Xem mẫu
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
______________________
Dự thảo
CHIẾN LƯỢC QUỐC GIA
BẢO VỆ, CHĂM SÓC VÀ NÂNG CAO SỨC KHỎE NHÂN DÂN
GIAI ĐOẠN 2011-2020, TẦM NHÌN ĐẾN 2030
------------------------------------------------
Hà Nội, tháng 7/2011
GIỚI THIỆU
Trong thập kỷ qua, với sự quan tâm chỉ đạo, đầu tư của Đảng và Nhà nước,
sự nỗ lực của ngành y tế và sự tham gia tích cực của các ban ngành và toàn xã
hội, Việt Nam đã đạt được kết quả đáng kể trong việc cải thiện tình trạng sức
khỏe của nhân dân. Hầu hết các mục tiêu đã đề ra trong Chiến lược chăm sóc,
bảo vệ sức khoẻ nhân dân giai đoạn 2001-2010 đã hoàn thành và hoàn thành vượt
mức kế hoạch. Tỷ số chết mẹ, chết trẻ em đã giảm đáng kể, khả năng đạt trước
Mục tiêu Thiên niên kỷ đề ra vào năm 2015. Tỷ lệ suy dinh dưỡng (thể nhẹ cân)
ở trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm nhanh và bền vững. Các bệnh dịch, lây nguy hiểm
đã được khống chế.
Mặc dù đạt được các thành tựu đáng ghi nhận, nhưng Việt Nam vẫn phải
đương đầu với những khó khăn thách thức to lớn trong giai đoạn tới về gánh
nặng bệnh tật kép, về tỷ số giới tính khi sinh, về an toàn vệ sinh thực phẩm, về
môi trường cũng như về thể lực của người Việt Nam, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp
còi của trẻ em dưới 5 tuổi vẫn còn ở mức cao, gia tăng thừa cân-béo phì ở trẻ em
lứa tuổi học đường cùng với một số bệnh mạn tính không lây liên quan đến dinh
dưỡng. Các thách thức trong bối cảnh mới tiếp tục đòi hỏi những nỗ lực cao trong
hành động, bảo đảm mọi người dân đều được chăm sóc sức khoẻ chất lượng cao,
hướng tới tăng cường sức khỏe cho cộng đồng.
Đầu tư cho sức khoẻ là đầu tư cho phát triển, góp phần xây dựng nguồn
nhân lực có chất lượng để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Cải thiện tình trạng sức khoẻ, nâng cao tầm vóc và thể lực người Việt Nam
là một vấn đề then chốt và cấp bách hiện nay.
Chiến lược Quốc gia về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân
là một bộ phận không thể tách rời của chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất
nước. Trên cơ sở kết quả thực hiện Chiến lược chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân
dân giai đoạn 2001-2010 và những vấn đề sức khoẻ mới nảy sinh, việc xây dựng
Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân giai đoạn
2011-2020 là hết sức cần thiết, định hướng cho các can thiệp nhằm cải thiện chất
lượng cuộc sống, nâng cao tầm vóc, thể lực và trí tuệ của người Việt Nam, góp
phần đạt được mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội đất nước khi Việt Nam trở thành
nước công nghiệp.
