Xem mẫu
- 9
Chöông
Beå traàm tích
Cöûu Long
vaø
taøi nguyeân
daàu khí
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
1. Giôùi thieäu
Beå traàm tích Cöûu Long naèm chuû yeáu khí Vieät Nam) quan taâm, trieån khai moät
treân theàm luïc ñòa phía Nam Vieät Nam vaø caùch maïnh meõ, ñaëc bieät töø khi thaønh laäp
moät phaàn ñaát lieàn thuoäc khu vöïc cöûa soâng Xí nghieäp Lieân doanh Vietsovpetro (VSP),
Cöûu Long. Beå coù hình baàu duïc, voàng ra veà naêm 1981. Haàu heát caùc loâ ñaõ chia coù chieàu
phía bieån vaø naèm doïc theo bôø bieån Vuõng daøy traàm tích töø khoaûng 2.000 m trôû leân
Taøu - Bình Thuaän. Beå Cöûu Long ñöôïc xem ñeàu ñaõ vaø ñang ñöôïc thaêm doø vaø khai thaùc
laø beå traàm tích kheùp kín ñieån hình cuûa Vieät bôûi caùc coâng ty daàu theo caùc daïng hôïp ñoàng
Nam. Tuy nhieân, neáu tính theo ñöôøng ñaúng kyù vôùi nöôùc chuû nhaø nhö: lieân doanh (VSP),
daøy traàm tích 1.000 m thì beå coù xu höôùng phaân chia saûn phaåm (JVPC, Petronas
môû veà phía ÑB, phía Bieån Ñoâng hieän taïi.
CARIGALI Vietnam, Conoco) hay cuøng
Beå Cöûu Long tieáp giaùp vôùi ñaát lieàn veà phía
ñieàu haønh (Cöûu Long, Hoaøng Long, Hoaøn
Taây Baéc, ngaên caùch vôùi beå Nam Coân Sôn
Vuõ, Lam Sôn, VRJ). Ñeán nay beå Cöûu Long
(NCS) bôûi ñôùi naâng Coân Sôn, phía Taây
ñöôïc xem laø moät beå chöùa daàu lôùn nhaát ôû
Nam laø ñôùi naâng Khorat - Natuna vaø phía
theàm luïc ñòa Vieät Nam vôùi caùc moû ñang
Ñoâng Baéc laø ñôùi caét tröôït Tuy Hoøa ngaên
ñöôïc khai thaùc nhö: Baïch Hoå, Roàng, Raïng
caùch vôùi beå Phuù Khaùnh. Beå coù dieän tích
Ñoâng, Hoàng Ngoïc, Sö Töû Ñen vaø nhieàu
khoaûng 36.000 km2, bao goàm caùc loâ: 9, 15,
moû khaùc ñang ñöôïc thaåm löôïng chuaån bò
16, 17 vaø moät phaàn cuûa caùc loâ: 1, 2, 25 vaø
phaùt trieån nhö: Sö Töû Vaøng, Sö Töû Traéng,
31. Beå ñöôïc boài laáp chuû yeáu bôûi traàm tích
Emerald...
luïc nguyeân Ñeä Tam, chieàu daøy lôùn nhaát
cuûa chuùng taïi trung taâm beå coù theå ñaït tôùi
2. Lòch söû nghieân cöùu, tìm kieám, thaêm
7-8 km (Hình 9.1).
doø vaø khai thaùc daàu khí
Coâng taùc khaûo saùt ñòa vaät lyù taïi beå
Lòch söû tìm kieám thaêm doø daàu khí beå
Cöûu Long ñaõ ñöôïc tieán haønh töø thaäp nieân
Cöûu Long gaén lieàn vôùi lòch söû tìm kieám
70. Ñeán naêm 1975 taïi gieáng khoan saâu tìm
thaêm doø daàu khí cuûa theàm luïc ñòa Nam
kieám ñaàu tieân BH-1X ñaõ phaùt hieän ñöôïc
Vieät Nam. Caên cöù vaøo quy moâ, moác lòch söû
doøng daàu coâng nghieäp ñaàu tieân trong caùt
vaø keát quaû thaêm doø, lòch söû tìm kieám thaêm
keát Miocen döôùi. Keå töø ñoù coâng taùc thaêm
doø daàu khí cuûa beå Cöûu Long ñöôïc chia ra
doø ñòa chaát daàu khí ñaõ ñöôïc Toång cuïc Daàu
khí Vieät Nam (nay laø Toång coâng ty Daàu thaønh 4 giai ñoaïn:
265
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 9.1. Vò trí beå Cöûu Long
2.1. Giai ñoaïn tröôùc naêm 1975 coù tuyeán caét qua beå Cöûu Long.
Trong naêm 1969 US Navy
Ñaây laø thôøi kyø khaûo saùt ñòa vaät lyù khu
Oceanographic cuõng tieán haønh ño song
vöïc nhö töø, troïng löïc vaø ñòa chaán ñeå phaân
song 20.000 km tuyeán ñòa chaán baèng 2 taøu
chia caùc loâ, chuaån bò cho coâng taùc ñaáu thaàu,
R/V E.V Hunt ôû vònh Thaùi Lan vaø phía Nam
kyù hôïp ñoàng daàu khí.
Bieån Ñoâng trong ñoù coù tuyeán caét qua beå
Naêm 1967 US Navy Oceanographic
Cöûu Long.
Office ñaõ tieán haønh khaûo saùt töø haøng khoâng
Ñaàu naêm 1970, coâng ty Ray
gaàn khaép laõnh thoå Mieàn Nam.
Geophysical Mandrel laïi tieán haønh ño ñôït
Naêm 1967-1968 hai taøu Ruth vaø Maria
hai ôû Nam Bieån Ñoâng vaø doïc bôø bieån 8.639
cuûa Alpine Geophysical Corporation ñaõ
km, ñaûm baûo maïng löôùi côõ 30 km x 50 km,
tieán haønh ño 19500 km tuyeán ñòa chaán ôû
keát hôïp giöõa caùc phöông phaùp töø, troïng löïc
phía Nam Bieån Ñoâng trong ñoù coù tuyeán caét
vaø haøng khoâng trong ñoù coù tuyeán caét qua
qua beå Cöûu Long.
beå Cöûu Long.
Naêm 1969 Coâng ty Ray Geophysical
Naêm 1973-1974 ñaõ ñaáu thaàu treân 11 loâ,
Mandrel ñaõ tieán haønh ño ñòa vaät lyù bieån
trong ñoù coù 3 loâ thuoäc beå Cöûu Long laø 09,
baèng taøu N.V.Robray I ôû vuøng theàm luïc
15 vaø 16.
ñòa Mieàn Nam vaø vuøng phía Nam cuûa Bieån
Ñoâng vôùi toång soá 3482km tuyeán trong ñoù Naêm 1974, coâng ty Mobil truùng thaàu
266
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
treân loâ 09 ñaõ tieán haønh khaûo saùt ñòa vaät lyù, coâng nghieäp.
chuû yeáu laø ñòa chaán phaûn xaï, coù töø vaø troïng
2.3. Giai ñoaïn 1980 ñeán 1988
löïc vôùi khoái löôïng laø 3.000 km tuyeán. Vaøo
Coâng taùc tìm kieám, thaêm doø daàu khí
cuoái naêm 1974 vaø ñaàu naêm 1975 Coâng ty
ôû theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam trong giai
Mobil ñaõ khoan gieáng khoan tìm kieám ñaàu
ñoaïn naøy ñöôïc trieån khai roäng khaép, nhöng
tieân trong beå Cöûu Long, BH-1X ôû phaàn
taäp trung chuû yeáu vaøo moät ñôn vò, ñoù laø Xí
ñænh cuûa caáu taïo Baïch Hoå. Keát quaû thöû
nghieäp lieân doanh Vietsovpetro. Naêm 1980
væa ñoái töôïng caùt keát Miocen döôùi ôû chieàu
taøu nghieân cöùu POISK ñaõ tieán haønh khaûo
saâu 2.755-2.819m ñaõ cho doøng daàu coâng
saùt 4.057 km tuyeán ñòa chaán MOB - ñieåm
nghieäp, löu löôïng daàu ñaït 342m3/ngaøy [36].
saâu chung, töø vaø 3.250 km tuyeán troïng löïc.
Keát quaû naøy ñaõ khaúng ñònh trieån voïng vaø
Keát quaû cuûa ñôït khaûo saùt naøy ñaõ phaân chia
tieàm naêng daàu khí cuûa beå Cöûu Long.
ra ñöôïc taäp ñòa chaán B (CL4-1, CL4-2), C
2.2. Giai ñoaïn 1975-1979
(CL5-1), D (CL5-2), E (CL5-3) vaø F (CL6-
Naêm 1976, Coâng ty ñòa vaät lyù CGG cuûa
2), ñaõ xaây döïng ñöôïc moät soá sô ñoà caáu taïo
Phaùp khaûo saùt 1.210,9 km theo caùc con soâng
dò thöôøng töø vaø troïng löïc Bouguer.
cuûa ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø vuøng ven
Naêm 1981 taøu nghieân cöùu Iskatel ñaõ
bieån Vuõng Taøu-Coân Sôn. Keát quaû cuûa coâng
tieán haønh khaûo saùt ñòa vaät lyù vôùi maïng löôùi
taùc khaûo saùt ñòa chaán ñaõ xaây döïng ñöôïc caùc
2x2,2 - 3x2-3 km ñòa chaán MOB-OΓT-48,
taàng phaûn xaï chính: töø CL20 ñeán CL80 vaø
troïng löïc, töø ôû phaïm vi loâ 09 , 15 vaø 16 vôùi
khaúng ñònh söï toàn taïi cuûa beå Cöûu Long vôùi
toång soá 2.248 km.
moät maët caét traàm tích Ñeä Tam daøy.
