Xem mẫu
- 2
Chöông
Hoaït ñoäng
ñieàu tra
ñòa chaát,
thaêm doø vaø
khai thaùc
daàu khí
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
Lòch söû hoaït ñoäng lieân quan ñeán ñòa chaát, thaêm doø, khai khoaùng, cheá bieán vaø söû duïng taøi
nguyeân khoaùng saûn ôû Vieät Nam ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau gaén lieàn vôùi quaù trình phaùt trieån
töø thôøi nguyeân thuyû ñeán nay ñaõ ñöôïc ghi nhaän qua nhieàu di tích khaûo coå vaø söû lieäu.
1. Thôøi kyø tieàn söû
Duïng cuï, di vaät coå baèng ñaù töø caùc thôøi thoáng keâ qua caùc trieàu ñaïi ñeán theá kyû 19 ñaõ
ñaïi ñoà ñaù cuõ ñöôïc tìm thaáy ôû nuùi Ñoï (Thanh coù treân 150 moû ñöôïc khai thaùc ôû Vieät Nam
Hoaù), ñoà ñaù giöõa cuûa vaên hoaù Hoaø Bình roài goàm caùc kim loaïi cô baûn, saét vaø hôïp kim saét,
ñeán ñoà ñaù môùi thuoäc vaên hoaù Baéc Sôn caùch nhieân lieäu, khoaùng chaát coâng nghieäp (Phan
ñaây khoaûng 100 nghìn naêm… chöùng toû ngöôøi Huy Leâ, 1963, Leâ Vaên Cöï, 1979-1983).
Vieät coå ñaõ bieát khai thaùc cheá bieán nguyeân Qua nhöõng söû lieäu treân, caùc hoaït ñoäng
lieäu khoaùng (Traàn Quoác Vöôïng, 1978). lieân quan ñeán ñòa chaát, khai khoaùng cuûa
Vaøo thôøi Huøng Vöông caùch ñaây haøng ngöôøi Vieät ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng trình ñoä nhaát
nghìn naêm, ngöôøi Laïc Vieät ñaõ chuyeån daàn ñònh raát ñaùng töï haøo.
sang thôøi ñaïi ñoà ñoàng theå hieän qua caùc di
3. Thôøi kyø Phaùp thuoäc (1858-1945)
chæ ôû Phuøng Nguyeân (Vónh Phuù), Quy Ñaït
Töø khi thöïc daân Phaùp ñoå boä vaøo Ñaø
(Quaûng Bình), Haï Long (Quaûng Ninh)…
Naüng naêm 1856 ñeán suoát thôøi kyø ñoâ hoä
(Ñaøo Duy Anh, 1964).
Vieät Nam, caùc toå chöùc veà moû vaø ñòa chaát
2. Thôøi kyø phong kieán
ñaõ ñöôïc thaønh laäp, ñieàu haønh vieäc ñieàu tra
Thôøi ñaïi kim khí thôøi Huøng Vöông ñòa chaát vaø khai thaùc taøi nguyeân khoaùng
phaùt trieån qua caùc giai ñoaïn ñoà ñoàng, ñoàng saûn cuûa nöôùc thuoäc ñòa.
thau maø röïc rôõ nhaát laø vaên hoaù Ñoâng Sôn Sôû Moû Nam Kyø ñöôïc thaønh laäp vaøo
khoaûng theá kyû 13 tröôùc coâng nguyeân, trong naêm 1868, roài ñeán Nha Moû Ñoâng Döông-
ñoù coù troáng ñoàng noåi tieáng (Haø Vaên Phuøng, 1884, Coâng ty Than Baéc Kyø - 1888, Sôû Ñòa
1981). chaát Ñoâng Döông-1898 (treân giaáy tôø laø
Vaøo caùc trieàu ñaïi phong kieán Ñinh, Leâ, naêm 1894) thuoäc Nha Canh noâng vaø thöông
Lyù, Traàn, Leâ… ñeán trieàu Nguyeãn, tuy nhieàu maïi Ñoâng Döông, ñeán naêm 1904 thuoäc Ban
naêm lieàn phaûi choáng ngoaïi xaâm, nhöng Coâng chính cuûa Sôû Moû, naêm 1921 nhaäp
vieäc khai thaùc vaø söû duïng taøi nguyeân vaãn vaøo Nha Moû Ñoâng Döông, naêm 1939 thuoäc
ñöôïc môû mang ngaøy caøng nhieàu. Soá lieäu Ban Toång Thanh tra Moû vaø Kyõ ngheä Ñoâng
13
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
1927-1952; Saurine E., 1930-1970;…) ñaëc
Döông (Saurrin E., 1951; Hoaøng Thò Thaân,
bieät laø coâng taùc ñieàu tra khai thaùc taøi nguyeân
1973).
khoaùng saûn ñöôïc baét ñaàu raát sôùm (Arnoux
Treân thöïc teá, töø theá kyû 16, 17 ñaõ coù
E., 1854-1855; Fuchs E., Saladin E., 1882;
nhöõng nhaø buoân, cha coá phöông Taây ñeán
Sarran E., 1888, 1898; Bel JM., 1898-1901;
Vieät Nam ñaõ coù nhöõng nhaän ñònh “ñaây laø
Counilon H., 1899-1914; Beauverie E.,
moät vò trí caàn ñöôïc chieám laáy, vì chieám
1911; Bordeaux A., 1925-1928; Blondel F.,
ñöôïc vò trí naøy thì caùc thöông gia chaâu
1927-1952…)
AÂu seõ thu ñöôïc moät nguoàn lôïi raát lôùn vôùi
Naêm 1922 Vieän Haûi döông hoïc Ñoâng
moät khaû naêng taøi nguyeân raát ñoãi doài daøo”
Döông ñöôïc thaønh laäp. Töø naêm 1923-1927
(Alexandre de Rhodes, 1650]. Moät soá nhaø
taàu De Lanesssan (Phaùp) ñaõ khaûo saùt ñoä
ñòa chaát Phaùp nhö Arnoux E., 1852; Petiton
saâu ñaùy bieån vaø thu thaäp maãu ñaùy ôû Bieån
A., 1868-1895,… ñaõ coù nhöõng khaûo saùt thöïc
Ñoâng. Naêm 1930 ngöôøi Phaùp ñaõ ño ñoä saâu,
ñòa vaø coâng boá moät soá coâng trình ñòa chaát
khaûo saùt ñòa hình caùc khu vöïc bieån noâng
veà Nam Kyø, Ñoâng Döông; Fuchs E., Saladir
ven bôø nhö vònh Baéc Boä, vònh Thaùi Lan,
E., 1882 ghi cheùp veà thaêm doø caùc ñieåm
caùc ñaûo Hoaøng Sa, Tröôøng Sa, Phuù Quoác.
nhieân lieäu vaø kim loaïi ôû Ñoâng Döông,…
Caùc coâng trình chuyeân saâu veà ñòa chaát
Sôû Ñòa chaát Ñoâng Döông ñaõ nhanh choùng
daàu khí raát ít so vôùi ñòa chaát khu vöïc noùi
xuùc tieán vieäc ñieàu tra cô baûn laäp baûn ñoà ñòa
chung vaø khoaùng saûn raén noùi rieâng. Tuy
chaát ôû caùc tyû leä 1:4.000.000 (1882, 1928);
nhieân caùc taøi lieäu coøn ñeå laïi cuõng ghi ñöôïc
1:2.000.000 (1928, 1931, 1937, 1952, 1971).
nhöõng thoâng tin veà daàu khí ôû Vieät Nam vaø
Tieáp theo laø vieäc laäp baûn ñoà ñòa chaát tyû leä
Ñoâng Döông ñaõ bieát ñöôïc khaù sôùm.
