Xem mẫu
- tù ®éng ho¸ vµ ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn
Më ®Çu:(1 tiÕt)
Vai trß cña thiÕt bÞ ®iÖn trong c«ng nghiÖp.
Xu h-íng cña viÖc tù ®éng ho¸ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn vµ c¸c d©y chuyÒn
c«ng nghÖ.
Ch-¬ng 1: C¸c nguyªn t¾c x©y dùng hÖ thèng tù ®éng
®iÒu khiÓn.(10 tiÕt)
1.1 Chøc n¨ng, yªu cÇu cña tù ®éng ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn.
1.1.1. Chøc n¨ng cña c¸c m¹ch tù ®«ng ®iÒu khiÓn.
om
1. Th«ng tin - giao tiÕp: Giao tiÕp gi÷a ng-êi vµ m¸y bao gåm mét
mÆt cung cÊp cho ng-êi vËn hµnh toµn bé th«ng tin theo dâi vµ ho¹t ®éng
.c
cña m¸y, mÆt kh¸c nhËn c¸c lÖnh ®iÒu khiÓn cña ng-êi vËn hµnh.
Tïy theo thiÕt bÞ giao tiÕp ®-îc sö dông mµ phÇn giao tiÕp cã thÓ:
ng
Vµo ch-¬ng tr×nh nhê c¸c bé giao tiÕp gi÷a ng-êi vµ m¸y cña c¸c thiÕt
co
bÞ lËp tr×nh.
Giao tiÕp b»ng c¸c bé chuyÓn m¹ch.
an
HiÓn thÞ tr¹ng th¸i lµm viÖc cña m¸y b»ng ¸nh s¸ng vµ ©m thanh.
th
2. Xö lÝ tÝn hiÖu:
g
Bé xö lÝ lµ bé n·o cña phÇn ®iÒu khiÓn. Bé xö lÝ mét mÆt ph¸t c¸c
on
th«ng tin vÒ tr¹ng th¸i cña m¸y, mÆt kh¸c ph¸t lÖnh cña ng-êi vËn hµnh
m¸y.
du
3. §iÒu khiÓn n¨ng l-îng
u
C¸c bé biÕn ®æi tÜnh (chØnh l-u, b¨m ¸p mét chiÒu, ®iÒu ¸p xoay chiÒu,
cu
biÕn tÇn) ®iÒu khiÓn nguån n¨ng l-îng tõ l-íi cÊp cho t¶i.
§iÒu khiÓn c¸c ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu lµ ®iÒu khiÓn bé biÕn ®æi ®iÖn
c¬.
4. §iÒu khiÓn c¸c th«ng sè cña thiÕt bÞ ®iÖn theo yªu cÇu c«ng
nghÖ nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n lµ:
Tù ®éng khëi ®éng, h·m, ®¶o chiÒu còng nh- æn ®Þnh tèc ®é cña c¸c
®éng c¬ ®iÖn khi thay ®æi t¶i. Trong tr-êng hîp nµy th-êng dïng khëi
®éng, h·m nhiÒu cÊp tèc ®é, khëi ®éng, h·m mÒm nh»m h¹n chÕ dßng ®iÖn
vµ m«men qu¸ ®é. NhiÒu hÖ thèng th-êng gÆp lµ hÖ thèng m¹ch hë. nh÷ng
hÖ thèng nµy cã -u ®iÕm lµ m¹ch ®¬n gi¶n, tin cËy.
1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Tù ®éng ®Æt vµ gi÷ tèc ®é cho tr-íc cña ®éng c¬. HÖ thèng lo¹i nµy
th-êng dïng c¸c hÖ thèng kÝn cã ph¶n håi , nã cho phÐp gi÷ æn ®Þnh tèc ®é
víi ®é chÝnh x¸c cao. Trong hÖ thèng m¹ch kÝn gåm cã c¸c thiÕt bÞ nh-
r¬le, c«ng t¾c t¬, c¸c bé biÕn ®æi, c¸c c¶m biÕn, ®éng c¬ ®iÖn...
KiÓm so¸t c¸c tÝn hiÖu ®-a vµo hÖ thèng (hÖ tïy ®éng). Nh÷ng tÝn hiÖu
®-a vµo hÖ thèng cã thÓ thay ®æi theo mét quy luËt ®Þnh tr-íc, nh÷ng sai sè
trong tr-êng hîp nµy kh«ng ®-îc v-ît qu¸ ph¹m vi cho phÐp. Chøc n¨g nµy
®-îc thùc hiÖn b»ng nh÷ng hÖ thèng tïy ®éng trong m¹ch vßng kÝn t¸c
®éng liªn tôc hay gi¸n ®o¹n.
Tù ®éng ®iÒu khiÓn theo ch-¬ng tr×nh ®· ®Æt tr-íc. Chøc n¨ng nµy
®-îc thùc hiÖn b»ng m¹ch hë hay m¹ch kÝn t¸c ®éng liªn tôc hay gi¸n
®o¹n, trong phÇn m¹ch cña m×nh ngoµi nh÷ng thiÕt bÞ nh- c¸c chøc n¨ng
om
trªn nã cßn cã thªm c¸c bé nhí, tÝnh to¸n, biÕn ®æi tÝn hiÖu ®-a vµo ®iÒu
khiÓn khèi chÊp hµnh
.c
Tù ®éng ®iÒu khiÓn d©y chuyÒn c«ng nghÖ. §Ó thùc ®iÖn chøc n¨ng
phøc t¹p nµy hÖ thèng tù ®éng cÇn bao gåm thiÕt bÞ ®iÖn thùc hiÖn tÊt c¶
c¸c chøc n¨ng trªn. ng
5. æn ®Þnh th«ng sè - C¸c m¹ch ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn cÇn æn ®Þnh
co
c¸c th«ng sè lµm viÖc cña thiÕt bÞ.
an
1.1.2. Yªu cÇu ®èi víi c¸c m¹ch tù ®éng ®iÒu khiÓn.
Mét sè yªu cÇu c¬ b¶n cña viÖc tî ®éng hãa vµ ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn
th
cã thÓ lµ:
g
1. Yªu cÇu vÒ kÜ thuËt:
on
- §¸p øng c¸c chÕ ®é lµm viÖc cña thiÕt bÞ ®iÖn
du
- Phï hîp vÒ d¹ng dßng ®iÖn vµ ®iÖn ¸p.
- §¶m b¶o ®é t¸c ®éng nhanh vµ chÝnh x¸c.
u
cu
- §¶m b¶o c¸c sai sè tÜnh vµ ®éng trong ph¹m vi cho phÐp.
- Cã chØ tiªu chÊt l-îng (hiÖu suÊt vµ cos ) cao.
- Phï hîp víi ®iÒu kiÖn m«i tr-êng
2. §iÒu khiÓn ®¬n gi¸n vµ tin cËy.
3. Linh ho¹t vµ thuËn tiÖn khi ®iÒu khiÓn.
4. DÔ dµng kiÓm tra vµ söa ch÷a nh÷ng h- háng.
5. T¸c ®éng chÝnh x¸c khi lµm viÖc ë chÕ ®é b×nh th-êng còng nh- khi
gÆp sù cè.
6. ThuËn tiÖn khi l¾p ®Æt, vËn hµnh vµ söa ch÷a.
2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- 7. KÝch th-íc vµ gi¸ thµnh thÊp thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn thÊp.
8. An toµn lao ®éng vµ kh«ng bÞ c¸c sù cè nh- ch¸y, næ... kh¸c.
1.1.3. Môc tiªu cña hÖ thèng tù ®éng hãa:
1. Tù ®éng hãa nh»m môc ®Ých:
Gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm:
N©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm
Kh¶ n¨ng s½n sµng ®¸p øng cña s¶n phÈm.
§æi míi s¶n phÈm
2. Tù ®éng hãa linh ho¹t:
om
T¸c ®énh lªn nhiÒu kh©u cña d©y chuyÒn.
T¸c ®éng lªn nhiÒu ph-¬ng ¸n s¶n xuÊt.
