1. Trang Chủ
  2. Luật học
  3. Giáo trình Luật cạnh tranh và Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Phần 2

Giáo trình Luật cạnh tranh và Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Phần 2

Giáo trình Luật cạnh tranh và Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được biên soạn nhằm tuyên truyền, phổ biến những nội dung cơ bản về pháp luật cạnh tranh và pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tới toàn thể xã hội, đặc biệt là cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng; đáp ứng yêu cầu giảng dạy, nghiên cứu, học tập, tham khảo của giảng viên, sinh viên các trường đại học, cao đẳng. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết nội dung phần 2 của giáo trình! Chѭѫng 5 BӜ MÁY THӴC THI LUҰT CҤNH TRAN

Thể loại Tài liệu miễn phí Luật học

Số trang 166

Ngày tạo 4/9/2023 11:21:49 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 1.11 M

Tên tệp

Tải Giáo trình Luật cạnh tranh và Luật bảo vệ quyền lợ... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Chѭѫng 5 BӜ MÁY THӴC THI LUҰT CҤNH TRANH, TӔ TӨNG CҤNH TRANH VÀ XӰ LÝ VI PHҤM PHÁP LUҰT Vӄ CҤNH TRANH Tóm t̷t: Ch˱˯ng 5 cung c̭p cho sinh viên ki͇n thͱc v͉ b͡ máy th͹c thi Lu̵t C̩nh tranh vͣi t˱ cách là chͯ th͋ th͹c hi͏n qu̫n lý nhà n˱ͣc v͉ c̩nh tranh và cNJng là chͯ th͋ ti͇n hành t͙ tͭng c̩nh tranh và x͵ lý vi ph̩m pháp lu̵t v͉ c̩nh tranh trên 3 n͡i dung c˯ b̫n: (1) B͡ máy th͹c thi Lu̵t C̩nh tranh; (2) T͙ tͭng c̩nh tranh và nhͷng ÿ̿c thù cͯa t͙ tͭng c̩nh tranh so vͣi t͙ tͭng dân s͹; (3) Các bi͏n pháp x͵ lý vi ph̩m g̷n vͣi các hình thͱc và mͱc ÿ͡ vi ph̩m cͭ th͋. 5.1. Bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh 5.1.1. Khái quát v͉ b͡ máy th͹c thi Lu̵t C̩nh tranh Bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh là mӝt nӝi dung quan trӑng cӫa Luұt Cҥnh tranh. ĈӇ các qui ÿӏnh cӫa Luұt Cҥnh tranh phát sinh hiӋu lӵc, cҫn phҧi có bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh ÿӫ mҥnh. Lӏch sӱ xây dӵng và thӵc thi Luұt Cҥnh tranh ӣ các nѭӟc trên thӃ giӟi ÿã chӭng minh rҵng bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh có vai trò quyӃt ÿӏnh trong viӋc bҧo ÿҧm thӵc thi Luұt Cҥnh tranh. Bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh ÿѭӧc hiӇu bao gӗm hӋ thӕng các cѫ quan ÿѭӧc thiӃt lұp nhҵm bҧo ÿҧm hiӋu lӵc cӫa các qui ÿӏnh pháp luұt vӅ cҥnh tranh. Các cѫ quan này có mӕi quan hӋ chһt chӁ vӟi nhau trên cѫ sӣ phân cҩp và phân quyӅn vӟi các chӭc năng, nhiӋm vө nhҩt ÿӏnh. Thҭm quyӅn và các chӭc năng, nhiӋm vө cӫa tӯng cѫ quan phҧi ÿѭӧc xác ÿӏnh mӝt cách rõ ràng, minh bҥch trên cѫ sӣ qui ÿӏnh pháp luұt. Các qui ÿӏnh pháp luұt này là cѫ sӣ pháp lý cho viӋc xây dӵng bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh. 187
  2. Bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh thѭӡng ÿѭӧc thiӃt lұp theo mô hình cѫ quan “bán tѭ pháp”, có nghƭa là vӯa thӵc hiӋn chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc vӅ cҥnh tranh, vӯa thӵc hiӋn chӭc năng giҧi quyӃt vө viӋc cҥnh tranh. Chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc vӅ cҥnh tranh ÿѭӧc hiӇu là viӋc tә chӭc, ÿiӅu hành, quҧn lý hành chính ÿӕi vӟi các hành vi cҥnh tranh theo qui ÿӏnh cӫa pháp luұt cҥnh tranh. Chӭc năng giҧi quyӃt vө viӋc cҥnh tranh là viӋc tiӃn hành các hoҥt ÿӝng tӕ tөng cҥnh tranh bao gӗm các hoҥt ÿӝng ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh theo trình tӵ, thӫ tөc ÿѭӧc qui ÿӏnh rõ trong Luұt Cҥnh tranh. Mô hình bán tѭ pháp cӫa bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh cNJng là mô hình ÿѭӧc nhiӅu quӕc gia trên thӃ giӟi áp dөng. Bӣi mô hình này cho phép viӋc thӵc hiӋn các chӭc năng vӅ cҥnh tranh mӝt cách thӕng nhҩt bӣi mӝt cѫ quan chuyên trách. ĈӇ bҧo ÿҧm thӵc thi ÿѭӧc các chӭc năng trên, bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh phҧi ÿѭӧc xây dӵng trên nhӳng nguyên tҳc nӅn tҧng nhҩt ÿӏnh. Ĉó là các nguyên tҳc ÿӝc lұp, khách quan. Ĉӝc lұp là yӃu tӕ quan trӑng quyӃt ÿӏnh hiӋu quҧ, hiӋu lӵc cӫa bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh. Tính ÿӝc lұp cӫa bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh thӇ hiӋn ӣ ÿiӇm bӝ máy này không bӏ chi phӕi trong viӋc ra quyӃt ÿӏnh khi thӵc hiӋn kiӇm soát nhà nѭӟc vӅ cҥnh tranh cNJng nhѭ trong viӋc ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh. Bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh phҧi ÿӝc lұp vӟi các cѫ quan khác ÿӇ có thӇ thӵc hiӋn ÿѭӧc các chӭc năng cӫa mình. Do vұy, vӏ trí cӫa bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh có ҧnh hѭӣng quan trӑng ÿӃn tính ÿӝc lұp cӫa bӝ máy. Tính ÿӝc lұp cӫa bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh còn thӇ hiӋn ӣ khía cҥnh ÿӝc lұp vӅ chuyên môn, nghiӋp vө, không bӏ phө thuӝc vào các cѫ quan khác khi triӇn khai thӵc thi các nhiӋm vө thuӝc chӭc năng cӫa mình. Tính khách quan cӫa bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh thӇ hiӋn ӣ ÿiӇm không có sӵ thiên vӏ cho bҩt kǤ ÿӕi tѭӧng nào, tôn trӑng thӵc tӃ, tôn trӑng sӵ thұt. Vӟi chӭc năng giҧi quyӃt vө viӋc cҥnh tranh, tính khách quan là mӝt trong nhӳng yêu cҫu tӕi quan trӑng ÿӕi vӟi bӝ máy thӵc thi cҥnh tranh. Tính khách quan cӫa bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh phҧi ÿѭӧc bҧo ÿҧm xuyên suӕt tӯ quá trình thө lý hӗ sѫ, ÿiӅu tra ÿӃn xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh. 188