ii
MỤC LỤC
Phần I: ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC CHĂM SÓC,
BẢO VỆ SỨC KHỎE NHÂN DÂN GIAI ĐOẠN 2001-2010: THÀNH TỰU VÀ
KHÓ KHĂN, THÁCH THỨC ............................................................................. 0
1. Tình trạng sức khỏe nhân dân ....................................................................... 0
1.1 Các chỉ số sức khỏe cơ bản ............................................................................ 0
1.2 Mô hình bệnh tật và tử vong .......................................................................... 2
2. Cung ứng dịch vụ y tế ................................................................................... 3
2.1. Cung ứng dịch vụ Y tế dự phòng, an toàn vệ sinh thực phẩm ........................ 3
2.2 Cung ứng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng ..................... 4
2.3. Dân số, kế hoạch hóa gia đình và sức khỏe sinh sản ...................................... 7
2.4. Truyền thông-giáo dục sức khỏe ................................................................... 8
3. Nhân lực y tế................................................................................................. 9
4. Hệ thống thông tin y tế................................................................................ 10
5. Dược, trang thiết bị y tế và công trình y tế .................................................. 11
5.1 Thuốc, vắc-xin, máu và sinh phẩm khác....................................................... 11
5.2 Trang thiết bị và công trình y tế ................................................................... 14
6. Tài chính y tế .............................................................................................. 15
7. Quản lý và quản trị hệ thống y tế ................................................................ 17
8. Thực hiện các chỉ tiêu y tế .......................................................................... 19
9. Tồn tại, khó khăn, thách thức ...................................................................... 20
9.1 Tồn tại.......................................................................................................... 20
9.2 Nguyên nhân ................................................................................................ 21
Phần II: CHIẾN LƯỢC BẢO VỆ, CHĂM SÓC VÀ NÂNG CAO SỨC KHỎE
NHÂN DÂN GIAI ĐOẠN 2011-2020, TẦM NHÌN ĐẾN 2030 ........................ 23
1. Dự báo tình hình dịch bệnh và các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe............. 23
1.1 Dự báo tình hình dịch bệnh và mô hình bệnh tật .......................................... 23
1.2 Dự báo các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe ................................................. 24
2. Quan điểm phát triển................................................................................... 29
3. Mục tiêu và giải pháp .................................................................................. 29
3.1 Mục tiêu ....................................................................................................... 29
3.2. Các giải pháp chính ..................................................................................... 32
Phần III: TỔ CHỨC THỰC HIỆN ..................................................................... 40
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BHXH
BHYT
CSSK
CSSKBĐ
CSSKSS
CBYT
DRG
DS-KHHGĐ
DALY
GDP
GNI
HMIS
IMR
JAHR
KCB
KHHGĐ
NVYT
MDG
MMR
MTQG
NSNN
ODA
PPP
SARS
SAVY
TT-GDSK
TTBYT
U5MR
UBND
UNFPA
UNICEF
YTDP
YDHCT
WHO
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Chăm sóc sức khỏe
Chăm sóc sức khỏe ban đầu
Chăm sóc sức khỏe sinh sản
Cán bộ y tế
Nhóm chẩn đoán
Dân số-Kế hoạch hóa gia đình
Tổng số gánh nặng bệnh tật
Tổng sản phẩm quốc nội
Tổng thu nhập quốc gia
Hệ thống thông tin quản lý y tế
Tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi
Báo cáo chung hàng năm ngành y tế
Khám chữa bệnh
Kế hoạch hóa gia đình
Nhân viên y tế
Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ
Tỷ suất chết mẹ
Mục tiêu quốc gia
Ngân sách nhà nước
Hỗ trợ phát triển chính thức nước ngoài
Tương đương sức mua
Hội chứng suy hô hấp cấp tính nặng
Điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam
Truyền thông-giáo dục sức khỏe
Trang thiết bị y tế
Tỷ suất chết trẻ em dưới 5 tuổi
Ủy ban Nhân dân
Quỹ Dân số Liên hợp quốc
Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc
Y tế dự phòng
Y Dược học cổ truyền
Tổ chức Y tế Thế giới
iv
PHẦN I
BỐI CẢNH BAN HÀNH CHIẾN LƯỢC
I - KẾT QUẢ THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC CHĂM SÓC, BẢO VỆ
SỨC KHỎE NHÂN DÂN GIAI ĐOẠN 2001-2010
Ngày 19/3/2001, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số
35/2001/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân
(CSBVSKND) giai đoạn 2001-2010. Trong gần 10 năm thực hiện Chiến lược,
công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân đã đạt được nhiều thành tựu
quan trọng. Nhân dân ở hầu hết các vùng, miền đã được tiếp cận với các dịch vụ
y tế cơ bản; phần lớn các chỉ tiêu tổng quát về sức khoẻ của người dân cao hơn so
với các nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Việt Nam có thể đạt
các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc (MDG) trước từ 2-5
năm. Hệ thống y tế tiếp tục được củng cố, mở rộng và phát triển; nhiều bệnh dịch
mới, nguy hiểm đã được phát hiện, khống chế và đẩy lùi, không có dịch lớn xẩy
ra; bước đầu ngăn chặn được sự xuống cấp các cơ sở y tế, cải thiện được tình
trạng thiếu hụt giường bệnh; nhiều kỹ thuật, công nghệ mới, hiện đại đã được
nghiên cứu, ứng dụng thành công; một số kỹ thuật chuyên môn cao đã trở thành
thường quy, được thực hiện tại nhiều bệnh viện trung ương và tuyến tỉnh. Chất
lượng dịch vụ khám chữa bệnh ngày càng được nâng cao; chính sách bảo hiểm y
tế, khám chữa bệnh cho các đối tượng chính sách xã hội đã được thực hiện tốt
hơn. Mức độ thụ hưởng các dịch vụ y tế của người dân tăng lên rõ rệt. Công tác y
tế đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện thành công Chiến lược phát triển
kinh tế-xã hội giai đoạn 2001-2010.
