïi :
Ximaêng portland
Ximaêng portland hoãn hôïp
b. Voâi : Voâi duøng trong xaây döïng laø voâi ñoâng cöùng trong khoâng khí, ôû moâi tröôøng aåm
öôùt voâi khoâng ñoâng cöùng.
Cheá taïo
Töø nguyeân lieäu laø ñaù voâi coù haøm löôïng CacbonatCanxi nung trong loø ôû nhieät ñoä
900 1100 0 C.
Phaûn öùng : CaCO3 CaO + CO2
Ta ñöôïc saûn phaåm laø voâi cuïc (thaønh phaàn hoaù hoïc laø CaO).
c. Caùt xaây döïng: laø nhöõng haït nhoû do ñaù thieân nhieân bò phong hoaù vôõ vuïn maø thaønh.
d. Phaân loaïi :
Theo söï hình thaønh caùt ñöôïc chia thaønh ba loaïi
+ Caùt nuùi: haït to saéc caïnh vaø laãn nhieàu taïp chaát neân ít duøng.
+ Caùt soâng: haït nhoû, ít saéc caïnh vaø saïch, ñöôïc söû duïng thoâng duïng ñeå cheá taïo
vöõa xaây, traùt, laùng, laùt, oáp vaø vöõa beâtoâng.
+ Caùt bieån: nhoû haït vaø saïch, nhöng laïi nhieãm maën neân ít ñöôïc söû duïng.
Theo maøu saéc caùt ñöôïc chia laøm ba loaïi
+ Caùt vaøng: maøu hôi vaøng, ñöôøng kính haït to, coù nhieàu ôû caùc vuøng nuùi, ñöôïc
duøng ñeå saûn xuaát vöõa beâtoâng vaø vöõa choáng aåm.
+ Caùt ñen: maøu xaùm, côõ haït nhoû hôn caùt vaøng, coù nhieàu ôû soâng vaø ñoàng baèng,
ñöôïc duøng ñeå saûn xuaát vöõa xaây, traùt, laùt, oáp.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 3
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
+ Caùt traéng : maøu traéng, saïch, ñöôïc duøng ñeå xaây traùt vaø laøm nguyeân lieäu saûn
xuaát thuyû tinh, kính.
Theo ñöôøng kính côõ haït, caùt ñöôïc chia laøm boán loaïi
+ Caùt to, coù ñöôøng kính côõ haït 0.5 5mm.
+ Caùt vöøa, coù ñöôøng kính côõ haït 0.35 0.5mm.
+ Caùt nhoû, coù ñöôøng kính côõ haït 0.15 0.35mm.
+ Caùt buïi, coù ñöôøng kính côõ haït 0.15mm.
Trong xaây döïng thöôøng chæ duøng hai loaïi laø caùt vöøa vaø nhoû.
e. Nöôùc
Nöôùc duøng ñeå saûn xuaát vöõa phaûi laø nöôùc saïch.
Khoâng ñöôïc duøng nöôùc laãn chaát daàu môõ, nhieàu phuø sa vì noù laøm giaûm ñoä dính keát
vaø cöôøng ñoä chòu löïc cuûa vöõa. Khoâng ñöôïc duøng nöôùc nhieãm maën, axit ñeå cheá taïo
vöõa traùt caùc caáu kieän beâtoâng coát theùp.
II. CAÙC TÍNH CHAÁT CUÛA VÖÕA XAÂY DÖÏNG
2.1 Tính löu ñoäng
Tính löu ñoäng cuûa vöõa (coøn goïi laø tính deûo) theå hieän traïng thaùi khoâ, deûo hoaëc nhaõo
cuûa vöõa. Tính löu ñoäng cuûa vöõa ñöôïc thoâng qua ñoä suït cuûa vöõa.
+ Ñoä suït cuûa vöõa ñöôïc xaùc ñònh baèng thí nghieäm theo tieâu chuaån Vieät Nam
+ Vöõa ôû traïng thaùi nhaõo coù ñoä suït lôùn, ôû traïng thaùi khoâ coù ñoä suït nhoû. Ñoä suït
thích hôïp cho vöõa xaây, traùt thöôøng töø 5 13cm.
Tính löu ñoäng cuûa vöõa phuï thuoäc vaøo loaïi vöõa, chaát löôïng vaø tæ leä pha troän cuûa vaät
lieäu thaønh phaàn, ñoàng thôøi coøn phuï thuoäc vaøo thôøi gian pha troän vöõa.
