- Trang Chủ
- Điện - Điện tử
- Giáo trình Bảo dưỡng, sửa chữa động cơ điện (Nghề: Điện công nghiệp - Cao đẳng) - Trường Cao đẳng nghề Xây dựng
Xem mẫu
- BỘ XÂY DỰNG
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ XÂY DỰNG
GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA ĐỘNG CƠ ĐIỆN
NGÀNH/NGHỀ: ĐIỆN CÔNG NGHIỆP
TRÌNH ĐỘ: CAO ĐẲNG
Ban hành kèm theo Quyết định số:........ /QĐ-... ngày ………tháng...... năm……
của Hiệu trưởng
Quảng Ninh, năm 2021
1
- TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng
nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành
mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
2
- LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình Bảo dưỡng, sửa chữa động cơ điện cơ bản được biên soạn theo chương
trình khung của nghề điện công nghiệp đã được thông qua. Nội dung các bài thực hành
được xây dựng sát với thực tế. Các kỹ năng được mô tả và hướng dẫn cụ thể, dễ hiểu phù
hợp với đối tượng học sinh học nghể
Khi biên soạn giáo trình này chúng tôi đã bám sát vào chương trình khung đã được
xây dựng và nhận thấy tầm quan trọng của môn học Bảo dưỡng, sửa chữa động cơ điện
cơ bản là môn học thực hành chuyên môn đầu tiên trong toàn bộ chương trình học
Nội dung của giáo trình được biên soạn với thời gian là 60 tiết bao gồm:
Bài 1: Đấu dây động cơ 1 pha
Bài 2: Xác định cuộn dây 1 pha
Bài 3: Đấu dây động cơ 3 pha (Y, Δ)
Bài 4: Xác định cực tính động cơ 3 pha
Bài 5: Chuyển đổi động cơ 3 pha về động cơ 1 pha chạy tụ
Bài 6: Tháo lắp, bảo dưỡng quạt bàn
Bài 7: Tháo, lắp, bảo dưỡng quạt trần
Bài 8: Tháo, lắp, bảo dưỡng máy bơm 1 pha
Trong quá trình biện soạn giáo trình này với sự đóng góp những ý kiến quý báu từ
các thầy cô trong khoa Điện- Điện tử và các thầy, cô đồng nghiệp tôi đã cố gắng để đưa
những phần kiến thức phù hợp và kỹ năng cần thiết cho người học. Tuy nhiên không
tránh khỏi những thiếu xót. Rất mong sự đóng góp ý kiến từ các thầy cô để giáo trình
được hoàn thiện hơn
Quảng Ninh , ngày……tháng……năm………
Tham gia biên soạn
Chủ biên: Vũ Thị Thơ
3
- MỤC LỤC
TRANG
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN................................................................................................. 2
LỜI GIỚI THIỆU ................................................................................................................ 3
BÀI 1: ĐẤU DÂY ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT PHA .............................................................. 7
1. Đọc sơ đồ nguyên lý động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường trực .......................................7
2. Trình tự đấu dây, vận hành động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường trực dùng cầu dao .......7
2.1. Đọc sơ đồ ..........................................................................................................................8
2.2. Đấu dây .............................................................................................................................9
2.3. Kiểm tra nguội ..................................................................................................................9
2.4. Cấp nguồn, hoạt động thử.................................................................................................9
3. Bảng sai phạm thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục ..............10
CÂU HỎI ÔN TẬP BÀI 1 ........................................................................................................10
BÀI 1: ĐẤU DÂY ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT PHA ............................................................ 11
1. Xác định cuộn dây động cơ 1 pha 3 đầu dây .........................................................................12
1.1. Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 3 đầu dây ........................................................12
Hình 2.1: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 3 đầu dây ...............................................12
Hình 2.2: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 3 đầu dây mất ký hiệu ...........................13
2. Xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu dây .........................................................................15
2.1. Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu dây ........................................................15
Hình 2.5: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu dây ...............................................15
2.2. Trình tự thực hiện ...........................................................................................................16
Hình 2.6: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu......................................................16
2.3. Bảng sai phạm thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục ...........18
