Xem mẫu
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG THÁP
KHOA CƠ KHÍ XÂY DỰNG
GIÁO TRÌNH
MH: VẼ KỸ THUẬT
LƯU HÀNH NỘI BỘ
MẪU ĐỊNH DẠNG BGLT
ĐÀO TẠO TRÌNH ĐỘ TRUNG CẤP, CAO ĐẲNG
1
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
(Kèm theo Quyết định số /QĐ-TCĐNĐT.ĐT ngày tháng năm 2017của
Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Đồng Tháp ban hành Quy định về điều
chỉnh CTĐT, BGLT, BGTH đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng)
UBND TỈNH ĐỒNG THÁP
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG THÁP
BÀI GIẢNG
MÔN HỌC : VẼ KỸ THUẬT
NGHỀ : KỸ THUẬT XÂY DỰNG
TRÌNH ĐỘ : CAO ĐẲNG + TRUNG CẤP
Ban hành kèm theo Quyết định số: /QĐ-… ngày…….tháng….năm .........
…………........... của……………………………….
2
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
LÔØI GIÔÙI THEÄU
Taøi lieäu ñöôïc bieân soaïn döïa treân nhieàu nguoàn taøi lieäu khaùc nhau ñeå toång hôïp vaø söû duïng
rieâng cho Ngaønh Kyõ Thuaät Xaây Döïng trong caùc Tröôøng Trung Hoïc vaø Cao Ñaúng Ngheà
Taøi lieäu bieân soaïn bao goàm 5 baøi:
- Bài 1: Vẽ hình học và một số quy ước trong bản vẽ kỹ thuật
- Bài 2: Hình chiếu vuông góc
- Bài 3: Hình chiếu trục đo
- Bài 4 : Hình cắt và mặt cắt
- Bài 5: Đọc bản vẽ Kỹ thuật xây dựng
Goàm nhöõng noäi dung cô baûn veà veõ kyõ thuaät xaây döïng noùi rieâng vaø veà baûn veõ kyõ thuaät noùi
chung, laø tieàn ñeà ñeå caùc em coù theå ñoïc baûn veõ toát sau naøy
TP Sa ñeùc, ngaøy…..thaùng…..naêm ….
3
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
Mục lục
Trang
Bài 1: Vẽ hình học và một số quy ước trong bản vẽ kỹ thuật 5
A. Nhöõng tieâu chuan cô baûn veà trình baøy baûn veõ kyõ thuaät 5
B. Veõ hình hoïc 7
Bài 2: Hình chiếu vuông góc 15
I. Khaùi nieäm chung 15
II. Hình chieâu vuoâng goùc cuûa ñieåm, ñoaïn thaúng, hình phaúng 17
III. Hình chieáu cuûa caùc khoái hình hoïc 23
Bài 3: Hình chiếu trục đo 24
I. Khaùi nieäm veà hình chieáu truïc ño 24
II. Caùc loaïi hình chieáu truïc ño thöôøng duøng 26
III. Phöông phaùp veõ hình chieáu truïc ño 28
Bài 4 : Hình cắt và mặt cắt 36
I. Hình caét 36
II. Maët caét 39
III. Baøi taäp 40
Bài 5: Đọc bản vẽ Kỹ thuật xây dựng 41
I. Moät soá kyù hieäu thöôøng duøng trong baûn veõ xaây döïng 41
II. Các bộ phận tạo thành của ngôi nhà 45
III. Đọc bản vẽ mặt bằng ngôi nhà 45
IV. Đọc bản vẽ mặt đứng ngôi nhà 46
V. Đọc bản vẽ mặt cắt ngôi nhà 48
VI. Đọc bản vẽ Bê tông cốt thép 49
4
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
YEÂU CAÀU TOÁI THIEÅU CHO MOÂN HOÏC
- 01 compa loaïi toát
- 01 buùt chì loaïi HB (ñeå veõ neùt môø, maûnh), 01 buùt chì loaïi 2B ñeå veõ neùt