Tính löu ñoäng cuûa vöõa coù aûnh höôûng nhieàu ñeán naêng suaát, chaát löôïng cuûa coâng
vieäc, cho neân khi xaây, traùt… Tuyø theo yeâu caàu kó thuaät, tính chaát vaø ñaëc ñieåm cuûa
coâng vieäc, ñieàu kieän thôøi tieát maø choïn vöõa coù ñoä suït cho thích hôïp.
2.2 Tính giöõ nöôùc
Tính giöõ nöôùc laø khaû naêng giöõ ñöôïc nöôùc cuûa vöõa töø khi troän xong ñeán khi söû duïng
vöõa.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 4
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Do vöõa ñeå laâu xaûy ra hieän töôïng taùch nöôùc, caùt laéng xuoáng laøm cho vöõa khoâng ñeàu,
ñoù laø hieän töôïng vöõa bò phaân taàng, hieän töôïng naøy thöôøng xaûy ra ñoái vôùi vöõa
ximaêng, laøm cho vöõa khoâng ñeàu vaø keùm chaát löôïng.
Tính giöõ nöôùc cuûa vöõa bieåu thò baèng ñoä phaân taàng (kí hieäu P).
Ñoä phaân taàng, theo tieâu chuaån Vieät Nam ñöôïc xaùc ñònh baèng hieäu soá ñoäâ suït cuûa
vöõa luùc môùi troän xong vaø ñoä suït cuûa vöõa sau khi troän 30 phuùt.
+ Neáu P = 0 vöõa coù tính giöõ nöôùc toát.
+ P 2 vöõa coù tính giöõ nöôùc bình thöôøng.
+ P > 2 vöõa coù tính giöõ nöôùc keùm.
Tính giöõ nöôùc cuûa vöõa phuï thuoäc vaøo chaát löôïng, quy caùch cuûa vaät lieäu thaønh phaàn,
loaïi vöõa vaø phöông phaùp troän vöõa.
+ Vöõa ximaêng giöõ nöôùc keùm hôn vöõa voâi vaø vöõa tam hôïp.
+ Vöõa caùt vaøng giöõ nöôùc keùm hôn vöõa caùt ñen.
+ Vöõa troän baèng phöông phaùp thuû coâng giöõ nöôùc keùm hôn vöõa troän baèng maùy.
Trong quaù trình söû duïng vöõa ta phaûi chuù yù ñaûo laïi vöõa ñeå ñaûm baûo ñoä ñoàng ñeàu vaø
ñoä deûo, nhaát laø ñoái vôùi vöõa ximaêng.
2.3 Tính baùm dính
Tính baùm dính cuûa vöõa laø khaû naêng lieân keát cuûa vöõa vôùi caùc vieân xaây hoaëc maët
traùt, laùng, laùt, oáp. Vöõa baùm dính keùm seõ aûnh höôûng ñeán ñoä beàn cuûa saûn phaåm vaø
laøm giaûm naêng suaát lao ñoäng.
Tính baùm dính cuûa vöõa phuï thuoäc chuû yeáu vaøo soá löôïng, chaát löôïng cuûa chaát keát
dính coù trong thaønh phaàn vöõa vaø ñoä deûo cuûa vöõa. Do ñoù khi troän vöõa nhaát thieát phaûi
caân ñong ñuû caùc vaät lieäu thaønh phaàn, phaåm chaát, quy caùch vaät lieäu phaûi ñöôïc ñaûm
baûo ñuùng theo tieâu chuaån quy ñònh, ñoàng thôøi vöõa phaûi ñaûm baûo troän thaät ñeàu vaø
deûo.
Ngoaøi ra, tính baùm dính cuûa vöõa coøn phuï thuoäc vaøo ñoä nhaùm, ñoä saïch, ñoä aåm cuûa
caùc vieân taïo ñoä nhaùm, ñoä aåm caàn thieát
2.4 Tính chòu löïc
Tính chòu löïc cuûa vöõa laø khaû naêng chòu ñöôïc taùc duïng cuûa löïc vaøo vöõa . Tính chòu
löïc ñöôïc bieåu thò baèng ñoä chòu löïc (coøn goïi laø cöôøng ñoä–ñôn vò tính laø
daN/cm 2 hoaëc kN/cm 2 ).