1. Tình trạng sức khỏe nhân dân
1.1 Các chỉ số sức khỏe cơ bản
Trong những năm qua, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước,
sự quan tâm đầu tư của Đảng và Chính phủ cho sự nghiệp chăm sóc sức khoẻ
nhân dân, tình trạng sức khỏe của người dân Việt Nam đã có những cải thiện rõ
rệt, thể hiện ở một số chỉ số sức khỏe cơ bản như tuổi thọ trung bình, tỷ suất chết
trẻ em, tỷ suất chết mẹ, suy dinh dưỡng...
Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam trong những năm qua đã tăng lên
đáng kể. Tổng điều tra Dân số và nhà ở 1/4/2009 cho thấy tuổi thọ trung bình của
người Việt Nam đã đạt 72,8 tuổi (nam đạt 70,2 tuổi, nữ đạt 75,6 tuổi), vượt chỉ
tiêu đề ra trong Chiến lược bảo vệ chăm sóc sức khỏe nhân dân đến năm 2010 là
72 tuổi. Với kết quả này, Việt Nam có tuổi thọ trung bình cao hơn so với nhiều
nước có cùng mức thu nhập GDP trên đầu dân.
nguon tai.lieu . vn
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
______________________
Dự thảo
CHIẾN LƯỢC QUỐC GIA
BẢO VỆ, CHĂM SÓC VÀ NÂNG CAO SỨC KHỎE NHÂN DÂN
GIAI ĐOẠN 2011-2020, TẦM NHÌN ĐẾN 2030
------------------------------------------------
Hà Nội, tháng 7/2011
GIỚI THIỆU
Trong thập kỷ qua, với sự quan tâm chỉ đạo, đầu tư của Đảng và Nhà nước,
sự nỗ lực của ngành y tế và sự tham gia tích cực của các ban ngành và toàn xã
hội, Việt Nam đã đạt được kết quả đáng kể trong việc cải thiện tình trạng sức
khỏe của nhân dân. Hầu hết các mục tiêu đã đề ra trong Chiến lược chăm sóc,
bảo vệ sức khoẻ nhân dân giai đoạn 2001-2010 đã hoàn thành và hoàn thành vượt
mức kế hoạch. Tỷ số chết mẹ, chết trẻ em đã giảm đáng kể, khả năng đạt trước
Mục tiêu Thiên niên kỷ đề ra vào năm 2015. Tỷ lệ suy dinh dưỡng (thể nhẹ cân)
ở trẻ em dưới 5 tuổi đã giảm nhanh và bền vững. Các bệnh dịch, lây nguy hiểm
đã được khống chế.
Mặc dù đạt được các thành tựu đáng ghi nhận, nhưng Việt Nam vẫn phải
đương đầu với những khó khăn thách thức to lớn trong giai đoạn tới về gánh
nặng bệnh tật kép, về tỷ số giới tính khi sinh, về an toàn vệ sinh thực phẩm, về
môi trường cũng như về thể lực của người Việt Nam, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp
còi của trẻ em dưới 5 tuổi vẫn còn ở mức cao, gia tăng thừa cân-béo phì ở trẻ em
lứa tuổi học đường cùng với một số bệnh mạn tính không lây liên quan đến dinh
dưỡng. Các thách thức trong bối cảnh mới tiếp tục đòi hỏi những nỗ lực cao trong
hành động, bảo đảm mọi người dân đều được chăm sóc sức khoẻ chất lượng cao,
hướng tới tăng cường sức khỏe cho cộng đồng.