ñaäm, ñöôøng bao (bao goàm gôm, chuoác vieát chì)
- 01 thöôùc thaúng, 01 eâ-ke 450 vaø 01 EÂ-ke 600
- 05 giaáy A4 loaïi cöùng, keû saün khung teân, khung baûn veõ (duøng ñeå laøm
kieåm tra)
- 20 giaáy A4 loaïi meàm, ñoùng thaønh quyeån ñeå ghi cheùp vaø laøm baøi taäp
- Baøi giaûng lyù thuyeát (do GV cung caáp ñeå photo)
5
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
BAØI 1: VEÕ HÌNH HOÏC VAØ MOÄT SOÁ QUY ÖÔÙC TRONG BAÛN VEÕ KYÕ THUAÄT
A. NHÖÕNG TIEÅU CHUAÅN CÔ BAÛN VEÀ TRÌNH BAØY BAÛN VEÕ KYÕ THUAÄT
I. KHOÅ GIAÁY :
Moãi baûn veõ ñöôïc veõ treân moät khoå giaáy nhaát ñònh ñöôïc quy ñònh trong tieâu chuaån TCVN 2 ”
74. Khoå giaáy laø kích thöôùc tôø giaáy veõ sau khi xeùn. Coù 5 khoå giaáy chính :
Kyù hieäu khoå
giaáy
Kích thöôùc
khoå giaáy
Kyù hieäu cuûa tôø giaáy
töông öùng
II. KHUNG BAÛN VEÕ VAØ KHUNG TEÂN :
1. Khung baûn veõ : moãi baûn veõ ñeàu phaûi coù khung, ñoù laø moät khung hình chöõ nhaät veõ baèng neùt
lieàn ñaäm vaø caùch meùp tôø giaáy 5mm (ñoái vôùi khoå giaáy A0, A1, A2) hoaëc 10mm (ñoái vôùi khoå
giaáy A3, A4 ). Neáu caàn ñoùng taäp thì ôû phía traùi khung baûn veõ caùch meùp tôø giaáy töø 25 ”
30mm.
2. Khung teân : moãi baûn veõ ñeàu phaûi coù khung teân ñoù laø moät hình chöõ nhaät veõ baèng neùt lieàn
ñaäm vaø ñaët ôû goùc phía döôùi beân phaûi cuûa baûn veõ saùt vôùi khung teân do töøng cô quan thieát keá
quy ñònh.
III. TYÛ LEÄ HÌNH VEÕ :
Tyû leä cuûa moät hình bieãu dieãn laø tyû soá giöõa kích thöôùc hình veõ vaø kích thöôùc töông öùng ño treân vaät
thaät. Tuøy theo ñoä lôùn vaø möùc ñoä phöùc taïp cuûa vaät theå maø ngöôøi ta choïn tyû leä nguyeân hình, tyû leä thu nhoû
hay tyû leä phoùng to. Trò soá kích thöôùc ghi treân hình khoâng phuï thuoäc vaøo tyû leä cuûa hình bieãn ñoù.
Theo taøi lieäu thieát keá TCVN 3 ” 74 quy ñònh phaûi choïn tyû leä cuûa caùc hình bieåu dieãn trong
caùc daõy sau :
Tyû leä thu 1:2 1:2.5 (1:4) 1:5 1::10 (1:15) 1:20 1:25 (1:40)
nhoû 1:50 (1:75) 1:100 1:200 1:400 1:500 (1:800) 1:1000 1:10n
Tyû leä
nguyeân 1:1
hình
Tyû leä phoùng 2:1 2.5:1 4:1 5:1 10:1 20:1 40:1 50:1 100:1
to
6
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
IV. NEÙT VEÕ :
1. Treân baûn veõ caùc hình bieåu dieãn ñöôïc veõ baèng nhieàu loaïi neùt, moãi loaïi coù hình daùng vaø
coâng duïng khaùc nhau. Nhaèm laøm cho caùc hình bieåu dieãn ñöôïc roõ raøng, deã ñoïc vaø ñeïp maét.
Caùc neùt veõ theo TCVN 8 ” 1993 :
Teân goïi Hình daïng Öùng duïng
A. Neùt lieàn ñaäm Caïnh thaáy, ñöôøng bao thaáy
Khung baûn veõ, khung teân
Ñöôøng doùng, ñöôøng daãn,
B. Neùt lieàn maûnh ñöôøng kích thöôùc.
Ñöôøng gaïch gaïch treân maët caét.