Cöôøng ñoä chòu neùn cuûa maãu vöõa coù kích thöôùc tieâu chuaån (R = P/F) ñöôïc goïi laø soá hieäu
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 5
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
+ NÑoái vôùi vöõa voâi : maùc 2, 4, 8.
+ Ñoái vôùi vöõa tam hôïp : maùc 10, 20, 50..
+ Ñoái vôùi vöõa ximaêng : maùc 50, 75, 100..
Giaûi thích yù nghóa
Vöõa maùc 50 coù nghóa laø cöôøng ñoä chòu neùn cuûa vöõa laø 50daN/cm 2
Khi duøng vöõa ta phaûi söû duïng ñuùng loaïi vaø ñuùng maùc theo chæ ñònh cuûa thieát keá.
2.5 Tính co nôû
Quaù trình khoâ vaø ñoâng cöùng cuûa vöõa, vöõa bò co ngoùt. Ñoä co ngoùt cuûa vöõa khaù lôùn,
khi vöõa co ngoùt thöôøng xaûy ra hieän töôïng raïn nöùt, bong doäp laøm giaûm chaát löôïng vaø
mó quan cuûa saûn phaåm. Do vaäy sau khi khi hoaøn thaønh saûn phaåm ta chuù yù baûo
döôõng saûn phaåm ñeå vöõa ñoâng cöùng töø töø, traùnh co ngoùt ñoät ngoät.
Khi vöõa bò aåm öôùt seõ daãn ñeán hieän töôïng nôû theå thích, nhöng ñoä nôû khoâng ñaùng keå,
khoâng aûnh höôûng gì ñeán saûn phaåm.
III. PHAÏM VI SÖÛ DUÏNG VÖÕA
1. Vöõa voâi
Vöõa voâi coù cöôøng ñoä chòu löïc raát thaáp, tính choáng aåm raát keùm, ñoä co ngoùt cuûa vöõa
laïi lôùn, tuoåi thoï thaáp neân chuû yeáu chæ duøng ñöôïc xaây, traùt cho coâng trình taïm, xaây
traùt nhöõng boä phaän khoâng quan troïng ôû nôi khoâ raùo, ít bò va chaï m, ít tieáp xuùc vôùi
möa naéng: traùt töôøng ngaên, xaây coâng trình taïm…
2. Vöõa tam hôïp
Vöõa tam hôïp coù cöôøng ñoä vaø ñoä beàn töông ñoái toát; coù tính deûo vaø tính baùm dính;
nhanh khoâ hôn vöõa voâi neân ñöôïc söû duïng khaù thoâng duïng trong xaây, traùt, laùng, laùt ;
xaây töôøng, traùt töôøng maët trong vaø ngoaøi nhaø, traùt traàn, daàm, coät…
3. Vöõa Ximaêng
Vöõa ximaêng coù cöôøng ñoä vaø ñoä beàn cao, tính choáng thaám toát, nhanh khoâ neân ñöôïc
duøng ñeå xaây, traùt caùc boä phaän coâng trình döôùi maët ñaát, nhöõng boä phaän chòu taùc
duïng tröïc tieáp cuûa möa naéng. Vöõa ximaêng ñöôïc duøng ñeå laùng neàn, laùng choáng
thaám, duøng ñeå laùt, oáp …
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 6
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
BÀI 2
TRỘN VỮA
I. Yêu cầu về mặt kỹ thuật
1.1. Yêu cầu về chất lƣợng vật liệu: Cát, xi măng, vôi, nƣớc
- Cát dùng trong trộn vữa phải là cát sạch, không dính bùn, bụi bẩn và các loại tạp
chất khác.
- Xi măng: dùng loại xi măng có thương hiệu rõ ràng, còn thời hạn sử dụng, bao bì
còn nguyên vẹn và có thông số cấp phối cụ thể.
- Vôi: chỉ sử dụng khi có nhu cầu
- Nước: phải là nước sạch (là nước sinh hoạt hàng ngày). Đối với những công trình
đòi hỏi tính chính xác và chất lượng cao thì ta phải tiến hành kiểm nghiệm mẫu nước để
xem có đạt chuẩn hay không.
1.2. Yêu cầu về chất lƣợng vữa
- Vữa trộn phải đúng tỷ lệ của cấp phối.
- Hạt vữa phải đều và đủ độ dẻo. Màu vữa phải đồng màu.
