Xem mẫu
- Giáo trình
Công nghệ lọc dầu
- M CL C
N i dung Trang
Chương 1. T NG QUAN V NHÀ MÁY L C D U ............................................. 3
Chương 2. CÁC QUÁ TRÌNH X LÝ BAN ð U .................................................. 8
Chương 3. QUÁ TRÌNH CHƯNG C T D U THÔ............................................... 17
Chương 4. QUÁ TRÌNH CRACKING NHI T ....................................................... 38
Chương 5. QUÁ TRÌNH CRACKING XÚC TÁC.................................................. 50
Chương 6. QUÁ TRÌNH HYDROCRACKING XÚC TÁC.................................... 71
Chương 7. QUÁ TRÌNH REFORMING XÚC TÁC ............................................... 83
Chương 8. QUÁ TRÌNH ALKYL HÓA ................................................................ 119
Chương 9. QUÁ TRÌNH ISOMER HÓA .............................................................. 132
Chương 10. CÁC QUÁ TRÌNH X LÝ B NG HYDRO .................................... 140
Chương 11. CÁC QUÁ TRÌNH LÀM S CH ....................................................... 152
Chương 12. S PHÁT TRI N C A CÔNG NGH L C D U.......................... 186
2
- Chương 1
T NG QUAN V NHÀ MÁY L C D U
1. M c ñích c a nhà máy l c d u.
Nhà máy l c d u là nơi th c hi n các quá trình ch bi n d u thô thành các
s n ph m d u m . Cơ c u v các s n ph m d u m ph i ñáp ng ñư c nhu
c u tiêu th c a th trư ng theo t ng khu v c và s phân chia s n xu t trên
ph m vi th gi i.
Ngoài ra, nhà máy l c d u ph i ñ m b o ch t lư ng cho các s n ph m s n
xu t t nhà máy theo các tiêu chu n ch t lư ng ñã qui ñ nh.
M c ñích c a nhà máy l c d u có th phát h a theo sơ ñ sau:
Ngoài ra, nhà máy l c d u còn cung c p m t lư ng nguyên li u r t l n cho
ngành công nghi p hóa d u như: dung môi, s i nhân t o, nh a, hóa ch t cơ
b n, phân bón, ...
Qui trình ch bi n c a nhà máy l c d u ñư c minh h a trong sơ ñ sau:
3
- 2. Nhi m v c a nhà máy
2.1 Ti p nh n và v n chuy n d u thô
Có th ti p nh n m t lư ng l n d u thô v c s lư ng l n ch ng lo i,
nh m tránh s tác ñ ng c a s bi n ñ ng r ng l n v ngu n nguyên li u và có
th c u thành nguyên li u phù h p v i ch ñ công ngh c a nhà máy nh m
ñáp ng ñư c yêu c u v cơ c u s n ph m d u m c a th trư ng. Có th ti p
nh n b ng c u c ng ho c ñư ng ng.
2.2 Ch bi n d u thô
Th c hi n các quá trình ch bi n d u thô thành các s n ph m d u m hay
ch t n n.
2.3 Ki m tra ch t lư ng
Th c hi n vi c ki m tra ch t lư ng các nguyên li u và s n ph m c a nhà
máy nh m theo dõi các quá trình ch bi n và ñ m ch t lư ng cho các s n
ph m t o thành.
3. Các quá trình ch bi n trong nhà máy l c d u
Tùy vào nguyên li u d u thô và m c ñích c a nhà máy l c d u mà qui trình
công ngh ch bi n r t khác nhau. Nhưng nhìn chung, quá trình ch bi n t ng
th c a nhà máy l c d u có th mô t như sơ ñ sau:
4
- Sơ ñ ch bi n d u thô
Tuy nhiên, các quá trình ch bi n trong các nhà máy l c d u luôn bao g m
các b ph n sau:
3.1 Quá trình phân tách
T o ra các phân ño n cơ s nh m ñáp ng m c ñích s d ng cho các quá
trình ch bi n ti p theo (chưng c t, trích ly…).
