- Trang Chủ
- Điện - Điện tử
- Giáo trình Hệ thống trang bị điện ô tô (Nghề: Công nghệ ôtô - Trung cấp): Phần 2 - Trường CĐ Nghề Kỹ thuật Công nghệ
Xem mẫu
- Bài 5 Bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống nâng hạ kính thời gian: 20h
Giới thiệu:
Hệ thống nâng hạ kính trên ô tô là tiện nghi phải có trên mọi chiếc xe ô tô.
Với những chiếc xe ô tô đầu tiên trên thế giới hệ thống này thường được điều chỉnh
nên, xuống bằng tay.. Hiện nay chức năng này hoàn toàn được điều chỉnh tự động
bằng điện. Với nhiều chế độ khác nhau từ Auto tới điều chỉnh theo ý người sử
dụng.
Mục tiêu
- Trình bày được nhiệm vụ của hệ thống nâng hạ kính
- Giải thích được cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống nâng hạ kính
- Kiểm tra, bảo dưỡng được hệ thống gạt nước mưa và phun rửa kính theo đúng
trình tự và yêu cầu kỹ thuật
- Đảm bảo an toàn lao động và vệ sinh công nghiệp, tích cực trong luyện tập.
Nội dung
A. Nhận dạng hệ thống nâng hạ kính
1. Khái quát chung về hệ thống nâng hạ kính
1.1 Nhiệm vụ
60
- - Hệ thống điều khiển cửa sổ điện là một hệ thống để mở và đóng các cửa sổ
bằng công tắc.
- Mô tơ cửa sổ điện quay khi vận hành công tắc điện cửa sổ điện. Chuyển động
quay của mô tơ điện cửa sổ điện này sau đó được chuyển thành chuyển động lên
xuống nhờ bộ nâng hạ cửa sổ để mở hoặc đóng cửa sổ.
1.2. Hệ thống cửa sổ điện có các chức năng sau đây:
- Chức năng đóng/ mở bằng tay
Khi công tắc cửa sổ điện bị kêo lên hoặc đẩy xuống giữa chừng, thì cửa sổ sẽ mở
hoặc đóng cho đến khi thả công tắc ra.
- Chức năng tự động đóng/mở cửa sổ bằng một lần ấn
Khi công tắc điều khiển cửa sổ điện bị kêo lên hoặc đẩy xuống hoàn toàn, thì cửa sổ
sẽ đóng và mở hoàn toàn.
Gợi ý:
Một số xe chỉ có chức năng mở tự động và một số xe chỉ có chức năng đóng/mở tự
động cho cửa sổ phía người lái
- Chức năng khoá cửa sổ
Khi bật công tắc khoá cửa sổ, thì không thể mở hoặc đóng tất cả các cửa kính trừ cửa
sổ phía người lái.
61
- - Chức năng chống kẹt cửa sổ
Trong quá trình đóng cửa sổ tự động nếu có vật thể lạ kẹt vào cửa kính thì chức năng
này sẽ tự động dừng cửa kính và dịch chuyển nó xuống khoảng 50mm.
- Chức năng điều khiển cửa sổ khi tắt khoá điện
Chức năng này cho phêp điều khiển hệ thống cửa sổ điện trong khoảng thời gian
45giây sau khi tắt khoá điện về vị trí ACC hoặc LOCK, nếu cửa xe phía người lái
không mở.
Tham khảo:
Chức năng vận hành cửa sổ liên kết với ổ khoá cửa xe phía người lái: Chức năng này
cho phêp đóng mở cửa sổ theo sự điều khiển ổ khoá cửa xe phía người lái và khoá
cửa từ xa.
- Nút Auto dùng để điều khiển kính tài xế, 3 công tắc nâng hạ kính chính để
tài xế điều khiển, công tắc hạ kính phụ để hành khách điều khiển. Bên cạnh đó, còn
có một công tắc “Lock” để chặn không cho các công tắc nâng hạ kính phụ hoạt
động.
2. Cấu tạo chung hệ thống nâng hạ kính
Hệ thống cửa sổ điện gồm có các bộ phận sau đây:
62
- 1. Bộ nâng hạ cửa sổ
2. Các môtơ điều khiển cửa sổ điện
3. Công tắc chính cửa sổ điện (gồm có các công tắc cửa sổ điện và công tắc khoá
cửa sổ).
4. Các công tắc cửa sổ điện
5. Khoá điện
6. Công tắc cửa (phía người lái)
2.1. Bộ nâng hạ cửa sổ
- Chức năng: Chuyển động quay của mô tơ điều khiển cửa sổ được chuyển
thành chuyển động lên xuống để đóng mở cửa sổ.