- Thời gian trộn và xáo vữa phải hợp lý để vữa không bị vón cục. Phải sử dụng vữa
trong thời gian chưa bắt đầu ninh kết.
II. Tổ chức trộn vữa
2.1. Bố trí trạm trộn vữa
Chọn vị trí trộn vữa hợp lý theo các yêu cầu sau:
- Mặt bằng đủ rộng để thao tác
- Gần với công trình thi công (gần với bộ phận cần sử dụng vữa) có thể sử dụng
các xe cải tiến, tời kéo, vận thăng để di chuyển vữa.
2.2. Dụng cụ trộn vữa bằng thủ công
- Xô đong cát, nước
- Dụng cụ mở bao xi măng
- Leng trộn
2.3. Máy trộn vữa
- Máy trộn vữa được chia theo thể tích của cối trộn
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 7
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
- Máy trộn vữa được chia theo năng lượng sử dụng: máy chạy điện (sử dụng năng
lượng điện), máy chạy dầu.
III. Tính liều lƣợng vật liệu thành phần cho một cối trộn.
3.1. Định mức cấp phối cho 1 m3 vữa (phụ lục kèm theo)
3.2. Định mức cấp phối theo thể tích xi măng (phụ lục kèm theo)
3.3. Tính khối lượng vật liệu thành phần cho cối trộn theo 1 bao xi măng 50 kg phụ lục
kèm theo)
3.4. Tính vật liệu thành phần cho cối trộn có thể tích định trước (phụ lục kèm theo)
IV. Trình tự trộn vữa bằng thủ công
- Vệ sinh vị trí trộn vữa
- Đọc bảng chi tiết vật liệu
- Đong vật liệu cát
- Đong vật liệu xi măng
- Thực hiện động tác trộn
- Thực hiện đánh giá mẻ trộn
- Thực hiện thao tác vào nước và trộn
V. Trình tự trộn vữa bằng máy
- Chuẩn bị, dẹp dọn vị rí máy trộn
- Khởi động máy trộn
- Đọc bảng vẽ chi tiết vật liệu
- Đong vật liệu cát
- Đong vật liệu xi măng
- Đong vật liệu nước
- Thực hiện quan sát và đánh giá mẻ trộn
VI. An toàn lao động
- Trang bị phòng hộ lao động
- Thực hiện đúng qui định an toàn khi sử dụng máy trộn.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 8
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
BÀI 3
THAO TAÙC XAÂY GẠCH
(THAO TÁC XÂY CƠ BẢN)
1. Coâng taùc chuaån bò
1.1 Duïng cuï ñeå xaây gaïch
Duïng cuï xaây gaïch thoâng thöôøng goàm: bay xaây, thöôùc hoà, thöôùc vuoâng, thöôùc ño
chieàu daøi, nivoâ, quaû doïi, daây xaây…
1.2 Vaät lieäu xaây gaïch:
Vaät lieäu xaây goàm: gaïch, vöõa troän saün…
2. Thao taùc xaây cô baûn
Ñeå xaây moät vieân gaïch caàn thöïc hieän moät soá thao taùc sau ñaây
Caàm bay vaø caàm gaïch
Khi caàm bay ngoùn tay caùi ñaët leân coå bay, boán ngoùn kia vaø loøng baøn tay naém chaët
chuoâi bay.
Khi caàm gaïch: baøn tay traùi uùp xuoáng caàm vaøo giöõa vieân gaïch
Xuùc vöõa: ñöa löôõi bay cheùo xuoáng maùng vöõa laáy moät löôïng vöõa ñuû ñeå xaây moät
vieân gaïch.
Chuù yù
Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc caàm gaïch vaø xuùc vöõa thöôøng keát hôïp vôùi nhau.
Khoâng neân xuùc vöõa tröôùc roài môùi caàm gaïch.
Ñoå, daøn vöõa
Vöõa ñöôïc ñoå theo chieàu daøi vieân gaïch ñònh xaây, tuyø theo vieân gaïch xaây ngang hay
doïc. Duøng muõi bay daøn ñeàu vöõa vaø söûa goïn maïch ôû hai beân.
Ñaët gaïch
Tay caàm gaïch ñöa töø ngoaøi vaøo hôi leäch ñeå ñuøn vöõa leân maïch ñöùng. Ñoàng thôøi tay
hôi day nheï theo chieàu doïc töôøng ñeå chieàu maët treân vieân gaïch aên phaúng vôùi daây
cöõ. Khi caàn môùi duøng bay ñeå ñieàu chænh.