3.2 Quá trình chuy n hoá
Nh m t o ra các phân t m i có tính ch t phù h p v i s n ph m s d ng
(alkyl hóa, isomer hóa, reforming, cracking,…).
3.3 Quá trình x lý
Nh m lo i b các t p ch t không mong mu n có m t trong thành ph n các
phân ño n và s n ph m, nh m ñáp ng yêu c u làm nguyên li u cho quá trình
ch bi n ti p theo hay ñ t ch t lư ng s n ph m thương ph m.
5
- Sơ ñ phân tách d u thô
3.4 Các quá trình b o v môi trư ng
Bao g m các quá trình x lí môi trư ng nh m b o ñ m an toàn môi trư ng
làm vi c và môi trư ng t nhiên xung quanh nhà máy (bao g m các quá trình
x lý khí, nư c th i, ch t th i, khí chua …).
Thang quy ñ i gi a các d ng năng lư ng
1 t n d u thô = 1 TOE (tons oil eguivalent)
1 t n than ñá = 0,66 TOE
1000 m3 N.Gas = 0,99 TOE
1000 Kw ñi n = 0,222 TOE
6
- Nhà máy l c d u t i Iraq
7
- Chương 2
CÁC QUÁ TRÌNH X LÝ BAN ð U
1. n ñ nh d u nguyên khai
Sau khi ñư c khai thác t các gi ng áp su t cao, trung bình và th p d u
chưa n ñ nh, nghĩa là chưa tách các h p ph n nh (etan, propan, butan và
m t ph n pentan), v n chuy n khó và không kinh t vì trong quá trình v n
chuy n có th th t thoát các hydrocarbon nh là các nguyên li u có giá tr .
Khí thu h i có th ñư c s d ng làm nguyên li u b sung cho các nhà máy
ch bi n d u, do ñó c n ñư c thu h i tri t ñ . D u sau khi khai thác ñư c lo i
khí nh gi m áp su t, ñưa vào b ch a ñ l ng và tách kh i nư c, sau ñó ñư c
ñưa ñi n ñ nh hóa, nghĩa là tách các hydrocarbon nh (etan, propan, butan và
m t ph n pentan). D u n ñ nh ñư c ñưa ñi x lý nhi t – hóa, sau ñó ñ n c m
công ngh lo i mu i b ng ñi n (EDS).
Trong d u có ch a khí hòa tan, nư c và mu i. Hàm lư ng khí trong d u
khai thác t 1÷2 ñ n 4%. S dao ñ ng c a hàm lư ng khí ph thu c vào d ng
d u, ñi u ki n n ñ nh hóa, hình th c v n chuy n, d ng b n ch a d u trong
nhà máy và ñi u ki n khí quy n… Trong quá trình n ñ nh hóa nh n ñư c
nguyên li u cho công nghi p hóa d u; các phân ño n d u n ñ nh t t khi ñư c
chưng c t khi n cho ch ñ công ngh trong tháp s ít dao ñ ng hơn, t o ñi u
ki n ngưng t xăng trong thi t b làm l nh t t hơn; lo i b kh năng m t mát
phân ño n xăng nh do cu n theo khí. Lo i butan ñư c coi là m c n ñ nh
hóa t i ưu c a d u. Tuy nhiên trong m t s trư ng h p c n ph i lo i m t ph n
phân ño n pentan (lo i 40 ÷ 80% hàm lư ng c a nó trong d u).
2. Tách mu i - nư c
N u trong d u có hàm lư ng nư c và mu i cao ch ñ công ngh c a các
quá trình b phá h y, làm tăng áp su t trong thi t b và gi m công su t. Mu i
còn có tác h i l n hơn. Mu i ñóng trên b m t các thi t b trao ñ i nhi t, làm
gi m h s truy n nhi t, d n t i tăng chi phí nhiên li u, gi m công su t thi t
b.
8
- Nư c trong d u thư ng t o thành d ng nhũ tương khó phá h y. Nư c
trong d u ch a nhi u mu i khoáng khác nhau và m t s kim lo i hòa tan.