Đầu tư cho sức khoẻ là đầu tư cho phát triển, góp phần xây dựng nguồn
nhân lực có chất lượng để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Cải thiện tình trạng sức khoẻ, nâng cao tầm vóc và thể lực người Việt Nam
là một vấn đề then chốt và cấp bách hiện nay.
Chiến lược Quốc gia về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân
là một bộ phận không thể tách rời của chiến lược phát triển kinh tế xã hội của đất
nước. Trên cơ sở kết quả thực hiện Chiến lược chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân
dân giai đoạn 2001-2010 và những vấn đề sức khoẻ mới nảy sinh, việc xây dựng
Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân giai đoạn
2011-2020 là hết sức cần thiết, định hướng cho các can thiệp nhằm cải thiện chất
lượng cuộc sống, nâng cao tầm vóc, thể lực và trí tuệ của người Việt Nam, góp
phần đạt được mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội đất nước khi Việt Nam trở thành
nước công nghiệp.
ii
MỤC LỤC
Phần I: ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC CHĂM SÓC,
BẢO VỆ SỨC KHỎE NHÂN DÂN GIAI ĐOẠN 2001-2010: THÀNH TỰU VÀ
KHÓ KHĂN, THÁCH THỨC ............................................................................. 0
1. Tình trạng sức khỏe nhân dân ....................................................................... 0
1.1 Các chỉ số sức khỏe cơ bản ............................................................................ 0
1.2 Mô hình bệnh tật và tử vong .......................................................................... 2
2. Cung ứng dịch vụ y tế ................................................................................... 3
2.1. Cung ứng dịch vụ Y tế dự phòng, an toàn vệ sinh thực phẩm ........................ 3
2.2 Cung ứng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng ..................... 4
2.3. Dân số, kế hoạch hóa gia đình và sức khỏe sinh sản ...................................... 7
2.4. Truyền thông-giáo dục sức khỏe ................................................................... 8
3. Nhân lực y tế................................................................................................. 9
4. Hệ thống thông tin y tế................................................................................ 10
5. Dược, trang thiết bị y tế và công trình y tế .................................................. 11
5.1 Thuốc, vắc-xin, máu và sinh phẩm khác....................................................... 11
5.2 Trang thiết bị và công trình y tế ................................................................... 14
6. Tài chính y tế .............................................................................................. 15
7. Quản lý và quản trị hệ thống y tế ................................................................ 17
8. Thực hiện các chỉ tiêu y tế .......................................................................... 19
9. Tồn tại, khó khăn, thách thức ...................................................................... 20
9.1 Tồn tại.......................................................................................................... 20
9.2 Nguyên nhân ................................................................................................ 21
Phần II: CHIẾN LƯỢC BẢO VỆ, CHĂM SÓC VÀ NÂNG CAO SỨC KHỎE
NHÂN DÂN GIAI ĐOẠN 2011-2020, TẦM NHÌN ĐẾN 2030 ........................ 23
1. Dự báo tình hình dịch bệnh và các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe............. 23
1.1 Dự báo tình hình dịch bệnh và mô hình bệnh tật .......................................... 23
1.2 Dự báo các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe ................................................. 24
2. Quan điểm phát triển................................................................................... 29
3. Mục tiêu và giải pháp .................................................................................. 29
