Xem mẫu
- Baøi THÁP
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ ĐỒNG giaûng Kyõ thuaät coáp pha
KHOA CƠ KHÍ XÂY DỰNG
GIÁO TRÌNH
MĐ: VÁN KHUÔN- GIÀN GIÁO
LƯU HÀNH NỘI BỘ
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 1
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
BAØI 1
KHAÙI QUAÙT CHUNG VEÀ VAÙN KHUOÂN
I. KHAÙI NIEÄM
Vaùn khuoân :Vaùn khuoân laø khuoân maãu taïm thôøi baèng goã, kim loaïi hoaëc baèng caùc loaïi
vaät lieäu khaùc (beâ toâng, nhöïa toång hôïp…) ñöôïc gia coâng nhaèm taïo hình thuø cho caùc keát
caáu beâ toâng vaø beâ toâng coát theùp. Sau khi beâ toâng ñoâng cöùng chuùng ñöôïc thaùo ra ñem
söû duïng vaøo caùc coâng trình khaùc.
Vaùn khuoân coù hai chöùc naêng chuû yeáu sau:
- Choáng löïc xoâ ngang cuûa beâ toâng khi coøn öôùt vaø ñaûm baûo kích thöôùc hình
hoïc cuûa caáu kieän beâ toâng theo thieát keá.
- Quyeát ñònh ñeán chaát löôïng beà maët beâ toâng.
Tuy noùi laø hai chöùc naêng chuû yeáu nhöng nay laø hai ñieàu kieän quan troïng ñeå keát
caáu beâ toâng coù ñöôïc hình daïng thieát keá mong muoán.
II. PHAÂN LOAÏI VAÙN KHUOÂN.
1. Phaân loaïi theo keát caáu söû duïng: Vaùn khuoân moùng, vaùn khuoân töôøng, vaùn khuoân
coät, vaùn khuoân daàm, vaùn khuoân saøn, vaùn khuoân caàu thang, vaùn khuoân voøm…
2. Phaân loaïi theo caáu taïo: Vaùn khuoân coá ñònh, vaùn khuoân ñònh hình, vaùn khuoân di
ñoäng, vaùn khuoân oáp maët, vaùn khuoân ñaëc bieät…
a. Vaùn khuoân coá ñònh:
Vaùn khuoân thöôøng laøm baèng goã, ít khi laøm baèng kim loaïi, ñöôïc gia coâng taïi
hieän tröôøng, loaïi naøy chæ laøm theo töøng boä phaän keát caáu cuûa coâng trình naøo ñoù ñeå ñoå
beâ toâng. Sau khi beâ toâng ñong cöùng thaùo ra thì loaïi vaùn khuoân naøy khoâng theå duøng
ngay cho caùc coâng trình khaùc maø phaûi gia coâng laïi.
Öu ñieåm: Loaïi vaùn khuoân naøy saûn xuaát deã daøng.
Nhöôïc ñieåm: Tieâu hao nhieàu vaät lieäu (vì phaûi caét vuïn goã ñeå thích hôïp vôùi nhieàu
loaïi keát caáu coâng trình), toán nhieàu thôøi gian gia coâng vaø nhaân coâng neân keùm kinh teá.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 2
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
b. Vaùn khuoân ñònh hình: (Vaùn khuoân thaùo laép)
Vaùn khuoân ñònh hình coøn goïi laø vaùn khuoân luaân löu. Ñöôïc cheá taïo taïi nhaø maùy
hoaëc caùc phaân xöôûng laø nhöõng taám tieâu chuaån, ñònh hình saün coù hình daïng vaø kích
thöôùc coá ñònh khoâng bò thay ñoåi trong quaù trình söû duïng.
Khi thi coâng, coâng nhaân chæ vieäc laép döïng, lieân keát caùc taám vôùi nhau baèng caùc
phuï kieän lieân keát taïo thaønh hình daïng keát caáu caàn söû duïng (coät, töôøng, daàm, saøn…).
Sau khi beâ toâng ñoâng cöùng thaùo ra vaùn khuoân vaãn giöõ nguyeân hình daïng vaø coù theå
ñem ñi laép raùp vaøo coâng trình khaùc ngay maø khoâng caàn bò gia coâng laïi
Öu ñieåm: söû duïng ñöôïc nhieàu laàn, thaùo dôõ vaø laép döïng deã daøng, ít thaát laïc hao
toán, maát maùt. Tieát kieäm ñöôïc vaät lieäu, nhaân coâng vaø thôøi gian thi coâng coâng trình.