Các cation thư ng g p trong nư c là Na+, Ca2+, Mg2+ và m t lư ng Fe2+ và
K+ ít hơn. Các anion thư ng g p là Cl- và HCO3-, còn SO42- và SO32- v i m t
lư ng ít hơn. Ngoài ra, trong d u còn có m t s oxit không phân ly như
Al2O3, Fe2O3, SiO2. Hàm lư ng t ng c a mu i khoáng (ñ khoáng) c a nư c
có th t dư i 1% ñ n 20 ÷ 26%. M t s mu i khoáng d b th y phân (xem
trong ph n ti p theo), do ñó nư c ñi kèm theo d u m là v n ñ ñư c quan
tâm.
Mu i trong d u t n t i d ng hòa tan trong nư c ho c tinh th có tính
ch t khác nhau. Clorua natri h u như không hòa tan. Clorua canxi trong ñi u
ki n tương ng có th th y phân ñ n 10% và t o HCl. Clorua maghê th y
phân 90% và quá trình này di n ra c nhi t ñ th p. Do ñó nư c có th là
nguyên nhân ăn mòn thi t b . Th y phân clorua maghe:
MgCl2 + H2O MgOHCl + HCl
Di n ra dư i tác d ng c a nư c ch a trong d u và do nư c k t tinh clorua
maghê. Ăn mòn dư i tác d ng c a s n ph m th y phân di n ra trong vùng
nhi t ñ cao (các ng c a lò nung, thi t b bay hơi, tháp c t) và trong các thi t
b nhi t ñ th p (thi t b ngưng t và thi t b làm l nh).
Trong ch bi n d u do phân h y h p ch t lưu huỳnh t o H2S là
nguyên nhân ăn mòn m nh, ñ c bi t khi k t h p v i HCl. H2S khi có nư c
ho c dư i nhi t ñ cao tác d ng v i kim lo i c a thi t b t o sulfur s t:
Fe + H2S FeS + H2
Màng FeS che ph b m t kim lo i, b o v nó không b ăn mòn ti p,
nhưng khi có có HCl màng b o v b phá h y do sulfur s t tham gia vào ph n
ng sau:
FeS + 2 HCl FeCl2 + H2S
Clorua s t chuy n thành dung d ch nư c, còn hydro sulfur ñư c gi i
phóng l i tác d ng v i s t.
B i và mu i gây ăn mòn ng d n, tích lũy l i trong s n ph m d u làm
gi m ch t lư ng c a chúng. Trong quá trình lo i mu i bên c nh clorua cũng
lo i 50 ÷ 70% các h p ch t vanadium và niken, ph n l n h p ch t angtimon
9
- và các t p ch t khác có kh năng ñ u ñ c xúc tác và ăn mòn thi t b trong các
quá trình ch bi n ti p.
Do nư c t n t i trong d u d ng nhũ tương b n v ng nên các phương
pháp lo i nư c t p trung vào vi c phá nhũ tương trong d u. Có 3 phương
pháp phá nhũ: cơ h c, hóa h c và ñi n.
2.1 Phương pháp cơ h c
L ng: L ng ñư c ng d ng cho nhũ tương m i, không b n, có kh năng
tách l p d u và nư c do chúng có tr ng lư ng riêng khác nhau. Nung nóng
làm tăng nhanh quá trình phá nhũ do s hòa tan c a màng b o v nhũ tương
vào d u tăng, gi m ñ nh t môi trư ng và gi m s chênh l ch kh i lư ng
riêng. Trong các xí nghi p lo i nư c b ng phương pháp l ng ñư c th c hi n
trong thi t b nung nóng-lo i nư c d ng hình tr ñ ng có ñư ng kính 1,5 ÷ 2
m và chi u cao 4 ÷ 5 m (hình 7). Trong ñó d u ñư c hâm nóng ñ n 60oC b ng
ñèn ñ t khí l p dư i ñáy thi t b .
Trong nhà máy ch bi n d u nư c ñư c lo i ti p b ng cách gia nhi t ñ n
120 ÷ 160oC và ñ l ng áp su t 8 ÷ 15 atm (ñ nư c không sôi) trong 2 ÷ 3
gi .