3.1 Mục tiêu ....................................................................................................... 29
3.2. Các giải pháp chính ..................................................................................... 32
Phần III: TỔ CHỨC THỰC HIỆN ..................................................................... 40
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BHXH
BHYT
CSSK
CSSKBĐ
CSSKSS
CBYT
DRG
DS-KHHGĐ
DALY
GDP
GNI
HMIS
IMR
JAHR
KCB
KHHGĐ
NVYT
MDG
MMR
MTQG
NSNN
ODA
PPP
SARS
SAVY
TT-GDSK
TTBYT
U5MR
UBND
UNFPA
UNICEF
YTDP
YDHCT
WHO
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Chăm sóc sức khỏe
Chăm sóc sức khỏe ban đầu
Chăm sóc sức khỏe sinh sản
Cán bộ y tế
Nhóm chẩn đoán
Dân số-Kế hoạch hóa gia đình
Tổng số gánh nặng bệnh tật
Tổng sản phẩm quốc nội
Tổng thu nhập quốc gia
Hệ thống thông tin quản lý y tế
Tỷ suất chết trẻ em dưới 1 tuổi
Báo cáo chung hàng năm ngành y tế
Khám chữa bệnh
Kế hoạch hóa gia đình
Nhân viên y tế
Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ
Tỷ suất chết mẹ
Mục tiêu quốc gia
Ngân sách nhà nước
Hỗ trợ phát triển chính thức nước ngoài
Tương đương sức mua
Hội chứng suy hô hấp cấp tính nặng
Điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam
Truyền thông-giáo dục sức khỏe
Trang thiết bị y tế
Tỷ suất chết trẻ em dưới 5 tuổi
Ủy ban Nhân dân
Quỹ Dân số Liên hợp quốc
Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc
Y tế dự phòng
Y Dược học cổ truyền
Tổ chức Y tế Thế giới
iv
PHẦN I
BỐI CẢNH BAN HÀNH CHIẾN LƯỢC
I - KẾT QUẢ THỰC HIỆN CHIẾN LƯỢC CHĂM SÓC, BẢO VỆ
SỨC KHỎE NHÂN DÂN GIAI ĐOẠN 2001-2010
Ngày 19/3/2001, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số
35/2001/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân
(CSBVSKND) giai đoạn 2001-2010. Trong gần 10 năm thực hiện Chiến lược,
công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân đã đạt được nhiều thành tựu
quan trọng. Nhân dân ở hầu hết các vùng, miền đã được tiếp cận với các dịch vụ
y tế cơ bản; phần lớn các chỉ tiêu tổng quát về sức khoẻ của người dân cao hơn so
với các nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người. Việt Nam có thể đạt
các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ của Liên hợp quốc (MDG) trước từ 2-5
năm. Hệ thống y tế tiếp tục được củng cố, mở rộng và phát triển; nhiều bệnh dịch
mới, nguy hiểm đã được phát hiện, khống chế và đẩy lùi, không có dịch lớn xẩy
ra; bước đầu ngăn chặn được sự xuống cấp các cơ sở y tế, cải thiện được tình
trạng thiếu hụt giường bệnh; nhiều kỹ thuật, công nghệ mới, hiện đại đã được
nghiên cứu, ứng dụng thành công; một số kỹ thuật chuyên môn cao đã trở thành
thường quy, được thực hiện tại nhiều bệnh viện trung ương và tuyến tỉnh. Chất
lượng dịch vụ khám chữa bệnh ngày càng được nâng cao; chính sách bảo hiểm y
tế, khám chữa bệnh cho các đối tượng chính sách xã hội đã được thực hiện tốt
hơn. Mức độ thụ hưởng các dịch vụ y tế của người dân tăng lên rõ rệt. Công tác y
tế đã góp phần quan trọng trong việc thực hiện thành công Chiến lược phát triển
kinh tế-xã hội giai đoạn 2001-2010.
1. Tình trạng sức khỏe nhân dân
1.1 Các chỉ số sức khỏe cơ bản
Trong những năm qua, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước,
sự quan tâm đầu tư của Đảng và Chính phủ cho sự nghiệp chăm sóc sức khoẻ
nhân dân, tình trạng sức khỏe của người dân Việt Nam đã có những cải thiện rõ
rệt, thể hiện ở một số chỉ số sức khỏe cơ bản như tuổi thọ trung bình, tỷ suất chết
trẻ em, tỷ suất chết mẹ, suy dinh dưỡng...
Tuổi thọ trung bình của người Việt Nam trong những năm qua đã tăng lên
đáng kể. Tổng điều tra Dân số và nhà ở 1/4/2009 cho thấy tuổi thọ trung bình của
người Việt Nam đã đạt 72,8 tuổi (nam đạt 70,2 tuổi, nữ đạt 75,6 tuổi), vượt chỉ
tiêu đề ra trong Chiến lược bảo vệ chăm sóc sức khỏe nhân dân đến năm 2010 là
72 tuổi. Với kết quả này, Việt Nam có tuổi thọ trung bình cao hơn so với nhiều
nước có cùng mức thu nhập GDP trên đầu dân.