Xem mẫu
- 10
Chöông
Beå traàm tích
Nam Coân Sôn
vaø
taøi nguyeân
daàu khí
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
1. Giôùi thieäu
Tröôùc naêm 1975 beå Nam Coân Sôn coù chaán 2D vaø 5.400km2 ñòa chaán 3D, khoan
teân laø beå Saigon-Sarawak vaø chæ ñöôïc ñònh 78 gieáng khoan thaêm doø, thaåm löôïng vaø
danh vaø xaùc ñònh laïi dieän tích phaân boá khai thaùc, xaùc laäp ñöôïc 5 moû vaø 17 phaùt
trong coâng trình toång hôïp (Hoà Ñaéc Hoaøi, hieän daàu khí. Hieän taïi coøn 7 nhaø thaàu ñang
Ngoâ Thöôøng San, 1975). Beå Nam Coân Sôn hoaït ñoäng.
coù dieän tích gaàn 100.000km , naèm trong Coâng taùc nghieân cöùu toång hôïp nhaèm
2
khoaûng giöõa 6 00’ ñeán 9 45’ vó ñoä Baéc vaø ñaùnh giaù ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí cuûa
0 0
106 00’ ñeán 109 00’ kinh ñoä Ñoâng. Ranh
0 0
beå Nam Coân Sôn ñaõ coù haøng chuïc coâng trình
giôùi phía Baéc cuûa beå laø ñôùi naâng Coân khaùc nhau, ñaëc bieät caùc ñeà taøi vaø nhieäm vuï
Sôn, phía Taây vaø Nam laø ñôùi naâng Khorat caáp Ngaønh ñaõ goùp phaàn kòp thôøi, hieäu quaû
- Natuna, coøn phía Ñoâng laø beå Tö Chính cho hoaït ñoäng thaêm doø vaø khai thaùc. Tuy
- Vuõng Maây vaø phía Ñoâng Baéc laø beå Phuù nhieân do ñieàu kieän ñòa chaát heát söùc phöùc taïp
Khaùnh (Hình 10.1 vaø hình 5.1, chöông 5). ñoøi hoûi phaûi tieáp tuïc nghieân cöùu baèng caùc
Ñoä saâu nöôùc bieån trong phaïm vi cuûa beå phöông phaùp, quan ñieåm coâng ngheä môùi ñeå
thay ñoåi raát lôùn, töø vaøi chuïc meùt ôû phía Taây xaùc laäp cô sôû khoa hoïc cho vieäc hoaïch ñònh
ñeán hôn 1.000m ôû phía Ñoâng. Treân ñòa hình coâng taùc thaêm doø vaø khai thaùc tieáp theo ôû
ñaùy bieån caùc tích tuï hieän ñaïi ñöôïc thaønh taïo beå traàm tích naøy.
chuû yeáu do taùc ñoäng cuûa doøng chaûy thuyû
2. Lòch söû nghieân cöùu thaêm doø vaø khai
trieàu cuõng nhö doøng ñoái löu, maø höôùng vaø
thaùc daàu khí
toác ñoä cuûa chuùng phuï thuoäc vaøo hai heä gioù
muøa chính: heä gioù muøa Taây Nam töø cuoái Döïa vaøo tính chaát, ñaëc ñieåm vaø keát quaû
thaùng 5 ñeán cuoái thaùng 9 vaø heä gioù muøa coâng taùc cuûa töøng thôøi kyø, lòch söû thaêm doø
Ñoâng Baéc töø ñaàu thaùng 11 naêm tröôùc ñeán vaø nghieân cöùu ñòa chaát - ñòa vaät lyù ôû ñaây
cuoái thaùng 3 naêm sau. Traàm tích ñaùy bieån ñöôïc chia laøm 4 giai ñoaïn.
chuû yeáu buøn vaø caùt, ôû nôi bôø cao vaø ñaûo laø
2.1. Giai ñoaïn tröôùc naêm 1975
ñaù cöùng hoaëc san hoâ.
Töø naêm 1975 trôû veà tröôùc, coâng taùc
Hoaït ñoäng tìm kieám thaêm doø daàu khí ôû
khaûo saùt khu vöïc vaø tìm kieám daàu khí ñöôïc
ñaây ñöôïc baét ñaàu töø nhöõng naêm 1970 cuûa
nhieàu coâng ty, nhaø thaàu trieån khai treân
theá kyû tröôùc. Ñaõ coù 26 nhaø thaàu daàu khí nöôùc
toaøn theàm luïc ñòa phía Nam noùi chung vaø
ngoaøi tieán haønh khaûo saùt gaàn 60.000km ñòa
313
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
o o
o
180’E
00 190’E
00
170’E
00
09-2
B¹ch hæ
RåNG
16-2 WOLF 03-PL-1X(93)
17-C-1X(90) 131
17-DD-1X(89)
17-N-1X(91) 03-BOS-1X(93)
03
04-2-NB-1X(94)
N
17 SƠ 09-3 04-1-SDN-1X(96)
o o
90’n
0 90 ’n
0
132
04-2-HT-1X(95)
N
CÔ 10-DP-1X(93)
04-1-ST-1X(94)
NG
04-2-SB-1X(95)
25 10-BM-1X(94) 04-2 04-1
NÂ MIA-1X(75)
I 04A-1X(79) 04-B-1X(80)
10-TM-1X(94)
ĐỚ 04-3-BC(95)
10-PM-1X(94) 04-3-UT-1X(95)
04-3-DB-1X
18 10-GO-1X 10
05-1b
11-1-CC-1X TLB-1X
§¹I HïNGTL-1X
05-1a
11-1-CH-1X(95)
26
0 4-3
05-1c TL-2X
0 5-1
11-1-CPD-1X(94) NH-1X
11-1
05-2-HT-1X(95)
RB-1X
19 133
05-2-HT-2X(96) o
o
80’n
0
80 ’n
0 RVD-1X 05-3-MT-1X
RN-1X 05-2-CKT-1X(95)
VÙNG TƯ CHÍNH - VŨN G MÂY
05-3-TT-
05-2-NT-1AX(94)
20-PH-1X
R§-2X
PHOENIX(91) R§T-1X 05-2-B-1X(94)
1RX(95)
27 05-3 05-2
11-2
R§-1X
12W
06-D-1X(91)
12W-HA-1X
134-1
06-LD-1X(93)
06-HDB-1X(93)
12W-HH-1X 12C-1X(80)
06-LT-2X LAN §á
12-B-1X(79)
20 DUA-2X(74) 135
06-HDN-1X(93) LAN T¢Y
28-A-1X(79)
DUA-1X(74)
21-S-1X(94)
06-A-1X(91)
12-A-1X(79)
06
AM-1X(74)
AW-1X(76)
H-1X(74)
21 12E
28 o
70’n
0
AD-1X(71)
o
70 ’N
0 136
ARCA-1X(78)
29-A-1X(79) 22-TT-1X(94) AS-1X-(76)
07
A
N
TU
NA
G
ÂN
IN
ĐỚ
22 13
14
29 23-AO-1X(94)
o
o o
1 80 ’E
00
1 70 ’E
00 1 90 ’E
00
§−êng èng dÉn khÝ NCS
Má dÇu
Ranh giíi bÓ Nam C«n S¬n
Má khÝ
Hình 10.1. Sô ñoà vò trí beå traàm tích Nam Coân Sôn
toaøn beå Nam Coân Sôn noùi rieâng. Caùc daïng tieán haønh minh giaûi taøi lieäu ñòa chaán, xaây
coâng taùc naøy do caùc coâng ty thaêm doø Myõ vaø döïng ñöôïc moät soá baûn ñoà ñaúng thôøi tyû leä
Anh thöïc hieän nhö Mandrell, Mobil Kaiyo, 1/100.000 cho caùc loâ rieâng vaø tyû leä 1/50.000
Pecten, Esso, Union Texas, Sun Marathon, cho moät soá caáu taïo trieån voïng. Song do maät
Sunning Dale. Caùc nhaø thaàu ñaõ thu noå haøng ñoä khaûo saùt coøn thaáp neân ñoä chính xaùc cuûa
nghìn km ñòa chaán 2D vôùi maïng löôùi tuyeán caùc baûn ñoà chöa cao.