Gaït mieát maïch
Khi vieân gaïch ñaõ naèm ñuùng vò trí, duøng bay gaït vöõa thöøa ôû maët ngoaøi.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 9
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Treân ñaây laø nhöõng thao taùc cô baûn ñeå xaây moät vieân gaïch treân töôøng 220. Nhöng
thöïc teá coøn coù töôøng vôùi chieàu daøy nhoû hôn: töôøng 110, 60 hoaëc töôøng xaây baèng
gaïch roãng (gaïch 4 loã, 6 loã). Khi thao taùc caùc loaïi töôøng naøy caàn chuù yù
Ñoái vôùi töôøng 60mm laø töôøng coù chieàu daøy baèng chieàu daøy vieân gaïch, khi xaây phaûi
duøng bay pheát vöõa leân ñaàu vieân gaïch ñònh xaây, raûi vöõa leân töôøng ñaõ xaây, ñaët gaïch
leân töôøng theo phöông thaúng ñöùng, khoâng day ñi day laïi, duøng bay ñieàu chænh nheï
theo phöông thaúng ñöùng cho ngang baèng daây cöõ, tuyeät ñoái khoâng ñöôïc goõ ñieàu
chænh theo phöông ngang. Xaây vieân naøo cheøn ñaày maïch vöõa cho vieân ñoù.
Ñoái vôùi töôøng 110mm laø töôøng coù chieàu daøy baèng chieàu roäng cuûa vieân gaïch thao
taùc khi xaây töông töï nhö töôøng 220mm.
Toùm laïi
Khi thao taùc xaây töôøng 60 vaø 110mm caàn phaûi ñaûm baûo ñoä chính xaùc cao ñeå traùnh
phaûi ñieàu chænh nhieàu, ñaëc bieät theo phöông ngoaøi maët phaúng cuûa khoái xaây.
Ñoái vôùi töôøng xaây baèng gaïch roãng caàn chuù yù
Khi ñaët gaïch khoâng chuùi ñaàu vieân gaïch xuoáng ñeå taïo maët ñöùng. Haïn cheá vieäc ñieàu
chænh baèng bay vì deã laøm gaïch bò vô.õ
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 10
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
BÀI 4
KHỐI XÂY VÀ CÁCH KIỂM TRA KHỐI XÂY
I. YEÂU CAÀU ÑOÁI VÔÙI KHOÁI XAÂY GAÏCH
1.1 Yeâu caàu veà vaät lieäu
Gaïch xaây phaûi coù cöôøng ñoä, kích thöôùc, phaåm chaát theo quy ñònh cuûa thieát keá.
Caùc vieân gaïch phaûi saïch, coù ñoä aåm caàn thieát.
Vöõa xaây ñaûm baûo phaûi ñuùng loaïi vaø ñuùng maùc theo yeâu caàu, ñöôïc troän ñeàu theo
quy caùch cuûa thieát keá; khi xaây töôøng; truï gaïch; ñoä deûo töø 9 13cm, khi xaây lanh toâ,
væa nghieâng töø 5 6cm.
1.2 Yeâu caàu veà chaát löôïng cuûa khoái xaây
Khoái xaây töôøng phaûi ñuùng vò trí, ñuùng hình daùng vaø kích thöôùc, coù ñuû caùc loã chöøa
saün (cöûa soå, cöûa ñi, thoâng gioù…) theo quy ñònh cuûa thieát keá vaø phöông aùn thi coâng.
Khoái xaây töôøng phaûi ñaëc chaéc, nghóa laø taát caû caùc maïch vöõa phaûi ñaày, maïch ngoaøi
phaûi ñöôïc mieát goïn. Nhöõng choã ngöøng khi xaây tieáp phaûi laøm saïch, töôùi aåm.
Töøng lôùp xaây phaûi ngang baèng.
Khoái xaây phaûi thaúng ñöùng, phaúng maët.
Goùc cuûa khoái xaây phaûi ñuùng theo thieát keá.