C. Neùt ñöùt - Caïnh khuaát, ñöôøng bao khuaát.
D. Neùt chaám gaïch Truïc ñoái xöùng
Ñöôøng taâm
E. Neùt caét - Ñaùnh daáu vò trí maët phaúng caét
Ñöôøng caét lìa hình bieãu dieãn
F. Neùt löôïn soùng Ñöôøng phaân caùch giöõa hình chieáu
vaø hình caét khi khoâng duøng truïc ñoái
xöùng laøm phaân caùch
G. Neùt dích daéc - Ñöôøng caét lìa daøi hình bieåu
dieãn
2. Chieàu roäng neùt veõ :
Treân moät baûn veõ chæ duøng 2 loaïi chieàu roäng neùt veõ, moät laø chieàu roäng cuûa neùt lieàn ñaäm (s) vaø
moät laø chieàu roäng cuûa neùt maûnh (≤ s/2).
Chieàu roäng cuûa neùt lieàn ñaäm laáy trong daõy kích thöôùc sau : 0.18, 0.25, 0.35, 0.5, 0.7,
1.0, 1.4, vaø 2mm.
3. Moät soá quy taéc veà neùt veõ :
Khoaûng caùch nhoû nhaát giöõa 2 ñöôøng song song >2s vaø ≥ 0.7mm.
Khi 2 hay nhieàu neùt veõ truøng nhau thì öu tieân veõ theo thöù töï sau :
Ñöôøng bao thaáy ( Neùt A)
Ñöôøng bao khuaát (Neùt C)
Maët phaúng caét (Neùt E)
Truïc ñoái xöùng (Neùt D)
Ñöôøng doùng ( Neùt B)
Taâm cuûa caùc cung troøn voøng troøn ñöôïc xaùc ñònh baèng giao ñieåm cuûa 2 gaïch trong neùt
chaám gaïch. Ñoái vôùi ñöôøng troøn nhoû cho pheùp veõ ñöôøng taâm baèng neùt lieàn maûnh.
Caùc neùt chaám gaïch baét ñaàu baèng neùt gaïch vaø keát thuùc baèng neùt gaïch veõ vöôït quaù ñöôøng
bao moät ñoaïn 3 ” 5mm.
7
- Caùc neùt ñöùt phaûi veõ chaïm vaøo ñöôøng bao cuûa hình bieãu dieãn. Choã gaëïp nhau cuûa 2 neùt ñöùt
phaûi laø neùt gaïch.
Ñöôøng daãn lieân quan ñeán moät phaàn töû naøo ñoù ñöôïc veõ baèng neùt lieàn maûnh vaø taän cuøng
baèng daáu chaám neáu ñöôøng daãn keát thuùc beân trong ñöôøng bao vaø baèng muõi teân neáu ñöôøng
daãn keát thuùc ôû ñöôøng bao vaät theå.
V. GHI KÍCH THÖÔÙC :
1. Quyñònhchung:
Khi ghi kích thöôùc treân hình bieåu dieãn phaûi tieán haønh nhö sau :
Veõ ñöôøng doùng kích thöôùc
Veõ ñöôøng kích thöôùc.
Ghi chöõ soá kích thöôùc.
Caùc kích thöôùc neân ghi ôû ngoaøi hình bieãu dieãn.
Moät kích thöôùc chæ ghi moät laàn. Ñoái vôùi baûn veõ xaây döïng cho pheùp moät kích thöôùc ghi laëp
laïi nhieàu laàn neáu caàn thieát.
Treân baûn veõ duøng ñôn vò laø mm vaø khoâng ghi ñôn vò sau con soá kích thöôùc. Neáu baûn
veõ duøng moät loaïi ñôn vò ño ñoä daøi khaùc thì phaûi ghi chuù.
Treân baûn veõ xaây döïng caùc kích thöôùc chæ ñoä cao so vôùi maët phaúng chuaån thöôøng duøng
ñôn vò laø meùt vôùi 3 soá leû.
Kích thöôùc goùc duøng ñôn vò laø ñoä (0), phuùt (‘), giaây (‚). Vaø phaûi ghi ñôn vò sau con soá
kích thöôùc.