4x4 km ñeán khu vöïc. Treân cô sôû caùc keát quaû nghieân cöùu ñaït
Vôùi möùc ñoä nghieân cöùu ñoù vaø döïa vaøo ñöôïc cuoái naêm 1974 ñaàu naêm 1975, coâng
taøi lieäu nhaän ñöôïc, caùc coâng ty keå treân ñaõ ty Pecten vaø Mobil ñaõ tieán haønh khoan 5
314
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
gieáng ôû caùc loâ vaø treân caùc caáu taïo khaùc ñaõ thaønh laäp moät soá sô ñoà ñaúng thôøi theo
nhau (Mía - 1X, ÑH - 1X, Hoàng - 1X, Döøa caùc taàng phaûn xaï ôû caùc tyû leä khaùc nhau vaø
- 1X vaø Döøa - 2X), trong ñoù gieáng Döøa-1X ñaõ coù baùo caùo toång keát. Coâng ty GECO ñaõ
ñaõ phaùt hieän daàu. theå hieän quan ñieåm cuûa mình trong baùo caùo
Keát thuùc giai ñoaïn naøy ñaõ coù 3 baùo caùo “Minh giaûi ñòa chaán vaø ñaùnh giaù tieàm naêng
ñaùnh giaù keát quaû nghieân cöùu chung cho caùc daàu khí theàm luïc ñòa Vieät Nam” cuûa Daniel
loâ, trong ñoù quan troïng vaø ñaùng chuù yù nhaát S. vaø Netleton. Coâng ty AGIP ñaõ neâu leân
laø baùo caùo cuûa coâng ty Mandrell. moät soá quan ñieåm veà caáu truùc ñòa chaát vaø
Trong baùo caùo naøy ñaõ ñöa ra 2 baûn ñoà ñaùnh giaù khaû naêng daàu khí treân caùc loâ 04 vaø
ñaúng thôøi taàng phaûn xaï noâng vaø taàng phaûn 12. Coâng ty Daàu khí Nam Vieät Nam (Coâng
xaï moùng, caùc baûn ñoà dò thöôøng töø vaø troïng ty II) ñaõ tieán haønh phaân tích nghieân cöùu vaø
löïc tyû leä 1/500.000 cho toaøn theàm luïc ñòa toång hôïp taøi lieäu ñaõ coù, xaây döïng ñöôïc moät
Vieät Nam. Caùc baûn ñoà naøy phaàn naøo ñaõ theå soá sô ñoà ñaúng thôøi vaø baûn ñoà caáu taïo tyû leä
hieän ñöôïc ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa caùc ñôn 1/100.000 vaø 1/50.000 cho caùc loâ vaø moät
vò kieán taïo lôùn baäc I vaø II vaø cho thaáy söï soá caáu taïo phuïc vuï saûn xuaát. Döôùi söï chæ
coù maët cuûa lôùp phuû traàm tích Kainozoi daøy ñaïo kyõ thuaät cuûa Ngoâ Thöôøng San, ñaõ hoaøn
haøng nghìn meùt treân theàm luïc ñòa. Tuy vaäy, thaønh moät soá phöông aùn coâng taùc ñòa vaät lyù
ôû giai ñoaïn naøy chöa coù moät baùo caùo toång vaø khoan tìm kieám, ñaëc bieät ñaõ hoaøn thaønh
hôïp naøo duø laø sô boä veà ñaëc ñieåm caáu truùc, baùo caùo toång hôïp “Caáu truùc ñòa chaát vaø
lòch söû phaùt trieån ñòa chaát cho toaøn vuøng trieån voïng daàu khí theàm luïc ñòa Nam Vieät
noùi chung cuõng nhö caùc loâ noùi rieâng. Caùc Nam”, ñeà caäp ñeán nhieàu vaán ñeà lòch söû
soá lieäu minh giaûi vaø caùc ranh giôùi taàng phaûn phaùt trieån ñòa chaát toaøn vuøng noùi chung vaø
xaï chuaån ñöôïc löïa choïn theo nhieàu quan beå Nam Coân Sôn noùi rieâng, ñoàng thôøi cuõng
ñieåm khaùc nhau treân töøng loâ, vì vaäy gaây neâu leân moät soá cô sôû ñòa chaát ñeå ñaùnh giaù
khoù khaên cho coâng taùc toång hôïp toaøn beå. trieån voïng daàu khí toaøn vuøng nghieân cöùu.
