Xem mẫu
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
CHƯƠNG I
M TS KHÁI NI M CƠ B N TRONG SÁNG TÁC KI N TRÚC
I. KHÁI NI M V KI N TRÚC
-Trư c h t ki n trúc bao g m m t không gian h u h n.
-Trong không gian ki n trúc ó ch a ng m t ch c năng c th ; g i là công
năng (chương trình: function).
Ki n trúc là ngh thu t t ch c không gian - m t trong nh ng ho t ng sáng
t o quan tr ng nh t - nh m tho mãn nh ng yêu c u sinh ho t v t ch t và
văn hoá tinh th n c a con ngư i, áp ng nh ng yêu c u kinh t , xã h i,
chính tr . Ki n trúc còn là bi u tư ng mang tính tư ng trưng.
1. Các c i m c a ki n trúc
1.1.Ki n trúc mang tính l ch s
-Vi c t ch c không gian v n là hi n tư ng l ch s , là k t qu c a m t chu i
dài nh ng ho t ng c a con ngư i tr i qua nhi u niên k n m t th i kỳ
cách ây 5000 năm ho t ng ó b t u tr thành ho t ng ngh thu t
-1-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
Ví d : Th i kỳ nguyên th y, ki n trúc nhà là nh ng hang ng trong các
vách núi, k n là các l u tr i, và sang th i kỳ chi m h u nô l , ki n trúc nhà
ư c hoàn thi n hơn nh vi c tích lũy kinh nghi m trong t ch c xây d ng,
và d n d n ki n trúc ngày càng phát tri n các th i kỳ sau…
- Ki n trúc bi u hi n kh năng tích t kinh nghi m và tr i qua nh ng khó khăn
có nh ng bi n pháp c i t o thiên nhiên qua các th i kỳ tương ng v i các
hình thái quan h s n xu t c a xã h i. T ó có nh ng nh n nh ch y u v
nguyên t c thi t k t phương pháp xây d ng th công n phương pháp xây
d ng công nghi p và rút ra nh ng bài h c quan tr ng trong sáng tác thi t k
ki n trúc. Do v y mà con ngư i ã sáng t o ra ki n trúc b ng c trí tu và
bàn tay c a mình
-2-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
-3-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
-4-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
1.2. Ki n trúc là k t qu c a s t ng h p gi a khoa h c – k thu t
và ngh thu t.
có m t tác ph m ki n trúc c n ph i có nh ng bi n pháp và cơ s v t ch t
hình thành công trình.
B t c m t công trình ki n trúc nào cũng ph i ư c thi t k úng k thu t,
nghĩa là hoàn toàn phù h p v i các quy lu t c a cơ, lý và hóa h c.
Y u t khoa h c – k thu t bao g m quá trình tư duy sáng tác khoa h c, k
thu t xây d ng, k thu t v t ch t; k t c u và các lo i v t li u xây d ng là
nh ng i u c n thi t và quan tr ng xây d ng nên công trình.
+ ng v i m i th i kỳ l ch s và m i th lo i công trình khác nhau có nhi u
hình th c xây d ng khác nhau; t phương pháp xây d ng th công n phương
pháp xây d ng công nghi p.
+ K t c u công trình là b ph n khung làm cho ki n trúc b n v ng trư c m i
tác ng c a thiên nhiên và con ngư i.
+ K thu t v t ch t trong công trình ki n trúc còn có trang thi t b n i th t,
ngo i th t, nh hư ng n hình th c và công năng c a công trình.
+ V i s phát tri n c a công nghi p v t li u, cho phép ra i nhi u lo i v t li u
v i các tính năng ngày càng ưu vi t, áp ng nhu sáng tác ki n trúc ngày càng
phong phú, a d ng.
Ki n trúc mang tính ch t khoa h c – k thu t, ki n trúc ph n nh trình khoa
h c k thu t c a t ng giai o n phát tri n c a xã h i, ng th i cũng ph n ánh
cơ s s n xu t c a xã h i. Do v y, ngư i làm công tác thi t k ki n trúc ph i
n m ư c khoa h c – kĩ thu t tiên ti n c a th i i áp d ng vào công vi c
sáng tác ki n trúc c a mình.
