Xem mẫu
- ĐỔI MỚI CƠ CHẾ QUẢN LÝ CHI PHÍ ĐẦU TƯ
TS. ĐẶNG THỊ XUÂN MAI
Bộ môn Kinh tế Xây dựng
Khoa Vận tải & Kinh tế
Trường Đại học Giao thông Vận tải
Tóm tắt: Bài báo nêu lên một số nội dung cơ bản như: lộ trình, mục tiêu, quan điểm,
nguyên tắc và các giải pháp đổi mới cơ chế quản lý chi phí xây dựng công trình trong quá
trình đầu tư xây dựng.
Summary: The article introduces some major contents; schedule, objectives, viewpoints,
principles and measures for renovating the mechanism for investment cost management in
construction process.
những đặc điểm kinh tế- xã hội của Việt Nam
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
đang đặt ra gay gắt và mang tính thách thức
cao.
Vấn đề đổi mới cơ chế quản lý chi phí
CT 2
đầu tư xây dựng công trình đã được đề cập
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
trong nhiều đề tài nghiên cứu khoa học cấp
Điểm đổi mới lớn nhất của Đề án chính
Nhà nước cũng như cấp ngành; đặc biệt là
trong thập niên 90 trở lại đây. Chương trình là: cơ chế quản lý chi phí đầu tư xây dựng
nghiên cứu xây dựng đồng bộ hệ thống tiêu được đổi mới theo hướng thị trường có sự
chuẩn xây dựng theo hướng hội nhập- đề tài quản lý của Nhà nước, phù hợp với lộ trình
nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước do Bộ hội nhập và phát triển kinh tế của đất nước,
Xây dựng chủ trì đã được hoàn thành và đảm bảo tính công khai, minh bạch, chuyển
nghiệm thu năm 2003; và mới đây năm 2006 việc quản lý chi phí xây dựng theo khu vực,
Thủ tướng Chính phủ đã chính thức thông qua vùng tỉnh, theo từng công trình. Việc quản lý
nội dung Đề án “ Đổi mới cơ chế quản lý chi chi phí đầu tư xây dựng theo nguồn vốn đầu
phí trong đầu tư xây dựng công trình” do Bộ tư và việc phân cấp quản lý giữa Nhà nước và
Xây dựng trình. Vấn đề đổi mới cơ chế chính doanh nghiệp ngày càng rõ ràng. Giảm dần sự
sách liên quan tới hoạt động xây dựng trong can thiệp trực tiếp của Nhà nước và tạo sự chủ
đó có vấn đề đổi mới quản lý chi phí trong động cho các chủ thể tham gia hoạt động xây
đầu tư xây dựng công trình sao cho tiếp cận dựng trong việc lập và quản lý chi phí đầu tư
được với hệ thống quốc tế nhưng vẫn mang xây dựng.
- Điểm mấu chốt của Đề án chính là xây chức tư vấn trong việc xác lập và quản lý chi
dựng quy trình chuyên nghiệp hoá, linh hoạt phí xây dựng công trình.
trong công tác quản lý chi phí đầu tư xây
- Nâng cao tính tiên tiến, độ tin cậy của
dựng công trình, nhằm giảm thiểu những phức
các công cụ hỗ trợ cho việc xác lập chi phí
tạp, thủ tục hành chính rườm rà trong lập và
xây dựng công trình như hệ thống định mức
thanh toán chi phí trong đầu tư xây dựng công
dự toán xây dựng công trình, hệ thống chỉ tiêu
trình. Làm rõ trách nhiệm quản lý chi phí của
chi phí xây dựng, ngân hàng dữ liệu về chi phí
các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng,
xây dựng.
nâng cao hiệu quả quản lý- đặc biệt là đối với
- Xây dựng việc tổ chức hệ thống đào
công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách
tạo, thực hiện việc chuyên nghiệp hoá công
Nhà nước. Mặt khác tạo bình đẳng trong việc
việc quản lý chi phí xây dựng thông qua các
thoả thuận chi phí đầu tư giữa các chủ thể
kỹ sư định giá và các chính sách liên quan tới
tham gia hoạt động xây dựng.
việc sử dụng các kỹ sư này.
