- Trang Chủ
- Điện - Điện tử
- Giáo trình Kỹ thuật số (Nghề: Điện công nghiệp) - Trường TCN Kỹ thuật công nghệ Hùng Vương
Xem mẫu
- UY BAN NH.AN DAN QU4N 5
TRUONG TRUNG CAP NGHE KY THU4T CONG NGHt: HUNG VUONG
, '
GIAOTRINH
,
KY thuit sO
'
Nghe: Di~n cong nghi~p
TRINH DO• TRUNG CAP
TPHCM-2019
- Ml)C LUC
.
STT Ten bai Trang
KY THU~T XUNG
1 Cac khai ni?m C(J ban
2 Mi:;ich dao d(mg da hai
3 Mi:;ich hi:;i,n chS bien de) va ghim
KYTHU4TSO
4 Di:;ii cuong
5 FLIP-FLOP
6 Mi:;ich logic MSI
7 Mi:;ich dSm va thanh ghi
8 H9 vi mi:;ich TTL - CMOS
9 Be) nh&
10 Ky thu~t ADC - DAC
Khoa: Difn - Tnt
- CHUONG 1
cAc KHAI NIEM
•
co BAN
KRAi NI¢M
• Cac tin hi~u di~n c6 bien de) thay d6i theo thm gian duqc chia lam hai lo~i
CO' ban la tin hi~u lien t\}c va tin hi~u rm r~c.
■ Tin hi~u lien t\}c (con duqc g9i la tin hi~u tuy~n tinh hay tuang tg) la tin
hi~u c6 bien de) bi~n thien lien t\}c theo thm gian.
■ Tin hi~u rm r~c (con duqc g9i la tin hi~u xung hay s6) la tin hi~u c6
bien de) bi~n thien khong lien t\}c theo thm gian.
• Tin hi~u xung: la tin hi~u rm r~c theo thm gian.
• D~c di~m chung: la thm gian t6n t~i xung r§.t ngiln hay S\f bi~n thien bien de)
tu th§.p len cao hay tu cao xu6ng th§.p xay ra rit nhanh.
• Ban chit v~t ly: dong di~n, di~n ap, anh sang ....
• Hinh d~ng: vuong, tam giac, rang cua, nh?n, hinh thang ...
t ~~t
;T I •
I I
a. Xung vuong don qec d. Xung tam giac
t t
T T
e. Xung nh9n luffng eve
b. Xung vuong luffng eve
G\01c. Xung rang cua f Xung ndc thang
t
mnh 1.1 Cac dg,ng tin hi?U xung
Klwa: Di?n - Tru
- cAc THONG s6 co BAN cuA TiN mtuxuNG
Xung d011
• Khai ni~m: xung don la chi c6 m('>t xung rieng bi~t.
v(t)
Trong d6:
Vm : Bien d(',xung.
Vm
0.9Vm . 1:-,,.V : De, S\lt ap dinh xung.
I
I
tr : D(', r(',ng suon tru&c.
I
I tP : D9 r9ng dinh xung.
I
I I t tf : D('> r(',ng suon sau.
- - - 1 - - - - - - - - - .--
ton : D('> r('>ng xung thgc tS.
1tf
I
tp 1tf II
ton
Hi,nh 1.2 Xung vu6ng don
■ De, r(',ng suon tru&c, d9 r(',ng suon sau la thoi gian bien d(', xung tang hay giam
trong khoang O,lVm dSn 0,9Vm.
■ D9 r9ng dinh xung la thoi gian xung c6 bien d9 n&m trong khoang tu 0,9 Vm
dSn Vm ung v&i do?.n dinh.
■ D('> r(',ng xung thvc tS la:
ton= tr+ tp +tf
■ D('> S\lt ap dinh xung I:-,.V la d9 giam bien d9 & phcln dinh xung.
Day xung
• Khai ni~m: day xung la tin hi~u g6m nhiSu xung don.
Day xung c6 th~ tucln hoan ho?.c kh6ng tucln hoan.
v(t)
Trong d6:
V Vm : Bien d9xung.
ton : D(', r(',ng xung.
t toff : Thai gian kh6ng c6 xung.