Naêm 1983-1984 taøu vieän só Gamburxev
Naêm 1978 coâng ty Geco (Na Uy) thu
ñaõ tieán haønh khaûo saùt 4.000 km tuyeán ñòa
noå ñòa chaán 2D treân loâ 10, 09, 16, 19, 20,
chaán ñeå nghieân cöùu phaàn saâu nhaát cuûa beå
21 vôùi toång soá 11.898,5 km vaø laøm chi tieát
Cöûu Long.
treân caáu taïo Baïch Hoå vôùi maïng löôùi tuyeán
Trong thôøi gian naøy XNLD Vietsovpetro
2x2 vaø 1x1 km. Rieâng ñoái vôùi loâ 15, coâng
ñaõ khoan 4 gieáng treân caùc caáu taïo Baïch Hoå
ty Deminex ñaõ hôïp ñoàng vôùi Geco khaûo saùt
vaø Roàng: R-1X, BH-3X, BH-4X, BH-5X vaø
3.221,7 km tuyeán ñòa chaán vôùi maïng löôùi
TÑ-1X treân caáu taïo Tam Ñaûo. Tröø TÑ-1X
3,5 x 3,5 km treân loâ 15 vaø caáu taïo Cöûu Long
taát caû 4 gieáng coøn laïi ñeàu phaùt hieän væa daàu
(nay laø Raïng Ñoâng). Caên cöù vaøo keát quaû
coâng nghieäp töø caùc væa caùt keát Miocen döôùi
minh giaûi taøi lieäu ñòa chaán naøy Deminex
vaø Oligocen (BH-4X).
ñaõ khoan 4 gieáng khoan tìm kieám treân caùc
Cuoái giai ñoaïn 1980 - 1988 ñöôïc ñaùnh
caáu taïo trieån voïng nhaát Traø Taân (15-A-
daáu baèng vieäc Vietsovpetro ñaõ khai thaùc
1X), Soâng Ba (15-B-1X), Cöûu Long (15-
nhöõng taán daàu töø 2 ñoái töôïng khai thaùc
C-1X) vaø Ñoàng Nai (15-G-1X). Keát quûa
Miocen, Oligocen döôùi cuûa moû Baïch Hoå
khoan caùc gieáng naøy ñeàu gaëp caùc bieåu hieän
vaøo naêm 1986 vaø phaùt hieän ra daàu trong ñaù
daàu khí trong caùt keát tuoåi Miocen sôùm vaø
Oligocen, nhöng doøng khoâng coù yù nghóa moùng granit nöùt neû vaøo thaùng 9 naêm 1988.
267
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
2.4. Giai ñoaïn 1989 ñeán nay (loâ 15.1), Topaz North, Diamond, Pearl,
Emerald (loâ 01), Caù Ngöø Vaøng (loâ 09.2),
Ñaây laø giai ñoaïn phaùt trieån maïnh meõ
Voi Traéng (loâ 16.1), Ñoâng Roàng, Ñoâng
nhaát coâng taùc tìm kieám, thaêm doø vaø khai
Nam Roàng (loâ 09-1). Trong soá phaùt hieän
thaùc daàu khí ôû beå Cöûu Long. Vôùi söï ra ñôøi
naøy coù 5 moû daàu: Baïch Hoå, Roàng (bao goàm
cuûa Luaät Ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø Luaät Daàu
caû Ñoâng Roàng vaø Ñoâng Nam Roàng), Raïng
Khí, haøng loaït caùc coâng ty daàu nöôùc ngoaøi
Ñoâng, Sö Töû Ñen, Hoàng Ngoïc hieän ñang
ñaõ kyù hôïp ñoàng phaân chia saûn phaåm hoaëc
ñöôïc khai thaùc, vôùi toång saûn löôïng khoaûng
cuøng ñaàu tö vaøo caùc loâ môû vaø coù trieån voïng
45.000 taán/ngaøy. Toång löôïng daàu ñaõ thu
taïi beå Cöûu Long. Ñeán cuoái naêm 2003 ñaõ
hoài töø 5 moû töø khi ñöa vaøo khai thaùc cho
coù 9 hôïp ñoàng tìm kieám thaêm doø ñöôïc kyù
ñeán ñaàu naêm 2005 khoaûng 170 trieäu taán.
keát treân caùc loâ: 09-1, 09-2, 09-3, 01&02,
01&02/96, 15-1, 15-2, 16-1, 16-2, 17.
3. Caùc yeáu toá caáu truùc vaø lòch söû phaùt
Trieån khai caùc hôïp ñoàng ñaõ kyù veà coâng
trieån ñòa chaát
taùc khaûo saùt ñòa vaät lyù thaêm doø, caùc coâng ty
daàu khí ñaõ kyù hôïp ñoàng vôùi caùc coâng ty dòch 3.1. Caùc yeáu toá caáu truùc
vuï khaûo saùt ñòa chaán coù nhieàu kinh nghieäm
Vieäc phaân chia caùc ñôn vò caáu taïo ñöôïc
treân theá giôùi nhö: CGG, Geco-Prakla,
döïa treân ñaëc ñieåm caáu truùc ñòa chaát cuûa töøng
Western Geophysical Company, PGS v.v.
khu vöïc vôùi söï khaùc bieät veà chieàu daøy traàm
Haàu heát caùc loâ trong beå ñaõ ñöôïc khaûo saùt
tích vaø thöôøng ñöôïc giôùi haïn bôûi nhöõng ñöùt
ñòa chaán tæ mæ khoâng chæ phuïc vuï cho coâng
gaõy hoaëc heä thoáng ñöùt gaõy coù bieân ñoä ñaùng
taùc thaêm doø maø caû cho coâng taùc chính xaùc
keå. Neáu coi Beå Cöûu Long laø ñôn vò caáu truùc
moâ hình væa chöùa. Khoái löôïng khaûo saùt ñòa
baäc 1 thì caáu truùc baäc 2 cuûa beå bao goàm caùc
chaán trong giai ñoaïn naøy, 2D laø 21.408 km
ñôn vò caáu taïo sau: truõng phaân dò Baïc Lieâu;
vaø 3D laø 7.340,6 km2. Khaûo saùt ñòa chaán 3D
truõng phaân dò Caø Coái; ñôùi naâng Cöûu Long;
ñöôïc tieán haønh treân haàu heát caùc dieän tích
ñôùi naâng Phuù Quyù (phaàn luùn chìm keùo daøi
coù trieån voïng vaø treân taát caû caùc vuøng moû ñaõ
khoái naâng Coân Sôn) vaø truõng chính beå Cöûu
phaùt hieän.
Long. Ranh giôùi phaân chia caùc ñôn vò caáu
Trong lónh vöïc xöû lyù taøi lieäu ñòa chaán
taïo ñöôïc theå hieän treân hình 9.2.
3D coù nhöõng tieán boä roõ reät khi aùp duïng quy
Truõng phaân dò Baïc Lieâu laø moät truõng
trình xöû lyù dòch chuyeån thôøi gian vaø ñoä saâu
nhoû naèm ôû phaàn cuoái Taây Nam cuûa beå
tröôùc coäng (PSTM, PSDM).
Cöûu Long vôùi dieän tích khoaûng 3600 km2.
Cho ñeán heát naêm 2003 toång soá gieáng
Gaàn moät nöûa dieän tích cuûa truõng thuoäc loâ
khoan thaêm doø, thaåm löôïng vaø khai thaùc ñaõ
31, phaàn coøn laïi thuoäc phaàn nöôùc noâng vaø
khoan ôû beå Cöûu Long khoaûng 300 gieáng,
ñaát lieàn. Truõng coù chieàu daøy traàm tích Ñeä
trong ñoù rieâng Vietsovpetro chieám treân
Tam khoâng lôùn khoaûng 3km vaø bò chia caét
70%.
bôûi caùc ñöùt gaõy thuaän coù phöông TB-ÑN.
Baèng keát quaû khoan nhieàu phaùt hieän
Trong truõng coù khaû naêng baét gaëp traàm tích
daàu khí ñaõ ñöôïc xaùc ñònh: Raïng Ñoâng (loâ
15.2), Sö Töû Ñen, Sö Töû Vaøng, Sö Töû Traéng nhö trong truõng phaân dò Caø Coái.
