Xem mẫu

  1. Ch-¬ng 2: Mét sè hÖ thèng ®iÒu khiÓn cã tiÕp ®iÓm.(6 tiÕt) 2.1 ThiÕt lËp hÖ thèng ®iÒu khiÓn tiÕp ®iÓm HÖ thèng ®iÒu khiÓn tiÕp ®iÓm còng nh- kh«ng tiÕp ®iÓm (b»ng c¸c phÇn tö logic) ®-îc thiÕt lÊp tõ c¸c s¬ ®å m¹ch ®iÓn h×nh ®· giíi thiÖu ë trªn, hoÆc tõ t- duy b»ng ®¹i sè logic (sÏ giíi thiÖu ë ch-¬ng 3). Nh÷ng hÖ thèng ®iÒu khiÓn nµy cã øng dông nhiÒu trong c¸c thiÕt bÞ r¬le c«ngt¨ct¬ ®¬n gi¶n, rÎ tiÒn nh-ng cã ®é tin cËy vµ chÝnh x¸c cao. Nh÷ng phÇn tö cña c¸c s¬ ®å ®iÒu khiÓn r¬le c«ngt¨ct¬ thµnh c¸c phÇn tö: nhËn tÝn hiÖu t¸c ®éng tõ bªn ngoµi nh- c¶m biÕn, nót nhÊn...; phÇn tö trung gian truyÒn tÝn hiÖu tõ c¸c phÇn tö nhËn tÝn hiÖu xö lÝ c¸c tÝn hiÖu ®ã nh- c¸c r¬ le, om phÇn tö logic; phÇn tö chÊp hµnh lµ nh÷ng phÇn tö nh- ®éng c¬, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn... thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng c¬ khÝ. .c 1. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n khi thiÕt kÕ m¹ch tù ®éng ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn. ng Tù ®éng ®iÒu khiÓn m¸y ®iÖn trong c¸c hÖ thèng ®¬n gi¶n lµ khëi ®éng h·m co vµ ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®-îc thùc hiÖn b»ng bèn nguyªn t¾c c¬ b¶n: thêi gian, tèc ®é, dßng ®iÖn vµ qu·ng ®-êng. an C¸c nguyªn t¾c thêi gian, tèc ®é vµ dßng ®iÖn ®-îc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn qu¸ tr×nh khëi ®éng h·m, ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu vµ ®éng c¬ kh«ng ®ång th bé roto d©y quÊn, vµ qu¸ tre×nh khëi®éng, h·m ®éng c¬ ®ång bé. Nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn theo qu·ng ®-êng ®-îc sö dông khi ®iÒu khiÓn ®éng c¬ cho c¸c c¬ ng cÊu dÞch chuyÓn tÞnh tiÕn ®· ®Þnh tr-íc. Trong tr-êng hîp nµy ®éng c¬ khëi ®éng, h·m cã mang s½n t¶i lµ c¸c c¬ cÊu chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn. o du Ngoµi ra cßn cã thÓ cã mét sè nguyªn t¾c ®iÒu khiÓn kh¸c nh- c¸c nguyªn t¾c: momen, c«ng suÊt, søc c¨ng, ¸p suÊt, nhiÖt ®é... u 1. Nguyªn t¾c thêi gian. cu §iÒu khiÓn theo nguyªn t¾c thêi gian lµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nhËn lÖnh ho¹t ®éng theo sù duy tr× thêi gian. K K K Rth1 Rth1 K K Rth2 Rth2 K1 K1 K2 K K1 Rth1 K1 K1 Rth2 K2 Rth2 K2 1 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  2. K1 K2 K1 K K Rth2 K2 K om K K .c Rth1 K K Rth K ng K Rth1 K1 K Rth K1 co Rth2 K2 an th 45.2 45.3 ng 2. Nguyªn t¾c tèc ®é o RT T du K2 K1 T K K§ HN N u K K cu R2 H N T RN Rtg R1 K RH N T M K D M K D K N K R1 K1 RH H T N HN R2 K2 Rtg K§ 45.5 45.6 2 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  3. LV LV H T(LV) N(H) H LV HN MT T D T om MN N K§ .c N HN R HN T R ng co N 45.7 an 3. Nguyªn t¾c dßng ®iÖn. th ng K N T o du Rh R H u T CH1 cu LV K D CH2 N K K§ H T N HN HN Rh RD RD 3 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  4. om .c 4. C¸c nguyªn t¾c kh¸c ng co an th o ng du 2.2 §iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu. 1. Khëi, h·m ®¶o chiÒu ®éng ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu. u cu RT T T N K2 K1 HN RD §L H§ N T Rth1 RN N Rth2 4 RTT KT CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  5. om .c ng co an th o ng du H×nh 22.2 giíi thiÖu mét s¬ ®å khëi ®éng, ®¶o chiÒu ®éng c¬ ®iÖn mét chiÒu u kÝch tõ hçn hîp. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å: cu ¦, KT1. KT2 lµ phÇn øng, cuén kÝch tõ song song, kÝch tõ nèi tiÕp C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ng-îc cho ®éng c¬; K1, K2, K3 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; HN. H§N, HC - h·m ng-îc, h·m ®éng n¨ng, h·m c¬ khÝ C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t ®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG1, RG2 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; RT, RN - c¸c r¬ le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh ®¶ochiÒu thuËn vµ ng-îc; RTT - r¬ le b¶o vÖ mÊt kÝch tõ; RD1, RD2 - r¬le b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i. KC1 - KC5 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy. 5 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  6. HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ng-îc. C¸c ®iÖn trë: R1, R2 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; RN - thùc hiÖn chøc n¨ng lµm viÖc ëchÕ ®é h·m ng-îc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng n¨ng; RX - thùc hiÖn chøc n¨ng x¶ n¨ng l-îng cña cuén d©y. §éng c¬ khëi ®éng theo nguyªn t¾c thêi gian qua hai cÊp ®iÖn trë khi khèng chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu thuËn hay ng-îc vµ lµm viÖc víi nÊc ®iÖn të t-¬ng øng khèng chÕ chØ huy ®Æt ë ®ã. §éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ng-îc khi khèng chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y ng-îc vµ ng-îc l¹i, cho phÐp lµm viÖc ë chÕ ®é h·m ng-îc khi cÇn g¹t khèng chÐ chØ huy ë vÞ trÝ 1. om §éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ b»ng phanh h·m ®iÖn tõ (PH) .c S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶ovÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng hai r¬le dßng ®iÖn RD 1, RD2, ng b¶o vÖ 0 b»ng RA, b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc tiÓu b»ng RTT, b¶o vÖ xung ®iÖn ¸p cña cuén d©y kÝch tõ ki c¾t ®iÖn b»ng ®iÖn trë x¶ n¨ng l-îng (RX) co H×nh 22.3 giíi thiÖu mét s¬ ®å s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn kh¸c cña ®éng c¬ mét chiÒu cã xÐt tíi viÖc t¨ng tèc b»ng gi¶m tõ th«ng. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å: an ¦, KT1. KT2 lµ phÇn øng, c¸c cuén kÝch tõ cña ®éng c¬ th C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ng-îc cho ®éng c¬; K1, K2, K3 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; TT, H§N, HC - ®iÒu khiÓn tõ th«ng, ng h·m ®éng n¨ng, h·m c¬ khÝ. o du T N K3 K2 K1 u RGkt RT RN cu RD §L RT RN H§ Rth2 N T N T Rth3 RTT TT KT HC PH HC RT H§ 6 T N RN CuuDuongThanCong.com Rth 1 https://fb.com/tailieudientucntt