Song do nhöõng ñieàu kieän khaùch quan,
2.2. Giai ñoaïn 1976 - 1980
böùc tranh chi tieát veà caáu truùc ñòa chaát trong
Sau khi giaûi phoùng mieàn Nam nöôùc nhaø
giai ñoaïn naøy vaãn chöa ñöôïc laøm saùng toû.
thoáng nhaát, Toång cuïc Daàu khí ñaõ quyeát
2.3. Giai ñoaïn töø 1981 - 1987
ñònh thaønh laäp Coâng ty Daàu khí Vieät Nam
II (11-1975), coâng taùc tìm kieám thaêm doø Söï ra ñôøi cuûa Xí nghieäp lieân doanh
daàu khí ñöôïc ñaåy maïnh. Caùc coâng ty AGIP Vietsovpetro (VSP) laø keát quaû cuûa hieäp
vaø BOW VALLEY ñaõ hôïp ñoàng khaûo saùt ñònh veà höõu nghò hôïp taùc tìm kieám - thaêm
tyû mæ (14,859 km ñòa chaán 2D maïng löôùi doø daàu khí ôû theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam
ñeán 2x2 km) vaø khoan theâm 8 gieáng khoan giöõa Lieân Xoâ (cuõ) vaø Vieät Nam vaøo naêm
(04A - 1X, 04B - 1X, 12A - 1X, 12B - 1X, 1981 ñaõ môû ra moät giai ñoaïn phaùt trieån môùi
12C - 1X, 28A - 1X vaø 29A - 1X). trong coâng nghieäp daàu khí Vieät Nam. Song
Treân cô sôû coâng taùc khaûo saùt ñòa chaát, cuõng caàn phaûi noùi raèng vì nhöõng lyù do khaùc
ñòa vaät lyù vaø khoan, caùc coâng ty neâu treân nhau, coâng taùc ñòa chaát - ñòa vaät lyù chuû yeáu
315
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
ñöôïc ñaàu tö vaøo beå Cöûu Long, coøn ñoái vôùi cöùu toång hôïp chung caû beå. Ñoù laø baùo caùo:
beå Nam Coân Sôn chæ coù moät soá dieän tích “Chính xaùc hoaù caáu truùc ñòa chaát, ñaùnh giaù
nhaát ñònh ñöôïc quan taâm, trong ñoù coù khu tieàm naêng vaø ñeà xuaát phöông höôùng tìm
vöïc caáu taïo Ñaïi Huøng (VSP ñaõ tieán haønh kieám thaêm doø daàu khí ôû beå Nam Coân Sôn”
khoan 3 gieáng). cuûa Nguyeãn Giao, Nguyeãn Troïng Tín vaø
Trong giai ñoaïn naøy ñaõ coù moät soá baùo nnk 1990, baùo caùo: “Ñòa chaát daàu khí vaø
caùo toång hôïp ñòa chaát - ñòa vaät lyù ñöôïc hoaøn tieàm naêng Hydrocarbon beå Nam Coân Sôn”
thaønh nhö baùo caùo: “Phaân vuøng kieán taïo caùc cuûa Nguyeãn Giao, Nguyeãn Troïng Tín, Leâ
boàn truõng Kainozoi theàm luïc ñòa Vieät Nam” Vaên Dung (Vieän Daàu Khí) vaø D.Willmor
cuûa taùc giaû Leâ Troïng Caùn vaø nnk naêm 1985 vaø nnk (Robertson) 1991, baùo caùo: “Ñaùnh
vaø baùo caùo: “Toång hôïp ñòa chaát - ñòa vaät giaù tieàm naêng daàu khí beå Nam Coân Sôn”
lyù, tính tröõ löôïng döï baùo Hydrocarbon vaø cuûa Nguyeãn Troïng Tín vaø nnk 1993, baùo
vaïch phöông höôùng coâng taùc tìm kieám daàu caùo: “Chính xaùc hoaù caáu truùc ñòa chaát vaø
khí trong giai ñoaïn tieáp theo ôû theàm luïc ñòa tröõ löôïng daàu khí phaàn phía Ñoâng beå Nam
Nam Vieät Nam” cuûa Hoà Ñaéc Hoaøi, Traàn Leâ Coân Sôn” cuûa Nguyeãn Troïng Tín vaø nnk
Ñoâng 1986 vaø luaän aùn tieán só khoa hoïc ñòa 1995, baùo caùo: “Nghieân cöùu ñaùnh giaù tieàm
chaát khoaùng vaät cuûa Nguyeãn Giao: “Caáu naêng daàu khí phaàn phía Taây beå Nam Coân
truùc ñòa chaát vaø trieån voïng daàu khí cuûa caùc Sôn” cuûa Nguyeãn Troïng Tín vaø nnk 1996,
beå traàm tích Ñeä Tam vuøng bieån Ñoâng Vieät baùo caùo: “Moâ hình hoaù beå Nam Coân Sôn”
Nam” naêm 1987. cuûa Nguyeãn Thò Daäu vaø nnk 2000.
2.4. Giai ñoaïn töø naêm 1988 ñeán nay
3. Caùc yeáu toá caáu truùc vaø kieán taïo
Sau khi Nhaø nöôùc ban haønh Boä luaät Ñaàu
3.1. Vò trí, giôùi haïn beå Nam Coân Sôn
tö Nöôùc ngoaøi 20 nhaø thaàu ñaõ kyù caùc hôïp
Beå Nam Coân Sôn phaùt trieån choàng treân
ñoàng trieån khai coâng taùc tìm kieám thaêm doø
caùc kieán truùc cuûa neàn Indochina bò hoaït
ôû beå Nam Coân Sôn. Caùc nhaø thaàu ñaõ tieán
hoaù maïnh meõ trong Phanerozoi vaø hoaït
haønh khaûo saùt 54.779 km ñòa chaán 2D vaø
hoaù magma kieán taïo trong Mesozoi muoän.