Từ nay đến năm 2010, thực hiện nguyên
- Thực hiện cải cách hành chính, phân
tắc “lượng thống nhất, giá chỉ đạo, phí cạnh
công, phân cấp theo hướng giảm dần sự can
tranh” trong cơ chế quản lý chi phí xây dựng,
thiệp của các tổ chức Nhà nước, tạo sự linh
Nhà nước quản lý chặt chẽ chi phí đầu tư xây
hoạt trong cơ chế định giá, tăng cường sự
dựng các công trình sử dụng vốn ngân sách,
tham gia của các tổ chức nghề nghiệp xã hội
tạo bước chuyển biến cơ bản trong quản lý chi
trong việc xây dựng và giám sát việc lập, quản
phí đầu tư xây dựng công trình phù hợp với CT 2
lý chi phí xây dựng công trình.
đặc thù của thị trường xây dựng trong nước và
cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ
Việc đổi mới cơ chế quản lý chi phí trong
nghĩa.
đầu tư xây dựng công trình cần thực hiện theo
các quan điểm:
Từ năm 2010 đến 2020, chủ động hội
nhập kinh tế quốc tế với cơ chế quản lý chi
a. Nhà nước thực hiện biện pháp quản lý
phí xây dựng tương ứng với cơ chế đang áp
gián tiếp là chủ yếu; quản lý chi phí các dự án
dụng ở các nước trong khu vực nhằm nâng
sử dụng nguồn vốn Nhà nước mang tính
cao rõ rệt hiệu quả đầu tư xây dựng, chất
khống chế, hướng dẫn phương pháp và Nhà
lượng xây dựng công trình, chống thất thoát
nước không can dự trực tiếp.
lãng phí và đóng góp thích đáng vào sự phát
b. Chủ đầu tư chịu trách nhiệm xác lập
triển chung của đất nước với các mục tiêu cụ
chi phí và quản lý chi phí theo công trình ( giá
thể như sau:
công trình); thực hiện cơ chế “thuận mua vừa
- Hoàn thiện hệ thống các văn bản quy
bán”, lấy hiệu quả đầu tư xây dựng làm thước
phạm pháp luật thực hiện việc đổi mới cơ chế
đo giá cả. Doanh nghiệp xây dựng chịu trách
quản lý chi phí xây dựng; xây dựng cơ chế về
nhiệm về quản lý giá thành xây dựng.
quyền, nghĩa vụ của chủ đầu tư, nhà thầu và tổ
- 1. Chi phí xây dựng phải được hình thành phù
c. Chi phí đầu tư xây dựng được quản lý
chặt chẽ trên cơ sở các quy định của pháp hợp với các giai đoạn xây dựng, được xác
luật, phù hợp với từng nguồn vốn và yêu cầu định từ tổng hợp đến chi tiết có tác dụng
thực tiễn sử dụng, bảo đảm hiệu quả kinh tế khống chế và bổ sụng lẫn nhau để xác định
và lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt động chi phí hợp lý theo yếu tố cung cầu. Khối
xây dựng. lượng dùng để xác định chi phí xây dựng phải
được xác định trên một phương pháp thống
d. Xã hội hoá công tác xây dựng tiêu
nhất giữa các chủ thể tham gia hoạt động xây
chuẩn, định mức chi phí xây dựng thông qua
dựng.
sự tham gia của các hiệp hội, tổ chức tư vấn
xây dựng. Nhà nước chỉ ban hành và quản lý
2. Chi phí xây dựng phải bảo đảm độ tin cậy
các định mức, chỉ tiêu tổng hợp như suất đầu
cho việc phân tích kinh tế, tài chính, lập kế
tư, giá chuẩn, đơn giá tổng hợp. Xây dựng cơ
hoạch và quản lý vốn đầu tư của dự án; bảo
chế định giá đầu tư xây dựng công trình trên
đảm đủ cơ sở làm căn cứ cho quá trình lựa
cơ sở thị trường có định hướng của Nhà nước.
chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng trong hoạt
e. Bảo đảm sự đồng bộ giữa đổi mới cơ động xây dựng.
chế trong đầu tư xây dựng với đổi mới chi phí
3. Chi phí xây dựng được quyết định bởi
quản lý xây dựng, với sự phân công, phân cấp
người quyết định đầu tư, chủ đầu tư xây dựng
và quy định trách nhiệm cụ thể của các Bộ,
công trình phù hợp với quy định của pháp
ngành, các cấp và các chủ thể tham gia hoạt
luật.
CT 2
động xây dựng.