.c
3. Tù ®éng hãa ph¸t triÓn:
ng
DÔ thay ®æi theo sù tiÕn bé cña KHKT vÒ sè l-îng, c¸c ®Æc tÝnh
cña s¶n phÈm...
co
1.2. CÊu tróc cña hÖ thèng tù ®éng ho¸
an
1.2.1 CÊu tróc c¬ b¶n cña hÖ thèng
th
Trong mét hÖ thèng tù ®éng ho¸ cã hai phÇn
g
PhÇn ®iÒu khiÓn (PC) PhÇn t¸c ®éng (PO)
on
TËp hîp c¸c bé phËn xö lÝ TËp hîp c¸c ph-¬ng tiÖn,
du
th«ng tin, ra lÖnh ®iÒu t¸c ®éng lªn vËt t- thiÕt bÞ
khiÓn nh»m ®¶m b¶o s¶n xuÊt,
u
nh- ®éng c¬, c¸c m¸y s¶n
cu
xuÊt...
TruyÒn th«ng tin thùc hiÖn theo s¬ ®å
§éng c¬, thiÕt bÞ biÕn ®æi...
PHÇn §K PHÇn t®
C¬ cÊu ®iÒu khiÓn
¤t«m¸t lËp
Th«ng tin vµo
tr×nh
C¶m biÕn
LÖnh M¸y s¶n xuÊt
ThiÕt bÞ ®iÖn
3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Chi tiÕt mét hÖ thèng tù ®éng hãa cã s¬ ®å cÊu tróc nh- h×nh vÏ
PhÇn ®iÒu khiÓn PhÇn thao t¸c
§K c«ng T¸c ®éng
Héi tho¹i suÊt lªn vËt t-
Bé giao tݪp C¬ cÊu t¸c ®éng
TruyÒn ®éng
om
S¶n phÈm ra
Xö lÝ d÷ Gia c«ng
.c
liÖu s¶n phÈm
Bé xö lÝ PhÇn c¬
ng VËt t-
co
vµo
Th«ng b¸o T¸c ®éng
an
lªn HT
Bé liªn l¹c
th
C¶m biÕn
g
on
C¸c bé c¶m biÕn ®iÒu khiÓn kh¸c
du
H×nh 12.1 S¬ ®å cÊu tróc hÖ thèng tù ®éng ho¸
u
cu
1.2.2 C¸c phÇn tö c¬ b¶n cña hÖ thèng T§ §KTB§
Nh÷ng phÇn tö c¬ b¶n cña hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn rÊt
®a d¹ng. Nh÷ng phÇn tö ®ã th-êng lµ nh÷ng thiÕt bÞ sau: m¸y ®iÖn quay,
biÕn ¸p, khÝ cô ®iÖn, c¸c bé biÕn ®æi tÜnh, c¸c c¶m biÕn, m¸y ph¸t tèc, c¸c
m¹ch ®iÒu khiÓn ®iÖn tö kh¸c. Lùa chän c¸c lo¹i thiÕt bÞ nµy c¨n cø vµo
nh÷ng tµi liÖu chuyªn ngµnh.
Khi ph©n tÝch vµ tæng hîp tù ®éng ®iÒu khiÓn ë chÕ ®é lµm viÖc tÜnh vµ
®éng nhiÒu thiÕt bÞ trong ®ã c¸c ®Æc tÝnh cÇn ®-îc tuyÕn tÝnh ho¸. hµm
truyÒn cña mét sè kh©u th-êng gÆp cña hÖ thèng vµ th«ng sè cña c¸c ®¹i
l-îng giíi thiÖu trªn b¶ng 1.1
4
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Tªn gäi phÇn tö Hµm truyÒn KÖ sè khuÕch ®¹i vµ c¸c h»ng sè thêi gian
§éng c¬ kh«ng (p ) c
s nm c
M c rad
W (p ) K 1 (U ) ;
®ång bé cã ®iÒu U f
(p )
f
U 2K U
3
s .V
f M1 f
khiÓn
K 1 (U f
) s J
nm c
a) b»ng thay ®æi T1 (U )p 1
T1 (U f
)
2
;s
f 2K U
®iÑn ¸p stator M1 f
!
r2 1,5
s nm
;K M1
2 2
r1 x nm c
( r1 r1 x nm
)
b) b»ng thay ®æi (p ) c
M c rad
W (p ) K (r2* ) ;
®iÖn trë roto 2
om
r2* (p ) r2* K M 2
s
K 2
(r2* ) Jr 2 *
T 2 (r2* ) ;s
.c
T 2 (r2* )p 1 K M 2
2 2
2K U r1 x r2
ng
K M 2
M1 f
c
r roto
K
; r2*
r roto
co
c) thay ®æi tÇn sè (p ) 2
W (p ) K (f1 ) ; rad
vµ ®iÖn ¸p nguån f1 (p )
3
p
an
cÊp
K 3
(f1 ) !
Jr r1
th
2
T 3 (f1 )p 1 T 3 (f1 ) 1 ; s
3 r1
2
4 . 10
4
x
2 2
f1
nm
g
on
§éng c¬ mét pha (p ) c rad J
W (p ) K ; , T dc ; s ,
cã ®iÒu khiÓn U (p )
dc
b s .V b
du
dk 1
K dc M kd N .m M N . m .s
c ; ,b ;
u
T dc p 1 U dk
V rad
cu
§éng c¬ ®iÖn mét (p ) 1 rad
W (p ) K ;
chiÒu kÝch tõ ®éc U u
(p )
dc
E dc
C e
s .V
lËp ®iÒu khiÓn L jr u
K u
b»ng 2
dc Tu
ru
; s ,Tc
c e .c
; s
M
TuTcp Tcp 1
a) thay ®æi ®iÖn Tc 4Tu
¸p phÇn øng (p ) T 1,2 1 1 ; s
W (p )
2 Tc
U u
(p )
K dc
T1p 1 . T2p 1
( khi 4Tu Tc )
5
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Tªn gäi phÇn tö Hµm truyÒn KÖ sè khuÕch ®¹i vµ c¸c h»ng sè thêi gian
b) thay ®æi dßng (p ) r kt . I u rad
W (p ) K ; ,
®iÖn kÝch tõ U (p ) I . r kt ceI s .V
kt kt kt
K 1
Jr u L kt
!
Tc ; s , T kt ; s
2
T kt p 1 . Tcp 1 cec M
I kt
r kt
( khi Tu 0)
c) khi thay ®æi t¶i (p )
W (p )
M Ct
(p )
ru
K dc
Tup 1
c
om
M
2
TuTC p TC p 1
.c
§éng c¬ b-íc Ph-¬ng tr×nh vi J-momen qu¸n tÝnh ®éng c¬
ph©n kh«ng xÐt
-gãc quay cña trôc ®éng c¬
qu¸n tÝnh ®iÖn tõ
cuén d©y ®éng c¬ M- gi¸ trÞ tøc thêi momen ®ång bé ho¸
ng
co
2
®éng c¬
d d
J M
2 C - hÖ sè biÕn d¹ng
an
dt dt
M (t) (t)- cÊp hµm thêi gian
th
M¸y ph¸t mét E F
(p ) E F
W (p ) K f1 U
chiÒu
g
F kt
U kt
(p ) U kt
on
K F
L kt
TF f2 U kt
; s
du
T kt p 1 r kt
Bé chØnh l-u U ra
(p ) U ra
u
W (p ) K CL
K CL
U (p ) U
cu
V V
Bé khuÕch ®¹i W (p )
U ra
(p )
K K
U ra
;
Ra
b¶n dÉn mét U V
(p )
kd kd
U V
R a
ri
chiÒu
Bé khuÕch ®¹i K kd
T kd 1 p T kd 1 R tai
C ; T kd 2 R tai
ri C; s
W (p )
b¸n dÉn xoay T kd 2 p 1
chiÒu (cã liªn hÖ
b»ng tô)
6
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Tªn gäi phÇn tö Hµm truyÒn KÖ sè khuÕch ®¹i vµ c¸c h»ng sè thêi gian