- Cấu tạo: Cửa kính được đỡ bằng đòn nâng của bộ nâng hạ cửa sổ. Đòn này
được đỡ bằng cơ cấu đòn chữ X nối với đòn điều chỉnh của bộ nâng hạ cửa sổ.
Cửa sổ được đóng và mở nhờ sự thay đổi chiều cao của cơ cấu đòn chữ X.
Gợi ý:
Các loại bộ nâng hạ cửa sổ khác với loại cơ cấu tay đòn chữ X là loại điều khiển
bằng dây và loại một tay đòn.
2.2. Mô tơ điều khiển cửa sổ điện
- Chức năng: Mô tơ điều khiển cửa sổ điện quay theo hai chiều để dẫn động bộ
63
- nâng hạ cửa sổ.
- Cấu tạo: Mô tơ điều khiển cửa sổ điện gồm có ba bộ phận: Mô tơ, bộ truyền
bánh răng và cảm biến. Mô tơ thay đổi chiều quay nhờ công tắc. Bộ truyền bánh răng
truyền chuyển động quay của mô tơ tới bộ nâng hạ cửa sổ. Cảm biến gồm có công tắc
hạn chế và cảm biến tốc độ để điều khiển chống kẹt cửa sổ.
2.3. Công tắc chính cửa sổ điện
64
- - Công tắc chính cửa sổ điện điều khiển toàn bộ hệ thống cửa sổ điện.
- Công tắc chính cửa sổ điện dẫn động tất cả các mô tơ điều khiển cửa sổ điện.
- Công tắc khoá cửa sổ ngăn không cho đóng và mở cửa sổ trừ cửa sổ phía
người lái.
- Việc xác định kẹt cửa sổ được xác định dựa trên các tín hiệu của cảm biến tốc
độ và công tắc hạn chế từ mô tơ điều khiển cửa sổ phía người lái (các loại xe có chức
năng chống kẹt cửa sổ)
2.4. Các công tắc cửa sổ điện
Công tắc cửa sổ điện điều
khiển dẫn động mô tơ điều
khiển cửa số điện của cửa sổ
phía hành khách phía trước và
phía sau. Mỗi cửa có một công
tắc điện điều khiển.
65
- 2.5. Khoá điện
Khoá điện
truyền các tín
hiệu vị trí ON,
ACC hoặc LOCK
tới công tắc
chính cửa sổ điện
để điều khiển
chức năng cửa sổ
khi tắt khoá điện.
2.6. Công tắc
cửa xe
Công tắc cửa xe
truyền các tín
hiệu đóng hoặc
mở cửa xe của
người lái (mở
cửa: ON, đóng
cửa OFF) tới
công tắc chính
cửa sổ điện để
điều khiển chức
năng cửa sổ khi
tắt khoá điện.
B. Tháo, lắp, kiểm tra hệ thống nâng hạ kính
1. Nguyên lý hoạt động hệ thống nâng hạ kính
66
- HOT AT ON HOT AT ALL TIMES
10A Hép cÇu ch× 20A
1 Hép r¬ le 4
3 2
C«ng t¾c cöa sæ ®iÖn
OFF OFF OFF OFF
DOWN UP UP
UP DOWN UP
DOWN DOWN
§éng c¬ §éng c¬
cöa sæ ph¶i cöa sæ tr¸i
M¸t M¸t
- Khi khóa điện ở nấc ON sẽ có dòng điện đi qua cuộn hút của rơle làm đóng
cung cấp dòng đến công tắc cửa sổ điện
- Nếu muốn nâng kính chỉ việc điều khiển công tắc nâng hạ kính lên, khi đó
công tắc đang ở vị trí OFF chuyển sang nấc UP. Khi đó sẽ có dòng điện đi từ công tắc
67
- cửa sổ điện → UP → động cơ cửa sổ điện → công tăc cửa sổ điện → mát, dòng điện
này sẽ làm động cơ nâng kính quy theo chiều nâng kính lên.
- Nếu muốn hạ kính chỉ việc điều khiển công tắc nâng hạ kính xuống, khi đó
công tắc đang ở vị trí OFF chuyển sang nấc DOWN. Khi đó sẽ có dòng điện đi từ
công tắc cửa sổ điện → DOWN → động cơ cửa sổ điện → công tăc cửa sổ điện →
mát, dòng điện này sẽ làm động cơ nâng kính quy theo chiều hạ kính xuống.
