Xem mẫu
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Phần mở đầu
1.Lý do chọn đề tài:
Đất nước ta đ ã trải qua hàng nghìn năm dựng nư ớc và giữ n ước trải qua
nhiều giai đoạn ,nhiều thời kì ,mỗi thời kì tồn tại những hình th ức tư hữu khác
nhau .Và cho đến ngày nay, khi đất nư ớc đang trên đà phát triển để trở th ành
con rồng của châu á, thì những quan hệ sản xuất đa dần đư ợc ho àn thiện.
Nhưng để có những quan hệ sản xuất và n ền kinh tế như ngày nay là do Đảng
và Nhà nước ta đa kế thừa , phát huy những gì đa có mà chính tư tư ởng của
Mác đa làm kim chỉ nam dẫn đường cho những bư ớc phát triển . Là những sinh
viên kinh tế , những người sẽ góp phần xây dựng kinh tế trong tương lai,chúng
ta thường quan tâm đến những vấn đề của kinh tế phát triển như cổ phần hoá
doanh nghiệp,nh ư kinh tế thị trường ... m à mấy ai quan tâm đ ến vấn đề thuế
đất. Mới chỉ nghe về đất thì ta tưởng chừng như đây là vấn đề của nông nghiệp
nhưng th ực tế hoàn toàn khác đây là một trong những vấn đề quan trọng trong
dự án phát triển kinh tế sau này,thuê đất ở đâu để kinh doanh, tiền thuê đất nh ư
thế nào, hay khi kinh doanh nông nghiệp thì tiền thuê đất là bao nhiêu , nghĩa
vụ như th ế n ào ? chúng ta ph ải tìm hiểu. Để hiểu rõ vấn đề này chúng ta phải
phân tích những lí luận về địa tô của MAC , từ đó tìm hiểu xem Nhà nước ta đa
vận dụng ra sao và đề ra những qui định , hạn mức gì ? Chính vì vậy mà em
chọn đề tài :" Đưa lý luận về địa tô trong triết học vào chính sách đất đai ở
Việt Nam hiện nay"
2. Phương pháp nghiên cứu :
1
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Sử dụng phương pháp duy vật biện chứng , kết hợp phân tích , tổng hợp , so
sánh để làm rõ những nội dung nghiên cứu của đề tài . Đề tài sử dụng có chọn
lọc th ành qu ả nghiên cứu của các tác giả khác về chính sách ruộng đất hiện
nay.
Chương 1 Lí luận về địa tô
Nông nghiệp cũng là một lĩnh vực sản xuất của xã hội .Nhà tư bản nông nghiệp
tiến hành kinh doanh nông nghiệp cũng chiếm đoạt một số giá trị thặng dư do
công nhân nông nghiệp mà họ thu ê mướn tạo ra.Tất nhiên họ không thể chiếm
đoạt to àn bộ giá trị thặng dư đó mà ph ải cắt một phần để nộp tô cho địa chủ .Là
nhà tư b ản kinh doanh trước hết họ phải đảm bảo thu được lợi nhuận bình quân
cho tư b ản của họ bỏ ra.Và do đó để nộp tô cho địa chủ, họ còn ph ải bảo đảm
thu được một số giá trị thặng dư vượt ra ngoài lợi nhuận bình quân đó, một lợi
nhu ận siêu ngạch,khoản lợi nhuận siêu ngạch này ph ải được bảo đảm thường
xuyên và tương đối ổn định .Và bộ phận siêu ngạch n ày là do công nhân nông
ngiệp tạo ra,nộp cho địa chủ với tư cách là kẻ sở hữu ruộng đất .Có khi địa chủ
không cho thuê ruộng đất m à tự mình thuê công nhân để khai thác ruộng đất
của m ình.Trong trường hợp này địa chủ hưởng cả địa tô lẫn lợi nhuận.
Để làm rõ được bản chất của địa tô tư b ản chủ nghĩa hơn ,Mác đã so sánh
giữa địa tô tư b ản chủ nghĩa với địa tô phong kiến .
