Xem mẫu

  1. §iÒu khiÓn vµ khèng chÕ lß t¹o khÝ ebook@free4vn.org -------------------------------------------------------------------------------------------- Ch­¬ng I : t×m hiÓu qu¸ tr×nh c«ng nghÖ lß t¹o khÝ I_1: S¬ l­îc vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt ph©n ®¹m . Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph©n ®¹m t¹i nhµ m¸y ph©n ®¹m vµ ho¸ chÊt Hµ B¾c ®­îc vÏ trªn h×nh I_1 . Tr¶i qua rÊt nhiÒu c«ng ®o¹n phøc t¹p , nh­ng cã thÓ chia ra thµnh c¸c kh©u chÝnh sau : Than , kh«ng khÝ vµ h¬i n­íc ®­îc ®­a vµo t¹o khÝ . T¹i lß t¹o khÝ cã c¸c ph¶n øng hãa häc phøc t¹p ®Ó t¹o ra khÝ than . KhÝ than khi ra khái lß t¹o khÝ cã thµnh phÇn gåm nhiÒu lo¹i khÝ kh¸c nhau nh­ : CO,CO2,N2,NH4,H2S … (thµnhphÇn cña khÝ than phô thuéc chñ yÕu vµo nhiªn liÖu s¶n xuÊt khÝ than) . KhÝ than sau khi sinh ra ë lß t¹o khÝ ®­îc ®­a vµo c¸c kh©u tinh chÕ ®Ó t¸ch ra c¸c s¶n phÈm nh­ : N2,H2,CO,CO2 …Sau ®ã N2 vµ H2 ®­îc ®­a vµo kh©u hîp thµnh ®Ó s¶n xuÊt amoniac(NH3) ,cßn CO,CO2 ®­îc ®­a vµo kh©u s¶n xuÊt CO . Cuèi cïng NH3 vµ CO sinh ra ®­îc ®­a vµo kh©u s¶n xuÊt ®¹m ®Ó t¹o ra ®¹m lµ NH2-CO-NH2 . Tõ qu¸ tr×nh tæng thÓ ®Ó s¶n xuÊt ph©n ®¹m ta thÊy lµ t¹o khÝ lµ mét kh©u rÊt quan träng trong c¶ d©y chuyÒn s¶n xuÊt ph©n ®¹m . KhÝ than sinh ra ë lß t¹o khÝ lµ nguyªn liÖu ®­a vµo c¸c kh©u tiÕp theo do ®ã thµnh phÇn khÝ than t¹o ra ë lß t¹o khÝ sÏ quyÕt ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu xuÊt s¶n xuÊt cña c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ph©n ®¹m cña nhµ m¸y . I_2: Qu¸ tr×nh khÝ ho¸ than vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña nhiªn liÖu tíi qu¸ tr×nh khÝ ho¸ . 1. qu¸ tr×nh khÝ ho¸ than . qu¸ tr×nh khÝ ho¸ than ®­îc tiÕn hµnh trong lß khÝ ho¸ than (gäi lµ lß t¹o khÝ) . Lß nµy lµ lß ®øng do Trung Quèc l¾p ®Æt tõ nh÷ng n¨m 70 , bao gåm c¸c bé phËn sau : 1 : Bé phËn n¹p than 2 : Chu«ng ch¾n 3 : Z«n sÊy 4 : Z«n ch­ng kh« ------------------------------------------------------------------------------------------- 3 T.g: Phan ViÖt C­êng
