Xem mẫu
- Ch-¬ng 2: Mét sè hÖ thèng ®iÒu khiÓn cã tiÕp ®iÓm.(6 tiÕt)
2.1 ThiÕt lËp hÖ thèng ®iÒu khiÓn tiÕp ®iÓm
HÖ thèng ®iÒu khiÓn tiÕp ®iÓm còng nh- kh«ng tiÕp ®iÓm (b»ng c¸c phÇn tö
logic) ®-îc thiÕt lÊp tõ c¸c s¬ ®å m¹ch ®iÓn h×nh ®· giíi thiÖu ë trªn, hoÆc tõ t-
duy b»ng ®¹i sè logic (sÏ giíi thiÖu ë ch-¬ng 3). Nh÷ng hÖ thèng ®iÒu khiÓn nµy
cã øng dông nhiÒu trong c¸c thiÕt bÞ r¬le c«ngt¨ct¬ ®¬n gi¶n, rÎ tiÒn nh-ng cã ®é
tin cËy vµ chÝnh x¸c cao.
Nh÷ng phÇn tö cña c¸c s¬ ®å ®iÒu khiÓn r¬le c«ngt¨ct¬ thµnh c¸c phÇn tö:
nhËn tÝn hiÖu t¸c ®éng tõ bªn ngoµi nh- c¶m biÕn, nót nhÊn...; phÇn tö trung gian
truyÒn tÝn hiÖu tõ c¸c phÇn tö nhËn tÝn hiÖu xö lÝ c¸c tÝn hiÖu ®ã nh- c¸c r¬ le,
om
phÇn tö logic; phÇn tö chÊp hµnh lµ nh÷ng phÇn tö nh- ®éng c¬, c¸c thiÕt bÞ
®iÖn... thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng c¬ khÝ.
.c
1. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n khi thiÕt kÕ m¹ch tù ®éng ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn.
ng
Tù ®éng ®iÒu khiÓn m¸y ®iÖn trong c¸c hÖ thèng ®¬n gi¶n lµ khëi ®éng h·m
co
vµ ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®-îc thùc hiÖn b»ng bèn nguyªn t¾c c¬ b¶n: thêi gian, tèc
®é, dßng ®iÖn vµ qu·ng ®-êng.
an
C¸c nguyªn t¾c thêi gian, tèc ®é vµ dßng ®iÖn ®-îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn qu¸
tr×nh khëi ®éng h·m, ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu vµ ®éng c¬ kh«ng ®ång
th
bé roto d©y quÊn, vµ qu¸ tre×nh khëi®éng, h·m ®éng c¬ ®ång bé. Nguyªn t¾c
®iÒu khiÓn theo qu·ng ®-êng ®-îc sö dông khi ®iÒu khiÓn ®éng c¬ cho c¸c c¬
ng
cÊu dÞch chuyÓn tÞnh tiÕn ®· ®Þnh tr-íc. Trong tr-êng hîp nµy ®éng c¬ khëi
®éng, h·m cã mang s½n t¶i lµ c¸c c¬ cÊu chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn.
o
du
Ngoµi ra cßn cã thÓ cã mét sè nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn kh¸c nh- c¸c nguyªn
t¾c: momen, c«ng suÊt, søc c¨ng, ¸p suÊt, nhiÖt ®é...
u
1. Nguyªn t¾c thêi gian.
cu
§iÒu khiÓn theo nguyªn t¾c thêi gian lµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nhËn lÖnh ho¹t
®éng theo sù duy tr× thêi gian.
K K
K
Rth1 Rth1
K K
Rth2 Rth2
K1 K1
K2 K K1
Rth1 K1
K1
Rth2 K2 Rth2 K2
1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- K1 K2
K1
K
K
Rth2 K2
K
om
K
K
.c
Rth1 K
K Rth
K
ng
K Rth1 K1
K Rth K1
co
Rth2 K2
an
th
45.2 45.3
ng
2. Nguyªn t¾c tèc ®é
o
RT
T
du
K2 K1
T
K K§ HN
N
u
K K
cu
R2
H N T
RN Rtg
R1
K RH
N
T
M K
D M K
D
K N
K
R1 K1
RH H T N HN
R2 K2
Rtg K§
45.5 45.6
2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- LV
LV
H
T(LV) N(H) H
LV HN
MT T
D
T
om
MN N
K§
.c
N
HN
R
HN T R
ng
co N
45.7
an
3. Nguyªn t¾c dßng ®iÖn.
th
ng
K N
T
o
du
Rh R H
u
T
CH1
cu
LV K
D CH2 N
K K§
H T N
HN HN
Rh
RD
RD
3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- om
.c
4. C¸c nguyªn t¾c kh¸c
ng
co
an
th
o ng
du
2.2 §iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
1. Khëi, h·m ®¶o chiÒu ®éng ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu.
u
cu
RT
T
T N K2 K1 HN
RD
§L
H§
N T Rth1
RN
N Rth2
4
RTT
KT
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
H×nh 22.2 giíi thiÖu mét s¬ ®å khëi ®éng, ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu
u
kÝch tõ hçn hîp. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å:
cu
¦, KT1. KT2 lµ phÇn øng, cuén kÝch tõ song song, kÝch tõ nèi tiÕp
C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ng-îc cho ®éng c¬;
K1, K2, K3 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; HN. H§N, HC - h·m ng-îc, h·m
®éng n¨ng, h·m c¬ khÝ
C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t
®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG1, RG2 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn chøc
n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; RT, RN - c¸c r¬ le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh
®¶ochiÒu thuËn vµ ng-îc; RTT - r¬ le b¶o vÖ mÊt kÝch tõ; RD1, RD2 - r¬le b¶o vÖ
dßng ®iÖn cùc ®¹i.