  3. Mӛi quӕc gia sӁ xây dӵng mô hình bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh phù hӧp vӟi ÿiӅu kiӋn chính trӏ, kinh tӃ, xã hӝi cӫa nѭӟc mình. HiӋn nay, có hai mô hình bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh ÿѭӧc nhiӅu nѭӟc trên thӃ giӟi áp dөng. Mô hình 1: Là mô hình tұp trung vào mӝt (01) cѫ quan thӵc thi cҥnh tranh. Mô hình này ÿѭӧc hҫu hӃt các quӕc gia trên thӃ giӟi áp dөng. Dù mӛi quӕc gia có tên gӑi khác nhau vӅ thiӃt chӃ thӵc thi Luұt Cҥnh tranh, nhѭng ÿӅu giӕng nhau ӣ mӝt ÿiӇm là chӍ có mӝt cѫ quan thӵc thi. Ѭu ÿiӇm cӫa mô hình này là bҧo ÿҧm thӕng nhҩt trong viӋc thӵc hiӋn quҧn lý nhà nѭӟc và ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh vào mӝt cѫ quan chuyên trách. Ví dө, ӣ Pháp là Cѫ quan quҧn lý cҥnh tranh tӕi cao; ӣ Ĉan Mҥch là Hӝi ÿӗng cҥnh tranh; ӣ Australia là Ӫy ban ngѭӡi tiêu dùng và cҥnh tranh; ӣ Hungari là Văn phòng cҥnh tranh kinh tӃ; ӣ Ĉài loan là Ӫy ban thѭѫng mҥi lành mҥnh; … Vӏ trí ÿһt bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh có sӵ khác nhau giӳa các quӕc gia. Bӝ máy thӵc thi có thӇ thuӝc Quӕc hӝi (nhѭ Hungari) hoһc thuӝc Chính phӫ (Australia, Ĉài Loan, ...), hoһc thuӝc Thӫ tѭӟng Chính phӫ nhѭ Hàn Quӕc, hoһc thuӝc Bӝ nhѭ Canada hoһc thuӝc mӝt Bӝ chuyên ngành nhѭ ViӋt Nam. Sӵ khác nhau vӅ vӏ trí ÿһt bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh cNJng có nhӳng ý nghƭa nhҩt ÿӏnh. ViӋc ÿһt bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh thuӝc Chính phӫ hoһc Quӕc hӝi sӁ giúp bҧo ÿҧm tӕt hѫn tính ÿӝc lұp, khách quan cӫa bӝ máy so vӟi viӋc ÿһt nó tҥi mӝt cѫ quan thuӝc Chính phӫ. Tuy nhiên, tùy vào thӵc tӃ cӫa mӛi quӕc gia mà có sӵ xem xét, cân nhҳc vӏ trí cӫa bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh theo hѭӟng bҧo ÿҧm viӋc thӵc hiӋn mӝt cách hiӋu quҧ các chӭc năng cӫa bӝ máy này. Mô hình 2: Là mô hình có hai (02) cѫ quan thӵc thi cҥnh tranh. Luұt Cҥnh tranh 2004 cӫa ViӋt Nam trѭӟc ÿây áp dөng mô hình này. Cө thӇ, mô hình này bao gӗm: Hӝi ÿӗng cҥnh tranh và Cөc quҧn lý cҥnh tranh. Hӝi ÿӗng cҥnh tranh có nhiӋm vө xӱ lý vө viӋc liên quan ÿӃn hành vi hҥn chӃ cҥnh tranh còn Cөc quҧn lý cҥnh tranh có nhiӋm vө ÿiӅu tra các vө viӋc cҥnh tranh và xӱ lý vө viӋc liên quan ÿӃn hành vi cҥnh tranh không lành mҥnh. Ĉây là mô hình ViӋt Nam hӑc tұp cӫa Pháp. Trѭӟc thӡi ÿiӇm 04/8/2008, Pháp cNJng 189
  4. áp dөng mô hình này. Tuy nhiên, sau khi Luұt vӅ hiӋn ÿҥi hóa nӅn kinh tӃ ÿѭӧc ban hành năm 2008, mô hình này ÿã ÿѭӧc bãi bӓ. Mӛi mô hình có nhӳng ѭu ÿiӇm cNJng nhѭ hҥn chӃ nhҩt ÿӏnh. Ĉӕi vӟi mô hình 1 cѫ quan thӵc thi, các hoҥt ÿӝng kiӇm soát hành vi cҥnh tranh không hӧp pháp sӁ ÿѭӧc thӵc hiӋn mӝt cách thӕng nhҩt, thông suӕt. Ĉây là ѭu ÿiӇm cӫa mô hình này so vӟi mô hình 2 cѫ quan thӵc thi cҥnh tranh. Tuy nhiên, mô hình 2 cѫ quan thӵc thi lҥi có thӇ tҥo ra ÿѭӧc sӵ ÿӝc lұp trong ÿiӅu tra và xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh. 5.1.2. B͡ máy th͹c thi Lu̵t C̩nh tranh cͯa Vi͏t Nam a) ͮy ban C̩nh tranh Qu͙c gia Theo qui ÿӏnh cӫa Luұt Cҥnh tranh 2018, mô hình bӝ máy thӵc thi Luұt Cҥnh tranh cӫa ViӋt Nam ÿã chuyӇn tӯ mô hình 2 cѫ quan thӵc thi sang mô hình 1 cѫ quan thӵc thi. Cѫ quan thӵc thi Luұt Cҥnh tranh hiӋn nay là Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia và các cѫ quan giúp viӋc cho Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia là cѫ quan thuӝc Bӝ Công Thѭѫng. Luұt Cҥnh tranh 2018 vүn giӳ nguyên vӏ trí cӫa cѫ quan thӵc thi thuӝc Bӝ Công Thѭѫng nhѭ qui ÿӏnh cӫa Luұt Cҥnh tranh 2004. Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia ÿѭӧc hình thành trên cѫ sӣ hӧp nhҩt cѫ quan quҧn lý cҥnh tranh và Hӝi ÿӗng cҥnh tranh theo qui ÿӏnh cӫa Luұt Cҥnh tranh 2004. CNJng giӕng nhѭ bӝ máy thӵc thi trѭӟc ÿây, Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia ÿѭӧc thiӃt lұp theo mô hình cѫ quan “bán tѭ pháp”, vӯa thӵc hiӋn chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc vӅ cҥnh tranh, vӯa thӵc hiӋn chӭc năng tiӃn hành tӕ tөng ÿӇ xӱ lý vө viӋc trong lƭnh vӵc cҥnh tranh. Cө thӇ, Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia có nhiӋm vө và quyӅn hҥn tham mѭu giúp Bӝ trѭӣng Bӝ Công Thѭѫng thӵc hiӋn chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc vӅ cҥnh tranh; kiӇm soát tұp trung kinh tӃ, quyӃt ÿӏnh viӋc miӉn trӯ ÿӕi vӟi thӓa thuұn hҥn chӃ cҥnh tranh bӏ cҩm; tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh; giҧi quyӃt khiӃu nҥi ÿӕi vӟi các quyӃt ÿӏnh liên quan ÿӃn vө viӋc cҥnh tranh và các nhiӋm vө khác ÿѭӧc Luұt Cҥnh tranh và các luұt khác qui ÿӏnh (khoҧn 2 ĈiӅu 46 Luұt Cҥnh tranh năm 2018). 190
  5. VӅ cѫ cҩu tә chӭc, cѫ quan thӵc thi cҥnh tranh phҧi ÿѭӧc thiӃt kӃ theo hѭӟng bҧo ÿҧm cho viӋc thӵc hiӋn ÿѭӧc tҩt cҧ các chӭc năng, nhiӋm vө ÿѭӧc giao. Vӟi ÿӏnh hѭӟng này, Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia cӫa ViӋt Nam hiӋn nay có cѫ quan giúp viӋc là cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh và các ÿѫn vӏ chӭc năng khác. Mô hình cө thӇ cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia do Chính phӫ qui ÿӏnh chi tiӃt. Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia cӫa ViӋt Nam có ÿһc thù so vӟi các cѫ quan thӵc thi cҥnh tranh khác. Ngoài lƭnh vӵc cҥnh tranh, Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia còn thӵc hiӋn chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc trên cҧ lƭnh vӵc bҧo vӋ quyӅn lӧi ngѭӡi tiêu dùng và hoҥt ÿӝng kinh doanh theo phѭѫng thӭc ÿa cҩp. Do vұy, cѫ cҩu tә chӭc cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia ÿѭӧc thiӃt kӃ nhҵm bҧo ÿҧm thӵc hiӋn ÿѭӧc tҩt cҧ các chӭc năng trên. VӅ thành viên, thành viên cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia phҧi là nhӳng ngѭӡi có chuyên môn trong lƭnh vӵc cҥnh tranh. Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia có tӕi ÿa là 15 ngѭӡi, bao gӗm Chӫ tӏch, các Phó Chӫ tӏch và các thành viên, vӟi nhiӋm kǤ ÿѭӧc bә nhiӋm là 5 năm và có thӇ ÿѭӧc bә nhiӋm lҥi không giӟi hҥn sӕ lҫn bә nhiӋm. + Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia: Là ngѭӡi ÿӭng ÿҫu, chӏu trách nhiӋm trѭӟc pháp luұt vӅ tә chӭc, hoҥt ÿӝng cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia do Thӫ tѭӟng Chính phӫ bә nhiӋm trong sӕ các thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. ViӋc trao thҭm quyӅn bә nhiӋm Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia cho Thӫ tѭӟng Chính phӫ nhҵm bҧo ÿҧm tính ÿӝc lұp trong viӋc thӵc hiӋn chӭc năng tӕ tөng cҥnh tranh. Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia có các nhiӋm vө, quyӅn hҥn sau: (1) Liên quan ÿӃn giҧi quyӃt vө viӋc cҥnh tranh: QuyӃt ÿӏnh tiӃn hành ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh; quyӃt ÿӏnh thành lұp Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh, bao gӗm Chӫ tӏch Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh và các thành viên. Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia cNJng có quyӅn thay ÿәi thành viên Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh trong mӝt sӕ 191
