- Trang Chủ
- Điện - Điện tử
- Giáo trình Linh kiện điện tử (Nghề: Điện tử công nghiệp) - Trường TCN Kỹ thuật công nghệ Hùng Vương
Xem mẫu
- UY BAN NHAN DAN QU~N 5
TRUONG TRUNG CAP NGHE KY THU~T CONG NGH]t HUNG VUONG
, '
GIAOTRINH
Linh ki@n
•
di@n
•
tfr
'
Nghe: Di~n tfr cong nghi~p
TRINH DO• TRUNG CAP
TPHCM-2019
- LOI Glffi THitU
BS dap ung yeu du giang d~y chuang trinh dao t~o nghS "Bi~n tu cong
nghi~p" cfing nhu vi~c cung c~p tai li~u giup cho sinh vien hQC t~p, k:hoa Bi~n tu
chung toi da tiSn hanh bien so~n giao trinh " Linh ki~n di~n tu " . .
Giao trinh nay giup cac b~n c6 them ky nang:
- Phan tich duqc c~u t~o nguyen ly cac linh ki~n ki~n di~n tu thong d\lng.
- Nh?n d~g chinh xac ky hi~u cua tung linh ki~n, dQc chinh xac tri s6 cua
chung.
- Bo, kiSm tra duqc hu hong cua cac linh ki~n di~n tu
- Ren luy~n cho hQC sinh thai d9 nghiem ·tuc, cfin th?n, chinh xac trong hQC
t?P va thµc hi~n cong vi~c
Bay la cong trinh duqc vi@t bai d9i ngu giao vien da va dang cong
tac t ~i truong TCN KTCN Hung Vuang cung v6i sv g6p y va phan bi~n
cua cac doanh nghi~p trong 11'.nh VlJC lien quan, tuy V?Y, cu6n sach chic ch~ vftn
khong tranh khoi nhfrng khi@m k:huySt. Chung toi mong nh ?n duqc y kiSn
dong g6p cua b~n dQc dScu6n sach duqc hoan thi~n han trong lfui tai ban.
Xin tran tr9ng gi6i thi~u cung b~n d9c!
Qu{in 5, ngay thang niim 20 l1
Bien SO(ln
Bui Qu8c Trirll'ng
- Ml)C LVC
DE MVC ~
T ~ ~
TRANG
GIOI TIDEU VE MO DUN ...................................................................................... 1
? • :::..
B3.i 1: MO DAU ......................................................................................................... 3
1.1. V~t d§n di~n va each di~n: ................................................................................. 3
1.1.1. V~t d§n di~n va each di~n: .......................................................................... .3
112 lyn tra cac
. . . f)"" 'hd."
?
iyn cua linhki"yn va' ml;l,chd."
?
iyn tu: ....................................... .9
?
1.2. Cac hl;lt mang di~n va dong di~n trong cac moi truong: ....................................... 9
1.2.1. Khai ni~m hl;lt mang di~n: ............................................................................ 9
1.2.2. Dong di~n trong cac moi truong: ............................................................... 13
B3.i 2 ~ LffiH KI.$N THV DQNG ········································································;··· 18
2.1. Di~ntr6 ........................................................................................................... 18
2 .1.1. Cfru tl;lo cac lol;l,i di~n tr& ............................................................................ 18
2.1.2. Cach miic di~n tr&: .................................................................................... 19
2.1.3. Cac thong s6 ky thu~t CCY ban cua di~n tr&: ·················································21
2.1.4. Bi6n tr&: .................................................................................................... 21
2.2. T\l di~n: ........................................................................................................... 23
2.2.1. Cfiu tl;lo va Id hi~u quy u6c cua m
- 3.3.6. Biot bi~n dung (Varicap): ......................................................................... .48
3.4. TranzitoBJT: .................................................................................................. 48
3.4.1. Cfiu t~o: ..................................................................................................... 48
3.4.2. Cac tinh chfit ca ban: ................................................................................. 53
3.5. Tranzito hi~u ung truong: ............................................................................... 55
3 .5.1. Khai quat v~ tranzito hi~u ung truong ....................................................... 55
3.5.2. Cac d~ng bao g6i cua JFET ........................................................................ 57
Bai 4: LINH KIEN . QUANG DIEN . TU ................................................................. 59
4.1. Thyristo ........................................................................................................... 59
4.2. SCR ................................................................................................................ 59
4.2.1. Cac lo~i SCR ............................................................................................. 60
4.2.2. Cac thong s6 kythu~t ................................................................................ 61
4.2.3. Bang cac thong s6 ky thu~t cua SCR. ......................................................... 62
4.2.4. Ung d\lllg cua SCR .................................................................................... 62
4.2.5. Ho~t d
- 1
GIOI THI¢U VE MO BUN
Vi tri, tinh ch!t cua mo dun
. * Vi tri cua mo dun: Mo dun duqc b6 tri d?y sau khi h9c xong cac mon h9c
ban chuyen mon nhu do luong di~n tu, m?ch di~n tu va h9c tru&c khi h9c cac
CO'
mo dun chuyen sau nhu PLC ...