1:100.000 treân caùc tôø Thaát Kheâ (1907), Tuù
Vaøo naêm 1901 ñaõ khoan moät vaøi gieáng
Leä (1910), Baéc Haø, Haø Giang, Malipo, Yeân
khoan taïi Ñaø Naüng nhöng khoâng gaëp khí
Minh (1915), Cao Baèng (1924), Haï Lang
chaùy töï nhieân. Naêm 1910 ñaõ khoan vaø ñaøo
(1925), Vaïn Yeân (1929) nhöng do khoâng
gieáng ôû vuøng nuùi Lòch -Yeân Baùi. Trong
ñaït ñöôïc muïc tieâu vaø keùo daøi quaù laâu neân ñaõ
cuoäc hoïp ngaøy 23-3-1914 cuûa Vieän Haøn
chuyeån sang tyû leä 1:500.000 treân caùc tôø Haø
laâm Khoa hoïc Phaùp D. Launay ñaõ trình baøy
Noäi (1927-1937), Vinh (1928), Cao Baèng
ghi cheùp cuûa P. Durandin “Veà söï coù theå toàn
(1930), Hueá (1935), Ñaø Naüng (Tourane)
taïi moû daàu khí ôû Ñoâng Döông thuoäc Phaùp
(1935), Nha Trang (1937), Saøi Goøn (1937),
theo caùc chæ daãn ñòa danh” [4].
Quy Nhôn (1942), Khong (1942), Montzeu
Vaán ñeà daàu moû ôû Baéc Boä vaø nhöõng
(1942), Vónh Long (1962).
vuøng coøn laïi thuoäc Ñoâng Döông ñaõ ñöôïc
Ngoaøi coâng vieäc laäp baûn ñoà ñòa chaát,
neâu roõ trong baùo caùo chung veà coâng ngheä,
nghieân cöùu coå sinh, ñòa taàng (Zeiller R.,
nhaân cuoäc thanh tra caùc nöôùc thuoäc ñòa vaøo
1886-1903; Mansuy H., 1908-1921; Colani
thaùng 3/1922 goàm nhöõng vuøng chính nhö
M., 1916-1927; Fontain H., 1954-1994),
sau [8, 9,18]:
thaïch hoïc (Lacroix A., 1893-1935); kieán taïo
1. Beå traàm tích Ñeä Tam Ñoàng Ho (Quaûng
(Deprat J., 1911-1917, Dussault L., 1921-
Ninh) chöùa caùc væa than lignit ñang
1929; Jacob CH., 1920-1932; Fromaget J.,
14
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
Hình 2.1. Maët caét ñòa chaát qua vuøng nuùi Lòch (theo Pierre Viennot, 1922)
ñöôïc khai thaùc vaø ñaù phieán daàu daøy Vaøo naêm 1910, Nha Moû Ñoâng Döông
khoaûng 15 m, khi chöng caát cho 3-8% ñaõ tieán haønh khaûo saùt ñòa chaát, thi coâng
daàu khoaùng (huile mineùrale) boác chaùy moät soá coâng trình haøo, hoá ôû thöôïng
deã daøng coù theå söû duïng laøm chaát ñoát khi nguoàn Ngoøi AÙc, Ngoøi Giao, ñaëc bieät laø
troän vôùi lignit. khoan ôû söôøn phía Ñoâng Nuùi Lòch ñeán
2. Traàm tích Ñeä Tam ôû Tuyeân Quang. ngaøy 12/1/1911 ñaõ tôùi ñoä saâu 52 m vaø
Treân maùi lôùp lignit coøn gaëp ñaù phieán ôû ñoaïn 35 m ñaõ xuyeân qua lôùp caùt keát
seùt-voâi maøu soâcoâla, khi chöng caát cho maøu ñen coù muøi daàu moû nhöng sau ñoù
ra caùc daàu khoaùng tyû leä khaùc nhau. Hai ñaõ ngöøng boû. (La question du peùtrole,
thaønh taïo treân raát gioáng nhau, nhöng caùc 1922; Viennot P., 1924). Sau ñoù vaøo
beå ñoù raát haïn cheá neân tröõ löôïng caùc ñaù naêm 1922 theo ñeà xuaát cuûa Guidon
phieán sô boä thaáy raèng khoù maø xaây döïng Lavalleùe thuoäc Sôû Moû ôû Haø Noäi Piere
ñöôïc moät nhaø maùy daàu ôû nöôùc thuoäc Viennot ñaõ cuøng vôùi oâng ta khaûo saùt laïi
ñòa naøy. Tuy vaäy, söï toàn taïi caùc lôùp ñaõ vuøng Nuùi Lòch, Ngoøi Ac, Ngoøi Giao laäp
phieán chöùa bitum khoâng coù nghóa laø daáu baûn ñoà taøi lieäu thöïc teá tyû leä 1:50.000 vaø
hieäu cho söï toàn taïi khoaùng daàu ôû nhöõng maët caét ñòa chaát qua ñænh Nuùi Lòch (242
vuøng naøy. m) vaø göûi maãu phaân tích taïi Phoøng thí
3. Traàm tích Paleozoi ôû vuøng nuùi Lòch, nghieäm cuûa Sôû Moû cho keát quaû coù caùc
höõu ngaïn soâng Hoàng, phía Nam thò xaõ hôïp chaát hydrocarbon [9]. Trong baùo
Yeân Baùi 3-4 km coù daûi ñaù voâi nöùt neû, caùo veà “Nghieân cöùu moû daàu Yeân Baùi..”
graphit hoaù bieåu hieän hydrocarbon xaâm taïi Hoäi nghò cuûa Hoäi Ñòa chaát Phaùp vaøo
nhieãm taïo thaønh moùng cuûa beå traàm tích ngaøy 1/12/1924 do F. Delafond laøm
soâng-hoà Ñeä Tam daøy khoaûng 1.000 m chuû toaï, P. Viennot, 1924 [19] ñaõ ñieåm
bò uoán neáp ôû Yeân Baùi doïc thung luõng qua caùc nghieân cöùu veà ñòa chaát cuûa
soâng Hoàng (Viennot P., 1924, Sarran Beauverie E., 1911, Zeiller R., 1893,
E., 1899; Fromaget J., 1941) Dussault L., 1922, 1929 lieân quan ñeán
15
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
ñaù granit khi thuyû trieàu ruùt xuoáng. Daàu
thu ñöôïc do chöng caát dung dòch maøu
naâu, naëng coù thuoäc tính Parafin vaø chæ
soá khuùc xaï laø 1,425 ôû nhieät ñoä 280 C.
OÂng ta cho raèng daáu hieäu giaû ñònh coù
söï toàn taïi daàu trong traàm tích vuõng vònh
ôû saâu döôùi traàm tích hieän ñaïi vaø khoâng
Hình 2.2. Maët caét ñòa chaát qua ñieåm loä daàu nuùi
Lòch (theo Baùo caùo Sôû moû Ñoâng Döông, 1922)
nghi ngôø gì noù thuoäc Neogen, hoaëc coù
vuøng Yeân Baùi goàm caùc thaønh taïo bieán theå laø phaàn thaáp cuûa Ñeä Töù.