1.1.So sánh địa Tô tư bản chủ nghĩa với địa tô phong kiến
1.1.1.Sự giống nhau:
2
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Trước hết là quyền sở hữu ruộng đất được thực hiện về mặt kinh tế đồng
thời cả hai loại địa tô này đều là kết quả của sự bóc lột đối với những người lao
động .
1.1.2.Sự khác nhau:
Hai lo ại địa tô n ày cũng khác nhau về mặt lượng và ch ất .
a.Về mặt lượng :
Địa tô phong kiến gồm to àn bộ sản phẩm thặng dư do nông dân tạo ra,có khi
còn lan sang cả sản phẩm cần thiết.
Còn địa tô tư bản chủ nghĩa chỉ là một phần giá trị thặng dư ngoài lợi nhuận
bình quân của nhà tư bản kinh doanh ruộng đất .
b. Về mặt chất:
- Địa tô phong kiến phản ánh mối quan hệ giữa hai giai cấp :
+Địa chủ
+ Nông dân
Trong đó giai cấp địa chủ trực tiếp bóc lột nông dân.
- Còn địa tô tư b ản chủ nghĩa phản ánh mối qu an hệ giữa 3 giai cấp
+Giai cấp địa chủ
+Giai cấp tư bản kinh doanh ruộng đất
+ Công nhân nông nghiệp làm thuê
Trong đó đ ịa chủ gián tiếp bóc lột công nhân thông qua tư bản hoạt động.
Nhưng cuối cùng Mac cũng kết luận rằng :”Dù hình thái đặc thù của địa tô
như th ế nào thì tất cả những loại h ình của nó đều có một điểm chung là sự
3
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
chiếm hữu địa tô là hình thái kinh tế dưới đó quyền sở hữu ruộng đất đ ược thực
hiện”
Với kết luận này Mac đã kh ẳng định địa tô chính là phương tiện, là công cụ
để bọn địa chủ bóc lột nông dân, ai có ruộng , ai có đất thì đ ược quyền thu địa
tô tức là có quyền bóc lột sức lao động của người làm thuê.
Nếu nh ìn vào bề ngo ài ,ta không thể thấy đ ược sự bóc lột của địa chủ đối với
nông dân ,thực chất là giúp chúng gián tiếp bóc lột thông qua những nhà tư bản
kinh doanh ruộng đất, thu ê đ ất của địa chủ để cho nông dân làm. Vấn đề đặt ra
ở đây là tại sao nh à tư bản lại có thể thu được phần giá trị thặng dư dôi ra ngoài
lợi nhuận bình quân đ ể trả cho chủ ruộng đất .Việc nghiên cứu địa tô ch ênh
lệch và đ ịa tô tuyệt đối sẽ giải thích điều đó.
1.2.Các hình thức địa tô tư b ản chủ nghĩa .
1.2.1.Địa tô chênh lệch.
Trong nông nghiệp cũng như trong công nghiệp cũng đều phải có lợi nhuận
siêu ngạch .Nhưng trong công nghiệp lợi nhuận siêu ngạch chỉ là một hiện
tượng tạm thời đối với nh à tư bản n ào có được điều kiện sản xuất tốt h ơn. Còn
trong nông nghiệp thì ít nhiều có khác ,lợi nhuận siêu ngạch hình thành và tồn
tại một cách tương đối lâu dài. Vì một mặt không thể tự tạo th êm ruộng đất tốt
hơn ,gần n ơi tiêu thụ nhưng có thể xây dựng được th êm nhiều nhà máy tối tân
hơn trong công nghiệp , mặt khác diện tích ruộng đất có hạn và toàn bộ đất đai
trồng trọt được đã bị tư nhân chiếm đoạt hết, và cũng có nghĩa là đã có độc
quyền kinh doanh những thửa ruộng m àu mỡ,có vị trí thuận lợi th ì thu được lợi
nhu ận siêu ngạch một cách lâu dài.
4
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Nhưng có phải chỉ có ruộng đất tốt hay ít nhất là ruộng đất trên mức trung
bình mới thu đư ợc lợi nhuận siêu ngạch không?