  6. trѭӡng hӧp theo qui ÿӏnh cӫa Luұt Cҥnh tranh; yêu cҫu cѫ quan có thҭm quyӅn áp dөng, thay ÿәi hoһc hӫy bӓ biӋn pháp ngăn chһn và bҧo ÿҧm xӱ lý vi phҥm hành chính trong ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh theo qui ÿӏnh vӅ xӱ lý vi phҥm hành chính; quyӃt ÿӏnh xӱ lý vө viӋc vi phҥm qui ÿӏnh vӅ tұp trung kinh tӃ; quyӃt ÿӏnh xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh không lành mҥnh; (2) Liên quan ÿӃn giҧi quyӃt khiӃu nҥi vө viӋc cҥnh tranh: Thành lұp Hӝi ÿӗng giҧi quyӃt khiӃu nҥi quyӃt ÿӏnh xӱ lý ÿӕi vӟi vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh và ÿӗng thӡi là Chӫ tӏch Hӝi ÿӗng; giҧi quyӃt khiӃu nҥi quyӃt ÿӏnh xӱ lý ÿӕi vӟi vө viӋc vi phҥm qui ÿӏnh vӅ tұp trung kinh tӃ hoһc cҥnh tranh không lành mҥnh; (3) Các nhiӋm vө, quyӅn hҥn khác theo qui ÿӏnh cӫa Luұt Cҥnh tranh. + Thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia: Là nhӳng ngѭӡi ÿáp ӭng các tiêu chuҭn cӫa Luұt Cҥnh tranh vӅ thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. Các tiêu chuҭn ÿӕi vӟi thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia bao gӗm các tiêu chuҭn vӅ quӕc tӏch, vӅ phҭm chҩt ÿҥo ÿӭc, vӅ hӑc vҩn và kinh nghiӋm thӵc tӃ. Theo ÿó, thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia bҳt buӝc phҧi là công dân ViӋt Nam, có phҭm chҩt ÿҥo ÿӭc tӕt, liêm khiӃt và trung thӵc. Tiêu chuҭn vӅ hӑc vҩn yêu cҫu thành viên cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia phҧi có bҵng tӕt nghiӋp ÿҥi hӑc trӣ lên thuӝc mӝt trong các chuyên ngành luұt, kinh tӃ, tài chính. Ngѭӡi ÿѭӧc bә nhiӋm là thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia phҧi có thӡi gian công tác thӵc tӃ ít nhҩt 9 năm trong các lƭnh vӵc thuӝc chuyên ngành ÿҥi hӑc nêu trên. Ngѭӡi ÿѭӧc bә nhiӋm làm thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia có thӇ là công chӭc cӫa Bӝ Công Thѭѫng, công chӭc các Bӝ, ngành hoһc cNJng có thӇ là chuyên gia hoһc nhà khoa hӑc. Thӫ tѭӟng Chính phӫ là ngѭӡi có thҭm quyӅn bә nhiӋm, miӉn nhiӋm thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia trên cѫ sӣ ÿӅ nghӏ cӫa Bӝ trѭӣng Bӝ Công Thѭѫng. 192
  7. Các thành viên Ӫy ban cҥnh tranh Quӕc gia sӁ tham gia vào các hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh theo quyӃt ÿӏnh cӫa Chӫ tӏch Ӫy ban. b) C˯ quan ÿi͉u tra vͭ vi͏c c̩nh tranh Cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh và các ÿѫn vӏ chӭc năng khác là bӝ máy giúp viӋc cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. Cѫ cҩu tә chӭc cӫa cѫ quan này thuӝc Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. Chính phӫ ÿѭӧc Quӕc hӝi trao thҭm quyӅn qui ÿӏnh chi tiӃt vӅ cѫ cҩu tә chӭc cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia nói chung, trong ÿó có cѫ cҩu tә chӭc cӫa cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh. Luұt chӍ qui ÿӏnh mӝt sӕ nӝi dung cѫ bҧn vӅ cѫ cҩu tә chӭc cӫa cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh liên quan ÿӃn Thӫ trѭӣng cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh và ÿiӅu tra viên vө viӋc cҥnh tranh. Cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh có nhiӋm vө, quyӅn hҥn sau: (1) NhiӋm vө, quyӅn hҥn vӅ ÿiӅu tra: Thu thұp, tiӃp nhұn thông tin nhҵm phát hiӋn dҩu hiӋu vi phҥm pháp luұt vӅ cҥnh tranh; tә chӭc ÿiӅu tra các vө viӋc cҥnh tranh; (2) NhiӋm vө, quyӅn hҥn vӅ viӋc áp dөng các biӋn pháp ÿѭӧc thӵc hiӋn trong quá trình ÿiӅu tra: KiӃn nghӏ áp dөng, thay ÿәi hoһc hӫy bӓ các biӋn pháp ngăn chһn và bҧo ÿҧm xӱ lý vi phҥm hành chính trong ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh; thӵc hiӋn các biӋn pháp nghiӋp vө ÿiӅu tra trong quá trình ÿiӅu tra phù hӧp vӟi qui ÿӏnh cӫa pháp luұt; (3) NhiӋm vө khác theo phân công cӫa Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. Vӟi các nhiӋm vө và quyӅn hҥn nêu trên, có thӇ thҩy thҭm quyӅn cӫa cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh ÿѭӧc trao tӯ khi bҳt ÿҫu giai ÿoҥn tӕ tөng cҥnh tranh cho ÿӃn khi kӃt thúc tӕ tөng cҥnh tranh. Cө thӇ, cѫ quan này có quyӅn thu thұp và tiӃp nhұn thông tin nhҵm phát hiӋn dҩu hiӋu vi phҥm pháp luұt vӅ cҥnh tranh. Sau khi phát hiӋn dҩu hiӋu vi phҥm pháp luұt vӅ cҥnh tranh, cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh sӁ tiӃn hành tә chӭc ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh theo qui ÿӏnh cӫa pháp luұt. Cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh cNJng tham gia vào quá trình xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh vӟi tѭ cách 193