Nhöôïc ñieåm: Chi phí ban ñaàu cho loaïi vaùn khuoân naøy khaù cao neân chæ söû duïng
loaïi naøy cho nhöõng coâng trình lôùn, nhaø cao taàng coù ñoä luaân chuyeån cao.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 3
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
c. Vaùn khuoân di chyeån:
- Vaùn khuoân di chuyeån (vaùn khuoân di ñoäng) laø loaïi vaùn khuoân khoâng thaùo rôøi
töøng boä phaän sau khi thaùo dôõ vaùn khuoân maø ñeå nguyeân hình daïng ñoù di chuyeån sang
vò trí tieáp theo ñeå ñuùc beâ toâng. Vaùn khuoân coù caùc loaïi: Di chuyeån theo phöông ñöùng
vaø theo phöông ngang.
+ Vaùn khuoân di chuyeån theo phöông ñöùng: Laø loaïi vaùn khuoân chæ di
chuyeån theo phöông thaúng ñöùng trong quaù trình thi coâng. Chuùng ñöôïc caáu taïo töø
nhöõng taám coù chieàu cao khoaûng 1.2 – 1.5m, vaùn khuoân ñöôïc laép toaøn boä theo chu vi
coâng trình. Khi di chuyeån vaùn khuoân ñöôïc naâng leân lieân tuïc cho ñeán khi thi coâng xong
chieàu cao coâng trình.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 4
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
Coáp pha töôøng di chuyeån theo phöông ñöùng
+ Vaùn khuoân di chuyeån theo phöông ngang: Laø heä vaùn khuoân ñöôïc caáu taïo
baèng nhöõng taám khuoân, lieân keát baèng khung ñôõ. Khung ñôõ laép treân heä thoáng baùnh xe,
chaïy treân ñöôøng ray theo chieàu daøi coâng trình.
Vaùn khuoân di chuyeån theo phöông ngang duøng ñeå thi coâng caùc coâng trình
beâ toâng coát theùp nhöng maùi nhaø coâng nghieäp, voøm cuoán ñôn giaûn, caùc coâng trình coù
chieàu daøi lôùn, tieát dieän khoâng thay ñoåi nhö: Ñöôøng haàm, keânh daãn nöôùc…
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 5
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
d. Vaùn khuoân oáp maët.
Laø loaïi vaùn khuoân raát kieân coá. Sau khi thi coâng loaïi vaùn khuoân naøy ñöôïc ñeå laïi
laøm beà maët keát caáu, noù coù theå chòu ñöôïc taûi troïng trong quaù trình thi coâng vaø taûi troïng
neùn - uoán cuûa keát caáu.
Caáu taïo: loaïi vaùn khuoân naøy coù theå laøm baèng beâ toâng coát theùp hoaëc baèng kim
loaïi. Chuùng ñöôïc duøng ôû nhöõng coâng trình ñaëc bieät nhö: Coâng trình caùch nhieät, coâng
trình choáng phoùng xaï…
Vaùn khuoân oáp maët töôøng
3. Theo vaät lieäu söû duïng.
Theo vaät lieäu söû duïng ngöôøi ta coù theå phaân ra:
- Vaùn khuoân goã: laøm baèng goã troøn, goãõ daùn chòu nöôùc, goã eùp beàn nöôùc.
- Vaùn khuoân kim loaïi: laøm baèng toân moûng, nhoâm cöùng (hôïp kim nhoâm…)
- Vaùn khuoân laøm baèng cao su, chaát deûo…
- Vaùn khuoân oáp maët laøm baèng beâ toâng, beâ toâng coát theùp, kim loaïi….
- Vaùn khuoân laøm baèng caùc taám ñònh hình, lieân keát caùc taám vôùi nhau baèng
buloâng hoaëc daây theùp vaën xoaén.
* Toùm laïi: duø phaân loaïi vaùn khuoân nhö theá naøo thì trong thöïc teá cuõng chæ coù hai
loaïi chuû yeáu laø vaùn khuoân coá ñònh vaø vaùn khuoân luaân löu.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 6
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
III. YEÂU CAÀU CHUNG ÑOÁI VÔÙI VAÙN KHUOÂN.
Vaùn khuoân chuû yeáu laøm baèng goã hoaëc kim loaïi, ñöôïc saûn xuaát trong nhaø maùy,
coâng xöôûng hoaëc taïi coâng tröôøng xaây laép. Nhöng duø saûn xuaát ôû ñaâu, laép döïng nhö theá
naøo thì vaùn khuoân vaãn phaûi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng yeâu caàu chuû yeáu sau:
- Vaùn khuoân caàn phaûi taïo ñöôïc hình daùng, kích thöôùc cuûa caùc boä phaän keát caáu
(coät, daàm, saøn…) cuûa coâng trình theo ñuùng thieát keá.
- Vaùn khuoân phaûi oån ñònh, beàn vöõng, cöùng caùp, khoâng cong veânh, khoâng nöùt
taùch.
