Xem mẫu
- Định vị quyền sở hửu trí tuệ
Ai cũng biết chủ nghĩa tư bản không thể hoạt động được nếu
không làm rõ được vấn đề ai sở hữu cái gì, cho dù tiến trình xác
lập quyền tư hữu có rõ ràng và có hiệu lực đến đâu chăng nữa.
Sở hữu tư nhân đối với các tư liệu sản xuất và khả năng chiếm
hữu sản lượng từ những tài sản trên là trung tâm điểm của chủ
nghĩa tư bản. Chính nguyên lý này là nguồn gốc tên gọi của chủ
nghĩa tư bản. Quyền tư hữu hợp pháp phải được xác lập để tạo
hành động cho chủ nghĩa tư bản.
- Với sự xuất hiện của cuộc cách mạng công nghiệp thứ ba - cuộc
cách mạng công nghiệp hoá trong thời đại thông tin, kỹ năng và
kiến thức đã trở thành lợi thế cạnh tranh duy nhất bền vững lâu
dài. Sở hữu trí tuệ là trung tâm điểm của sự thành công hay thất
bại về kinh tế của các công ty hiện đại. Nguyên liệu có thể được
mua và chuyển đến bất cứ nơi nào có nhu cầu. Vốn tài chính là
hàng hoá có thể vay được ở New York, Tokyo hay London. Hiện
không có trang thiết bị độc đáo nào không thể mua hay quá đắt
đối với đơn vị cạnh tranh. Kiến thức, yếu tố thường đứng hàng
thứ ba sau nguyên liệu và vốn trong việc xác định thành công
trong kinh tế thì nay trở nên hàng đầu. Từ thực tế này phát sinh
ra nhiều hệ thống đặc trưng để xác định ai sở hữu cái gì về mặt
sở hữu trí tuệ, bảo vệ tốt hơn bất cứ cái gì đã có chủ, và những
hệ thống giải quyết tranh chấp nhanh hơn khi có vấn đề phát sinh
vì nó sẽ xảy ra.
Những công ty quan trọng như Microsoft thì chẳng sở hữu gì có
giá trị ngoài kiến thức. Đấu tranh để bảo vệ và mở rộng phạm vi
- sở hữu trí tuệ là cách thức họ tham gia trò chơi kinh tế. Nếu sở
hữu trí tuệ của các ngành công nghiệp như vi điện tử, công nghệ
sinh học, nguyên liệu dành riêng cho các nhà thiết kế thời trang
và viễn thông có thể được sao chép dễ dàng, các công ty này sẽ
không thể tạo ra giàu có cho các sở hữu chủ lẫn mức lương cao
cho nhân viên. Tự thân những ngành công nghiệp tri thức rất
quan trọng và còn có khả năng thúc đẩy các ngành công nghiệp
khác trở thành công nghệ tri thức, như chúng ta thấy trong ngành
dầu khí và ngành bán lẻ. Xuất phát điểm của sự thành công của
ngành bán lẻ trong tương lai nằm trong phần mềm thông tin điện
tử và hệ thống tiếp vận hơn là quảng cáo hay mặt hàng mới của
sản phẩm. Ngày nay quyền sở hữu trí tuệ tác động đến toàn bộ
các ngành kinh doanh.
- Cột màu xanh chỉ số đơn đăng ký bảo hộ sáng chế của người
nước ngoài nộp ở VN. Cột màu đỏ là số đơn đăng ký bảo hộ
sáng chế của người VN. Năm 2007, có 17.990 đơn của người
nước ngoài, và chỉ có … 1.777 đơn của người VN. (Nguồn: Cục
SHTT Việt Nam)
Sự gia tăng tầm quan trọng của sở hữu trí tuệ được thấy trực tiếp
trong doanh thu kiếm được từ việc cấp giấy phép công nghệ.