BÀI 2: XÁC ĐỊNH CUỘN DÂY ĐỘNG CƠ MỘT PHA ............................................ 20
BÀI 3: ĐẤU DÂY ĐỘNG CƠ 3 PHA(Y, Δ) ................................................................... 21
1. Đấu dây động cơ 3 pha hình sao (Y) .....................................................................................21
1.1. Thông số động cơ 3 pha 6 đầu dây .................................................................................21
1.2. Xác định mối liên hệ Ud, Up ...........................................................................................22
1.3. Sơ đồ đấu dây động cơ 3 pha hình sao ...........................................................................23
1.4. Trình tự đấu dây hình sao ...............................................................................................23
1.5. Bảng sai phạm thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục ...........24
2. Đấu dây động cơ 3 pha hình tam giác (Δ) .............................................................................25
2.1. Xác định mối liên hệ Ud, Up ...........................................................................................25
2.2. Sơ đồ đấu dây động cơ 3 pha hình tam giác. ..................................................................26
2.3. Trình tự đấu dây hình tam giác .......................................................................................26
CÂU HỎI ÔN TẬP BÀI 3 ........................................................................................................28
BÀI 3:ĐẤU DÂY ĐỘNG CƠ 3 PHA(Y, Δ) .................................................................... 29
4
- BÀI 4: XÁC ĐỊNH CỰC TÍNH ĐỘNG CƠ 3 PHA ........................................................ 30
1. Xác định cực tính dùng nguồn 1 chiều ..................................................................................30
1.1. Ý nghĩa của việc xác định cực tính.................................................................................30
1.2. Sơ đồ thí nghiệm.............................................................................................................31
1.3. Trình tự thực hiện xác định cực tính dùng nguồn 1 chiều ..............................................31
1.3.5.Bảng sai phạm thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục .........33
Bảng sai phạm thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục ..................33
2. Xác định cực tính dùng nguồn xoay chiều ............................................................................34
2.1. Sơ đồ thí nghiệm.............................................................................................................34
2.2. Trình tự thực hiện xác định cực tính dùng nguồn xoay chiều ........................................35
CÂU HỎI ÔN TẬP BÀI 4 ........................................................................................................36
BÀI 4: XÁC ĐỊNH CỰC TÍNH ĐỘNG CƠ 3 PHA ..................................................... 38
BÀI 5: CHUYỂN ĐỔI DỘNG CƠ 3 PHA VỀ ĐỘNG CƠ 1 PHA CHẠY TỤ ............... 39
Mục tiêu: ............................................................................................................................ 39
1. Trường hợp điện áp lưới bằng điện áp pha động cơ ..............................................................39
1.1. Nguyên tắc chuyển cuộn dây 3 pha sang hoạt động ở lưới điện 1 pha ..........................39
1.2. Sơ đồ nguyên lý ..............................................................................................................39
2. Trường hợp điện áp lưới bằng điện áp dây động cơ ..............................................................42
2.1. Nguyên tắc chuyển cuộn dây 3 pha sang hoạt động ở lưới điện 1 pha ..........................42
2.2. Trình tự chuyển đổi khi điện áp lưới bằng điện áp dây động cơ ....................................42
2.3. Những sai phạm, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục ...........................43
CÂU HỎI ÔN TẬP BÀI 5 ........................................................................................................44
BÀI 5: CHUYỂN ĐỔI ĐỘNG CƠ 3 PHA VỀ ĐỘNG CƠ 1 PHA CHẠY TỤ .......... 45
BÀI 6: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA QUẠT BÀN ........................................................... 52
BÀI 7: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA QUẠT TRẦN ........................................................ 60
BÀI 8: BẢO DƯỠNG, SỬA CHỮA MÁY BƠM NƯỚC ............................................... 68
5
- GIÁO TRÌNH MÔN HỌC/MÔ ĐUN
Tên mô đun:Bảo dưỡng, sửa chữa động cơ điện
Mã mô đun:MĐ14
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học/mô đun:
- Vị trí:Là mô đun thuộc phần các môn học/mô đun chuyên môn bắt buộc
- Tính chất: Là mô đun chuyên môn bắt buộc tích hợp giữa kiến thức và kỹ năng.