2. Ñöôøng doùng vaø ñöôøng kích thöôùc :
a. Ñöôøng doùng :
Duøng ñeå giôùi haïn phaàn töû ñöôïc ghi kích thöôùc. Ñöôøng doùng cuûa kích thöôùc ñoaïn thaúng
ñöôïc veõ vuoâng goùc vôùi ñöôøng kích thuôùc. Ñöôøng doùng cuûa kích thöôùc cung troøn ñöôïc veõ
vuoâng goùc vôùi daây cung chaén cung troøn. Ñöôøng doùng cuûa kích thöôùc goùc laø ñöôøng keùo daøi 2
caïnh cuûa goùc ñoù. Cho pheùp duøng ñöôøng truïc, ñöôøng taâm, ñöôøng bao thay cho ñöôøng doùng.
b. Ñöôøng kích thöôùc :
Duøng ñeå bieåu thò ñoaïn hoaëc goùc caàn ghi kích thöôùc. Ñöôøng kích thöôùc ñöôïc veõ baèng neùt
lieàn maûnh hai ñaàu coù muõi teân chaïm saùt vaøo caùc ñöôøng doùng. Muõi teân phaûi thuoân, nhoïn,
daøi khoaûng 4 ” 6 laàn beà roäng s cuûa neùt lieàn ñaäm.
Ñöôøng kích thöôùc cuûa ñoaïn thaúng ñöôïc keû song song vôùi ñoaïn thaúng ñoù vaø caùch khoaûng 5
” 7mm.
Ñöôøng kích thöôùc goùc laø cung troøn coù taâm ôû ñænh goùc.
Khi ñöôøng kích thuôùc quaù ngaén khoâng ñuû choå ñeå veõ muõi teân thì cho pheùp ñöa caùc muõi
teân ra ngoaøi 2 ñöôøng doùng hoaëc thay theá muõi teân baèng caùc chaám troøn hoaëc gaïch cheùo.
Treân baûn veõ xaây döïng cho pheùp thay theá muõi teân baèng caùc gaïch xieân goùc 450 vaø veõ taïi
giao ñieåm cuûa ñöôøng doùng vaø ñöôøng ghi kích thöôùc.
c. Con soá kích thöôùc :
Con soá kích thöôùc luoân ñöôïc ghi phía treân vaøo khoaûng giöõa cuûa ñöôøng kích
thöôùc.
Ñoái vôùi kích thöôùc chæ ñoä daøi höôùng ghi soá kích thöôùc phuï thuoäc vaøo ñoä nghieâng cuûa
ñöôøng kích thöôùc so vôùi höôùng naèm ngang.
d. Moätsoákyùhieäuthöôøngduøngkhighikíchthöôùc:
Ñöôøng kính : ñeå chæ ñöôøng kính cuûa ñöôøng troøn hoaëc cung troøn
≥ 1800, tröôùc con soá kích thöôùc kyù hieäu . Ñöôøng kích thöôùc ñöôïc veõ qua taâm
hoaëc ñaët ôû ngoaøi ñöôøng troøn.
Ñoái vôùi caùc ñöôøng troøn nhoû caùch ghi kích thöôùc ñöôøng kính nhö sau :
5
- Baùn kính : ñoái vôùi caùc cung troøn coù goùc ôû taâm ≤ 1800 thì chæ ghi kích thöôùc baùn
kính. Tröôùc con soá kích thöôùc ghi chöõ R. ñöôøng kích thöôùc phaûi xuaát phaùt töø taâm
cuûa cung troøn vaø chæ coù moät muõi teân veõ chaïm saùt vaøo cung troøn ñoù.
Hình vuoâng : tröôùc con soá kích thöôùc caïnh cuûa hình vuoâng ghi kyù hieäu . cho
pheùp ghi kích thöôùc hình vuoâng döôùi daïng tích 2 caïnh (ví duï 30 x 30)
Ñoä doác :
Duøng kyù hieäu ghi tröôùc trò soá tang cuûa goùc nghieâng, ñaàu nhoïn kyù
hieäu höôùng veà chaân doác.
Duøng kyù hieäu i ghi tröôùc trò soá cuûa ñoä doác ôû daïng soá thaäp phaân hoaëc ôû daïng %.
Ñoä cao :
Treân baûn veõ xaây döïng ñeå ghi kích thöôùc ñoä cao treân maët caét cuûa coâng trình duøng
kyù hieäu . Ñænh cuûa tam giaùc chaïm saùt vaøo ñöôøng doùng vaø con soá chæ ñoä cao ñöôïc ghi
treân ñöôøng doùng ngang cuûa kyù hieäu. Khi ghi ñoä cao treân maët baèng coâng trình con soá chæ
ñoä cao ñöôïc ñaët trong moät hình chöõ nhaät vaø ñaët taïi choå caàn ghi ñoä cao.