1 T : Chuky
ton toff
I
T
Hi,nh 1.3 Day xung vu6ng twin hoim
■ D(', r(',ng cu.a xung la thoi gian ung v&i di~n ap cao g9i la ton (hay tx).
■ Thai gian kh6ng c6 xung ung v&i di~n ap th§.p g9i la toff (hay thoi gian nghi
tng).
■ Chu ky xung la: T =ton+ toff (s)
■ Xung vu6ng d6i xung: ton = toff
Khoa: Dijn - TnMng TCN KTCN Hung Vlldng Page3
- • T§.n s6 la s6 xung xu§.t hi?n trong m9t don vi thai gian, duqc tinh theo c6ng
thuc: .
(Hz)
• D9 r6ng cua xung la ti s6 gifra chu ky T va d9 r9ng xung ton:
Q=_L
ton
• Nghich dao cua d9 r9ng Q duqc g9i la M s6 d§.y xung:
t
Y] = -2!L
T
f)~ phan tich tin hi?u xung c§.n dua v~ cac d~ng ham C(J ban: ham d9t biSn, ham
tuySn tinh, ham mu giam, ham mu tang.
cAc D~G HM1 COB.AN
Ham d(H bi~n: v(t) = a. l (t - to).
• D9t biSn xay ra t~i thai di~m t = t0 v&i bien d9 la a.
• l(t -to) : Ham d9t biSn don vi.
• Khit
- , mu_ g1am: v (t)
H am •?
= a.e -(t - t 0 )/-c
V
a --------
~-v(t) = a.e-(t - to)/ 't
t
to
mnh 1. 6 Ham mu giam
1.3.4. Ham mu tang: v(t) = a.(1- e-(t - to)/ 't)
V
a -------------------------------
v(t) = a.(1- e-(t - to)/ 't)
t
mnh 1.6 Ham mu tang.
❖ DS phan tich 1 tin hi~u xung, phai dua v~ d~ng t6ng cac ham CO' ban .
.Vi du:
V
V
a
r v(t) a
vr(t)
to t
t
i.
to V2(t)
- a------~---,----
Suy ra: v(t) = v 1(t) + v2(t) = a. l (t) - a. l (t - to)
~CH RC
Phan ll'Ilg voi ham dqt bi~n di~n ap: vi= a.l(t)
vi
t
0
• t < 0: vi =O,i=
0
vR= 0, vC = 0
Khoa: l>i¢n - TntiJng TCN KTCN Hung Vltdng Page5
- • t=O: vi=a
M~t khac: Vj = vC + vR
Ma vC = o (Di?n ap tren 1\1 kh6ng d9t bi~n).
r
Do do: . VR _a
vR =a ⇒ 1=_=
R R
• t > 0: Tµ Cn~p bfulg dong di?n i = vi - Ve
R
vC tang din, ⇒ i giam din, vR giam dk.
• t = oo : M~ch xac l~p.
Tl,l C n~p diy v6i vC =vi= a, vR = 0, i = 0
-r = RC : Duqc g9i la thm h~ng.
t
-r d~c trung cho t6c d:9 di~n
ra qua trinh qua d:9. -r cang 16n, qua trinh qua d:9 cang keo dai, m~ch lau xac l~p.
Phan ll'Ilg v6i xung vuong:
Vl al
t
0 tp 0
❖ Phan tich vi thanh t6ng cac ham ca ban, ta c,6:
vi =v1 +v2
V6i:
VJ= a.l(t)
v2 = - a.l(t - tp)
-th -(t-tp)h
vR =a.e -a.e
c:=:::> { -t/,:)- (1- -(t-tp)/,:)
vc = a. (1- e a. e
❖ Qua trinh v~t ly trong m~ch:
■ t < 0 : vi= 0 , i = 0 , vC= 0 , vR = 0
Khoa: Di?n - Trlidng TCN KTCN Hung Vlidng Page6
- -----~-------·----------
• 0 ~ t < tp : vi = a ; 1\1 C n~p di~n bing dong i = vi - v c .