5.399 km2 ñòa chaán 3D, ñaõ khoan 62 gieáng
Coäng öùng vôùi quaù trình naøy ôû phía Ñoâng
khoan thaêm doø vaø khai thaùc. Moû Ñaïi Huøng
neàn Indochina - Vuøng bieån rìa Ñoâng Vieät
ñaõ ñöôïc ñöa vaøo khai thaùc töø naêm 1994, moû
Nam xaûy ra quaù trình giaõn ñaùy bieån rìa vaøo
khí Lan Taây vaøo naêm 2002 vaø caùc moû khí
Oligocen vôùi truïc taùch giaõn phaùt trieån theo
Roàng Ñoâi - Roàng Ñoâi Taây, Haûi Thaïch cuõng
phöông ñoâng baéc - taây nam. Quaù trình taùch,
chuaån bò ñöa vaøo khai thaùc. Trong coâng
giaõn ñaùy Bieån Ñoâng ñaõ ñaåy rôøi xa hai khoái
taùc toång hôïp caùc nhaø thaàu cuõng ñaõ coù baùo
vi luïc ñòa Hoaøng Sa, Tröôøng Sa vaø kieán sinh
caùo loâ vaø baùo caùo gieáng khoan, song veà cô
phaù huûy (Taphrogeny) treân vuøng theàm luïc
baûn ñaây cuõng chæ laø nhöõng baùo caùo nhanh
phuïc vuï saûn xuaát. Veà phía Toång cuïc Daàu ñòa phía Nam, töø ñoù phaùt trieån caùc beå traàm
khí Vieät Nam (nay laø Toång Coâng ty Daàu tích Kainozoi töông öùng. Beå Nam Coân Sôn
khí Vieät Nam) coù moät soá baùo caùo nghieân vôùi hai ñôùi truõng saâu: truõng Baéc vaø truõng
316
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
Trung taâm coù höôùng truïc suït luùn cuøng höôùng nguyeân tuoåi Carbon - Permi, Jura - Creta
truïc giaõn ñaùy Bieån Ñoâng vaø naèm phuø hôïp vaø caùc ñaù bieán chaát Paleozoi, Mesozoi
tröïc tieáp treân phöông keùo daøi cuûa truïc giaõn cuõng nhö caùc ñaù magma axit - trung tính
ñaùy Bieån Ñoâng laø baèng chöùng cuûa söï aûnh tuoåi Kainozoi, naèm trong ñai nuùi löûa mieàn
höôûng naøy. Ñoâng AÙ.
Beå Nam Coân Sôn ñöôïc giôùi haïn veà
3.2. Caùc ñôn vò caáu truùc
phía Baéc bôûi ñôùi naâng Coân Sôn, phía Taây
Treân cô sôû caùc thoâng soá veà chieàu daøy,
vaø phía Nam laø ñôùi naâng Khorat - Natuna.
thaønh phaàn vaø söï phaân boá caùc thaønh taïo
Coøn ranh giôùi phía Ñoâng Baéc laø khu vöïc beå
traàm tích cuõng nhö caùc heä thoáng ñöùt gaõy,
Phuù Khaùnh vaø phía Ñoâng laø beå Tö Chính
caáu truùc cuûa beå Nam Coân Sôn ñöôïc phaân
- Vuõng Maây.
chia thaønh moät soá ñôn vò sau (Hình 10.2):
ÔÛ phía Ñoâng Beå Nam Coân Sôn toàn taïi
heä ñöùt gaõy ñöôïc Ngoâ Thöôøng San (naêm 3.2.1. Ñôùi phaân dò phía Taây (C)
1980) goïi laø ñöùt gaõy kinh tuyeán 109o. Ñöùt Ñôùi naèm ôû phía Taây beå treân caùc loâ 27,
gaõy naøy ñöôïc phaùt hieän treân caùc taøi lieäu ñòa 28, 29 vaø nöûa phaàn Taây caùc loâ 19, 20, 21,
chaán ôû theàm luïc ñòa mieàn Trung vaø vuøng 22. Ranh giôùi phía Ñoâng cuûa ñôùi ñöôïc laáy
bieån Phan Rang. Taïi khu vöïc nghieân cöùu, theo heä ñöùt gaõy Soâng Ñoàng Nai. Ñaëc tröng
ñöùt gaõy naøy ñoùng vai troø ngaên caùch giöõa caáu truùc cuûa ñôùi laø söï suït nghieâng khu vöïc
theàm vaø söôøn luïc ñòa hieän ñaïi. Phaàn ñöùt veà phía Ñoâng theo kieåu xeáp choàng do keát
gaõy keùo daøi xuoáng phía Nam coøn chöa ñuû quaû hoaït ñoäng ñöùt gaõy - khoái chuû yeáu theo
taøi lieäu khaúng ñònh, song coù leõ noù coøn tieáp
höôùng baéc - nam, taïo thaønh caùc truõng heïp
tuïc phaùt trieån roài nhaäp vaøo caùc heä ñöùt gaõy
saâu ôû caùnh Taây cuûa caùc ñöùt gaõy, ñaëc bieät laø
chôøm nghòch Baéc Palawan.
ñöùt gaõy lôùn ñi keøm caùc daûi naâng (Hình 10.3).
Ñôùi naâng Coân Sôn coù daïng moät phöùc
Döïa vaøo ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa moùng, ñôùi
neáp loài phaùt trieån keùo daøi theo phöông
phaân dò phía Taây ñöôïc phaân thaønh 2 ñôn vò
Ñoâng Baéc. ÔÛ phía Taây Nam ñöôïc gaén lieàn
(phuï ñôùi) coù ñaëc tröng caáu truùc töông ñoái
vôùi ñôùi naâng Khorat - Natuna, nhoâ cao vaø
khaùc nhau, ranh giôùi phaân chia laø ñöùt gaõy
loä ra ôû ñaûo Coân Sôn, sau ñoù chìm daàn ôû
Soâng Haäu.
phaïm vi caùc loâ 02, 03, vaø roài laïi naâng cao ôû
Phuï ñôùi rìa Taây (C1)
Cuø Lao Dung maø trong chöông 9 goïi laø ñôùi
Phuï ñôùi naøy phaùt trieån ôû caùnh Taây ñöùt
naâng Phuù Quí. Ñôùi naâng Coân Sôn chuû yeáu
gaõy Soâng Haäu vaø tieáp giaùp tröïc tieáp vôùi ñôùi
caáu taïo bôûi caùc ñaù xaâm nhaäp vaø phun traøo
naâng Khorat - Natuna phöông aù kinh tuyeán.
trung tính, axit thuoäc ñaù nuùi löûa rìa Ñoâng
Ñòa hình moùng tröôùc Kainozoi khaù bình
luïc ñòa Chaâu AÙ tuoåi Mesozoi muoän.
oån, taïo ñôn nghieâng, ñoå daàn veà phía Ñoâng.