Tröôøng hôïp baûn veõ sô ñoà keát caáu xaây döïng (theùp, goã…) vaø treân hình veõ trieån khai theùp
cuûa baûn veõ keát caáu BTCT cho pheùp khoâng veõ ñöôøng doùng vaø ñöôøng kích thöôùc maø
chæ caàn ghi con soá kích chæ chieàu daøi cuûa caùc thanh.
Ñeå bieåu thò beà daøy caùc lôùp caáu taïo treân maët caét ngöôøi ta ghi kích thöôùc nhö hình.
6
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
B. VEÕ HÌNH HOÏC
I. MOÄT SOÁ BAØI TOAÙN VEÕ HÌNH HOÏC ÑÔN GIAÛN :
1. Veõ ñöôøng thaúng song song vôùi ñöôøng thaúng cho tröôùc :
Cho ñöôøng thaúng a baát kyø. Veõ ñöôøng thaúng b song song vôùi a.
Phöông phaùp :
Ñaët eâke sao cho moät caïnh truøng
vôùi ñöôøng thaúng a.
Ñaët thöôùc hoaëc eâke thöù 2 sao cho 1 caïnh
cuûa thöôùc saùt vôùi caïnh coøn laïi cuûa eâke thöù nhaát.
Tröôït eâke thöù nhaát theo caïnh thöôùc
hoaëc caïnh eâke thöù 2.
2. Veõ ñöôøng thaúng vuoâng goùc vôùi ñöôøng thaúng vaø ñi qua moät ñieåm cho
tröôùc :
Cho đường thaúng AB vaø ñieåm M. Veõ ñöôøng thaúng d qua M vaø vuoâng goùc
vôùi AB.
M
Phöông phaùp :
Laáy M laøm taâm quay cung
troøn baùn kính baát
kyø caét AB taïi C vaø D.
Laàn löôït laáy C vaø D laøm taâm vẽ
cung troøn baùn kính R > CD/2 caét nhau
A
taïi M’ vaø M‛. B
Noái M’M‛ ñöôcï đường thẳng d cần tìm
3.
x
Veõ ñöôøng phaân giaùc cuûa 1 goùc :
Cho goùc xOy. Veõ phaân giaùc cuûa goùc xOy.
.
B
.
y
7
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
4. Chia ñoaïn thaúng thaønh nhieàu phaàn baèng nhau :
Chia ñoaïn thaúng AB cho tröôùc thaønh nhieàu phaàn baèng nhau. Ví duï chia
ñoaïn thaúng AB thaønh 5 phaàn baèng nhau. m
Phöông phaùp : 5'
Keû ñöôøng phuï trôï Am baát kyø.
Treân ñöôøng thaúng Am laáy 5 ñoaïn baèng 4'
nhau vaø xaùc ñònh caùc ñieåm chia laø 1’, 2’, 3’,
4’, 5’. 3'
Duøng eke noái B5’. Ñaët thöôùc saùt caïnh
goùc vuoâng cuûa eâke. 2'
Tröôït eâke theo caïnh thöôùc vaø keû
caùc ñoaïn thaúng song
song vôùi B5’ qua caùc ñieåm 1'
4’, 3’, 2’, 1’ caét ñoaïn thaúng
AB taïi A B
1 2 3 4
caùc ñieåm 4, 3, 2, 1.
caùc ñieåm vöøa xaùc ñònh seõ chia ñoaïn
thaúng AB thaønh 5 phaàn baèng nhau.
5. Chia ñöôøng troøn thaønh nhieàu phaànbaèng nhau :
a. Chia ñöôøng troøn thaønh 4 phaàn baèng nhau :
Cho ñöôøng troøn taâm O baùn kính R. chia ñöôøng troøn thaønh
4 phaàn baèng nhau
Phöông phaùp :
Duøng caïnh huyeàn cuûa eâke 450 keû ñöôøng
kính AB.
Ñaët thöôùc saùt caïnh goùc vuoâng cuûa eâke. Laät
eâke sao cho caïnh eâke vaãn saùt thöôùc.
Keû ñöôøng kính CD vuoâng goùc vôùi
AB. Hai ñöôøng kính AB vaø CD chia
ñöôøng troøn thaønh 4 phaàn baèng nhau.
b. Chia ñöôøng troøn thaønh 3 phaàn
baèng nhau : A B
Cho ñöôøng troøn taâm O baùn kính R.
chia ñöôøng troøn thaønh 3 phaàn baèng
nhau
Phöông phaùp :
8
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
Keû ñöôøng kính AB.