Sơ ñ thi t b nung nóng
- l ng nư c
I - Nhũ tương.
II - D u thô.
III - Nư c.
IV - Khí nhiên li u
10
- L c: L c ñ tách nư c ra kh i d u d a trên tính th m ư t l a ch n các
ch t l ng khác nhau c a các v t li u. Cát th ch anh d th m ư t nư c hơn,
còn pirit (FeS2) th m ư t d u t t hơn. ð làm khan d u b ng phương pháp l c
s d ng bông th y tinh, mùn cưa. Các h t nư c nh li ti bám vào các c nh
nh n c a mùn cưa ho c s i bông th y tinh, liên k t v i nhau thành gi t l n d
ch y xu ng dư i.
L c ng d ng trong trư ng h p khi nhũ tương ñã b phá nhưng nh ng gi t
nư c còn gi tr ng tháp lơ l ng và không l ng xu ng ñáy. Hi u qu c a
tháp l c cao. Thí d trong tháp l c v i 3 l p bông th y tinh ñã gi m hàm
lư ng mu i t 582 xu ng ñ n 20 mg/l. Như c ñi m cơ b n c a phương pháp
l c là màng l c nhanh b mu i và b i ñóng bít và ph i thay th .
2.2 Phương pháp hóa h c
Phá h y nhũ tương trong trư ng h p này ñư c th c hi n b ng cách s
d ng các ch t ho t ñ ng b m t (CHðBM) có tác d ng như ch t phá nhũ. Phá
nhũ b ng phương pháp hóa h c ñư c ng d ng r ng rãi. Phương pháp này có
ñ c ñi m là m m d o và ñơn gi n. Các ch t phá nhũ t t là các ch t phá nhũ
hi u qu cao, li u lư ng th p, s n có, không ăn mòn thi t b , không làm thay
ñ i tính ch t c a d u, không ñ c ho c d tách ra kh i nư c. ð tăng nhanh
phá nhũ c n hâm nóng d u. Sơ ñ công ngh phá nhũ nhi t hóa trình bày
trong hình 8.
Sơ ñ công ngh phá nhũ nhi t hóa trong d u
1- B trao ñ i nhi t; 2- thi t b nung nóng b ng hơi; 3- b l ng
I- D u nguyên li u; II- ch t phá nhũ; III- nư c m i; IV- d u lo i nư c;
V- hơi nư c; VI- nư c tách ra.
11
- 2.3 Phương pháp phá nhũ tương d u b ng ñi n trư ng
S d ng ñi n trư ng ñ làm khan nư c ñư c ng d ng r ng rãi trong các
xí nghi p và nhà máy ch bi n d u t ñ u năm 1990. Khi ñưa nhũ tương d u
vào ñi n trư ng xoay chi u các h t nư c tích ñi n âm b t ñ u di chuy n bên
trong gi t nư c, t o cho nó d ng hình trái lê, ñ u nh n c a qu lê hư ng v
ñi n c c. Khi thay ñ i c c c a ñi n c c, gi t nư c hư ng ñ u nh n v hư ng
ngư c l i. T n s ñ i hư ng c a gi t d u b ng v i t n s thay ñ i c a ñi n
trư ng. Dư i tác d ng c a l c kéo các h t nư c riêng l hư ng v c c dương,
chúng va ch m v i nhau và trong ñi n trư ng ñ m nh t o thành các ñám
mây ñi n môi, nh ñó các gi t nư c nh s l n lên, khi n cho chúng d l ng
xu ng trong thùng ñi n trư ng.
Sơ ñ c m làm khan b ng ñi n
1- Thi t b gia nhi t b ng hơi; 2- thi t b tr n; 3- thi t b làm khan b ng
ñi n.
I- D u nguyên li u; II- hơi nư c; III- ch t phá nhũ; IV-d u khan và ñã lo i
mu i; V- nư c tách ra
.
12
- Sơ ñ lo i nư c- mu i b ng ñi n v i thi t b lo i nư c n m ngang
1- Thi t b lo i nư c n m ngang; 2- Thi t b gia nhi t b ng hơi; 3- B trao
ñ i nhi t.