Maïch ñöùng cuûa khoái xaây khoâng ñöôïc truøng nhau, phaûi leäch nhau ít nhaát 5cm. Ñaây
laø yeâu caàu quan troïng goùp phaàn taïo neân khoái xaây coù chaát löôïng cao.
vieân xaây
40
maïch ñöùng cuûa khoái xaây
maïch ngang cuûa khoái xaây
MAËT ÑÖÙNG KHOÁI XAÂY TÖÔØNG
II. Caáu taïo caùc lôùp trong khoái xaây töôøng gaïch
2.1 Nguyeân taéc chung vaø chieàu daøy töôøng gaïch
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 11
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Moãi loaïi khoái xaây ñeàu coù caùch saép xeáp caùc vieân gaïch khaùc nhau. Nhöng chuùng coù
moät quy luaät chung ôû nhöõng choã giao nhau giöõa caùc böùc töôøng phaûi xeáp lôùp caâu,
lôùp ngaét. Beân caâu beân ngaét ñeå ñaûm baûo khoái xaây vöõng chaéc, khoâng bò truøng maïch.
2.2: Caáu taïo goùc töôøng
Töôøng goùc 220
Lôùp 1 Lôùp 2
Vieân 3/4
Lôùp 3 Lôùp 4
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 12
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Töôøng goùc 330
Lôùp 1 Lôùp 2
Lôùp 3 Lôùp 4
2.3 Töôøng chöõ ñinh.
Töôøng chöõ ñinh 220
Lôùp 1 Lôùp 2
Lôùp 3 Lôùp 4
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 13
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Töôøng chöõ ñinh 330
Lôùp 1 Lôùp 2
Lôùp 3 Lôùp 4
2.4 Töôøng chöõ thaäp.
Töôøng chöõ thaäp 220
Lôùp 1 Lôùp 2
Lôùp 3 Lôùp 4
3. Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù chaát löôïng khoái xaây
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 14
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Chaát löôïng cuûa khoái xaây ñöôïc ñaùnh giaù thoâng qua moät soá chæ tieâu sau :
Chæ tieâu veà vò trí tim, truïc cuûa khoái xaây.
Chæ tieâu veà ñoä ngang baèng, chieàu cao cuûa khoái xaây.
Chæ tieâu veà ñoä thaúng ñöùng, goùc vuoâng cuûa khoái xaây.
Chæ tieâu veà ñoä phaúng maët cuûa khoái xaây.
Chæ tieâu veà ñoä ñaëc chaéc, so le maïch vöõa xaây.
Trò soá sai leäch cho pheùp cuûa khoái xaây
Trò soá sai leäch cho pheùp (mm)
Teân nhöõng sai leäch cho pheùp Xaây baèng gaïch
Töôøng Coät
1. Sai leäch so vôùi kích thöôùc thieát keá
a- Beà daøy +15; -10 15
b- Xeâ dòch truïc keát caáu 10 10
c- Cao ñoä khoái xaây 15 15
2. Sai leäch ñoä thaúng ñöùng
a- Moät taàng 10 10
b- Chieàu cao toaøn nhaø 30 30
3. Ñoä ngang baèng trong phaïm vi 10m 20 -
4. Ñoä goà gheà treân beà maët thaúng ñöùng
khoái xaây coù traùt vöõa 5 5
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 15
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
BÀI 5
XÂY TƢỜNG 110
(tƣờng 110 mm)
1. Coâng taùc chuaån bò:
1.1 Duïng cuï ñeå xaây gaïch
Duïng cuï xaây gaïch thoâng thöôøng goàm: bay xaây, thöôùc hoà, thöôùc vuoâng, thöôùc ño
chieàu daøi, nivoâ, quaû doïi, daây xaây…
1.2 Vaät lieäu xaây gaïch:
Vaät lieäu xaây goàm: gaïch, vöõa troän saün…
2. Thao taùc xaây cô baûn
Ñeå xaây moät vieân gaïch caàn thöïc hieän moät soá thao taùc sau ñaây
Caàm bay vaø caàm gaïch
Khi caàm bay ngoùn tay caùi ñaët leân coå bay, boán ngoùn kia vaø loøng baøn tay naém chaët
chuoâi bay.
Khi caàm gaïch: baøn tay traùi uùp xuoáng caàm vaøo giöõa vieân gaïch
Xuùc vöõa: ñöa löôõi bay cheùo xuoáng maùng vöõa laáy moät löôïng vöõa ñuû ñeå xaây moät
vieân gaïch.
Chuù yù
Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc caàm gaïch vaø xuùc vöõa thöôøng keát hôïp vôùi nhau.