  2. §iÒu khiÓn vµ khèng chÕ lß t¹o khÝ ebook@free4vn.org -------------------------------------------------------------------------------------------- 5 : Z«n khö 6 : Z«n «xy hãa 7 : Khu vùc xØ 8 : Mòi giã I : §­êng giã vµo II : §­êng khÝ ra III : §­êng nhiªn liÖu PhÝa trªn lß lµ bé phËn n¹p than vµo , phÝa d­íi cã c¸c bé phËn chøa n­íc ®Ó th¶i tro xØ vµ thùc hiÖn sù khÝ ho¸ than . T¸c nh©n khÝ ho¸ nh­ kh«ng khÝ vµ h¬i n­íc qu¸ nhiÖt cã thÓ ®i qua mòi giã ë phÝa d­íi , cßn nhiªn liÖu d¹ng khÝ t¹o thµnh lóc ®ã sÏ theo ®­êng èng phÝa trªn ®i ra ngoµi . Theo chiÒu tõ trªn xuèng : nhiªn liÖu r¾n (ë ®©y lµ than Antraxit Hßn Gai) lÇn l­ît ®­îc sÊy kh« , khö , oxy ho¸ vµ cuèi cïng t¹o thµnh xØ than . Vµ do ®ã còng theo chiÒu cao ng­êi ta ph©n lß khÝ ho¸ than thµnh c¸c z«n : sÊy , ch­ng kh« , khö , oxy ho¸ vµ xØ . Ta cã thÓ gép z«n sÊy vµ z«n ch­ng kh« gäi lµ z«n chuÈn bÞ , cßn z«n khö vµ z«n oxy ho¸ gäi lµ z«n khÝ ho¸ . Sù ph©n bè c¸c z«n ®­îc m« t¶ b»ng h×nh vÏ I_2 . 2. Nguyªn lý cña qu¸ tr×nh khÝ ho¸ than . Dßng khÝ tõ d­íi lªn qua z«n chuÈn bÞ lµm cho nhiªn liÖu ®­îc ®èt nãng lªn vµ h¬i n­íc trong ®ã ®­îc t¸ch ra . Khi ®èt nãng kho¶ng 250 ¸ 350oC nhiªn liÖu ®­îc ch­ng kh« , t¹i ®©y c¸c s¶n phÈm d¹ng khÝ vµ h¬i n­íc t¹o thµnh oxit cacbon (CO) , hi®ro(H2) , cacbua hi®ro nÆng (chñ yÕu lµ ªtylen) , hi®rosunfua (H2S) , amoniac(NH3) , nhùa than . Nhiªn liÖu cµng nhiÒu chÊt bèc th× s¶n phÈm ch­ng kh« cµng nhiÒu . Thµnh phÇn cña s¶n phÈm ch­ng kh« phô thuéc vµo lo¹i nhiªn liÖu vµ dao ®éng trong kho¶ng réng . S¶n phÈm ch­ng kh« cµng nhiÒu th× chÊt liÖu khÝ than cµng t¨ng . Sau khi t¸ch chÊt bèc hoµn toµn , nhiªn liÖu ë d¹ng cèc . Than cèc nµy ®­îc nung ®á ®i vµo z«n khÝ ho¸ . T¹i z«n nµy , ph¶n øng ho¸ häc phøc t¹p x¶y ra gi÷a cèc nung ®á vµ c¸c t¸c nh©n khÝ ho¸ nh­ kh«ng khÝ vµ n­íc . VÝ dô nÕu cho t¸c nh©n khÝ ho¸ than theo ®­êng tõ d­íi lªn trªn th× kh«ng khÝ sÏ t¸c dông víi than cèc t¹o thµnh khÝ cacbonic (CO2) , ®ång thêi h¬i n­íc còng t¸c dông víi cacbon ®Ó t¹o thµnh cacbonic vµ hi®ro . Nh÷ng khÝ CO vµ H2 t¹o nªn l¹i tiÕp tôc ch¸y ®Ó t¹o ra khÝa CO2 vµ H2O v× m«i tr­êng khÝ tån t¹i ë d¹ng oxy ho¸ . Cµng lªn phÝa trªn l­îng khÝ oxy cµng ------------------------------------------------------------------------------------------- 4 T.g: Phan ViÖt C­êng