chaát, caùc traàm tích Paleozoi vaø beå Ñeä Taïi ñaây, vaøo naêm 1944, ngöôøi Phaùp
Tam coù nhaän ñònh söï xuaát loä daàu ôû ñaây, ñaõ tieán haønh khoan thaêm doø caùc vuøng
tuy khoâng coù khaû naêng toàn taïi moät moû phía Taây Hoäi Loäc, Ñoâng Kyø Sôn thuoäc
daàu nhöng coù theå ñaây laø daáu hieäu toát vònh Quy Nhôn ñeán ñoä saâu 40 m gaëp ñaù
cho coâng taùc tìm kieám daàu moû ôû xöù sôû moùng granit vaø treân ñoù laø lôùp buøn caùt
naøy (Hình 2.1 vaø hình 2.2). bieån maøu xaùm nhöng khoâng phaùt hieän
4. Vuøng Tourane (Ñaø Naüng) ngöôøi ta ñaõ ra daàu. Sau ñoù vaøo naêm 1945 ngöôøi
thoâng baùo veà söï toàn taïi caùt keát chöùa Nhaät cuõng tieán haønh khoan theâm moät
daàu moû vaø ñöôïc xaùc nhaän cuûa nhaø thaêm soá gieáng nhöng cuõng khoâng cho ñieàu gì
doø (Prospecteur) ñieàu tra cho bieát ñaõ môùi [5]. Ñeán naêm 1957, Saurin E. trôû
coù daàu khoaùng roø ræ trong 20 naêm qua laïi nghieân cöùu ñieåm daàu naøy gaàn laøng
töø khi laøm caùc neàn moùng coâng trình ôû Hoäi Loäc beân döôùi lôùp caùt bieån 20 cm laø
vuøng naøy vaø trong maãu caùt ñöôïc phoøng lôùp buøn caùt maøu ñen, muøi thoái coù nhöõng
thí nghieäm cho keát quaû coù leõ laø hoãn hôïp vaùng daàu loang treân lôùp buøn sapropel
cuûa hydrocarbon [8]. phong phuù nhöõng maûng vuïn thöïc vaät
Veà phöông dieän ñòa chaát neáu söï toàn taïi (taûo) nhö laø ñaù meï cuûa daàu phaân taùn,
hydrocarbon laø coù khaû naêng trong beå raûi raùc ôû vònh Quy Nhôn. Töø nhöõng keát
Mesozoi Noâng Sôn ôû Taây Nam Ñaø Naüng quaû nghieân cöùu môùi naøy, coäng vôùi taøi
thì noù laïi ít coù khaû naêng ôû gaàn thaønh phoá lieäu thaêm doø 1944, Saurin E., 1964 laïi
naøy nôi ngöôøi ta chæ bieát ngoaøi boài tích coù nhaän ñònh raèng daàu ôû ñaây khoâng
hieän taïi laø ñaù bieán chaát keát tinh, vieäc phaûi töø traàm tích Neogen hay Ñeä Töù coå
keùo daøi cuûa beå naøy döôùi nhöõng boài tích maø chính laø lôùp buøn Sapropel giaøu muøn
coù leõ khoaûng 10 km ôû phía Nam Ñaø thöïc vaät ôû vònh Quy Nhôn.
Naüng.
4. Thôøi kyø töø Caùch maïng thaùng 8 (1945)
5. Ñieåm loä daàu ôû vuøng ñaàm Thò Naïi ôû Quy
ñeán nay
Nhôn ñöôïc phaùt hieän vaøo naêm 1920 vaø
Saurin E., 1944 moâ taû ôû laøng Hoäi Loäc,
4.1. Giai ñoaïn 1945-1954
chaân phía Taây nuùi Eo Vöôïc nôi bôø bieån
Caùch maïng Thaùng 8 (1945) ñaõ ñöa Vieät
doác ñöùng coù daàu ræ loä ra loang treân beà
maët buøn, caùt laáp ñaày caùc khe nöùt trong Nam töø moät nöôùc thuoäc ñòa trôû thaønh moät
16
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
nöôùc ñoäc laäp. Chính phuû Vieät Nam Daân chuû Moät khoái löôïng to lôùn caùc coâng trình
Coäng hoaø ñaõ toå chöùc laïi ngaønh ñòa chaát vaø khaûo saùt ñòa chaát, tìm kieám, thaêm doø vaø khai
moû. thaùc caùc khoaùng saûn ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh
trong giai ñoaïn naøy. Ñoäc giaû coù theå tìm hieåu
Naêm 1945 Nha Kyõ ngheä, Sôû Toång
trong “Thö muïc ñòa chaát Vieät Nam” (Cuïc
Thanh tra Khoaùng chaát vaø Kyõ ngheä ñöôïc
Ñòa chaát vaø Khoaùng saûn Vieät Nam. Haø Noäi
thaønh laäp tröïc thuoäc Boä Quoác daân Kinh teá.
1998); chaúng haïn nhö “Ñòa chaát mieàn Baéc
Naêm 1946 Sôû Ñòa chaát vaø Sôû Khoaùng chaát
Vieät Nam” vaø baûn ñoà ñòa chaát mieàn Baéc
ñöôïc taùch ra nhöng vaãn naèm trong Boä Quoác
Vieät Nam (1965) (do Dovjikov A.E. chuû
daân Kinh teá.
bieân. 1965); “Baûn ñoà ñòa chaát Vieät Nam
Trong khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp
phaàn mieàn Baéc tyû leä 1:1.000.000” (do Traàn
(1945-1954) chæ coù moät soá hoaït ñoäng ñòa
Vaên Trò chuû bieân. 1973)… Döôùi ñaây chuùng
chaát vaø moû vôùi quy moâ nhoû ñöôïc tieán haønh
toâi chæ neâu caùc hoaït ñoäng lieân quan ñeán ñòa
nhaèm phuïc vuï tröïc tieáp cho quoác phoøng vaø
chaát daàu khí.
daân sinh.
Naêm 1956 Vieän syõ Griaznov N.K. (Lieân
Trong vuøng Phaùp taïm chieám, Sôû Ñòa
Xoâ cuõ) nhaän ñònh mieàn Baéc Vieät Nam coù
chaát Ñoâng Döông ñöôïc ñöa vaøo Trung taâm
trieån voïng daàu khí. Töø 1959-1961 Kitovani
nghieân cöùu khoa hoïc vaø kyõ thuaät töø naêm
S.K. cuøng vôùi caùc ñoàng nghieäp Vieät Nam
1951, sau ñoù chuyeån vaøo Saøi Goøn töø naêm
ñaõ nghieân cöùu taøi lieäu cuûa caùc nhaø ñòa chaát
1954 ñaët trong Toång Nha Moû, Coâng nghieäp
Phaùp, khaûo saùt 11 tuyeán khoaûng 25.000 km
vaø Thuû coâng nghieäp thuoäc Boä Keá hoaïch
loä trình ñaõ hoaøn thaønh baùo caùo “Ñòa chaát
vaø sau thuoäc Boä Taøi chính vaø Kinh teá quoác
vaø trieån voïng daàu khí ôû Vieät Nam Daân chuû
daân. Hoaït ñoäng ñòa chaát khoâng coù gì nhieàu,
Coäng hoaø” [13]. Ñaây laø coâng trình toång hôïp
ngoaøi vieäc moät soá nhaø ñòa chaát Phaùp nhö
ñaàu tieân veà ñòa chaát vaø ñaùnh giaù trieån voïng
Fromaget J., Saurin E.,… coâng boá moät soá
daàu khí ôû Vieät Nam. Theo taùc giaû, mieàn
coâng trình nghieân cöùu ñòa chaát ôû Laïng Sôn,
Baéc Vieät Nam coù 4 vuøng trieån voïng (Hình
Haûi Phoøng… vaø ôû moät soá hoøn ñaûo, … ñaùng
2.3):
keå laø vieäc taùi baûn coâng trình baûn ñoà ñòa chaát
1. Vuøng truõng giöõa nuùi tam giaùc chaâu
Ñoâng Döông tyû leä 1:2.000.000 do Fromaget
soâng Hoàng.
J., Saurin E., thaønh laäp (1952).
2. Vuøng ñöôïc caáu taïo bôûi caùc traàm
4.2. Giai ñoaïn 1954-1975
tích luïc nguyeân Mesozoi treân neàn
a. Mieàn Baéc Vieät Nam Caledoni bò bieán chaát Paleozoi sôùm.
Sau khi mieàn Baéc Vieät Nam ñöôïc giaûi 3. Vuøng ñöôïc caáu taïo bôûi traàm tích luïc
phoùng (1954), Chính phuû Vieät Nam ñaåy nguyeân Mesozoi treân taàng Hercyni bò
maïnh hoaït ñoäng ñòa chaát vaø moû vôùi söï giuùp luùn chìm khoâng saâu.
ñôõ cuûa Lieân Xoâ (cuõ), Trung Quoác vaø caùc 4. Vuøng ñöôïc caáu taïo bôûi traàm tích luïc
nöôùc Ñoâng AÂu. Chính phuû ñaëc bieät quan nguyeân Paleozoi giöõa-treân.
taâm ñeán vieäc ñaøo taïo chuyeân gia trong nöôùc Ngaøy 27-11-1961 Ñoaøn Ñòa chaát 36 tröïc
vaø göûi ñi ñaøo taïo ôû nöôùc ngoaøi. thuoäc Toång cuïc Ñòa chaát ñöôïc thaønh laäp.