  7. om .c ng co an th o ng du C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t ®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG1, RG2, RG3 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; RHT, RHN - c¸c r¬ le kiÓm so¸t qu¸ u cu tr×nh h·m ®éng n¨ng theo chiÒu thuËn vµ ng-îc; RTT - r¬le ®iÒu khiÓn tõ tr-êng RKT - r¬ le b¶o vÖ mÊt kÝch tõ; RD1, RD2 - r¬le b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i. KC1 - KC5 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy. HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ng-îc. C¸c ®iÖn trë: R1, R2, R3 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; RN - thùc hiÖn chøc n¨ng lµm viÖc ëchÕ ®é h·m ng-îc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng n¨ng; RX - thùc hiÖn chøc n¨ng x¶ n¨ng l-îng cña cuén d©y, RGKT - ®iÖn trë phôc vô chøc n¨ng gi¶m kÝch tõ. §éng c¬ khëi ®éng víi tõ th«ng ®Þnh møc, theo nguyªn t¾c thêi gian qua ba cÊp ®iÖn trë khi khèng chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu thuËn hay ng-îc. 7 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  8. §éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi khèng chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y ng-îc vµ ng-îc l¹i. §éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ b»ng phanh h·m ®iÖn tõ (PH) S¬ ®å cho phÐp ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ d-íi tèc ®é c¬ b¶nb»ng khèng chÕ chØ huy, trªn tèc ®é c¬ b¶n b»ng ®iÒu khiÓn kÝch tõ, cho phÐp ®éng c¬ lµm viÖc víi tèc ®é t-¬ng øng theo ®-êng ®Æc tÝnh nh©n t¹o S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶ovÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng hai r¬le dßng ®iÖn RD 1, RD2, b¶o vÖ 0 b»ng RA, b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc tiÓu b»ng RTT, b¶o vÖ xung ®iÖn ¸p cña om cuén d©y kÝch tõ ki c¾t ®iÖn b»ng ®iÖn trë x¶ n¨ng l-îng (RX) .c 2.3 §iÒu khiÓn ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu. ng 1. Khëi ®éng ®éng c¬ K§B r«to lång sãc c«ng suÊt lín co §éng c¬ K§B r«to lång sãc c«ng suÊt lín khi khëi ®éng cã dßng ®iÖn lín (b»ng 5 7 I®m) dßng ®iÖn nµy lµm qu¸ t¶i biÕn ¸p, g©y sôt ¸p lín. Do ®ã khi an khëi ®éng cÇn gi¶m dßng ®iÖn. Cã mét sè ph-¬ng ph¸p khëi ®éng ®éng c¬ nµy lµ khëi ®éng b»ng ®æi nèi (c¸ch khëi ®éng nµy dïng cho ®éng c¬ lµm viÖc b×nh th th-êng ë s¬ ®å nèi ), khëi ®éng b»ng biÕn ¸p tù ngÉu, khëi ®éng b»ng c¸ch nèi thªm ®iÖn trë hay ®iÖn kh¸ng vµo stator, khëi ®éng mÒm b»ng bé ®iÒu khiÓn ®iÖn ng tö c«ng suÊt. o Khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi nèi du u AT 2 cu M 2 D K K 3 5 2 RN 1 K Rth 1 K RN Rth 7 K1 K2 9 K2 Rth 11 K1 K2 b) K1 a) H×nh K§B1 S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi 8 nèi sao-tam gi¸c CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  9. H×nh K§B1 vÏ s¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch ®æi nèi . Khi khëi ®éng ®éng c¬ nèi Y, ®iÖn ¸p ®-a vµo ®éng c¬ lµ ®iÖn ¸p pha gi¶m 3 lÇn so víi ®Þnh møc, dßng ®iÖn ®éng c¬ gi¶m 3 so víi khëi ®éng . §æi nèi ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸c c«ngt¨t¬ K1, K2 , chuyÓn ®æi tõ khëi ®éng nèi Y sang lµm viÖc ®-îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c thêi gian. NhÊn nót M, c«ngt¨ct¬ K cã ®iÖn, ®ãng ®éng c¬ vµo l-íi. §ång thêi víi K om ®ãng, K1 còng ®-îc ®ãng, ®éng c¬ khëi ®éng theo s¬ ®å nèi Y. Khi K cã ®iÖn r¬le thêi gian Rth