  8. là cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh. Trong quá trình ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh, cѫ quan ÿiӅu tra ÿѭӧc quyӅn kiӃn nghӏ lên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia ÿӇ yêu cҫu cѫ quan có thҭm quyӅn áp dөng, thay ÿәi hoһc hӫy bӓ các biӋn pháp ngăn chһn khi thҩy cҫn thiӃt nhҵm bҧo ÿҧm quyӅn và lӧi ích hӧp pháp cӫa ngѭӡi tham gia tӕ tөng cҥnh tranh hoһc bҧo ÿҧm xӱ lý hành vi vi phҥm trong trѭӡng hӧp có vi phҥm hành chính trong ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh. Cѫ quan ÿiӅu tra cNJng ÿѭӧc trao thҭm quyӅn chӫ ÿӝng thӵc hiӋn các biӋn pháp nghiӋp vө ÿiӅu tra trong quá trình ÿiӅu tra. Tuy nhiên, viӋc thӵc hiӋn các biӋn pháp nghiӋp vө này cҫn bҧo ÿҧm phù hӧp vӟi qui ÿӏnh cӫa pháp luұt có liên quan. Ngoài ra, cѫ quan ÿiӅu tra còn ÿҧm nhiӋm nhӳng nhiӋm vө khác theo phân công cӫa Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia, phù hӧp vӟi chӭc năng, nhiӋm vө cӫa cѫ quan ÿiӅu tra. Thӫ trѭӣng cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh do Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia bә nhiӋm, miӉn nhiӋm. Trѭӟc ÿây, Thӫ trѭӣng cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh do Bӝ trѭӣng Bӝ Công Thѭѫng bә nhiӋm, miӉn nhiӋm. Sӵ thay ÿәi này là do cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh không còn là cѫ quan tách biӋt, ÿӝc lұp nhѭ trѭӟc, mà là cѫ quan thuӝc Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia, do chính Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia bә nhiӋm, miӉn nhiӋm. ĈiӅu tra viên vө viӋc cҥnh tranh do Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia bә nhiӋm, miӉn nhiӋm. ĈiӅu tra viên thӵc hiӋn các nhiӋm vө ÿiӅu tra theo phân công cӫa Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. ĈӇ ÿѭӧc bә nhiӋm làm ÿiӅu tra viên vө viӋc cҥnh tranh, ӭng viên cҫn phҧi ÿáp ӭng các tiêu chuҭn vӅ quӕc tӏch, vӅ phҭm chҩt ÿҥo ÿӭc, vӅ vӏ trí viӋc làm, vӅ trình ÿӝ hӑc vҩn, chuyên môn, kӻ năng nghiӋp vө và vӅ kinh nghiӋm thӵc tiӉn. Các tiêu chuҭn này ÿѭӧc qui ÿӏnh rõ trong Luұt Cҥnh tranh. Cө thӇ, ÿiӅu tra viên vө viӋc cҥnh tranh phҧi mang quӕc tӏch ViӋt Nam. Ngoài viӋc cҫn ÿáp ӭng yêu cҫu vӅ phҭm chҩt ÿҥo ÿӭc, liêm khiӃt, trung thӵc, ÿiӅu tra viên còn phҧi ÿáp ӭng các yêu cҫu vӅ mһt chuyên môn, yêu cҫu vӅ kinh nghiӋm thӵc tiӉn và yêu cҫu vӅ mһt kӻ năng nghiӋp vө. Cө thӇ, vӅ mһt chuyên môn, ÿiӅu tra viên phҧi là ngѭӡi tӕt nghiӋp tӯ trình ÿӝ 194
  9. ÿҥi hӑc trӣ lên thuӝc mӝt trong bӕn chuyên ngành là luұt, kinh tӃ, tài chính hoһc công nghӋ thông tin và phҧi ÿѭӧc bӗi dѭӥng vӅ chuyên môn ÿiӅu tra. VӅ kinh nghiӋm thӵc tiӉn, ÿiӅu tra viên phҧi có thӡi gian công tác thӵc tӃ ít nhҩt 05 năm trong các lƭnh vӵc chuyên môn nêu trên. VӅ mһt kӻ năng, ÿiӅu tra viên phҧi ÿѭӧc ÿào tҥo bӗi dѭӥng vӅ nghiӋp vө ÿiӅu tra. ĈӇ ÿѭӧc bә nhiӋm chӭc danh ÿiӅu tra viên, ӭng viên còn phҧi là công chӭc cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia. 5.2. Tӕ tөng cҥnh tranh Tӕ tөng cҥnh tranh là thӫ tөc riêng biӋt dùng ÿӇ xét xӱ vө viӋc cҥnh tranh. ViӋc quy ÿӏnh riêng biӋt thӫ tөc tӕ tөng cҥnh tranh sӁ ngăn ngӯa ÿѭӧc nhӳng hành vi làm giҧm, sai lӋch và cҧn trӣ môi trѭӡng cҥnh tranh. Vì lӁ ÿó, tӕ tөng cҥnh tranh chính thӭc ra ÿӡi bên cҥnh các tӕ tөng khác nhѭ tӕ tөng hình sӵ, tӕ tөng dân sӵ và tӕ tөng hành chính. Luұt Cҥnh tranh ÿѭӧc ban hành và quy ÿӏnh thӫ tөc tӕ tөng cҥnh tranh có sӵ kӃt hӧp cӫa quy phҥm pháp luұt nӝi dung và quy phҥm pháp luұt hình thӭc. Ĉӕi vӟi các thӫ tөc tӕ tөng khác nhѭ tӕ tөng hình sӵ, tӕ tөng dân sӵ và tӕ tөng hành chính ÿӅu gҳn vӟi thӫ tөc giҧi quyӃt tҥi Tòa án. Hay trong hӋ thӕng cѫ quan hành chính chӍ có biӋn pháp xӱ phҥt trên cѫ sӣ biên bҧn vi phҥm mà không có tranh tөng cӫa cѫ quan hành chính. Nhѭng sau khi Luұt Cҥnh tranh ÿѭӧc ban hành, lҫn ÿҫu tiên có mӝt cѫ quan hành chính ÿѭӧc thiӃt lұp có cѫ chӃ ra quyӃt ÿӏnh trên cѫ sӣ tranh tөng. Ĉây là mӝt ÿһc ÿiӇm mang tính ÿӝt phá trong hӋ thӕng pháp luұt ViӋt Nam44. Trong mөc này sӁ tұp trung làm rõ khái niӋm tӕ tөng cҥnh tranh, chӫ thӇ tiӃn hành và tham gia tӕ tөng cҥnh tranh, các nguyên tҳc chung trong tӕ tөng cҥnh tranh và thӫ tөc tӕ tөng cҥnh tranh ÿӇ thҩy sӵ khác biӋt vӟi các hình thӭc tӕ tөng khác. 5.2.1. Khái ni͏m t͙ tͭng c̩nh tranh Trѭӟc khi tìm hiӇu tӕ tөng cҥnh tranh là gì, chúng ta cҫn hiӇu bҧn chҩt cӫa “tӕ tөng” và “cҥnh tranh” ÿѭӧc hiӇu nhѭ thӃ nào. Theo Tӯ ÿiӇn Hán ViӋt thì "tӕ tөng" là viӋc thѭa kiӋn (procès), "tӕ tөng pháp lý" là viӋc pháp 44 Cuӕn sách: “Hành vi hҥn chӃ cҥnh tranh - Mӝt sӕ vө viӋc ÿiӇn hình cӫa châu Âu, Dӵ án Mutrap do Liên minh châu Âu tài trӧ, Bӝ Công Thѭѫng phӕi hӧp thӵc hiӋn, năm 2009, trang 12. 195
  10. luұt quy ÿӏnh nhӳng thӫ tөc vӅ cách tӕ tөng (code deprocédure)"45. Ngoài ra, "tӕ tөng" là vҥch tӝi và ÿѭa ra cӱa công ÿӇ phân giҧi phҧi trái do chӳ "tӕ" là vҥch tӝi; chӳ "tөng" là thѭa kiӋn ӣ cӱa công ÿӇ xin phân phҧi trái"46. Vì vұy, hiӇu mӝt cách ÿѫn giҧn: "tӕ tөng" là viӋc thѭa kiӋn ӣ Tòa án. Tӕ tөng ÿѭӧc vұn dөng vào lƭnh vӵc pháp luұt ÿӇ ÿһt tên cho ngành luұt và ÿѭӧc hiӇu là thӫ tөc pháp luұt quy ÿӏnh ÿӇ giҧi quyӃt các vө án, vө kiӋn ӣ Tòa án. Còn cҥnh tranh là hành ÿӝng ganh ÿua, ÿҩu tranh chӕng lҥi các cá nhân hay các nhóm, các loài vì mөc ÿích giành ÿѭӧc sӵ tӗn tҥi, sӕng còn, giành ÿѭӧc lӧi nhuұn, ÿӏa vӏ, sӵ kiêu hãnh, các phҫn thѭӣng hay nhӳng thӭ khác. Thuұt ngӳ cҥnh tranh ÿѭӧc sӱ dөng cho nhiӅu lƭnh vӵc khác nhau nhѭ lƭnh vӵc kinh tӃ, thѭѫng mҥi, luұt, chính trӏ, sinh thái, thӇ thao. Cҥnh tranh có thӇ là giӳa hai hay nhiӅu lӵc lѭӧng, hӋ thӕng, cá nhân, nhóm, loài, tùy theo nӝi dung mà thuұt ngӳ này ÿѭӧc sӱ dөng47. Tuy nhiên, Luұt Cҥnh tranh ÿѭa ra cách hiӇu vӅ tӕ tөng cҥnh tranh là hoҥt ÿӝng ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh và giҧi quyӃt khiӃu nҥi quyӃt ÿӏnh xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh theo trình tӵ quy ÿӏnh48. Căn cӭ vào ÿһc thù cӫa cѫ quan cҥnh tranh (hҫu hӃt các quӕc gia trên thӃ giӟi) là cѫ quan bán tѭ pháp, vӯa thӵc hiӋn chӭc năng ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh vӯa thӵc hiӋn chӭc năng cӫa hӋ thӕng hành chính công. Do ÿó, có thӇ thҩy bҧn chҩt cӫa tӕ tөng cҥnh tranh là tiӃn hành có sӵ kӃt hӧp giӳa thӫ tөc hành chính và thӫ tөc tѭ pháp tҥi Tòa án. Nhѭng ÿӕi vӟi thӫ tөc tѭ pháp thì có ÿiӇm khác biӋt so vӟi thӫ tөc tѭ pháp tҥi Tòa án thông qua các ÿһc trѭng cѫ bҧn cӫa tӕ tөng cҥnh tranh gӗm: - Thӭ nhҩt, tӕ tөng cҥnh tranh là thӫ tөc hành chính ÿһc thù. Khác vӟi tӕ tөng tҥi Tòa án do cѫ quan tѭ pháp xét xӱ (Toà án) thì tӕ tөng cҥnh tranh do cѫ quan hành pháp (Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia trӵc thuӝc Bӝ Công Thѭѫng) ÿiӅu tra, xӱ lý theo quy ÿӏnh cӫa pháp luұt. Vì vұy, Luұt Cҥnh tranh quy ÿӏnh 45 Tӯ ÿiӇn Hán ViӋt cӫa Ĉào Duy Anh, Trѭӡng Thi xuҩt bҧn, Sài Gòn, 1957, trang 302. 46 Sách TiӃng nói nôm na cӫa Lê Gia, dүn giҧi 30.000 tӯ tiӃng ViӋt thѭӡng dùng có liên quan ÿӃn tӯ Hán ViӋt, NXB Văn NghӋ TP HCM, 1999, trang 1027-1028. 47 https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BA%A1nh_tranh 48 Khoҧn 8 ĈiӅu 3, Luұt Cҥnh tranh 2018. 196