268
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
Hình 9.2. Sô ñoà phaân vuøng kieán taïo Beå Cöûu Long
Truõng phaân dò Caø Coái naèm chuû yeáu ôû ñöôïc xem nhö moät ñôn vò caáu thaønh cuûa beå
Cöûu Long.
khu vöïc cöûa soâng Haäu coù dieän tích raát nhoû
Ñôùi naâng Phuù Quyù ñöôïc xem nhö phaàn
vaø chieàu daøy traàm tích khoâng lôùn, treân döôùi
keùo daøi cuûa ñôùi naâng Coân Sôn veà phía Ñoâng
2000 m. Taïi ñaây ñaõ khoan gieáng khoan CL-
Baéc, thuoäc loâ 01 vaø 02. Ñaây laø ñôùi naâng coå,
1X vaø môû ra heä taàng Caø Coái. Truõng bò phaân
coù vai troø kheùp kín vaø phaân taùch beå Cöûu
caét bôûi caùc ñöùt gaõy kieán taïo coù phöông ÑB-
Long vôùi phaàn phía Baéc cuûa beå Nam Coân
TN, gaàn nhö vuoâng goùc vôùi phöông cuûa ñöùt
Sôn. Tuy nhieân, vaøo giai ñoaïn Neogen - Ñeä
gaõy trong truõng phaân dò Baïc Lieâu.
Ñôùi naâng Cöûu Long naèm veà phía Töù thì dieän tích naøy laïi thuoäc phaàn môû cuûa
beå Cöûu Long. Chieàu daøy traàm tích thuoäc
Ñoâng cuûa truõng phaân dò Baïc Lieâu vaø Caø
khu vöïc ñôùi naâng naøy dao ñoäng töø 1.5 ñeán
Coái, phaân taùch 2 truõng naøy vôùi truõng chính
2 km. Caáu truùc cuûa ñôùi bò aûnh höôûng khaù
cuûa beå Cöûu Long. Ñôùi naâng coù chieàu daøy
maïnh bôûi hoaït ñoäng nuùi löûa, keå caû nuùi löûa
traàm tích khoâng ñaùng keå, chuû yeáu laø traàm
treû.
tích heä taàng Ñoàng Nai vaø Bieån Ñoâng. Ñôùi
Truõng chính beå Cöûu Long. Ñaây laø phaàn
naâng khoâng coù tieàn ñeà, daáu hieäu daàu khí vì
luùn chìm chính cuûa beå, chieám tôùi 3/4dieän
vaäy ñaõ khoâng ñöôïc nghieân cöùu chi tieát vaø
tích beå, goàm caùc loâ 15, 16 vaø moät phaàn caùc
khoâng xaùc ñònh söï phaùt trieån caùc ñöùt gaõy
loâ 01, 02, 09, 17. Theo ñöôøng ñaúng daøy 2
kieán taïo.
km thì Truõng chính beå Cöûu Long theå hieän
Caùc ñôn vò caáu truùc vöøa neâu ñöôïc xem
roõ neùt laø moät beå kheùp kín coù daïng traêng
laø raát ít hoaëc khoâng coù trieån voïng daàu khí,
khuyeát vôùi voøng cung höôùng ra veà phía
vì vaäy chuùng ít khi ñöôïc ñeà caäp ñeán trong
Ñoâng Nam. Toaøn boä trieån voïng daàu khí
caùc coâng trình nghieân cöùu vaø ñoâi khi khoâng
269
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 9.3. Maët caét ngang truõng chính beå Cöûu Long
ñeàu taäp trung ôû truõng naøy. Vì vaäy, caáu truùc taïo coù phöông ÑB-TN vaø aù vó tuyeán taïo
cuûa truõng ñöôïc nghieân cöùu khaù chi tieát vaø neân caùc caáu taïo ñòa phöông nhö caáu taïo
ñöôïc phaân chia ra thaønh caùc ñôn vò caáu truùc Amethyst, Caù OÂng Ñoâi, Opal, Soùi.
Truõng Ñoâng Baéc, ñaây laø truõng saâu
nhoû hôn nhö moät beå ñoäc laäp thöïc thuï. Caùc
ñôn vò caáu taïo baäc 3 goàm: truõng Ñoâng Baéc; nhaát, chieàu daøy traàm tích coù theå ñaït tôùi 8
truõng Taây Baïch Hoå; truõng Ñoâng Baïch Hoå; km. Truõng coù phöông keùo daøi doïc theo truïc
söôøn nghieâng Taây Baéc; söôøn nghieâng Ñoâng chính cuûa beå, naèm keïp giöõa hai ñôùi naâng
Nam; ñôùi naâng Trung Taâm; ñôùi naâng phía vaø chòu khoáng cheá bôûi heä thoáng caùc ñöùt gaõy
Baéc; ñôùi naâng phía Ñoâng; ñôùi phaân dò Ñoâng chính höôùng ÑB-TN.
Truõng Taây Baïch Hoå. Trong moät soá taøi
Baéc; ñôùi phaân dò Taây Nam (Hình 9.3).
Söôøn nghieâng Taây Baéc laø daûi söôøn bôø lieäu truõng naøy ñöôïc gheùp chung vôùi truõng
Taây Baéc cuûa beå keùo daøi theo höôùng ÑB- Ñoâng Baéc. Tuy nhieân, veà ñaëc thuø kieán taïo
TN, chieàu daøy traàm tích taêng daàn veà phía giöõa 2 truõng coù söï khaùc bieät ñaùng keå ñaëc
Taây Nam töø 1 ñeán 2.5 km. Söôøn nghieâng bieät laø phöông cuûa caùc ñöùt gaõy chính. Truõng
bò caét xeû bôûi caùc ñöùt gaõy kieán taïo coù höôùng Taây Baïch Hoå bò khoáng cheá bôûi caùc ñöùt gaõy
ÑB-TN hoaëcTB-ÑN, taïo thaønh caùc muõi kieán taïo coù phöông aù vó tuyeán, taïo söï gaáp
nhoâ. Traàm tích Ñeä Tam cuûa beå thöôøng coù khuùc cuûa beå. Chieàu daøy traàm tích cuûa truõng
xu höôùng vaùt nhoïn vaø gaù ñaùy leân moùng coå naøy coù theå ñaït tôùi 7.5 km.
Truõng Ñoâng Baïch Hoå naèm keïp giöõa
granitoid tröôùc Kainozoi.
Söôøn nghieâng Ñoâng Nam laø daûi söôøn ñôùi naâng Trung Taâm veà phía Taây, söôøn
bôø Ñoâng Nam cuûa beå, tieáp giaùp vôùi ñôùi nghieâng Ñoâng Nam veà phía Ñ-ÑN vaø ñôùi
naâng Coân Sôn. Traàm tích cuûa ñôùi naøy coù naâng Ñoâng Baéc veà phía Baéc. Truõng coù
xu höôùng vaùt nhoïn vaø gaù ñaùy vôùi chieàu daøy chieàu daøy traàm tích ñaït tôùi 7 km vaø laø moät
dao ñoäng töø 1 ñeán 2.5 km. Söôøn nghieâng trong ba trung taâm taùch giaõn cuûa beå.
Ñôùi naâng Trung Taâm laø ñôùi naâng naèm
naøy cuõng bò phöùc taïp bôûi caùc ñöùt gaõy kieán
270
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
Hình 9.4. Baûn ñoà caáu truùc maët moùng Beå Cöûu Long
keïp giöõa hai truõng Ñoâng vaø Taây Baïch Hoå Veà phía TB ñôùi naâng bò ngaên caùch vôùi Söôøn
vaø ñöôïc giôùi haïn bôûi caùc ñöùt gaõy coù bieân nghieâng Taây Baéc bôûi moät ñòa haøo nhoû coù
ñoä lôùn vôùi höôùng ñoå chuû yeáu veà phía Ñoâng chieàu daøy traàm tích khoaûng 6 km. Ñôùi naâng
Nam. Ñôùi naâng bao goàm caùc caáu taïo döông bao goàm caáu taïo Vöøng Ñoâng vaø daûi naâng
vaø coù lieân quan ñeán nhöõng khoái naâng coå cuûa keùo daøi veà phía Ñoâng Baéc.
Ñôùi naâng phía Ñoâng chaïy daøi theo
moùng tröôùc Kainozoi nhö: Baïch Hoå, Roàng.
Caùc caáu taïo bò chi phoái khoâng chæ bôûi caùc höôùng ÑB-TN, phía TB ngaên caùch vôùi truõng
ñöùt thuaän hình thaønh trong quaù trình taùch ÑB bôûi heä thoáng nhöõng ñöùt gaõy coù phöông
giaõn, maø coøn bôûi caùc ñöùt gaõy tröôït baèng vaø aù vó tuyeán vaø ÑB-TN, phía ÑN ngaên caùch
chôøm nghòch do aûnh höôûng cuûa söï sieát eùp vôùi ñôùi phaân dò Ñoâng Baéc bôûi voõng nhoû,
vaøo Oligocen muoän. xem nhö phaàn keùo daøi cuûa truõng Ñoâng Baïch
Ñôùi naâng phía Taây Baéc naèm veà phía Hoå veà phía ÑB. Treân ñôùi naâng ñaõ phaùt hieän
Taây Baéc truõng Ñoâng Baéc vaø ñöôïc khoáng ñöôïc caùc caáu taïo döông nhö: Raïng Ñoâng,
cheá bôûi caùc ñöùt gaõy chính phöông ÑB-TN. Phöông Ñoâng vaø Jade.