R
vC tang din, ⇒ i giam din, vR giam.
• tp ~ t : vi = 0, tl,l C ph6ng di~n qua R, v6i dong i = - ~-
R
E>i~p ap vR giam d§.n d~n 0.
vR(t
a
--- --- t
a
vc(t)
~
a
' --- -----------
t
Khoa: Difn - Tn@ng TCN KTCN Hung Vztong Page7
- ----·--------------~--
Phan 1111g voi ham tuy~n tinh:
VI
kc vi= kt
t
'C
vi= kt
Bing each ly lu~n tuong tv, ta c6:
VR = kc.(1- e-th)
{
Ve= vi - v = kt -kc.(1- e- th )
R
'C
✓ M~ch RC lfty tin hi?u ra tren tai C thi dugc g9i la m~ch thong thftp(h~ thong ).
N€u m~ch h~ thong c6 thoi hing rftt 16n thi dugc g9i la m~ch tich phan (M~ch
l9c thong thftp ).
✓ M~ch RC lfty tin hi?u ra tren tai R thi dugc g9i la m~ch thong cao(thugng thong
). N€u m~ch thugng thong c6 thoi hing rftt nho thi dugc g9i la m~ch vi phan
(M~ch l9c thong cao).
M~ch thong thip RC
1 R
Vo
+
- ;j
Vi
L ------
Vi ,..., Vo .Ji
C BW
'--'
0
fc
Khoa: Difn - Trll
- mnh 1.8a Mq,ch thong thdp RC mnh 1.8b Dap ung tdn s6
Khoa: Di?n - Trlldng TCN KTCN Hung Vu'o'ng Page9
- • Tin hi~u ra 1§.y tren C.
• M~ch thong thfip cho cac tfn hi~u c6 tin s6 nho hon tin s6 dt qua hoan toan,
tfn hi~u c6 tin s6 cao bi suy giam bien de). Tfn hi~u ra tr€ pha so v6i tfn hi~u
vao.
1
• Tin s6 cit fc=--
21CR.C
T~i tk cit di~n ap ra c6 bien de)
a. M:_ich tich phan RC :
DN: M~ch tfch phan la m~ch ma di~n ap ra Vo(t) ti 1~ v6i tich phan theo thoi. gian cu.a
di~n ap vao Vi(t)0 :
V0 (t) = K fVi(t)dt
Trong d6 K la M s6 ti 1~.
M~ch tfch phan RC chfnh la m~ch l9c thong thfip RC khi tin hi~u vao c6 tin s6 fi rfit
16n so v6i tin s6 c[t fc cu.a m~ch.
• Thiit l~p cong thfrc:
Tu hlnh 1.8a ta c6: Vi (t)= VR(t) + VC (t) (1)
Tu di@u kien-tin
.
s6 fi rfit 16n so v6i
1
tin s6 dt fc ta c6:
fi>> f = - -
c 2nRC
1
⇒ R>>Xc=--
2nf;C
⇒ VR(t) >> Vc(t) (2) (vi dong i(t) qua R va C bfulg nhau)
Tu (1) va (2) ta c6:Vi (t) ~ VR(t) = R. i(t)
⇒ i(t) = Vi(t) (3)
R
Bi~n ap ra Vo (t):
1
Vo (t) =Vc(t) = c i(t)dt f
⇒ Vo(t) = -
q:
r:-
1 Vi(t)
dt
R
⇒ Vo(t) = RC j Vi(t)dt
Nhu v~y, di~n ap ra V0(t) ti 1~ v6i tich phan theo thoi. gian cu.a di~n ap vao Vi(t) v6i
1
he s6 ti le K la K = - - khi tin s6 fi rfit 16n so v6i fC .
. . RC
• BiJu kien mach tich phan:
1
fi >> fC fi>> - -
2nRC
Khoa: Di?n - Tnt
- 1
RC>>__ 1>>_1_ =L
21tfi 21tfi 21t
Trong do: 1 = R.C la hfmg s6 thoi gian.