- Ý nghĩa và vai trò của môn học/mô đun:Cung cấp các kiến thức cơ bản nhất về việc bảo
dưỡng, sửa chữa động cơ điện và rèn luyện các kỹ năng đấu, lắp, sửa chữa, bảo hành
động cơ điện trong công nghiệp.
Mục tiêu của mô đun:
- Về kiến thức:
+ Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật, trình tự đấu dây, xác định cực tính động cơ điện
xoay chiều 1 pha và 3 pha.
+ Phân tích được nguyên tắc chuyển động cơ 3 pha về động cơ 1 pha chạy tụ.
+ Ứng dụng được quy trình tháo lắp, bảo dưỡng quạt bàn, quạt trần, động cơ bơm nước
vào thực tế.
- Về kỹ năng:
+ Xác định được cực tính và đấu được dây động cơ điện 1 pha, 3 pha đạt yêu cầu kỹ và
mỹ thuật.
+ Chuyển đổi được động cơ 3 pha về động cơ 1 pha chạy tụ đạt yêu cầu.
+ Tháo lắp, bảo dưỡng được động cơ quạt bàn, quạt trần, máy bơm nước 1 pha.
+ Sửa chữa và khắc phục được các sai phạm và hư hỏng thường gặp
- Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Vận dụng được kiến thức lý thuyết vào thực hành
đúng yêu cầu kỹ và mỹ thuật, đảm bảo an toàn cho người và thiết bị.
Nội dung của mô đun:
6
- BÀI 1: ĐẤU DÂY ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT PHA
Mục tiêu:
- Trình bày được sơ đồ đấu dây, trình tự đấu dây, các sai phạm nguyên nhân và biện pháp
phòng tránh.
- Đấu dây và vận hành được động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường trực theo đúng trình
tự đảm bảo kỹ và mỹ thuật, an toàn cho người và thiết bị.
- Vận dụng kiến thức lý thuyết vào thực hiện kỹ năng đạt yêu cầu, rèn luyện tính cẩn
thận, an toàn, chính xác, tác phong công nghiệp.
Nội dung chính:
1. Đọc sơ đồ nguyên lý động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường trực
Sơ đồ nguyên lý gồm có:
- Cuộn dây làm việc: Ký hiệu KĐ, hai đầu dây
được đấu trực tiếp vào nguồn điện Un_
220VAC.
- Cuộn dây khởi động ( còn gọi là cuộn đề): ký
hiệu KĐ, đấu nối tiếp với tụ C trước khi đưa ra
nguồn Un_ 220VAC.
Hình 1.1: Sơ đồ nguyên lý đấu nối động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường trực dùng
cầu dao
2. Trình tự đấu dây, vận hành động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường trực dùng
cầu dao
* Điều kiện bài học
Hiện trường luyện tập - Xưởng thực hành điện công nghiệp
7
- - Nguồn điện 1 pha
- Sơ đồ nguyên lý
- Bảng quy trình
- Bảng sai hỏng thường gặp
- Bàn thực hành điện công nghiệp
Dụng cụ vật tư - Kìm (cắt, tuốt dây-ép đầu cốt)
- Tuốc nơ vít (dẹt, bốn chấu)
- Bút thử điện
- Đồng hồ vạn năng (VOM)
- Dây dẫn điện 1.0mm
Thiết bị, mô hình - Cầu dao 1 pha, động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường
trực loại có 4 đầu dây ra
2.1. Đọc sơ đồ
Quy ước các đầu dây của động cơ như sau:
(1)
Hình 1.2: Sơ đồ mã hóa đấu nối động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường trực dùng cầu
dao
- Bảng quy ước theo sơ đồ nguyên lý:
TT Kí hiệu Ý nghĩa
2 ĐLV Đầu cuộn dây làm việc
3 CLV Cuối cuộn dây làm việc
4 ĐKĐ Đầu cuộn dây khởi động
8
- 5 CKĐ Cuối cuộn dây khởi động
6 C Tụ điện thường trực
7 CD Cầu dao 1 pha
2.2. Đấu dây
Bước Phương pháp - Thao tác đấu dây Yêu cầu kỹ thuật
1 Đấu chung đầu cuộn làm việc và đầu cuộn - Các mối nối an toàn, chắc và đẹp
khởi động, đầu vào đến đầu ra tải của cầu - Lắp đặt đúng theo sơ đồ
dao (ĐLV → ĐKĐ → (1) của CD
2 Cuối cuộn khởi động nối với tụ điện (Đấu
CKĐ→ 1 đầu tụ C)
3 Đầu dây còn lại của tụ điện nối với cuối
cuộn làm việc và đưa ra đầu còn lại của cầu
dao(Đầu tụ C còn lại→ CLV → (2) của CD)
2.3. Kiểm tra nguội
- Kim đồng hồ chỉ giá trị 0 Mạch chập Kiểm tra lại cuộn dây, cách đấu dây
- Kim đồng hồ chỉ giá trị vô cùng (∞) mạch không thông Kiểm tra lại cuộn dây, cách đấu
dây
2.4. Cấp nguồn, hoạt động thử
-Bật nguồn, dùng bút thử điện,kiểm tra đảm có điện. Chú ý an toàn khi thử.