Ñôùi naâng Khorat - Natuna keùo daøi töø
Trong caùc truõng heïp saâu keà ñöùt gaõy Soâng
Thaùi Lan qua Taây Nam Vieät Nam Borneo
Haäu coù khaû naêng toàn taïi ñaày ñuû laùt caét traàm
theo höôùng taây baéc - ñoâng nam vaø laø moät boä
tích Kainozoi vôùi chieàu daøy khoaûng 3.500
phaän cuûa luïc ñòa Sunda coå. Ñôùi naâng ñöôïc
- 4.000m.
caáu thaønh bôûi taäp hôïp caùc thaønh taïo luïc
317
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 10.2. Baûn ñoà caùc yeáu toá caáu truùc beå Nam Coân Sôn
318
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
Hình 10.3. Baûn ñoà caáu truùc beà maët moùng tröôùc Kainozoi beå Nam Coân Sôn
Phuï ñôùi phaân dò phía Taây (C2) caùc truõng heïp saâu vaø caùc daûi naâng xen keõ,
truõng saâu nhaát 6.000m. ÔÛ nöûa phía Ñoâng
Naèm giöõa hai ñöùt gaõy Soâng Haäu vaø
cuûa phuï ñôùi coù maët ñaày ñuû laùt caét traàm tích
Soâng Ñoàng Nai laø phuï ñôùi phaân dò phía Taây.
cuûa phöùc heä caáu truùc lôùp phuû, ngoaïi tröø treân
Hoaït ñoäng ñöùt gaõy ôû phuï ñôùi naøy theå hieän
daûi naâng caáu taïo 28a, 29a, ôû caùnh Ñoâng ñöùt
maïnh hôn ôû phuï ñôùi Rìa Taây. Ngoaøi caùc ñöùt
gaõy Soâng Haäu vaéng maët traàm tích Oligocen
gaõy theo phöông kinh tuyeán chieám öu theá
vaø Miocen döôùi.
coøn phaùt trieån caùc heä ñöùt gaõy phöông ñoâng
3.2.2. Ñôùi phaân dò chuyeån tieáp (B)
baéc - taây nam, ñoâng - taây. Ñòa hình moùng
phaân dò phöùc taïp. Quaù trình naâng - suït daïng Ñôùi naøy coù ranh giôùi phía Taây laø ñöùt gaõy
khoái vaø phaân dò maïnh meõ. Phuï ñôùi naøy goàm Soâng Ñoàng Nai, phía Ñoâng vaø Ñoâng Baéc laø
319
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
heä ñöùt gaõy Hoàng - Taây Maõng Caàu. Ranh hieän ñaëc tính suït luùn töø töø theo höôùng taây
giôùi phía Baéc Taây Baéc ñöôïc laáy theo ñöôøng sang ñoâng vaø töø baéc xuoáng nam.
ñaúng saâu moùng 1.000m cuûa ñôùi naâng Coân Phuï ñôùi caän Natuna (B2)
Sôn. Ranh giôùi phía Nam laø khoái moùng nhoâ
Ñaëc tröng cuûa phuï ñôùi caäân Natuna laø
cao (phaàn cuoái cuûa ñôùi naâng Natuna) vôùi ñoä
caáu truùc daïng khoái, chieàu saâu cuûa moùng
saâu 1.000 - 1.500m. Ñôùi mang ñaëc tính caáu
khoaûng 5.000m ñeán 5.500m. Taïi ñaây phaùt
truùc chuyeån tieáp töø ñôùi phaân dò phía Taây
trieån hai heä thoáng ñöùt gaõy kinh tuyeán vaø aù
keùo sang phía Ñoâng vaø töø ñôùi naâng Coân
vó tuyeán. Trong phuï ñôùi naøy ñaõ phaùt hieän
Sôn keùo xuoáng phía Nam. Ñôùi bò chia caét
nhieàu caáu truùc voøm.
bôûi caùc heä ñöùt gaõy phöông baéc - nam, ñoâng
3.2.3. Ñôùi suït phía Ñoâng (A)
baéc - taây nam vaø ñoâng - taây.
Goàm dieän tích roäng lôùn ôû trung taâm vaø
Ñòa hình moùng phaân dò theå hieän ñaëc tính
phaàn Ñoâng beå Nam Coân Sôn, vôùi ñaëc tính
suït luùn daïng baäc, saâu daàn töø ñôùi naâng Coân
kieán taïo suït luùn, ñöùt gaõy hoaït ñoäng nhieàu
Sôn veà phía Ñoâng Nam vaø töø phía Nam
pha chieám öu theá. Ñòa hình moùng phaân dò
(caän Natuna) leân phía Baéc, nôi saâu nhaát
maïnh vôùi chieàu saâu thay ñoåi töø 1.400m treân
thuoäc vuøng tieáp noái cuûa caùc loâ 11-2 vôùi 12-
phuï ñôùi naâng Maõng Caàu ñeán hôn 10.000m
W (khoaûng 7.000m xem Hình 10.3). Ñôùi
ôû trung taâm cuûa truõng saâu (Hình 10.3). Maët
phaân dò chuyeån tieáp ñöôïc chia thaønh 2 ñôn
khaùc ôû trung taâm caùc truõng saâu, ñaëc tröng
vò caáu truùc (phuï ñôùi sau) sau:
caáu truùc cuûa moùng chöa ñöôïc xaùc ñònh. Ñôùi
Phuï ñôùi phaân dò phía Baéc (B1)
suït phía Ñoâng ñöôïc phaân chia laøm 5 ñôn vò
Ñaây laø phaàn phaùt trieån doïc rìa Ñoâng
caáu truùc (phuï ñôùi) sau:
Nam cuûa ñôùi naâng Coân Sôn, vôùi heä ñöùt gaõy
Phuï ñôùi Truõng Baéc (A1)
öu theá coù phöông ñoâng baéc - taây nam vaø aù
Naèm ôû giöõa phuï ñôùi naâng Maõng Caàu (ôû
kinh tuyeán. Nhìn chung, caùc ñöùt gaõy coù bieân
phía Nam) vaø phuï ñôùi phaân dò Baéc (ôû phía
ñoä taêng daàn theo vò trí töø Taây sang Ñoâng
Taây) laø phuï truõng Baéc. Noù phaùt trieån nhö
(töø vaøi traêm meùt ñeán 1.000 - 2.000m). Ñòa
moät truõng giöõa ñôùi naâng tôùi cuoái Miocen
hình moùng coù daïng baäc thang, chìm nhanh
- giöõa ñaàu Miocen muoän. Ranh giôùi phía
veà Ñoâng Nam, saâu nhaát 6.000m. Phuû treân
Ñoâng cuûa phuï ñôùi chöa ñöôïc xaùc ñònh roõ.