- Vaùn khuoân phaûi goïn nheï di chuyeån deã daøng, deã laép döïng vaø deã thaùo dôõ. Khi
thaùo dôõ khoâng gaây söùt meû, vôõ nöùt beâ toâng, cuõng nhö hö hoûng vaùn khuoân, khoâng gaây
khoù khaên cho vieäc laép ñaët coát theùp vaø ñoå beâ toâng.
- Vaùn khuoân phaûi söû duïng ñöôïc nhieàu laàn. (baèng goã 3 - 7 laàn, baèng kim loaïi
50 - 200 laàn)
- Vaùn khuoân phaûi chòu ñöôïc taûi troïng cuûa baûn thaân vaù n khuoân, beâ toâng, coát
theùp, troïng löôïng cuûa ngöôøi khi thi coâng, söùc gioù…
- Vaùn khuoân phaûi kín khít khoâng laøm chaûy maát nöôùc vaø vöõa xi maêng. Phaûi taïo
ñöôïc beà maët beâ toâng phaúng vaø nhaün.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 7
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
BAØI 2
DAØN GIAÙO TRONG XAÂY DÖÏNG
I. KHAÙI NIEÄM.
Daøn giaùo : Daøn giaùo laø heä thoáng choáng ñôõ baèng khung cöùng, coù nhieäm vuï ñaûm
baûo cho vaùn khuoân ôû ñoä cao nhaát ñònh theo yeâu caàu, choáng ñôõ vaø nhaän taát caû nhöõng
taûi troïng taùc duïng leân noù, truyeàn taûi troïng qua caùc coät choáng xuoáng neàn hoaëc caùc boä
phaän coâng trình hieän coù.
Daøn giaùo trong coâng taùc vaùn khuoân, coù chöùc naêng choáng ñôõ vaùn khuoân taïo neân
caùc saøn thao taùc ñeå laép döïng vaùn khuoân vaø laøm caùc coâng vieäc khaùc nhö: laép ñaët vaø
buoäc coát theùp, ñoå beâ toâng… Ñoâi khi daøn giaùo coøn ñöôïc duøng ñeå taïo neân caùc saøn che
chaén an toaøn cho khoâng gian beân döôùi coâng trình ñang söû duïng. Ngoaøi ra daøn giaùo coøn
coù taùc duïng choáng caùc löïc xoâ ngang phaùt sinh trong quaù trình thi coâng.
II. MOÄT SOÁ GIAÙO CHOÁNG THOÂNG DUÏNG TRONG XAÂY DÖÏNG.
1. Giaùo choáng baèng tre:
Tre söû duïng ñeå laøm coät choáng phaûi laø tre ñöïc, ñaëc traéc, khoâng bò saâu moït, muïc
naùt. Kích thöôùc tieát dieän phaûi ñoàng ñeàu khoâng coù caây quaù nhoû hay bò giaûm tieát dieän
cuïc boä treân thaân caây.
Coät choáng tre duøng laøm giaùo chæ neân duøng cho nhöõng coâng trình coù chieàu cao
nhoû, ít taàng, ñoä luaän chuyeån thaáp hoaëc khoâng coù ñieàu kieän söû duïng daøn giaùo coâng cuï.
2. Giaùo choáng baèng goã.
Laø loaïi coät choáng ñöôïc laøm töø caùc vaùn xeû daøy, goã troøn hoaëc goã 10 x 10cm, 12
x 12cm. Vôùi giaèng laøm baèng vaùn lieân keát caùc coät choáng baèn ñinh.
Coät choáng goã ñöôïc söû duïng trong nhöõng coâng trình nhoû, vöøa vaø thaáp taàng, loaïi
naøy coù ñoä oån ñònh vaø ñoä beàn cao hôn coät choáng baèng tre. Trong xaây döïng hieän nay heä
daøn giaùo baèng goã cuõng ñöôïc söû duïng khaù thoâng duïng do giaù thaønh thaáp, nhöng coù
nhöôïc ñieåm laø hao toán vaät lieäu, ñoä luaân chuyeån thaáp trong quaù trình söû duïng.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 8
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
a. Ñoái vôùi goã vuoâng; b. ñoái vôùi goã troøn; c: chi tieát khaùc nhau cuûa ñaàu coät baèng goã troøn
3. Giaùo choáng baèng theùp.
Giaùo choáng baèng theùp coù nhieàu loaïi: Giaùo choáng theo phöông ñöùng coù caùc loaïi
chuû yeáu: heä giaùo goàm caùc coät choáng ñôn (ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng giaèng, taïo thaønh
heä thoáng oån ñònh vöõng chaéc) . Heä daøn giaùo khung khoâng gian, heä giaùo PAL…
a. Coät choáng ñôn ñieàu chænh ñöôïc chieàu cao.
