Xem mẫu
Lời cảm ơn
Bộ sách gồm 7 quyển Hướng dẫn nhanh này là kết quả cuộc họp chuyên
gia về xây dựng năng lực về nhà ở cho người nghèo ở khu vực đô thị, được
tổ chức bởi UNESCAP tại Thái Lan hồi tháng 7 năm 2005. Các cuốn Hướng
dẫn được đồng biên soạn bởi Bộ phận Đói nghèo và Phát triển của UNESCAP và chi nhánh Đào tạo và Xây dựng năng lực (TCBB) của UN-HABITAT,
sử dụng khoản tài trợ từ Tài khoản phát triển của Liên Hợp Quốc và Chính
phủ Hà Lan, trong khuôn khổ dự án: “Nhà ở cho người nghèo trong các nền
kinh tế đô thị” và “Tăng cường năng lực đào tạo quốc gia hướng tới cải thiện
chất lượng quản trị địa phương và phát triển đô thị”. Kèm theo bộ sách còn
có một bộ áp phích giới thiệu những nội dung chủ yếu của mỗi cuốn Hướng
dẫn nhanh và một bộ tài liệu tự học trực tuyến.
Bộ Hướng dẫn nhanh được xuất bản với sự điều phối chung của ông Ardan
Aliani, Bộ phận Đói nghèo và Phát triển của UNESCAP và bà Asa Jonsson,
chi nhánh Đào tạo và Xây dựng năng lực của UN-HABITAT với sự hỗ trợ to
lớn và đóng góp tư liệu từ ông Yap Kioe Sheng, ông Raf Tuts và bà Natalja
Wehmer. Bà Clarissa Augustinus, ông Jean-Yves Barcelo, ông Selman Erguden, ông Solomon Haile, ông Jan Meeuwissen, ông Rasmus Precht, bà
Lowie Rosales và ông Xing Zhang đã đọc duyệt và có nhiều ý kiến đóng góp.
Các cuốn Hướng dẫn được biên soạn bởi ông Thomas A. Kerr, Liên minh
Châu Á về Quyền Nhà ở (ACHR) dựa trên những tài liệu được chuẩn bị bởi
các ông Babar Mumtaz, ông Michael Mattingly và ông Patrick Wakely, trước
đây thuộc Bộ phận Qui hoạch Phát triển (DPU), trường đại học Luân Đôn;
ông Yap Kioe Sheng ở UNESCAP; ông Aman Mehta, Sinclair Knight Merz
Consulting, ông Peter Swan, Liên minh Châu Á về Quyền Nhà ở; và ông
Koen Dewandeler, Học viễn kỹ thuật King Mong-kut, Thái Lan.
Các văn bản gốc và các tài liệu khác có thể được truy cập tại: www.housingthe-urban-poor.net.
Những đóng góp trên đã giúp tạo ra bộ sách Hướng dẫn nhanh. Chúng tôi
hy vọng nó sẽ giúp ích cho công việc hàng ngày của các nhà hoạch định
chính sách ở Châu Á, trong nỗ lực tìm kiếm những giải pháp cải thiện nhà
ở cho người nghèo ở đô thị.
QUICK GUIDES NHANH PHẦN 2, NHÀ Ở THU NHẬP THẤP
HƯỚNG DẪN FOR POLICY MAKERS 2, LOW-INCOME HOUSING
i
Nội dung
ĐIỀU KIỆN
Định nghĩa nhà ổ chuột và định cư lấn chiếm là gì? ............................2
Không khu ổ chuột nào giống khu nào: Những khu định cư không chính thức ở các thành phố Châu Á.3
Tại sao khu ổ chuột tồn tại?..................................................................4
KHÁI NIỆM
Phải làm gì với khu ổ chuột?.................................................................5
4 khía cạnh của phát triển nhà ở không chính thức..............................6
Phụ nữ và nhà ở cho người thu nhập thấp...........................................8
Phân biệt đối xử trong tiếp cận nhà ở và đất đai..................................9
PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN & HƯỚNG DẪN
Trục xuất thu hồi đất và quét sạch khu nhà ổ chuột........................... 10
5 lựa chọn thay thế cho trục xuất di dời:
Phương án 1: Nâng cấp tại chỗ.......................................................13
Tại sao nâng cấp tại chỗ thường là lựa chọn tốt nhất?. .....................14
.