Về mặt n ày nông nghiệp cũng khác công nghiệp . Trong công nghiệp giá trị
hay giá cả sản xuất háng hoá là do những điều kiện sản xuất trung bình quyết
định . Còn trong nông nhiệp ,giá cả hay giá trị sản xuất của nông phẩm lại do
những điều kiện sản xuất xấu nhất quyết định .Đó là vì n ếu chỉ canh tác những
ruộng đất tốt và trung bình,thì không đủ nông phẩm để thoả mãn nhu cầu của
xã hội n ên phải canh tác cả những ruộng đất xấu,và do đó cũng phải bảo đảm
cho những nhà tư bản đấu tư trên những ruộng đất n ày có được lợi nhuận bình
quân .
Như vậy giá cả sản xuất của nông phẩm trên những ruộng đất có điều kiện
sản xuất xấu là giá cả sản xuất chung của xã hội n ên nhà tư bản kinh doanh
trên những ruộng đất trung m ình cũng thu được lợi nhuận siêu ngạch ngo ài lợi
nhu ận bình quân .Thưc ch ất thì địa tô ch ênh lệch cũng chính là lợi nhuận siêu
ngạch , hay giá trị thặng dư siêu ngạch .
Vậy địa tô ch ênh lệch là phần lợi nhuận dôi ra ngo ài lợi nhuận bình quân ,thu
được trên những điều kiện sản xuất thuận lợi hơn . Nó là số chênh lệch giữa giá
cả chung của nông phẩm đư ợc quyết định bỏi điều kiện sản xuất trên ruộng đất
xấu nhất và giá cả sản xuất cá biệt trên ruộng đất trung bình và tốt. Nó sinh ra
là do có độc quyền kinh doanh ruộng đất nhưng bên cạnh đó lại có độc quyền
chiếm hữu ruộng đất ,nên cuối cùng nó vẫn lọt vào tay ch ủ ruộng đất.
Cũng cần chú ý rằng không phải địa tô chênh lệch là sản phẩm do độ màu
mỡ ruộng đất sinh ra .Địa tô chênh lệch cũng như toàn bộ giá trị thặng dư trong
5
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
nông nghiệp là do lao động thặng dư do công nhân nông nghiệp tạo ra. Màu
mỡ ruộng đất chỉ là điều kiện tự nhiên hay cơ sở tự nhiên làm cho lao động của
nông dân có năng su ất cao hơn , và là điều kiện không thể thiếu đ ược để cho
lợi nhuận siêu ngạch hình thành ,cũng nh ư địa tô nói chung, không phải là do
ruộng đất mà ra , nó là do lao động đã bỏ vào ruộng đất và do giá cả của sản
phẩm lao động của nông phẩm ,chứ không phải do bản thân ruộng đất.
Mac nói:” Lực lượng tự nhiên ấy không phải là nguồn gốc sinh ra lợi nhuận
siêu ngạch , mà ch ỉ là cơ sở tự nhiên khiến có thể đặc biệt nâng cao năng suất
lao động lên”.
Sở dĩ Mac nói như vậy là vì nếu không có bàn tay con người ,không có sức
lao động thì với điều kiện tự nhiên tốt cũng không thể tạo ra được nhiều lợi
nhu ận nhưng với sức lao động có hạn của con người ,nếu điều kiện tự nhiên tốt
sẽ thúc đẩy sản xuất nâng cao lợi nhuận siêu ngạch.
Chính lao động với năng suất cao đ ã làm cho nông ph ẩm thu được trên một
diện tích canh tác tăng lên ,và giá cả sản xuất chung của một đơn vị nông phẩm
hạ xuống so với giá cả sản xuất chung của nông phẩm,do đó mà có lợi nhuận
siêu ngạch .Sự h ình thành của lợi nhuận siêu ngạch mà từ đó của địa tô ch ênh
lệch , được minh hoạ bằng ví dụ sau đây:
Địa tô chênh lệch có hai loại địa tô:
+Địa tô ch ênh lệch I
+ Địa tô chênh lệch II.