1.3 KÝ hiÖu c¸c phÇn tö trong b¶n vÏ thiÕt kÕ.
Tªn gäi kÝ hiÖu Tªn gäi kÝ hiÖu
Lo¹i nguån ®iÖn
Dßng ®iÖn mét M¸y ®iÖn ®ång bé
chiÒu
Dßng ®iÖn xoay
om
chiÒu D©y quÊn nèi sao
D©y trung tÝnh N
.c
Nguån ba pha 3F 50 HZ D©y quÊn nèi tam
380/220V gi¸c
Pin, acquy ng
co
D©y dÉn, mèi nèi
M¸y ®iÖn D©y dÉn, nhãm
an
M¸y biÕn ¸p d©y, ®-êng d©y,
c¸p, m¹ch
th
§-êng d©y ba pha
g
BiÕn ¸p tù ngÉu
on
D©y cã mµn ch¾n
du
C¸p ®ång trôc
BiÕn dßng
u
Cùc, ®Çu nèi
cu
Chç rÏ nh¸nh
PhÇn øng ®éng c¬ Hai d©y chÐo
®iÖn mét chiÒu kh«ng nèi
KÝch tõ ®éng c¬ PhÝch c¾m, z¾c
®iÖn mét chiÒu nèi
M¸y ®iÖn kh«ng §Çu c¸i
®ång bé r« to lång §Çu ®ùc
sãc Nèi d©y b»ng dÇu
M¸y ®iÖn kh«ng nèi
®ång bé r« to d©y §iÓm kiÓm tra
quÊn
PhÇn tö ®ãng c¾t
7
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Tªn gäi kÝ hiÖu Tªn gäi kÝ hiÖu
®ãng chËm
C«ng t¾c Cuén hót r¬le, cã
duy tr× thêi gian
nh¶ chËm
CÇu dao Cuén hót r¬le cã
duy tr× thêi gian
®ãng, nh¶ chËm
Aptom¸t Cuén hót r¬le,
c«ng t¾c t¬ cã
TiÕp ®iÓm r¬le, kho¸ liªn ®éng c¬
c«ng t¾c t¬ th-êng PhÇn tö ®èt nãng
hë r¬ le nhiÖt
om
TiÕp ®iÓm r¬le,
c«ng t¾c t¬ th-êng ThiÕt bÞ vµ
.c
kÝn ph-¬ng ph¸p
TiÕp ®iÓm r¬le, ®iÒu khiÓn
c«ng t¾c t¬ cã dËp
hå quang
ng
ChuyÓn ®éng trÔ
theo chiÒu chuyÓn
co
TiÕp ®iÓm r¬le, dÞch
c«ng t¾c t¬ kh«ng §iÌu khiÓn b»ng
an
tù phôc håi nóm Ên
ChuyÓn m¹ch §iÌu khiÓn b»ng
th
nhiÒu vÞ trÝ nóm kÐo
Nót nhÊn th-êng §iÒu khiÓn xoay
g
hë
on
Nót nhÊn th-êng §iÒu khiÓn b»ng
du
kÝn hiÖu øng ë gÇn
ThiÕt bÞ b¶o vÖ §iÒu khiÓn b»ng
CÇu ch× sê tay
u
cu
§iÒu khiÓn b»ng
Ch× tù r¬i nóm Ên an toµn
kiÓu ®Ëp m¹nh
ThiÕt bÞ phßng næ §iÒu khiÓn b»ng
Chèng sÐt van v« l¨ng
Cuén d©y ®iÒu §iÒu khiÓn b»ng
khiÓn pedan
Cuén hót r¬le, §iÒu khiÓn b»ng
c«ng t¾c t¬ cÇn
§iÒu khiÓn b»ng
Cuén hót r¬le cã ch×a kho¸
duy tr× thêi gian §iÒu khiÓn b»ng
8
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Tªn gäi kÝ hiÖu Tªn gäi kÝ hiÖu
maniven §iÒu khiÓn b»ng
bé dÕm
§iÒu khiÓn b»ng §iÒu khiÓn b»ng
cam phÇn tö nhiÖt
§iÒu khiÓn b»ng
®éng c¬ ®iÖn
§iÒu khiÓn b»ng
®ång hå
§iÒu khiÓn b»ng
møc chÊt láng
§iÒu khiÓn b»ng
l-u l-îng chÊt
om
láng
§iÒu khiÓn b»ng
.c
l-u l-îng khÝ
ng
co
an
th
g
on
du
u
cu
1.4. C¸ch thÓ hiÖn s¬ ®å nguyªn lÝ vµ s¬ ®å l¾p
r¸p.
1.4.1 C¸ch thÓ hiÖn s¬ ®å nguyªn lÝ.
1. ThÓ hiÖn nÐt vÏ trªn s¬ ®å ®éng lùc vµ ®iÒu khiÓn
§Ó cho ng-êi kh¸c cã thÓ ®äc ®-îc s¬ ®å m¹ch thiÕt kÕ cña m×nh
ng-êi thiÕt kÕ cÇn ph¶i biÕt c¸ch thÓ hiÖn m¹ch theo mét nguyªn t¾c thèng
nhÊt. Tr-íc tiªn ph¶i vÏ ®óng kÝ hiÖu c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nh- ®· giíi thiÖu
trong phÇn 1.3. Ngoµi ra thÓ hiÖn s¬ ®å m¹ch thiÕt kÕ cßn cÇn theo nguyªn
t¾c: nÐt vÏ m¹ch ®éng lùc dËm cßn nÐt vÏ m¹ch ®iÒu khiÓn vÏ m¶nh h¬n
nh- vÝ dô trªn h×nh 14.1
9
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- RD RD
M K
K K K D RD RD
K
b)
a)
H×nh 14.1 thÓ hiÖn s¬ ®å m¹ch ®iÖn a) s¬ ®å
®éng lùc, b) s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn
2. KÝ hiÖu trªn b¶n vÏ.
Trªn b¶n vÏ ph¶i cã kÝ hiÖu c¸c linh kiÖn. KÝ hiÖu lµ chóng ta ®Æt tªn
om
linh kiÖn rót gän, do ®ã cÇn ®Æt sao cho ng-êi ®äc b¶n vÏ dÔ nhí. §iÒu nµy
nh»m môc ®Ých cho ng-êi ®äc b¶n vÏ t×m hiÓu s¬ ®å nhanh h¬n. Ng-êi ta
.c
th-êng chän c¸c ch÷ c¸i ®Çu cña tªn linh kiÖn (vÝ dô r¬le – R, cÇu dao –
CD, Aptomat – AT...), dïng ch÷ c¸i ®Çu cña chøc n¨ng mµ linh kiÖn thùc
ng
hiÖn ®Ó kÝ hiÖu (vÝ dô c«ng t¾c t¬ thuËn – T, c«ng t¾c t¬ ng-îc – N...) hay
mét sè c¸ch kÝ hiÖu kh¸c.
co
3. Bè trÝ linh kiÖn
an
Khi b¶n vÏ lín, nhiÒu linh kiÖn b¶n vÏ cÇn ®-îc ph©n khu vùc ®Ó vÏ.
ViÖc ph©n khu vùc nªn theo chøc n¨ng cña tõng nhãm thiÕt bÞ, ®Ó khi ®äc
th
b¶n vÏ tr¸nh ph¶i ph©n t¸n suy nghÜ vµo viÖc t×m linh kiÖn. Trong mçi trang
vÏ còng cÇn ph©n khu vùc theo cét ®Ó khi t×m cho dÔ vÝ dô nh- b¶n vÏ h×nh
g
14.2, b¶n vÏ ®-îc chia khu vùc thµnh 8 cét. ViÖc ph©n khu vùc theo cét trªn
on
b¶n vÏ nh- thÕ nµy sÏ thu©n tiÖn khi chó dÉn linh kiÖn
du
Nh÷ng b¶n vÏ nhiÒu trang ph¶i ®-îc ®¸nh sè trang, nh÷ng ®-êng nèi
m¹ch ®iÖn tõ trang nµy göi sang trang kh¸c ph¶i cã chØ dÉn. C¸ch chØ dÉn
®-îc thùc hiÖn theo nhãm sè, vÝ dô th«ng thi ®-îc viÕt 12/5 nhãm sè nµy
u
cu
®-îc hiÓu lµ th«ng tin cÇn biÕt t×m ë trang b¶n vÏ 12 cét sè 5
VÝ dô: Trong mét trang b¶n vÏ cã vÏ mét s¬ ®å m¹ch nh- trªn h×nh
14.3.