KC1 - KC5 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy.
5
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ng-îc.
C¸c ®iÖn trë: R1, R2 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; RN - thùc hiÖn chøc
n¨ng lµm viÖc ëchÕ ®é h·m ng-îc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng n¨ng;
RX - thùc hiÖn chøc n¨ng x¶ n¨ng l-îng cña cuén d©y.
§éng c¬ khëi ®éng theo nguyªn t¾c thêi gian qua hai cÊp ®iÖn trë khi khèng
chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu thuËn hay ng-îc vµ lµm viÖc
víi nÊc ®iÖn të t-¬ng øng khèng chÕ chØ huy ®Æt ë ®ã.
§éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ng-îc khi khèng
chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y ng-îc vµ ng-îc l¹i,
cho phÐp lµm viÖc ë chÕ ®é h·m ng-îc khi cÇn g¹t khèng chÐ chØ huy ë vÞ trÝ 1.
om
§éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy
®-îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ b»ng
phanh h·m ®iÖn tõ (PH)
.c
S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶ovÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng hai r¬le dßng ®iÖn RD 1, RD2,
ng
b¶o vÖ 0 b»ng RA, b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc tiÓu b»ng RTT, b¶o vÖ xung ®iÖn ¸p cña
cuén d©y kÝch tõ ki c¾t ®iÖn b»ng ®iÖn trë x¶ n¨ng l-îng (RX)
co
H×nh 22.3 giíi thiÖu mét s¬ ®å s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn kh¸c cña ®éng c¬ mét
chiÒu cã xÐt tíi viÖc t¨ng tèc b»ng gi¶m tõ th«ng. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å:
an
¦, KT1. KT2 lµ phÇn øng, c¸c cuén kÝch tõ cña ®éng c¬
th
C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ng-îc cho ®éng c¬;
K1, K2, K3 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; TT, H§N, HC - ®iÒu khiÓn tõ th«ng,
ng
h·m ®éng n¨ng, h·m c¬ khÝ.
o
du
T N K3 K2 K1
u
RGkt RT RN
cu
RD
§L
RT RN
H§ Rth2
N T N T
Rth3
RTT TT
KT
HC PH HC
RT H§ 6
T N
RN
CuuDuongThanCong.com
Rth 1
https://fb.com/tailieudientucntt
- om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t
®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG1, RG2, RG3 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn
chøc n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; RHT, RHN - c¸c r¬ le kiÓm so¸t qu¸
u
cu
tr×nh h·m ®éng n¨ng theo chiÒu thuËn vµ ng-îc; RTT - r¬le ®iÒu khiÓn tõ tr-êng
RKT - r¬ le b¶o vÖ mÊt kÝch tõ; RD1, RD2 - r¬le b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i.
KC1 - KC5 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy.
HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ng-îc.
C¸c ®iÖn trë: R1, R2, R3 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; RN - thùc hiÖn
chøc n¨ng lµm viÖc ëchÕ ®é h·m ng-îc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng
n¨ng; RX - thùc hiÖn chøc n¨ng x¶ n¨ng l-îng cña cuén d©y, RGKT - ®iÖn trë phôc
vô chøc n¨ng gi¶m kÝch tõ.
§éng c¬ khëi ®éng víi tõ th«ng ®Þnh møc, theo nguyªn t¾c thêi gian qua ba
cÊp ®iÖn trë khi khèng chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu
thuËn hay ng-îc.
7
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- §éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi
khèng chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y ng-îc vµ ng-îc
l¹i.
§éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy
®-îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ b»ng
phanh h·m ®iÖn tõ (PH)
S¬ ®å cho phÐp ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ d-íi tèc ®é c¬ b¶nb»ng khèng
chÕ chØ huy, trªn tèc ®é c¬ b¶n b»ng ®iÒu khiÓn kÝch tõ, cho phÐp ®éng c¬ lµm
viÖc víi tèc ®é t-¬ng øng theo ®-êng ®Æc tÝnh nh©n t¹o
S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶ovÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng hai r¬le dßng ®iÖn RD 1, RD2,
b¶o vÖ 0 b»ng RA, b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc tiÓu b»ng RTT, b¶o vÖ xung ®iÖn ¸p cña
om
cuén d©y kÝch tõ ki c¾t ®iÖn b»ng ®iÖn trë x¶ n¨ng l-îng (RX)
.c
2.3 §iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu.