  11. trình tӵ thӫ tөc tӕ tөng cҥnh tranh và hoàn toàn ÿӝc lұp vӟi các văn bҧn quy ÿӏnh thӫ tөc tӕ tөng tҥi toà án. ViӋc giҧi quyӃt các vө viӋc cҥnh tranh liên quan tӟi hành vi hҥn chӃ cҥnh tranh, hành vi cҥnh tranh không lành mҥnh thӵc hiӋn theo quy ÿӏnh cӫa pháp luұt cҥnh tranh và pháp luұt vӅ xӱ lý vi phҥm hành chính. Nhӳng chӫ thӇ tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh là nhӳng ngѭӡi có chuyên môn vӅ các lƭnh vӵc pháp luұt, kinh tӃ, tài chính. - Thӭ hai, ÿӕi tѭӧng cӫa tӕ tөng cҥnh tranh là các vө viӋc cҥnh tranh. Vө viӋc cҥnh tranh là các vө viӋc có dҩu hiӋu vӅ hành vi vi phҥm bӏ ÿiӅu tra, xӱ lý theo quy ÿӏnh cӫa Luұt Cҥnh tranh, bao gӗm vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh, vө viӋc vi phҥm quy ÿӏnh vӅ tұp trung kinh tӃ và vө viӋc cҥnh tranh không lành mҥnh49. Có thӇ thҩy rҵng, ÿiӇm chung cӫa nhӳng vө viӋc cҥnh tranh này là có dҩu hiӋu vi phҥm quy ÿӏnh cӫa Luұt Cҥnh tranh và bӏ cѫ quan nhà nѭӟc có thҭm quyӅn phát hiӋn ra hành vi vi phҥm vӅ cҥnh tranh. ĈiӇm khác cӫa vө viӋc cҥnh tranh so vӟi các vө viӋc dân sӵ, hình sӵ, hành chính là các vө viӋc cҥnh tranh mang bҧn chҩt kinh tӃ phӭc tҥp chӭ không chӍ ҧnh hѭӣng tӟi quyӅn hay lӧi ích cӫa mӝt cá nhân hay tә chӭc nào. Do tính chҩt phӭc tҥp cӫa các vө viӋc cҥnh tranh mà thӫ tөc cҥnh tranh ÿѭӧc tách biӋt và khác biӋt so vӟi các thӫ tөc tӕ tөng thông thѭӡng khác. - Thӭ ba, tӕ tөng cҥnh tranh ÿѭӧc áp dөng không nhҩt thiӃt phҧi dӵa vào hӗ sѫ khiӃu nҥi cӫa bên khiӃu nҥi mà có thӇ ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi quyӃt ÿӏnh hành chính cӫa cѫ quan nhà nѭӟc có thҭm quyӅn. Ĉây là ÿiӇm khác biӋt giӳa thӫ tөc tӕ tөng cҥnh tranh so vӟi các thӫ tөc tӕ tөng tҥi Toà án. Bӣi tӕ tөng Toà án chӍ xem xét dӵa vào ÿѫn khӣi kiӋn hoһc ÿѫn yêu cҫu cӫa bên khӣi kiӋn cho rҵng quyӅn, lӧi ích hӧp pháp bӏ xâm phҥm. Tӕ tөng cҥnh tranh ÿѭӧc áp dөng trong hai trѭӡng hӧp: (i) Khi có khiӃu nҥi cӫa tә chӭc, cá nhân cho rҵng quyӅn và lӧi ích hӧp pháp cӫa mình bӏ xâm hҥi do hành vi vi phҥm pháp luұt vӅ cҥnh tranh; (ii) Khi Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia phát hiӋn hành vi có dҩu hiӋu vi phҥm pháp luұt vӅ cҥnh tranh. 49 Khoҧn 9 ĈiӅu 3, Luұt Cҥnh tranh 2018. 197
  12. 5.2.2. Chͯ th͋ ti͇n hành và tham gia t͙ tͭng c̩nh tranh Do thӫ tөc tӕ tөng cҥnh tranh có nhӳng ÿiӇm ÿһc thù khác biӋt so vӟi các thӫ tөc tӕ tөng khác nên nhӳng chӫ thӇ tiӃn hành và tham gia tӕ tөng cҥnh tranh là nhӳng tә chӭc, cá nhân có quyӅn và nghƭa vө tham gia vào quá trình giҧi quyӃt vө viӋc cҥnh tranh cNJng có sӵ khác biӋt. 5.2.2.1. Chͯ th͋ ti͇n hành t͙ tͭng c̩nh tranh Chӫ thӇ tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh (hay gӑi cách khác là cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh, ngѭӡi tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh) là nhӳng chӫ thӇ tham gia trӵc tiӃp vào quá trình giҧi quyӃt vө viӋc cҥnh tranh. Xây dӵng mô hình cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh là mӝt trong nhӳng viӋc cҫn phҧi nghiên cӭu ÿҫu tiên nӃu muӕn giҧi quyӃt triӋt ÿӇ nhӳng vө viӋc cҥnh tranh. Do ÿó, mӝt cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh làm viӋc mӝt cách hiӋu quҧ cҫn phҧi xác ÿӏnh ÿѭӧc nhӳng tiêu chí ÿӇ xây dӵng cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh ÿó. ĈiӇm chung cӫa các nѭӟc trong viӋc xây dӵng cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh cҫn ÿҧm bҧo các yêu cҫu sau: - Cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh phҧi ÿҧm bҧo ÿѭӧc tính ÿӝc lұp. Bӣi tính ÿӝc lұp là yӃu tӕ tiên quyӃt ÿӇ có sӵ công bҵng trong viӋc xӱ lý các vө viӋc, ÿiӅu mà các doanh nghiӋp luôn chӡ ÿӧi ӣ cѫ quan này; là nguyên tҳc cao nhҩt chi phӕi viӋc xác lұp mô hình cѫ quan quҧn lý cҥnh tranh. Cѫ quan cҥnh tranh có tính ÿӝc lұp nghƭa là cѫ quan cҥnh tranh có chӭc năng xӱ lý mӝt cách công minh, vì mөc tiêu bҧo vӋ trұt tӵ công cӝng - cҥnh tranh lành mҥnh trên thӏ trѭӡng50. Tính ÿӝc lұp cӫa cѫ quan cҥnh tranh ÿѭӧc thӇ hiӋn ӣ viӋc không chӏu chi phӕi hay can thiӋp bӣi các cѫ quan khác và sӱ dөng nhӳng quyӅn hҥn quy ÿӏnh theo luұt ÿӇ yêu cҫu sӵ phӕi hӧp, hӛ trӧ cӫa các cѫ quan có liên quan. Ví dө rõ nét nhҩt vӅ tính lѭӥng tính cӫa cѫ quan cҥnh tranh ÿѭӧc thӇ hiӋn ӣ chӭc năng, nhiӋm vө và quyӅn hҥn cӫa Uӹ ban thѭѫng mҥi lành mҥnh cӫa Nhұt Bҧn. Căn cӭ Luұt cӫa Nhұt Bҧn, có thӇ chia chӭc năng cӫa Uӹ ban này làm hai loҥi: chӭc năng hành 50 Báo cáo rà soát Luұt Cҥnh tranh 2004, Cөc quҧn lý cҥnh tranh, trang 226. 198
  13. chính và chӭc năng tѭ pháp. Chӭc năng hành chính bao gӗm: (i) Ban hành các văn bҧn hѭӟng dүn thi hành Luұt chӕng ÿӝc quyӅn; (ii) Thӵc hiӋn phӕi hӧp vӟi các ngành khác trong viӋc soҥn thҧo luұt và chính sách ngành; (iii) Hӧp tác quӕc tӃ vӅ cҥnh tranh và chӕng ÿӝc quyӅn. VӅ thҭm quyӅn tѭ pháp, khi xӱ lý vө viӋc vi phҥm Luұt Chӕng ÿӝc quyӅn, Uӹ ban có thӇ thi hành Luұt ÿӕi vӟi vө viӋc hoàn toàn dӵa vào các ÿiӅu khoҧn và cách hiӇu nhѭ tòa án51. Tuy nhiên, hiӋn nay, theo cách xây dӵng cӫa Luұt Cҥnh tranh 2004 thì cѫ quan cҥnh tranh cӫa ViӋt Nam không ÿҧm bҧo ÿѭӧc yêu cҫu vӅ tính ÿӝc lұp này. Vì mô hình cѫ quan cҥnh tranh cӫa ViӋt Nam là thuӝc Bӝ nên vô hình chung là ÿã vi phҥm nguyên tҳc này vì nó không bҧo ÿҧm tính ÿӝc lұp. Doanh nghiӋp hoàn toàn có lý do xác ÿáng ÿӇ nghi ngӡ sӵ khách quan và công bҵng ít nhҩt là vӟi các phán quyӃt áp dөng ÿӕi vӟi Bӝ (hay các cѫ quan thuӝc Bӝ) là ÿӕi tѭӧng vi phҥm luұt khi mà các phán quyӃt này ÿѭӧc ÿѭa ra bӣi mӝt Cөc hay Vө mà tӯ viӋc bә nhiӋm cán bӝ cho ÿӃn quӻ lѭѫng và nhiӅu cái khác ÿӅu do Bӝ ÿó quyӃt ÿӏnh, chi