Chóng ta hiÓu c¸c th«ng tin cÇn dÉn trong b¶n vÏ nh- sau:
Muèn biÕt r¬le R1 ho¹t ®éng thÕ nµo (khi nµo ®ãng, khi nµo c¾t cÇn
t×m hiÓu m¹ch ë trang 12 cét 6. R¬le R 1 sö dông hai tiÕt ®iÓm th-êng hë,
mét tiÕp ®iÓm th-êng ®ãng. Hai tiÕp ®iÓm th-êng hë cña r¬ le R 1 ®-îc
dïng trong m¹ch ë trang 11 cét 5 vµ trang 10 cét 6. TiÕp ®iÓm th-êng hë
®-îc dïng ®Ó ®ãng c¸t m¹ch ë trang 7 cét 4.
1 2 3 4 5 6 7 8
12/6
R1
T§ TH 10
11/5 7/4
CuuDuongThanCong.com
10/6 https://fb.com/tailieudientucntt
- 4. §¸nh sè ®Çu d©y
§iÒu nµy cÇn thiÕt ®Ó khi ®äc s¬ ®ß cho dÔ vµ thuËn tiÖn khi l¾p r¸p.
Nguyªn t¾c ®¸nh sè ®Çu d©y: b»ng ch÷ c¸i vÝ dô A, B, C; ch÷ c¸i kÌm sè vÝ
om
dô R1, K2...; sè tù nhiªn vÝ dô 1, 2, 3, 4... Tr-êng hîp m¹ch thùc hiÖn nhiÒu
chøc n¨ng nªn cã c¸ch ®¸nh sè ®Ó ph©n biÖt c¸c chøc n¨ng, vÝ dô 503, 203
.c
hai sè ®Çu mang th«ng tin vÒ chøc n¨ng c¸c sè tiÕp theo mang th«ng tin vÒ
®iÓm nèi. C¸c ®Çu d©y mang cïng mét sè ph¶i ®¼ng thÕ ®Ó khi l¾p r¸p
kh«ng cã nh÷ng sai sãt ®¸ng tiÕc. ng
co
1.4.2. C¸ch thÓ hiÖn s¬ ®å l¾p r¸p.
an
Mét thiÕt bÞ ®iÖn hay mét m¹ch ®iÖn ph¶i ®-îc l¾p r¸p vµo mét b¶ng
®iÖn, tñ ®iÖn. C¸c thiÕt bÞ ®-îc l¾p ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kÜ vµ mÜ thuËt. L¾p
th
r¸p c¸c linh kiÖn nµy còng cÇn tu©n thñ theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh.
g
1. Bè trÝ thiÕt bÞ
on
C¸c thiÕt bÞ ph¶i ®-îc bè trÝ theo hµng, cét ®Ó ®¶m b¶o tÝnh mÜ thuËt.
Ngoµi ra c¸c thiÕt bÞ ®-îc g¸ l¾p theo c¸c nguyªn t¾c
du
Theo nguyªn t¾c träng l-îng
u
Nh÷ng thiÐt bÞ n¨ng nh- biÕn ¸p, ®éng c¬, chØnh l-u ®Æt d-íi thÊp,
cu
nh÷ng thiÕt bÞ nhÑ bè trÝ trªn cao. VÝ dô trong mét b¶ng ®iÖn ®Æt theo chiÒu
th¼ng ®øng cã mét biÕn ¸p, ba c«ng t¾c t¬ vµ c¸c r¬ le. C¸c thiÕt bÞ ®-îc bè
trÝ biÕn ¸p n¨ng nhÊt ®Æt d-íi cïng, c«ng t¾c t¬ nhÑ h¬n ®Æt ë tÇng thø hai,
c¸c r¬le nhe nhÊt ®Æt ë hµng trªn cïng nh- giíi thiÖu trªn h×nh 14.3.
R¬ le
C«ng t¾c t¬
BiÕn ¸p
11
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Theo nguyªn t¾c ph¸t nhiÖt
Theo nguyªn t¾c ®èi l-u kh«ng khÝ nh÷ng thiÕt bÞ Ýt ph¸t nhiÖt bè trÝ
d-íi thÊp, nh÷ng thiÕt ph¸t nhiÖt nhiÒu bè trÝ trªn cao, hoÆc nh÷ng thiÐt bÞ
ph¸t nhiÖt nhiÒu ®-îc ®Æt ë n¬i cã th«ng giã tèt nhÊt. Tr-êng hîp trong tñ
®iÖn cã nguån ph¸t nhiÖt lín cÇn th«ng giã c-ìng bøc b»ng qu¹t lµm m¸t.
VÝ dô trªn h×nh 14.4 giíi thiÖu mÆt c¾t cña mét tñ ®iÖn m¸y hµn mét chiÒu
om
®¬n gi¶n.
.c
B¶ng ®iÒu Van
ng C¸nh
khiÓn b¸n t¶n
dÉn
co
nhiÖt
Qu¹t
hót giã Khe
an
Cuén BiÕn
kh¸ng ¸p th«ng
th
giã
g
H×nh 14.4 S¬ ®å mÆt c¾t bè trÝ thiÕt bÞ mét m¸y hµn mét chiÒu
on
Theo nguyªn t¾c chøc n¨ng
du
Nh÷ng thiÕt bÞ thùc hiÖn cïng mét chøc n¨ng ®-îc bè trÝ trong cïng
mét khu vùc ®Ó ®Ò thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra söa ch÷a
u
cu
Theo hä linh kiÖn
Nhõnc thiÕt bÞ cïng hä th-êng cã h×nh d¸ng kivhs th-íc nh- nhau. Do
®ã, nh»m t¨ng tÝnh thÈm mÜ cña tñ ®iÖn, nh÷ng thiÕt bÞ cïng hä cã thÓ ®-îc
®Æt cïng chç. VÝ dô: r¬le ®-îc l¾p trªn cïng mét hµng, c«ngt¨ct¬ ®-îc l¾p
trªn cïng mét hµng.
Theo chøc n¨ng phôc vô cña nhãm thiÕt bÞ
Tñ (b¶ng) ®iÖn ®-îc ph©n thµnh khu vùc, nh÷ng thiÕt bÞ thùc hiÖn mét
chøc n¨ng ho¹t ®éng nµo ®ã cña m¸y cã thÓ ®-îc ®Æt gÇn nhau trong mét
khu vùc, ®Ó khi kiÓm tra, söa ch÷a dÔ dµng.
C¸c thÕt bÞ ®-îc g¸ ch¾c ch¾n vµo b¶ng ®iÖn tr-íc khi l¾p vµo tñ.
12
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Nãi chung nguyªn t¾c ga l¾p thiÕt bÞ chØ mang tÝnh t-¬ng ®èi. NhiÒu
khi ng-êi ta ph¶i phèi hîp nhiÒu nguyªn t¾c l¹i míi cã ®-îc c¸ch l¾p tèi -u.
2. Nèi d©y ®éng lùc vµ ®iÒu khiÓn
D©y ®iÖn ph¶i ®-îc ®i ®¶m b¶o tÝnh kÜ vµ mÜ thuËt. D©y nèi ph¶i ®¶m
b¶o ®ñ tiÕt diÖn. TiÕt diÖn d©y nèi ®-îc tÝnh tõ dßng ®iªn ch¹y qua chóng
I
S (S - tiÕt ®iÖn d©y nèi, I - dßng ®iªn chay qua d©y dÉn, J - mËt ®é dßng
J
®iªn chay qua d©y dÉn, mËt ®é nµy ®-îc chän theo chØ tiªu sôt ¸p cña thiÕt
bÞ hay ph¸t nãng cña d©y.
D©y ®éng lùc cã thÓ ®-îc sö dông b»ng thanh c¸i ®ång hay c¸p ®iÖn.
Mçi ®Çu c¸p ph¶i cã ®Çu cèt (hay kÑp c¸p kiÓu lµn sãng). Sè l-îng d©y c¸p
trong mét ®Çu kÑp c¸p kh«ng ®-îc qu¸ hai. C¸c m¹ch cã tÝnh chÊt hoÆc
om
chøc n¨ng t-¬ng tù nhau ph¶i ®-îc tËp trung trªn mét khèi hµng kÑp.