tÝnh thêi gian khëi ®éng theo ®-êng ®Æc tÝnh 1 trªn h×nh K§B1b. HÕt thêi gian chØnh ®Þnh cña r¬le thêi gian lµm më tiÕp ®iÓm 7 9, .c c«ngt¨t¬ K1 c¾t, ®ãng tiÕp ®iÓm 7 11 c«ngt¨ct¬ K2 ®ãng, chuyÓn tõ ®éng c¬ nèi ®ãng, chuyÓn tõ ®éng c¬ nèi thµnh nèi . §Æc tÝnh khëi ®éng chuyÓn tõ ®Æc tÝnh ng 1 sang ®Æc tÝnh 2 trªn h×nh K§B1b, tiÕp tôc khëi ®éng tíi tèc ®é ®Þnh møc. co B¶o vÖ ®éng c¬ trong tr-êng hîp nµy sö dông: b¶o vÖ ng¾n m¹ch b»ng Aptomat, b¶o vÖ qu¸ t¶i b¾ng r¬le nhiÖt. an th Khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»n c¸ch m¾c thªm cuén kh¸ng phô vµo stator ng S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ K§B b»ng c¸ch m¾c thªm ®iÖn kh¸ng phô vµo o stator vÏ trªn h×nh k®b2. du u AT cu 2 M K 2 K D K K 3 5 2 RN K1 1 K1 K K1 Rth 1 Rth 7 K1 RN M b) M RA D 3 4 RN 2 5 a) 1 RA Rth RA 9 7 CuuDuongThanCong.com K https://fb.com/tailieudientucntt
  10. om NhÊn nót M, c«ngt¨ct¬ K cã ®iÖn, ®ãng ®éng c¬ vµo l-íi. Khi K cã ®iÖn r¬le thêi gian Rth tÝnh thêi gian khëi ®éng theo ®-êng ®Æc tÝnh 1 trªn h×nh .c K§B2b. HÕt thêi gian chØnh ®Þnh cña r¬le thêi gian lµm ®ãng tiÕp ®iÓm 5 7, c«ngt¨t¬ K1 ®ãng, ng¾n m¹ch ®iÖn trë khëi ®éng Xf. §Æc tÝnh khëi ®éng chuyÓn ng tõ ®Æc tÝnh 1 sang ®Æc tÝnh 2 trªn h×nh K§B2b, tiÕp tôc khëi ®éng theo ®-êng ®Æc tÝnh c¬ tù nhiªn tíi tèc ®é ®Þnh møc. co Khi c«ngt¾ct¬ K1 ®· ®ãngdßng ®iÖn sÏ chay qua K1, kh«ng qua K n÷a. Cã an thÓ thiÕt kÕ s¬ ®å m¹ch mµ khi ng¾n m¹ch ®iÖn kh¸ng cã thÓ ng¾t K nh- s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn h×nh k®b2c. th Dßng ®iÖn cña ®éng c¬ ®-îc x¸c ®Þnh bëi thµnh phÇn ®iÖn c¶m X f trong biÓu thøc d-íi ®©y. o ng 1 1 I kd U du f1 2 2 2 / / R X R1 R X X X 2 1 f 2 TrÞ sè Xf ®-îc chän theo yªu cÇu cÇn giíi h¹n dßng ®iÖn. u cu Khëi ®éng mÒm ®éng c¬ K§B AT K K K M D K 3 RN5 4 2 1 K K Rth K1 K1 7 K1 Rth 9 RN b) 10 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  11. Mét trong nh÷ng ph-¬ng ph¸p kh¸ phæ biÕn khëi ®éng ®éng c¬ K§B c«ng suÊt lín hiÖn nay lµ khëi ®éng mÒm. Khi khëi ®éng ®éng c¬ ®-îc ®ãng qua bé om khëi ®éng b»ng tiristor (sÏ giíi thiÖu chi ë ch-¬ng 5). KÕt thóc qu¸ tr×nh më m¸y c«ngt¾ct¬ K1 ®ãng ®éng c¬ lµm viÖc víi viÖc ®ãng trùc tiÕp vµo l-íi. .c 2. §iÒu khiÓn ®éng c¬ K§B r«to d©y quÊn. H×nh k®b4 giíi thiÖu s¬ ®å m¹ch tù ®éng khëi ®éng, ®¶o chiÒu, h·m dõng ng ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé roto d©y quÊn. C¸c phÇn tö trªn s¬ ®å: co K§B - ®éng c¬ kh«ng ®ång bé C¸c c«ngt¾ct¬: §L, T, N - nguån cÊp, ch¹y thuËn, ch¹y ng-îc cho ®éng c¬; an K1, K2 khëi ®éng qua c¸c cÊp ®iÖn trë; HN, H§N, HC h·m ng-îc, h·m ®éng n¨ng, h·m c¬ khÝ th C¸c r¬le: RA - r¬ le ®iÖn ¸p thùc hiÖn chøc n¨ng b¶o vÖ 0 vµ t¸c ®éng c¾t ng ®iÖn khi c¸c b¶o vÖ kh¸c t¸c ®éng; RG1, RG2 - c¸c r¬le thêi gian thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng (gia tèc) cña ®éng c¬; HN - r¬ le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh h·m ng-îc; o R§N - r¬le kiÓm so¸t qu¸ tr×nh h·m ®éng n¨ng, RL§ - r¬ le liªn ®éng; RD - r¬le du b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i. KC1 - KC4 tiÕp ®iÓm cña khèng chÕ chØ huy. u