I- D u nguyên li u; II- ch t phá nhũ; III- nư c m i; IV- ki m; V- nư c
l ng; VI- d u lo i nư c.
Sơ ñ công ngh lo i nư c ñi n trư ng (EDW) d n ra trong hình, thi t b
có công su t 6.000 t n/ngày. Nhũ tương d u sau khi ñư c nung nóng s ti p
xúc v i nư c m i. Thêm ch t phá nhũ vào h n h p này, sau ñó nó ñư c chia
vào hai thi t b lo i nư c ñi n. Trong ñó nhũ tương b phá h y, nư c rút ra t
phía dư i ñ vào kênh thoát nư c, còn d u l y ra t phía trên và ñưa vào b
l ng. D u lo i mu i và nư c bơm vào b ch a, sau ñó vào ng d n.
ð phá nhũ không b n quá trình lo i nư c ti n hành hai b c: I- ch bi n
nhi t–hóa; II - x lý ñi n. ð phá nhũ b n v ng quá trình lo i nư c ti n hành
3 b c: I- nhi t hóa; II và III- ñi n. Trong quá trình làm khan hai b c k t h p
nhi t hóa và ñi n m c lo i nư c ñ t 98% ho c cao hơn.
Ngày nay thi t b lo i nư c b ng ñi n d ng n m ngang, làm vi c nhi t
ñ 160oC và 18 atm ñư c ng d ng r ng rãi. Trong hình 10 gi i thi u sơ ñ
lo i nư c b ng ñi n d ng n m ngang v i b n thi t b , m t thi t b ñ lo i
nư c, ba thi t b còn l i ñ lo i mu i. Sơ ñ có công su t 7 tri u t n d u/năm.
13
- Lo i mu i ñư c th c hi n b ng cách thêm nư c và ch t phá nhũ. D u t b n
ch a ñư c bơm b ng máy bơm qua h trao ñ i nhi t vào các thi t b lo i nư c
l p ñ t n i ti p nhau. ð ng th i n p nư c nóng và ch t phá nhũ vào d u.
Lo i mu i di n ra trong ñi n trư ng ñi n th 32 ÷ 33 kW nhi t ñ 120 ÷
130oC và áp su t 8 ÷ 10 atm. D u sau khi x lý ch a 5 ÷ 10 mg mu i/l, cho
phép c m chưng c t d u làm vi c liên t c trong ít nh t hai năm.
Trư c ñây trong công nghi p ch bi n d u l c d u ch g m c m chưng c t
khí quy n (AR) v i công su t kho ng 3 tri u t n d u/năm. V i k t qu hoàn
thi n công ngh ch bi n sơ c p m t m t ngư i ta ti n hành t ñ ng hóa các
c m AR và AVR, m t khác ñưa vào ng d ng c m lo i mu i b ng ñi n
(EDS), n ñ nh phân ño n xăng... Các c m riêng l này ñư c k t h p trong
liên h p EDS-AVR. K t h p các c m trong khu liên h p tăng s th ng nh t,
gi m nhân công, gi m thi t b ch a. Dư i ñây xét sơ ñ công ngh lo i mu i,
nư c b ng ñi n EDS.
Sơ ñ công ngh c m lo i mu i, nư c b ng ñi n ñư c trình bày trong hình
11. D u thô t ng d n ñưa tr c ti p vào máy bơm H-1 và bơm qua hai ñư ng
song song vào trao ñ i nhi t, trong ñó nó ñư c nung nóng ñ n 140 ÷ 150oC
nh nhi t t các dòng s n ph m l y ra ho c dòng h i lưu.
Dòng d u thô th nh t ch y trong không gian c a ng trao ñ i nhi t T-2,
trong ñó nó ñư c nung nóng nh nhi t c a dòng tu n hoàn th nh t c a tháp
K-2 (tháp chưng c t khí quy n, hình 13), sau ñó qua trao ñ i nhi t T-17, trong
ñó nó ñư c nung nóng nh dòng tu n hoàn th hai c a tháp K-2, và ñi vào b
ph n thu gom ñ ñưa vào c m lo i mu i nư c b c nh t, r i sau ñó vào thi t b
lo i nư c b ng ñi n A1÷A5.