D©y ®iÒu khiÓn ®-îc dïng b»ng d©y ®ång mÒm nhiÒu sîi cã bäc nhùa.
.c
TiÕt diÖn lâi tèi thiÓu th-êng lµ 0,5 mm2. C¸c d©y c¸p néi bé cña thiÕt bÞ
®iÖn tö cã thÓ lµ d©y cøng mét lâi cã bäc nhùa.
ng
§Çu ®Êu nèi cña c¸c thiÕt bÞ ph¶i tu©n theo yªu cÇu:
co
VËt liÖu chÕ t¹o ®Çu ®Êu nèi b»ng ®ång, hîp kim ®ång.
§Çu ®Êu nèi ph¶i ®-îc cè ®Þnh v÷ng ch¾c (th-êng ®-îc Ðp b»ng k×m
an
Ðp ®Çu cèt hoÆc ®æ thiÕc).
th
§Çu nèi c¸c d©y ph¶i ®-îc ®¸nh sè trung thùc theo s¬ ®å nguyªn lÝ.
C¸c sè ®Çu d©y ph¶i ®-îc viÕt trªn ghen nhùa «m lÊy ®Çu d©y, hiÖn nay cã
g
c¸c sè ®Çu d©y b¸n s½n trªn thÞ tr-êng cã thÓ dïng c¸c sè ®Çu d©y nµy ®Ó
on
lång vµo d©y rÊt thuËn tiÖn vµ ®Ñp. C¸c ®Çu d©y ph¶i cã ®Çu cèt ch¾c ch¾n.
VÝ dô vÒ ®¸nh sè ®Çu d©y vµ ®Çu cèt giíi thiÖu trªn h×nh 14.5.
du
u
cu
503
D©y dÉn Sè ®Çu d©y §Çu cèt
H×nh 14.5 §¸nh sè ®Çu d©y vµ ®Çu cèt
C¸c s¬ ®å hµng kÑp c¸p ph¶i cã ®ñ c¸c th«ng tin chi tiÕt sau ®©u cho
mçi tñ ®iÖn, cabin bä ph©n hoÆc thiÕt bÞ kh¸c mµ c¸c ®-êng c¸p sÏ ®Êu nèi
vµo:
- Sè liÖu thiÕt kÕ (sè hiÖu chøc n¨ng vµ sè hiÖu vÞ trÝ) cña tñ.
- Sè hiÖu ®Çu nèi (hoÆc trèng nÕu lµ dù phßng)®-îc g¾n vµo mçi ®Çu
nèi.
13
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- - Cho mçi sîi c¸p: Sè hiÖu thiÕt kÕ c¸p, tæng sè l-îng lâi, sè lâi dù
phßng, ®Þa chØ ®Õn cña c¸p.
S¬ ®å hµng kÑp ph¶i cã c¸c chØ dÉn tham chiÕu tíi c¸c s¬ ®å m¹ch liªn
quan vµ sè hiÖu b¶n vÏ s¬ ®å ®Êu nèi d©y, kÓ c¶ sè hiÖu sau khi chØnh söa.
C¸c th«ng tin cã thÓ tr×nh bµy d-íi d¹ng danh môc hÆc b¶ng (thÝ dô b¶n in
cña m¸y tÝnh) víi ®iÌu kiÖn lµ c¸c danh môc nµy cã thÓ dÔ dµng nhËn d¹ng
c¸c c¸p, lâi vµ ®Çu ®Êu nèi.
D©y ®éng lùc vµ d©y ®iÒu khiÓn ®-îc t¸ch thµnh c¸c bã d©y riªng
nh»m tr¸nh sù ph¸t nhiÖt tõ d©y ®éng lùc ¶nh h-ëng tíi d©y ®iÒu khiÓn vµ
nhiÔu th«ng tin tõ d©y ®éng lùc sang d©y ®iÒu khiÓn.
C¸c ®-êng c¸p ®iÒu khiÓn sù cè ph¶i riªng biÖt víi tÊt c¶ c¸c ®-êng
c¸p kh¸c.
om
C¸p ®iÒu khiÓn:
.c
C¸c c¸p ®iÒu khiÓn th-êng lµ lo¹i c¸p nhiÒu lâi trong mét sîi. Khi sö
dông c¸c lâi trong sîi c¸p cÇn cã mét sè l-îng tèi thiÓu c¸c lâi dù phßng
cho mçi sîi c¸p ®iÒu khiÓn ng
- Tíi 4 lâi: kh«ng cÇn lâi dù tr÷.
co
- Tíi 12 lâi: tèi thiÓu 2 lâi dù tr÷
an
- Tíi 20 lâi: tèi thiÓu 4 lâi dù tr÷
- Trªn 20 lâi: tèi thiÓu 6 lâi dù tr÷.
th
C¸p ®iÒu khiÓn ph¶i lµ lo¹i trßn, bªn, lâi b¨ng ®ång, c¸ch ®iÖn PVC,
g
cÊp c¸ch ®iÖn 0,6/1kV.
on
D©y dÉn tr¸ng thiÐc chØ ®-îc dïng víi c¸c ®Çu kep c¸p kiÓu c¾m.
du
C¸p ®iÒu khiÓn sù cèph¶i cã vã bäc ngo¹i b»ng hîp chÊt PVC lµm
chËm qu¸ tr×nh ch¸y, cã ®Æc tÝnh ng¨n sù ph¸t triÓn cña löa, h¹n chÕ khãi vµ
u
c¸c chÊt khÝ g©y ¨n mßn vµ ®éc h¹i.
cu
3. Bè trÝ d©y trong tñ ®iÖn
D©y dÉn trong tñ ®iÖn ph¶i ®-îc bè trÝ gän gµng ngay ng¾n. Cã mét sè
c¸ch bè trÝ d©y:
D©y dÉn ph¶i ®-îc bã thµnh bã b»ng d©y kh«ng dÉn ®iÖn. HiÖn nay
trªn thÞ tr-êng rÊt phæ biÕn lo¹i d©y rót b¨ng nhùa ®Ó bã d©y, nh- trªn h×nh
14.6a. C¸ch bã d©y nh- thÕ nµy cho thÈm mÜ ®Ñp, nh-ng khi söa ch÷a nÕu
ph¶i t×m ®Çu d©y th× khã kh¨n h¬n, v× ph¶i c¾t c¸c d©y buéc míi t×m d-îc
®Çu d©y.
14
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- D©y dÉn ®-îc ®Æt trong m¸ng c¸p cã xÎ r·nh nh- h×nh 14.6b. C¸ch ®i
d©y kiÓu nµy rÊt thuËn tiÖn, khi söa ch÷a chØ cÇn bËt n¾p cña m¸ng d©y lµ
cã thÓ kiÓm tra d©y dÉn mét c¸ch dÔ dµng.
D©y ®iÒu khiÓn ®-îc sö dông mét bã d©y nhiÒu sîi (nh- h×nh 14.6c),
c¸c sîi d©y ph©n biÖt b»ng mÇu, hoÆc b»ng sè cña c¸c d©y dÉn. §i d©y kiÓu
nµy th-êng hay dïng cho nh÷ng m¸y mãc cã kho¶ng c¸ch d©y dÉn lín, vÝ
dô ®i d©y cho thang m¸y, cho c¸c b¨ng chuyÒn.