cu HTT, HTN - tiÕp ®iÓm giíi h¹n hµnh tr×nh thuËn vµ ng-îc. C¸c ®iÖn trë: Rf1, Rf2 - thùc hiÖn chøc n¨ng khëi ®éng; RN - thùc hiÖn chøc n¨ng lµm viÖc ë chÕ ®é h·m ng-îc; RH - thùc hiÖn chøc n¨ng h·m ®éng n¨ng. PH - phanh h·m c¬ khÝ 11 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  12. PH HC HC AT1 AT2 H§ §L T N RD3 Rh RL§ §L Rth1 H§ HN N T Rth2 RD2 RD3 K1 RD1 RA RA RD1 RD2 om T RL§ HTT .c HTN N HC K2 N §L ng K1 T HC HN RT HC §L co RT Rh an HN K1 th H§ Rth1 K2 ng H§ Rth2 o H×nh k®b5 S¬ ®å khëi ®éng ®éng c¬ kh«ng ®ång bé r«to d©y du quÊn §éng c¬ khëi ®éng theo nguyªn t¾c thêi gian qua hai cÊp ®iÖn trë roto khi u khèng chÕ chØ huy g¹t tõ vÞ trÝ 0 tíi c¸c vÞ trÝ 2,3 theo chiÒu thuËn hay ng-îc. cu §éng c¬ ®¶o chiÒu (theo nguyªn t¾c tèc ®é) ë chÕ ®é h·m ng-îc víi toµn bé ®iÖn trë phô khi khèng chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ chiÒu ch¹y thuËn sang chiÒu ch¹y ng-îc vµ ng-îc l¹i. §éng c¬ h·m dõng ë chÕ ®é h·m ®éng n¨ng, khi cÇn g¹t khèng chÕ chØ huy ®-îc g¹t tõ vÞ trÝ nµo ®ã vÒ 0. R¬le liªn ®éng (RL§) cho phÐp gi¸n ®o¹n qu¸ tr×nh h·m ®Ó thùc hiÖn ®ãng lÆp l¹i. Ngoµi ra s¬ ®å cßn cho phÐp h·m c¬ khÝ b»ng phanh h·m ®iÖn tõ (PH) S¬ ®å cã xÐt tíi c¸c b¶o vÖ qu¸ dßng ®iÖn b»ng c¸c r¬le dßng ®iÖn RD, b¶o vÖ 0 b»ng RA. 12 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  13. 2.4. §æi nguån l-íi d- phßng (ATS) §èi víi nh÷ng lo¹i t¶i thuéc hé tiªu thô lo¹i 1 vµ 2, viÖc cung cÊp ®iÖn liªn tôc lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi nguån cÊp. Nh÷ng hé tiªu thô lo¹i nµy ng-êi ta th-êng ph¶i thiÕt kÕ cÊp ®iÖn tõ nhiÒu nguån cÊp. VÝ dô t¶i ®-îc cÊp tõ hai nguån nh- trªn s¬ ®å h×nh 25.1. Nguån 1 lµ nguån cÊp tõ mét nguån l-íi ®iÖn quèc gia, nguån 2 lµ mét ®-êng d©y l-íi quèc gia kh¸c hay m¸y ph¸t ®iÖn dù phßng. ViÖc cÊp ®iÖn dù phßng tõ m¸y ph¸t khã h¬n, do khi mÊt ®iÖn ph¶i thªm thao t¸c ch¹y m¸y ph¸t. Do ®ã d-íi ®©y chóng ta nghiªn cøu viÖc ®æi nguån l-íi sang m¸y ph¸t dù phßng KL A KF om KL B KF Nguån 2 Nguån 1 KL C KF (M¸y ph¸t) .c KL N KF RA RB RC ng RFA RFB RFC co an Tíi t¶i th H×nh 25.1 S¬ ®å m¹ch ®éng lùc m¹ch ®æi nguån ng Nguyªn lÝ cÊp ®iÖn nh- sau: o du Khi ®ñ ba pha ®iÖn ¸p l-íi nguån 1c«ngt¾ct¬ KL ®ãng c«ngt¾ct¬ KF c¾t, t¶i ®-îc cÊp ®iÖn tõ nguån l-íi. Khi mÊt ®iÖn l-íi m¸y ph¸t ch¹y, ®ñ ®iÖn ¸p u c«ngt¾ct¬ KF ®ãng, c«ngt¾ct¬ KL c¾t, t¶i ®-îc cÊp ®iÖn tõ m¸y ph¸t. cu T1 T1 T2 T3 T4 T5 t1 t1 t2 t3 t 4 t5 t6 t7 t8 t9 H×nh 25.2. Gi¶n ®å ®æi nguån l-íi sang m¸y ph¸t 13 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  14. ViÖc ®æi nguån l-íi sang m¸y ph¸t dù phßng th-êng ®-îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Tr×nh tù chuyÓn ®æi Êy ®-îc giíi thiÖu trªn gi¶n ®å h×nh 25.2. Gi¶ thiÕt t¹i t1 mÊt ®iÖn l-íi. Sù cè mÊt ®iÖn l-íi cã thÓ lµ sù cè tho¸ng qua trong kho¶ng hµng gi©y, do ®ã cÇn thêi gian T1 ®Ó kh¼ng ®Þnh ®iÖn l-íi cã mÊt thËt kh«ng. Thêi gian T1 nµy ®-îc ®iÒu chØnh trong kho¶ng 5-10 s. HÕt thêi gian chØnh ®Þng T1 ra lÖnh khëi ®éng m¸y ph¸t ®iÖn. Th-êng c¸c m¸y ph¸t ®iÖn hiÖn nay lµ m¸y ph¸t diezen do ®ã d-í ®©y chóng ta nghiªn cøu viÖc chuyÓn nguån