271
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 9.5. Baûn ñoà caáu truùc trong Oligocen treân - CL52 Beå Cöûu Long
Ñôùi phaân dò Ñoâng Baéc (phaàn ñaàu Ñoâng Caùc caáu taïo ñòa phöông döông baäc 4
Baéc cuûa beå) naèm keïp giöõa ñôùi naâng Ñoâng laø ñoái töôïng tìm kieám vaø thaêm doø daàu khí
Phuù Quyù vaø Söôøn nghieâng Taây Baéc. Ñaây laø chính cuûa beå.
khu vöïc coù chieàu daøy traàm tích trung bình
3.2. Lòch söû phaùt trieån ñòa chaát
vaø bò phaân dò maïnh bôûi caùc heä thoáng ñöùt
Nhö ñaõ neâu trong chöông 5, beå traàm tích
gaõy coù ñöôøng phöông TB-ÑN, aù kinh tuyeán
Cöûu Long laø beå rift noäi luïc ñieån hình. Beå
vaø aù vó tuyeán taïo thaønh nhieàu ñòa haøo, ñòa
ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån treân maët ñaù
luyõ nhoû (theo beà maët moùng). Moät soá caùc
keát tinh tröôùc Kainozoi (thöôøng ñöôïc goïi laø
caáu taïo döông ñòa phöông ñaõ xaùc ñònh nhö:
maët moùng). Ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa beå theå
Hoàng Ngoïc, Pearl, Turquoise, Diamond,
hieän treân baûn ñoà caáu truùc maët moùng - CL80
Agate.
(Hình 9.4). Caùc baûn ñoà caáu truùc maët khoâng
Ñôùi phaân dò Taây Nam naèm veà ñaàu Taây
chænh hôïp trong Oligocen treân - CL52 (Hình
Nam cuûa truõng chính. Khaùc vôùi ñôùi phaân dò
9.5), noùc Oligocen - CL50 (Hình 9.6) vaø noùc
ÑB, ñôùi naøy bò phaân dò maïnh bôûi heä thoáng
Miocen döôùi - CL40 (Hình 9.7), coù theå thaáy
nhöõng ñöùt gaõy vôùi ñöôøng phöông chuû yeáu
roõ quaù trình phaùt trieån beå.
laø aù vó tuyeán taïo thaønh nhöõng ñòa haøo, ñòa
Thôøi kyø tröôùc taïo rift. Tröôùc Ñeä Tam,
luyõ, hoaëc baùn ñòa haøo, baùn ñòa luyõ xen keõ
ñaëc bieät töø Jura muoän ñeán Paleocen laø
nhau. Nhöõng caáu taïo coù quy moâ lôùn trong
thôøi gian thaønh taïo vaø naâng cao ñaù moùng
ñôùi naøy phaûi keå ñeán: Ñu Ñuû, Tam Ñaûo, Baø
Ñen vaø Ba Vì. magma xaâm nhaäp (caùc thaønh taïo naèm döôùi
272
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
Hình 9.6. Baûn ñoà caáu truùc noùc Oligocen - CL50 Beå Cöûu Long
Hình 9.7. Baûn ñoà caáu truùc noùc Mioocen döôùi- CL40 Beå Cöûu Long
273
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Ñoâng Nam theo caùc ñöùt gaõy tröôït baèng lôùn
caùc traàm tích Kainozoi ôû beå Cöûu Long). Caùc
nhö ñöùt gaõy Soâng Hoàng, Soâng Haäu-Three
ñaù naøy gaëp raát phoå bieán ôû haàu khaép luïc ñòa
Pagoda [25, 26], vôùi xu theá tröôït traùi ôû phía
Nam Vieät Nam. Thaønh phaàn cuûa ñaù moùng
Baéc vaø tröôït phaûi ôû phía Nam taïo neân caùc
keát tinh beå Cöûu Long ñöôïc moâ taû trong muïc
truõng Ñeä Tam treân caùc ñôùi khaâu ven rìa,
4 cuûa chöông naøy.
trong ñoù coù beå Cöûu Long. Keát quaû laø ñaõ
Do aûnh höôûng cuûa quaù trình va maûng
hình thaønh caùc heä thoáng ñöùt gaõy khaùc coù
AÁn Ñoä vaøo maûng AÂu-AÙ vaø hình thaønh ñôùi
höôùng gaàn ÑB-TN. Nhö vaäy, trong beå Cöûu
huùt chìm doïc cung Sunda (50-43.5 trieäu
Long beân caïnh höôùng ÑB-TN coøn coù caùc
naêm). Caùc thaønh taïo ñaù xaâm nhaäp, phun
heä ñöùt gaõy coù höôùng caän keà chuùng.
traøo Mesozoi muoän-Kainozoi sôùm vaø traàm
Trong Oligocen giaõn ñaùy bieån theo
tích coå tröôùc ñoù ñaõ traûi qua thôøi kì daøi boùc
höôùng B-N taïo Bieån Ñoâng baét ñaàu töø 32tr.
moøn, giaäp vôõ khoái taûng, caêng giaõn khu vöïc
naêm. Truïc giaõn ñaùy bieån phaùt trieån laán daàn
höôùng TB-ÑN. Söï phaùt trieån caùc ñai maïch
xuoáng TN vaø ñoåi höôùng töø Ñ-T sang ÑB-
lôùn, keùo daøi coù höôùng ñoâng baéc - taây nam
TN vaøo cuoái Oligocen. Caùc quaù trình naøy
thuoäc phöùc heä Cuø Moâng vaø Phan Rang tuoåi
ñaõ gia taêng caùc hoaït ñoäng taùch giaõn vaø ñöùt
tuyeät ñoái 60-30 tr.n ñaõ minh chöùng cho ñieàu
gaõy ôû beå Cöûu Long trong Oligocen vaø neùn
ñoù. Ñaây laø giai ñoaïn san baèng ñòa hình tröôùc
eùp vaøo cuoái Oligocen.
khi hình thaønh beå traàm tích Cöûu Long. Ñòa
Do caùc hoaït ñoäng kieán taïo neâu treân, ôû
hình beà maët boùc moøn cuûa moùng keát tinh
beå Cöûu Long caùc ñöùt gaõy chính ñieån hình laø
trong phaïm vi khu vöïc beå luùc naøy khoâng
caùc ñöùt gaõy daïng gaøu xuùc, phöông ÑB - TN
hoaøn toaøn baèng phaúng, coù söï ñan xen giöõa
caém veà ÑN, moät soá coù höôùng Ñ - T, nhieàu
caùc thung luõng vaø ñoài, nuùi thaáp. Chính hình
baùn ñòa haøo, ñòa haøo cuøng höôùng phaùt trieån
thaùi ñòa hình maët moùng naøy ñoùng vai troø
theo caùc ñöùt gaõy ñöôïc hình thaønh. Caùc baùn
khaù quan troïng trong vieäc phaùt trieån traàm
ñòa haøo, ñòa haøo naøy ñöôïc laáp ñaày nhanh
tích lôùp phuû keá thöøa vaøo cuoái Eocen, ñaàu
baèng caùc traàm tích vuïn thoâ, phun traøo chuû
Oligocen.
Thôøi kyø ñoàng taïo rift. Ñöôïc khôûi ñaàu yeáu thaønh phaàn bazô - trung tính vaø traàm
tích tröôùc nuùi. Trong thôøi gian ñaàu taïo beå coù
vaøo cuoái Eocen, ñaàu Oligocen do taùc ñoäng
leõ do chuyeån ñoäng suït luùn khoái taûng, phaân
cuûa caùc bieán coá kieán taïo vöøa neâu vôùi höôùng
dò neân taïi caùc ñôùi truõng khaùc nhau coù theå
caêng giaõn chính laø TB-ÑN. Haøng loaït ñöùt
coù caùc thôøi kì giaùn ñoaïn, baøo moøn traàm tích
gaõy höôùng ÑB-TN ñaõ ñöôïc sinh thaønh do
khaùc nhau. Do khu vöïc tích tuï traàm tích vaø
suït luùn maïnh vaø caêng giaõn. Caùc ñöùt gaõy
cung caáp traàm tích naèm keá caän nhau neân
chính laø nhöõng ñöùt gaõy daïng gaøu xuùc,
thaønh phaàn traàm tích ôû caùc ñôùi truõng khaùc
caém veà ÑN. Coøn caùc ñöùt gaõy höôùng ÑB-
nhau coù theå khaùc bieät nhau. Ñaëc ñieåm phaùt
TN laïi do taùc ñoäng bôûi caùc bieán coá kieán
trieån caùc beà maët khoâng chænh hôïp ôû thôøi kì
taïo khaùc. Nhö ñaõ neâu trong chöông 4, vaøo
naøy mang tính ñòa phöông cao vaø caàn ñöôïc
ñaàu Kainozoi do söï va maïnh ôû goùc hoäi tuï
löu yù khi tieán haønh lieân keát, ñoái saùnh thaïch
Taây Taïng giöõa caùc maûng AÁn Ñoä vaø AÂu-AÙ
ñòa taàng. Vaøo Oligocen sôùm, bao quanh vaø
laøm vi maûng Indosinia bò thuùc troài xuoáng
274
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
[18].