Dòng d u thô th hai ch y trong không gian c a ng trao ñ i nhi t T-1,
sau ñó T-16, trong ñó nó ñư c nung nóng b ng nhi t c a mazut và ñi vào b
ph n thu gom trư c khi ñưa vào c m lo i mu i nư c th nh t.
Máy bơm H-41 bơm dung d ch ki m-soda ñ trung hòa clorua và tránh ăn
mòn thi t b . T máy bơm H-37 bơm 1/3 lư ng dung d ch ch t phá nhũ vào
dòng c p c a máy bơm d u H-1 (2/3 ch t phá nhũ bơm vào thi t b lo i nư c
b c hai).
14
- Sơ ñ công ngh lo i mu i, nư c b ng ñi n.
A1-A5- thi t b lo i nư c, mu i n m ngang c a b c nh t; B1-B5- - thi t b lo i nư c, mu i n m ngang c a b c hai;
T- b trao ñ i nhi t; E- b ch a; H- máy bơm
15
- ð san b ng nhi t ñ và áp su t c hai dòng d u thô trư c khi ñi vào thi t
b lo i nư c b ng ñi n ñư c k t h p và tr n trong b ph n thu gom, nư c
nóng t thi t b lo i nư c b ng ñi n b c hai cũng ñư c bơm vào nh máy
bơm H-36 và sau ñó dòng nguyên li u ñư c chia thành năm dòng song song
ñi vào 5 thi t b lo i nư c b ng ñi n b c nh t. ð phân b ñ u d u thô trong
thi t b lo i nư c, trong m i dòng trang b m t thi t b chuyên d ng và m t
lưu lư ng.
D u ñã lo i mu i và nư c m t ph n t phía trên thi t b lo i nư c b c nh t
A1 ÷ A5 nh p chung và sau ñó chia thành 5 dòng song song ñi vào 5 thi t b
lo i nư c b c hai B1 ÷ B5. Trong thi t b thu gom trư c khi ñưa d u vào thi t
b lo i nư c b c hai cũng trang b máy tr n, trong ñó tr n ch t phá nhũ, d u
thô và nư c ñư c bơm t máy bơm H-31 (10% so v i d u thô). Sau thi t b
lo i nư c b c hai d u ñư c chia thành hai dòng song song ñưa vào không gian
gi a các ng c a b trao ñ i nhi t T-3, T-4, T-18, trong ñó nó ñư c nung
nóng ñ n 220÷240oC, sau ñó ñưa vào tháp K-1 (tháp bay hơi trư c).
Dung d ch mu i t thi t b lo i nư c b c nh t ñư c ñưa vào b l ng E-18,
là b hình tr n m ngang có dung tích 160 m3 và làm vi c 150oC và 10 atm.
Trên b l ng có thi t b b y d u, t ñó d u qua thi t b làm l nh T-32 và ñư c
ñưa vào b tiêu nư c E-19. Dư i b E-18 dung d ch mu i sau khi làm ngu i
trong máy làm l nh không khí ñư c ñưa vào b ph n làm s ch.
ði u ki n t i ưu ñ lo i mu i c a c m lo i mu i - nư c ph thu c vào
ch t lư ng d u. Thí d , ch n nhi t ñ sao cho ñ nh t c a d u thô th p hơn 4
cSt; trong ñi u ki n ñó l ng nư c ti n hành thu n l i và không c n tăng nhi t
ñ d u thô. Ch t lư ng ch t phá nhũ quy t ñ nh lư ng nhũ c n s d ng. Hi u
qu c a ch t phá nhũ ñư c xác ñ nh b i ch t lư ng d u sau x lý - hàm lư ng
mu i và nư c ph i th p nh t.
16
- Chương 3
QUÁ TRÌNH CHƯNG C T D U THÔ
1. Cơ s lý thuy t c a quá trình chưng c t
1.1 S sôi c a dung d ch
S sôi c a ch t nguyên ch t: M t ch t l ng s sôi nhi t ñ mà t i ñó áp
su t hơi bão hoà c a nó b ng áp su t môi trư ng ñè lên m t thoáng. Ví d như
nư c s sôi 1000C t i P = 1 atm (760mmHg).