moùng chuû yeáu laø caùc traàm tích töø Miocen
Phuï ñôùi naøy ñöôïc ñaëc tröng bôûi phöông caáu
ñeán Ñeä Töù. Caùc traàm tích Oligocen coù beà
truùc vaø ñöùt gaõy Ñoâng Baéc - Taây Nam coù
daøy khoâng lôùn vaø vaéng maët ôû phaàn Taây,
bieân ñoä töø vaøi traêm ñeán hôn 1.000m. Caùc
Taây Baéc cuûa phuï ñôùi, noùi chung bò vaùt
ñöùt gaõy ñaõ chia caét moùng, taïo ñòa hình
moûng nhanh theo höôùng töø ñoâng sang taây
khoâng caân xöùng, doác ñöùng ôû caùnh Nam
vaø ñoâng nam leân taây baéc. Trong phuï ñôùi
vaø Taây Nam, thoaûi daàn ôû caùnh Baéc - Taây
naøy ñaõ phaùt hieän caùc caáu truùc voøm keà ñöùt
Baéc. Beà daøy traàm tích Kainozoi thay ñoåi töø
gaõy, phöông ñoâng baéc - taây nam vaø thöôøng
4.000m ñeán 10.000m vaø coù maët ñaày ñuû caùc
bò ñöùt gaõy phaân caét thaønh caùc khoái.
traàm tích töø Eocen - Oligocen ñeán Ñeä Töù.
Phaàn Nam cuûa phuï ñôùi coù maët moät soá
caáu taïo höôùng vó tuyeán. Ñòa hình moùng theå Treân phaàn rìa Taây Baéc phuï ñôùi truõng naøy
320
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
phaùt hieän ñöôïc caùc caáu truùc voøm naâng keà Phuï ñôùi truõng Trung taâm phaùt trieån chuû
yeáu theo phöông Ñoâng - Ñoâng Baéc, môû
ñöùt gaõy, coøn ôû phaàn phía Ñoâng ngoaøi caùc
roäng veà Ñoâng, thu heïp daàn veà Taây. Theo
voøm keà aùp ñöùt gaõy coøn phaùt hieän ñöôïc moät
höôùng töø Taây sang Ñoâng truõng coù daïng
soá naâng daïng voøm. Caùc caáu truùc voøm naâng
loøng maùng, truõng coù xu höôùng chuyeån truïc
ñeàu coù ñoä saâu choân vuøi lôùn.
luùn chìm töø aù vó tuyeán sang aù kinh tuyeán.
Phuï ñôùi naâng Maõng Caàu (A2)
Phuï ñôùi truõng Trung taâm coù beà daøy traàm
Phuï ñôùi naâng Maõng Caàu goàm caùc loâ 04
tích Kainozoi daøy töø 5.000-14.000m vaø coù
- 2, 04-3, moät phaàn caùc loâ 05-1a, 10 vaø 11-
ñaày ñuû caùc traàm tích töø Eocen - Oligocen
1. Phuï ñôùi naâng Maõng Caàu phaùt trieån keùo
ñeán Ñeä Töù. Treân phuï ñôùi naøy ñaõ phaùt hieän
daøi höôùng ñoâng baéc - taây nam doïc heä thoáng
ñöôïc nhieàu caáu truùc voøm, voøm keà ñöùt gaõy,
ñöùt gaõy cuøng phöông ôû phía Baéc. Trong
song ñoä saâu choân vuøi cuûa caùc caáu truùc naøy
quaù trình tieán hoaù phuï ñôùi bò chia caét thaønh
khaù lôùn. Ngoaøi ra, toàn taïi nhieàu caáu truùc
nhieàu khoái bôûi caùc heä ñöùt gaõy chuû yeáu coù
daïng khoái ñöùt gaõy, daïng voøm cuoán vaø daïng
phöông ñoâng baéc - taây nam vaø aù kinh tuyeán.
hình hoa (Hình 10.4).
Ñòa hình moùng phaân dò maïnh, bieán ñoåi töø
Phuï ñôùi naâng Döøa (A4)
2.500m ôû phía Taây ñeán 7.000m ôû phaàn rìa
Phuï ñôùi naâng Döøa giöõ vai troø ngaên caùch
Ñoâng phuï ñôùi. Thaønh phaàn moùng chuû yeáu
giöõa phuï ñôùi truõng Trung taâm vaø phuï ñôùi
laø caùc thaønh taïo granit, granodiorit tuoåi
truõng Nam, phaùt trieån theo höôùng ñoâng baéc
Mesozoi muoän. Nhieàu caáu taïo voøm, baùn
- taây nam. Treân phuï ñôùi naøy phaùt hieän nhieàu
voøm vaø thaønh taïo carbonat phaùt trieån keá
caáu truùc voøm naâng lieân quan ñeán thaønh taïo
thöøa treân caùc khoái moùng ôû ñaây.
carbonat.
Trong suoát quaù trình phaùt trieån ñòa chaát
Phuï ñôùi truõng Nam (A5)
töø Eocen ñeán Miocen, phuï ñôùi naâng Maõng
Naèm ôû phía Nam, Ñoâng Nam Beå Nam
Caàu ñoùng vai troø nhö moät daûi naâng giöõa
Coân Sôn thuoäc dieän tích caùc loâ 06, 07, 12-E
truõng, ngaên caùch giöõa hai truõng lôùn nhaát ôû
vaø 13, phía Taây tieáp giaùp vôùi phuï ñôùi caän
beå Nam Coân Sôn (phuï ñôùi truõng Baéc vaø phuï
Natuna. Ranh giôùi phía Ñoâng chöa xaùc ñònh
ñôùi truõng Trung taâm). Nhöng töø Pliocen ñeán
cuï theå, song coù leõ ñöôïc löu thoâng vôùi truõng
Ñeä Töù noù tham gia vaøo quaù trình luùn chìm
phía Taây beå Sarawak. Chieàu saâu cuûa moùng
khu vöïc chung cuûa beå - giai ñoaïn phaùt trieån
ôû ñaây thay ñoåi töø 4.000 ñeán 6.000m.
theàm luïc ñòa hieän ñaïi.