ng
1. Khëi ®éng ®éng c¬ K§B r«to lång sãc c«ng suÊt lín
co
§éng c¬ K§B r«to lång sãc c«ng suÊt lín khi khëi ®éng cã dßng ®iÖn lín
(b»ng 5 7 I®m) dßng ®iÖn nµy lµm qu¸ t¶i biÕn ¸p, g©y sôt ¸p lín. Do ®ã khi
an
khëi ®éng cÇn gi¶m dßng ®iÖn. Cã mét sè ph-¬ng ph¸p khëi ®éng ®éng c¬ nµy lµ
khëi ®éng b»ng ®æi nèi (c¸ch khëi ®éng nµy dïng cho ®éng c¬ lµm viÖc b×nh
th
th-êng ë s¬ ®å nèi ), khëi ®éng b»ng biÕn ¸p tù ngÉu, khëi ®éng b»ng c¸ch nèi
thªm ®iÖn trë hay ®iÖn kh¸ng vµo stator, khëi ®éng mÒm b»ng bé ®iÒu khiÓn ®iÖn
ng
tö c«ng suÊt.
o
Khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi nèi
du
u
AT 2
cu
M 2
D K
K 3 5 2 RN
1
K Rth 1
K
RN
Rth 7 K1
K2 9
K2
Rth 11 K1 K2
b)
K1
a)
H×nh K§B1 S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi 8
nèi sao-tam gi¸c
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- H×nh K§B1 vÏ s¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi nèi . Khi
khëi ®éng ®éng c¬ nèi Y, ®iÖn ¸p ®-a vµo ®éng c¬ lµ ®iÖn ¸p pha gi¶m 3 lÇn so
víi ®Þnh møc, dßng ®iÖn ®éng c¬ gi¶m 3 so víi khëi ®éng .
§æi nèi ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸c c«ngt¨t¬ K1, K2 , chuyÓn ®æi tõ khëi
®éng nèi Y sang lµm viÖc ®-îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c thêi gian.
NhÊn nót M, c«ngt¨ct¬ K cã ®iÖn, ®ãng ®éng c¬ vµo l-íi. §ång thêi víi K
om
®ãng, K1 còng ®-îc ®ãng, ®éng c¬ khëi ®éng theo s¬ ®å nèi Y. Khi K cã ®iÖn
r¬le thêi gian Rth tÝnh thêi gian khëi ®éng theo ®-êng ®Æc tÝnh 1 trªn h×nh
K§B1b. HÕt thêi gian chØnh ®Þnh cña r¬le thêi gian lµm më tiÕp ®iÓm 7 9,
.c
c«ngt¨t¬ K1 c¾t, ®ãng tiÕp ®iÓm 7 11 c«ngt¨ct¬ K2 ®ãng, chuyÓn tõ ®éng c¬ nèi
®ãng, chuyÓn tõ ®éng c¬ nèi thµnh nèi . §Æc tÝnh khëi ®éng chuyÓn tõ ®Æc tÝnh
ng
1 sang ®Æc tÝnh 2 trªn h×nh K§B1b, tiÕp tôc khëi ®éng tíi tèc ®é ®Þnh møc.
co
B¶o vÖ ®éng c¬ trong tr-êng hîp nµy sö dông: b¶o vÖ ng¾n m¹ch b»ng
Aptomat, b¶o vÖ qu¸ t¶i b¾ng r¬le nhiÖt.
an
th
Khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»n c¸ch m¾c thªm cuén kh¸ng phô vµo
stator
ng
S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch m¾c thªm ®iÖn kh¸ng phô vµo
o
stator vÏ trªn h×nh k®b2.
du
u
AT
cu
2
M K 2
K D
K K 3 5 2 RN
K1 1
K1 K
K1 Rth 1
Rth 7 K1
RN
M
b)
M RA
D 3 4 RN 2
5
a) 1
RA Rth
RA 9
7
CuuDuongThanCong.com K https://fb.com/tailieudientucntt
- om
NhÊn nót M, c«ngt¨ct¬ K cã ®iÖn, ®ãng ®éng c¬ vµo l-íi. Khi K cã ®iÖn
r¬le thêi gian Rth tÝnh thêi gian khëi ®éng theo ®-êng ®Æc tÝnh 1 trªn h×nh
.c
K§B2b. HÕt thêi gian chØnh ®Þnh cña r¬le thêi gian lµm ®ãng tiÕp ®iÓm 5 7,
c«ngt¨t¬ K1 ®ãng, ng¾n m¹ch ®iÖn trë khëi ®éng Xf. §Æc tÝnh khëi ®éng chuyÓn
ng
tõ ®Æc tÝnh 1 sang ®Æc tÝnh 2 trªn h×nh K§B2b, tiÕp tôc khëi ®éng theo ®-êng ®Æc
tÝnh c¬ tù nhiªn tíi tèc ®é ®Þnh møc.