naèm gaù leân caùc khoái nhoâ moùng keát tinh phoå
Caùc neáp uoán trong traàm tích Oligocen
bieán laø traàm tích nguoàn luïc ñòa - soâng ngoøi
ôû beå Cöûu Long ñöôïc hình thaønh vôùi boán cô
vaø ñaàm hoà, vôùi caùc taäp seùt daøy ñeán moät vaøi
cheá chính:
chuïc meùt (nhö treân caáu taïo Sö Töû Traéng vaø
1. Neáp uoán gaén vôùi ñöùt gaõy caêng giaõn phaùt
caùnh Ñoâng Baéc moû Baïch Hoå).
trieån ôû caùnh suït cuûa caùc ñöùt gaõy chính
Quaù trình taùch giaõn tieáp tuïc phaùt trieån
vaø thöôøng thaáy ôû rìa caùc ñôùi truõng.
laøm cho beå luùn chìm saâu, roäng hôn. Caùc hoà,
2. Phuû chôøm cuûa traàm tích Oligocen leân
truõng tröôùc nuùi tröôùc ñoù ñöôïc môû roäng, saâu
treân caùc khoái moùng cao. Ñaây laø ñaëc
daàn vaø lieân thoâng nhau vaø coù cheá ñoä traàm
ñieåm phoå bieán nhaát ôû beå Cöûu Long, caùc
tích khaù ñoàng nhaát. Caùc taàng traàm tích hoà
caáu taïo Raïng Ñoâng, Hoàng Ngoïc, Sö Töû
daøy, phaân boá roäng ñöôïc xeáp vaøo heä taàng
Ñen, Sö Töû Vaøng vaø Baïch Hoå, Roàng vaø
Traø Taân ñöôïc thaønh taïo, maø chuû yeáu laø seùt
v.v... ñeàu thuoäc kieåu naøy.
giaøu vaät chaát höõu cô maøu naâu, naâu ñen tôùi
3. Caùc caáu taïo hình hoa ñöôïc thaønh taïo
ñen. Caùc hoà phaùt trieån trong caùc ñòa haøo
vaøo Oligocen muoän vaø chæ ñöôïc phaùt
rieâng bieät ñöôïc lieân thoâng nhau, môû roäng
hieän ôû trong caùc ñòa haøo chính (caáu taïo
daàn vaø coù höôùng phaùt trieån keùo daøi theo
Gioù Ñoâng, Soâng Ba (15B) vaø v.v.).
phöông ÑB-TN, ñaây cuõng laø phöông phaùt
4. Caùc neáp loài, baùn loài gaén vôùi nghòch
trieån öu theá cuûa heä thoáng ñöùt gaõy môû beå.
ñaûo traàm tích ñöôïc thaønh taïo vaøo cuoái
Caùc traàm tích thuoäc taàng Traø Taân döôùi coù
Oligocen, ñöôïc phaùt hieän ôû phía Baéc
dieän phaân boá heïp, thöôøng vaéng maët ôû phaàn
truõng Trung taâm.
rìa beå, phaàn keà vôùi caùc khoái cao ñòa luõy vaø
Söï keát thuùc hoaït ñoäng cuûa phaàn lôùn caùc
coù daïng neâm ñieån hình, chuùng phaùt trieån
ñöùt gaõy vaø khoâng chænh hôïp goùc roäng lôùn ôû
doïc theo caùc ñöùt gaõy vôùi beà daøy thay ñoåi
noùc traàm tích Oligocen ñaõ ñaùnh daáu söï keát
nhanh. Caùc traàm tích giaøu seùt cuûa taàng Traø
thuùc thôøi kyø ñoàng taïo rift.
Taân giöõa ñöôïc tích tuï sau ñoù, phaân boá roäng
Thôøi kyø sau taïo rift. Vaøo Miocen sôùm,
hôn, bao phuû treân haàu khaép caùc khoái cao
quaù trình giaõn ñaùy Bieån Ñoâng theo phöông
trong beå vaø caùc vuøng caän rìa beå.
TB-ÑN ñaõ yeáu ñi vaø nhanh choùng keát thuùc
Hoaït ñoäng eùp neùn vaøo cuoái Oligocen
vaøo cuoái Miocen sôùm (17tr. naêm), tieáp theo
muoän ñaõ ñaåy troài caùc khoái moùng saâu, gaây
laø quaù trình nguoäi laïnh voû. Trong thôøi kì
nghòch ñaûo trong traàm tích Oligocen ôû trung
ñaàu Miocen sôùm caùc hoaït ñoäng ñöùt gaõy vaãn
taâm caùc ñôùi truõng chính, laøm taùi hoaït ñoäng
coøn xaûy ra yeáu vaø chæ chaám döùt hoaøn toaøn
caùc ñöùt gaõy thuaän chính ôû daïng eùp chôøm,
töø Miocen giöõa - Hieän taïi. Caùc traàm tích
tröôït baèng vaø taïo neân caùc caáu truùc “troài”,
cuûa thôøi kì sau rift coù ñaëc ñieåm chung laø:
caùc caáu taïo döông/aâm hình hoa, phaùt sinh
phaân boá roäng, khoâng bò bieán vò, uoán neáp vaø
caùc ñöùt gaõy nghòch ôû moät soá nôi nhö treân
gaàn nhö naèm ngang.
caáu taïo Raïng Ñoâng, phía Taây caáu taïo Baïch
Tuy nhieân, ôû beå Cöûu Long caùc quaù trình
Hoå vaø moät soá khu vöïc moû Roàng. Ñoàng thôøi
naøy vaãn gaây ra caùc hoaït ñoäng taùi caêng giaõn
xaûy ra hieän töôïng baøo moøn vaø vaùt moûng
yeáu, luùn chìm töø töø trong Miocen sôùm vaø
maïnh caùc traàm tích thuoäc taàng Traø Taân treân
275
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
chuyeån vaøo vuøng beå Cöûu Long vaø xa hôn
hoaït ñoäng nuùi löûa ôû moät soá nôi, ñaëc bieät
ôû phaàn Ñoâng Baéc beå. Vaøo cuoái Miocen tích tuï vaøo vuøng beå Nam Coân Sôn trong
sôùm treân phaàn lôùn dieän tích beå, noùc traàm ñieàu kieän nöôùc saâu hôn.
tích Miocen döôùi - heä taàng Baïch Hoå ñöôïc
4. Ñòa taàng vaø thaïch hoïc
ñaùnh daáu baèng bieán coá chìm saâu beå vôùi
söï thaønh taïo taàng “seùt Rotalid” bieån noâng Theo taøi lieäu khoan, ñòa taàng ñöôïc môû
roäng khaép vaø taïo neân taàng ñaùnh daáu ñòa ra cuûa beå Cöûu Long goàm ñaù moùng coå Tröôùc
taàng vaø taàng chaén khu vöïc khaù toát cho toaøn Kainozoi vaø traàm tích lôùp phuû Kainozoi.
beå. Cuoái Miocen sôùm toaøn beå traûi qua quaù Ñaëc tröng thaïch hoïc - traàm tích, hoaù thaïch
trình naâng khu vöïc vaø boùc moøn yeáu, baèng cuûa moãi phaân vò ñòa taàng ñöôïc theå hieän toùm
chöùng laø taàng seùt Rotalid chæ bò baøo moøn taét treân coät ñòa taàng toång hôïp cuûa beå (Hình
töøng phaàn vaø vaãn duy trì tính phaân boá khu 9.8). Ñeå thuaän tieän cho coâng taùc tìm kieám,
vöïc cuûa noù. thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí caùc phaân
Vaøo Miocen giöõa, luùn chìm nhieät tieáp vò ñòa taàng ñöôïc ñoái saùnh vôùi caùc taäp ñòa
tuïc gia taêng vaø bieån ñaõ coù aûnh höôûng roäng chaán. Caùc maët phaûn xaï ñòa chaán ñeàu truøng
lôùn ñeán haàu heát caùc vuøng quanh Bieån Ñoâng. vôùi caùc ranh giôùi cuûa caùc phaân vò ñòa taàng
Cuoái thôøi kyø naøy coù moät pha naâng leân, daãn (Hình 9.9).
ñeán söï taùi thieát laäp ñieàu kieän moâi tröôøng
4.1. Moùng Tröôùc Kainozoi
soâng ôû phaàn Taây Nam beå coøn ôû phaàn Ñoâng,
ÔÛ beå Cöûu Long cho ñeán nay ñaõ khoan
Ñoâng Baéc beå ñieàu kieän ven bôø vaãn tieáp tuïc
haøng traêm gieáng khoan saâu vaøo moùng tröôùc
ñöôïc duy trì [24].