Hieän nay ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán, loaïi naøy coù theå ñieàu chænh ñöôïc chieàu
cao baèng caùch noái choàng caùc ñoaïn oáng laïi vôùi nhau.
Caáu taïo cuûa loaïi coät choáng laø oáng trong vaø ngoaøi loàng vaøo nhau, ñaàu oáng
ngoaøi coù ren vuoâng (ren ngoaøi). Treân phaàn ren oác coù khoeùt hai raõnh thoâng nhau (hai
raõng naøy ñoùi xöùng nhau) ñeå caém choát. Choát xuyeân qua moät trong nhöõng loã cuûa oáng
trong laø töïa leân voøng quay ñieàu chænh. Voøng quay ñieàu chænh laø ñai oác coù ren vuoâng
coù theå xoay troøn treân toaøn boä phaàn ren oác ôû ñaàu oáng ngoaøi. Voøng quay ñieàu chænh coù
tai ñeå tra tay vaën, nhôø vaäy ngöôøi ñieàu khieån coù theå ñöùng ôû moät vò trí maø vaãn coù theå
ñieàu chænh ñoä cao coät choáng moät caùch deã daøng.
Chaân coät choáng coù ñeá hình vuoâng, coù loã ñeå coù theå ñoùng ñinh giöõ chaët vaøo vaùn
loùt vaø coù nhöõng loã ñeå noái choàng caùc loaïi coät choáng khaùc.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 9
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
Taûi troïng cho pheùp P phuï thuoäc chieàu cao coät vaø caùch söû duïng coät (löïc ñaët ñuùng taâm hay leäch taâm)
1. Ñænh vaø chaân coät khoâng oån ñònh P = 30/h kN
2. Ñænh vaø chaân coät oån ñònh chaéc chaén P = (30/h )(L/h) kN
3. Coät chòu löïc ñuùng taâm P = 1,5(30/h)(L/h) kN
4. Coät chòu löïc ngang phaûi taêng ñoä cöùng baèng giaèng oáng theùp hay goã
Ghi chuù: h: chieàu cao coät; L: chieàu daøi max cuûa coät
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 10
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
Coät choáng kim loaïi noái choàng taïi maët bích Keát caáu ñieàu chænh ñoä cao ôû ñaàu coät giaùo
a. coät choáng; b. maët bích 1. theùp hình U14 daøi 60mm; 2. ñai oác;
1. caùc ñoaïn oáng beân döôùi; 2: ñoaïn oáng treân 3. buloâng; 4. oáng giaùo kim loïai; 5. vít;
cuøng; 3: maët bích; 4: boä phaän ñieàu chænh; 6. vaønh ñeäm
5: buloâng oác lieân keát.
b. Heä giaùo PAL:
Ñaëc ñieåm chung: Giaùo PAL ñöôïc nhieàu nöôùc söû duïng. Vôùi öu theá laø moät chaân
choáng “vaïn naêng”, ñaûm baûo an toaøn vaø kinh teá, giaùo PAL coù theå söû duïng thích hôïp
cho moïi coâng trình xaây döïng vôùi nhöõng keát caáu naëng, ñaët ôû chieàu cao lôùn.
Öu ñieåm: giaùo PAL laøm baèng theùp nheï, ñôn giaûn, thuaän tieän cho vieäc laép
döïng, thaùo dôõ, ñaït ñöôïc chieàu cao thích hôïp theo mong muoán, daãn ñeán giaûm giaù thaønh
trong quaù trình thi coâng coâng trình.
- Caáu taïo: giaùo PAL bao goàm caùc boä phaän sau:
+ Kích ren ñöôïc haøn vaøo taám ñeá (phía döôùi) vaø taám ñaàu (phía treân cuøng).
+ Caùc thanh giaèng ngang vaø giaèng cheùo. (thanh giaèng: laø boä giöõ coá ñònh
cho daøn giaùo, lieân keát vôùi caùc boä phaän khaùc)
+ Khung tam giaùc tieâu chuaån (S – 1215).
+ Khôùp noái.
+ Choát giöõ khôùp noâi.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 11
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
Boä phaän Kieåu Ñöôøng kính Ñoä daøy Daøi
(mm) (mm) (mm)
OÁng ñöùng STK51 76,3 3,2 1500
OÁng ngang STK41 42,7 2,4
OÁng cheùo STK41 42,7 2,4
Giaèng ngang SN – 12 34,0 2,2 1200
Giaèng cheùo SN – 12 42,7 2,4 1697
Troïng löôïng 18 kg
- Trình töï laép döïng:
+ Ñaët beä kích (goàm chaân vaø ñeá kích). Lieân keát caùc beä kích laïi vôùi nhau
baèng giaèng naèm ngang vaø giaèng cheùo.