Như v y, ki n trúc không ch là ý tư ng sáng tác mà là vi c bi n tác ph m
ó thành hi n th c. Mu n th , ngoài bi n pháp tư duy sáng t o ngh thu t
mà c n ph i s d ng nh ng ki n th c c a kĩ thu t xây d ng, kĩ thu t v t
ch t – s d ng ngu n l c kinh t .
-5-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
-6-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
1.3. Ki n trúc ph n ánh xã h i, mang tính tư tư ng.
Tác ph m ki n trúc t o nên m t hình tư ng khái quát, súc tích v m t xã h i
nh t nh qua t ng giai o n l ch s . M t công trình ki n trúc ư c nh n th c
các khía c nh:
-M c kinh t - khoa h c c a xã h i;
- Trình văn minh, văn hóa c a xã h i;
- Cơ c u t ch c, pháp lu t c a t nư c;
- N p s ng, phong t c t p quán c a dân t c;
- Phương th c s n xu t c a xã h i;
Tương ng v i l ch s xã h i, m i ch u nh hư ng n n i dung và hình
th c c a ki n trúc: Ki n trúc c a ch nô l khác v i ki n trúc ch phong
ki n, ki n trúc c a ch tư b n có nh ng cái khác v i ki n trúc c a ch xã
h i ch nghĩa.
Trong xã h i có giai c p thì do i u ki n kinh t , quy n l c c a t ng ng c p
mà các giai c p có h tư tư ng riêng. Tư tư ng ó nh hư ng n suy nghĩ, ý
tư ng sáng tác c a ki n trúc sư. Cho nên ki n trúc cũng mang tính tư tư ng và
tính giai c p.
1.4. Ki n trúc ch u nh hư ng rõ r t c a i u ki n t nhiên và khí
h u.
Ki n trúc ph i có b c c m t b ng, t ch c không gian phù h p v i các nhu
c u ho t ng, m t khác th a mãn v v t lý môi trư ng; môi trư ng a lý t
nhiên, khí h u, th i ti t – nh ng cái nh hư ng r t l n n i s ng c a con
ngư i. Vì th mà tùy thu c vào i u ki n thiên nhiên, a hình, khí huc a
t ng nơi, t ng vùng mà ki n trúc có nh ng gi i pháp phù h p v hư ng m t
b ng, b c c không gian, v t li u, trang b kĩ thu t và trang trí màu s c phù
h p.
Do v y, mà ngư i sáng tác ki n trúc ph i nghiên c u các i u ki n t nhiên,
a hình, i u ki n khoa h c – kĩ thu t c a t ng vùng t ng nơi, xây d ng t o
công trình ki n trúc t t, không nh ng áp ng cho nhu c u s d ng, mà còn hài
p.
hòa v i khung c nh thiên nhiên, tô i m cho phong c nh càng thêm tươi
-7-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
-8-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
1.5. Ki n trúc mang tính dân t c
Tính cách dân t c thư ng ư c ph n ánh rõ nét qua công trình ki n trúc v n i
dung và hình th c:
* V n i dung: B c c m t b ng phù h p v i phong t c t p quán, tâm lý dân
t c; dùng trang thi t b sinh ho t h ng ngày cho con ngư i ăn , làm vi c
trong nhà t l v i con ngư i; t n d ng ư c các y u t thiên nhiên, khí h u,
a hình và l a ch n v t li u…
* V hình th c: T h p hình kh i, m t ng, t l , chi ti t trang trí, màu s c,
v t li u ư c ph i h p th a mãn nhu c u th m m c a dân t c.
Ki n trúc là m t h th ng các h th ng.
Vi c t ch c không gian hài hòa - có nghĩa là t o thành ki n trúc – ph i ư c
coi là h th ng tu n t nh ng công vi c sau ây:
- Thi t k , trang trí n i th t.
- Ki n trúc ơn th và qu n th công trình.
- Ho t ng xây d ng ô th .
- Quy ho ch vùng và t ch c môi trư ng.