co
Khi c«ngt¾ct¬ K1 ®· ®ãngdßng ®iÖn sÏ chay qua K1, kh«ng qua K n÷a. Cã
an
thÓ thiÕt kÕ s¬ ®å m¹ch mµ khi ng¾n m¹ch ®iÖn kh¸ng cã thÓ ng¾t K nh- s¬ ®å
m¹ch ®iÒu khiÓn h×nh k®b2c.
th
Dßng ®iÖn cña ®éng c¬ ®-îc x¸c ®Þnh bëi thµnh phÇn ®iÖn c¶m X f trong
biÓu thøc d-íi ®©y.
o ng
1 1
I kd U
du
f1
2 2 2
/ /
R X R1 R X X X
2 1 f 2
TrÞ sè Xf ®-îc chän theo yªu cÇu cÇn giíi h¹n dßng ®iÖn.
u
cu
Khëi ®éng mÒm ®éng c¬ K§B
AT
K K K M
D K
3 RN5 4 2
1
K
K Rth
K1 K1 7
K1
Rth 9
RN
b) 10
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p kh¸ phæ biÕn khëi ®éng ®éng c¬ K§B c«ng
suÊt lín hiÖn nay lµ khëi ®éng mÒm. Khi khëi ®éng ®éng c¬ ®-îc ®ãng qua bé
om
khëi ®éng b»ng tiristor (sÏ giíi thiÖu chi ë ch-¬ng 5). KÕt thóc qu¸ tr×nh më m¸y
c«ngt¾ct¬ K1 ®ãng ®éng c¬ lµm viÖc víi viÖc ®ãng trùc tiÕp vµo l-íi.
.c
2. §iÒu khiÓn ®éng c¬ K§B r«to d©y quÊn.
H×nh k®b4 giíi thiÖu s¬ ®å m¹ch tù ®éng khëi ®éng, ®¶o chiÒu, h·m dõng
ng
®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé roto d©y quÊn. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å:
co
K§B - ®éng c¬ kh«ng ®ång bé
C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ng-îc cho ®éng c¬;
an
K1, K2 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; HN, H§N, HC h·m ng-îc, h·m ®éng
n¨ng, h·m c¬ khÝ
th
C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t
ng
®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG1, RG2 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn chøc
n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; HN - r¬ le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh h·m ng-îc;
o
R§N - r¬le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh h·m ®éng n¨ng, RL§ - r¬ le liªn ®éng; RD - r¬le
du
b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i.
KC1 - KC4 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy.
u
cu
HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ng-îc.
C¸c ®iÖn trë: Rf1, Rf2 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; RN - thùc hiÖn chøc
n¨ng lµm viÖc ë chÕ ®é h·m ng-îc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng n¨ng.
PH - phanh h·m c¬ khÝ
11
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- PH
HC HC
AT1 AT2 H§
§L T N RD3 Rh RL§
§L Rth1
H§ HN
N
T Rth2
RD2 RD3 K1
RD1
RA
RA RD1 RD2
om
T RL§
HTT
.c
HTN N HC
K2
N §L
ng
K1 T HC
HN RT HC §L
co
RT
Rh
an
HN
K1
th
H§
Rth1
K2
ng
H§ Rth2
o
H×nh k®b5 S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ kh«ng ®ång bé r«to d©y
du
quÊn
§éng c¬ khëi ®éng theo nguyªn t¾c thêi gian qua hai cÊp ®iÖn trë roto khi
u
khèng chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu thuËn hay ng-îc.
cu
§éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ng-îc víi toµn bé
®iÖn trë phô khi khèng chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y
ng-îc vµ ng-îc l¹i.
§éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng, khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy
®-îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. R¬le liªn ®éng (RL§) cho phÐp gi¸n ®o¹n qu¸
tr×nh h·m ®Ó thùc hiÖn ®ãng lÆp l¹i. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ
b»ng phanh h·m ®iÖn tõ (PH)
S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶o vÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng c¸c r¬le dßng ®iÖn RD, b¶o
vÖ 0 b»ng RA.
12
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 2.4. §æi nguån l-íi d- phßng (ATS)
§èi víi nh÷ng lo¹i t¶i thuéc hé tiªu thô lo¹i 1 vµ 2, viÖc cung cÊp ®iÖn liªn
tôc lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi nguån cÊp. Nh÷ng hé tiªu thô lo¹i nµy ng-êi ta
th-êng ph¶i thiÕt kÕ cÊp ®iÖn tõ nhiÒu nguån cÊp. VÝ dô t¶i ®-îc cÊp tõ hai nguån
nh- trªn s¬ ®å h×nh 25.1. Nguån 1 lµ nguån cÊp tõ mét nguån l-íi ®iÖn quèc gia,
nguån 2 lµ mét ®-êng d©y l-íi quèc gia kh¸c hay m¸y ph¸t ®iÖn dù phßng. ViÖc
cÊp ®iÖn dù phßng tõ m¸y ph¸t khã h¬n, do khi mÊt ®iÖn ph¶i thªm thao t¸c ch¹y
m¸y ph¸t. Do ®ã d-íi ®©y chóng ta nghiªn cøu viÖc ®æi nguån l-íi sang m¸y
ph¸t dù phßng
KL A KF
om
KL B KF
Nguån 2
Nguån 1 KL C KF (M¸y ph¸t)
.c
KL N KF
RA RB RC
ng
RFA RFB RFC
co
an
Tíi t¶i
th
H×nh 25.1 S¬ ®å m¹ch ®éng lùc m¹ch ®æi nguån
ng
Nguyªn lÝ cÊp ®iÖn nh- sau:
o
du
Khi ®ñ ba pha ®iÖn ¸p l-íi nguån 1c«ngt¾ct¬ KL ®ãng c«ngt¾ct¬ KF c¾t, t¶i
®-îc cÊp ®iÖn tõ nguån l-íi. Khi mÊt ®iÖn l-íi m¸y ph¸t ch¹y, ®ñ ®iÖn ¸p
u
c«ngt¾ct¬ KF ®ãng, c«ngt¾ct¬ KL c¾t, t¶i ®-îc cÊp ®iÖn tõ m¸y ph¸t.