4. Phương pháp xác lập chi phí xây dựng phải
f. Thực hiện và nêu cao quyền tự chủ, tự
bảo đảm đưa ra được một giới hạn hợp lý chi
chịu trách nhiệm của chủ đầu tư trong quản lý
phí của dự án; cơ chế quản lý phải đảm được
chi phí, lấy hiệu quả đầu tư xây dựng công
việc giám sát chi tiêu, khống chế trong giới
trình làm thước đo.
hạn chi phí hợp lý của dự án đã được quyết
g, Hệ thống quản lý chi phí xây dựng
định.
phải đảm bảo tính hiệu quả, độ tin cậy cao, dễ
5. Chi phí xây dựng phải được xác định trên
áp dụng đối với mọi chủ thể tham gia quá
cơ sở hệ thống chỉ tiêu hệ thống định mức
trình xây dựng; tiệm cận các tiêu chuẩn, định
mức tiên tiến của thế giới nhằm tạo ra đổi mới kinh tế- kỹ thuật chi tiết, độ tin cậy cho cùng
trong việc sử dụng phương pháp, công nghệ với hệ thống giá thị trường, vật tư, lao động
xây dựng và huớng tới việc hội nhập thị được chuẩn bị sẵn được cập nhật thích hợp
trường xây dựng quốc tế. với mục đích xác định chi phí xây dựng ở
từng giai đoạn xây dựng.
Việc đổi mới cơ chế quản lý chi phí xây
dựng được thực hiện theo nguyên tắc sau Để thực hiện được những mục tiêu trên
đây: Bộ Xây dựng sẽ thực hiện 7 nội dung đổi
- mới trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng III. KẾT LUẬN
công trình. Để giải quyết những vấn đề nêu trên, Đề
án đổi mới cơ chế quản lý chi phí đầu tư xây
- Thứ nhất là, phân định chức năng quản
dựng công trình đã đưa ra các giải pháp đổi
lý Nhà nước và chức năng quản lý của chủ
mới sau:
đầu tư trong quản lý chi phí đầu tư xây dựng
1. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chỉ
công trình, đặc biệt là các cơ quan quản lý
tiêu kinh tế- kỹ thuật hệ thống định mức,
Nhà nước được giao trách nhiệm làm chủ đầu
đơn giá xây dựng theo định hướng thị
tư các công trình xây dựng sử dụng vốn ngân
trường
sách Nhà nước.
- Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chỉ
- Thứ hai là, xây dựng phương pháp xác tiêu kinh tế- kỹ thuật tổng hợp như chỉ tiêu đất
định tổng mức đầu tư theo hướng đảm bảo xây dưng, định mức thời hạn xây dựng, suất
tổng mức đầu tư được tính đúng, tính đủ trong vốn đầu tư phục vụ cho việc quyết định đầu tư
dự án,
đó yếu tố trượt giá được xác định khoa học,
phù hợp với độ dài thời gian xây dựng. - Hoàn thiện hệ thống định mức xây dựng
phù hợp với mức độ phát triển của sản xuất
- Thứ ba là, giá xây dựng công trình sẽ
xây dựng, khoa học công nghệ.
được thực hiện với việc Nhà nước bỏ công bố
- Đổi mới các yếu tố cấu thành đơn giá
giá vật liệu xây dựng mà xác định phù hợp với
xây dựng công trình theo hướng thị trường.
công trình xây dựng và gắn với vị trí xây dựng
công trình. - Đổi mới nội dung và phương pháp lập CT 2
dự toán chi phí xây dựng theo hướng đơn
- Thứ tư là, chỉ số giá xây dựng sẽ được
giản, dễ áp dụng
xác định theo loại công trình xây dựng, theo
2. Đổi mới định mức và phương pháp
khu vực, thời gian và được công bố theo từng
xác định chi phí tư vấn đầu tư xây dựng
thời điểm.
công trình
- Thứ năm là, Nhà nước hướng dẫn
- Việc đổi mới phương pháp lập và quản
phương pháp xác định chi phí tư vấn đầu tư lý chi phí tư vấn đầu tư xây dựng cần có giai
xây dựng tiếp cận với thông lệ quốc tế. đoạn chuyển tiếp trước khi chuyển đổi hoà
nhập với thông lệ quốc tế.
- Thứ sáu là, hoàn chỉnh các nội dung
- Trong giai đoạn chuyển tiếp sẽ tiếp tục
hợp đồng trong hoạt động xây dựng theo
rà soát, sửa đổi hệ thống định mức chi phí tư
hướng tiếp cận thông lệ quốc tế.
vấn dầu tư xây dựng hiện hành.