3.3. Lòch söû phaùt trieån ñòa chaát
Phuï ñôùi truõng Trung taâm (A3)
Phuï ñôùi naøy naèm giöõa 2 phuï ñôùi: phuï Lòch söû phaùt trieån beå Nam Coân Sôn gaén
ñôùi naâng Döøa (ôû phía Nam) vaø phuï ñôùi lieàn vôùi quaù trình taùch giaõn Bieån Ñoâng vaø
naâng Maõng Caàu (ôû phía Baéc), chieám moät coù theå ñöôïc chia laøm 3 giai ñoaïn chính: Giai
dieän tích roäng lôùn goàm caùc loâ 05-1, 05-2, ñoaïn tröôùc taùch giaõn (Paleocen - Eocen),
05-3 vaø moät phaàn caùc loâ 11, 12-E, 06. Ranh giai ñoaïn ñoàng taùch giaõn (Oligocen - Miocen
giôùi phía Ñoâng coøn chöa ñuû taøi lieäu ñeå xaùc sôùm), giai ñoaïn sau taùch giaõn (Miocen giöõa
ñònh cuï theå. - Ñeä Töù, Hình 10.5).
321
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 10.4. Maët caét ñòa chaán minh hoaï caùc daïng baãy caáu truùc
Hình 10.5. Maët caét ñòa chaán minh hoaï caùc chu kyø phaùt trieån ñòa chaât
Giai ñoaïn tröôùc taïo rift - Paleocen - coå, tuy nhieân moät ñoâi nôi vaãn coù theå toàn taïi
Eocen nhöõng truõng giöõa nuùi. ÔÛ phaàn trung taâm cuûa
beå coù khaû naêng toàn taïi caùc thaønh taïo molas,
Trong giai ñoaïn naøy cheá ñoä kieán taïo
vuïn nuùi löûa vaø caùc ñaù nuùi löûa coù tuoåi Eocen
toaøn khu vöïc nhìn chung bình oån, xaûy ra
nhö ñaõ baét gaëp treân luïc ñòa.
quaù trình baøo moøn vaø san baèng ñòa hình
322
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
Giai ñoaïn ñoàng taïo rift - Oligocen - coøn mang tính keá thöøa caùc giai ñoaïn tröôùc,
Miocen sôùm ranh giôùi giöõa caùc truõng gaàn nhö ñöôïc ñoàng
nhaát treân toaøn khu vöïc.
Do ñaëc ñieåm caáu truùc ñòa chaát phöùc taïp
neân coøn toàn taïi nhöõng quan ñieåm khaùc nhau
4. Ñòa taàng, traàm tích vaø moâi tröôøng
veà giai ñoaïn taïo rift cuûa beå Nam Coân Sôn
nhö ñaõ neâu ôû chöông 4 vaø 5 quyeån saùch 4.1. Thaønh taïo tröôùc Kainozoi
naøy.
Moät soá gieáng khoan (ÑH-1X, 04-A-
Ñaây laø giai ñoaïn chính thaønh taïo beå gaén
1X, 04-2-BC-1X, 04-3-ÑB-1X, 10-PM-1X,
lieàn vôùi taùch giaõn Bieån Ñoâng. Söï môû roäng HONG-1X, 12-Döøa-1X, 12-C-1X, 20-PH-
cuûa Bieån Ñoâng veà phía Ñoâng cuøng vôùi hoaït 1X, 28-A-1X, 29-A-1X...) ôû beå Nam Coân
ñoäng tích cöïc cuûa heä thoáng ñöùt gaõy Ñoâng Sôn gaëp ñaù moùng khoâng ñoàng nhaát bao
Baéc - Taây Nam ñaõ laøm xuaát hieän ñòa haøo goàm: granit, granodiorit, diorit vaø ñaù bieán
Trung taâm cuûa beå keùo daøi theo höôùng ñoâng chaát, tuoåi cuûa caùc thaønh taïo naøy coù theå laø
baéc - taây nam vaø doïc theo caùc ñöùt gaõy naøy Jura muoän - Creta.
ñaõ coù phun traøo hoaït ñoäng. Caùc thaønh taïo Naèm khoâng chænh hôïp treân moùng khoâng
traàm tích Oligocen - Miocen sôùm goàm caùc ñoàng nhaát laø lôùp phuû traàm tích Paleogen -
traàm tích vuïn chuû yeáu thaønh taïo trong caùc Ñeä Töù coù chieàu daøy bieán ñoåi töø haøng traêm
moâi tröôøng ñaàm hoà vaø ñôùi nöôùc lôï ven bôø ñeán haøng nghìn meùt (Hình 10.6)
(brackish littoral zone) vôùi caùc taäp seùt keát,
4.2. Caùc thaønh taïo Kainozoi
boät keát daøy xen keõ caùt keát haït mòn vaø moâi
PALEOGEN
tröôøng ñoàng baèng chaâu thoå thaáp (lower
Oligocen
delta plain) goàm caùt keát haït mòn, boät keát,
Heä taàng Cau (E3 c)
seùt keát vôùi caùc lôùp than moûng. Pha kieán taïo
Heä taàng Cau coù theå xem töông ñöông
Miocen giöõa ñaõ chaám döùt giai ñoaïn naøy vaø
vôùi heä taàng Bawah, Keras vaø Gabus (Agip
laøm thay ñoåi bình ñoà caáu truùc cuûa beå.
1980) thuoäc beå Ñoâng Natuna (ôû phía Nam
Giai ñoaïn sau taïo rift - Miocen giöõa - Ñeä
cuûa beå Nam Coân Sôn).