- Khi điều khiển UP hoăc DOWN quá giới hạn vít lưỡng kim trong từng môtơ sẽ
mở ra và việc điều khiển không hợp lý này sẽ bị vô hiệu hóa.
2. Tháo, lắp, kiểm tra, bảo dưỡng mạch điện nâng hạ kính
2.1. Những hư hỏng thường gặp
- Motor hỏng: Không xuất hiện âm thanh và không có chuyển động khi nhấn
nút lên/xuống kính.
- Một số bánh răng bị mòn hoặc gãy dưới sức nặng của cửa kính. Việc liên tục
điều khiển kính lên/xuống cũng khiến tình trạng các bánh răng nhanh xuống cấp.
- Một số những dây cáp của hệ thống bị kẹt trong trục xoắn hoặc bị đứt. Trong
trường hợp này thường phát ra những tiếng động nhỏ khi nhấn nút lên/xuống cửa
kính. Motor quay nhưng lại bị kẹt ở dây cáp khiến cửa kính không thể lên hoặc
xuống hẳn.
2.2 Trình tự tháo, lắp hệ thống nâng hạ kính
2.3
68
- 2.3. Sửa phần nẹp kính
- Nẹp kính của cửa sổ chịu trách nhiệm cản nước mưa ra ngoài bằng cách giữ
chặt mép khi cửa sổ được cuộn lên, cách âm cho xe khỏi tiếng ồn trên đường.
- Làm sạch nẹp kính với Axeton sẽ làm sạch những vết mỡ, bẩn bám vào mà
gây cản trở cho cửa hoặc làm cửa không được kín khít. Cẩn thận không để a-xê-tôn
dính vào sơn xe và tấm thảm.
- Sửa lại những vết rách nhỏ có thể sử dụng súng bắn keo hoặc keo dán
- Thay thế nẹp kính đã cũ
+ Sử dụng một dụng cụ để trượt giữa chiếc cửa và nẹp kính.
+ Móc dụng cụ bên dưới nẹp kính và kéo lên
+ Khi nẹp kính cũ được lấy ra, thay nẹp kính mới bằng cách lắp nó vào cùng
vị trí với miếng cũ và đẩy mạnh.
CÂU HỎI ÔN TẬP
Câu 1: Trình bày chức năng của hệ thống nâng, hạ kính?
Câu 2: Trình bày cấu tạo chung của hệ thống nâng, hạ kính?
Câu 3: Trình bày những hư hỏng chính của nẹp kính cửa sổ?
Câu 4: Vẽ hình và trình bày nguyên lý làm việc của hệ thống nâng, hạ kính?
69
- Bài 6: Bảo dưỡng sửa chữa hệ thống đóng mở cửa thời gian: 05h
Giới thiệu
Cửa tự động được biết đến là loại cửa đóng, mở thông minh, tức là nó hoạt
động không cần nhờ sức kéo của con người mà dựa trên xung điện được kích
hoạt bằng cảm biến, điều khiển từ xa hoặc chính chiếc điện thoại của bạn. Vì
vậy, cửa tự tự động là một phiên bản cao cấp hơn hẳn so với các cánh cửa
truyền thống kiểu cũ. Lắp đặt cửa đóng mở tự động trở thành chìa khóa để nâng
cấp không gian sống, giúp con người hiện đại tiết kiệm nhiều thời gian và sức
lực.
Mục tiêu
- Trình bày được nhiệm vụ của hệ thống đóng mở cửa
- Giải thích được cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống đóng mở cửa
- Kiểm tra, bảo dưỡng được hệ thống đóng mở cửa theo đúng trình tự và yêu cầu
kỹ thuật.
- Đảm bảo an toàn lao động và vệ sinh công nghiệp, tích cực trong luyện tập.
Nội dung
1. Khái quát chung hệ thống khóa cửa
70
- - Chức năng khoá/mở khoá bằng tay
- Hệ thống điều khiển khoá cửa không đơn thuần đóng/mở các cửa xe bằng
công tắc cơ khí, mà còn điều khiển mô tơ điện tuỳ theo sự vận hành công tắc điều
khiển khoá cửa và chìa khoá.
- Hệ thống cũng có chức năng chống quên chìa khoá, chức năng mở khoá hai
bước và chức năng bảo vệ. Các chức năng của hệ thống khác nhau tuỳ theo kiểu xe,
cấp nội thất và thị trường.