cho m¸y ph¸t diezen. Thêi gian khëi ®éng m¸y ph¸t T11 khoang 3-5 s. Khi m¸y oh¸t ®ñ ®iÖn ¸p tai t4 m¸y ®iÖn ®-îc ch¹y kh«ng t¶i ®Ó cho dÇu b«i tr¬n hÕt c¸c bé phËn cña m¸y (thêi gian T2 nµy cÇn kho¶ng 10-30 s). Sau khi c¸c bé phËn cña om m¸y ph¸t ®· ®-îc b«i tr¬n ®Çy ®ñ míi ra lÖnh ®ãng t¶i KF cho m¸y ph¸t tai t5. Khi cã ®iÖn ¸p l-íi trë l¹i tai t6 ch-a nªn chuyÓn t¶i sang l-íi ngay v× khi .c cã ®iÖn trë l¹i ®iÖn ¸p ch-a ch¾c ®· æn ®Þnh ®-îc ngay mµ nã cßn cã thÎ mÊt l¹i hay dao ®éng. Do vËy cÇn trÔ mét thêi gian T3 (vµo khoang 5-10 s. Sau khi chuyÓn t¶i tõ m¸y ph¸t sang l-íi (®ãng KL c¾t KF) m¸y ph¸t cÇn ch¹y kh«ng t¶i ng trong kho¶ng thêi gian T4 (th-êng chØnh 200-400 s) ®Ó lµm m¸t m¸y. Thêi gian co nµy cÇn ®Ó m¸y kh«ng bÞ l-u nhiÖt khi dõng m¸y lµm cho h- háng c¸ch ®iÖn hay c¸c bé phËn kh¸c cña m¸y. an S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn ®æi nguån l-íi m¸y ph¸t dù phßng giíi thiÖu trªn h×nh 25.3. th ChÕ ®é ®æi nguån tù ®éng ho¹t ®éng nh- sau: ng Khi mÊt ®iÖn l-íi ( mét hay c¶ ba pha) tiÕp ®iÓm RA, RB, RC m¹ch 1-9 ®ãng l¹i lµm cho RL hót, tÝn hiÖu b¸o mÊt ®iÖn ®· ®-îc nhËn. TiÕp ®iÓm RL (51-53) o ®ãng l¹i, ®ång thêi tiÕp ®iÓm RL (1-11) ®ãng cho r¬ le thêi gian T1 ®Ó tÝnh thêi du gian chuÈn bÞ ch¹y m¸y ph¸t. . HÐt thêi gian chØnh ®Þnh cña T 1 ®ãng tiÕp ®iÓm T1 (53-55) . R3 hót ®-a lÖnh b»ng tiÕp ®iÓm R3 ®ãng ®éng c¬ khëi ®éng m¸y ph¸t. u Khi m¸y ph¸t cã ®ñ ®iÖn ¸p r¬le ®iÖn ¸p R200 (th-êng lÊy ®iÖn ¸p kho¶ng 200V lµ cu ®Ønh ®iÖn ¸p) lµm më tiÕp ®iÓm R200(55-57) r¬le R3 hë ra kÕt thóc qu¸ tr×nh khëi ®éng. RFA 3 RFA 5 RFA 7 RF 2 TÝn hiÖu b¸o cã ®iÖn ¸p MF 77 7 RA RL RB 9 TÝn hiÖu b¸o mÊt ®iÖn RC T1 RL 11 Thêi gian chê K§ MF 5-10 s 1111111 R 1111111 T2 200 13 Thêi gian chê ®ãng t¶i cho ™™ 111 111 131 131 MF 20-30 s RL T3 15 113 11 13 1311313 chuyÓn t¶i tõ l-íi sang MF 14 151 15 5-10 s R7 R200 19 T4 17 CuuDuongThanCong.com Thêi gian https://fb.com/tailieudientucntt ch¹y lµm m¸t
  15. om .c ng co an th o ng du u cu Khi ®ñ ®iÖn ¸p 200V ®ãng tiÕp ®iÓm R200 (1-13) tÝnh thêi gian ch¹y m¸y chê ®ãng t¶i b»ng T2. HÕt thêi gian chê ®ãng t¶i r¬le T2 ®ãng tiÕp ®iÓm T2 (65- 67), cÊp ®iÖn cho R6 ra lÖnh cÊp ®iÖn tõ m¸y ph¸t. Khi cã ®iÖn l-íi trë l¹i nÕu ®ñ ba pha m¹ch 1-9 hë ra R1 mÊt ®iÖn lµm ®ãng tiÕp ®iÓm R1 (1-15), T3 tÝnh thêi gian chuyÓn t¶i tõ m¸y ph¸t sang l-íi, hÕt thêi gian T3 tÝnh tiÕp ®iÓm T3 (1-65) më ra, T3 (69-71) ®ãng l¹i lµm cho R6 nh¶ ra vµ R7 hót. TiÕp ®iÓm R7 ra lÖnh cÊp ®iÖn tõ l-íi. 15 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  16. R¬le R7 ®ãng lµm tiÕp ®iÓm R7 (1-17) cÊp ®iÖn cho T4, T4 tÝnh thêi gian m¸y ch¹y kh«ng t¶i (lµm m¸t). HÕt thêi gian ch¹y lµm m¸t ®ãng tiÕp ®iÓm T4 (51-59) cÊp ®iÖn cho R4 lµm hë tiÕp ®iÓm R4 (37-39) R5 nh¶, ®ãng ®-êng nhiªn liÖu cña m¸y ph¸t ®iÖn ®iezen, m¸y ph¸t ®iÖn dõng. TÝn hiÖu tõ R5 lµm nhiÖm vô më vµ ®ãng nhiªn liÖu cho viÖc ch¹y m¸y. NÕu m¸y lµm viÖc R5 ph¶i cã ®iÖn ®Ó më ®-êng cÊp nhiªn liÖu, muèn dõng m¸y c¾t ®iÖn cuén d©y R5, ®ãng ®-êng nhiªn liÖu. 2.5 §iÒu khiÓn nhiÖt ®é 1. Ph-¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn om §iÒu khiÓn nhiÖt ®é cho c¸c tñ sÊy b»ng ®iÖn trë cã thÓ thiÕt kÕ theo nhiÒu c¸ch. Hai c¸ch thiÕt kÕ phæ biÕn lµ sÊy (®èt) trùc tiÕp b»ng c¸c thanh nhiÖt vµ sÊy .c gi¸n tiÕp b»ng qu¹t thæi nhiÖt vµo buång sÊy. K ng co R CD1 CD2 CBN§ an th R1 R2 M¹ch ®iÒu khiÓn ng a) b) o du R u cu M¹ch ®iÒu khiÓn c) H×nh n®1 C¸c s¬ ®å ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é lß ®iÖn trë M¹ch ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é cã thÓ m¾c theo s¬ ®å ®ãng c¾t sîi ®èt b»ng tay nh- trªn h×nh n®1a, ®iÒu khiÓn gi¸n ®o¹n víi viÖc ®ãng c¾t sîi ®èt theo chu k× b»ng c«ng t¾c t¬ cã tù ®éng kiÓm so¸t nhiÖt ®é nh- trªn h×nh n®1b hay ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é liªn tôc b»ng m¹ch b¸n dÉn c«ng suÊt nh- trªn h×nh n®1c. 16 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  17. S¬ ®å h×nh n®1a cho phÐp ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é b»ng tay. NhiÖt ®é ®-îc ®iÒu khiÓn theo tõng nÊc. Cµng nhiÒu nÊc ®iÖn trë nhiÖt ®é ®-îc ®iÒu chØnh cµng tr¬n. C¸ch ®iÒu khiÓn nµy chØ thÝch hîp ®èi víi nh÷ng lß ®iÖn trë kh«ng cã yªu cÇu qu¸ cao vÒ æn ®Þnh nhiÖt, vÝ dô c¸c lß nÊu kim lo¹i. S¬ ®å h×nh n®1c dïng ®Ó tù ®éng ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é. Khi nhiÖt ®é n»m ngoµi vïng nhiÖt ®é chØnh ®Þnh, m¹ch ®iÒu khiÓn tiristor tù ®éng ®iÒu chØnh gãc më ®Ó ®iÒu chØnh nguån n¨ng l-îng cÊp cho sîi ®èt, viÑc giíi thiÖu nguyªn lÝ tù ®éng ®iÒu chØnh nµy sÏ giíi thiÖu ë ch-¬ng 5. S¬ ®å h×nh n®1b dïng ®Ó tù ®éng ®iÒu chØnh nhiÖt ®é theo tÝn hiÖu nhiÖt ®é lÊy tõ c¶m biÕn nhiÖt ®é (CBN§). Qua bé khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhiÖt ®é lµm ®ãng më tiÕp ®iÓm. TiÕp ®iÓm nµy sÏ ®-îc xö lÝ vµ ra lÖnh ®ãng hay c¾t nguån ®iÖn om cho sîi ®èt. C 0 R1 K BV 3 2 .c T R 1 M R1 RA 5 ng RA 4 CBN§ co R2 Tmax 7 an Tmin K R2 M¹ch ®iÒu 9 khiÓn 6 th a) ng 2. M¹ch ®iÒu khiÓn o D-íi ®©y tr×nh bÇy viÖc sÊy (®èt) gi¸n tiÕp. S¬ ®å ®éng lùc cña sÊy gi¸n tiÕp du lµ c¸c sîi ®èt R1, R2 (trªn s¬ ®å ®éng lùc h×nh 23.1) ®-îc cÊp ®iÖn th«ng qua c¸c c«ngt¾ct¬ K2, K3. Muèn æn ®Þnh nhiÖt ®é (t-¬ng ®èi) cÇn cã chÕ ®é ®ãng c¾t u c¸c c«ngt¨ct¬ hîp lÝ. NhiÖt ®é tõ c¸c ®iÖn trë ®-îc ®-a vµo buång sÊy b»ng qu¹t cu (®éng c¬ K§B) Muèn ®iÒu khiÓn c¸c c«ngt¨ct¬ theo nhiÖt ®é cÇn cã tÝn hiÖu nhiÖt ®-a tíi m¹ch ®iÒu khiÓn. C¶m biÕn nhiÖt ®é cã thÓ nhiÒu lo¹i. Nh÷ng lo¹i phæ biÕn lµ: c¶m biÕn b»ng cÆp nhiÖt ngÉu, b»ng nhiÖt ®iÖn trë.... C¸c tÝn hiÖu nhiÖt nµy ®-îc khuÕch ®¹i cho tíi gi¸ trÞ ®ñ lín, ®-a tíi ®iÒu khiÓn c¸c tiÕp ®iÓm. PhÇn lín tõ c¸c m¹ch khuÕch ®¹i nµy ®-a ra cho ®iÒu khiÓn lµ hai tiÕp ®iÓm b¸o hai ng-ìng chØnh ®Þnh nhiÖt ®é Tmax vµ Tmin. Khi nhiÖt ®é d-íi ng-ìng chØnh ®Þnh tiÕp ®iÓm Tmin ®ãng, trong vïng chØnh ®Þnh c¶ hai tiÕp ®iÓm Tmin vµ Tmax ®Òu hë, lªn trªn ng-ìng chØnh ®Þnh Tmax ®ãng. K3 K2 K1 17 RN R1 R2 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  18. om .c M¹ch ®iÒu khiÓn tñ sÊy h×nh 23.1 vÏ trªn h×nh 23.2. Ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÒu khiÓn nµy cã thÓ gi¶i thÝch nh- sau: ng co MQ CTG MN C1 C1 1D 3 5 7 13 Tmin an K1 RA K3 th 9 17 Tmax BVT0 ng 11 RA R2 15 K2 K1 R1 K3 o RN du 2 4 R1 6 R2 8 u cu 2.6. Bï cos 18 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  19. 