Ebook Một số vấn đề lý luận về các phương pháp phân tích luật viết: Phần 2

MỘT SỐ VẤN ĐỂ LÝ LUẬN VỂ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LUẬT VIẾT Trường hợp nôi dung văn bẩn không đẩy đả Trong trường hợp văn bản không có đầv đú các quy định cần thiết để giải quyết các vấn đế đặt ra xoay quanh để tài của vãn bản, ngưòi nghiên cứu và phân tích chuyên nghiệp dựa vào các kết quả suy lỹ của logic học để phát hiện các quy tác bổ sung. Biện luận dựa vào nguyên tắc áp íiụng tưcfng tự pháp luật • Khái niệm và điều kiện áp dụng nguyên tắc: Áp dụng tương tự pháp luật ỉà một hoạt động so sánh mang tinh tri tuệ nhằm mở rộng phạm vi áp dụng một quy tắc được luật ghi nhận cho một trường hỢp ra đến các trường hợp tương tự không được dự liệu trong luật. Tiêu chi xác định trường hỢp tương tự có thể là tiêu chí chủ quan - tương tự về chủ thể, hoặc tiêu chí khách quan - tương tự về tính chất cơ bản của 94 Chương II. Các phương pháp nghiên cứu vá phân tích luật viết quan hệ pháp luật. Chảng hạn, người bán và ngưòi trao đôi đều là những ngưòi chuyển nhưỢng tài sản có đền bù, vậy có thê áp dụng một sô’ quy tắc chi phối thái độ xử sự của người bán trong trường hỢp cần chi phối thái độ xử sự của ngưòi trao đổi; cầm cố và thế chấp đều là các biện pháp bảo đảm thực hiện nghía vụ. vậy có thể áp dụng một sô` quy tắc về cầm cô` cho trường hợp thế chấp và ngược lại. Tà`t nhiên, việc áp đụng tương tự pháp luật phái bị từ chôi. một khi quy tắc tưđng tự tỏ ra không phù hợp vói tinh thần của chê định chi phốỉ trưòng hợp đặc thù mà quy tắc tương tự được đê nghị áp dụng. Vi dụ, theo Điếu 446 Bộ luật dân sự nám 199.5, trong trường hỢp bán nhà ở đang cho thuê, thì bên thuê được ưu tiên mua, nếu chưa có chỗ ở khác uà đă thực hiện đẩy đủ nghĩa vụ của người thuê nhà`". Liệu có thể, băng việc áp dụng tương tự pháp luật, thừa nhận quyển ưu tiên mua của người thuê nhà ỏ `”Quy tác này không được đưa vào trong Bộ luật dãn sự nãm 2005. 95 MỘT SỐ VẤN ĐỂ LÝ LUẬN VỂ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHẢN TÍCH LUẬT VrẾT trong trường hỢp nhà ỏ đó được tặng cho hoặc được trao đôi? Ta biết rằng tặng cho là một giao dịch chuyên nhượng có tính chất không đền bù; còn trao đổi là sự đi chuyên hai tài sản bằng hiện vật theo hai hướng trái ngược nhau. Nếu thừa nhận quyền ưu tiên mua của ngưòi thuê trong trường hợp nhà ỏ được tặng cho hoặc đưọc trao đổi, thì một khi quyền ưu tiên mua được thực hiện, sẽ có một hợp đồng mua bán. không phải hợp đồng tặng cho hoặc hợp đồng trao đổi (theo nghĩa néu trên) được xác lập. Tóm lại, việc áp dụng tương tự pháp luật bị loại trừ trong trường hỢp này. Việc áp dụng tường tự pháp luật được cho phép trong tất cá các ngành luật, trong việc phân tích tất cá các chê dịnh. trừ những chê định mà phạm vi áp dụng được người làm luật dành độc quyển xác định cho mình. Vi dụ, trong luật hình sự, người làm luật không chophép việc xác định một người nào đó là cỏ tội bằng cách áp dụng tươỉig tư pháp luật. Điều đó có nghĩa ràng, việc áp dụng tương tự pháp luật chỉ được sử dụng đôỉ với các quy tắc mang tính chất tổng quát; bổi vậy, không thê áp dụng tương tự 96 Chương II. Các phương pháp nghíén cửu vả phẳn tích luật viết pháp luậí đê xáy dựng các giải pháp tương tự từ những quy tắc mang tính chất ngoại lệ, trừ trường hỢp ngoại lệ ấy lại được thiết lập nhằm báo vệ những lợi ích lón, ưu tiên. Trong điểu kiện hệ thông luật viết cùa Việt Nam còn chưa được hoàn thiện, việc áp dụng tương tự pháp luật, một khi có đủ điều kiện để áp dụng, có thể có đối tượng là một tập hỢp các quy tấc chứ không chỉ một vài quy tác riêng lẻ, Ví dụ, luật viết hiện hành chỉ có những quy tắc về chia tài sản chung của vợ chổng được áp dụng trong trường hỢp vỢ chồng ly hôn (Điều 95 đến Điều 99 Luật hôn nhãn và gia đinh năm 2000); nhửng quỵ tấc ấy phải có thê được vận dụng đê chia tài sản chung cùa vỢ chổng trong trường hợp hôn nhân chấm dứt do vỢhoặc chồng chết. Điểu này không thể tranh cài, bỏi`“: 1. Nếu vợ `Thực ra. việc thiếu vắng những quy lắc liên quan đên thanh toán và phân chia tài sản chung cùa vỢ chồng sau khi hôn nhản chấm dứt do có ngưòi chét là một thiêu sót trong quá trình soan thảo luât. 97 MỘT SỐ VẤN ĐỂ LÝ LUẬN VỀ CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH LUẬT VEẾT hoặc chồng còn sông rnuòn chia tài sản chung, thì việc phân chia phải được tiến hành chứ không thể bị trì hoãn cho đến khi ngưòi này chết; 2. Nếu không vận dụng các quy định về chia tài sản chung của vỢ chồng sau kh i ly hôn vào trường hợp chia tài sán chung sau kh i chồng hoặc vỢ chết, th ì sẽ không có luật để áp dụng cho trường hỢp sau nàv. • Một sô`ví dụ: Vi dụ 1, theo khoản 1 Điều 499 Bộ luật dân sự năm 2005, nếu hỢp đồng thuê nhà ở không xác định thời hạn, thì hợp đống châm dứt sau 6 tháng, kế từ ngày bèn cho thuê báo cho bên thuê biết về việc đòi nhá. Ap dụng tương tự pháp luật, người thué nhà ờ theo một hợp đồng khống có thời hạn cũng có quyền chấm dứt hợp đồng thuê với điếu kiện thông báo cho người cho thuê biết trước 6 tháng. Đáy cũng là vi dụ điên hình của việc dựa vào học thuật, vôh sông và đạo lý đê thực hiện hoạt động nghiên cứu và phân tick luật viết. Thực vậy, trong các hệ thống luật tiên tiến (như Pháp, Đức,..), người thuê nhà theo một hỢp đồng không có thời hạn đểu có 98 ... - tailieumienphi.vn