+ Laép döïng khung tam giaùc vaøo töøng beä kích, ñieàu chænh caùc boä phaän cuoái
cuûa khung tam giaùc tieáp xuùc vôùi ñai oác caùnh.
+ Laép caùc thanh giaèng ngang vaø giaèng cheùo.
+ Loàng khôùp noái vaø laøm chaët caùc khôùp giöõ khôùp noái. Sau ñoù tieáp tuïc choàng
caùc khung tam giaùc cho ñeán khi ñaït ñoä cao yeâu caàu. Cuoái cuøng, laép caùc
beä kích ñôõ phía treân, ôû caùc goùc cuûa khung tam giaùc.
* Toaøn boä heä choáng cuûa giaù ñôõ khung tam giaùc, sau khi laép döïng xong, coù theå ñieàu
chænh ñoä cao nhôø beä kích phía treân vaø phía döôùi (chieàu cao ñieàu chænh coù theå trong
khoaûng töø 1 – 750mm)
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 12
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
Chuù yù:
+ Laép caùc thanh giaèng naèm ngang theo hai phöông vuoâng goùc vaø choáng
chuyeån vò baèng gaèng cheùo. Trong khi laép döïng khoâng ñöôïc thay theá caùc
boä phaän vaø phuï kieän cuûa chaân choáng baèng caùc ñoà vaät khaùc. (nhö baèng
goã, gaïch…)
+ Toaøn boä heä thoáng phaûi ñöôïc lieân keát vöõng chaéc vaø ñieàu chænh ñai oác
baèng ñai oác cuûa caùc beä kích.
c. Heä giaùo khung khoâng gian.
Heä daøn giaùo naøy cuõng ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán trong xaây döïng. Chuùng
ñöôïc duøng ñeå choáng ñôõ vaùn khuoân, ñöôïc döïng bao quanh theo chu vi coâng trình ñeå
laøm löôùi chaén bao quanh coâng trình, haïn cheá tai naïn khi coù vaät hoaëc ngöôøi rôi töø treân
cao xuoáng thoâng qua maøn chaén an toaøn. (Maøn chaén an toaøn: laø moät taám chaén ñaët giöõa
tay vòn vaø thanh chaén chaân, ñeå ngaên duïng cuï lao ñoäng hoaëc vaät lieäu khoâng rôi khoûi daøn
giaùo )
Hoaëc laøm saøn thao taùc cho caùc coâng taùc nhö: Laép döïng, thaùo dôõ vaùn khuoân,
xaây, traùt, laên sôn…
Hoaëc laøm saøn thao taùc bao quanh coâng trình, daøn giaùo ñöôïc neo vaøo coâng
trình baèng khoùa giaùo vaø caùc boä phaän lieân keát. (Neo: boä phaän lieân keát giöõa daøn giaùo vôùi
coâng trình hoaëc keát caáu, ñeå taêng cöôøng oån ñònh cho daøn giaùo)
- Caáu taïo: giaùo khung phaúng cuõng töông töï nhö giaùo PAL bao goàm caùc boä phaän
chuû yeáu sau:
+ Kích ren coù theå ñieàu chænh ñöôïc ñoä cao.
+ Caùc thanh giaèng cheùo.
+ Khung giaùo tieâu chuaån.
+ Saøn coâng taùc.
+ Khoùa giaùo.
Daøn giaùo khung khoâng gian
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 13
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
- Trình töï laép döïng:
+ Xaùc ñònh vò trí caàn laép döïng, ñaët beä kích sao cho vöøa vôùi khoaûng caùch
chieàu roäng khung giaùo.
+ Neáu neàn ñaët chaân beä kích laø neàn ñaát thì neân ñaët taám goã ñeå choáng luùn.
+ Laép khung giaùo vaøo töøng beä kích.
+ Ñieàu chænh caùc ñai kích sao cho khung giaùo ñöôïc ngang baèng.
+ Laép caùc thanh giaèng cheùo.
+ Sau ñoù tieáp tuïc choàng caùc khung giaùo cho ñeán khi ñaït ñoä cao yeâu caàu.
Cuoái cuøng, laép caùc beä kích ñôõ phía treân ôû caùc goùc cuûa khung giaùo.
III. MOÄT SOÁ YEÂU CAÀU CHUNG ÑOÁI VÔÙI DAØN GIAÙO.
Daøn giaùo laø heä khung cöùng coù theå baèng tre, goã, kim loaïi… Nhöng cho duø laøm
baèng vaät lieäu naøo ñi chaêng nöõa thì daøn giaùo cuõng phaûi ñaûm baûo ñöôïc nhöõng yeâu caàu
sau ñaây:
- Daøn giaùo phaûi oån ñònh, chaéc chaén, khoâng cong veâng, khoâng bò xeâ dòch, gaüy
ñoå trình quaù trình thi coâng.