- Thứ bảy là, thực hiện xã hội hoá công
- Trong giai đoạn chuyển đổi hoà nhập,
tác kiểm soát chi phí đầu tư xây dựng công
sẽ tiếp cận thông lệ quốc tế chi phí tư vấn sẽ
trình thông qua việc đề cao quyền và trách
tính theo “tháng- công”, tiệm cận với mức
nhiệm của các tổ chức tư vấn, kỹ sư định giá
lương cùng loại của các nước trong khu vực.
chuyên nghiệp.
- - Nhà nước sẽ không trực tiếp ban hành sâu của các cơ quan quản lý tài chính trong
các hệ thống định mức chi phí tư vấn mà sẽ có quá trình tạm ứng, thanh quyết toán.
các quy định về kiểm toán và các chế tài khác
5. Xây dựng hệ thống ngân hàng dữ
để kiểm soát.
liệu (Data Bank Systen) về chi phí đầu tư
3. Đổi mới việc khống chế và kiểm soát xây dựng công trình
chi phí xây dựng công trình
- Thu thập, lưu trữ các số liệu có liên
- Nhà nước thực hiện quản lý vĩ mô chi quan tới các yếu tố cấu thành giá xây dựng,
phí xây dựng công trình thông qua các chỉ tiêu các hệ thống định mức, đơn giá của các loại
tổng hợp và các chỉ tiêu định mức tiêu hao công trình, các chi phí xây dựng, giá thành
thống nhất trên cả nước. xây dựng công trình đã thực hiện của tất cả
các loại công trình và công tác xây dựng, tư
- Xây dựng cơ chế kiểm soát chi phí xây
vấn xây dựng
dựng thông qua công tác thẩm tra dự toán, đấu
- Thực hiện việc xử lý các thông tin, xây
thầu và bảo đảm việc quản lý chi phí phải đạt
dựng hệ thống thông tin về đơn giá, định mức,
được mục tiêu là đưa ra được một giới hạn chi
giá thành xây dựng, hệ số chênh lệch giá, hệ
phí hợp lý và giám sát, quản lý chi tiêu trong
số điều chỉnh tiền lương…
giới hạn được chấp nhận
- Thực hiện khống chế giá và kiểm soát - Xây dựng một cơ chế phối hợp để có
chi phí theo thị trường thông qua hoạt động thể thu thập và truyền số liệu từ các doanh
của các cá nhân, tổ chức tư vấn thẩm định giá, nghiệp xây dựng, các tổ chức tư vấn tới các
kỹ sư định giá. trung tâm lưu trữ.
CT 2
- Tiến tới việc xã hội hoá, thị trường hoá
4. Hoàn thiện cơ chế thanh quyết toán
theo nguyên tắc “xã hội dùng chung số liệu”
công trình
dưới hình thức Ngân hàng dữ liệu (Data Bank).
- Xây dựng cơ chế tạm ứng chi phí xây
dựng, phương thức thanh toán trên cơ sở thoả
thuận giữa chủ đầu tư và nhà thầu.
Tài liệu tham khảo
- Thực hiện cơ chế kiểm tra bảo đảm việc
[1]. Đề án Đổi mới cơ chế quản lý chi phí trong
bố trí vốn, tạm ứng, thanh toán phù hợp với
đầu tư xây dựng công trình. Bộ Xây dựng 12/2005.
tiến độ xây dựng và các điều kiện của hợp
[2]. Tài liệu Hội thảo Đổi mới cơ chế quản lý kinh
đồng.
tế trong đầu tư xây dựng công trình. Bộ Xây dựng
- Xây dựng quy trình thanh toán trên cơ 1/2006.
sở tự chịu trách nhiện của chủ đầu tư trước
[3]. Đổi mới cơ chế quản lý chi phí đầu tư xây
pháp luật.
dựng, Thời báo kinh tế Việt Nam số 206,
- Ban hành cơ chế giám sát, kiểm toán và 16/10/2006.
chế tài để đảm bảo thời hạn quyết toán công
[4]. TS. Dương Văn Cận. Đổi mới cơ cấu dự toán
trình
chi phí xây dựng công trình. Tạp chí Kinh tế xây
- Tăng cường tính chủ động và chịu trách dựng. Viện kinh tế xây dựng. Bộ Xây dựng số
4/2007 ♦
nhiệm của chủ đầu tư, tránh sự can thiệp quá
nguon tai.lieu . vn