Ki n trúc g n li n v i không gian, c u trúc và v b c bên ngoài, nên nó g n bó
ch c ch v i quy lu t t h p không gian, v i ch t lư ng hình th c, t l , t
xích, v i di n tích, hình dáng hình h c, góc m th c m công trình, v i ánh
sáng, t m nhìn và âm thanh.
Ki n trúc ư c nh n th c qua s chuy n ng c a không gian và th i gian.
Ki n trúc ư c th c hi n b i nh ng bi n pháp k thu t và em t vào trong
m t chương trình.
Ki n trúc là lo i hình ngh thu t bi u hi n, song chưa vì như v y chưa phân
bi t rõ s khác nhau gi a ki n trúc và các ngành ngh thu t khác. M t m t,
ki n trúc là không gian ma trong ó con ngư i s n xu t, ăn , giao ti p, i l i,
h c t p, tri n khai m i ho t ng áp ng yêu c u th ch t, văn hóa tinh th n
và th m m . Nhưng còn m t th hai r t quan tr ng: ki n trúc chính là bi n
pháp t ch c quá trình s ng ó. Thi t l p tr t t xã h i c n thi t thông qua b n
n i dung c a công tác ki n trúc hi n i như trên
-9-
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
Khái ni m:
Như v y: Ki n trúc là ngh thu t t ch c không gian, t ch c môi trư ng
s ng nh m tho mãn không nh ng các nhu c u căn b n c a con ngư i mà còn
là phương ti n bi u hi n nh ng ch nh xã h i, chính tr , kinh t c a ngư i
thi t k , m t nhóm ngư i ho c c a m t xã h i. Ngh thu t ó ư c th c hi n
nh vi c áp d ng các ti n b c a khoa h c k thu t (k thu t xây d ng) và
d a trên m t cơ s kinh t nh t nh.
- 10 -
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
- 11 -
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
- Giáo trình m ôn Lý thuy t Ki n Trúc
III. CÁC Y U T T O THÀNH KI N TRÚC.
hi u sâu hơn b n ch t c a ngh thu t ki n trúc, chúng ta c n hi u ư c
nh ng y u t t o thành ki n trúc.
Ba y u t cơ b n t o thành ki n trúc:
- Y u t công năng.
- Các i u ki n k thu t v t ch t.(V t li u, k t c u và các i u ki n k thu t
khác)
- Hình tư ng ki n trúc.
1. Y u t công năng:
M c ích u tiên và quan tr ng nh t i v i công trình ki n trúc là ph i m
b o yêu c u s d ng c a con ngư i như làm vi c, nghiên c u, h c t p, ăn, ,
th d c th thao, vui chơi, gi i trí, ch a b nh,v.v….
Ví d : Nhà gia ình là nơi t o i u ki n t t cho con ngư i ăn, , ngh ngơi
sau gi làm vi c, th a mãn yêu c u sinh ho t riêng tư c a m i thành viên trong
gia ình…
Các công trình công c ng như nhà hát, r p chi u bóng, b o tàng, thư vi n, sân
v n ng, v.v… ph i m b o i u ki n t t cho ngư i xem, ngư i nghe, ngư i
c và t o i u ki n t t cho ngư i ph c v và b o qu n công trình.
Các công trình công nghi p như nhà máy, công xư ng ph i thu n ti n cho s n
xu t, v i dây chuy n công ngh h p lý, v sinh thông thoáng, ánh sáng và
an toàn, t o i u ki n cho công nhân làm vi c t t không ng ng tăng năng
su t lao ng.
nh nghĩa: Công năng là nh ng yêu c u cơ b n ho c ph c t p trong ho t
a.
ng c a con ngư i v các m t sinh ho t xã h i và văn hoá mà ki n trúc c n
áp ng ư c.
- Công năng là thành ph n quan tr ng không th thi u trong vi c c u thành
ki n trúc. N u y u t này b tách r i s không có ki n trúc.
- Ch c năng s d ng c a công trình ki n trúc có th thay i tùy thu c vào s
phát tri n kinh t - xã h i, s phát tri n c a khoa h c - kĩ thu t, trình sn
văn minh c a xã h i và phong t c t p quán c a dân t c.
xu t, trình
- 12 -
Gi ng viên: V ũ T h Thuý H i
nguon tai.lieu . vn