7 nguyên tắc nâng cấp thành công.....................................................16
Nâng cấp: Những việc nên làm và Không nên làm.............................19
7 bước của một dự án nâng cấp điển hình.........................................20
Danh mục: Những câu hỏi nên hỏi về dự án nâng cấp. .....................24
.
Lựa chọn 2: Tái định cư...................................................................25
Quản lý quá trình tái định cư bằng sự tham gia .................................26
Đặt người dân vào vị trí trung tâm của quá trình tái định cư. .............28
.
Vị trí tái định cư...................................................................................29
Phương án 3: Nhà ở công cộng do chính phủ xây dựng.............30
.
Chính phủ có thể cung cấp nhà ở cho tất cả mọi người được không?.....31
Phương án 4: Mặt bằng và dịch vụ.................................................32
.
5 cách để giúp phương án mặt bằng - dịch vụ có hiệu quả hơn. .......33
.
Những vấn đề của mặt bằng - dịch vụ ...............................................34
Phương án 5: Chiến dịch nhà ở quy mô toàn thành phố..............36
Bạn cần làm gì để lên được quy mô toàn thành phố ? ......................39
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách, báo, các ấn phẩm và website.... ...............................................40
.
ii
QUICK GUIDES FORNHANHMAKERS2, NHÀ Ở THU NHẬP THẤP
HƯỚNG DẪN POLICY PHẦN 2, LOW-INCOME HOUSING
Phát triển thiên niên kỷ,
“Đạt được những cải thiện cuộc sống đáng
kể cho ít nhất 100 triệu dân khu ổ chuột
vào năm 2020, nhận thức được nhu cầu
cấp thiết tăng cường nguồn lực để đảm
bảo nhà ở với giá cả phải chăng và các cơ
sở hạ tầng gắn với nhà ở, ưu tiên công tác
ngăn chặn nhà ổ chuột và nâng cấp các
khu ổ chuột ...”.
Điều 56.m của Nghị quyết Hội nghị thượng
đỉnh Liên Hợp Quốc, tháng 09/2005
PHOTO: HOMELESS INTERNATIONAL
Mục tiêu 7, Chỉ tiêu 11
Nhà ở cho người thu nhập thấp:
Các cách tiếp cận giúp người nghèo
đô thị tìm nơi ở phù hợp
HƯỚNG DẪN NHANH CHO CÁC NHÀ HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH PHẦN 2
Hướng dẫn này mô tả một số cách giải quyết vấn đề nhà ở cho
người thu nhập thấp ở cấp độ chương trình và dự án. Quyển
Hướng dẫn tập trung thảo luận các phương pháp đã thử nghiệm
thành công trong việc cải tạo nhà và môi trường sống cho cư
dân các khu ổ chuột và các khu định cư lấn chiếm, và cung cấp
nhà ở hợp lý cho các thế hệ tương lai của dân nghèo thành thị.
Phần thứ nhất của quyển Hướng dẫn giới thiệu các khái niệm
cần thiết để hiểu về vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp, tìm
kiếm những lý do đằng sau sự thiếu hụt trầm trọng nhà ở tươm
tất với giá cả vừa phải – đồng thời là nguyên nhân của các khu
ổ chuột thành thị. Các cách tiếp cận chính để giải quyết vấn đề
nhà ở cho người nghèo đô thị được vạch ra trong phần tiếp theo,
thông qua việc xem xét các chiến lược khác nhau để giải quyết
các khu ổ chuột và ngăn ngừa sự hình thành những khu dân cư
như vậy thông qua các dự án xây nhà mới. Cuối cùng, quyển
Hướng dẫn thảo luận các cân nhắc chính cần đặt ra khi cải tạo
khu ổ chuột và xây dựng nhà ở mới hợp lý với giá phải chăng cho
cộng đồng thu nhập thấp trên phạm vi toàn thành phố.