cu
T1 T1 T2 T3 T4 T5
t1
t1 t2 t3 t 4 t5 t6 t7 t8 t9
H×nh 25.2. Gi¶n ®å ®æi nguån l-íi sang m¸y ph¸t
13
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- ViÖc ®æi nguån l-íi sang m¸y ph¸t dù phßng th-êng ®-îc tiÕn hµnh theo
mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Tr×nh tù chuyÓn ®æi Êy ®-îc giíi thiÖu trªn gi¶n ®å h×nh
25.2.
Gi¶ thiÕt t¹i t1 mÊt ®iÖn l-íi. Sù cè mÊt ®iÖn l-íi cã thÓ lµ sù cè tho¸ng qua
trong kho¶ng hµng gi©y, do ®ã cÇn thêi gian T1 ®Ó kh¼ng ®Þnh ®iÖn l-íi cã mÊt
thËt kh«ng. Thêi gian T1 nµy ®-îc ®iÒu chØnh trong kho¶ng 5-10 s. HÕt thêi gian
chØnh ®Þng T1 ra lÖnh khëi ®éng m¸y ph¸t ®iÖn. Th-êng c¸c m¸y ph¸t ®iÖn hiÖn
nay lµ m¸y ph¸t diezen do ®ã d-í ®©y chóng ta nghiªn cøu viÖc chuyÓn nguån
cho m¸y ph¸t diezen. Thêi gian khëi ®éng m¸y ph¸t T11 khoang 3-5 s. Khi m¸y
oh¸t ®ñ ®iÖn ¸p tai t4 m¸y ®iÖn ®-îc ch¹y kh«ng t¶i ®Ó cho dÇu b«i tr¬n hÕt c¸c
bé phËn cña m¸y (thêi gian T2 nµy cÇn kho¶ng 10-30 s). Sau khi c¸c bé phËn cña
om
m¸y ph¸t ®· ®-îc b«i tr¬n ®Çy ®ñ míi ra lÖnh ®ãng t¶i KF cho m¸y ph¸t tai t5.
Khi cã ®iÖn ¸p l-íi trë l¹i tai t6 ch-a nªn chuyÓn t¶i sang l-íi ngay v× khi
.c
cã ®iÖn trë l¹i ®iÖn ¸p ch-a ch¾c ®· æn ®Þnh ®-îc ngay mµ nã cßn cã thÎ mÊt l¹i
hay dao ®éng. Do vËy cÇn trÔ mét thêi gian T3 (vµo khoang 5-10 s. Sau khi
chuyÓn t¶i tõ m¸y ph¸t sang l-íi (®ãng KL c¾t KF) m¸y ph¸t cÇn ch¹y kh«ng t¶i
ng
trong kho¶ng thêi gian T4 (th-êng chØnh 200-400 s) ®Ó lµm m¸t m¸y. Thêi gian
co
nµy cÇn ®Ó m¸y kh«ng bÞ l-u nhiÖt khi dõng m¸y lµm cho h- háng c¸ch ®iÖn hay
c¸c bé phËn kh¸c cña m¸y.
an
S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn ®æi nguån l-íi m¸y ph¸t dù phßng giíi thiÖu trªn
h×nh 25.3.
th
ChÕ ®é ®æi nguån tù ®éng ho¹t ®éng nh- sau:
ng
Khi mÊt ®iÖn l-íi ( mét hay c¶ ba pha) tiÕp ®iÓm RA, RB, RC m¹ch 1-9 ®ãng
l¹i lµm cho RL hót, tÝn hiÖu b¸o mÊt ®iÖn ®· ®-îc nhËn. TiÕp ®iÓm RL (51-53)
o
®ãng l¹i, ®ång thêi tiÕp ®iÓm RL (1-11) ®ãng cho r¬ le thêi gian T1 ®Ó tÝnh thêi
du
gian chuÈn bÞ ch¹y m¸y ph¸t. . HÐt thêi gian chØnh ®Þnh cña T 1 ®ãng tiÕp ®iÓm T1
(53-55) . R3 hót ®-a lÖnh b»ng tiÕp ®iÓm R3 ®ãng ®éng c¬ khëi ®éng m¸y ph¸t.
u
Khi m¸y ph¸t cã ®ñ ®iÖn ¸p r¬le ®iÖn ¸p R200 (th-êng lÊy ®iÖn ¸p kho¶ng 200V lµ
cu
®Ønh ®iÖn ¸p) lµm më tiÕp ®iÓm R200(55-57) r¬le R3 hë ra kÕt thóc qu¸ tr×nh khëi
®éng.