* Tinh chfit cua mo dun: La mo dun bilt bu(k
, Ml}C tieu thl}'C hi~n cua mon h9c:
Sau khi h9c xong modun nay nguoi h9c t6 nang Ive:
Phan tich duqc cfiu t?o nguyen ly cac linh ki~n ki~n di~n tu thong dl)ng.
- Nh~ d?ng chinh xac ky hi~u cua tung linh ki~n, d9c chinh xac tri s6 cua chung.
- Bo, kiSm tra duqc hu hong cua cac linh ki~n di~n tu
- Ren luy~n cho h9c sinh thai d◊ nghiem tuc, cAn th~, chinh xac trong h9c t~p va
thvc hi~n cong vi~c
N{>i dung mo dun
1. M&dAu
2. Linh ki~n thl) d()ng
3. Linh ki~n ban dfui
4. Linh ki~n quang di~n tu
- 2
- 3
Bail:MODAu
1.1. V~t din di~n va each di~il:
1.1.1. V~t din di~n va each di~n:
Trong ky thu?t nguoi ta chia V?t li~u thrum hai lo;;ti chinh:
V?t cho phep dong di~n di qua g9i la v?t dfui di~n
V?t khong cho phep dong di~n di qua g9i la v?t each di~n
Tuy nhien khai ni~m nay chi mang tinh tuong d6i. Chung phµ thm)c vao cAu
t;;to V?t chAt, cac diSu ki~n ben ngoai tac d9ng len V?t chAt
VS cAu t;;to: v?t chfit dugc cAu t;;to tir cac nguyen tu. Nguyen tu dugc cAu t;;to
g6m hai phful chinh la h;;tt nhan mang di~n tich duang (+) va cac electron mang
di~n tich fun e- g9i la l&p vo cu.a nguyen tu. V?t chAt dugc cAu t;;to tir m6i lien k€t
gifra cac nguyen tu v&i nhau t;;to thrum tinh bSn vfrng cu.a V?t chAt. Hinhl .1
~~ li
Hinh t.l: C~u true m~g lien kJt nguyen
tu cua v~.t ch,t
••
11
Cac lien k€t t;;to cho l&p vo ngoai cung c6 8 e-, v&i tr~g thai d6 nguyen
tu mang tinh bSn vung va dugc g9i la trung hoa vS di~n. Cac chAt lo;;ti nay khong
c6 tinh dfui di~n, g9i la chAt each di~n
Cac lien k€t t;;to cho l&p vo ngoai cung khong du 8 e-, v&i tr;;tng thai nay
chung d~ cho va nh?n di~n tu, cac chAt nay g9i la chAt dfui di~n
VJ nhi¢t d9 m6i truimg: Trong diSu ki~n nhi~t d9 binh thuang (< 2s 0c)
cac nguyen tu lien k€t bSn vfrng. Khi tang nhi~t d9, d
- 4
• cAu ti;to nguyen tfr cua v~t chfrt
• Nhi~t d9 cua moi truong lam vi~c
• Hi~u di~n th€ gifra hai di~m d~t len v~t chAt
• D◊ day cua v~t chAt
a. V~t dftn di~n: Trong thgc t€, nguai ta coi v~t li~u dfui di~n la v~t chfrt &tri;tng
thai binh thuong c6 kha nang dfin di~n. N6i each khac, la chAt 6 tri;tng thaI binh
thuong c6 sfui cac di~n tich tg do d€ ti;to thanh dong di~n
Cac d~c tinh cua v~t li~u dfui di~n la:
• Di~n tr& suAt
• H~ s6 nhi~t
• Nhi~t d9 n6ng chay
• Tytr9ng
Cac thong s6 va phi;tm vi tmg d1,mg cua cac v~t li~u dfui di~n thong thuong
duqc gi6i thi~u trongBang 1.1:
- Bang 1.1: Viit li/u ddn dign.