phӕi hay gây ҧnh hѭӣng. Do ÿó, ÿây là mӝt trong nhӳng yêu cҫu mà cѫ quan cҥnh tranh cӫa ViӋt Nam cҫn thay ÿәi ÿӇ ÿҧm bҧo ÿѭӧc thӫ tөc tӕ tөng cҥnh tranh ÿѭӧc thӵc hiӋn ÿҥt hiӋu quҧ tӕi ÿa. Tuy nhiên, tính ÿӝc lұp cӫa cѫ quan cҥnh tranh cNJng phҧi ÿѭӧc hҥn chӃ nhҵm ÿҧm bҧo ÿѭӧc tính tӵ chӏu trách nhiӋm cӫa cѫ quan cҥnh tranh thông qua thӫ tөc pháp lý. Minh chӭng cho ÿiӅu này ÿѭӧc thӇ hiӋn trong nghiên cӭu cӫa UNCTAD (2001) vӅ “NӅn tҧng xây dӵng cѫ quan cҥnh tranh hiӋu quҧ”, mӝt sӕ biӋn pháp nhҵm ÿҧm bҧo sӵ cân bҵng giӳa tính ÿӝc lұp và trách nhiӋm giҧi trình cӫa cѫ quan cҥnh tranh ÿѭӧc ÿӅ xuҩt gӗm: (i) Trao cѫ quan cҥnh tranh quyӅn hҥn pháp lý riêng biӋt, tӵ quyӃt vӅ các công viӋc phát hiӋn, ÿiӅu tra, xӱ lý trong quá trình thӵc thi pháp luұt cҥnh tranh; (ii) Quy ÿӏnh tiêu chuҭn chuyên môn ÿӕi vӟi các vӏ trí ÿѭӧc bә nhiӋm trong tә chӭc cѫ quan cҥnh tranh; 51 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 2. 199
  14. (iii) Có sӵ tham gia ÿҥi diӋn vӅ hành pháp và lұp pháp cӫa Chính phӫ trong quá trình bә nhiӋm lãnh ÿҥo cѫ quan cҥnh tranh; (iv) Cҫn có quy ÿӏnh vӅ viӋc bә nhiӋm ngѭӡi ÿӭng ÿҫu và các thành viên lãnh ÿҥo theo thӡi hҥn nhҩt ÿӏnh; (v) Cung cҩp ÿҫy ÿӫ, әn ÿӏnh nguӗn tài chính cho cѫ quan cҥnh tranh; các phí do cѫ quan cҥnh tranh thu ÿѭӧc nên ÿѭӧc sӱ dөng ÿӇ chi trҧ cho quá trình hoҥt ÿӝng cӫa cѫ quan cҥnh tranh, tránh trѭӡng hӧp có sӵ can thiӋp vӅ chính trӏ thông qua viӋc cung cҩp ngân sách hoҥt ÿӝng52. - Cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh phҧi ÿҧm bҧo ÿѭӧc tính minh bҥch. Minh bҥch là mӝt khái niӋm trӯu tѭӧng. ĈӇ ÿo lѭӡng tính minh bҥch là mӝt công viӋc hӃt sӭc khó khăn. NhiӅu ngѭӡi vүn thѭӡng hiӇu minh bҥch ÿӗng nghƭa vӟi công khai. Thӵc ra, khái niӋm minh bҥch là khái niӋm rӝng hѫn, nó bao gӗm cѫ hӝi, tính bình ÿҷng trong tiӃp cұn thông tin, tính tin cұy, nhҩt quán cӫa thông tin, tính dӵ ÿoán trѭӟc ÿѭӧc và sӵ cӣi mӣ cӫa cѫ quan cung cҩp thông tin. Ĉӕi vӟi cѫ quan cҥnh tranh thì minh bҥch có vai trò rҩt quan trӑng nhҵm tҥo sӭc ép ÿӇ cѫ quan cҥnh tranh vұn hành tӕt hѫn. Tuy nhiên, giӟi hҥn cӫa tính minh bҥch cӫa cѫ quan cҥnh tranh cNJng phҧi có trách nhiӋm bҧo mұt các thông tin thu thұp ÿѭӧc trong quá trình ÿiӅu tra các vө viӋc liên quan ÿӃn bí mұt kinh doanh cӫa các doanh nghiӋp là ÿӕi tѭӧng bӏ ÿiӅu tra53. - Cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh phҧi ÿҧm bҧo ÿѭӧc yêu cҫu vӅ quyӅn hҥn, chӭc năng và nhiӋm vө. Bӣi nhiӋm vө chính cӫa cѫ quan cҥnh tranh là ÿҧm bҧo thӵc thi hiӋu quҧ nhҩt pháp luұt cҥnh tranh. Qua nghiên cӭu mô hình cѫ quan cҥnh tranh cӫa mӝt sӕ nѭӟc, chúng ta có thӇ rút ra mӝt sӕ chӭc năng, nhiӋm vө chính cӫa cѫ quan cҥnh tranh nhѭ sau: ÿiӅu tra, xӱ lý các hành vi cҥnh tranh không lành mҥnh trên thӏ trѭӡng; chӕng ÿӝc quyӅn, lҥm dөng vӏ trí thӕng lƭnh thӏ trѭӡng; kiӇm soát quá trình sát nhұp, 52 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 4. 53 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 5. 200
  15. hӧp nhҩt doanh nghiӋp, ÿiӅu tra, xӱ lý các thoҧ thuұn hҥn chӃ cҥnh tranh trên thӏ trѭӡng, thӵc hiӋn các hoҥt ÿӝng khác nhҵm ÿҧm bҧo môi trѭӡng cҥnh tranh lành mҥnh. Ӣ mӛi nѭӟc ÿӅu cҫn có sӵ cân nhҳc lӵa chӑn theo cách có sӵ ÿánh ÿәi (ví dө, có nhӳng nѭӟc vӅ tәng thӇ muӕn chӑn lӵa theo mô hình phát triӇn mӣ rӝng các quyӅn bҧo vӋ cҥnh tranh hѫn là theo hѭӟng quá tұp trung vào ÿҭy mҥnh các hoҥt ÿӝng ÿiӅu tra và khӣi tӕ). Ngoài ra, lӵa chӑn mӝt mô hình căn bҧn cho cѫ quan cҥnh tranh cNJng còn phҧi phө thuӝc vào lӏch sӱ truyӅn thӕng ÿҩt nѭӟc, hӋ thӕng kinh tӃ chính trӏ và pháp luұt cӫa tӯng quӕc gia. Trên căn cӭ xác ÿӏnh vӏ trí cӫa cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh thì viӋc xây dӵng mô hình cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh ÿҧm bҧo thӵc hiӋn ÿѭӧc nhӳng quyӅn hҥn, chӭc năng, nhiӋm vө mà luұt quy ÿӏnh là rҩt quan trӑng. Trên thӃ giӟi ÿang tӗn tҥi nhӳng mô hình cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh sau: - Thӭ nhҩt, xây dӵng cѫ quan cҥnh tranh ngang Bӝ, trӵc thuӝc Chính phӫ hoһc Quӕc hӝi. HiӋn nay, trên thӃ giӟi có 35 nѭӟc là xây dӵng mô hình cѫ quan cҥnh tranh trӵc thuӝc Chính phӫ54. Ѭu ÿiӇm cӫa mô hình này là cѫ quan trӵc thuӝc Chính phӫ nên có chӭc năng quҧn lý hành chính Nhà nѭӟc. Vì vұy, mô hình này có mӝt sӕ ÿiӇm tѭѫng ÿӗng vӟi chӭc năng cӫa các Bӝ, cѫ quan ngang Bӝ. Mô hình này ÿҧm nhiӋm viӋc quҧn lý trên phҥm vi mӝt lƭnh vӵc nhҩt ÿӏnh. Tuy nhiên, khác vӟi Bӝ thông thѭӡng, các cѫ quan này quҧn lý mӝt lƭnh vӵc ÿһc thù hѫn và thѭӡng ÿѭӧc tә chӭc ÿѫn giҧn hѫn so vӟi cѫ cҩu tә chӭc cӫa các Bӝ. Thӭ hai là cѫ quan cҥnh tranh ÿӝc lұp thuӝc Chính phӫ, không trӵc thuӝc Bӝ sӁ bҧo ÿҧm tính ÿӝc lұp, khách quan trong ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh. Ĉӝc lұp là yӃu tӕ quan trӑng quyӃt ÿӏnh hiӋu quҧ, hiӋu lӵc cӫa cѫ quan cҥnh tranh. Tuy nhiên, xây dӵng theo mô hình này sӁ cӗng kӅnh trong cѫ cҩu tә chӭc. Bӣi viӋc thành lұp mӝt cѫ quan ÿӝc lұp, trӵc thuӝc Chính phӫ sӁ không phù hӧp vӟi mөc tiêu sҳp xӃp, tinh giҧn bӝ máy quҧn lý nhà nѭӟc; tinh giҧn biên chӃ công chӭc, viên chӭc trong giai ÿoҥn hiӋn nay. Mӝt sӕ quӕc gia hiӋn nay xây dӵng theo mô hình 54 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 5, 67. 201