  3. §iÒu khiÓn vµ khèng chÕ lß t¹o khÝ ebook@free4vn.org -------------------------------------------------------------------------------------------- gi¶m, m«i tr­êng cña dßng khÝ kh«ng cßn oxy . ChÝnh v× thÕ theo chiÒu cao hµm l­îng CO vµ H2O t¸c dông víi cacbon nung ®á t¹o ra CO vµ H2 . Nh­ vËy ë z«n khö hµm l­îng CO vµ H2 kh¸ cao . C¸c ph¶n øng oxy ho¸ ®Òu to¶ nhiÖt , nhiÖt nµy sÏ cung cÊp cho ph¶n øng khö vµ ®èt nãng cèc . Nhiªn liÖu cµng Èm cµng chøa nhiÒu chÊt bèc th× thêi gian nhiªn liÖu l­u l¹i ë z«n khÝ ho¸ cµng l©u . NghÜa lµ tèc ®é ph¶n øng trong z«n khö phô thuéc rÊt nhiÒu vµo møc ®é chuÈn bÞ nhiªn liÖu . ë ®©y cÇn ph¶i duy tr× nhiÖt ®é ë z«n khÝ ho¸ kho¶ng 1000oC v× ë nhiÖt ®é nµy hÇu hÕt khÝ CO2 ®Òu bÞ khö thµnh oxitcacbon (CO) . NhiÖt ®é cµng cao ph¶n øng khö tiÕn hµnh cµng thuËn lîi . Nh­ vËy khÝ than nhËn ®­îc lµ do s¶n phÈm c¸c ph¶n øng x¶y ra ë z«n khÝ ho¸ vµ c¸c khÝ nhËn ®­îc tõ z«n ch­ng kh« . Thµnh phÇn cña khÝ than khi ra khái z«n khÝ ho¸ còng cã sù thay ®æi . Mét sè khÝ CO vµ H2 cã tham ,/gia ph¶n øng t¹o ra c¸c s¶n phÈm ë d¹ng láng vµ CH4 . Trong c¸c ph¶n øng cã ph¶n øng thu nhiÖt vµ ph¶n øng to¶ nhiÖt , song nÕu yªu cÇu s¶n xuÊt NH3 th× khÝ t¹o ra ph¶i cã yªu cÇu vÒ tû lÖ nh­ sau : ( CO + H2 ) : N2 = 3 : 1 Do vËy ph¶n øng oxy ho¸ (to¶ nhiÖt) vµ ph¶n øng khö (thu nhÖt) lµ kh«ng c©n ®èi . §Ó ®¸p øng nhu cÇu trªn ng­êi ta sö dông hai gi¶i ph¸p sau ®©y : - Dïng kh«ng khÝ giµu oxy vµ h¬i n­íc ®i vµo lß khÝ ho¸ than . L­îng oxy giµu sao cho nhiÖt to¶ ra b»ng nhiÖt thu vµo cña ph¶n øng : H2O + C . - Dïng ph­¬ng ph¸p chÕ khÝ gi¸n ®o¹n theo chu khú 5 b­íc (hiÖn nay nhµ m¸y ph©n ®¹m vµ ho¸ chÊt Hµ B¾c ®ang sö dông ph­¬ng ph¸p nµy) . Trong ®ã gi÷a c¸c giai ®o¹n chÕ khÝ than Èm cã giai ®o¹n thæi giã lµm t¨ng nhiÖt ®é cho tÇng nhiªn liÖu . 3. Nh÷ng ¶nh h­ëng cña nhiªn liÖu tíi qu¸ tr×nh khÝ ho¸ . 3.1 §é Èm cña nhiªn liÖu . NÕu ®é Èm cña nhiªn liÖu cao th× ch¼ng nh÷ng tiªu tèn nhiÖt vµo qu¸ tr×nh bèc h¬i Èm vµ ®èt nãng h¬i Èm ®Õn nhiÖt ®é khÝ lµm gi¶m chÊt l­îng khÝ than . §iÒu ®ã dÉn ®Õn ph¶i tæ chøc líp nhiªn liÖu cã chiÒu cao thÝch hîp hoÆc thay ®æi chÕ ®é khÝ ho¸ . 3.2 ¶nh h­ëng cña nhùa than . ------------------------------------------------------------------------------------------- 5 T.g: Phan ViÖt C­êng