Khoâng neân xuùc vöõa tröôùc roài môùi caàm gaïch.
Ñoå, daøn vöõa
Vöõa ñöôïc ñoå theo chieàu daøi vieân gaïch ñònh xaây, tuyø theo vieân gaïch xaây ngang hay
doïc. Duøng muõi bay daøn ñeàu vöõa vaø söûa goïn maïch ôû hai beân.
Ñaët gaïch
Tay caàm gaïch ñöa töø ngoaøi vaøo hôi leäch ñeå ñuøn vöõa leân maïch ñöùng. Ñoàng thôøi tay
hôi day nheï theo chieàu doïc töôøng ñeå chieàu maët treân vieân gaïch aên phaúng vôùi daây
cöõ. Khi caàn môùi duøng bay ñeå ñieàu chænh.
Gaït mieát maïch
Khi vieân gaïch ñaõ naèm ñuùng vò trí, duøng bay gaït vöõa thöøa ôû maët ngoaøi.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 16
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Treân ñaây laø nhöõng thao taùc cô baûn ñeå xaây moät vieân gaïch treân töôøng Nhöng thöïc teá
coøn coù töôøng vôùi chieàu daøy nhoû hôn: töôøng 110, 60 hoaëc töôøng xaây baèng gaïch roãng
(gaïch 4 loã, 6 loã). Khi thao taùc caùc loaïi töôøng naøy caàn chuù yù
Ñoái vôùi töôøng 60mm laø töôøng coù chieàu daøy baèng chieàu daøy vieân gaïch, khi xaây phaûi
duøng bay pheát vöõa leân ñaàu vieân gaïch ñònh xaây, raûi vöõa leân töôøng ñaõ xaây, ñaët gaïch
leân töôøng theo phöông thaúng ñöùng, khoâng day ñi day laïi, duøng bay ñieàu chænh nheï
theo phöông thaúng ñöùng cho ngang baèng daây cöõ, tuyeät ñoái khoâng ñöôïc goõ ñieàu
chænh theo phöông ngang. Xaây vieân naøo cheøn ñaày maïch vöõa cho vieân ñoù.
Ñoái vôùi töôøng 110mm laø töôøng coù chieàu daøy baèng chieàu roäng cuûa vieân gaïch thao
taùc khi xaây töông töï nhö töôøng 220mm.
Toùm laïi
Khi thao taùc xaây töôøng 60 vaø 110mm caàn phaûi ñaûm baûo ñoä chính xaùc cao ñeå traùnh
phaûi ñieàu chænh nhieàu, ñaëc bieät theo phöông ngoaøi maët phaúng cuûa khoái xaây.
Ñoái vôùi töôøng xaây baèng gaïch roãng caàn chuù yù
Khi ñaët gaïch khoâng chuùi ñaàu vieân gaïch xuoáng ñeå taïo maët ñöùng. Haïn cheá vieäc ñieàu
chænh baèng bay vì deã laøm gaïch bò vô.õ
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 17
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
BÀI 6
XÂY TƢỜNG 220
(tƣờng 220 mm)
1. Coâng taùc chuaån bò.
1.1 Duïng cuï ñeå xaây gaïch
Duïng cuï xaây gaïch thoâng thöôøng goàm: bay xaây, thöôùc hoà, thöôùc vuoâng, thöôùc ño
chieàu daøi, nivoâ, quaû doïi, daây xaây…
1.2 Vaät lieäu xaây gaïch:
Vaät lieäu xaây goàm: gaïch, vöõa troän saün…
2. Thao taùc xaây cô baûn
Ñeå xaây moät vieân gaïch caàn thöïc hieän moät soá thao taùc sau ñaây
Caàm bay vaø caàm gaïch
Khi caàm bay ngoùn tay caùi ñaët leân coå bay, boán ngoùn kia vaø loøng baøn tay naém chaët
chuoâi bay.
Khi caàm gaïch: baøn tay traùi uùp xuoáng caàm vaøo giöõa vieân gaïch
Xuùc vöõa: ñöa löôõi bay cheùo xuoáng maùng vöõa laáy moät löôïng vöõa ñuû ñeå xaây moät
vieân gaïch.
Chuù yù
Trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc caàm gaïch vaø xuùc vöõa thöôøng keát hôïp vôùi nhau.
Khoâng neân xuùc vöõa tröôùc roài môùi caàm gaïch.