17
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 2.3. Baûn ñoà sô löôïc veà trieån voïng daàu moû vaø khí thieân nhieân mieàn Baéc Vieät Nam
Ngaøy 9-10-1969 Chính phuû kyù quyeát ñònh ñoäng tìm kieám thaêm doø daàu khí ôû mieàn Baéc
soá 203/CP thaønh laäp Lieân ñoaøn Ñòa chaát Vieät Nam ñöôïc trieån khai moät caùch maïnh
36. Ñaây laø ñôn vò ñòa chaát ñaàu tieân ñöôïc meõ, ñoàng boä vôùi toå hôïp caùc phöông phaùp
toå chöùc ñeå tieán haønh khaûo saùt, tìm kieám vaø ñòa chaát, ñòa vaät lyù, ñòa hoaù, khoan veõ baûn
thaêm doø daàu khí ôû Baéc Vieät Nam. Baét ñaàu ñoà, khoan caáu taïo, thoâng soá, tìm kieám thaêm
töø ñaây vôùi söï quan taâm chæ ñaïo cuûa Chính doø ôû vuøng truõng Haø Noäi vaø sau naøy laø vuøng
phuû, söï giuùp ñôõ cuûa Lieân Xoâ (cuõ), hoaït truõng An Chaâu. (Hình 2.4).
18
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
Hình 2.4. Khaûo saùt ñòa chaát taïi vuøng An Chaâu (aûnh tö lieäu)
Ñaõ tieán haønh khaûo saùt töø haøng khoâng Haø Noäi vôùi chieàu saâu caùc gieáng khoan töø
tyû leä 1:200.000 treân toaøn mieàn Baéc Vieät 150 m ñeán 1.200 m vôùi toång soá khoaûng 20
Nam (Ivanhiukov I.D. 1961). Ño troïng löïc nghìn meùt khoan. Coâng taùc khoan saâu baét
tyû leä 1: 200.000 treân dieän tích 12000 km2 ñaàu töø naêm 1970 vôùi gieáng khoan thoâng
vuøng truõng Haø Noäi (Epsteâin N.V. 1961- soá 100 taïi Tieân Höng (Thaùi Bình) ñaït ñoä
1963); sau ñoù laø tyû leä 1: 500.000 treân toaøn saâu kyû luïc luùc baáy giôø (1970) laø 3.303 m.
mieàn Baéc (Nguyeãn Hieäp 1964-1973); tyû leä Cho ñeán naêm 1975 ñaõ khoan ñöôïc 7 gieáng
1:200.000 ôû vuøng truõng An Chaâu vaø vuøng khoan saâu vôùi toång 17684 m khoan. Gieáng
truõng Ninh Bình, tyû leä 1:50.000 vaø 1:25.000 khoan 61 ôû caáu taïo Tieàn Haûi “C” ñaõ phaùt
ôû Ñoâng Nam vuøng truõng Haø Noäi (Nguyeãn hieän doøng khí laãn condensat coâng nghieäp töø
Hieäp, Giang Coâng Thònh 1965-1973). caùt keát thuoäc heä taàng Tieân Höng.
Coâng taùc thaêm doø ñòa chaán baét ñaàu töø Coù theå noùi raèng keát quaû khaûo saùt ñòa
naêm 1962 vôùi phöông phaùp phaûn xaï ñöôïc chaát, ñòa vaät lyù vaø khoan trong giai ñoaïn
tieán haønh 2.260 km ôû Ñoâng Nam vuøng truõng naøy ñaõ cho thaáy böùc tranh toaøn caûnh caáu
Haø Noäi (Macsiutova, Hoà Ñaéc Hoaøi, Tröông truùc ñòa chaát cuûa mieàn Baéc Vieät Nam lieân
Minh), 232 km tuyeán khuùc xaï (Nguyeãn Trí quan ñeán vieäc ñaùnh giaù trieån voïng daàu khí;
Lieãn). vaø ñaëc bieät caáu truùc ñòa chaát saâu beân döôùi
Coâng taùc thaêm doø ñieän ñöôïc baét ñaàu lôùp phuû traàm tích Ñeä Töù khaù daøy cuûa vuøng
töø naêm 1964 vôùi treân 1.532 km tuyeán chuû truõng Haø Noäi laàn ñaàu tieân ñöôïc nghieân
yeáu taäp trung ôû Ñoâng Nam vuøng truõng Haø cöùu; ñaõ phaùt hieän ñöôïc nhöõng heä thoáng
Noäi (Pornhiagin M.A., Taêng Möôøi, Nguyeãn ñöùt gaõy phöùc taïp (soâng Chaûy, soâng Hoàng,
Taán Kích…). soâng Loâ, Vónh Ninh…), caùc daûi naâng Kieán
Coâng taùc khoan caáu taïo ñöôïc baét ñaàu töø Xöông-Tieàn Haûi, caùc vuøng suït luùn Ñoâng
naêm 1962 taäp trung chuû yeáu ôû vuøng truõng Quan, Phöôïng Ngaõi coù chieàu daøy traàm tích
19
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 2.6. Gieáng khoan thaêm doø phaùt hieän khí
Hình 2.5. Gieáng khoan thaêm doø ôû chaâu thoå
ñaàu tieân ôû Tieàn Haûi C Mieàn Voõng Haø Noäi
soâng Hoàng (aûnh tö lieäu)
(aûnh tö lieäu)
Ñeä Tam vöôït treân 3 km, cuõng ñaõ phaùt hieän
ñieän) vaø moät vaøi gieáng khoan caáu taïo tìm
nhieàu caáu taïo ña daïng chòu taùc ñoäng cuûa
kieám cuõng ñöôïc trieån khai ôû vuøng truõng
caùc hoaït ñoäng kieán taïo maïnh meõ…
Mesozoi An Chaâu (Nguyeãn Quang Haïp,
Caùc nghieân cöùu veà thaïch hoïc, traàm tích,
1965-1967; Nguyeãn Hieäp, 1972; Traàn Ngoïc
coå sinh (vi coå sinh, baøo töû phaán hoa…) ñaõ
Toaûn, 1974), caùc keát quaû ñaõ ñöôïc toång
ñöôïc trieån khai (Traàm tích vaø ñieàu kieän
hôïp trong baùo caùo “Caáu truùc ñòa chaát vaø
thaønh taïo traàm tích Neogen-Ñeä Töù mieàn
trieån voïng chöùa daàu vuøng truõng An Chaâu”
truõng Haø Noäi. Gloveânok V.K., Leâ Vaên
(1967-1970) do Ngoâ Thöôøng San chuû bieân.
Chaân. 1966,..) trong ñoù phaûi keå ñeán coâng
Song moät soá chuyeân gia ñòa chaát (Makarov.
trình toång hôïp taøi lieäu ñaàu tieân laø baùo caùo
1972) laïi cho raèng vuøng naøy khoâng coù trieån
“Caáu truùc ñòa chaát vaø trieån voïng daàu khí
voïng daàu khí vì caáu truùc ñòa chaát vuøng naøy
cuûa mieàn truõng Haø Noäi” cuûa Kisliakov
khoâng thuaän lôïi cho khaû naêng sinh, chöùa,
V.N., Golovenok V.K. (1970). Trong giai
chaén daàu khí.
ñoaïn naøy ñaõ hình thaønh daàn quan ñieåm trieån
b. Mieàn Nam Vieät Nam
voïng daàu khí ôû vuøng truõng Haø Noäi taêng daàn
Trong khi ôû mieàn Baéc Vieät Nam hoaït
veà phía bieån.