Mäi d©y c¸p ph¶i cã mét chiÒu dµi dù phßng thÝch hîp vµ ®-îc quÊn
mét c¸ch gän gµng ®Î lµn ®Çu cèt míi khi ®Çu cèt ban ®Çu bÞ háng. C¸c d©y
c¸p v¾t qua kho¶ng trèng gi÷a thµnh tñ vµ panel cã b¶n lÒ ph¶i ®-îc bã l¹i
vµ bè trÝ sao cho cã ®é v·ng nhá nhÊt vµ kh«ng g©y ra søc c¨ng cho ®Çu ®Êu
nèi c¸p.
om
4. Nèi d©y gi÷a c¸c b¶ng m¹ch trong tñ ®iÖn vµ nèi ra ngoµi
Nh»m l¾p ®Æt ®éc lËp gi÷a c¸c khèi ngay bªn trong mét tñ ®iÖn víi
.c
nhau, ng-êi ta nèi d©y gi÷a c¸c b¶ng m¹ch vµ nèi ra ngoµi b»ng c¸c cÇu
®Êu d©y hay z¾c c¾m. H×nh 14.7 giíi thiÖu mét sè lo¹i cÇu ®Êu (h×nh 14.7a)
ng
vµ z¾c c¾m (h×nh 14.7b) th-êng gÆp trong thùc tÕ hiÖn nay.
co
Tñ ®iÖn th-êng ®-îc chÕ t¹o ®éc lËp, do ®ã khi l¾p ®Æp ph¶i ®-îc nèi
d©y ®éng lùc vµ ®iÒu khiÓn tõ tñ ®iÖn ra ngoµi. §Ó lµm ®-îc viÖc nµy ph¶i
cã ®Çu nèi trung gian mµ ta th-êng gäi lµ cÇu ®Êu.
an
D©y nèi ®éng lùc ®-îc nèi qua c¸c cÇu ®Êu ®éng lùc (h×nh 14.7c), hay
th
cã thÓ nèi trùc tiÕp vµo thanh c¸i (h×nh 14.7d).
g
D©y nèi ®iÒu khiÓn tõ tñ ®iÖn ra ngoµi còng ®-îc nèi qua cÇu ®Êu hay
on
z¾c c¾m lo¹i nhá nh- trªn h×nh 14.7a, b.
C¸c cÇu ®Êu nèi d©y ra ngoµi th-êng ®-îc bè trÝ phÝa d-íi hoÆc hai
du
bªn thµnh cña tñ ®iÖn
5. ThiÕt bÞ ®iÖn tö
u
cu
C¸c b¶ng m¹ch in ph¶i ®-îc l¾p trªn c¸c khung. Khung ®-îc treo trªn
gi¸ ®ì hoÆc tñ sao cho ph¶i cã mÆt tr-íc trèng hoµn toµn vµ cã thÓ tiÕp cËn
tõ phÝa sau tíi c¸c b¶ng m¹ch in hoÆc c¸c d©y ®Êu nèi kh¸c, Khi cÇn thiÕt
ph¶i l¾p ®Æt thiÕt bÞ phÝa sau khung, c¸c khung ph¶i cã b¶n lÒ ®Ó dÔ tiÕp cËn
c¸c b¶ng m¹ch in vµ c¸c d©y ®Êu nèi.
C¸c b¶ng m¹ch in, c¸c m«®un vµ c¸c z¾c c¾mc¸p ph¶i ph©n biÖt hoÆc
®¸nh dÊu theo mét c¸ch nµo ®ã ®Ó ®¶m b¶o kh«ng thÓ nhÇm vÞ trÝ khi thay
thÕ.
C¸c b¶ng m¹ch ph¶i ®-îc trang bÞ bé phËn cµi, khãa ®Ó chóng kh«ng
bÞ bËt ra do rung ®éng hoÆc sù cè bÊt ngê.
C¸c mèi ®Êu nèi d©y trong tñ vµ gi÷a c¸c tñ ®Òu kh«ng ®-îc phÐp.
15
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- C¸c th«ng tin sau ®©y ph¶i ®-îc cung cÊp cho tõng bé phËn:
- Tªn nhµ chÕ t¹o.
- B¶ng ghi ®Çy ®ñ c¸c sè liÖu vµ ®Æc tÝnh kÜ thuËt.
TÊt c¶ c¸c bé phËn ®iÖn tö ph¶i cã gi¸ trÞ ®Þnh møc thiªn vÒ an toµn.
NhiÖt ®é bÒ mÆt cña mäi bé phËn ph¶i thÊp h¬n nhiÖt ®é thÝ nghiÖm lín
nhÊt cña thiÕt bÞ tèi thiÓu lµ 50C (nhiÖt ®é nµy th-êng gÆp kho¶ng 600C)
6. Vá tñ ®iÖn
C¸c Panel vµ tñ ph¶i cã kÝch th-íc tiªu chuÈn vµ ®ång nhÊt. C¸c bé
phËn cña thiÕt bÞ ®ãng c¾t trong tñ ph¶i ®éc lËp víi nhau vÒ ®iÖn, ph¶i cã
kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi m¸y c¾t vµ c¸c khoang ®Êu c¸p trong tñ mµ kh«ng
cÇn ph¶i tahã thanh c¸i.
om
Tñ ph¶i cã c¸c cöa treo b»ng b¶n lÒ vµ c¸c panel ®-îc cè ®Þnh b»ng bu
l«ng.
.c
TÊt c¶ c¸c khèi hµng kÑp, r¬le, dông cô ®o vµ chØ b¸o ph¶i ®-îc bè trÝ
sao cho cã thÓ tiÕp cËn an toµn trong khi thiÕt bÞ ®ang lµm viÖc. C¸c khãa
ng
liªn ®éng thÝch hîp ph¶i ®-îc bè trÝ ®Ó kh«ng cho tiÕp xóc víi c¸c bé phËn
mang ®iÖn.
co
TÊt c¶ c¸c dông cô ®o l-êng, r¬le, khãa ®iÒu khiÓn, khãa chän chÕ ®é
an
vËn hµnh ph¶i ®-îc l¾p ®Æt b»ng ph¶ng trªn mÆt tr-íc thiÕt bÞ ®ãng c¾t t¹i
®é cao hîp lÝ. ViÖc bè trÝ thiÕt bÞ ë trong vµ trªn vá thiÕt bÞ ph¶i ®-îc thùc
th
hiÖn sao cho viÖc b¶o d-ìng mét c¸ch dÔ dµng mµ kh«ng ph¶i th¸o dì c¸c
thiÕt bÞ kh¸c. C¸c thiÕt bÞ thao t¸c b»ng tay ph¶i ®-îc bè trÝ ë ®é cao
g
750 1800 mm so víi mÆt sµn.
on
ViÖc thiÕt kÕ tñ ®iÖn ph¶i sao cho cã thÓ dÔ ®µng më réng vÒ mét ®Çu
du
nµo ®ã. Trong tr-êng hîp c¸c dông cô ®o vµ r¬le yªu cÇu chÕ ®é vËn hµnh
chÝnh x¸c, ph¶i ®Æt c¸c bé gi¶m chÊn vµ gi¶m rung.
u
C¸c tñ ®-îc chÕ t¹o tõ thÐp l¸ b»ng c¸ch uèn vµ hµn c¸c tÊm thÐp cã
cu
chiÒu dµy hîp lÝ nh-ng kh«ng nhá h¬n 1,5 mm. ThÐp c¸n cã thÓ sö dông
lµm khung vµ g©n t¨ng cøng chÕ t¹o tñ lín. NÕu thiÕt bÞ ®-îc l¾p trªn Panel,
thÐp tÊm dïng ®Ó chÕ t¹o panel ph¶i ®ñ dµy ®Ó chèng c¸c rung ®éng ¶nh
h-ëng ®Õn sù vËn hµnh chÝnh x¸c cña thiÕt bÞ.
Cöa tñ ph¶i ®-îc bè trÝ ë nh÷ng vÞ trÝ cÇn tiÕp cËn trong qu¸ tr×nh v©n
hµnh b×nh th-êng cña thiÕt bÞ còng nh- khi cã sù cè, vÝ dô thay thÕ cÇu ch×,
gi¶i trõ r¬le, ®-a thiÕt bÞ ra khái v©n hµnh...
C¸c tñ ®iÖn bè trÝ trªn mÆt sµn ph¶i ®-îc ®Æt trªn mét ch©n ®Õ. Kho¶ng
c¸ch tõ mét cöa tñ khi më ®Õn t-êng hoÆc trang thiÕt bÞ gÇn nghÊt tèi thiÓu
450 mm ®èi víi c¸c tñ cã chiÒu dµi nhá h¬n 3m vµ trªn 800 mm cho c¸c tñ
dµi trªn 3 m.