a,Địa tô chênh lệch I:
6
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Địa tô ch ênh lệch I là địa tô thu được trên cơ sở ruộng đất màu mỡ . Ngoài
ra, ruộng đất có vị trí thuận lợi như ở gần nơi tiêu thụ hay đường giao thông
thuận tiện cũng đem lại địa tô ch ênh lệch I , bởi vì ở gần nơi tiêu thụ như thành
phố ,khu công nghiệp hay đ ường giao thông vận tải thuận tiện,sẽ tiết kiệm
được một phần lớn chi phí lưu thông khi bán cùng một giá;những người phải
chi phí vận tải ít hơn đương nhiên được hư ởng một khoản lợi nhuận siêu ngạch
so với những người phải chi phí vận tải nhiều h ơn,do đó mà có địa tô ch ênh
lệch.
Ví dụ:
Vị trí ruộng đất Chi phí tư bản (usd) Sản lượng (tạ) Lợi nhuận bình
Chi phí vận chuyển (usd) Tổng giá cả sản xuất cá biệt (usd)
quân (usd)
Giá cả sản xuất cá biệt 1 tạ (usd) Giá cả sản xuất chung Địa tô
chênh lệch I Của 1 tạ Của TSL (usd)
Gần thị trường 100 5 40 0 140 28 31 155 15
Xa thị trường 100 5 40 15 155 31 31 155 0
b, Địa tô chênh lệch II:
Là do thâm canh mà có . Muốn vậy phải đầu tư thêm tư liệu sản xuất và lao
động trên cùng một khoảng ruộng đất ,phải cải tiến kĩ thuật , nâng cao chất
lượng canh tác để tăng năng suất ruộng đất và năng suất lao động lên.
Ví dụ:
Lần đầu tư Tư bản đầu tư (usd) Số lư ợng (tạ) Giá cả sản xuất cá biệt (usd)
Giá cả sản xuất chung địa tô chênh lệc II Của 1 tạ(usd) Của TSL
(usd)
7
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com
Lần thứ 1 100 4 25 25 100 0
Lần thứ 2 100 5 20 25 125 25
Ch ừng nào thời hạn thuê đất vẫn còn thì nhà tư bản bỏ túi số lợi nhuận siêu
ngạch trên.Nhưng khi hết hạn hợp đồng thì chủ ruộng đất sẽ tìm cách nâng
mức địa tô lên để giành lấy lợi nhuận siêu ngạch đó, biến nó thành địa tô ch ênh
lệch .
Vì lẽ đó ,chủ ruộng đất chỉ muốn cho thu ê ruộng đất ngắn hạn còn nhà tư bản
lại muốn thuê dài hạn.
Cũng vì lẽ đó nhà tư b ản kinh doanh trong nông nghiệp không muốn bỏ ra số
vốn lớn hơn để cải tiến kĩ thuật ,cải tạo đất đai ,vì làm như vậy phải mất nhiều
thời gian mới thu hồi được vốn về . Và rốt cuộc chủ đất sẽ là kẻ hưởng hết lợi
ích của những cải tiến đó . Và nhà tư b ản thuê ruộng đất vì vậy chỉ nghĩ làm
sao tận dụng hết màu m ỡ của đất đai trong thời gian thuê ruộng đất. Mục đích
thâm canh của họ là nh ằm thu được thật nhiều lợi nhuận trong thời gian kí kết
hợp đồng,n ên họ ra sức bòn rút h ết m àu mỡ đất đai . Mac nói :”Mỗi b ước tiến
của công nghiệp tư bản chủ nghĩa là một bước tiến không những trong nghệ
thuật bóc lột người lao động ,mà còn là bư ớc tiến trong nghệ thuật làm cho đất
đai ngày càng kiệt quệ; mỗi b ước tiến trong nghệ thuật làm tăng màu mỡ cho
đất đai trong một thời gian là một bước tiến trong việc tàn phá những nguồn
màu mỡ lâu d ài của đất đai.” Một ví dụ điển hình là ở Mỹ trước đây ,chế độ
canh tác bất hợp lí đa làm cho 16 triệu ha ruộng đất vốn màu m ỡ đa trở th ành
bạc m àu hoàn toàn.
1.2.2. Địa tô tuyệt đối.
8
nguon tai.lieu . vn