ñoäng ñòa chaát noùi chung vaø tìm kieám thaêm
Ngoaøi vuøng truõng Haø Noäi, coâng taùc
doø daàu khí noùi rieâng ñöôïc ñaåy maïnh thì ôû
khaûo saùt ñòa chaát, ñòa vaät lyù (troïng löïc vaø
20
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
mieàn Nam Vieät Nam chính quyeàn Saøi Goøn Bosum W.E., Kind E.G., Hoà Maïnh Trung
khoâng tieán haønh gì nhieàu hoaït ñoäng ñòa chaát nghieân cöùu caáu truùc chaâu thoå Meâkoâng döïa
treân ñaát lieàn, ngoaøi vieäc moät soá nhaø ñòa chaát treân taøi lieäu töø haøng khoâng cho raèng ôû caùc
Phaùp nhö Saurin E., Fontaine H. vaø moät soá boàn traàm tích Caàn Thô, Caø Mau traàm tích
nhaø ñòa chaát Vieät Nam nhö Taï Traàn Taán, daøy töø 3-5 km. Caùc traàm tích Lias, Trias vaø
Nguyeãn Lan Tuù, Hoaøng Thò Thaân, Traàn coù theå treû hôn cuøng vôùi ñaù voâi Permi coù theå
Kim Thaïch, Nguyeãn An Cö… hoaëc chænh coù giaù trò tìm kieám daàu khí [1].
lyù caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây hoaëc nghieân Ngaøy 1-12-1970 chính quyeàn Saøi Goøn
cöùu veà kieán taïo, ñòa taàng, hoaù ñaù, suoái nöôùc ban haønh ñaïo luaät soá 011/70 aán ñònh vieäc
noùng… ôû moät soá vuøng treân ñaát lieàn vaø moät tìm kieám khai thaùc daàu moû cuøng ñieàu kieän
soá hoøn ñaûo. Cuõng ñaõ xuaát baûn moät soá tôø thueá khoaù vaø hoái ñoaùi. Thaùng 1-1971 Uyû
baûn ñoà ñòa chaát tyû leä nhoû 1:500.000 (caùc tôø ban Quoác gia daàu moû ñöôïc thaønh laäp theo
Nha Trang, Vónh Long, Saøi Goøn…), ñaùng keå saéc leänh soá 003-SLKT ngaøy 7-1-1971. Sau
nhaát laø coâng trình cuûa Fontaine H., taùi baûn ñoù thaønh laäp Toång cuoäc daàu hoûa vaø khoaùng
laàn thöù ba baûn ñoà ñòa chaát Ñoâng Döông tyû saûn.
leä 1:2.000.000 do Fromaget J. vaø Saurin E. Thaùng 6-1971 Boä Kinh teá coâng boá Nghò
ñònh soá 249/BKT/UBQGDH ngaøy 9-6-1971
thaønh laäp, coù hieäu ñính phaàn Nam vó tuyeán
veà caáp quyeàn ñaëc nhöôïng tìm kieám thaêm
17 (1971) vaø Töø ñieån ñòa taàng Ñoâng Döông
doø daàu moû taïi theàm luïc ñòa Vieät Nam Coäng
cuûa Saurin E., 1956 [23].
hoaø vaø quy ñònh cho ñaáu thaàu ñaëc nhöôïng.
Naêm 1967, Sôû Haûi döông Hoa Kyø ño töø
Toång coäng coù 61 loâ ñöôïc ñöa ra ñaáu thaàu.
haøng khoâng treân toaøn mieàn Nam Vieät Nam
Naêm 1972 coâng ty GSI (Geological
tyû leä 1:250.000.
Service Inc.) khaûo saùt 5.000 km ñòa chaán
Naêm 1968 Boä Phaùt trieån haûi ngoaïi Anh
2D khu vöïc mieàn Trung vaø quaàn ñaûo Hoaøng
tieán haønh khaûo saùt ñòa chaán khuùc xaï (khoaûng
Sa.
290 km tuyeán) vaø phaûn xaï (370 km tuyeán)
Thaùng 6-1973 coâng ty Robertson
ngoaøi khôi khu vöïc ñaûo Thoå Chu, keát quaû
cho bieát chieàu daøy traàm tích Mesozoi ôû ñaây Research International Limited (Anh) vaø
coù theå tôùi 3-4 km [2]. Cuøng naêm coâng ty BEICIP (Bureau d’Etudes Industrielles et
Alpine Geophysical Corporation ño 19.500 de Cooperation de l’Institut Francais du
km tuyeán ñòa chaán vaø laáy maãu ôû Bieån Peùtrole - Phaùp) phoái hôïp laøm baùo caùo “Ñòa
Ñoâng. chaát vaø khai thaùc hydrocarbon ôû ngoaøi khôi
Naêm 1969-1970 coâng ty Ray Nam Vieät Nam” taäp trung ñaùnh giaù khaû
Geophysical Mandrel khaûo saùt 12.121 km naêng sinh, chöùa, chaén, baãy ôû beå Cöûu Long,
tuyeán ñòa chaán, töø vaø troïng löïc ôû theàm luïc vònh Thaùi Lan vaø beå Saøi Goøn [22].
ñòa Nam Vieät Nam. Cuøng thôøi gian naøy chính quyeàn Saøi
Naêm 1969 Hoà Maïnh Trung döïa treân Goøn toå chöùc ñaáu thaàu ñôït 1 treân 8 loâ cho
taøi lieäu töø haøng khoâng coâng boá “Khaûo löôïc 4 nhoùm coâng ty: Pecten Vieät Nam (loâ 06,
caáu truùc ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø thaûo 07, 08. TLÑ); coâng ty Mobil Oil (loâ 03, 04
luaän veà vaán ñeà daàu moû” [11]. Sau ñoù (1971) TLÑ); coâng ty Sunningdale (loâ 01, 02.TLÑ)
21
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
vaø coâng ty ESSO (loâ 05 TLÑ) vôùi toång dieän ñòa chaán trong thôøi gian naøy leân tôùi 87.908
km.
tích 57.223 km , trong ñoù 4 loâ ôû beå Cöûu
2
Cuoái naêm 1974 ñaàu 1975 coâng ty Pecten
Long, 4 loâ ôû beå Nam Coân Sôn (Hình 2.7).
vaø Mobil ñaõ khoan 6 gieáng tìm kieám treân
5 caáu taïo, trong ñoù coù 4 gieáng khoan vaø 1
gieáng chöa keát thuùc ôû beå Nam Coân Sôn, 1
gieáng khoan ôû beå Cöûu Long.
Gieáng Hoàng-1X (loâ 8 TLÑ) ñaït chieàu
saâu 1640 m, phaùt hieän daàu trong lôùp caùt keát
nhöng khoâng coù giaù trò thöông maïi.
Gieáng Döøa-1X (loâ 8 TLÑ) saâu 4.039 m
gaëp daàu ôû ñoä saâu 3.048-3.352 m thöû væa cho
löu löôïng 1.514 barel (240 m3) daàu/ngaøy vaø
Hình 2.7. Döï ñònh ñaëc nhöôïng tìm kieám
khai thaùc daàu khí (duøng trong nghò ñònh
164.000 m3 khí/ngaøy.
goïi thaàu ngaøy 19/2/1974)
Gieáng Baïch Hoå-1X (loâ 04 TLÑ) saâu
Thaùng 4-1974 ñaáu thaàu ñôït 2 vôùi 9 loâ 3.026 m gaëp nhieàu lôùp caùt keát chöùa daàu
cho 5 nhoùm coâng ty: coâng ty Mobil-Keiyo ôû ñoä saâu 2.750-2.860 m. Thöû væa cho löu
(loâ 12A, 12B TLÑ); Pecten BHP (loâ 09 löôïng 2.400 barel (380 m3) daàu/ngaøy vaø
TLÑ); IOL (loâ 10 TLÑ) Marathon (loâ 11 25.000 m3 khí/ngaøy.
TLÑ), OMO (loâ 10, 14, 19, 23 TLÑ) vôùi Gieáng Döøa-2X (loâ 08 TLÑ) vôùi ñoä saâu
dieän tích moãi loâ laø 4.500 km2 (Hình 2.8). 3.652 m ngaøy 1-4-1975, boû dôû khoan.
Gieáng Mía-1X (loâ 06 TLÑ) saâu 3.353 m
gaëp aùp suaát cao khoâng thöû væa ñöôïc.
Gieáng Ñaïi Huøng-1X khoan ñeán ñoä saâu
1.829 m (thaùng 4/1975) thì boû dôû khoan.
4.3. Giai ñoaïn töø 1975 ñeán nay
Sau khi Vieät Nam thoáng nhaát hai mieàn
Nam Baéc (30-4-1975), Chính phuû Vieät Nam
ñaåy maïnh coâng taùc ñòa chaát, tìm kieám thaêm
doø khoaùng saûn noùi chung vaø ñaëc bieät laø tìm
kieám thaêm doø daàu khí treân caû nöôùc.