RFA 3 RFA 5 RFA 7 RF 2
TÝn hiÖu b¸o cã ®iÖn ¸p MF
77 7
RA
RL
RB 9
TÝn hiÖu b¸o mÊt ®iÖn
RC T1
RL 11
Thêi gian chê K§ MF 5-10 s
1111111
R
1111111
T2
200 13 Thêi gian chê ®ãng t¶i cho
™™
111 111
131 131 MF 20-30 s
RL T3
15 113
11 13 1311313 chuyÓn t¶i tõ l-íi sang MF 14
151 15 5-10 s
R7 R200 19 T4
17
CuuDuongThanCong.com
Thêi gian https://fb.com/tailieudientucntt
ch¹y lµm m¸t
- om
.c
ng
co
an
th
o ng
du
u
cu
Khi ®ñ ®iÖn ¸p 200V ®ãng tiÕp ®iÓm R200 (1-13) tÝnh thêi gian ch¹y m¸y
chê ®ãng t¶i b»ng T2. HÕt thêi gian chê ®ãng t¶i r¬le T2 ®ãng tiÕp ®iÓm T2 (65-
67), cÊp ®iÖn cho R6 ra lÖnh cÊp ®iÖn tõ m¸y ph¸t.
Khi cã ®iÖn l-íi trë l¹i nÕu ®ñ ba pha m¹ch 1-9 hë ra R1 mÊt ®iÖn lµm ®ãng
tiÕp ®iÓm R1 (1-15), T3 tÝnh thêi gian chuyÓn t¶i tõ m¸y ph¸t sang l-íi, hÕt thêi
gian T3 tÝnh tiÕp ®iÓm T3 (1-65) më ra, T3 (69-71) ®ãng l¹i lµm cho R6 nh¶ ra vµ
R7 hót. TiÕp ®iÓm R7 ra lÖnh cÊp ®iÖn tõ l-íi.
15
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- R¬le R7 ®ãng lµm tiÕp ®iÓm R7 (1-17) cÊp ®iÖn cho T4, T4 tÝnh thêi gian
m¸y ch¹y kh«ng t¶i (lµm m¸t). HÕt thêi gian ch¹y lµm m¸t ®ãng tiÕp ®iÓm T4
(51-59) cÊp ®iÖn cho R4 lµm hë tiÕp ®iÓm R4 (37-39) R5 nh¶, ®ãng ®-êng nhiªn
liÖu cña m¸y ph¸t ®iÖn ®iezen, m¸y ph¸t ®iÖn dõng. TÝn hiÖu tõ R5 lµm nhiÖm vô
më vµ ®ãng nhiªn liÖu cho viÖc ch¹y m¸y. NÕu m¸y lµm viÖc R5 ph¶i cã ®iÖn ®Ó
më ®-êng cÊp nhiªn liÖu, muèn dõng m¸y c¾t ®iÖn cuén d©y R5, ®ãng ®-êng
nhiªn liÖu.
2.5 §iÒu khiÓn nhiÖt ®é
1. Ph-¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn
om
§iÒu khiÓn nhiÖt ®é cho c¸c tñ sÊy b»ng ®iÖn trë cã thÓ thiÕt kÕ theo nhiÒu
c¸ch. Hai c¸ch thiÕt kÕ phæ biÕn lµ sÊy (®èt) trùc tiÕp b»ng c¸c thanh nhiÖt vµ sÊy
.c
gi¸n tiÕp b»ng qu¹t thæi nhiÖt vµo buång sÊy.
K
ng
co R
CD1 CD2 CBN§
an
th
R1 R2
M¹ch ®iÒu
khiÓn
ng
a)
b)
o
du
R
u
cu
M¹ch ®iÒu
khiÓn
c)
H×nh n®1 C¸c s¬ ®å ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é lß ®iÖn trë
M¹ch ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é cã thÓ m¾c theo s¬ ®å ®ãng c¾t sîi ®èt b»ng tay
nh- trªn h×nh n®1a, ®iÒu khiÓn gi¸n ®o¹n víi viÖc ®ãng c¾t sîi ®èt theo chu k×
b»ng c«ng t¾c t¬ cã tù ®éng kiÓm so¸t nhiÖt ®é nh- trªn h×nh n®1b hay ®iÒu
khiÓn nhiÖt ®é liªn tôc b»ng m¹ch b¸n dÉn c«ng suÊt nh- trªn h×nh n®1c.
16
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- S¬ ®å h×nh n®1a cho phÐp ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é b»ng tay. NhiÖt ®é ®-îc ®iÒu
khiÓn theo tõng nÊc. Cµng nhiÒu nÊc ®iÖn trë nhiÖt ®é ®-îc ®iÒu chØnh cµng tr¬n.