  16. này nhѭ Anh vӟi mô hình cѫ quan cҥnh tranh là Competition and Markets Authority (CMA) - Cѫ quan cҥnh tranh và thӏ trѭӡng. CMA là mӝt cѫ quan ÿӝc lұp không ngang Bӝ (an independent non-Ministerial department). Căn cӭ Luұt Doanh nghiӋp và cҧi cách ngành năm 2013 cӫa Anh, Chính phӫ có quyӅn can thiӋp rҩt hҥn chӃ ÿӕi vӟi các hoҥt ÿӝng ÿánh giá vө viӋc sáp nhұp cNJng nhѭ quá trình ÿiӅu tra các thӏ trѭӡng/ngành có liên quan do CMA tiӃn hành55. Hay tҥi Hàn Quӕc thì cѫ quan cҥnh tranh là Korea Fair Trade Commission - Ӫy ban thѭѫng mҥi lành mҥnh Hàn Quӕc (KFTC). KFTC là cѫ quan hành chính ngang Bӝ, trӵc thuӝc Thӫ tѭӟng, có vai trò nhѭ cѫ quan bán tѭ pháp. Ӫy ban có chӭc năng xây dӵng và quҧn lý chính sách cҥnh tranh; xem xét, quyӃt ÿӏnh và xӱ lý các vө viӋc chӕng ÿӝc quyӅn. KFTC hoҥt ÿӝng hoàn toàn ÿӝc lұp và không chӏu bҩt kǤ sӵ can thiӋp nào tӯ bên ngoài56. Tҥi Nhұt Bҧn, Ӫy ban thѭѫng mҥi lành mҥnh Nhұt Bҧn (Japan Fair Trade Commission - JFTC) ÿѭӧc thành lұp năm 1947 là cѫ quan thuӝc Chính phӫ vӟi chӭc năng thӵc thi Luұt chӕng ÿӝc quyӅn. Bên cҥnh ÿó, JFTC còn thi hành Luұt chӕng tһng phҭm phi lý và trѭng bày gây nhҫm lүn, Luұt chӕng thanh toán chұm trong hӧp ÿӗng gia công phө ÿӕi vӟi ngѭӡi sҧn xuҩt phө, ÿây là nhӳng luұt ÿһc biӋt bә sung cho Luұt Chӕng ÿӝc quyӅn57. Hay tҥi Úc, cѫ quan cҥnh tranh có tên gӑi là Ӫy ban cҥnh tranh và bҧo vӋ ngѭӡi tiêu dùng Úc (Australian Competition & Consumer Commission - ACCC) là cѫ quan ÿӝc lұp thuӝc Chính phӫ Úc. ACCC ÿѭӧc thành lұp năm 1995 theo quy ÿӏnh cӫa Luұt vӅ Ӫy ban thѭѫng mҥi công bҵng Úc nhҵm thӵc thi Luұt Thѭѫng mҥi công bҵng năm 1974 (hiӋn nay ÿѭӧc ÿәi tên thành Luұt Cҥnh tranh và Bҧo vӋ ngѭӡi tiêu dùng 2010)58. - Thӭ hai, xây dӵng mô hình cѫ quan cҥnh tranh trӵc thuӝc Bӝ. HiӋn nay, ÿây là mӝt mô hình ÿѭӧc 31 nѭӟc xây dӵng và trӵc thuӝc các Bӝ khác 55 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 32. 56 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 40. 57 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 46. 58 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 49. 202
  17. nhau59. Nhѭ tҥi Singapore, Ӫy ban cҥnh tranh Singapore (CCS) ÿѭӧc thành lұp năm 2005 là cѫ quan cҥnh tranh trӵc thuӝc Bӝ Công Thѭѫng Singapore vӟi chӭc năng, nhiӋm vө thӵc thi chính sách và pháp luұt cҥnh tranh60. ViӋt Nam cNJng áp dөng mô hình cѫ quan cҥnh tranh này, theo Luұt Cҥnh tranh 2004, Cөc Quҧn lý cҥnh tranh thuӝc Bӝ Công Thѭѫng. Mô hình này có ѭu ÿiӇm dӉ nhұn thҩy là dӉ thӵc hiӋn, không phҧi tăng ÿҫu mӕi các cѫ quan thuӝc Chính phӫ, phù hӧp vӟi xu hѭӟng cҧi cách hành chính. Song ÿӕi lұp vӟi nó là khó có thӇ ÿҧm bҧo tính ÿӝc lұp trong hoҥt ÿӝng cӫa Cөc khi mà Bӝ Công Thѭѫng còn nҳm giӳ trong tay hàng chөc doanh nghiӋp nhà nѭӟc có quy mô lӟn. ĈiӇm khác biӋt lӟn này khiӃn ViӋt Nam khó có thӇ hӑc theo mô hình quҧn lý cҥnh tranh cӫa Thái Lan, Nhұt Bҧn, Ĉan Mҥch. Mô hình cѫ quan cҥnh tranh cӫa ViӋt Nam lҫn ÿҫu tiên ÿѭӧc xây dӵng và quy ÿӏnh trong Luұt Cҥnh tranh 2004 lӝ rõ nhӳng ÿiӇm bҩt cұp. ĈiӇm bҩt cұp lӟn nhҩt cӫa ViӋt Nam là xây dӵng mô hình hai cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh là các thành viên cӫa các cѫ quan xӱ lý không bám sát ÿѭӧc quá trình ÿiӅu tra vө viӋc. Do ÿó, chӍ dӵa vào báo cáo ÿiӅu tra cuӕi cùng cӫa các ÿiӅu tra viên sӁ khó ÿѭa ra ÿѭӧc quyӃt ÿӏnh chính xác vӅ hành vi vi phҥm. Thӭ hai, mô hình cѫ quan cҥnh tranh cӫa ViӋt Nam gӗm hai cѫ quan thӵc thi, bӕn cҩp xӱ lý ÿã gây kéo dài quá trình giҧi quyӃt vө viӋc cҥnh tranh. Vӟi mô hình cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh theo Luұt Cҥnh tranh 2004, sau khi kӃt thúc ÿiӅu tra, Cөc Quҧn lý cҥnh tranh chuyӇn báo cáo ÿiӅu tra và toàn bӝ hӗ sѫ vө viӋc cҥnh tranh liên quan ÿӃn hành vi hҥn chӃ cҥnh tranh cho Hӝi ÿӗng cҥnh tranh. Sau ÿó, vө viӋc cҥnh tranh sӁ ÿѭӧc xӱ lý lҫn lѭӧt qua bӕn cҩp, bao gӗm: (1) Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh; (2) Hӝi ÿӗng cҥnh tranh; (3) Toà án sѫ thҭm (Toà án nhân dân tӍnh, thành phӕ trӵc thuӝc Trung ѭѫng có thҭm quyӅn); (4) Toà án phúc thҭm trong trѭӡng hӧp bên khiӃu nҥi, bên bӏ ÿiӅu tra không nhҩt trí vӟi quyӃt ÿӏnh giҧi quyӃt cӫa các cѫ quan này. Và thӭ ba, Cөc Quҧn lý cҥnh tranh, viӋc cùng lúc thӵc hiӋn chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc và tә chӭc thӵc thi pháp luұt trong cҧ 03 lƭnh vӵc, 59 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, xem Phө lөc 2, trang 62. 60 Báo cáo mô hình cѫ quan cҥnh tranh - kinh nghiӋm quӕc tӃ và bài hӑc cho ViӋt Nam, Bӝ Công Thѭѫng, năm 2017, trang 53. 203
  18. gӗm: (i) Cҥnh tranh; (ii) Bҧo vӋ quyӅn lӧi ngѭӡi tiêu dùng và (iii) Phòng vӋ thѭѫng mҥi ÿã khiӃn cho nguӗn lӵc bӏ phân tán. Vì vұy, vӟi các phân tích trên ÿây vӅ bҩt cұp cӫa Cөc Quҧn lý cҥnh tranh và Hӝi ÿӗng cҥnh tranh cNJng nhѭ bài hӑc kinh nghiӋm cӫa các cѫ quan cҥnh tranh trên thӃ giӟi thì Luұt Cҥnh tranh 2018 ÿã có sӵ hӧp nhҩt hai cѫ quan này và quy ÿӏnh thӕng nhҩt chӭc năng, nhiӋm vө, quyӅn hҥn cӫa cѫ quan tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh gӗm Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia, Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh, Hӝi ÿӗng giҧi quyӃt khiӃu nҥi quyӃt ÿӏnh xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh và cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh61. a) Uͽ ban C̩nh tranh Qu͙c gia Luұt Cҥnh tranh 2018 ÿã xác ÿӏnh Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia là cѫ quan duy nhҩt có thҭm quyӅn xӱ lý các vө viӋc cҥnh tranh. Trong quá trình tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh, Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia là cѫ quan ÿiӅu phӕi các vҩn ÿӅ liên quan tӟi cҥnh tranh thông qua viӋc thành lұp Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh, Hӝi ÿӗng giҧi quyӃt khiӃu nҥi quyӃt ÿӏnh xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh và cѫ quan ÿiӅu tra vө viӋc cҥnh tranh là nhӳng cѫ quan tham gia vào viӋc xӱ lý các vө viӋc cҥnh tranh. Vӟi vai trò là ngѭӡi ÿӭng ÿҫu Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia, Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia chӏu trách nhiӋm trѭӟc pháp luұt vӅ tә chӭc, hoҥt ÿӝng cӫa Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia62. Chính vì vұy, nhiӋm vө, quyӅn hҥn cӫa Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia ÿѭӧc quy ÿӏnh rõ ràng và cө thӇ tҥi ĈiӅu 59 Luұt Cҥnh tranh 2018. Thông qua ÿiӅu luұt này, Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia có 3 nhiӋm vө chính ÿӕi vӟi tӯng vө viӋc cҥnh tranh cө thӇ. Ĉó là: - Thӭ nhҩt, vӟi vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh thì Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia là ngѭӡi có quyӅn quyӃt ÿӏnh thành lұp Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh hoһc Hӝi ÿӗng giҧi quyӃt khiӃu nҥi quyӃt ÿӏnh xӱ lý ÿӕi vӟi vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh. Tuy nhiên, mӛi hӝi ÿӗng xӱ lý khác nhau thì Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia có vai trò khác nhau. NӃu nhѭ ÿӕi vӟi vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh bӏ xӱ lý lҫn ÿҫu thông qua Hӝi ÿӗng 61 Khoҧn 1 ĈiӅu 58, Luұt Cҥnh tranh 2018. 62 ĈiӅu 47, Luұt Cҥnh tranh 2018. 204