Kainozoi taïi nhieàu vò trí khaùc nhau treân toaøn
Miocen muoän ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï
beå. Veà maët thaïch hoïc ñaù moùng coù theå xeáp
luùn chìm maïnh ôû Bieån Ñoâng vaø phaàn rìa
thaønh 2 nhoùm chính: granit vaø granodiorit -
cuûa noù, khôûi ñaàu quaù trình thaønh taïo theàm
diorit, ngoaøi ra coøn gaëp ñaù bieán chaát vaø caùc
luïc ñòa hieän ñaïi Ñoâng Vieät Nam [24]. Nuùi
thaønh taïo nuùi löûa.
löûa hoaït ñoäng tích cöïc ôû ôû phaàn Ñoâng Baéc
So saùnh keát quaû nghieân cöùu caùc phöùc
beå Cöûu Long, Nam Coân Sôn vaø phaàn ñaát
heä magma xaâm nhaäp treân ñaát lieàn vôùi ñaù
lieàn Nam Vieät Nam. Töø Miocen muoän beå
moùng keát tinh ngoaøi khôi beå Cöûu Long,
Cöûu Long ñaõ hoaøn toaøn thoâng vôùi beå Nam
theo ñaëc tröng thaïch hoïc vaø tuoåi tuyeät ñoái
Coân Sôn vaø heä thoáng soâng Cöûu Long, soâng
coù theå xeáp töông ñöông vôùi 3 phöùc heä: Hoøn
Ñoàng Nai trôû thaønh nguoàn cung caáp traàm
Khoai, Ñònh Quaùn vaø Caø Naù [33] .
tích cho caû hai beå. Caùc traàm tích haït thoâ
Phöùc heä Hoøn Khoai coù theå ñöôïc xem
ñöôïc tích tuï trong moâi tröôøng ven bôø ôû phaàn
laø phöùc heä ñaù magma coå nhaát trong moùng
Nam beå vaø trong moâi tröôøng bieån noâng
cuûa beå Cöûu Long, phöùc heä coù tuoåi Trias
trong ôû phaàn Ñoâng Baéc beå.
muoän, töông öùng khoaûng 195 ñeán 250 tr.
Pliocen laø thôøi gian bieån tieán roäng lôùn
naêm. Theo taøi lieäu Ñòa chaát Vieät Nam, taäp
vaø coù leõ ñaây laø laàn ñaàu tieân toaøn boä vuøng
II caùc thaønh taïo magma [5] thì granitoid
Bieån Ñoâng hieän taïi naèm döôùi möïc nöôùc
bieån. Caùc traàm tích haït mòn hôn ñöôïc vaän Hoøn Khoai ñöôïc gheùp chung vôùi caùc thaønh
276
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
Döôùi Trên
r
Cl1
(A)
Dướ
i
Cl2
Trên
(BIII)
Cl3
(BII)
Cl4-1
(BI)
Döôùiướ
Di
Cl4-2
(BI)
Cl5-1
(c)
Cl5-2
Trên
(d)
Cl5-3
(e)
Cl6-1
(e1)
Dướ
Döôùii
Cl6-2
(F1)
Cl7
Cl8
(m)
Hình 9.8. Coät ñòa taàng toång hôïp beå Cöûu Long
277
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 9.9. Maët caét ñòa chaán doïc khoái naâng Trung taâm - moû Roàng vaø Baïch Hoå
taïo magma xaâm nhaäp phöùc heä Ankroet- thöù sinh: calcit, zeolit, thaïch anh vaø clorit.
Ñònh Quaùn goàm chuû yeáu laø amphybol- Trong ñôùi bieán ñoåi maïnh biotit thöôøng bò
biotit-diorit, monzonit vaø adamelit. Ñaù bò clorit hoaù (Hình 9.11a, b). Phöùc heä Ñònh
bieán ñoåi, caø naùt maïnh. Phaàn lôùn caùc khe Quaùn coù tuoåi Jura, tuoåi tuyeät ñoái dao ñoäng
nöùt ñaõ bò laáp ñaày bôûi khoaùng vaät thöù sinh: töø 130 ñeán 155tr. naêm.
Phöùc heä Caø Naù laø phöùc heä magma phaùt
calcit-epidot-zeolit (Hình 9.10a, b). Ñaù coù
theå phaân boá chuû yeáu ôû phaàn caùnh cuûa caùc trieån vaø gaëp phoå bieán nhaát treân toaøn beå Cöûu
khoái naâng moùng, nhö caùnh phía Ñoâng Baéc Long. Phöùc heä ñaëc tröng laø granit thuyû mica
moû Baïch Hoå. vaø biotit, thuoäc loaïi Natri-Kali, dö nhoâm
Phöùc heä Ñònh Quaùn gaëp khaù phoå bieán (Al=2.98%), Si (~69%) vaø ít Ca (Hình 9.12a,
ôû nhieàu caáu taïo Baïch Hoå (voøm Baéc), Ba b). Ñaù coù tuoåi tuyeät ñoái khoaûng 90-100 tr.
Vì, Tam Ñaûo vaø Soùi. ÔÛ caùc moû Hoàng Ngoïc, naêm, thuoäc Jura muoän. Caùc khoái granitoid
Raïng Ñoâng, Sö Töû Ñen vaø Sö Töû Vaøng (ôû phöùc heä magma xaâm nhaäp naøy thaønh taïo
phía Baéc beå), chuû yeáu laø ñaù granodiorit, ñoâi ñoàng taïo nuùi vaø phaân boá doïc theo höôùng
choã gaëp monzonit-biotit-thaïch anh ña saéc. truïc cuûa beå. Ñaù bò daäp vôõ, nhöng möùc ñoä
Ñaù thuoäc loaïi kieàm voâi, coù thaønh phaàn axit bieán ñoåi thöù sinh yeáu hôn so vôùi hai phöùc
vöøa phaûi SiO2 dao ñoäng 63-67%. Caùc thaønh heä vöøa neâu.
taïo cuûa phöùc heä xaâm nhaäp naøy coù möùc ñoä Trong maët caét ñaù magma xaâm nhaäp
giaäp vôõ vaø bieán ñoåi cao. Haàu heát caùc khe ñaõ bieát thöôøng gaëp caùc ñai maïch coù thaønh
nöùt ñeàu ñöôïc laáp ñaày bôûi caùc khoaùng vaät phaàn thaïch hoïc khaùc nhau töø axit ñeán trung
278
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
(a) (b)
Hình 9.10a,b. AÛnh maãu loõi (a) vaø laùt moûng (b) granodiorit Hoøn Khoai taïi ñoä saâu 4.236 m GK BH17
tính - bazô , bazô vaø thaïch anh (Hình 9.13). keát tinh baøo moøn vaø phong hoaù laø thaønh taïo
Taïi moät soá nôi, nhö khu vöïc moû Roàng coøn Kainozoi hoaëc nuùi löûa.
gaëp ñaù bieán chaát nhieät ñoäng kieåu paragneis Ñòa taàng ñöôïc moâ taû töø döôùi leân, nghóa
hoaëc orthogneis. Caùc ñaù naøy thöôøng coù möùc laø töø coå ñeán treû vaø ñöôïc trình baøy trong caùc
ñoä giaäp vôõ vaø bieán ñoåi keùm hôn so vôùi ñaù coâng trình khoa hoïc ñaõ coâng boá [4, 5, 6] vaø
xaâm nhaäp. trong chöông 6.
PALEOGEN
4.2. Traàm tích Kainozoi
Eocen
Naèm baát chænh hôïp treân maët ñaù moùng Heä taàng Caø Coái (E2 cc)
(a) (b)
Hình 9.11a,b. AÛûnh ñaù diorit Ñònh Quaùn maãu loõi GK BH1201, ñoä saâu 4.014m (a)
vaø maãu laùt moûng GK BH11 (b) taïi ñoä saâu 5.387.4m
(a) (b)
Hình 9.12a,b. Granit biotit Caø Naù maãu loõi GK BH1113, ñoä saâu 3.886,4m (a) vaø maãu laùt moûng granit 2 mica
GK BH448 (b) taïi ñoä saâu 4.307,1m
279
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 9.14. Caùt keát taäp cô sôû cuûa Oligocen döôùi GK
Hình 9.13. AÛnh ñaù andesit diabas porphyrit trong
R8, ñoä saâu 3.520,4m
GK R14 taïi ñoä saâu 2.803m
phaàn truõng saâu, phaàn söôøn caùc khoái naâng
Heä taàng naøy ñöôïc phaùt hieän taïi gieáng
Trung taâm nhö Baïch Hoå, Roàng vaø Sö Töû
khoan CL-1X treân ñaát lieàn, nhöng chöa
Traéng coù theå ñaït tôùi 500 m. Lieân keát vôùi
ñöôïc nghieân cöùu ñaày ñuû ôû nhöõng phaàn chìm
taøi lieäu ñòa chaán thì heä taàng naèm giöõa maët
saâu cuûa beå, nôi maø chuùng coù theå toàn taïi.