Quyển Hướng dẫn này không dành cho các chuyên gia, mà
nhằm tăng cường năng lực cho các quan chức chính phủ trung
ương và địa phương, và các nhà hoạch định chính sách - những
người cần nhanh chóng nắm bắt các vấn đề nhà ở cho người
có thu nhập thấp.
QUICK GUIDES FOR POLICY MAKERS 2, LOW-INCOME HOUSING
HƯỚNG DẪN NHANH PHẦN 2, NHÀ Ở THU NHẬP THẤP
1
Không phải tất cả người nghèo thành thị ở
châu Á đều sống ở khu ổ chuột, và ngược
lại, không phải tất cả những người sống
trong khu ổ chuột đều là người nghèo. Tuy
nhiên, chất lượng nhà ở tồi tệ, sự thiếu
thốn các dịch vụ cơ bản phổ biến trong các
khu ổ chuột đại diện cho một chiều hướng
rõ ràng về đói nghèo đô thị. Do đó quyển
hướng dẫn này đặt nhà ổ chuột vào trọng
tâm khi thảo luận về nhà ở thu nhập thấp.
để cho đối tượng thu nhập thấp thuê. Khu
định cư lấn chiếm là một khu vực nhà ở kém
chất lượng được xây dựng trên đất chiếm
đóng bất hợp pháp. Một loại thứ ba là phân
lô bất hợp pháp, trong đó chủ sở hữu hợp
pháp phân chia đất thành các lô nhỏ dưới
tiêu chuẩn rồi bán hoặc cho thuê mà không
tuân thủ Quy chế xây dựng có liên quan.
UN-HABITAT định nghĩa hộ gia đình khu ổ
chuột là một nhóm người sống dưới một mái
nhà trong một khu vực đô thị, những người
thiếu một hoặc một vài điều kiện sau: nhà ở
kiên cố, không gian sống đủ rộng, khả năng
tiếp cận nước sạch vệ sinh phù hợp và
quyền sở hữu về nhà ở được đảm bảo. (Xem
Hướng dẫn nhanh Phần 1 về Đô thị hóa).
Khu dân cư nghèo thành thị tồn tại với các
kích cỡ và hình dạng khác nhau, và nó được
gọi bằng nhiều cái tên không chỉ là “khu ổ
chuột”. Từ “khu ổ chuột” thường mô tả một
khu vực nhà cửa từng có chất lượng tốt
nhưng nay bị xuống cấp hoặc bị chia nhỏ
Điều gì khiến cho một cộng đồng thành thị được gọi là một khu ổ chuột?
Thiếu các dịch vụ cơ bản như
khả năng tiếp cận đầy đủ với
nước sạch, lối đi lát gạch, cống
rãnh, vệ sinh môi trường và cơ
sở hạ tầng cơ bản khác.
Cấu trúc nhà ở chất lượng kém
xuống cấp và vi phạm luật xây
dựng.
Quá đông người sinh sống hoặc
mật độ nhà và dân số quá cao.
Môi trường sống không lành
mạnh và có thể tọa lạc trên khu
đất độc hại hoặc không thể phát
triển được.
Cư dân không có quyền cư trú
an toàn và có thể bị trục xuất.
Cư dân sống ở mức nghèo đói
cao và thường ở bên lề xã hội.