1. Tam gi¸c c«ng suÊt C«ng suÊt biÓu biÕn cña t¶i (th-êng lµ cña mét xÝ nghiÖp hay mét hé tiªu thô cã biÕn ¸p ®éc S lËp) bao gåm hai thµnh phÇn h÷u c«ng (P) vµ v« Q c«ng (Q) do thµnh phÇn ®iÖn c¶m t¶i g©y nªn. ' Qbï C¸c ®¹i l-îng nµy ®-îc biÓu thÞ bëi tam gi¸c S c«ng suÊt nh- trªn h×nh cos. Tõ tam gi¸c c«ng P P suÊt ®· biÕt r»ng cos . S Nh- vËy víi cïng mét c«ng suÊt h÷u c«ng, nÕu t¶i tiªu thô mét c«ng suÊt v« c«ng Q lín, c«ng suÊt biÓu kiÕn tõ l-íi lín, dßng ®iÖn trªn ®-êng d©y lín g©y tæn om hao c«ng suÊt vµ ®iÖn ¸p trªn ®-êng d©y lín, g©y sôt ¸p cña t¶i. Do ®ã cÇn gi¶m c«ng suÊt v« c«ng b»ng c¸ch bï mét l-îng c«ng suÊt ph¶n kh¸ng (Q bï). Khi ®ã .c c«ng suÊt nhËn tõ l-íi gi¶m xuèng vµ dßng ®iÖn trªn ®-êng d©y gi¶m. HiÖn nay, hai c¸ch bï c«ng suÊt ph¶n kh¸ng ®-îc dïng phæ biÕn nhÊt lµ bï ng b»ng m¸y ph¸t ch¹y ë chÕ ®é bï cos vµ bï tÜnh b»ng tô bï. C¸ch thø nhÊt Ýt dïng h¬n do l¾p ®Æt phøc t¹p h¬n vµ vèn ®Çu t- còng cao h¬n. C¸ch thø hai co th-êng ®-îc dïng h¬n do thuËn tiÖn h¬n trong l¾p ®Æt. an 2. Bï cos b»ng tô. Bï cos b»ng tô cã thÓ ®-îc ®ãng tô vµo phÝa cao thÕ còng nh- phÝa h¹ thÕ. th Tuy nhiªn, bï cos th-êng ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ®ãng tô vµo l-íi h¹ thÕ cña ng hé tiªu thô. C¸ch bï nh- thÕ nµy cã lîi h¬n cho hé tiªu thô. Bëi v×, khi ®ãng tô bï vµo l-íi h¹ thÕ hîp lÝ dßng ®iÖn gi¶m, ®iÖn ¸p ®-îc t¨ng lªn vµ gi¸ thµnh cña o tô bï h¹ thÕ thÊp h¬n tô bï cao thÕ. du u cu K1 K2 K3 C1 C2 C3 H×nh cos2. Chia nhãm tô bï cos §¬n vÞ ®Ó lùa chän bï cos cã thÕ lµ theo tõng m¸y, theo ph©n x-ëng, hay ®ãng tô vµo ®Çu ra h¹ thÕ cña biÕn ¸p ®éng lùc. Dung l-îng cÇn bï (Qbï) ®-îc tÝnh tõ th«ng sè c«ng suÊt ph¶n kh¸ng cña hé tiªu thô. T¶i cña hé tiªu thô th-êng thay ®æi, cos còng th-êng thay ®æi. Do ®ã, dung l-îng tô cÇn ®ãng vµo l-íi còng ®-îc thay ®æi, nã ®-îc chia thµnh c¸c 19 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
  20. nhãm tô, vÝ dô nh- trªn h×nh cos2 bé tô ®-îc chia thµnh ba nhãm ®Ó ®ãng vµo l-íi hé tiªu thô. §ãng c¾t bé tô nµo lµ do yªu cÇu cos cña t¶i. Chia c¸c nhãm tô kh«ng nªn chia c¸c nhãm tô b»ng nhau mµ ng-êi ta th-êng chia c¸c nhãm tô cã ®iÖn dung kh«ng b»ng nhau. Trong s¬ ®å h×nh cos2, ®iÖn dung c¸c nhãm tô s¾p xÕp C1 < C2 < C3. C¸c c¶m biÕn ®-îc lÊy ®Ó ra lÖnh ®ãng tô lµ c¶m biÕn cos . Khi cos thÊp ra lÖnh ®ãng tô, khi cos cao ra lÖnh c¾t tô. + _ R1 + _ D1 K1 R1 R1 om T§1 D2 K2 R2 R2 .c K3 R2 D3 R3 ng T§2 D4 co + _ R3 R§ D5 R3 cos an thÊp Rth1 T§3 D6 th R§ T§1 ng Rth1 RC + _ RC o T§1 Rth2 cos du cao R§ T§1 RC1 RC T§2 u RC1 cu Rth2 RC2 RC1 T§2 Rth3 R§ T§2 T§3 Rth3 RC2 T§3 H×nh cos3. S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn dãng c¾t tô bï cos Lùa chän thêi ®iÓm ®Ó ®ãng thªm hay c¾t bít dung l-îng cña tô tïy thuéc cos cña t¶i. Theo kinh nghiÖm chØnh ®Þnh, khi cos < 0,85 (ng-ìng thÊp) cÇn ®ãng thªm tô, cßn khi cos > 0,96 (ng-ìng cao) c¾t bít tô. 20 CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
nguon tai.lieu . vn