- Ngắt nguồn. Nối 2 đầu dây nguồn vào 2 đầu cầu dao ( cầu dao ở trạng thái mở)
- Cấp nguồn, đóng cầu dao. Động cơ hoạt động
- Quan sát, lắng nghe hoạt động của động cơ.
Yêu cầu: động cơ hoạt động bình thường, tiếng kêu êm.
9
- 3. Bảng sai phạm thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục
TT Những sai phạm Nguyên nhân Biện pháp phòng tránh, khắc
thường gặp phục
1 Động cơ không hoạt - Không có nguồn - Kiểm tra lại nguồn cấp
động - Tiếp xúc các tiếp điểm - Kiểm tra dây dẫn xem có bị
không tốt hoặc dây dẫn đứt ngầm không
bị đứt. - Đấu lại theo đúng sơ đồ
- Đấu sai sơ đồ nguyên lý
- Tụ điện bị hỏng - Thay thế tụ điện khác
2 Động cơ hoạt động Tụ có giá trị điện dung Thay thế tụ có giá trị lớn hơn
không đủ công suất không đảm bảo
3 Động cơ quay ngược Đấu đảo dây 2 trong 3 Kiểm tra, đấu lại
pha
4 Mạch chập Đấu chập mạch hai dây Kiểm tra lại nguồn cấp, các vị trí
nguồn cấp tiếp xúc các tiếp điểm xem có
đấu chạm chập không
CÂU HỎI ÔN TẬP BÀI 1
Câu hỏi lý thuyết
Câu 1: Trình bày được sơ đồ đấu dây động cơ 1 pha, trình tự đấu dây, các sai phạm
nguyên nhân và biện pháp phòng tránh?
Bài tập thực hành
Bài 1:Đấu dây, vận hành động cơ 1 pha có cuộn phụ và tụ thường trực dùng cầu dao
10
- PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH LUYỆN TẬP
Ngành/nghề: Điện công nghiệp
MH/MĐ: Sửa chữa, bảo dưỡng động cơ điện
BÀI 1: ĐẤU DÂY ĐỘNG CƠ ĐIỆN MỘT PHA
Họ và tên học sinh: ………………..
Lớp: …………. Khóa: …………….
Vị trí luyện tập:…………………….
Tiêu chí đánh giá: ………………….
Điểm
Nội dung Điểm Ghi
TT Tiêu chí đánh giá đạt
đánh giá chuẩn chú
được
1 Chuẩn bị - Đủ dụng cụ, vật tư, thiết bị 0,5đ
- Đấu dây 1,5đ
2 Thao tác
- Kiểm tra 1,0đ
- Các mối nối an toàn, chắc và đẹp 3,0đ
3 Kỹ thuật - Lắp đặt đúng theo sơ đồ 2,0đ
- Sử dụng đúng quy trình, an toàn 1,0đ
- Đấu dây động cơ điện một pha
4 Thời gian 1,0đ
hoàn chỉnh trong thời gian 30’
Tổng điểm: 10 điểm
Chú ý: - Bài làm có thời gian quá 5 phút không tính điểm.
- Nếu để xảy ra mất an toàn, tai nạn cho người và làm hư hỏng thiết bị thì
không tính điểm, không đánh giá quá trình luyện tập.