  4. §iÒu khiÓn vµ khèng chÕ lß t¹o khÝ ebook@free4vn.org -------------------------------------------------------------------------------------------- Nhùa than tån t¹i ë d¹ng láng hoÆc h¬i vµ cã ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng khÝ than ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau . V× nhiÖt sinh ra cña nhùa than kh¸ cao (tíi 31400KJ/KG) , v× vËy nÕu nã n»m ë d¹ng h¬i th× chÊt l­îng khÝ than t¨ng lªn nhiÒu .NÕu cã mét ®iÒu kiÖn nµo ®ã (®é Èm hoÆc chiÒu cao líp than kh«ng ®­îc tæ chøc hîp lý) th× than t¸ch ra ë d¹ng láng . Trong tr­êng hîp nµy chÊt l­îng gi¶m xuèng vµ qu¸ tr×nh khÝ ho¸ than gÆp nhiÒu khã kh¨n v× do nhùa than t¸ch ra trong lß lµ kÕt dÝnh c¸c líp nhiªn liÖu . NÕu nhùa than t¸ch ra ë ®­êng èng dÉn sÏ g©y ¸ch t¾c t¹i ®ã . §Æc biÖt víi van ba ng¶ nÕu bÞ kÑt , t¾c th× rÊt nguy hiÓm . ChÝnh v× vËy ph¶i cã thiÕt bÞ t¸ch nhùa than ra khái khÝ than . 3.3 ¶nh h­ëng cña tro xØ . ë vïng d­íi lß tro xØ cã thÓ nãng ®á v× nhiÖt ®é mµ nã tiÕp xóc kh¸ cao . NÕu nhiÖt ®é nãng ch¶y cña xØ than thÊp th× nã sÏ kÕt dÝnh thµnh m¶ng lín lµm c¶n trë qu¸ tr×nh khÝ ho¸ vµ lß bÞ bÞt kÝn mét phÇn hay hÇu hÕt . Lóc ®ã giã sÏ tËp trung ®i vµo nh÷ng vïng ch­a bÞ kÕt dÝnh xØ . §iÒu nµy dÉn ®Õn t¸c nh©n hãa v­ît qu¸ n¨ng l­îng b×nh th­êng ë vïng nµy dÉn ®Õn hµm l­îng CO2 vµ N2 cña khÝ than t¨ng lªn . NÕu qu¸ tr×nh tiÕp diÔn l©u th× nhiÖt ®é t¹i vïng ®ã sÏ t¨ng do kÕt qu¶ cña ph¶n øng to¶ nhiÖt , lµm cho nhiÖt ®é xØ tiÕp tôc t¨ng dÉn ®Õn tª liÖt qu¸ tr×nh khÝ ho¸ than vµ kÐo theo lµm gi¶m nghiªm träng chÊt l­îng khÝ than . Ngoµi ra ®Ó ph¸ xØ ph¶i tèn nhiÒu n¨ng l­îng cho ghi quay ph¸ xØ . §Ó h¹n chÕ hiÖn t­îng kÕt t¶ng ta ph¶i tèi ­u ho¸ vïng khÝ ho¸ than , ®iÒu chØnh nhiÖt ®é vµ mùc n­íc vá kÐt thÝch hîp chèng l¹i sù kÕt dÝnh khi cÇn thiÕt. 3.4 ¶nh h­ëng cña s¶n phÈm ch­ng kh« . Tïy tõng lo¹i nhiªn liÖu mµ s¶n l­îng , s¶n phÈm ch­ng kh« thu ®­îc ë møc ®é kh¸c nhau . NÕu s¶n phÈm ch­ng kh« cµng cao chÊt l­îngkhÝ than cµng t¨ng . 