  19. xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh thì Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia chӍ có quyӅn quyӃt ÿӏnh lӵa chӑn tӯ 03 hoһc 05 thành viên và trong ÿó 01 thành viên ÿѭӧc phân công là Chӫ tӏch Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh63 mà không có quyӅn trӵc tiӃp xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh. Tӭc là quyӅn quyӃt ÿӏnh ÿӕi vӟi vө viӋc cҥnh tranh thuӝc vӅ Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh trên nguyên tҳc tұp thӇ, quyӃt ÿӏnh theo ÿa sӕ64. Nhѭng nӃu quyӃt ÿӏnh xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh này bӏ khiӃu nҥi thì Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia sӁ là Chӫ tӏch Hӝi ÿӗng và là ngѭӡi trӵc tiӃp xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh ÿó. Trong trѭӡng hӧp có ý kiӃn không hay vӅ nhӳng ngѭӡi có thҭm quyӅn giҧi quyӃt vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh thì Chӫ tӏch Hӝi ÿӗng Cҥnh tranh là ngѭӡi có quyӅn thay ÿәi thành viên cӫa Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh và thѭ ký phiên ÿiӅu trҫn. - Thӭ hai, vӟi vө viӋc vi phҥm quy ÿӏnh vӅ tұp trung kinh tӃ hoһc cҥnh tranh không lành mҥnh thì Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia có vai trò khác biӋt so vӟi vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh. Ĉó là, Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia là ngѭӡi có thҭm quyӅn quyӃt ÿӏnh xӱ lý và giҧi quyӃt khiӃu nҥi quyӃt ÿӏnh xӱ lý ÿӕi vӟi vө viӋc vi phҥm quy ÿӏnh vӅ tұp trung kinh tӃ hoһc cҥnh tranh không lành mҥnh. - Thӭ ba, trong trѭӡng hӧp cҫn thiӃt phҧi có sӵ tham gia cӫa các cѫ quan có liên quan thì Chӫ tӏch Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia có quyӅn yêu cҫu cѫ quan có thҭm quyӅn áp dөng, thay ÿәi hoһc huӹ bӓ biӋn pháp ngăn chһn và bҧo ÿҧm xӱ lý vi phҥm hành chính trong ÿiӅu tra, xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh theo quy ÿӏnh cӫa pháp luұt vӅ xӱ lý vi phҥm hành chính65. Khác vӟi cѫ quan quҧn lý nhà nѭӟc khác, Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia là cѫ quan bán tѭ pháp, tӭc vӯa tham mѭu giúp Bӝ trѭӣng Bӝ Công Thѭѫng thӵc hiӋn chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc vӅ cҥnh tranh; vӯa tiӃn hành tӕ tөng cҥnh tranh, kiӇm soát tұp trung kinh tӃ, quyӃt ÿӏnh viӋc miӉn trӯ ÿӕi vӟi thӓa thuұn hҥn chӃ cҥnh tranh bӏ cҩm, giҧi quyӃt khiӃu nҥi quyӃt ÿӏnh xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh. Do ÿó, Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia có tӕi ÿa 15 63 Khoҧn 2 ĈiӅu 60 Luұt Cҥnh tranh 2018. 64 Khoҧn 3 ĈiӅu 60 Luұt Cҥnh tranh 2018. 65 Khoҧn 5 ĈiӅu 59 Luұt Cҥnh tranh 2018. 205
  20. thành viên là công chӭc cӫa Bӝ Công Thѭѫng, các bӝ, ngành có liên quan, các chuyên gia và nhà khoa hӑc. Tҩt cҧ các thành viên do Thӫ tѭӟng Chính phӫ bә nhiӋm, miӉn nhiӋm theo ÿӅ nghӏ cӫa Bӝ trѭӣng Bӝ Công Thѭѫng, hoҥt ÿӝng theo nhiӋm kǤ 5 năm và có thӇ ÿѭӧc bә nhiӋm lҥi. Tә chӭc bӝ máy cӫa Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia và các thành viên cӫa cѫ quan này hoҥt ÿӝng ÿӝc lұp, chӍ tuân theo pháp luұt, không phҧi theo lӋnh cӫa bҩt kǤ ai, kӇ cҧ Bӝ trѭӣng Bӝ Công Thѭѫng. Tuy nhiên, Uӹ ban Cҥnh tranh Quӕc gia nҵm trong Bӝ Công Thѭѫng, trong khi Bӝ Công Thѭѫng vӯa thӵc hiӋn chӭc năng quҧn lý nhà nѭӟc vӅ cҥnh tranh thì có thӇ khó ÿҧm bҧo ÿѭӧc tính ÿӝc lұp, khách quan trong xӱ lý vө viӋc cҥnh tranh. Bӣi thӵc tӃ cho thҩy, các Bӝ vӯa làm chính sách vӯa thӵc hiӋn chӭc năng ÿiӅu tiӃt thӏ trѭӡng nên tính chҩt cҥnh tranh, công bҵng cӫa chính sách cҥnh tranh bӏ hao hөt. b) H͡i ÿ͛ng x͵ lý vͭ vi͏c h̩n ch͇ c̩nh tranh Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh là “tòa án” xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh. Vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh có tính chҩt phӭc tҥp hѫn so vӟi hành vi vi phҥm pháp luұt vӅ tұp trung kinh tӃ hoһc cҥnh tranh không lành mҥnh nên viӋc giҧi quyӃt sӁ ÿѭӧc thông qua nguyên tҳc tұp thӇ và quyӃt ÿӏnh theo ÿa sӕ. Ngoài ra, Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh cҫn ÿҧm bҧo tính ÿӝc lұp và tuân thӫ pháp luұt thông qua nhiӋm vө quyӅn hҥn ÿѭӧc quy ÿӏnh trong Luұt Cҥnh tranh 201866. Cө thӇ, tính ÿӝc lұp trong quá trình tiӃn hành nhiӋm vө cӫa Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh ÿѭӧc cө thӇ hoá tҥi ĈiӅu 60 Luұt Cҥnh tranh 2018. Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh do Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia quyӃt ÿӏnh thành lұp ÿӇ xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh cө thӇ. Hӝi ÿӗng chҩm dӭt hoҥt ÿӝng và tӵ giҧi thӇ khi hoàn thành nhiӋm vө. Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh hoҥt ÿӝng ÿӝc lұp và chӍ tuân theo pháp luұt. Sӕ lѭӧng thành viên Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh là 03 hoһc 05 thành viên, do Chӫ tӏch Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia quyӃt ÿӏnh lӵa chӑn trong sӕ các thành viên Ӫy ban Cҥnh tranh Quӕc gia, trong ÿó có 01 thành viên ÿѭӧc phân công là Chӫ tӏch Hӝi ÿӗng xӱ lý vө viӋc hҥn chӃ cҥnh tranh. 66 Khoҧn 1 ĈiӅu 60, ĈiӅu 61 Luұt Cҥnh tranh 2018. 206
nguon tai.lieu . vn
Quản lý dự án Quản lý Nhà nước Tiêu chuẩn - Qui chuẩn Kinh tế học Luật học Quy hoạch - Đô thị Hoá học Quản trị kinh doanh Kiến trúc - Xây dựng