Ngày …… tháng …… năm ……
GIÁO VIÊN HD
11
- BÀI 2: XÁC ĐỊNH CUỘN DÂY ĐỘNG CƠ MỘT PHA
Mục tiêu
- Trình bày được nguyên tắc xác định cuộn dây, trình tự thực hiện, những sai phạm
nguyên nhân và biện pháp khắc phục
- Xác định được cuộn dây động cơ 1 pha 3 và 4 đầu dây, khắc phục được những sai phạm
thường gặp đạt yêu cầu kỹ, mỹ thuật đảm bảo an toàn cho người và thiết bị.
- Vận dụng kiến thức lý thuyết vào thực hiện kỹ năng đạt yêu cầu, rèn luyện tính cẩn
thận, an toàn, chính xác, tác phong công nghiệp.
Nội dung chính
1. Xác định cuộn dây động cơ 1 pha 3 đầu dây
1.1. Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 3 đầu dây
KÐ
S
LV
R
C RLV < RKÐ
Hình 2.1: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 3 đầu dây
- Cuộn dây làm việc có số vòng dây nhiều, tiết diện dây nhỏ; cuộn dây khởi động có số
vòng dây ít, tiết diện dây lớn ( do phải chịu dòng điện khởi động) do đóRlv< Rkđ
-Theo sơ đồ nguyên lý động cơ 1 pha 3 đầu dây, cuộn khởi động và cuộn làm việc đã
được nối chung và đưa ra 1 đầu dây ký hiệu là C, các đầu dây còn lại của cuộn làm việc
ký hiệu R và cuộn khởi động ký hiệu S.
- Trên cơ sở RKĐ
- Dụng cụ vật tư - Kìm (cắt, tuốt dây-ép đầu cốt)
- Tuốc nơ vít (dẹt, bốn chấu)
- Bút thử điện
- Đồng hồ vạn năng (VOM)
- Dây dẫn điện 1.0mm
Thiết bị, mô hình - Áp tô mát 1 pha 2 cực, tụ điện xoay chiêu 10 µF, động cơ
1 pha có 3 đầu dây ra.
1.2.1. Đọc sơ đồ
Động cơ 1 pha có 3 dây ra được quy định là R – S – C . Trong đó:
R: Dây chạy
S: Dây đề (dây khởi động)
C: Dây chung
Việc của ta là xác định đúng các đầu dây ra của động cơ một pha trong trường hợp không
biết rõ 3 đầu dây ra như hình sau:
Hình 2.2: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 3 đầu dây mất ký hiệu
1.2.2. Đánh dấu đầu dây
Đầu tiên, ta đánh dấu các đầu dây ra tương ứng là (1), (2), (3) tương ứng như hình vẽ:
(2) (3)
(1)
Hình 2.3: Sơ đồ đánh dấu đầu dây động cơ 1 pha 3 đầu dây
13
- 1.2.3. Xác định giá trị điện trở cuộn dây
Sừ dụng đồng hồ vạn năng VOM, đặt ở thang đo Rx10Ω. Ta đo điện trở lần lượt từng cặp
dây (1-2), (1-3), (2-3). Ghi lại giá trị đo được vào bảng sau:
Cặp dây (1-2) (1-3) (2-3)
Giá trị điện trờ đo được
Chú ý: Không chạm vào que đo khi xác định giá trị điện trở.
1.2.4. Kết luận xác định cuộn làm việc, cuộn khởi động, dây chung
- Ứng với giá trị đo có điện trở lớn nhất là 2 đầu dây R và S, dây còn lại sẽ là dây C.
- Tiếp đến ta so sánh 2 giá trị điện trở của dây C với 2 dây còn lại, cặp nào có điện trở
nhỏ hơn là cặp dây (S-C) ứng với cuộn KĐ, cặp dây còn lại là (R-C) ứng với cuộn LV.
Ví dụ: ta đo được giá trị điện trở các cặp dây như sau:
Cặp dây (1-2) (1-3) (2-3)
Giá trị điện trờ đo được (Ω) 5,1 9,3 14,1
Ta thấy cặp (2-3) có giá trị điện trở lớn nhất nên đây sẽ là cặp đầu dây R-S hoắc S- R đầu
số (1) còn lại sẽ là dây C.