phaûn xaï ñòa chaán (maët khoâng chænh hôïp
Heä taàng ñaëc tröng bôûi traàm tích vuïn thoâ:
goùc) CL60 vaø CL70, thöôøng laø maët phaûn
cuoäi saïn keát, caùt keát ña khoaùng, xen caùc lôùp
xaï moùng keát tinh CL80, thuoäc taäp ñòa chaán
moûng boät keát vaø seùt keát hydromica-clorit-
CL6. Tuoåi cuûa heä taàng theo phöùc heä baøo
sericit. Traàm tích coù maàu naâu ñoû, ñoû tím,
tím luïc saëc sôõ vôùi ñoä choïn loïc raát keùm, ñaëc töû phaán (Oculopollis, Magnastriatites) ñöôïc
tröng kieåu molas luõ tích luïc ñòa thuoäc caùc xaùc ñònh laø Paleogen, Oligocen sôùm.
truõng tröôùc nuùi Creta-Paleocen-Eocen. Caùc Theo ñaëc tröng töôùng ñaù heä taàng ñöôïc
baøo töû phaán phaùt hieän ñöôïc trong maët caét chia thaønh 2 phaàn: treân vaø döôùi. Phaàn treân
naøy nhö: Klukisporires,Triporopollenites,T chuû yeáu laø caùc thaønh taïo mòn coøn phaàn döôùi
rudopollis, Plicapolis, Jussiena, v.v. thuoäc laø thaønh taïo thoâ. Giöõa 2 phaàn laø ranh giôùi
nhoùm thöïc vaät khoâ caïn thöôøng phoå bieán chænh hôïp töông öùng vôùi maët phaûn xaï ñòa
trong Eocen. Maët caét cuûa heä taàng ñöôïc xeáp chaán CL61.
töông öùng vôùi taäp CL7 cuûa taøi lieäu ñòa chaán. Heä taàng Traø Cuù coù tieàm naêng chöùa vaø
Chieàu daøy heä taàng coù theå ñaït tôùi 600m. sinh daàu khí khaù cao [9]. Caùc væa caùt keát
Oligocen döôùi cuûa heä taàng laø caùc væa chöùa daàu khí chuû yeáu
Heä taàng Traø Cuù (E31 tc) treân moû Ñoâng Nam Roàng, Sö Töû Traéng vaø
Heä taàng Traø Cuù ñaõ xaùc laäp ôû gieáng
laø ñoái töôïng khai thaùc thöù hai sau moùng nöùt
khoan (GK) Cöûu Long-1X.
neû treân moû Baïch Hoå (Hình 9.14).
Traàm tích goàm chuû yeáu laø seùt keát, boät
Chieàu daøy cuûa heä taàng dao ñoäng töø 0
keát vaø caùt keát, coù chöùa caùc væa than moûng
ñeán 800 m.
vaø seùt voâi, ñöôïc tích tuï trong ñieàu kieän soâng
Oligocen treân
hoà. Ñoâi khi gaëp caùc ñaù nuùi löûa, thaønh phaàn
Heä taàng Traø Taân (E33 tt)
chuû yeáu laø porphyr diabas, tuf basalt, vaø
Heä taàng Traø Taân ñöôïc xaùc laäp ôû GK
gabro-diabas. Chieàu daøy cuûa heä taàng taïi
15A-1X.
280
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
Ñaù cuûa heä taàng Traø Taân ñoâi choã naèm hôïp. Theo taøi lieäu ñòa chaán, beà daøy cuûa taäp
baát chænh hôïp treân heä taàng Traø Cuù. Maët CL5-3 thay ñoåi töø 0 - 2.000m, thöôøng trong
caét heä taàng coù theå chia thaønh ba phaàn khaùc khoaûng 200 - 1.000m; Taäp CL5-2 töø 0m
bieät nhau veà thaïch hoïc. Phaàn treân goàm chuû ñeán hôn 1.000m (thöôøng trong khoaûng 400
yeáu laø seùt keát maøu naâu - naâu ñaäm, naâu ñen, - 1.000m); Taäp CL5-1 töø 0m tôùi hôn 400m
raát ít seùt maøu ñoû, caùt keát vaø boät keát, tyû leä (thöôøng trong khoaûng 200 - 400m).
caùt/seùt khoaûng 35-50%. Phaàn giöõa goàm chuû Seùt keát cuûa heä taàng Traø Taân coù haøm
yeáu laø seùt keát naâu ñaäm, naâu ñen, caùt keát vaø löôïng vaø chaát löôïng vaät chaát höõu cô cao
boät keát, tyû leä caùt/ seùt khoaûng 40- 60% (phoå ñeán raát cao ñaëc bieät laø taàng Traø Taân giöõa,
bieán khoaûng 50%), ñoâi nôi coù xen caùc lôùp chuùng laø nhöõng taàng sinh daàu khí toát ôû beå
moûng ñaù voâi, than. Phaàn döôùi goàm chuû yeáu Cöûu Long ñoàng thôøi laø taàng chaén toát cho
laø caùt keát haït mòn ñeán thoâ, ñoâi choã saïn, cuoäi taàng ñaù moùng granit nöùt neû. Tuy taàng caùt
keát, xen seùt keát naâu ñaäm, naâu ñen, boät keát, keát naèm xen keïp coù chaát löôïng thaám, roãng
tyû leä caùt/seùt thay ñoåi trong khoaûng roäng töø vaø ñoä lieân tuïc thay ñoåi töø keùm ñeán toát,
20-50%. Caùc traàm tích cuûa heä taàng ñöôïc nhöng cuõng laø ñoái töôïng tìm kieám ñaùng löu
tích tuï chuû yeáu trong moâi tröôøng ñoàng baèng yù ôû beå Cöûu Long.
soâng, aluvi - ñoàng baèng ven bôø vaø hoà. Caùc Trong maët caét heä taàng ñaõ gaëp nhöõng
thaønh taïo nuùi löûa tìm thaáy ôû nhieàu gieáng hoaù thaïch baøo töû phaán: F. Trilobata,
khoan thuoäc caùc vuøng Baïch Hoå, Baø Ñen, Verutricolporites, Cicatricosiporites, xaùc
Ba Vì, ñaëc bieät ôû khu vöïc loâ 01 thuoäc phía ñònh tuoåi Oligocen muoän, nhöng cuõng coù
Baéc ñôùi Trung taâm vôùi thaønh phaàn chuû yeáu taùc giaû cho raèng caùc thaønh taïo heä taàng Traø
laø andesit, andesit-basalt, gabrodiabas vôùi Taân coøn coù caû yeáu toá Oligocen giöõa.
NEOGEN
beà daøy töø vaøi meùt ñeán 100m (Hình 9.15).
Lieân keát vôùi taøi lieäu ñòa chaán cho thaáy Miocen döôùi
Heä taàng Baïch Hoå (N11 bh)
noùc heä taàng Traø Taân töông öùng taäp ñòa chaán
CL50 vaø 3 phaàn maët caét öùng vôùi ba taäp Heä taàng Baïch Hoå ñöôïc xaùc laäp ôû gieáng
ñòa chaán CL5-3 (phaàn döôùi), CL5-2 (phaàn khoan BH-1X.
giöõa) vaø CL5-1 (phaàn treân). Ranh giôùi giöõa Heä taàng Baïch Hoå coù theå chia thaønh hai
caùc taäp ñòa chaán neâu treân ñeàu laø baát chænh phaàn: Phaàn treân goàm chuû yeáu laø seùt keát
(a) (b)
Hình 9.15a,b. Ñaù Gabro diabas trong GK R8 taïi ñoä saâu 3215m (a) vaø laùt moûng ñaù basalt porphyrit,
ñoä saâu 3.328,5m, GK R4
281
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
maøu xaùm, xaùm xanh xen keõ vôùi caùt keát vaø
boät keát, tyû leä caùt, boät keát taêng daàn xuoáng
döôùi (ñeán 50%). Phaàn treân cuøng cuûa maët
caét laø taàng “seùt keát Rotalid” bao phuû toaøn
beå, chieàu daøy thay ñoåi trong khoaûng töø 50m
ñeán 150m. Phaàn döôùi goàm chuû yeáu laø caùt
keát, boät keát (chieám treân 60%), xen vôùi caùc
lôùp seùt keát maøu xaùm, vaøng, ñoû. Caùc traàm
tích cuûa heä taàng ñöôïc tích tuï trong moâi Hình 9.16. Caùt keát haït trung chöùa daàu taïi GK R8,
tröôøng ñoàng baèng aluvi - ñoàng baèng ven bôø ñoä saâu 2.706,2m
ôû phaàn döôùi, chuyeån daàn leân ñoàng baèng ven
khaù phoå bieán hoaù thaïch ñaëc tröng nhoùm
bôø - bieån noâng ôû phaàn treân. Ñaù nuùi löûa ñaõ
Rotalia: Orbulina universa, Ammonia sp.,
ñöôïc phaùt hieän thaáy ôû nhieàu gieáng khoan
neân chuùng ñöôïc goïi laø taäp seùt Rotalid .
thuoäc loâ 01 ôû phía Baéc beå, chuû yeáu laø basalt
Miocen giöõa
vaø tuf basalt, beà daøy töø vaøi chuïc meùt ñeán
Heä taàng Coân Sôn (N12 cs)
250m. Heä taàng Baïch Hoå coù chieàu daøy thay
Heä taàng Coân Sôn ñöôïc xaùc laäp ôû gieáng
ñoåi töø 100 - 1.500m (chuû yeáu trong khoaûng
khoan 15B-1X.
töø 400 - 1.000m). Caùc traàm tích cuûa heä taàng
Heä taàng Coân Sôn goàm chuû yeáu caùt keát
phuû khoâng chænh hôïp goùc treân caùc traàm tích
haït thoâ-trung, boät keát (chieám ñeán 75-80%),
cuûa heä taàng Traø Taân. Theo lieäu ñòa chaán
xen keõ vôùi caùc lôùp seùt keát maøu xaùm, nhieàu
thì heä taàng naøy thuoäc taäp ñòa chaán CL4-1
maøu daøy 5-15m, ñoâi nôi coù lôùp than moûng.
vaø CL4-2, naèm keïp giöõa 2 maët phaûn xaï ñòa
Beà daøy heä taàng thay ñoåi töø 250 - 900m.
chaán CL40 vaø CL50.