Laáy A laøm taâm veõ cung troøn baùn kính R caét ñöôøng troøn (O; R)
taïi C vaø D.
C, D vaø B chia ñöôøng troøn (O; R) thaønh 3 phaàn baèng nhau.
Chia ñöôøng troøn thaønh 6 phaàn baèng nhau C E :
Cho ñöôøng troøn taâm O baùn kính R. chia ñöôøng troøn
thaønh 6 phaàn baèng nhau.
Phöông phaùp :
Keû ñöôøng kính AB.
A B
Laàn löôït laáy A vaø B laøm taâm
veõ cung troøn baùn kính R caét ñöôøng troøn (O; R)
taïi C, D, E, F.
C, D, E, F ,A, B chia ñöôøng troøn
(O; R) thaønh 6 phaàn baèng nhau. D F
d. Chia ñöôøng troøn thaønh 5 phaàn baèng nhau :
Cho ñöôøng troøn taâm O baùn kính R. chia ñöôøng troøn thaønh 5 phaàn baèng
nhau. 1
Phöông phaùp :
Laáy trung ñieåm K cuûa baùn kính OA.
5
Laáy K laøm taâm veõ cung troøn 2
baùn kính K1 caét ñöôøng kính AB taïi A O M B
M. ñoä daøi ñoaïn M1 laø ñoä daøi moät caïnh cuûa
hình 5 caïnh.
Töø ñieåm 1 ñaët lieân tieáp caùc ñoaïn
3
coù ñoä daøi M1 seõ ñöôïc caùc ñieåm 2, 3, 4, 5.
C
caùc ñieåm 1, 2, 3, 4, 5 chia ñöôøng 6' 1'
troøn thaønh 5 phaàn baèng
nhau. 1
e. Chia ñöôøng troøn
2
thaønh soá leû phaàn
baèng nhau : 5' 2'
3
Cho ñöôøng
E A O B F
troøn taâm O baùn 4
kính R. Chia ñöôøng troøn
thaønh 7 phaàn baèng nhau. 5
Phöông phaùp : 3'
4'
Veõ 2 ñöôøng kính
vuoâng goùc AB vaø CD
D
9
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
Veõ cung troøn taâm D baùn kính CD caét ñöôøng kính AB keùo daøi taïi E vaø F.
Chia ñöôøng kính CD thaønh 7 phaàn baèng nhau bôûi caùc ñieåm 1, 2, 3, 4, 5, 6.
Noái E vaø F vôùi caùc ñieåm chia leû 1, 3, 5 (hoaëc caùc ñieåm chia chaün 2, 4, 6) vaø keùo daøi
tôùi caét ñöôøng troøn. Ñieåm D (hoaëc ñieåm C) cuøng vôùi 6 ñieåm chia nhaän ñöôïc treân ñöôøng
troøn chia ñöôøng troøn ñoù laøm 7 phaàn baèng nhau.
6. Veõ ñöôøng thaúng coù ñoä doác :
Qua M veõ ñöôøng thaúng coù ñoä doác ñoái vôùi phöông naèm ngang baèng 1:5
Phöông phaùp :
Qua M veõ ñöôøng thaúng naèm
ngang vaø treân ñoù ñaët
ñoaïn MB = 5 ñôn vò.
Töø B keû ñöôøng vuoâng goù
vôùi MB vaø laáy BC = 1 ñôn vò ñ
Noái MC laø ñöôøng thaúng c
II. VEÕ NOÁI TIEÁP 2 ÑÖÔØNG :
1. Noái tieáp 1 ñieåm vôùi 1 ñöôøng tron
Cho ñöôøng troøn taâm O baùn kính R vaø 1 ñieåm M. Veõ tieáp tuyeán vôùi ñöôøng troøn qua ñieåm M.
Phöông phaùp :
Xaùc ñònh trung ñieåm K cuûa ñoaïn
OM.
Laáy K laøm taâm veõ ñöôøng troøn M
baùn kính KM caét (O;R) taïi T vaø T’.
Noái TM vaø T’M ta ñöôïc 2 tieáp
tuyeán vôùi ñöôøng troøn qua M.
2. Noái tieáp 2 ñöôøng troøn baèng 1 ñoaïn thaúng :
a. Noái tieáp ngoaøi : T1
Cho ñöôøng troøn taâm O1 baùn kính A T2
R1 vaø ñöôøng troøn taâm O2 baùn kính R2
(R1>R2). Veõ tieáp tuyeán chung cuûa O1 O2
2ñöôøng troøn.