Sau đó thấy R(1-2)
- 1.3. Bảng sai phạm thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục
Biện pháp phòng tránh,
TT Những sai phạm thường gặp Nguyên nhân
khắc phục
- Xác định sai các đầu - Xác đinh lại các đầu dây
dây động cơ của động cơ
- Không có nguồn, - Kiểm tra lại nguồn cấp,
tiếp xúc các tiếp điểm các vị trí tiếp xúc các tiếp
1 Động cơ không hoạt động
không tốt hoặc dây điểm và kiểm tra dây dẫn
dẫn bị đứt. xem có bị đứt ngầm
không.
- Tụ C hỏng - Thay thế tụ C
2 Mạch chập Do đấu chập mạch hai Kiểm tra lại nguồn cấp,
dây nguồn cấp các vị trí tiếp xúc các tiếp
điểm xem có đấu chạm
chập không
2. Xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu dây
2.1. Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu dây
LV
KÐ
RLV > RKÐ
Hình 2.5: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu dây
- - Cuộn dây làm việc có số vòng dây nhiều, tiết diện dây nhỏ; cuộn dây khởi động có số
vòng dây ít, tiết diện dây lớn ( do phải chịu dòng điện khởi động) do đó Rlv>Rkđ
- Trên cơ sở Rlv>Rkđ ta xác định được:
Rkđ= max; Rlv = min
15
- 2.2. Trình tự thực hiện
Hiện trường luyện tập - Xưởng thực hành điện công nghiệp
- Nguồn điện 1 pha
- Sơ đồ nguyên lý
- Bảng quy trình
- Bảng sai hỏng thường gặp
- Bàn thực hành điện công nghiệp
Dụng cụ vật tư - Kìm (cắt, tuốt dây-ép đầu cốt)
- Tuốc nơ vít
- Bút thử điện
- Đồng hồ vạn năng (VOM)
- Dây dẫn điện 1.0mm
Thiết bị, mô hình - Áp tô mát 1 pha 2 cực, tụ điện xoay chiêu 10 µF, động cơ
1 pha có 4 đầu dây ra
2.2.1. Đọc sơ đồ
Động cơ 1 pha có 2 cuộn dây là cuộn khởi động KĐ và cuộn làm việc LV ứng với 4 đầu
dây ra như hình vẽ sau:
Hình 2.6: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu
2.2.2. Đánh dấu đầu dây
Ta tiến hành đánh dấu các đầu dây ra tương ứng là (1), (2), (3), (4) tương ứng như hình
vẽ:
(2) (3) (4)
(1)
16
- Hình 2.7: Sơ đồ xác định cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu dây mất ký hiệu
2.2.3. Xác định giá trị điện trở
- Sừ dụng đồng hồ vạn năng VOM, đặt ở thang đo Rx10Ω.
- Kiểm tra thông mạch để xác định 2 đầu của từng cuộn dây động cơ. (Giả sử 2 đầu (1)-
(2) thông mạch với nhau, 2 đầu (3)-(4) thông mạch với nhau)
- Ta đo điện trở lần lượt từng cặp dây (1-2), (3-4). Ghi lại giá trị đo được vào bảng sau:
Cặp dây (1-2) (3-4)
Giá trị điện trờ đo được (Ω)
2.2.4. Kết luận xác định các cuộn dây
Sau 2 lần đo, ta nhận được 2 giá trị điện trở khác nhau, căn cứ vào hai giá trị điện trở này
ta kết luận:
- Ứng với giá trị điện trở lớn hơn là cuộn khởi động.
- Ứng với giá trị điện trở nhỏ hơn là cuộn dây chạy.
2.2.5. Kiểm tra, đấu nối cuộn dây
- Nối chung 2 đầu bất kì của cuộn LV và KĐ rồi nối đến 1 đầu ra của áp tô mát 1 pha 2
cực
- Dây còn lại của cuộn làm việc (LV) và cuộn khởi động (KĐ) nối với 2 đầu tụ.
- Đầu dây làm việc nối với tụ được nối đến 1 đầu ra còn lại của áp tô mát 1 pha 2 cực..
