Ebook Triển vọng thị trường chứng khoán Việt Nam - Nhìn từ góc độ pháp lý: Phần 2

chứng khoán, tạo lập cơ sở vững chắc cho sự vận hành và phát triển của thị trường chứng khoán. Trong hoạt động chứng khoán, nếu việc phát hành chứng khoán là khâu đầu tiên và có vai trò quan trọng (vì nó tạo ra hàng hóa cho thị trưòng chứng khoán) thì nhà đầu tư cũng đóng vai trò rất quan trọng vì nó là mặt thứ hai của một vấh đề cung và cầu. Hoạt độngcủa thị trườngchứngkhoán cósôi động, linh hoạt hay không phụ thuộc phần lớn vào sự tham gia của các nhà đầu tư. Nhà đầu tư tham gia vào thị trườngchứng khoán rất đa dạng gồm doanh nghiệp, công ty tài chính, ngân hàng, công ty bảo hiểm và các cá nhân. Trong hoạt động kinh doanh, bất kỳ. nhà đầu tư nào cũng chú ý đến vấn đề lợi nhuận thu được và các rủi ro có thể xảy ra. Vì vậy, trưốc khi quyết định đầu tư họ thường lựa chọn các công ty phát hành có uy tín, làm ăn có lãi, tình hình tài chính lành mạnh... Pháp luật Việt Nam quy định cá nhân, tổ chức cónhu cầu mua hoặcbán chứngkhoánphải mởtài khoảntiền gửi (đối với ngưòi có nhu cầu mua) hoặc tài khoản lưu ký chứng khoán (vối ngưòi có nhu cầu bán) tại một công ty chứng khoán. Khi muôn tham gia giao dịch chứng khoán, nhà đầutư tối côngtychứngkhoánviết lệnh yêucầu, công ty chứng khoán sẽ nhập lệnh này vào hệ thống chuyển lệnh cho đại diện chò khớp lệnh. Khi trung tâm giao dịch chứng khoán tiến hành khóp lệnh, các lệnh mua bán chứng khoán được khớp sẽ được công ty chứng khoán thông báo cho nhà đầu tư và thực hiện thanh toán ngay trên tài khoản đã mỏ tại công ty chứng khoán. Như vậy, các nhà đầu tư không được phép trực tiếp thương lượng, thỏa thuận giao dịchvói nhau màcầnphải giao tiếp thông qua các công ty chứng khoán. ở Việt Nam, phápluật quyđịnhcáccánhân đượcmiễn thuế thu nhập từ các nguồn thu cổ tức, lãi trái phiếu và chênh lệch mua bán chứng khoán. Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định các hành vi bị cấm nhằm ngán ngừa các hành vi vi phạm pháp luật về chứng khoán và thị trưòng chứng khoán. Như vậy, các quy định của pháp luật đã tác động tích cực nhằm bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, tạo lập một thị trường chứng khoán công bằng minh bạch, an toàn, ổn định và từng bưóc phát triển. Nghị định sô" 48/1998/NĐ-CP và Quyết định số 05/1999/QĐ-UBCK3 ngày 27-3-1999 của Chủ tịch uỷ ban chứng khoán nhà nước ban hành quy chế lưu ký, thanh toán và đăng ký thanh toán đã trực tiếp tác động đến sự hìnhthànhcủacáctrung gianhỗtrờchohoạt độngtrênthị trưòng chứngkhoán. Các chủ thể này bao gồm: ngân hàng chỉ định thanh toán và thành viên lưu ký phục vụ cho các giao dịch chứng khoán. Các ngân hàng thương mại có uy tín được ưỷ ban chứng khoán nhà nưóc chỉ định trên sự thỏa thuận với ngân hàng nhà nưóc và ngân hàng thương mại trong việc mỏ tài khoản thanh toán cho Trung tâm giao dịch chứng khoán và thành viên lưu ký, phục vụ cho việc thanh toán các giao dịch chứng khoán. Pháp luật quy định các thành viên lưu ký và Trung tâm giao dịch chứng khoán phải mỏ tài khoản tại ngân hàng chỉ định. Khi giao dịch chứng khoán giữa ngưòi mua và người bán vàomột thời điểmxác định, ngân hàng chỉ định thanh toán có nghĩa vụ trích sô` tiền phải thanh toán từ tài khoản thanh toán bù trừ của thành viên lưu ký để chuyển vào tài khoản của Trung tâm giao dịchchứng khoán mởtại ngânhàng. Chủ tịchUỷban chứng khoán nhà nưóc đãban hành Quyết địn.h số 39/QĐ-UBCK3 ngày 26-11-1999 chọn Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam làm ngân hàng chỉ định, thực hiện chức năng mở tài khoản thanh toán bù trừ cho Trung tâm giao dịch chứng khoán. “Thành viên lưu ký là công ty chứng khoán thành viên, ngân hàng thương mại được uỷ ban chứng khoán nhà nước cấp giấy phép hoạt động lưu ký để tham gia dịch vụ lưu ký, thanh toán bù trừ và đăng ký chứng khoán tại Trung tàm giao dịch chứng khoán”(Điều 62 -Nghị định số48/NĐ-CP, Điều 2 Quy chế lưu ký, thanh toán bù trừ và đáng ký chứng khoán ban hành kèm theo Quyết định sô` 05/19W qĐ-UBCK 3 ngày 27-3-1999). Các thành viên lưu ký có chức năng lưu giữ, bảo quản chứng khoán của khách hàng, giúp khách hàng thực hiện cácquyền đối vối chứngkhoán. Nhưvậy, quyđịnhcủapháp luật có vai trò rất quan trọng bảo đảm cho sự an toàn của cácloạichứngkhoán, bảovệ quyềnlợicủanhà đầutư, tránh sựbiếnđộngbấtthườngtrênthịtrườngchứngkhoán. Dovai trò quan trọhgcủa việc lưu ký chứng khoán, pháp luật quy định chủ thể lưu kýđượcuỷ quyềncho ngân hàng chỉ định, Trungtâmgiao dịchchứngkhoánthựchiện việc thanhtoán tiền, tiến hành nghiệp vụ liên quan đến giao dịch chứng khoán và chịu trách nhiệmvề các hoạt động đó. Các công ty chứng khoán nếu được Uỷ ban chứng khoán nhà nưốc cấp giấy phép hoạt động kinh doanh một trongbốhloại hình: môi giới, tựdoanh, bảolãnh phát hành và tư vấn đầu tư được cấp phép hoạt động lưu ký chứng khoán. Các ngân hàng thương mại đáp ứng đầy đủ các điều kiện về cơ sở vật chất - kỹ thuật, có nhân viên được đào tạo nghiệp vụ sẽ được Uỷ ban chứng khoán nhà nước xem xét cấp giấy phép hoạt động lưu ký chứng khoán. Như vậy, pháp luật đã trực tiếp tác động tối sự hình th à n h các tru n g gian hỗ trỢ. Sự x u ấ t h iệ n các tru n g gian này cótác đọng tích cực nhằmtrợgiúp chonhà đầu tư, góp phần hoàn thiện hơn các hoạt động giao dịch trên thị trường chứng khoán. Để thị trường chứng khoán hình thành và đi vào hoạt động, một trong các điều kiện tiên quyết là phải xác định đượccácchủ thể cótưcách tham gia trên thị trường đó, tư ... - tailieumienphi.vn