Ti la chu ky cua tfn hi~u vao.
VD: Trnong hc;rp di?n ap vao Vi(t) la tin hi?u hinh sin qua m?,ch tich phan:
. Vi(t) = Vm.sinco(t) .
· 1 . V
D i?n ap ra: Vo(t)= - fV Sincotdt = __m_cos cot
. RC m coRC
vm
V 0(t) =--sin( mt - 90°)
OJRC
Nhu v~y, nSu them man di~u ki?n cua m?,ch tich phan nhu tren thi di?n ap ra bi tr~
pha 90° va bien d9 bi giam xu6ng v&:i M s6 ti l? la - 1 -.
. coRC
b. Bi?n ap vao la tin hi?u xung vuong :
Khi di?n ap vao la tin hi?u xung vu6ng co chu ky Ti thi co th€ xet ti l? h&ng s6 thoi
gian -c =RC so v&:i Ti d€ giai thich cac d?,ng song ra theo hi?n tuqng n?,p xa cua tlJ.
Gia si'.r di?n ap ngo vao la tin hi?u xung vu6ng c:t6i xung co chu ky Ti (hinh 1.9a).
• N@u m?,ch tich phan co hkg s6 th_oi gian -c=RC r§.t nho so v&:i Ti thi tl_l n?,p va
xa rit nhanh nen di?n ap ngo ra V 0(t) co d?,llg gi6ng nhu d?,ng di?n ap vao Vi(t)
(hinh 1.9b).
• N@u m?,ch tich phan co hkg s6 thoi gian -c= Ti thi tlJ n?,p va xa di?n ap theo
5
d?,ng ham s6 mu, bien d9 dinh cua di?n ap ra nho hon Vp ( hinh 1.9c)
• N@u m?,ch tich phan co h&ng s6 thoi gian -c r§.t 16n so v&:i Ti thi tlJ C n?,p r§.t
ch~m nen diyan ap ra co bien d9 rit thip (hinh 1.9d) nhung duong tang giam
di?n ap gin nhu duong thing.
Nhu v~y, m?,ch tich phan ch9n ttjs6 RC thich hc;rp thi co th€ si'.ra d?,llg xung vu6ng &
ngo vao thanh d?,ng song tam giac & ngo ra. N@u xung vu6ng c:t6i xung thi xung tam
giac ra la tam giac can.
Khoa: Di?n - TrctiJng TCN KTCN Hung Vctdng Page 11
- .
I .. t
a) J:)~ng s6ng: ngo vao. :
Vo(t)
V
--l----+-----i-----:,--------t
I I I
b) D~ng:song ngo:ra khi 1: t>Ti
mnh 1.9: Dr;mg song vao va ra
Vi(t)
to
Truong hqp ngo vao la m toff qua
m~ch tich phan.
Trong thoi gian ton & ngo vao co di~n ap cao -+---+-+-->-+---+--!----
- M~ch thong cao RC
- 1
vC
C
+
Vo
Vi
vi
Vo
BW
Vi R
Hinh J.Jla Mi:;tch thong cao RC Hinh I.lib Dap img tan s6
• Tin hi?u ra l&y tren R.
• M~ch thong cao cho cac tin hi?u c6 t§.n s6 cao hon t§.n s6 dt qua hoan toan, tin
hi?u c6 ffin s6 th&p bi suy giam bien d9. Tin hi?u ra s6m pha so v&i tin hi?u
vao.
1
• T§.n s6 dt fc=--
27iRC
T~i t§.n dt di?n ap ra c6 bien d9
a. M~ch vi phan RC:
BN: M~ch vi phan ia m~ch c6 di?n ap ng5 raV 0(t) ti 1? v&i d~o ham theo thai gian cua
di?n vao Vi(t).
Ta c6: Vo(t) = K _Q._ Vi(t)
dt
Trong d6 K la h? s6 ti l?.
M~ch vi phan RC chinh la m~ch l9c thong cao RC khi tin hi?u vao c6 tk s6 fi r&t
th&p so v&i t§.n s6 dt fc cua m~ch.