Nhi t ñ sôi c a Butan
Nhi t ñ ,oC
Áp su t, atm
1 0
3.41 36
4.80 50
Ta g i ch t có áp su t hơi bão hoà l n, có nh êt ñ sôi th p là ch t d sôi.
Ch t khó sôi có áp su t hơi bão hoà bé, có nhi t ñ sôi cao.
Thành ph n pha hơi sinh ra khi ñun sôi m t dung d ch: Pha hơi sinh ra khi
ch t l ng nguyên ch t sôi là pha hơi ñơn ch t. Pha hơi sinh ra khi m t dung
d ch sôi là m t h n h p c a t t c các h p ph n c a dung d ch và có thành
ph n ph thu c vào thành ph n c a dung d ch l ng theo ñ nh lu t Konovalov.
0
PA = PA .x lA = P.x A : áp su t hơi bão hoà riêng ph n c a A.
h
PB = PB0 .x B = P.x B
l h
PB0
G i α = 0 là ñ bay hơi tương ñ i c a B so v i A.
PA
Nu α > 1 : B d sôi hơn A
α < 1 : B khó sôi hơn A
17
- ð nh lu t Konovalov: Khi sôi m t dung d ch l ng cho ra m t pha hơi giàu
ch t d sôi hơn so v i dung d ch l ng.
1.2 Nguyên lý c a quá trình chưng c t
Chưng c t là quá trình tách m t dung d ch b ng cách ñun sôi nó, r i ngưng
t hơi bay ra ñ ñư c 2 ph n: Ph n nh là distillat có nhi t ñ sôi th p, ch a
nhi u ch t d sôi, còn ph n n ng còn l i là c n chưng c t (redue).
Như v y, phép chưng c t có th thu ñư c Distillat có thành ph n mong
mu n b ng cách chưng c t nhi u l n.
18
- Nhưng chưng c t nhi u l n như v y r t phi n ph c, t n th i gian mà
không kinh t . ð kh c ph c như c ñi m này ta dùng h th ng chưng c t có
c t chưng c t.
C t chưng c t có s ñĩa lý thuy t càng l n, thì có kh năng cho m t
distillat có thành ph n khác càng nhi u so v i dung d ch trong bình ñun, t c
là distillat r t giàu ch t d bay hơi.
Dùng c t chưng c t có nhi u ñĩa lý thuy t có th thu ñư c distillat là ch t
d bay hơi g n như tinh khi t.
2. Cơ s lý thuy t chưng c t d u m
Nh m phân tách d u thô thành các phân ño n thích h p d a vào nh êt ñ
sôi c a các c u t và không làm phân hu chúng.
2.1 Chưng c t ñơn gi n
Chưng c t bay hơi d n d n: Ch y u dùng trong phòng thí nghi m ñ xác
ñ nh ñư ng cong chưng c t Enghen.
Chưng c t bay hơi m t l n: Cho phép nh n ñư c ph n chưng c t l n hơn
so v i bay hơi m t l n.
Chưng c t bay hơi nhi u l n: Cho phép quá trình tách các phân ño n theo
mong mu n.
19
- 2.2 Chưng c t ph c t p
Chưng c t có h i lưu: ð nâng cao kh năng phân chia h n h p l ng,
ngư i ta ti n hành cho h i lưu m t ph n s n ph m ñ nh. Nh s ti p xúc thêm
m y l n gi a pha l ng (h i lưu) và pha hơi trong tháp ñư c làm giàu thêm
c u t nh nh ñó mà ñ phân chia cao hơn.
Chưng c t có tinh luy n: D a vào quá trình trao ñ i ch t nhi u l n gi a
pha l ng và hơi nh vào các ñĩa hay ñ m. Chưng c t s có ñ phân chia cao
hơn n u k t h p v i h i lưu
Sơ ñ ti p xúc gi a dòng l ng và hơi trong tháp chưng c t
20
nguon tai.lieu . vn