Trong quá khứ, các công ty sẵn sàng chia xẻ công nghệ bởi vì có
vẻ như đó không phải là nguồn gốc của sự thành công, vì công
nghệ không thể bán cao giá và có thể bị đánh cắp nếu không
- đồng ý bán giá rẻ. Nhưng những ngày đó đã qua rồi. Sở hữu trí
tuệ ngày nay trở thành trung tâm của các kế hoạch chiến lược
đấu tranh. Những vụ tranh tụng về giấy phép thường được dùng
để tạo ra bất trắc, chậm trễ và tăng thêm chi phí ban đầu cho các
đối thủ cạnh tranh. Quyền sở hữu rõ ràng đối với tài sản trí tuệ có
thể chuyển nhượng và dễ thực hiện, cần phải được xác lập nếu
chủ nghĩa tư bản vận hành trong một thế giới mà tri thức là chìa
khoá đưa đến thịnh vượng. Những người tài trợ cho các tiến bộ
công nghệ cần có khả năng sở hữu, bán hoặc sử dụng cái mà họ
đã phát minh.
Thách thức trong kỷ nguyên mới
Trong một thế giới mà công nghiệp dựa vào sức mạnh trí tuệ của
con người tạo nên, có nghĩa là thiết lập một hệ thống quyền tư
hữu tri thức có hiệu lực pháp lý - một hệ thống quyền sở hữu trí
tuệ. Kỹ thuật nghịch đảo (từ chính trị của việc sao chép) - là một
cách sống trong thế giới tập đoàn. Nhưng đâu là giới hạn? Bất
- luận câu trả lời thế nào, điều này không thể tìm thấy trong hệ
thống bằng sáng chế đã có từ hơn một trăm năm nay.
Trong lịch sử, các nỗ lực thiết lập và hiệu lực hoá quyền sở hữu
đối với tài sản trí tuệ đã xoay quanh tác quyền, bằng sáng chế,
thương hiệu và bí mật thương mại, nhưng những công nghệ mới
đã làm giảm tính khả dụng của hệ thống cũ được thiết kế áp dụng
cho công nghệ của thế kỷ 19. Ngày này người ta có thể đến thư
viện và đọc lướt một quyển sách mà không phải trả tiền cho tác
giả. Nhưng việc chuyển tải một quyển sách qua Internet có tương
tự như việc đọc lướt qua hay không? Nếu thật như vậy thì làm
thế nào bán được sách trong lúc người ta có thể sao chép một
cuốn sách rất dễ và rất rẻ từ việc truy cập. Hệ thống cũ không
đưa ra được lời giải vì vấn đề này chưa đặt ra trong khi hệ thống
được thiết lập.
Công nghệ đang làm cho quyền sở hữu trí tuệ thêm quan trọng,
nhưng những yếu tố khác cũng đóng góp vào yêu cầu phải có
- một hệ thống tốt hơn. Thiếu một hệ thống bảo vệ mạnh mẽ hơn,
các công ty sẽ tự bảo vệ vị thế kinh tế của mình bằng cách giữ bí
mật tri thức. Những bài viết trên các báo cáo khoa học thường đề
cập đến việc cố ý trì hoãn công bố các báo cáo nghiên cứu khoa
học. Bí mật là yếu tố lớn trong việc ngăn chặn quảng bá kiến thức
hơn bất cứ hệ thống độc quyền bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ nào
khác. Một cuộc nghiên cứu mới đây cho thấy rằng 73% bằng
sáng chế tư nhân được căn cứ trên kiến thức xuất phát từ các
nguồn công cộng như các đại học, tổ chức phi lợi nhuận và các
phòng thí nghiệm của chính phủ. Tri thức riêng được giữ bí mật
không thể tạo ra tri thức thuộc thế hệ mới.
Công nghệ mới đã tạo ra nhiều hình thức tiềm năng mới về
quyền sở hữu trí tuệ và làm cho quyền sở hữu trí tuệ cũ không
bảo vệ được. Rõ ràng là việc phát minh ra một gien mới để làm
cho con người trở nên khác biệt hoặc tốt hơn không thể được xử
lý cùng cách thức như việc phát minh ra hộp số động cơ mới.
Việc này cần phải tiếp tục được nghiên cứu để phát triển hệ
- thống bảo vệ quyền SHTT cho thích ứng với thời đại của kỷ
nguyên toàn cầu hoá.
nguon tai.lieu . vn