Ñoå, daøn vöõa
Vöõa ñöôïc ñoå theo chieàu daøi vieân gaïch ñònh xaây, tuyø theo vieân gaïch xaây ngang hay
doïc. Duøng muõi bay daøn ñeàu vöõa vaø söûa goïn maïch ôû hai beân.
Ñaët gaïch
Tay caàm gaïch ñöa töø ngoaøi vaøo hôi leäch ñeå ñuøn vöõa leân maïch ñöùng. Ñoàng thôøi tay
hôi day nheï theo chieàu doïc töôøng ñeå chieàu maët treân vieân gaïch aên phaúng vôùi daây
cöõ. Khi caàn môùi duøng bay ñeå ñieàu chænh.
Gaït mieát maïch
Khi vieân gaïch ñaõ naèm ñuùng vò trí, duøng bay gaït vöõa thöøa ôû maët ngoaøi.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 18
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
Treân ñaây laø nhöõng thao taùc cô baûn ñeå xaây moät vieân gaïch treân töôøng 220 baèng gaïch
roãng (gaïch 4 loã, 6 loã).
Toùm laïi
Khi thao taùc xaây töôøng 60 vaø 110mm caàn phaûi ñaûm baûo ñoä chính xaùc cao ñeå traùnh
phaûi ñieàu chænh nhieàu, ñaëc bieät theo phöông ngoaøi maët phaúng cuûa khoái xaây.
Ñoái vôùi töôøng xaây baèng gaïch roãng caàn chuù yù
Khi ñaët gaïch khoâng chuùi ñaàu vieân gaïch xuoáng ñeå taïo maët ñöùng. Haïn cheá vieäc ñieàu
chænh baèng bay vì deã laøm gaïch bò vô.õ
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 19
- Trường Cao đẳng Cộng đồngĐồng Tháp Bài giảng: Xây Gạch
BÀI 7
XÂY MỎ
(Xây mỏ tƣờng các loại)
I. Khái niệm về mỏ tƣờng:
- Là phần tường được xây trước, nhằm để xách định đúng vị trí đặt tường, đúng
kích thước thiết kế. sau khi xây mỏ tường xong, ta có thể tiến hành hoàn thiện tường mà
không cần đọc lại bản vẽ.
II. Các yêu cầu kỹ thuật:
- Đảm bảo vị trí
- Đảm bảo kích thước
- Đảm bảo ngang bằng, thẳng đứng, vuông góc, và không trùng mạch.
III. Trình tự và phƣơng pháp xây:
3.1 Vệ sinh bề mặt
3.2 Xác định vị trí , kích thƣớc
3.3 Xây các lớp gạch
Döïa vaøo tính chaát chòu löïc töôøng ñöôïc chia laøm hai loaïi
Töôøng töï mang löïc: töôøng chæ chòu taûi troïng baûn thaân noù.
Töôøng chòu löïc: töôøng ngoaøi taûi troïng baûn thaân coøn chòu taûi troïng do caùc boä phaän
keát caáu khaùc truyeàn ñeán hoaëc chòu taûi troïng gioù, baõo.
a. Xaây töôøng giöõa hai moû
Khi xaây ñoaïn töôøng giöõa hai moû phaûi caêng daây roái môùi xaây, duøng daây ñeå laøm cöõ vaø
kieåm tra ñoä ngang baèng cuûa maët töôøng, ñoái vôùi töôøng 110 trôû xuoáng daây ñöôïc caêng
ôû phía maët töôøng caàn laáy phaúng.
Xaây lôùp naøo caêng lôùp ñoù. Daây phaûi baùm vaøo maët treân cuûa nhöõng lôùp gaïch töông
öùng cuûa hai moû, daây phaûi caêng, khoâng bò vöôùng vaøo gaïch, vöõa.
Khi xaây nhöõng vieân gaïch giöõa hai moû phaûi ñieàu chænh cho maët treân vieân gaïch
ngang baèng vôùi daây caïnh beân aên thaúng vôùi lôùp gaïch ñaõ xaây beân döôùi.
Töôøng giöõa hai moû coù theå laø töôøng chòu löïc, töôøng cheøn khung chòu löïc, töôøng
ngaên.
Gaïch xaây töôøng laø gaïch loaïi A coù cöôøng ñoä 75kg/cm2, vöõa ximaêng maùc 50, 75
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng Trang 20
nguon tai.lieu . vn