- Daøn giaùo phaûi ñaûm baûo deã saûn xuaát, deã laép döïng, deã thaùo dôõ.
- Daøn giaùo phaûi ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng caùc thanh giaèng ngang, giaèng
doïc vaø giaèng cheùo.
- Caùc moâi noái lieân keát vôùi nhau phaûi oån ñònh chaéc chaén ñeå daøn giaùo khoâng bò
bieán daïng.
- Daøn giaùo phaûi ñaûm baûo cho vaùn khuoân ôû ñoä cao nhaát ñònh theo thieát keá.
- Daøn giaùo phaûi chòu ñöôïc moïi taûi taûi troïng trong quaù trình laép döïng, gheùp
vaùn khuoân, ñaët coát theùp, ñoå vaø ñaàm beâ toâng cuõng nhö taûi troïng cuûa ngöôøi, duïng
cuï thi coâng…
- Daøn giaùo phaûi an toaøn vaø tieát kieäm vaät lieäu.
IV. CAÙC LOAÏI DAØN GIAÙO.
1. Giaùo choáng khi chieàu cao nhoû hôn 6m.
Giaùo choáng cho vaùn khuoân daàm, saøn vaø caùc keát caáu khaùc trong xaây döïng, caùc
coâng trình daân duïng vaø coâng nghieäp nhieàu taàng phaûi ñaûm baûo nhöõng yeâu caàu sau:
- Qua caùc taàng khaùc nhau. Truï giaùo phaûi naèm treân moät ñöôøng thaúng ñöùng
ñeå taûi troïng ôû caùc coät taàng treân truyeàn tröïc tieáp xuoáng coät taàng ñöôùi maø khoâ ng truyeàn
xuoáâng saøn beâ toâng.
- Coät giaùo coù theå laøm baèng: coät choáng goã coù chieàu daøi coá ñònh, giaùo coâng cuï
coù theå ñieàu chænh ñoä cao (coät choáng ñôn ñieàu chænh ñöôïc chieàu cao baèng ren oác, coät
choáng goã, theùp keát hôïp…)
Giaùo coâng cuï ñieàu chænh ñöôïc chieàu cao cho pheùp choáng vaùn khuoân ôû ñoä
cao khaùc nhau, laép döïng thaùo dôõ thuaän tieän. Giaùo coù thieàu daøi coá ñònh neân chæ duøng khi
söû duïng nhieàu laàn, ñoä luaân chuyeån cao, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá – kyõ thuaät cho
pheùp.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 14
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
- Vôùi coät giaùo töø 3 – 6m, caàn phaûi ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng caùc giaèng
ngang, giaèng cheùo. Giaèng ngang phía döôùi phaûi caùch maët neàn saøn ít nhaát laø 1,8m ñeå
khoâng caûn trôû giao thoâng trong quaù trình thi coâng, phía treân caùch vaùn khuoân khoaûng
1,6m ñeå ñaûm baûo thoâng thoaùng khi thaùo dôõ vaø laép ñaët vaùn khuoân.
- Giaèng cheùo ñöôïc boá trí theo chu vi heä giaùo choáng coøn phía trong boá trí
caùch quaõng töø moät ñeán hai haøng coät.
2. Giaùo choáng khi chieàøu cao baèng hoaëc lôùn hôn 6m
Ñeå choáng ñôõ vaùn khuoân saøn, daàm vaø caùc keát caáu ñaët ôû ñoä cao baèng nhau hoaëc
lôùn hôn 6m ngöôøi ta duøng coät giaùo noái daøi taïi choã, theo yeâu caàu ñoä cao caàn thieát vaø
lieân keát giöõa caùc coät baèng caùc giaèng ngang vaø giaèng cheùo. (giaèng ngang theo hai
phöông ngang vaø doïc)
- Tieát dieän coät choáng phaûi ñöôïc xaùc ñònh theo tính toaùn.
- Coät giaùo phaûi coù giaèng naèm ngang, lieân keát theo hai phöông thaúng goùc vôùi
nhau. Ñeå nhaèm muïc ñích:
+ Taïo söï oån ñònh khoâng gian cho daøn giaùo.
+ Giaûm chieàu daøi töï do cuûa coät.
+ Ñôõ saøn thao taùc (duøng ñeå laép vaùn khuoân, buoäc coát theùp, kieåm tra vaùn
khuoân trong quaù trình ñoå beâ toâng vaø thaùo vaùn khuoân)
- Giaèng naèm ngang ñôõ saøn thao taùc hoaëc nhaän taûi troïng thaúng ñöùng, laøm
baèng vaùn coù chieàu daøy khoâng nhoû hôn 40mm. Giaèng ñöôïc lieân keát vôùi coät baèng bu
loâng hoaëc ñinh.