Ngaøy 3-9-1975 Toång cuïc Daàu moû vaø
Khí ñoát Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp tröïc thuoäc
Hình 2.8. Khu vöïc hôïp ñoàng giai ñoaïn 1973-1975
Chính phuû. Thaùng 8-1977 Coâng ty Daàu khí
Sau khi truùng thaàu caùc coâng ty ñaõ tieán quoác gia Vieät Nam goïi taét laø Petrovietnam
haønh ño ñòa chaán vôùi maïng löôùi 8x8 km, ñöôïc thaønh laäp tröïc thuoäc Toång cuïc Daàu
4x4 km treân toaøn loâ vaø 2x2 km treân caùc khí. Thaùng 4-1990 Toång cuïc Daàu khí nhaäp
dieän tích coù trieån voïng. Toång chieàu daøi ño vaøo Boä Coâng nghieäp naëng. Thaùng 7-1990
22
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
Hình 2.9. Taøu ñòa chaán Bình Minh (aûnh tö lieäu)
truõng Haø Noäi vaø vuøng nöôùc noâng ven bieån
thaønh laäp Toång coâng ty Daàu khí Vieät Nam
Thaùi Bình, Nam Ñònh (Giang Coâng Thònh,
coù teân giao dòch quoác teá laø Petrovietnam.
Phan Quang Quyeát 1976-1982); khaûo saùt
Thaùng 4-1992, Toång coâng ty Daàu khí Vieät
ñòa chaán phöông phaùp ñieåm saâu chung tyû leä
Nam taùch khoûi Boä Coâng nghieäp naëng tröïc
1:50.000 vôùi 3.197 km tuyeán ôû Ñoâng Nam
thuoäc Thuû töôùng Chính phuû. Theo quyeát
vaø Baéc truõng Ñoâng Quan, Kieán Xöông,
ñònh soá 330/TTG ngaøy 29-5-1995 cuûa Thuû
Tieàn Haûi, Ñoâng Hoaøng… vaø 223 km ôû vuøng
töôùng Chính phuû, Toång coâng ty Daàu khí
nöôùc noâng vònh Baéc Boä (Ñoã Vaên Löu, Ñaøo
Vieät Nam laø Toång coâng ty Nhaø nöôùc coù teân
Quang An, Phaïm Döông, Ñoã Vaên Haäu…
giao dòch quoác teá laø Vietnam Oil and Gas
1975 - 1981). Cuoái naêm 1981 tieán haønh
Corporation vieát taét laø Petrovietnam, coù
2.555 km tuyeán ñòa chaán maät ñoä quan saùt
caùc chöùc naêng nhieäm vuï: nghieân cöùu, tìm
5x5 km treân dieän tích 6.500 km2 ôû vònh Baéc
kieám, thaêm doø, khai thaùc daàu khí, cheá bieán,
Boä baèng taøu ñòa chaán Bình Minh (Ñoã Vaên
taøng tröõ, vaän chuyeån, dòch vuï daàu khí, xuaát
Haäu, 1981) (Hình 2.9). Trong giai ñoaïn naøy
nhaäp vaät tö thieát bò daàu khí, daàu thoâ vaø saûn
ñaõ tieán haønh 32 gieáng khoan vôùi 78.842 m
phaåm daàu khí; phaân phoái saûn phaåm daàu khí
khoan. Ñaõ phaùt hieän ñöôïc moû khí Tieàn Haûi
vaø caùc hoaït ñoäng kinh doanh khaùc phuø hôïp
“C” (Hình 2.10).
vôùi luaät phaùp Vieät Nam vaø caùc nhieäm vuï
ñöôïc giao khaùc. Naêm 1977, Sevostianov K.M., Leâ
ÔÛ mieàn Baéc Vieät Nam Toång cuïc Daàu Troïng Caùn vaø nnk. hoaøn thaønh baùo caùo
khí tieáp tuïc chæ ñaïo caùc ñôn vò trong ngaønh “Caáu truùc ñòa chaát, trieån voïng daàu khí vaø
trieån khai khaûo saùt troïng löïc chi tieát (tyû phöông höôùng coâng taùc tieáp theo ôû mieàn
leä 1:50.000; 1:25.000) ôû vuøng Ñoâng Nam truõng Haø Noäi“ [20], naêm 1983 Skorduli
23
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
ñòa chaán theo caùc soâng ôû ñoàng baèng soâng
Cöûu Long vaø vuøng ven bieån Vuõng Taøu Coân
Ñaûo. Thueâ coâng ty GECO (Na Uy. 1978)
khaûo saùt ñòa chaán gaàn 12 nghìn km tuyeán
treân caùc loâ 09, 16, 19, 20, 21 vôùi maïng
löôùi tuyeán 8x8 km; 4x4 km; 2x2 km vaø 1x1
km. Naêm 1978 tieán haønh khoan gieáng Cöûu
Long 1 (CL-1) ñaït ñoä saâu 2.120 m vaø tieáp
Hình 2.10. Moû khí Tieàn Haûi (aûnh tö lieäu)
sau laø gieáng Haäu Giang 1 vôùi ñoä saâu 813
V.D., Khuduk M.N., Nguyeãn Ngoïc Cö hoaøn m, caùc gieáng khoan naøy ñeàu khoâ (Nguyeãn
thaønh baùo caùo “Toång keát nghieân cöùu thaêm Giao,1984) [15].
doø ñòa chaát daàu khí mieàn truõng Haø Noäi töø Cuõng trong thôøi gian naøy Petrovietnam
1962-1982“ [21]. Naêm 1987 Nguyeãn Vaên ñaõ kyù hôïp ñoàng thaêm doø daàu khí vôùi caùc
Ñaéc vaø nnk. hoaøn thaønh baùo caùo “Keát quaû coâng ty Deminex (Ñöùc) loâ 15, AGIP (YÙ) loâ
coâng taùc thaêm doø ñòa chaát daàu khí mieàn 4 vaø 12, Bow Valley (Canada) loâ 28 vaø 29.
voõng Haø Noäi giai ñoïan 1980-1985“ [16]. töø 1978-1980 caùc coâng ty treân ñaõ tieán haønh
khaûo saùt 11087 km tuyeán ñòa chaán, khoan
Naêm 1981 baét ñaàu khai thaùc thöû coâng
12 gieáng trong ñoù 2 gieáng phaùt hieän daàu
nghieäp moû khí Tieàn Haûi “C” phuïc vuï cho
(15A.1X, 15B.1X), 3 gieáng phaùt hieän khí
phaùt ñieän (12MW) vaø coâng nghieäp ñòa
(12B-1X, 12C-1X, 04A-1X), 2 gieáng gaëp
phöông tænh Thaùi Bình.
söï coá kyõ thuaät, 5 gieáng khoâ (Hình 2.11).
Thaùng 11-1975 Toång cuïc Daàu khí thaønh
laäp Coâng ty Daàu khí Nam Vieät Nam (sau ñoù
1978 chuyeån thaønh Coâng ty Daàu khí 2) ñeå
tieán haønh tìm kieám thaêm doø daàu khí ôû mieàn
Nam Vieät Nam.
Döïa treân keát quaû thu thaäp caùc taøi lieäu
ñaõ thaønh laäp baùo caùo “Caáu truùc ñòa chaát vaø
trieån voïng daàu khí theàm luïc ñòa Vieät Nam”
(Hoà Ñaéc Hoaøi, Ngoâ Thöôøng San. 1975) [10]
vaø baùo caùo “Caáu truùc ñòa chaát truõng Cöûu
Long vaø rìa keá caän, trieån voïng daàu moû vaø
khí thieân nhieân” (Ñoaøn Thieän Tích. 1977)
[6].
Hình 2.11. Khu vöïc hôïp ñoàng giai ñoaïn 1975-1980
Ñaõ tieán haønh khaûo saùt troïng löïc tyû leä
1:200.000 vuøng chaâu thoå soâng Cöûu Long; Treân cô sôû toång hôïp caùc taøi lieäu Ngoâ
ñòa chaán phaûn xaï khu vöïc Long Toaøn vaø Thöôøng San chuû bieân baùo caùo “Caáu truùc
vuøng bieån Baïc Lieâu. Thueâ coâng ty CGG ñòa chaát vaø trieån voïng daàu khí theàm luïc ñòa
(Phaùp. 1975) khaûo saùt 12.109 km tuyeán phía Nam Coäng hoaø Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät
24
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
Nam” (1975-1980) [14]. ngaøy qua ñöôøng kính oáng xaû 7,9 mm (thaùng
Ngaøy 3-7-1980 Hieäp ñònh hôïp taùc giöõa 5 - 1984).