2
PHOTOS: ACHR
ĐIỀU KIỆN
Định nghĩa nhà ổ chuột và khu định cư
lấn chiếm
QUICK GUIDESDẪN POLICY MAKERS 2, LOW-INCOME HOUSING
HƯỚNG FOR NHANH PHẦN 2, NHÀ Ở THU NHẬP THẤP
nguon tai.lieu . vn
Bộ sách gồm 7 quyển Hướng dẫn nhanh này là kết quả cuộc họp chuyên
gia về xây dựng năng lực về nhà ở cho người nghèo ở khu vực đô thị, được
tổ chức bởi UNESCAP tại Thái Lan hồi tháng 7 năm 2005. Các cuốn Hướng
dẫn được đồng biên soạn bởi Bộ phận Đói nghèo và Phát triển của UNESCAP và chi nhánh Đào tạo và Xây dựng năng lực (TCBB) của UN-HABITAT,
sử dụng khoản tài trợ từ Tài khoản phát triển của Liên Hợp Quốc và Chính
phủ Hà Lan, trong khuôn khổ dự án: “Nhà ở cho người nghèo trong các nền
kinh tế đô thị” và “Tăng cường năng lực đào tạo quốc gia hướng tới cải thiện
chất lượng quản trị địa phương và phát triển đô thị”. Kèm theo bộ sách còn
có một bộ áp phích giới thiệu những nội dung chủ yếu của mỗi cuốn Hướng
dẫn nhanh và một bộ tài liệu tự học trực tuyến.
Bộ Hướng dẫn nhanh được xuất bản với sự điều phối chung của ông Ardan
Aliani, Bộ phận Đói nghèo và Phát triển của UNESCAP và bà Asa Jonsson,
chi nhánh Đào tạo và Xây dựng năng lực của UN-HABITAT với sự hỗ trợ to
lớn và đóng góp tư liệu từ ông Yap Kioe Sheng, ông Raf Tuts và bà Natalja
Wehmer. Bà Clarissa Augustinus, ông Jean-Yves Barcelo, ông Selman Erguden, ông Solomon Haile, ông Jan Meeuwissen, ông Rasmus Precht, bà
Lowie Rosales và ông Xing Zhang đã đọc duyệt và có nhiều ý kiến đóng góp.
Các cuốn Hướng dẫn được biên soạn bởi ông Thomas A. Kerr, Liên minh
Châu Á về Quyền Nhà ở (ACHR) dựa trên những tài liệu được chuẩn bị bởi
các ông Babar Mumtaz, ông Michael Mattingly và ông Patrick Wakely, trước
đây thuộc Bộ phận Qui hoạch Phát triển (DPU), trường đại học Luân Đôn;
ông Yap Kioe Sheng ở UNESCAP; ông Aman Mehta, Sinclair Knight Merz
Consulting, ông Peter Swan, Liên minh Châu Á về Quyền Nhà ở; và ông
Koen Dewandeler, Học viễn kỹ thuật King Mong-kut, Thái Lan.
Các văn bản gốc và các tài liệu khác có thể được truy cập tại: www.housingthe-urban-poor.net.
Những đóng góp trên đã giúp tạo ra bộ sách Hướng dẫn nhanh. Chúng tôi
hy vọng nó sẽ giúp ích cho công việc hàng ngày của các nhà hoạch định
chính sách ở Châu Á, trong nỗ lực tìm kiếm những giải pháp cải thiện nhà
ở cho người nghèo ở đô thị.
QUICK GUIDES NHANH PHẦN 2, NHÀ Ở THU NHẬP THẤP
HƯỚNG DẪN FOR POLICY MAKERS 2, LOW-INCOME HOUSING
i
Nội dung
ĐIỀU KIỆN
Định nghĩa nhà ổ chuột và định cư lấn chiếm là gì? ............................2
Không khu ổ chuột nào giống khu nào: Những khu định cư không chính thức ở các thành phố Châu Á.3
Tại sao khu ổ chuột tồn tại?..................................................................4
KHÁI NIỆM
Phải làm gì với khu ổ chuột?.................................................................5
4 khía cạnh của phát triển nhà ở không chính thức..............................6
Phụ nữ và nhà ở cho người thu nhập thấp...........................................8
Phân biệt đối xử trong tiếp cận nhà ở và đất đai..................................9
PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN & HƯỚNG DẪN
Trục xuất thu hồi đất và quét sạch khu nhà ổ chuột........................... 10
5 lựa chọn thay thế cho trục xuất di dời:
Phương án 1: Nâng cấp tại chỗ.......................................................13
Tại sao nâng cấp tại chỗ thường là lựa chọn tốt nhất?. .....................14
.