- Giaèng cheùo laøm baèng vaùn coù tieát dieän 25 x 120mm hoaëc 25 x 150mm. Neáu
kích thöôùc beù hôn thì khi thaùo vaùn khuoân giaèng deã bò gaõy.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 15
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 16
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
BAØI 3
VAÙN KHUOÂN
CHO MOÄT SOÁ CAÁU KIEÄN COÂNG TRÌNH
I. VAÙN KHUOÂN MOÙNG.
Moùng thöôøng coù caáu taïo hình vuoâng, chöõ nhaät hoaëc hình daùng baát kyø tuøy theo
thieát keá, ñieàøu kieän söû duïng vaø chöùc naêng cuûa moùng. Thoâng thöôøng trong caùc coâng
trình daân duïng vaø coâng nghieäp thöôøng söû duïng loaïi moùng ñôn (moùng coät) hoaëc moùng
chaïy daøi theo chu vi coâng trình (moùng baêng)
1. Vaùn khuoân moùng ñôn.
a. Vaùn khuoân moùng coät daät caáp: coù caáu taïo goàm ñeá moùng, baäc moùng vaø coå
moùng.
- Vaùn khuoân moùng coät daät caáp goàm caùc hoäp khuoân hình chöõ nhaät ñaët choàng
leân nhau. Moãi hoäp goàm hai taám khuoân (goàm caëp naèm trong vaø caëp naèm ngoaøi). Chieàu
daøi caëp taám khuoân ngoaøi lôùn hôn caëp taám khuoân trong töø 200 – 250mm. Chieàu cao
moãi baäc khuoân baèng chieàu cao baäc moùng. ÔÛ ñaàu caùc taám ngoaøi coù neïp cöõ ñeå coá ñònh
ñaàu caùc taám trong. Soá löôïng, kích thöôùc ñinh lieân keát neïp cöõ vôùi taám ngoaøi tuøy thuoäc
vaøo chieàu cao cuûa baäc moùng. (Neïp cöõ ñöôïc laøm baèng goã naèm ôû ñaàu taám ñeå laøm cöõ,
laøm ñieåm coá ñònh cho vaùn khuoân)
- Khi laép vaùn khuoân, taám ngoaøi ñöôïc coá ñònh baèng daây theùp giaèng, taám trong
ñöôïc coá ñònh baèng neïp cöõ vaø thanh giaèng. Khi caïnh cuûa moùng lôùn phaûo coù neïp giöõ
thaønh vaø neâm cheøn ñeå choáng phình cho vaùn khuoân.
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 17
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
b. Khuoân moùng coät vaùt caïnh
Vaùn khuoân moùng coät vaùt caïnh coù caáu taïo gaàn gioáng vôùi moùng coät daät caáp.
Baäc döôùi cuøng cuûa moùng gioáng nhö cuûa moùng coät daät caáp, nhöng ôûû loaïi moùng naøy baäc
treân khoâng daät leân maø laïi vaùt leân theo chieàu cao moùng vaø höôùng vaùt vaøo chaân coät.
Khi chieàu cao moùng nhoû thì phaàn vaùt leân naøy khoâng caàn phaûi ñoùng vaùn
khuoân. Nhöng neáu chieàu cao moùng lôùn thì vaãn phaûi ñoùng vaùn khuoân theo chieàu vaùt
leân chaân coät. (thoâng thöôøng khi goùc nghieâng lôùn hôn 20o thì môùi caàn phaûi ñoùng vaùt
caïnh)
2. Vaùn khuoân moùng baêng
Moùng baêng thöôøng coù tieát dieän hình chöõ nhaät, tieát dieän daät caáp hoaëc tieát dieän
phöùc taïp. Nhöng chuû yeáu coù caáu taïo goàm hai phaàn: Ñeá moùng vaø söôøn moùng.
Tuøy theo coâng trình maø söû duïng moùng baêng lôùn hay nhoû, coù tieát dieän ñôn giaûn
hay phöùc taïp. Thoâng thöôøng caùc coâng trình daân duïng vaø coâng nghieäp hoaëc caùc coâng
trình nhö nhaø kho, nhaø xöôûng thöôøng hay söû duïng moùng coù tieát dieän ñôn giaûn. Coøn caùc
coâng trình lôùn hôn thì thöôøng söû duïng moùng baêng loaïi lôùn, coù tieát dieän phöùc taïp.
a. Moùng baêng coù tieát dieän hình chöõ nhaät, tieát dieän daät caáp.