16
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Bè trÝ thiÕt bÞ trong vµ trªn mÆt tñ ph¶i sao cho cã thÓ tiÕn hµnh b¶o
d-ìng thiÕt bÞ ®-îc dÔ dµng kh«ng ph¶i th¸o rêi c¸c thiÕt bÞ kh¸c.
C¸c tÊm ®Öm rêi víi kÝch th-íc vµ sè l-îng thÝch hîp ph¶i ®-îc cung
cÊp cho c¸c cöa c¸p vµo phÝa trªn nãc hoÆc phÝa ®¸y, trõ c¸c tñ ngoµi trêi
kh«ng ®-îc bè trÝ c¸c ®-êng c¸p vµo tõ phÝa nãc. §èi víi c¸c tñ bè trÝ trªn
mÆt sµn trong nhµ, c¸c tÊm ®Öm cöa c¸p vµo tõ phÝa ®¸y cã thÓ thay b»ng
r¾c-co kÑp c¸p ®Ó ®ì c¸p. C¸c r¾c-co lµm kÝn vµ ®ì c¸p t¹i c¸c ®-êng c¸p
vµo ph¶i ®-îc sö dông cho c¸c vÞ trÝ cÇn ph¶i chèng x©m nhËp cña ®éng vËt
vµ c«n trïng cã h¹i.
C¸c bé sÊy chèng ng-ng tô h¬i n-íc 230 V A.C ®ång bé víi c«ng t¾c
c¸ch li ph¶i ®-îc bè trÝ trong c¸c hép ®Êu nèi vµ tñ cã thiÕt bÞ hoÆc r¬le
®iÒu khiÓn. Mét bé ®iÒu khiÓn nhiÖt ®é ph¶i ®-îc trang bÞ ®Ó ®iÒu khiÓn bé
om
sÊy. C¸c bé phËn mang nhiÖt ph¶i ®-îc che ch¾n ®Ó tr¸nh ®ông ch¹m ngoµi
ý muèn. C¸c tñ cã bé sÊy ph¶i cã c¸c lç th«ng giã, lç th«ng giã ph¶i cã l-íi
®ång mÞn ®Ó ch«ng x©m nhËp cña ®éng vËt, c«n trïng. Th«ng giã ph¶i ®ñ
.c
kh¶ n¨ng kh«ng ®Ó x¶y ra hiÖn t-îng qu¸ nhiÖt cho thiÕt bÞ.
ng
§Ìn chiÕu s¸ng ph¶i ®-îc bè trÝ trong c¸c tñ ®Ó cung cÊp ®ñ ¸nh s¸ng
khi lµm viÖc bªn trung tñ, trõ c¸c hép nhá. §Ìn chiÕu s¸ng ®-îc ®ãng më
co
b»ng c«ng t¾c l¾p trªn tñ, t¸c ®éng tù ®éng khi më hay ®ãng cöa tñ.
Thanh c¸i ph¶i ®-îc chÕ t¹o b»ng ®ång ®iÖn ph©n cã tÝnh dÉn ®iÖn
an
cao, ®-îc b¶o vÖ thÝch hîp chèng han rØ vµ ®-îc ®ì ch¾c ch¾n trªn trªn sø
c¸ch ®iÖn. C¸c thanh c¸i ph¶i ®-îc bè trÝ sao cho kh«ng bÞ lé ra khi më c¸c
th
cöa phÝa sau vµ phÝa tr-íc. ChØ cã thÓ tiÕp cËn thanh c¸i khi th¸o rêi c¸c vá
che. Ph¶i tÝnh tíi sù gi·n në cña thanh c¸i khi thay ®æi nhiÖt ®é. C¸c bÒ
g
mÆt tiÕp xóc cña c¸c ®Çu nèi vµ liªn kÕt cña thanh c¸i ph¶i ph¼ng, ®-îc m¹
on
b¹c hoÆc m¹ thiÕc.
du
TÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ ®ãng c¾t, thanh c¸i, ®Çu nèi thanh c¸i ph¶i cã kh¶
n¨ng chÞu ®-îc tÊt c¶ c¸c øng suÊt ®iÖn, c¬ vµ nhiÖt xuÊt hiÖn trong ®iÒu
u
kiÖn lµm viÖc b×nh th-êng còng nh- khi sù cè.
cu
XÐt vÒ mäi mÆt, c¸c tñ chøa thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn hoÆc r¬le ph¶i cã ®ñ
kh«ng gian ®Ó sau nµy cã thÓ bæ sung thiÕt bÞ.
1.5. Ph©n tÝch vµ tæng hîp hÖ thèng.
HÖ thång tù ®éng ®iÒu khiÓn lµm viÖc ë chÕ ®é ®éng khi cã t¸c ®éng
®iÒu khiÓn hay tÝn hiÖu nhiÔu cã thÓ xuÊt hiÖn dao ®éng. Nguyªn nh©n cña
nh÷ng dao ®éng nµy th«ng sè cña hÖ thèng, c¸c ®Æc tÝnh phi tuyÕn, tÝn hiÖu
nhiÔu, cÊu tróc cña hÖ thèng cã sù thay ®æi.
§Ó ®¬n gi¶n trong khi ph©n tÝch vµ tæng hîp hÖ thèng tù ®éng cÇn ph¶i
t×m c¸ch tuyÕn tÝnh hãa c¸c ®Æc tÝnh phi tuyÕn cña c¸c kh©u trong hÖ thèng.
17
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- Th-êng nh÷ng ®iÒu nµy cã liªn quan tíi ®Æc tÝnh tÜnh, tuy nhiªn muèn
chÝnh x¸c tr-íc tiªn cÇn x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®éng cña hÖ th«ng tù ®éng
(hhÖ sè khuÕch ®¹i, c¸c h»ng sè thêi gian) vµ t×m c¸c chøc n¨ng cã liªn
quan kh¸c.
Cã thÓ tham kh¶o tr×nh tù nghiªn cøu mét hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn
kh- sau:
LËp hÖ ph-¬ng tr×nh vi ph©n cña hÖ thèng.
X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè cña hÖ thèng tõ chÕ ®é tÜnh.
Lµm râ nh÷ng kh¶ n¨ng tuyÕn tÝnh hãa ®Æc tÝnh, thùc hiÖn viÖc tuyÕn
tÝnh hãa ®Æc tÝnh tõng kh©u hay toµn bé hÖ thèng.
Tæng hîp hÖ thèng ®· tuyÓn tÝnh hãa, x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè cña m¹ch
om
hiÖu chØnh.
ViÕt l¹i hÖ ph-¬ng tr×nh vi ph©n cña hÖ thèng cã bao gåm c¶ c¸c kh©u
.c
hiªô chØnh.
Ph©n tÝch hÖ thèng, TÝnh to¸n c¸c qu¸ tr×nh qu¸ ®é, ®¸nh gi¸ chÊt
ng
l-îng cña hÖ thèng khi cã t¸c ®éng nhiÔu.
co
C¸c ph-¬ng tr×nh vi ph©n ®-îc viÕt liªn tiÕp cho tõng phÇn tö d-íi
d¹ng kinh ®iÓn vµ d¹ng to¸n tö Laplas¬. X¸c ®Þnh th«ng sè cña tõng kh©u
an
(hÖ sè khuÕch ®¹i vµ c¸c h»ng sè thêi gian) ®-îc thùc hiÖn b»ng c¸ch tÝnh
to¸n hay thùc nghiÖm.
th
TuyÕn tÝnh hãa ®Æc tÝnh cña hÖ thèng ®-îc thùc hiÖn trªn tõng ®o¹n
g
®Æc tÝnh cô thÓ víi chÕ ®éi lµm viÖc cã thÓ ®-îc phÐp cña ®éng c¬ vµ c¸c bé
on
biÕn ®æi. §«i khi trong chÕ ®é ®éng, th«ng sè cña hÖ thèng cã sù thay ®æi
chót Ýt nh-ng sù thay ®æi nµy hoµn toµn ®-îc phÐp bá qua mµ kh«ng ¶nh
du
h-ëng tíi ®é chÝnh x¸c cña c¸c phÐp tÝnh.