Lieân Xoâ (cuõ) vaø Vieät Nam veà vieäc thaêm doø Gieáng BH-4 khoan ôû phaàn Ñoâng Baéc
vaø khai thaùc daàu khí ôû theàm luïc ñòa Vieät cuûa ñænh voøm phía Baéc caáu taïo, döøng ôû ñoä
Nam ñöôïc kyù keát. Ngaøy 19-6-1981 Chính saâu 3.501 m, thöû væa khoaûng 2.519-2.845 m
phuû Vieät Nam vaø Lieân Xoâ (cuõ) kyù keát trong traàm tích Miocen döôùi cho löu löôïng
Hieäp ñònh thaønh laäp Xí nghieäp lieân doanh 206,3m3 daàu/ngaøy; thöû 7 væa trong traàm tích
daàu khí Vieät-Xoâ (vieát taét laø Vietsovpetro). Oligocen khoaûng 3.100-3.470,5 m cho löu
Ngaøy 7-11-1981 Vietsovpetro chính thöùc ñi löôïng töø 90 ñeán 338 m3 daàu/ngaøy.
vaøo hoaït ñoäng. Gieáng Roàng-1X ñöôïc khoan ôû ñænh caáu
Khaûo saùt ñòa vaät lyù (töø, troïng löïc, ñòa taïo Roàng ñaõ gaëp moùng bieán chaát ôû ñoä saâu
chaán) ñöôïc tieán haønh treân theàm luïc ñòa Vieät
2501 m, phaùt hieän 1 væa daàu vôùi löu löôïng
Nam do Lieân ñoaøn ñòa vaät lyù Vieãn Ñoâng
53m3 daàu/ngaøy.
Lieân Xoâ thöïc hieän vôùi caùc taøu POISK,
Ngaøy 6-11-1984 chaân ñeá giaøn khoan coá
ISKATEL, Vieän syõ Gambuaxev, Malögin
ñònh ñaàu tieân cuûa ngaønh daàu khí Vieät Nam
theo caùc maïng löôùi töø khu vöïc ñeán chi tieát.
ñöôïc haï thuyû vaø sau ñoù giaøn khoan coá ñònh
Treân cô sôû taøi lieäu ñòa vaät lyù, ñaõ phaùt
(MSP-1) ñöôïc hoaøn thaønh xaây laép. Ngaøy
hieän ñöôïc nhieàu caáu taïo coù trieån voïng daàu
26-6-1986 töø giaøn khoan naøy khai thaùc taán
khí. Xí nghieäp lieân doanh Vietsovpetro baét
daàu ñaàu tieân taïi moû Baïch Hoå (Hình 2.13).
ñaàu tieán haønh khoan tìm kieám treân caùc caáu
taïo Baïch Hoå, Roàng (Hình 2.12).
Hình 2.13. Xaây laép giaøn khoan ñaàu tieân
(aûnh tö lieäu)
Neáu naêm 1981 ñaùnh daáu baèng söï kieän
khai thaùc meùt khoái khí thieân nhieân ñaàu tieân
Hình 2.12. Taøu khoan Mikhain Mirchin phaùt hieän ôû Vieät Nam töø moû khí Tieàn Haûi “C” (Thaùi
thaáy daàu trong taàng Miocen taïi gieáng soá 5 moû Baïch
Bình) treân ñaát lieàn, thì naêm 1986 ñaùnh daáu
Hoå (thaùng 5-1984) (aûnh tö lieäu)
moác khai thaùc taán daàu thoâ ñaàu tieân cuûa
Gieáng BH-5 khoan ngaøy 31-12-1983
moû Baïch Hoå ngoaøi khôi Vieät Nam (Hình
baèng taøu khoan Mikhain Mirchin ôû phaàn
2.14).
ñænh voøm Nam caáu taïo coù ñoä saâu 3.001
Taïi gieáng khoan BH-6 ngaøy 11-5-1987
m, thöû væa 2.782-2.826 m trong traàm tích
ñaõ phaùt hieän taàng daàu trong ñaù moùng coù tuoåi
Miocen döôùi cho löu löôïng 26,3 m3 daàu/
tröôùc Kainozoi vaø sau ñoù taïi gieáng khoan
25
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 2.14. Taøu chôû daàu moû Baïch Hoå (aûnh tö lieäu)
Hình 2.15. Giaøn coâng ngheä trung taâm moû Baïch Hoå (aûnh tö lieäu)
N0-1(MSP-1) ñaõ khaúng ñònh ñieàu naøy vôùi môùi khoâng nhöõng taêng ñaùng keå saûn löôïng
löu löôïng treân 1.000 taán daàu/ngaøy. Ngaøy khai thaùc ôû moû Baïch Hoå maø coøn thay ñoåi
6-9-1988 baét ñaàu khai thaùc daàu töø taàng raát lôùn veà ñoái töôïng tìm kieám vaø khai thaùc
moùng moû Baïch Hoå môû ra moät trieån voïng daàu khí truyeàn thoáng ôû beå Cöûu Long noùi
26
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
rieâng, ôû theàm luïc ñòa Vieät Nam noùi chung Töø naêm 1988 Chính phuû Vieät Nam thöïc
(Hình 2.15). hieän ñöôøng loái ñoåi môùi. Luaät Ñaàu tö nöôùc
Ngoaøi phaùt hieän moû Baïch Hoå vaø Roàng, ngoaøi ôû Vieät Nam ñöôïc ban haønh (1987),
ngaøy 18-7-1988 gieáng khoan ÑH-1 taïi caáu sau ñoù laø Luaät Daàu khí (1993) ñöôïc boå sung
taïo Ñaïi Huøng cuõng ñaõ phaùt hieän thaáy daàu, vaø söûa ñoåi vaøo naêm 2000 vaø nhaát laø khi
vaø ngaøy 14-10-1994 barel daàu ñaàu tieân ñaõ coù Nghò quyeát 15 (1988) cuûa Boä Chính trò
ñöôïc khai thaùc taïi ñaây. Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam veà phöông höôùng
Hình 2.16a. Soá löôïng hôïp ñoàng vaø toång chi phí
27
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
vaø nhieäm vuï phaùt trieån ngaønh daàu khí thì Laàn ñaàu tieân ôû Vieät Nam hôïp ñoàng
hoaït ñoäng daàu khí ñöôïc trieån khai moät caùch tìm kieám, thaêm doø, khai thaùc daàu khí döôùi
maïnh meõ bao goàm taát caû caùc lónh vöïc töø daïng Hôïp ñoàng chia saûn phaåm (PSC-
thöôïng nguoàn, trung nguoàn vaø haï nguoàn. Production Sharing Contract) ñöôïc kyù keát
Hình 2.16b. Hoaït ñoäng daàu khí ôû Vieät Nam
28
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
Ñaéc vaø nnk hoaøn thaønh baùo caùo “Toång hôïp
ñaùnh giaù keát quaû tìm kieám, thaêm doø daàu khí
ôû Vieät Nam giai ñoaïn 1988-2000 vaø phöông
höôùng tìm kieám thaêm doø tieáp theo “. Ñaây laø
moät coâng trình toång hôïp coù taùc duïng quan
troïng thuùc ñaåy söï phaùt trieån ngaønh daàu khí
Vieät Nam. [25].