1 j D~o.gdo hay' 0,0175 I0,004 11080 I8,9 IC~u yeu dung lam day
dong ky I dan
thu:ij.t
I
2 I Thau I
- de SU dung hieu un.g mat
- -w - -u -
ngoai trong lmh VlJC sieu
caotfui
5 t!!f, ken 0,07 0,006 1450 8,8 - M~ vo ngoai day dim C6 gia thanh re han
de SU' dung hieu un.g mat
~ -w - \_;. -
b?-c
ngoai trong lmh Yl)'C sieu
cao tfui
6 Thi,c 0,115 0,0012 230 7,3 Hqp chat - Han day dfui. chat han dung de han
dungde lam - HQ'p kim thiSc va chi co trong k.hi l~p nip linh ki~n
chii.tha.n nhi~t d6 n6ng chay thdp dienhl
gom: han nhiet ct(> n6ng chay
- Thi:fo cua rung kim lo~ thiSc va
60% cht,.
0)
-Chi40%
7 Chl 0,21 0,004 330 11,4 - Cdu chi bao ve qua Dung lam chat han
dong (xem. phfui tren)
- Dung trong ac qui chi
- Vo bc;,c cap chon
8 Sit 0,098 0,0062 1520 7,8 - Day §,9c1 ID?, kem 1am - Day sat ml;l kem gia
day dfu vai tai rih~ thanh ~ hon day ddng
- - Day lufulg kim gom 1oi -Day lU'angkim difu.
sit VO bqc obng 1am day di~ngfurnhudayd6ng do
dfrn chiu llJC C
- 11 Nik.en - 1,1 0,00015 1400 8,2 Hqpchat - Dimg lam day dot
~rgm (nhiet gom: nong (day mo han., day
d() lam -67% bJp di~n, day ban la)
viec: N,iQke:n
900) -16%§:fil
-15%
crom
-1,5%
illat;Jft~
CX>
- 9
Cac d~c tinh cua v~t li~u each di~n g6m:
• D◊ bSn vs di~n.
• Nhi~t d9 cbiu dl)TI.g.
• Hfulg s6 di~n moi.
• G6c t6n hao.
• Ti tr9ng.
Cac thong s6 va phi;1m vi ung d1=mg duqc trinh bay &Bang 1.2:
1.1.2. Bi~n tr« each di~n cu.a linh ki~n va m~ch di~n tir:
• Di~n tr& each di~n cua mi;1ch di~n la di~n tr& khi c6 di~n ap 16n nhfit cho phep
d?t vao gifra ma linh ki~n khong bi danh thung (ph6ng di~n).
Cac linh ki~n c6 gia tri di?n ap ghi tren than linh ki~n kem theo cac di;1i luqng
d~c tnrng.
Vi dw T1=1 di~n duqc ghi tren than nhu sau: 47 µ/25vV, c6 nghia la
Gia tri la 4 7 µ va di~n ap 16n nh§.t c6 th~ chiu dl)TI.g duqc khong qua 25v.
Cac linh ki~n khong ghi gia tri di~n ap tren than thucmg c6 tac d1=1ng cho dong
di~n m('>t chiSu (DC) va xoay chiSu (AC} di qua nen di~n ap danh thung c6 tuong
quan v&i dong di~n nen thucmg duqc ghi bfulg cong sufit.
Vi d1=1: Di~n tr& duqc ghi tren than nhu sau: 1 00 µ/ 2W C6 nghia la
Gia tri la 100 µ va cong sufit chiu dl)TI.g tren di~n tr& la 2 W, chinh la ty s6
gifra di~n ap d?t len hai d~u di~n tr& va dong di~ di qua n6 (U/I). U cang 16n thi I
cang nh6vanguqcli;1i.
Cac linh ki~n ban dful do cac thong s6 ky thu~t rfit nhiSu va kich thu&c li;1i nh6
nen cac thong s6 ky thu~t duqc ghi trong bang tra ma khong ghi tren than nen
mu6n xac dinh di~n tr& each di~n ck phai tra bang.
Di~n tr& each di~n cua mi;1ch di~n la di~ ap 16n nh§.t cho phep gifra hai mi;1ch
dful d?t gk nhau ma khong say ra hi~n tuqng ph6ng di~n, hay dful di~n. Trong
thgc t€ khi thi€t k€ mi;1ch di~n c6 di~n ap cang cao thi khoang each gifra cac mi;1ch
di~n cang l&n. Trong sua chfra thucmg khong quan tam dfu y€u t6 nay tuy nhien khi
mi;1ch di~n bi fun u&t, bi b1=1i ~m... thi ck quan tam d€n y€u t6 nay d~ tranh tinh
tri;lllg mi;1ch bi dful di~n do y€u t6 moi trucmg.
1.2. Cac h~t mang di~n va dong di~n trong cac moi tnrcrng:
1.2.1. Khai ni~m h~t mang di~n:
Hi;1t mang di~n la phk tu ca ban cua v~t chfit c6 mang di~n, n6i each khac d6
la cac h~t ca s& cua v~t ch§.t ma c6 tac d\lfig v&i cac lgc di~n truong, tu trucmg.