Th«ng th-êng tuyÕn tÝnh hãa ®Æc tÝnh ®-îc thùc hiÖn trªn tõng ®o¹n
u
®Æc tÝnh, mçi ®o¹n ®Æc tÝnh Êy coi lµ tuyÕn tÝnh.
cu
Nghiªn cøu ®Æc tÝnh ®éng cña hÖ thèng ®· tuyÕn tÝnh hãa cã thÓ thùc
hiÖn b»ng hµm truyÒn cña tõng kh©u vµ cña c¶ hÖ thèng. Hµm truyÒn cña hÖ
thèng ®-îc x¸c ®Þnh theo s¬ ®å khèi cña hÖ thèng vµ hµm truyÒn cña tõng
kh©u cÊu t¹o lªn phÇn hÖ thèng ®ang xÐt.
§Ó thuËn tiÖn nh÷ng yªu cÇu ®Æc tÝnh ®éng cña hÖ thèng bao gåm c¶
c¸c kh©u hiÖu chØnh nèi tiÕp vµ song song, th«ng sè vµ s¬ ®å kh©u hiÖu
chØnh ®-îc x¸c ®Þnh khi tæng hîp hÖ thèng. Tæng hîp hÖ thèng tù ®éng
tuyÕn tÝnh th-êng ®-îc thùc hiÖn theo ph-¬ng ph¸p ®Æc tÝnh tÇn sè logarit.
Tæng hîp hÖ thèng ®-îc tiÕn hµnh trªn tÊt c¶ c¸c ®o¹n ®Æc tÝnh tuyÕn tÝnh
hãa kÓ c¶ c¸c kh©u hiÖu chØnh.
18
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- §«i khi hÖ thèng tù ®éng ®iÒu khiÓn ®ßi hái chÕ ®é lµm viÖc æn ®Þnh.
Trong tr-êng hîp nµy tiÕn hµnh kiÓm tra æn ®Þnh cña hÖ thèng.
Gi¶i c¸c ph-¬ng tr×nh vi ph©n cña hÖ thèng tuyÕn tÝnh cã thÓ ®-îc thùc
hiÖn b»ng b»ng ph-¬ng ph¸p tÝch ph©n kinh ®iÓn hay to¸n tö Laplas¬.
Nh÷ng ph-¬ng ph¸p nµy cho phÐp gi¶i c¸c ph-¬ng tr×nh ®Õn bËc 3 bëi v×
chóng ®ßi hái t×m nghiÖm ph-¬ng tr×nh ®Æc tr-ng. Víi nh÷ng ph-¬ng tr×nh
bËc cao h¬n khi gi¶i ®ßi hái mÊt nhiÒu thêi gian h¬n.
§èi víi hÖ thèng tù ®éng ®-îc viÕt bëi nh÷ng ph-¬ng tr×nh bËc cao
nªn sö dông ph-¬ng ph¸p tÇn sè ®Ó tÝnh to¸n qu¸ tr×nh qu¸ ®é, lóc ®ã kh«ng
cÇn t×m nghiÖm cña ph-¬ng tr×ng ®Æc tr-ng. Khi tuyÕn tÝnh hãa ®Æc tÝnh,
cho tõng ®o¹n ®Æc tÝnh x©y dùng ph-¬ng tr×nh vi ph©n tuyÕn tÝnh, h»ng sè
tÝch ph©n cña chóng ®-îc t×m tõ c¸c ®iÒu kiÖn ®Çu trªn mçi ®o¹n ®Æc tÝnh.
om
B»ng c¸ch nµy cho ta ®é chÝnh x¸c cao khi tÝnh to¸n nh-ng mËt nhiÒu thêi
gian.
.c
Nghiªn cøu ®Æc tÝnh ®éng cña hÖ thèng phi tuyÕn, qu¸ tr×nh qu¸ ®é
cña chóng ®-îc viÕt b»ng ph-¬ng tr×nh vi ph©n phi tuyÕn, sö dông ph-¬ng
ph¸p ®å thÞ gi¶i tÝch. ng
co
an
th
g
on
1.6. Mét sè s¬ ®å m¹ch ®iÓn h×nh.
du
1.6.1. C¸c m¹ch b¶o vÖ.
u
Trong c¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ ®iÖn h¹ ¸p (®iÖn ¸p d-íi
cu
1000V). Muèn c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tr¸nh ®-îc nh÷ng h- háng kh«ng ®¸ng cã
vµ t¨ng møc ®é tin cËy cña thiÕt bÞ, cÇn ph¶i sö dông ®óng c¸c lo¹i b¶o vÖ.
Nh÷ng m¹ch b¶o vÖ phæ biÕn lµ: b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i, b¶o vÖ dßng
®iÖn cùc tiÓu, b¶o vÖ qu¸ t¶i, b¶o vÖ kh«ng, b¶o vÖ hµnh tr×nh, b¶o vÖ qu¸
¸p vµ thÊp ¸p
1. B¶o vÖ 0 (kh«ng)
§©y lµ m¹ch b¶o vÖ tr¸nh tù ho¹t ®éng l¹i sau khi mÊt ®iÖn. H×nh
16.1a giíi thiÖu mét s¬ då m¹ch b¶o vÖ 0 ®iÖn ¸p khi mÊt ®iÖn. Nhê tiÕp
®iÓm K m¾c song song víi nót nhÊn M mµ khi nhÊn nu¸t M cuén d©y K cã
®iÖn, C«ng t¾c t¬ K hót ®ãng tiÕp ®iÓm cÊp ®iÖn cho m¹ch ®iÖn nµo ®ã. Khi
mÊt ®iÖn tiÕp ®iÓm K mh¶ ra cuén d©y K kh«ng tù hót khi cã ®iÖn t¶¬ l¹i.
19
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
- S¬ ®å m¹ch b¶o vÖ 0 th-êng ®-îc dïng cho c¸c m¹ch ®iÖn kh¸c. H×nh
16.1b giíi thiÖu mét s¬ ®å b¶o vÖ 0 b»ng m¹ch logic. Khi ch-a nhÊn nót M
dÇu ra sè 3 cña cæng AND ë møc 0, nhÊn nu¸t M ®Çu ra lªn 1, møc 1 nµy
håi tiÕp ng-îc l¹i ch©n 1, gi÷ ®Çu ra ë møc 1. Khi mÊt ®iÖn ®Çu ra tr¶ vÒ 0.
UCC
M K M
D 1
3
K 2 AND
D
H×nh 16.1 S¬ ®å m¹ch b¶o vÖ 0
2. M¹ch b¶o vÖ dßng ®iÖn cùc ®¹i bao gåm c¶ b¶o vÖ ng¾n m¹ch
trong m¹ch ®éng lùc, nã th-êng ®-îc sö dông cÇu ch× t¸c ®éng nhanh
om
¸ptomat nh- trªn h×nh 16.2, dïng r¬le dßng ®iÖn cùc ®¹i (h× nh 16.2b)
Dßng ®iÖn nãng ch¶y cña cÇu ch× ICC, dßng ®iÖn t¸c ®éng IT§ cña r¬le
.c
dßng ®iÖn cùc ®¹i, dßng ®iÖn t¸c ®éng IT§ cña aptomat ®-îc tÝnh nh- sau:
IT§ = (1,2 1,3) IK§
ng
B¶o vÖ ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto lång sãc
co
IK§ - dßng ®iÖn khëi ®éng ®éng c¬
an
Khi khëi ®éng b×nh th-êng, thêi gian khëi ®éng cña ®éng c¬ nhá h¬n
5 gi©y
th
ICC > IK§/2,5
g
Khi khëi ®éng nÆng nÒ, thêi gian khëi ®éng cña ®éng c¬ lín h¬n 5
on
gi©y
du
ICC = IK§/(1,6 2)
B¶o vÖ ®éng c¬ kh«ng ®ång bé roto d©y quÊn vµ ®éng c¬ ®iÖn mét
u
chiÒu khi dßng ®iÖn khëi ®éng ®éng c¬ IK§ 2I®m
cu
a)
c) b)
H×nh 16.2 B¶o vÖ dßng ®iÖn ng¾n m¹ch vµ cùc ®¹i
20
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
nguon tai.lieu . vn