Hình 2.17. Giaøn neùn khí trung taâm moû Baïch Hoå
(aûnh tö lieäu)
giöõa Petrovietnam vaø coâng ty daàu khí quoác
gia AÁn Ñoä ONGC vaøo ngaøy 18-5-1988 ôû
loâ 06 vaø 12E thuoäc beå Nam Coân Sôn; sau
ñoù coù söï tham gia cuûa coâng ty daàu khí Anh
BP vaø coâng ty daàu khí Nauy Statoil. Ngaøy
15-6-1988 kyù hôïp ñoàng vôùi coâng ty Shell
taïi loâ 112, 114 ôû beå soâng Hoàng… Sau naøy
Petrovietnam caøng ngaøy caøng tham gia tích
cöïc trong vieäc trieån khai caùc hôïp ñoàng cho
neân ngoaøi caùc hôïp ñoàng daïng PSC, hôïp
ñoàng hôïp taùc kinh doanh (BCC – Business Hình 2.18. Nhaø maùy khí hoùa loûng LPG Dinh Coá
(aûnh tö lieäu)
cooperation contract) coøn kyù caùc hôïp ñoàng
Naêm 1993 Petrovietnam baét ñaàu trieån
thaønh laäp caùc coâng ty cuøng ñieàu haønh (JOC-
khai xaây döïng heä thoáng thu gom vaø vaän
Joint Operating Company).
chuyeån khí ñoàng haønh töø moû Baïch Hoå vaøo
Töø 1988 ñeán nay Petrovietnam ñaõ kyù
ñaát lieàn phuïc vuï cho nhaø maùy ñieän Baø Ròa-
treân 50 hôïp ñoàng PSC, BCC vaø JOC ñaõ tieán
haønh treân 250 nghìn km ñòa chaán 2D, gaàn Vuõng Taøu vaø Phuù Myõ. Heä thoáng goàm giaøn
12 nghìn km2 ñòa chaán 3D, khoan 419 gieáng neùn khí trung taâm, ñöôøng oáng 16 inches
tìm kieám, thaêm doø, thaåm löôïng vaø khai thaùc (40,64 cm) daøi treân 110 km ngoaøi bieån vaø
coù toång chieàu daøi treân 1,5 trieäu km (Hình treân 50 km treân bôø (ñeán Phuù Myõ) coù coâng
2.16a, 2.16b). suaát 5,5 trieäu m3/ngaøy. Thaùng 1 naêm 1999
Keát quaû ñaõ phaùt hieän haøng traêm caáu taïo nhaø maùy khí hoaù loûng LPG Dinh Coá baét
coù trieån voïng vaø haøng chuïc moû daàu khí ñaõ ñaàu hoaït ñoäng cung caáp moãi ngaøy goàm 4
vaø ñang chuaån bò ñöa vaøo khai thaùc. trieäu m3 khí khoâ, 400 taán condensat, 530
Naêm 2002 Vuõ Vaên Kính, Nguyeãn Vaên taán butan vaø 410 taán propan ñaùp öùng 1/2
29
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
nhieân haøng naêm ñeàu taêng (xem Hình 3.14,
3.19, Chöông 3), nhaát laø khi coâng ty BP,
ONGC vaø Petrovietnam ñöa moû khí Lan
Taây, Lan Ñoû vaøo khai thaùc vaø vaän haønh heä
thoáng ñöôøng oáng Nam Coân Sôn 26 inches
(76,02 cm) daøi treân 370 km ôû bieån vaø ñöôøng
oáng 30 inches (76,2cm) töø bôø bieån ñeán Phuù
Myõ vôùi coâng suaát 20 trieäu m3 khí/ngaøy
(2002) ñeå cuøng vôùi khí ñoàng haønh moû Baïch
Hoå, Raïng Ñoâng cung caáp khí cho caùc nhaø
maùy ñieän ôû Baø Ròa, Phuù Myõ (3.000 MW)
vaø nhaø maùy ñaïm Phuù Myõ (gaàn 0,8 trieäu taán/
naêm) (Hình 2.19, 2.20, 2.21).
Hieän nay Petrovietnam ñang xuùc tieán
vieäc xaây döïng nhaø maùy loïc daàu ôû Dung
Quaát (Quaûng Ngaõi) vôùi coâng suaát 6,5 trieäu
Hình 2.19. Heä thoáng ñöôøng oáng daãn khí Raïng
taán/naêm vaø laäp luaän chöùng khaû thi khu loïc
Ñoâng-Baïch Hoå-Phuù Myõ vaø Lan Taây-Phuù Myõ
hoaù daàu Nghi Sôn (Thanh Hoaù), ñoàng thôøi
nhu caàu LPG hieän nay cuûa caû nöôùc (Hình ñang ñaåy maïnh xaây döïng heä thoáng ñöôøng
2.17, 2.18, 2.19). oáng daãn khí töø caùc moû ôû khu vöïc PM3-CAA
Saûn löôïng khai thaùc daàu thoâ vaø khí thieân (choàng laán giöõa Vieät Nam vaø Malaysia) veà
Hình 2.20. Traïm phaân phoái khí Nam Coân Sôn (aûnh tö lieäu)
30
- Chöông 2. Hoaït ñoäng ñieàu tra ñòa chaát, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí
khu coâng nghieäp nhaø maùy ñaïm, nhaø maùy ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc daàu khí cuõng khoâng
ngöøng ñöôïc taêng cöôøng.
ñieän söû duïng khí ôû Caø Mau.
Ngoaøi haøng traêm caùc baùo caùo chuyeân ñeà
phuïc vuï tröïc tieáp cho saûn xuaát kinh doanh
do caùc ñôn vò vaø chuyeân gia cuûa Toång coâng
ty Daàu khí Vieät Nam, do caùc coâng ty daàu
khí nöôùc ngoaøi thöïc hieän, Toång cuïc Daàu
khí tröôùc ñaây vaø Toång coâng ty Daàu khí Vieät
Nam sau naøy ñaõ chuû trì hoaëc tham gia phoái
hôïp trieån khai nhieàu chöông trình nghieân
cöùu khoa hoïc coâng ngheä daàu khí caáp Nhaø
nöôùc vaø caáp ngaønh nhö:
Hình 2.21. Nhaø maùy ñaïm Phuù Myõ (aûnh tö lieäu)
1. Chöông trình troïng ñieåm caáp Nhaø nöôùc
Petrovietnam cuõng ñaõ xaây döïng caùc caên
maõ soá 22, 01 (1981-1985): “Ñaët cô sôû
cöù dòch vuï daàu khí (beán caûng, baõi laép raùp,
khoa hoïc cho phöông höôùng coâng taùc
kho chöùa saûn phaåm..) caùc ñôn vò laøm dòch
tìm kieám vaø ñaùnh giaù taøi nguyeân daàu
vuï daàu khí trong nhieàu lónh vöïc (thieát keá,
khí treân laõnh thoå Vieät Nam” do Leâ Vaên
thi coâng, laép raùp caùc giaøn khoan, giaøn khai
Cöï chuû nhieäm. Chöông trình coù 45 ñeà
thaùc, caùc taøu dòch vuï vaø caùc taøu chöùa noåi
taøi.
FSO… keå caû caùc ñôn vò baûo veä an toaøn vaø
2. Chöông trình nghieân cöùu khoa hoïc kyõ
choáng oâ nhieãm moâi tröôøng do hoaït ñoäng
thuaät troïng ñieåm daàu khí caáp Nhaø nöôùc,
daàu khí gaây neân, Hình 2.22).
maõ soá 22A (1986-1990): “Nghieân cöùu
Hoaït ñoäng nghieân cöùu khoa hoïc coâng
ñaùnh giaù vaø phaân vuøng tieàm naêng daàu
ngheä, xaây döïng cô sôû vaät chaát kyõ thuaät vaø
khí, löïa choïn vaø öùng duïng khoa hoïc kyõ
thuaät vaø coâng taùc tìm kieám, thaêm doø,
khai thaùc, vaän chuyeån vaø cheá bieán daàu
khí ôû Vieät Nam” do Nguyeãn Hieäp chuû
nhieäm. Chöông trình coù 17 ñeà taøi vaø 2
ñeà taøi ñoäc laäp.
3. Chöông trình nghieân cöùu khoa hoïc coâng
ngheä daàu khí caáp Nhaø nöôùc maõ soá KT-
01 (1991-1995); “Daàu khí vaø taøi nguyeân
khoaùng saûn” do Toång coâng ty Daàu khí
phoái hôïp vôùi Cuïc Ñòa chaát khoaùng saûn
thöïc hieän. OÂng Phaïm Quoác Töôøng laø
chuû nhieäm chöông trình…
Vaø moät loaït caùc chöông trình nghieân
cöùu khaùc cuûa Petrovietnam vaø caùc ñôn vò
Hình 2.22. Caên cöù dòch vuï daàu khí cuûa
Vietsovpetro (aûnh tö lieäu)
cuûa Petrovietnam tham gia (Vieän Daàu khí)
31
nguon tai.lieu . vn