Ví duï : (O1; 10) vaø (O2; 5)
Phöông phaùp :
Veõ ñöôøng troøn (O1; R1-R2)
Veõ tieáp tuyeán O2A vaø O2B cuûa ñöôøng troøn vöøa veõ.
10
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
Noái O1A keùo daøi caét ñöôøng troøn (O1; R1) taïi T1.
Veõ O2T2 O1T1.
Noái T1T2 chính laø tieáp tuyeán chung cuûa 2 ñöôøng troøn.
b. Noái tieáp trong :
Cho ñöôøng troøn taâm O1 baùn kính R1 vaø ñöôøng troøn taâm O2 baùn kính R2 (R2>R1). Veõ tieáp tuyeán
chung cuûa 2ñöôøng troøn.
Ví duï : (O1; 5) vaø (O2; 10)
Phöông phaùp :
Veõ ñöôøng troøn (O1;
R1+ R2). Veõ tieáp tuyeán
O2A vaø O2B cuûa ñöôøng
troøn naøy.
Noái O1A, O1B
caét ñöôøng troøn (O1; R1)
taïi T1vaø T1’
Veõ O2T2 O1T1,
Veõ O2T2’ O1T1’.
Noái T1T2 , T1’T2’ laø tieáp tuyeán chung cuûa 2 ñöôøng troøn.
3. Noái tieáp 2 ñoaïn thaúng baèng 1 cung troøn:
Cho 2 ñöôøng thaúng l vaø m. Noái tieáp 2 ñöôøng thaúng naøy baèng cung troøn
baùn kính R. Ví duï R = 10 l
Phöông phaùp :
Veõ 2 ñöôøng thaúng l’ l caùch m 1 ñoaïn = R l'
vaø m’ m caùch m moät ñoaïn = R. Hai
ñöôøng thaúng naøy caét nhau taïi O. T1
Töø O keû OT1 song song l vaø OT2 ss m.
Veõ cung troøn (O; R = OT1). O
chính laø cung troøn noái
Cung T T
1 2
tieáp 2 ñöôøng thaúng. T2 m'
4. Noái tieáp ñöôøng thaúng vôùi cung troøn
baèng 1 cung troøn :
m
a. Noái tieáp ngoaøi :
Cho ñöôøng thaúng d vaø ñöôøng troøn (O1; R1). Noái
tieáp d vaø (O1; R1) baèng
1 cung troøn baùn kính R. ví duï R1 = O1
15; R = 10.
T1
Phöông phaùp : O d'
Veõ ñöôøng thaúng d’ s o n g s o n g
d &caùch d moät ñoaïn R = 10. d
T
11
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
Veõ cung troøn (O1; R1+ R) caét d’ taïi O.
Veõ OT vuoâng goùc d. noái O1O caét (O1; R1) taïi T1.
Veõ cung troøn taâm (O; OT1). Cung TT1 chính laøcung noái tieáp.
b. Noái tieáp trong :
Cho ñöôøng thaúng d vaø ñöôøng troøn (O1; R1). Noái tieáp trong d vaø (O1; R1) baèng 1 cung troøn
baùn kính R. ví duï R1 = 5; R = 15.
Phöông phaùp :
Veõ ñöôøng thaúng d’ d caùch d
O
moät ñoaïn R = 15.
Veõ cung troøn (O1; R-R1) caét
d taïi O.
O1
Veõ OT vuoâng goùc d. keùo daøi T1
veõ OO1
caét (O1; R1) taïi T1.
Veõ cung troøn (O1; OT1). Cung T d
TT1 chính laø cung noái tieáp.
5. Noái tieáp 2 cung troøn baèng 1 cung troøn :
Cho ñöôøng troøn (O1; R1) vaø (O2; R2). Noái tieáp ngoaøi 2 ñöôøng troøn baèng
1 cung troøn baùn kính R. ví duï R1 = 10; R2 = 5; R = 10.
a. Noái tieáp ngoaøi :
Phöông phaùp :
Veõ cung troøn
(O1; R1+R); cung troøn (O2;
R2+R) caét nhau taïi O O1 O2
laø taâm cuûa cung troøn noái
tieáp.
T2
Noái O1O; O2O caét (O1; R1) taïi T1 vaø
caét (O2; R2) taïi T2.