Trong ky thu~t tuy vao moi trucmg ma t6n t~i cac lo~i h~t mang di~n khac
- 10
nhau, Chung bao g6m cac lo?i h?t mang di~n chinh sau:
• e- (electron) La cac di~n tich nim 6 16p vo cua nguyen tu cfru t?o nen v~t
chfrt, khi nim 6 lap vo ngoai cung Ive lien k8t gifra vo va h?t nhan y8u d€
but ra khoi nguyen tu d€ t?o thanh cac h?t mang di~n 6 tr?ng thai tv do d€
dan-f di chuy€n trong moi truong.
• ion La cac nguyen tu cfru t?o nen v~t chfrt khi mfrt di~n tu 6 16p ngoai cung
chung c6 xu hu6ng lfry them di~n tu d€ tr6 vs tr?Ug thai trung hoa vs di~n
nen d€ dang chiu tac d-1;mg cua Ive di~n, n8u 6 tr?Ug thai tv do thi d€ dang di
chuy€n trong moi truong.
• ion- La cac nguyen tu cfru t?o nen v~t chfrt khi thira di~n tu 6 16p ngoai cung
chung c6 xu hu6ng cho b&t di~n tu d€ tr6 vS tr?Ug thai trung hoa vs di~n nen
d€ bi tac dvng cua cac Ive di~n, n8u 6 tr?Ug thai tv do thi chung d€ dang
chuy€n d
- Q~!Jg 1.2: V~t liiu each dijn
Dq
":
1 I Mica I 50-100 600 6-8 0,0004 2,8 Tach duqc thanh - Dung trong W di~n
tungmanh:r&t - Dung lam vijt each di~ trong thi~t bt
mong nung nong OlD:ban la)
2 I Su I 20-28 I 1soo- I 6-7 ,0,03 2,5 ,- Gia d& each di~n cho d~ong day_ dfu1
1700 I I - Dimg trong tµ di~n, de den, cot
cuondav
I - J
I
3 I Thuy ti:nh 20-30 500- 4-10 0,0005- 2,2-4
1700 0,001 I I I .....>.
.....>.
I
4 IG8m I khong diiu k.hong 1700- 0,02-0,03 4 - Kich thtroe nho 1- Dung trong W di~
duqc chiu 4500 nlmng di~n dung
di~n ap dugc 16u
cao nlliet 09
km
5 I B.@kefu 10-40 4-4,6 0,05-0,12 1,2
6 I Ell&nit 20-30 50--60 2,7-3 0,01- 1,2-1,4
- 0,015
7 fretwl!:!l 9-12 100 3-4 0,15 t6 Dung lam cot bifui ap
8 Giay Iam w 20 100 3,5 0,01 1-1,2 Dung trong ti} di~n
ruen
9 Caosu 20 55 3 0)5 1,6 - Lam YO bqc day dfui
- Lam tfun each dien
L1,1a each 8-60 105 3,8-4,5 0,04-0,08 t5 Dung trong bien ap
dien
Sap 20-25 65 2,5 0,0002 0,95 Dung lam chat tfun say bien ap,
dQng co dien d6 ch&ng fun
Par~p)un 20-30 49-55 1,9-2,2 Dung lam chat tfun say bien ap,
dQng co dien d6 ch&ng fun
Nhva thong 10-15 60-70 3,5 0,01 tl I
- Dung lam S{l.Ch m&i han -"-
I\..)
- H6n hqp R,;!£
- 13
1.2.2. Dong di~n trong cac moi tnrimg:
Dong di~n la dong chuyen dm c6 hu&ng cua cac h~1t mang di~n du6i tac dµng
cua di~n truang ngoai.
a. Dong ili?n trong kim lo{li: Do kim Ioi.ii 6 the rfui cfiu true mi.ing tinh the
b€n vfrng nen cac nguyen tu kim Ioi.ii lien k€t b€n vfrng, chi c6 cac e-& tri.ing
thai tg do. Khi c6 di~n trirang ngoai tac d9ng cac e-se chuyen d9ng du6i tac
tac d1,mg cua Ive di~n truang de ti.io thanh dong di~n.
V~y: Dong ili¢n trong kim logi la dong chuyin il
- 14
c. Dong ilifn trong ch.it khi:
Chftt khi la h6n hqp nhiSu lo~i nguyen tu hay phan tu khi k~t hqp t6n t1;1i trong
moi trm:mg.& tr1;lllg thai binh thuong cac nguyen tu, phan tu trung hoa v~ di~n. Vi
v~y chftt khi la di~n moi. BS chftt khi tr& thanh cac h1;1t mang di~n nguai ta dung
ngu6n nang luQTig tir ben ngoai tac d
nguon tai.lieu . vn