7 nguyên tắc nâng cấp thành công.....................................................16
Nâng cấp: Những việc nên làm và Không nên làm.............................19
7 bước của một dự án nâng cấp điển hình.........................................20
Danh mục: Những câu hỏi nên hỏi về dự án nâng cấp. .....................24
.
Lựa chọn 2: Tái định cư...................................................................25
Quản lý quá trình tái định cư bằng sự tham gia .................................26
Đặt người dân vào vị trí trung tâm của quá trình tái định cư. .............28
.
Vị trí tái định cư...................................................................................29
Phương án 3: Nhà ở công cộng do chính phủ xây dựng.............30
.
Chính phủ có thể cung cấp nhà ở cho tất cả mọi người được không?.....31
Phương án 4: Mặt bằng và dịch vụ.................................................32
.
5 cách để giúp phương án mặt bằng - dịch vụ có hiệu quả hơn. .......33
.
Những vấn đề của mặt bằng - dịch vụ ...............................................34
Phương án 5: Chiến dịch nhà ở quy mô toàn thành phố..............36
Bạn cần làm gì để lên được quy mô toàn thành phố ? ......................39
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách, báo, các ấn phẩm và website.... ...............................................40
.
ii
QUICK GUIDES FORNHANHMAKERS2, NHÀ Ở THU NHẬP THẤP
HƯỚNG DẪN POLICY PHẦN 2, LOW-INCOME HOUSING
Phát triển thiên niên kỷ,
“Đạt được những cải thiện cuộc sống đáng
kể cho ít nhất 100 triệu dân khu ổ chuột
vào năm 2020, nhận thức được nhu cầu
cấp thiết tăng cường nguồn lực để đảm
bảo nhà ở với giá cả phải chăng và các cơ
sở hạ tầng gắn với nhà ở, ưu tiên công tác
ngăn chặn nhà ổ chuột và nâng cấp các
khu ổ chuột ...”.
Điều 56.m của Nghị quyết Hội nghị thượng
đỉnh Liên Hợp Quốc, tháng 09/2005
PHOTO: HOMELESS INTERNATIONAL
Mục tiêu 7, Chỉ tiêu 11
Nhà ở cho người thu nhập thấp:
Các cách tiếp cận giúp người nghèo
đô thị tìm nơi ở phù hợp
HƯỚNG DẪN NHANH CHO CÁC NHÀ HOẠCH ĐỊNH CHÍNH SÁCH PHẦN 2
Hướng dẫn này mô tả một số cách giải quyết vấn đề nhà ở cho
người thu nhập thấp ở cấp độ chương trình và dự án. Quyển
Hướng dẫn tập trung thảo luận các phương pháp đã thử nghiệm
thành công trong việc cải tạo nhà và môi trường sống cho cư
dân các khu ổ chuột và các khu định cư lấn chiếm, và cung cấp
nhà ở hợp lý cho các thế hệ tương lai của dân nghèo thành thị.
Phần thứ nhất của quyển Hướng dẫn giới thiệu các khái niệm
cần thiết để hiểu về vấn đề nhà ở cho người thu nhập thấp, tìm
kiếm những lý do đằng sau sự thiếu hụt trầm trọng nhà ở tươm
tất với giá cả vừa phải – đồng thời là nguyên nhân của các khu
ổ chuột thành thị. Các cách tiếp cận chính để giải quyết vấn đề
nhà ở cho người nghèo đô thị được vạch ra trong phần tiếp theo,
thông qua việc xem xét các chiến lược khác nhau để giải quyết
các khu ổ chuột và ngăn ngừa sự hình thành những khu dân cư
như vậy thông qua các dự án xây nhà mới. Cuối cùng, quyển
Hướng dẫn thảo luận các cân nhắc chính cần đặt ra khi cải tạo
khu ổ chuột và xây dựng nhà ở mới hợp lý với giá phải chăng cho
cộng đồng thu nhập thấp trên phạm vi toàn thành phố.