T1
O
Cung T1T2 taâm (O; R) chính laø cung troøn noái tieáp ngoaøi.
b. Noái tieáp trong :
Cho ñöôøng troøn (O1; R1) vaø (O2; R2). Noái tieáp trong 2 ñöôøng troøn baèng 1 cung troøn
baùn kính R. ví duï R1 = 10; R2 = 5; R = 25.
Phöông phaùp :
Taâm O cuûa cung troøn noái tieáp laø giao
ñieåm cuûa 2 cung troøn (O1; R-
R1); cung troøn (O2; R-R2)
T1
12
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
III. VẼ CÁC HÌNH CƠ BẢN:
1. Vẽ elip
2. Vẽ vòm thấp
13
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
3. Vẽ vòm cao
14
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
BAØI 2
HÌNH CHIEÁU VUOÂNG GOÙC
I. KHAÙI NIEÄM CHUNG :
1. Pheùp chieáu song song :
Pheùp chieáu song song laø pheùp chieáu trong ñoù taát caû caùc tia chieáu song song nhau vaø cuøng song
song vôùi moät höôùng chieáu choïn tröôùc, laäp vôùi maët phaúng hình chieáu moät goùc naøo ñoù.
Giaû söû cho :
- S laø höôùng chieáu cho tröôùc
- ABC laø vaät chieáu.
- P laø MPHC.
A’B’C’ laø hình chieáu cuûa ABC leân MPHC (P). neáu höôùng chieáu vuoâng goùc vôùi MPHC
ta coù pheùp chieáu song song thaúng goùc.
2. Heä thoáng 3 maët phaúng hình chieáu (MPHC) :
a. Khaùi nieäm :
Heä thoáng 3 MPHC laø heä thoáng goàm coù 3MP vuoâng goùc nhau töøng ñoâi moät vaø coù chung goác
O.
z
P1
P3
O
x
P2
y
15
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
b. Quy öôùc :
P1 laø MPHC ñöùng P2 laø
MPHC baèng
P3 laø MPHC beân (MPHC caïnh) Truïc
Ox laø truïc chieàu roäng Truïc Oy laø truïc
chieàu saâu.
Truïc Oz laø truïc chieàu cao.
c. Aùp duïng :
P1 ñeå bieåu dieãn hình chieáu ñöùng cuûa vaät theå P2 ñeå bieåu
dieãn hình chieáu baèng cuûa vaät theå P3 ñeå bieåu dieãn hình
chieáu beân cuûa vaät theå
3. Ñoàthöùccuûaheäthoáng3 MPHC :
Ñeå thuaän tieän trong vieäc bieåu
dieãn vaät theå ta quy öôùc ñöa 3 MPHC veà
cuøng 1 maët phaúng goïi laø ñoà thöùc 3 MPHC.
Ñeå coù ñoà thöùc 3 MPHC ta thöïc hieän nhö
sau :
- Giöõ nguyeân P1. x
- Quay P2 quanh truïc
Ox goùc 900.
- Quay P3 quanh truïc Oz
goùc 900.
Ta ñöôïc 3 MPHC cuøng naèm treân
1 maët phaúng.
Chuù yù : ñeå ñôn giaûn khi bieåu dieãn thì ñoà thöùc cuûa 3 MPHC chæ caàn theå hieän heä truïc.
z
z
P1 P3
O O
x yx y
P2 y
y
16
- Tröôøng Cao Ñaúng Ngheà Ñoàng Thaùp Veõ Kyõ Thuaät Xaây Döïng
II. HÌNH CHIEÁU VUOÂNG GOÙC CUÛA ÑIEÅM, ÑOAÏN THAÚNG, HÌNH PHAÚNG :
1. Hình chieáu cuûa1 ñieåm :
a. Ñieåmôûvòtríbaát kyøtrongkhoânggian:
z
x
Khai trieån ñoà thöùc 3 MPHC ta coù :
z
b. Ñieåm thuoäc 1 MPHC :
Quy taéc :
- Ñieåm thuoäc 1 MPHC thì hình chieáu cuûa noù leân MPHC ñoù truøng vôùi chính noù coøn 2
hình chieáu kia treân 2 truïc taïo neân MPHC ñoù.
- Moät ñieåm thuoäc 1 MPHC khi noù coù 1 toïa ñoä =0.
17
nguon tai.lieu . vn