Khi ấn công tắc điều khiển khoá cửa về phía khoá/mở khoá, thì tất cả các cửa đều
được khoá/mở khoá.
- Chức năng khoá/mở khoá cửa bằng chìa
71
- Khi chìa khoá được tra vào ổ khoá của cửa phía người lái và hành khách và xoay về
vị trí khoá/mở khoá, thì tất cả các cửa đều được khoá/mở.
Gợi ý:
Khi cửa được khoá/mở khoá bằng chìa, thì chỉ có cửa đó có thể khoá hoặc mở bằng
hoạt động cơ khí.
Gần đây, một số kiểu xe không có ổ khoá ở cửa trước phía hành khách.
- Chức năng mở khoá hai bước
Đây là chức năng mở khoá bằng chìa. Khi chìa khoá được dùng để mở khoá một cửa,
thì chỉ duy nhất cửa đó mới mở được bằng thao tác thứ nhất (bước 1). Còn các cửa
khác muốn mở được, thì phải dùng thao tác thứ hai (bước 2).
- Chức năng chống quên chìa khoá
Khi mở cửa phía người lái và chìa khoá đang ở trong ổ khoá điện, việc xoay núm
khoá cửa về vị trí khoá (với công tắc vị trí khoá tắt OFF) sẽ mở tất cả các cửa nhờ
mạch chống quyên chìa. Khi công tắc điều khiển khoá cửa hoạt động để khoá cửa
như ở điều kiện trên, thì tất cả các cửa được khoá một lần và mở lại do được kích hoạt
bởi mạch chống quên chìa khoá.
- Chức năng bảo vệ
Để ngăn không cho cửa mở khoá bằng cách ấn công tắc điều khiển khoá cửa bằng
một thanh hoặc một dụng cụ tượng tự qua khoảng trống giữ kính cửa và khung cửa,
khi cửa sổ đang mở, thực hiện thao tác khoá cửa bằng chìa hoặc bộ điều khiển từ xa
(bộ điều khiển khoá cửa từ xa) sẽ thiết lập chức năng bảo vệ khoá cửa và loại bỏ chức
năng mở khoá nhờ công tắc điều khiển cửa.
- Chức năng điều khiển cửa sổ điện khi đã tắt khoá điện
ởmột số hệ thống điều khiển khoá cửa, rơle cấp nguồn nằm trong rơle tổ hợp điều
khiển cấp điện cho hệ thống cửa sổ điện khi chức năng điều khiển cửa sổ điện sau khi
tắt khoá điện được kích hoạt.
72
- 2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống đóng mở cửa
1.1. Cấu tạo của hệ thống đóng mở cửa
Hệ thống điều khiển khoá cửa được điều khiển bằng rơle tổ hợp bao gồm các
chi tiết sau:
73
- - Rơle tổ hợp (ECU điều khiển khoá cửa)
Rơle tổ hợp nhận các tín hiệu từ mỗi công tắc và truyền các tín hiệu khoá/mở khoá
cho mỗi cụm khoá cửa để dẫn động môtơ điều khiển khoá cửa cho từng cửa.
- Khoá cửa
Cụm khoá cửa khoá/mở khoá từng cửa. Các cửa có thể được khoá/mở khóa khi mô
tơ điều khiển khoá cửa đặt bên trong được kích hoạt bằng điện.
- Khoá điện
- Công tắc cảnh báo mở khoá bằng chìa
Công tắc cảnh báo mở khoá cửa bằng chìa xác định xem chìa khoá điện đã được tra
vào ổ khoá điện chưa.
- Công tắc cửa của lái xe
- Công tắc điều khiển khoá cửa (Công tắc chính cửa sổ điện)
Trong các trường hợp khác, thao tác khoá/mở khoá được điều khiển bằng ECU trong
MPX (hệ thống thông tin đa c
2.2. Nguyên lý hoạt động của hệ thống đóng mở cửa
74
- - Khi ấn vào công tắc mở khoá của bộ phận điều khiển từ xa chỉ một lần, thì rơle
tổ hợp sẽ bật Tranrito Tr3 và rơle mở khoá cửa xe của người lái (D) và cuối cùng chỉ
quay mô tơ điều khiển khoá cửa của cửa xe phía người lái về phía khoá cửa.
- Khi ấn lên công tắc mở khoá của bộ điều khiển từ xa hai lần liên tiếp trong thời
gian 3 giây, thì rơle tổ hợp sẽ bật cả hai Tranrito Tr3 và Tr2 đồng thời bật các rơle mở
khoá (D) và (P) của các cửa phía người lái và hành khách và quay mô tơ khoá các
cửa này về phía khoá.
3. Kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống
3.1. Thay thế pin của bộ điều khiển từ xa (loại chìa khoá rời)
Chú ý:
Vì tất cả các chi tiết là các chi tiết điện tử chính xác, vì vậy cần phải đặc biệt cẩn
thận.
Không được thay đổi các đầu cực.
75
- (1) Dùng tô vít chính xác đầu
dẹt. Để tháo pin của bộ điều
khiển từ xa.
(2) Để cực dương hướng lên
trên, lắp pin vào bộ điều khiển
từ xa.
(3) Kiểm tra gioăng chữ O xem
có bị xoắn hoặc lệch vị trí
không. Sau đó lắp nắp đậy vào
bằng tuốc nô vít chính xác đầu
dẹt.
(4) Sau khi thay thế bộ điều
khiển từ xa phải đăng ký mã
nhận biết. Việc thay thế mã
nhận biết được thực hiện bằng
thao tác hoạt động ổ khoá điện
và đóng mở cửa xe của người
lái.
Gợi ý:
Phương pháp ghi lại mã nhận
biết khác nhau tuỳ theo loại xe.
Cần tham khảo Sách hướng dẫn
sửa chữa để có thêm thông tin
chi tiết.
Tham khảo
Khi thay thế bộ điều khiển từ
xa mà mã nhận biết của nó
không thể ghi lại được, thì phải
thay thế cả ROM trong bộ nhận
tín hiệu điều khiển cửa xe.
3.2. Tháo rời bộ chấp hành khóa cửa điện ra khỏi cửa
- Tháo tapi cửa
Sử dụng vít bake hoặc vít dẹp để tháo rời các bulong hay vít giữ tapi cố định trên
cánh cửa (chú ý không làm xước lớp sơn xung quanh tapi), sau đó hãy lấy tapi ra
76
- khỏi cánh cửa. Nếu xe của bạn được trang bị hệ thống nâng hạ kính điện tử, thì bạn
cần rút giắc cắm điện ra trước rồi mới lấy tapi ra.
- Tháo miếng nhựa dán trên cánh cửa
Dùng tay nhẹ nhàng kéo miếng nhựa dán trên cánh cửa, bạn sẽ thấy miếng nhựa
này ngay sau khi tháo tapi xuống. Nó có nhiệm vụ ngăn chặn nước lọt vào trong
cánh cửa, hạn chế tối đa tình trạng hư hỏng các chi tiết bên trong.
- Tháo các dây cáp và kẹp
Nhìn vào bên trong cánh cửa, gần với vị trí tay nắm cửa bạn sẽ thấy các dây cáp
bằng kim loại có gắn các kẹp màu vàng. Sử dụng vít dẹp để tháo rời thanh kim loại
ra khỏi kẹp.
77
- - Tháo các bulong giữ bộ chấp hành
- Tháo giắc cắm điện trên bộ chấp hành.
3.3. Sửa chữa bộ chấp hành khóa cửa điện
- Chuẩn bị: dao cạo nhỏ cứng, búa nhỏ và một số dụng cụ cần thiết khác có
trong bộ dụng cụ sửa chữa.
- Mở vỏ của bộ chấp hành khóa cửa
78
- + Lách dao vào đường tiếp giáp giữa 2 lớp vỏ của bộ chấp hành (chú ý cẩn
thận tránh không làm tay bị đứt/dập).
+ Đặt bộ chấp hành lên bề mặt cứng chắc, sau đó dùng búa nhỏ gõ lên dao làm
sao cho dao đi vào trong bộ chấp hành đủ sâu. Tiến hành làm như vậy xung quanh
chu vi của bộ chấp hành để bạn có thể tách lớp vỏ của bộ chấp hành ra.
+ Sau khi đã tiến hành làm đủ một vòng, lúc này bạn có thể dễ dàng nậy nắp
ra.
- Tháo mô tơ điện ra khỏi bộ chấp hành
- Tháo phần đuôi của mô tơ
Sử dụng con dao mỏng hay vít dẹp loại nhỏ để nậy phần đuôi của mô tơ ra (chú ý
thao tác cẩn thận nếu không muốn chổi than hư hỏng).
- Làm sạch và lắp các chi tiết lại
Sử dụng giấy nhám 1000 để vệ sinh trục quay của mô tơ hoặc dùng bình xịt để loại
bỏ các lớp mỡ cũ bám trên chổi than.
79
nguon tai.lieu . vn