C¸ch ®iÒu khiÓn nµy chØ thÝch hîp ®èi víi nh÷ng lß ®iÖn trë kh«ng cã yªu cÇu
qu¸ cao vÒ æn ®Þnh nhiÖt, vÝ dô c¸c lß nÊu kim lo¹i.
S¬ ®å h×nh n®1c dïng ®Ó tù ®éng ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é. Khi nhiÖt ®é n»m
ngoµi vïng nhiÖt ®é chØnh ®Þnh, m¹ch ®iÒu khiÓn tiristor tù ®éng ®iÒu chØnh gãc
më ®Ó ®iÒu chØnh nguån n¨ng l-îng cÊp cho sîi ®èt, viÑc giíi thiÖu nguyªn lÝ tù
®éng ®iÒu chØnh nµy sÏ giíi thiÖu ë ch-¬ng 5.
S¬ ®å h×nh n®1b dïng ®Ó tù ®éng ®iÒu chØnh nhiÖt ®é theo tÝn hiÖu nhiÖt ®é
lÊy tõ c¶m biÕn nhiÖt ®é (CBN§). Qua bé khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhiÖt ®é lµm ®ãng
më tiÕp ®iÓm. TiÕp ®iÓm nµy sÏ ®-îc xö lÝ vµ ra lÖnh ®ãng hay c¾t nguån ®iÖn
om
cho sîi ®èt.
C 0 R1
K BV 3 2
.c
T
R 1 M
R1
RA
5
ng RA 4
CBN§
co R2
Tmax 7
an
Tmin K R2
M¹ch ®iÒu 9
khiÓn 6
th
a)
ng
2. M¹ch ®iÒu khiÓn
o
D-íi ®©y tr×nh bÇy viÖc sÊy (®èt) gi¸n tiÕp. S¬ ®å ®éng lùc cña sÊy gi¸n tiÕp
du
lµ c¸c sîi ®èt R1, R2 (trªn s¬ ®å ®éng lùc h×nh 23.1) ®-îc cÊp ®iÖn th«ng qua
c¸c c«ngt¾ct¬ K2, K3. Muèn æn ®Þnh nhiÖt ®é (t-¬ng ®èi) cÇn cã chÕ ®é ®ãng c¾t
u
c¸c c«ngt¨ct¬ hîp lÝ. NhiÖt ®é tõ c¸c ®iÖn trë ®-îc ®-a vµo buång sÊy b»ng qu¹t
cu
(®éng c¬ K§B)
Muèn ®iÒu khiÓn c¸c c«ngt¨ct¬ theo nhiÖt ®é cÇn cã tÝn hiÖu nhiÖt ®-a tíi
m¹ch ®iÒu khiÓn. C¶m biÕn nhiÖt ®é cã thÓ nhiÒu lo¹i. Nh÷ng lo¹i phæ biÕn lµ:
c¶m biÕn b»ng cÆp nhiÖt ngÉu, b»ng nhiÖt ®iÖn trë.... C¸c tÝn hiÖu nhiÖt nµy ®-îc
khuÕch ®¹i cho tíi gi¸ trÞ ®ñ lín, ®-a tíi ®iÒu khiÓn c¸c tiÕp ®iÓm. PhÇn lín tõ
c¸c m¹ch khuÕch ®¹i nµy ®-a ra cho ®iÒu khiÓn lµ hai tiÕp ®iÓm b¸o hai ng-ìng
chØnh ®Þnh nhiÖt ®é Tmax vµ Tmin. Khi nhiÖt ®é d-íi ng-ìng chØnh ®Þnh tiÕp ®iÓm
Tmin ®ãng, trong vïng chØnh ®Þnh c¶ hai tiÕp ®iÓm Tmin vµ Tmax ®Òu hë, lªn trªn
ng-ìng chØnh ®Þnh Tmax ®ãng.
K3 K2 K1
17
RN
R1 R2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- om
.c
M¹ch ®iÒu khiÓn tñ sÊy h×nh 23.1 vÏ trªn h×nh 23.2. Ho¹t ®éng cña m¹ch
®iÒu khiÓn nµy cã thÓ gi¶i thÝch nh- sau:
ng
co
MQ CTG MN
C1 C1
1D 3 5 7 13 Tmin
an
K1 RA K3
th
9 17
Tmax
BVT0
ng
11 RA R2 15 K2
K1 R1 K3
o
RN
du
2 4 R1 6 R2 8
u
cu
2.6. Bï cos
18
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 1. Tam gi¸c c«ng suÊt
C«ng suÊt biÓu biÕn cña t¶i (th-êng lµ cña
mét xÝ nghiÖp hay mét hé tiªu thô cã biÕn ¸p ®éc
S
lËp) bao gåm hai thµnh phÇn h÷u c«ng (P) vµ v« Q
c«ng (Q) do thµnh phÇn ®iÖn c¶m t¶i g©y nªn.