Traàm tích cuûa heä taàng ñöôïc thaønh taïo trong
Taàng seùt keát chöùa Rotalia laø taàng ñaù
moâi tröôøng soâng (aluvi) ôû phía Taây, ñaàm
chaén khu vöïc tuyeät vôøi cho toaøn beå. Caùc
laày - ñoàng baèng ven bôø ôû phía Ñoâng, Ñoâng
væa caùt xen keõ naèm trong vaø ngay döôùi taàng
Baéc. Caùc thaønh taïo cuûa heä taàng Coân Sôn
seùt keát Rotalia vaø ôû phaàn treân cuûa phía
phuû khoâng chænh hôïp goùc yeáu treân caùc
döôùi maët caét coù khaû naêng thaám chöùa khaù
traàm tích cuûa heä taàng Baïch Hoå (?). Traàm
toát, chuùng laø ñoái töôïng tìm kieám quan troïng
tích cuûa heä taàng naèm gaàn nhö ngang hoaëc
thöù ba ôû beå Cöûu Long. Daàu hieän cuõng ñang
uoán nheï theo caáu truùc beà maët noùc heä taàng
ñöôïc khai thaùc töø caùc taàng caùt naøy nhö ôû moû
Baïch Hoå, nghieâng thoaûi veà Ñoâng vaø Trung
Hoàng Ngoïc, Raïng Ñoâng, Baïch Hoå vaø saép
taâm beå, khoâng bò bieán vò. Lieân keát vôùi taøi
tôùi laø Sö Töû Ñen (Hình 9.16).
lieäu ñòa chaán maët caét heä taàng thuoäc taäp ñòa
Trong maët caét heä taàng ñaõ gaëp nhöõng
chaán CL3 naèm keïp giöõa hai maët phaûn xaï
hoaù thaïch baøo töû phaán: F. levipoli,
ñòa chaán CL30 vaø CL40. Tuy ñaù haït thoâ cuûa
Magnastriatites, Pinuspollenites,
heä taàng coù khaû naêng thaám, chöùa toát, nhöng
Alnipollenites vaø ít vi coå sinh Synedra
chuùng laïi naèm treân taàng chaén khu vöïc (seùt
fondaena. Ñaëc bieät trong phaàn treân cuûa maët
keát Rotalia) neân heä taàng naøy vaø caùc heä taàng
caét heä taàng naøy, taäp seùt maøu xaùm luïc gaëp
282
- Chöông 9. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí
treû hôn cuûa beå xem nhö khoâng coù trieån voïng vaø khoâng bò bieán vò. Lieân keát vôùi taøi lieäu
chöùa daàu khí. ñòa chaán thì heä taàng Bieån Ñoâng laø töông
Trong maët caét heä taàng gaëp phoå bieán caùc öùng vôùi taäp ñòa chaán CL1. Trong maët caét
baøo töû phaán: F. Meridionalis, Plorschuetzia cuûa heä taàng gaëp khaù phoå bieán caùc hoaù ñaù
levipoli, Acrostichum, Compositea... vaø caùc foraminifera: Pseudorotalia, Globorotalia,
truøng loã, rong taûo nhö heä taàng Baïch Hoå. Daïng reâu (Bryozoar), Molusca, san hoâ, rong
Miocen treân taûo vaø baøo töû phaán: Dacrydium, Polocarpus
Heä taàng Ñoàng Nai (N1 ñn) imbricatus...
3
Heä taàng Ñoàng Nai ñöôïc môû ôû gieáng
5. Caùc tích tuï Hydrocarbon
khoan 15G-1X.
Ñeán ñaàu naêm 2005 treân toaøn beå Cöûu
Tuoåi cuûa heä taàng ñöôïc xaùc ñònh theo taäp
Long ñaõ phaùt hieän ñöôïc treân 20 caáu taïo coù
hôïp phong phuù baøo töû vaø Nannoplakton:
chöùa daàu khí, trong ñoù coù 7 phaùt hieän thöông
Stenoclaena Palustris Carya, Florschuetzia
maïi. Caùc phaùt hieän noùi treân ñöôïc theå hieän
Meridionalis, ngheøo hoaù ñaù foraminifera.
taïi hình 9.17. Trong soá nhöõng phaùt hieän nhö
Heä taàng Ñoàng Nai chuû yeáu laø caùt haït trung
moû Roàng ñaõ coù söï laãn loän giöõa khaùi nieäm
xen keõ vôùi boät vaø caùc lôùp moûng seùt maøu
moû vaø vuøng moû: Döôùi goùc ñoä ñòa chaát coâng
xaùm hay nhieàu maøu, ñoâi khi gaëp caùc væa
ngheä thì “moû Roàng” nhö ñang goïi bao goàm
carbonat hoaëc than moûng, moâi tröôøng traàm
4 moû töông öùng vôùi 4 khu vöïc: Trung Taâm,
tích ñaàm laày - ñoàng baèng ven bôø ôû phaàn
Ñoâng Baéc, Ñoâng vaø Ñoâng Nam. Nhö vaäy,
Taây beå, ñoàng baèng ven bôø - bieån noâng ôû
soá löôïng phaùt hieän coâng nghieäp seõ laø treân
phaàn Ñoâng vaø Baéc beå. Beà daøy cuûa heä taàng
10.
thay ñoåi trong khoaûng töø 500 - 750m. Caùc
Phaàn lôùn caùc moû phaân boá treân khoái
traàm tích cuûa heä taàng naèm gaàn nhö ngang,
naâng Trung Taâm vaø ñôùi phaân dò Phía Baéc.
nghieâng thoaûi veà Ñoâng vaø khoâng bò bieán vò.
Toång soá moû hieän ñang khai thaùc laø 7 vôùi tröõ
Lieân keát vôùi taøi lieäu ñòa chaán thì heä taàng
löôïng daàu ñaõ khai thaùc ñaït khoaûng 170 tr.
Ñoàng Nai naèm keïp giöõa 2 taàng phaûn xaï ñòa
taán, chieám khoaûng 35% toång tröõ löôïng ñaõ
chaán CL20 vaø CL30, töông öùng vôùi taäp ñòa
phaùt hieän, töông ñöông vôùi 15-18% thu hoài
chaán CL2.
döï kieán. Ña soá nhöõng phaùt hieän trong beå laø
Pliocen - Ñeä Töù
Heä taàng Bieån Ñoâng (N2-Q bñ) daàu coù löôïng khí hoaø tan dao ñoäng trong
khoaûng töø 50 ñeán 200m3/m3. Phaùt hieän khí
Heä taàng Bieån Ñoâng chuû yeáu laø caùt haït
condensat lôùn nhaát laø Sö Töû Traéng. Ngoaøi
trung-mòn vôùi ít lôùp moûng buøn, seùt maøu
ra moät soá væa khí töï do, khí condensat cuõng
xaùm nhaït chöùa phong phuù hoùa ñaù bieån
ñaõ ñöôïc phaùt hieän taïi moû Ñoâng Baéc Roàng.
vaø glauconit thuoäc moâi tröôøng traàm tích
Caùc moû daàu ñeàu thuoäc loaïi nhieàu væa,
bieån noâng, ven bôø, moät soá nôi coù gaëp ñaù
carbonat. Chuùng phaân boá vaø traûi ñeàu khaép tröø moû Ñoâng Nam Roàng (chæ coù 1 thaân daàu
toaøn beå, vôùi beà daøy khaù oån ñònh trong moùng). Caùc thaân khoaùng naèm phoå bieán
khoaûng 400 – 700m. Traàm tích cuûa heä taàng trong caû 3 play: Miocen döôùi, Oligocen
naèm gaàn nhö ngang, nghieâng thoaûi veà Ñoâng (Oligocen treân, Oligocen döôùi) vaø moùng
283
nguon tai.lieu . vn