17
- Tụ C
Hình 2.8: Sơ đồ đấu nối cuộn dây động cơ 1 pha 4 đầu dây dùng áp tô mát 1 pha 2 cực
2.2.6. Hoạt động thử
- Bật nguồn, dùng bút thử điện,kiểm tra đảm có điện. Chú ý an toàn khi thử.
- Ngắt nguồn. Nối 2 đầu dây nguồn vào 2 đầu cầu dao ( cầu dao ở trạng thái mở)
- Cấp nguồn, đóng cầu dao. Động cơ hoạt động
- Quan sát, lắng nghe hoạt động của động cơ.
Yêu cầu: động cơ hoạt động bình thường, tiếng kêu êm.
2.3. Bảng sai phạm thường gặp, nguyên nhân và biện pháp phòng tránh, khắc phục
Những sai phạm Biện pháp phòng tránh,
TT Nguyên nhận
thường gặp khắc phục
1 Động cơ không hoạt - Xác định sai các đầu - Xác đinh lại các đầu dây của
động dây động cơ động cơ
- Không có nguồn, tiếp - Kiểm tra lại nguồn cấp, các
xúc các tiếp điểm không vị trí tiếp xúc các tiếp điểm
tốt hoặc dây dẫn bị đứt. và kiểm tra dây dẫn xem có bị
- Tụ C hỏng đứt ngầm không.
- Thay thế tụ C
2 Mạch chập Do đấu chập mạch hai Kiểm tra lại nguồn cấp, các vị
dây nguồn cấp trí tiếp xúc các tiếp điểm xem
có đấu chạm chập không
18
- CÂU HỎI ÔN TẬP BÀI 2
Câu hỏi lý thuyết
Câu 1: Trình bày được nguyên tắc xác định cuộn dây, trình tự thực hiện, những sai phạm
nguyên nhân và biện pháp khắc phục đối với động cơ 1 pha 3 đầu dây ra.
Câu 2: Trình bày được nguyên tắc xác định cuộn dây, trình tự thực hiện, những sai phạm
nguyên nhân và biện pháp khắc phục đối với động cơ 1 pha 4 đầu dây ra.
Bài tập thực hành
Bài 1: Xác định được các đầu dây động cơ 1 pha 3 đầu dây ra. Đấu nối, vận hành động
cơ an toàn, đúng yêu cầu kỹ thuật.
Bài 2: Xác định được các đầu dây động cơ 1 pha 4 đầu dây ra. Đấu nối, vận hành động
cơ an toàn, đúng yêu cầu kỹ thuật.
19
- PHIẾU ĐÁNH GIÁ QUÁ TRÌNH LUYỆN TẬP
Ngành/nghề: Điện công nghiệp
MH/MĐ: Sửa chữa, bảo dưỡng động cơ điện
BÀI 2: XÁC ĐỊNH CUỘN DÂY ĐỘNG CƠ MỘT PHA
Họ và tên học sinh: ………………..
Lớp: …………. Khóa: …………….
Vị trí luyện tập:…………………….
Tiêu chí đánh giá: ………………….
Nội dung Điểm Điểm Ghi
TT Tiêu chí đánh giá
đánh giá chuẩn đạt được chú
1 Chuẩn bị - Đủ dụng cụ, vật tư, thiết bị 0,5đ
- Đấu dây 1,5đ
2 Thao tác
- Kiểm tra 1,0đ
- Các mối nối an toàn, chắc và đẹp 3,0đ
3 Kỹ thuật - Lắp đặt đúng theo sơ đồ 2,0đ
- Sử dụng đúng quy trình, an toàn 1,0đ
- Xác định cuộn dây, đấu động cơ một
4 Thời gian 1,0đ
pha hoàn chỉnh trong thời gian 30’
Tổng điểm: 10 điểm
Chú ý: - Bài làm có thời gian quá 5 phút không tính điểm.
- Nếu để xảy ra mất an toàn, tai nạn cho người và làm hư hỏng thiết bị thì
không tính điểm, không đánh giá quá trình luyện tập.
Ngày …… tháng …… năm ……
GIÁO VIÊN HD
20
nguon tai.lieu . vn