' Qbï
C¸c ®¹i l-îng nµy ®-îc biÓu thÞ bëi tam gi¸c S
c«ng suÊt nh- trªn h×nh cos. Tõ tam gi¸c c«ng P
P
suÊt ®· biÕt r»ng cos .
S
Nh- vËy víi cïng mét c«ng suÊt h÷u c«ng, nÕu t¶i tiªu thô mét c«ng suÊt v«
c«ng Q lín, c«ng suÊt biÓu kiÕn tõ l-íi lín, dßng ®iÖn trªn ®-êng d©y lín g©y tæn
om
hao c«ng suÊt vµ ®iÖn ¸p trªn ®-êng d©y lín, g©y sôt ¸p cña t¶i. Do ®ã cÇn gi¶m
c«ng suÊt v« c«ng b»ng c¸ch bï mét l-îng c«ng suÊt ph¶n kh¸ng (Q bï). Khi ®ã
.c
c«ng suÊt nhËn tõ l-íi gi¶m xuèng vµ dßng ®iÖn trªn ®-êng d©y gi¶m.
HiÖn nay, hai c¸ch bï c«ng suÊt ph¶n kh¸ng ®-îc dïng phæ biÕn nhÊt lµ bï
ng
b»ng m¸y ph¸t ch¹y ë chÕ ®é bï cos vµ bï tÜnh b»ng tô bï. C¸ch thø nhÊt Ýt
dïng h¬n do l¾p ®Æt phøc t¹p h¬n vµ vèn ®Çu t- còng cao h¬n. C¸ch thø hai
co
th-êng ®-îc dïng h¬n do thuËn tiÖn h¬n trong l¾p ®Æt.
an
2. Bï cos b»ng tô.
Bï cos b»ng tô cã thÓ ®-îc ®ãng tô vµo phÝa cao thÕ còng nh- phÝa h¹ thÕ.
th
Tuy nhiªn, bï cos th-êng ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ®ãng tô vµo l-íi h¹ thÕ cña
ng
hé tiªu thô. C¸ch bï nh- thÕ nµy cã lîi h¬n cho hé tiªu thô. Bëi v×, khi ®ãng tô
bï vµo l-íi h¹ thÕ hîp lÝ dßng ®iÖn gi¶m, ®iÖn ¸p ®-îc t¨ng lªn vµ gi¸ thµnh cña
o
tô bï h¹ thÕ thÊp h¬n tô bï cao thÕ.
du
u
cu
K1 K2 K3
C1 C2 C3
H×nh cos2. Chia nhãm tô bï cos
§¬n vÞ ®Ó lùa chän bï cos cã thÕ lµ theo tõng m¸y, theo ph©n x-ëng, hay
®ãng tô vµo ®Çu ra h¹ thÕ cña biÕn ¸p ®éng lùc.
Dung l-îng cÇn bï (Qbï) ®-îc tÝnh tõ th«ng sè c«ng suÊt ph¶n kh¸ng cña
hé tiªu thô. T¶i cña hé tiªu thô th-êng thay ®æi, cos còng th-êng thay ®æi. Do
®ã, dung l-îng tô cÇn ®ãng vµo l-íi còng ®-îc thay ®æi, nã ®-îc chia thµnh c¸c
19
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- nhãm tô, vÝ dô nh- trªn h×nh cos2 bé tô ®-îc chia thµnh ba nhãm ®Ó ®ãng vµo
l-íi hé tiªu thô. §ãng c¾t bé tô nµo lµ do yªu cÇu cos cña t¶i. Chia c¸c nhãm tô
kh«ng nªn chia c¸c nhãm tô b»ng nhau mµ ng-êi ta th-êng chia c¸c nhãm tô cã
®iÖn dung kh«ng b»ng nhau. Trong s¬ ®å h×nh cos2, ®iÖn dung c¸c nhãm tô s¾p
xÕp C1 < C2 < C3.
C¸c c¶m biÕn ®-îc lÊy ®Ó ra lÖnh ®ãng tô lµ c¶m biÕn cos . Khi cos thÊp
ra lÖnh ®ãng tô, khi cos cao ra lÖnh c¾t tô.
+ _
R1
+ _ D1
K1 R1
R1
om
T§1 D2
K2
R2 R2
.c
K3 R2 D3
R3
ng
T§2 D4
co
+ _ R3
R§ D5
R3
cos
an
thÊp
Rth1 T§3 D6
th
R§
T§1
ng
Rth1 RC + _
RC
o
T§1 Rth2 cos
du
cao
R§ T§1 RC1
RC
T§2
u
RC1
cu
Rth2 RC2
RC1
T§2 Rth3
R§ T§2
T§3
Rth3 RC2
T§3
H×nh cos3. S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn dãng c¾t tô bï cos
Lùa chän thêi ®iÓm ®Ó ®ãng thªm hay c¾t bít dung l-îng cña tô tïy thuéc
cos cña t¶i. Theo kinh nghiÖm chØnh ®Þnh, khi cos < 0,85 (ng-ìng thÊp) cÇn
®ãng thªm tô, cßn khi cos > 0,96 (ng-ìng cao) c¾t bít tô.
20
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
nguon tai.lieu . vn