3.5 ¶nh h­ëng cña kÝch th­íc vµ h¹t cèc . KÝch th­íc h¹t than vµ h¹t cèc ®ãng vai trß ®¸ng kÓ trong qu¸ tr×nh khÝ ho¸ than , nÕu kÝch th­íc h¹t nhá th× tæng diÖn tÝch tiÕp xóc bÒ mÆt cña chóng víi t¸c nh©n khÝ ho¸ t¨ng lªn , tèc ®é ph¶n øng t¨ng . Tuy nhiªn nÕu kÝch th­íc h¹t qu¸ nhá hoÆc ®é bÒn c¬ häc kÐm dÉn ®Õn vì vôn th× søc c¶n thuû lùc t¨ng , dÔ g©y bÝ t¾c lß c¶n trë qu¸ tr×nh khÝ ho¸ . Bëi vËy ta ph¶i chän than , tuyÓn chän kÝch th­íc hîp lý . ------------------------------------------------------------------------------------------- 6 T.g: Phan ViÖt C­êng
  5. §iÒu khiÓn vµ khèng chÕ lß t¹o khÝ ebook@free4vn.org -------------------------------------------------------------------------------------------- I_3: C«ng nghÖ s¶n xuÊt khÝ than t¹i lß t¹o khÝ cña c«ng ty ph©n ®¹m vµ ho¸ chÊt Hµ B¾c . 1. HÖ thèng thiÕt bÞ . HÖ thèng thiÕt bÞ chÝnh cña qu¸ tr×nh chÕ t¹o khÝ than cña lß t¹o khÝ ®­îc x©y dùng nh­ h×nh I_3 . Víi mét c«ng ®o¹n bao gåm : - Lß khÝ ho¸ than . - Lß ®èt . - Lß h¬i nhiÖt thõa . - èng khãi . - Mét hÖ thèng dÉn h¬i n­íc qu¸ nhiÖt (0,8at) . Kh«ng khÝ cã ¸p xuÊt P = 2000mmH2O vµ hçn hîp cña chóng còng nh­ c¸c èng dÉn khÝ than nèi gi÷a 5 bé phËn kÓ trªn víi nhau ®Õn tói röa phong råi ®Õn kÐt khÝ . Qu¸ tr×nh ®iÒu khiÓn chÕ khÝ thùc hiÖn qua 5 giai ®o¹n do hÖ thèng ®iÒu khiÓn (c¬ khÝ thuû lùc víi hÖ thèng dÇu cao ¸p) ®¶m nhiÖm . HÖ thèng ®iÒu khiÓn cã nhiÖm vô ®iÒu khiÓn hÖ thèng cao ¸p (hoÆc n­íc cao ¸p) ®ãng më van c«ng nghÖ theo ch­¬ng tr×nh . 2. C«ng nghÖ chÕ khÝ than Èm . KhÝ than Èm dïng lµm khÝ nguyªn liÖu tæng hîp amoniac (NH3) . Qu¸ tr×nh chÕ khÝ ®ßi hái rÊt nhiÒu yªu cÇu vÒ c©n b»ng nhiÖt gi÷a ph¶n øng thu nhiÖt vµ ph¶n øng to¶ nhiÖt (nh­ ®· nãi ë trªn) . ChÝnh v× vËy ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®ã qu¸ tr×nh chÕ khÝ than ®­îc chia thµnh 5 giai ®o¹n sau : - Giai ®o¹n thæi giã . - Giai ®o¹n thæi lªn chÕ khÝ lÇn 1 . - Giai ®o¹n thæi xuèng . - Giai ®o¹n thæi lªn lÇn 2 . - Giai ®o¹n thæi s¹ch . 2.1 Giai ®o¹n thæi giã . Nh­ ta ®· nãi ë trªn , theo yªu cÇu s¶n xuÊt amoniac NH3 th× khÝ t¹o ra ph¶i cã tû lÖ (CO + H2) : N2 = 3 : 1 nªn tû lÖ ph¶n øng to¶ nhiÖt vµ thu nhiÖt trong qu¸ tr×nh khÝ ho¸ kh«ng c©n b»ng . §iÒu nµy dÉn ®Õn ph¶i cã mét giai ®o¹n chÕ khÝ than kh« nh»m t¨ng nhiÖt ®é cho tÇng nhiªn liÖu . ------------------------------------------------------------------------------------------- 7 T.g: Phan ViÖt C­êng
nguon tai.lieu . vn