+ Vôùi moùng coù chieàu cao nhoû hôn 200mm, vaùn khuoân ñöôïc laøm baèng vaùn coù
chieàu daøy töø 40 – 50mm, coá ñònh thaønh moùng baèng giaèng ngang vaø coïc ñoùng xuoáng
neàn ñaát (neáu neàn baèng beâ toâng thì khi ñoå beâ toâng phaûi ñaët saün coïc choáng). Khi neàn ñaát
toát, coù theå lôïi duïng neàn ñaát toát ñeå laøm vaùn khuoân cho moùng. (Ñöông nhieân phaûi coù
bieän phaùp choáâng saït lôû thaønh hoá moùng vaø ngaên khoâng cho nöôùc vaøo hoá moùng)
+ Khi moùng coù chieàu cao döôùi 500mm, vaùn khuoân ñöôïc taêng cöôøng baèng caùc
neïp, aùp löïc ngang cuûa beâ toâng môùi ñoå taùc duïng leân thaønh vaùn khuoân do caùc choáng
xieân vaø coïc chòu hoaëc ñöôïc truyeàn qua caùc thanh choáng töïa leân thaønh hoá moùng.
+ Khi moùng coù chieàu cao nhoû hôn 750mm, vaùn khuoân ñöôïc laøm töø caùc taám
khuoân vaø goâng keïp. Goâng keïp coù theå ñöôïc laøm baèn goã hoaëc kim loaïi. Khi laép vaùn
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 18
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
khuoân, caùc taám khuoân ñöôïc coá ñònh theo vò trí thieát keá baèng caùc coïc ñoùng xuoáng neàn
ñaát, choáâng xieân vaø goâng keïp.
b. Moùng baêng coù tieát dieän phöùc taïp.
Loïai moùng baêng naøy ñöôïc coá ñònh baèng heä söôøn cöùng. Heä söôøn cöùng cuûa vaùn
khuoân ñöôïc taïo neân töø caùc khung ngang. Khi laép vaùn khuoân caùc khung ñöôïc ñaët leân
caùc thanh ñònh vò ñaõ ñöôïc choân saün trong quaù trình ñoå beâ toâng loùt moùng vaø ñöôïc lieân
keát vôùi nhau baèng ñinh. Caùc khung naøy ñöôïc lieân keát vôùi nhau baèng vaùn giaèng chaïy
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 19
- Baøi giaûng Kyõ thuaät coáp pha
doïc theo chieàu daøi moùng. Khi ñaõ coù heä söôøn cöùng chæ vieäc laép döïng vaø lieân keát caùc
taám vaùn rôøi vaøo caùc khung baèng caùc daûi theùp vaø buloâng.
II. VAÙN KHUOÂN COÄT.
Coät beâ toâng coát theùp coù theå hình chöõ nhaät, hình vuoâng, hình ña giaùc hay hình
troøn…Tuøy theo hình daïng coät maø thieát keá vaùn khuoân coù hình daïng thích hôïp.
a. Caáu taïo:
- Vaùn khuoân coät bao goàm coù boán hoaëc nhieàu maûnh vaùn gheùp laïi vôùi nhau
baèng neïp. Giöõ caùc maûnh vaùn khuoân lieân keát vôùi nhau thaønh hình daïng keát caáu baèêng
heä thoáng goâng ñai. Khoaûng caùch giöõa caùc goâng vaø chieàu daøy cuûa vaùn ñöôïc thieát keá
choáng löïc xoâ ngang cuûa beâ toâng môùi ñoå.
- Goâng coät coù theå laøm baèng goã hoaëc kim loaïi, ñöôïc tính toaùn cuï theå tuøy theo
töøng loaïi coät, tieát dieän coät, vaät lieäu laøm vaùn khuoân vaø bieän phaùp thi coâng… thoâng
thöôøng laáy töø 40 – 60cm.
Trong xaây döïng hieän nay söû duïng loaïi goâng baèng kim loaïi laø phoå bieán vì
chuùng coù nhieàu öu ñieåm nhö: Söû duïng beàn laâu, thaùo laép nhanh goïn, khaû naêng luaân
chuyeån cao, thay ñoåi theo tieát tieän coät deã daøng baèng caùch ruùt choát nôùi ra hoaëc co laïi…
- Khi laép vaùn khuoân coät chaân hoäp ñaët leân khung ñònh vò. Khung ñònh vò ñöôïc
lieân keát vôùi moùng hoaëc saøn beâ toâng. Khung ñònh vò phaûi ñaët ñuùng vò trí, coát cao ñoä ñeå
laép vaùn khuoân daàm vaøo vaùn khuoân coät ñöôïc chính xaùc.
- Chaân coät coù chöøa moät cöûa nhoû ñeå laøm veä sinh chaân coät. (Cöûa naøy thöôøng
boá trí taïi taám coù kích thöôùc lôùn vaø ñöôïc bòt kín laïi tröôùc khi ñoå beâ toâng)
Bieân soaïn: Toå Boä Moân Xaây Döïng 20
nguon tai.lieu . vn