Quyển Hướng dẫn này không dành cho các chuyên gia, mà
nhằm tăng cường năng lực cho các quan chức chính phủ trung
ương và địa phương, và các nhà hoạch định chính sách - những
người cần nhanh chóng nắm bắt các vấn đề nhà ở cho người
có thu nhập thấp.
QUICK GUIDES FOR POLICY MAKERS 2, LOW-INCOME HOUSING
HƯỚNG DẪN NHANH PHẦN 2, NHÀ Ở THU NHẬP THẤP
1
Không phải tất cả người nghèo thành thị ở
châu Á đều sống ở khu ổ chuột, và ngược
lại, không phải tất cả những người sống
trong khu ổ chuột đều là người nghèo. Tuy
nhiên, chất lượng nhà ở tồi tệ, sự thiếu
thốn các dịch vụ cơ bản phổ biến trong các
khu ổ chuột đại diện cho một chiều hướng
rõ ràng về đói nghèo đô thị. Do đó quyển
hướng dẫn này đặt nhà ổ chuột vào trọng
tâm khi thảo luận về nhà ở thu nhập thấp.
để cho đối tượng thu nhập thấp thuê. Khu
định cư lấn chiếm là một khu vực nhà ở kém
chất lượng được xây dựng trên đất chiếm
đóng bất hợp pháp. Một loại thứ ba là phân
lô bất hợp pháp, trong đó chủ sở hữu hợp
pháp phân chia đất thành các lô nhỏ dưới
tiêu chuẩn rồi bán hoặc cho thuê mà không
tuân thủ Quy chế xây dựng có liên quan.
UN-HABITAT định nghĩa hộ gia đình khu ổ
chuột là một nhóm người sống dưới một mái
nhà trong một khu vực đô thị, những người
thiếu một hoặc một vài điều kiện sau: nhà ở
kiên cố, không gian sống đủ rộng, khả năng
tiếp cận nước sạch vệ sinh phù hợp và
quyền sở hữu về nhà ở được đảm bảo. (Xem
Hướng dẫn nhanh Phần 1 về Đô thị hóa).
Khu dân cư nghèo thành thị tồn tại với các
kích cỡ và hình dạng khác nhau, và nó được
gọi bằng nhiều cái tên không chỉ là “khu ổ
chuột”. Từ “khu ổ chuột” thường mô tả một
khu vực nhà cửa từng có chất lượng tốt
nhưng nay bị xuống cấp hoặc bị chia nhỏ
Điều gì khiến cho một cộng đồng thành thị được gọi là một khu ổ chuột?
Thiếu các dịch vụ cơ bản như
khả năng tiếp cận đầy đủ với
nước sạch, lối đi lát gạch, cống
rãnh, vệ sinh môi trường và cơ
sở hạ tầng cơ bản khác.
Cấu trúc nhà ở chất lượng kém
xuống cấp và vi phạm luật xây
dựng.
Quá đông người sinh sống hoặc
mật độ nhà và dân số quá cao.
Môi trường sống không lành
mạnh và có thể tọa lạc trên khu
đất độc hại hoặc không thể phát
triển được.
Cư dân không có quyền cư trú
an toàn và có thể bị trục xuất.
Cư dân sống ở mức nghèo đói
cao và thường ở bên lề xã hội.
2
PHOTOS: ACHR
ĐIỀU KIỆN
Định nghĩa nhà ổ chuột và khu định cư
lấn chiếm
QUICK GUIDESDẪN POLICY MAKERS 2, LOW-INCOME HOUSING
HƯỚNG FOR NHANH PHẦN 2, NHÀ Ở THU NHẬP THẤP