Trong ky thu~t xung, m~ch vi phan c6 tac dl)Ilg thu ht;p d9 r9ng xung t~o ra cac xung
nh9n d6 kich cac linh ki?n di€u khi6n hay linh ki?n cong su&t khac nhu SCR, Triac ...
• Thiit l{i,p cong thfrc:
Tu hinh l.lla ta c6: Vi (t)= VR(t) + VC (t) (1)
Tu di€u kien tk s6 fi r&t th&p so v&i t§.n s6 dt fc ta c6:
. 1
fi
- dV;{t) _ dVc(t) _ 1 dg(t) L-()
dt - dt - C dt - C 1 t
, .() dV.(t)
Hay 1a:1 t =C_'_ (3)
dt
E>i~n ap ra V 0 (t):
Vo(t) = VR(~ = R.i(t)
⇒ V/t) = RC Vi(t)
dt
Nhu v~y, di~n ap ra V 0(t) ti 1~ v6i vi phan ( d~o ham) theo thoi gian eua di~n ap vao
v6i M s6 ti 1~ K la K = RC khi t§.n s6 fi rftt thftp so v6i fC.
• Di€u kijn m(lch vi phfin:
1
fi
- Vi(t)
j
Vm
I I I
t
I
Ti I I I
a} D~ng sqng ng5 v,ao.
Vo(t) I
I
I I
I
I I
I
I
Vm
-+-----,----=-!----,'-------===~--t
V
I
I
.V
1
I
)~
I
b~ D~ng ~6ng ngo: ra khi "C
T
=_'
Vo(t)
I
I
I
I
5
I I
Vm
c) D~ng s6ng ng5 ra khi 1: < < Ti.
Hinh 1.12: D~g s6ng vao va ra cu.a m~ch vi
phan nh~ xung vu6ng.
Vi du 1: Cho m~ch nhu hinh ve:
C
vi= 5.l(t)
R= lKQ
R C = 470 pF
Vl A
\.J
E
Hay xac ! cho cac truong hqp sau:
a. E=O,
b. E= lV, Rl = oo
C. E=lV, Rl=2KQ
Bai giai
Khoa: lJifn - Trridng TCN KTCN Hung VlUJng Page 15
- a. E = 0, Rl = oo
M~ch tuang duang:
C
vi R
Vl = 5.l(t)
vR= 5.e- th
vC=5. (1-e-t/i:)
V&i --c =RC= 470.10- 12.1.10 3 = 470.10-9 = 0,47 (µs)
V
t
b.E = lV, Rl = oo
M~ch tuang duang:
C
R
vi ,._'V
E
✓ Xet tac d\filg cua ngu6n E:
iE = 0
v! =iE.R =0
Vi =i.R =0
✓ Xet tac d1,mg cua ngu6n vi:
Vi =i.R=0
v~ =5.(1-e- th )
--c =RC= 0.47 µs
✓ Cc)ng tac d\filg cua 2 ngu6n, suy ra:
VR = 5.e- th
Ve =5.(l-e-t/i:)-1
Khoa: Difn - Trridng TCN KTCN Hung VlllJng Page 16
- V
5 1-------;---------"--
4
t
C. E = lV, Rl -1 ------------------------- =2KQ
M~ch tuong duong:
C
R1 R
VI A
V
E
✓ Xet tac d\lllg cua
ngu6n E:
C
E
Taco: i = - - -
R+Rl
E
VR =I."R =- E - -R= - - (1V )
R+Rl 3
2
VE = - VE = i.R = - - (V)
✓ ' ~ d RI , I ~ .3
X et tac \lllg cua nguon VI :
2
R td = (Rl//R) =- (KQ)
3
i 5 -th
VR = VRtd = .e
v~ = 5.(1- e- th )
-c = Rtd.C = 0,313 µs
✓ C
- ==:>
VR = 5.e-
.
th
-1
{ V =5.(1-e-t/, ) - :
C 3
t
-2/3
M~ch RL:
L
Phan frng voi ham di}t bi~n di~n ap: vi = a. l (t)
• t
nguon tai.lieu . vn