Töù
Heä taàng Cau vaéng maët treân phaàn lôùn
Trong giai ñoaïn naøy nhìn chung cheá ñoä caùc ñôùi naâng: Naâng Maõng Caàu, naâng Döøa,
kieán taïo khaù bình oån hôn so vôùi giai ñoaïn phaàn Taây loâ 04, phaàn lôùn loâ 10, 11-1, 28, 29
tröôùc. Song ôû moät soá nôi vaãn quan saùt thaáy vaø moät soá dieän tích ôû phaàn Taây, Taây Nam
söï naâng leân baøo moøn vaø caét cuït moät soá caáu cuûa beå. Traàm tích cuûa heä taàng Cau bao goàm
truùc döông ñaõ coù (ôû caùc loâ 04, 05). Veà cô chuû yeáu caùc lôùp caùt keát coù maøu xaùm xen caùc
baûn cheá ñoä kieán taïo oaèn voõng vaø luùn chìm lôùp seùt boät keát maøu naâu. Caùt keát thaïch anh
nhieät, cuõng nhö caùc pha bieån tieán vaø ngaäp haït thoâ ñeán mòn, ñoä löïa choïn keùm, xi maêng
luït khoáng cheá treân dieän tích toaøn beå. Haàu seùt, carbonat. Chieàu daøy trung bình khoaûng
heát caùc ñöùt gaõy ñeàu keát thuùc hoaït ñoäng vaøo 360m. Maët caét heä taàng Cau coù theå coù nôi
cuoái Miocen. Trong Pliocen - Ñeä Töù phaùt ñeán haøng nghìn meùt chia laøm 3 phaàn:
trieån theàm luïc ñòa, bình ñoà caáu truùc khoâng Phaàn döôùi goàm caùt keát haït mòn ñeán thoâ
323
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 10.6. Coät ñòa taàng toång hôïp beå Nam Coân Sôn
324
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
ñoâi khi raát thoâ hoaëc saïn keát, caùt keát chöùa tích töôùng luïc ñòa bao goàm caùc thaønh taïo luõ
cuoäi, vaø cuoäi keát maøu xaùm, xaùm phôùt naâu, tích xen traàm tích ñaàm hoà, vuõng vònh, nhieàu
naâu ñoû chöùa caùc maûnh vuïn than hoaëc caùc khu vöïc xaûy ra caùc hoaït ñoäng nuùi löûa taïo
lôùp keïp than. ÔÛ moät soá gieáng khoan gaëp neân moät soá lôùp phun traøo andesit, basalt,
caùc lôùp ñaù phun traøo: andesit, basalt, diabas diabas vaø tuf. Vaøo giai ñoaïn sau traàm laéng
naèm xen keõ (GK 20-PH-1X). caùc thaønh taïo coù xu höôùng mòn daàn; ñoâi
Phaàn giöõa goàm chuû yeáu laø caùc thaønh nôi caùt keát coù chöùa glauconit vaø hoaù thaïch
phaàn haït mòn chieám öu theá goàm caùc taäp seùt bieån. Traàm tích ñöôïc laéng ñoïng trong moâi
keát phaân lôùp daøy ñeán daïng khoái maøu xaùm tröôøng tam giaùc chaâu, vuõng vònh ñeán bieån
saåm, xaùm ñen xen keõ ít boät keát, ñoâi khi phôùt ven bôø (Hình 10.6).
naâu ñoû hoaëc tím ñoû, khaù giaøu vaät chaát höõu Heä taàng Cau phuû khoâng chænh hôïp
cô vaø voâi xen keõ caùc lôùp seùt keát chöùa than. treân moùng tröôùc Ñeä Tam vaø ñöôïc ñònh
Phaàn treân goàm caùt keát haït nhoû ñeán vöøa tuoåi laø Oligocen döïa vaøo baøo töû phaán hoa
maøu xaùm tro, xaùm saùng ñoâi choã coù chöùa ñôùi Florschuetza Tribolata vaø phuï ñôùi
glauconit, truøng loã xen keõ boät keát, seùt keát Cicatricosisporiteù dorogensis Ly copodium
maøu xaùm tro, xaùm xanh hoaëc naâu ñoû. neogenicus.
Seùt keát cuûa heä taàng Cau phaân lôùp daøy NEOGEN
hoaëc daïng khoái, raén chaéc. ÔÛ phaàn döôùi taïi Miocen döôùi
Heä taàng Döøa (N11 d)
nhöõng vuøng bò choân vuøi saâu khoaùng vaät seùt
bò bieán ñoåi khaù maïnh, moät phaàn bò keát tinh. Heä taàng Döøa phaân boá roäng raõi trong beå
Seùt keát heä taàng naøy thöôøng chöùa vaät chaát Nam Coân Sôn bao goàm chuû yeáu caùt keát,
höõu cô cao neân ñöôïc coi laø taàng sinh daàu boät keát maøu xaùm saùng, xaùm luïc xen keõ vôùi
khí, ñoàng thôøi nhieàu nôi cuõng ñöôïc coi laø seùt keát maøu xaùm, xaùm ñoû, xaùm xanh; caùc
taàng chaén toát. lôùp seùt chöùa voâi giaøu vaät chaát höõu cô coù
Caùt keát cuûa heä taàng naøy coù haït mòn ñeán chöùa than hoaëc caùc lôùp than moûng. Ñoâi khi
nhoû (ôû phaàn treân) hoaëc haït vöøa ñeán thoâ, ñoâi coù nhöõng lôùp ñaù voâi moûng chöùa nhieàu haït
khi raát thoâ (ôû phaàn döôùi), ñoä löïa choïn keùm vuïn hoaëc ñaù voâi maøu traéng xen keõ trong heä
ñeán trung bình, haït baùn troøn caïnh ñeán goùc taàng. Tyû leä caùt/seùt trong toaøn boä maët caét
caïnh. Ñoâi khi trong caùt keát coù chöùa maûnh gaàn töông ñöông nhau, tuy nhieân veà phía
vuïn ñaù bieán chaát vaø magma cuûa caùc thaønh Ñoâng cuûa beå thaønh phaàn haït mòn taêng daàn
taïo moùng tröôùc Ñeä Tam. vaø ngöôïc laïi, ôû phaàn rìa phía Taây tyû leä caùt
Caùc taäp caùt keát cuûa heä taàng Cau coù khaû keát taêng do gaàn nguoàn cung caáp vaät lieäu.
naêng chöùa trung bình. Tuy nhieân, chaát löôïng Caùt keát haït nhoû ñeán haït vöøa ñoâi khi haït
ñaù chöùa bieán ñoåi maïnh theo chieàu saâu vaø thoâ (ôû phaàn döôùi laùt caét) coù ñoä löïa choïn vaø
theo khu vöïc tuyø thuoäc moâi tröôøng traàm tích maøi troøn toát. Ñaù gaén keát toát, coù chöùa nhieàu
vaø möùc ñoä bieán ñoåi thöù sinh. glauconit vaø hoaù thaïch sinh vaät bieån, ñaëc
Ñaëc ñieåm traàm tích neâu treân chöùng toû heä bieät phong phuù truøng loã.
taàng Cau ñöôïc hình thaønh trong giai ñoaïn Caùc traàm tích keå treân haàu nhö môùi bò
ñaàu taïo beå. ÔÛ thôøi kyø ñaàu, phaùt trieån traàm bieán ñoåi thöù sinh ôû möùc ñoä thaáp, phaàn lôùn
325
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
vaøo giai ñoaïn catagen sôùm. Vì vaäy, ñaëc tính keïp nhöõng lôùp moûng seùt keát vaø seùt voâi.
thaám vaø chöùa nguyeân sinh cuûa ñaù chöa hoaëc Phaàn treân laø söï xen keõ giöõa caùc lôùp ñaù
raát ít bò aûnh höôûng. Moät soá taäp caùt keát cuûa voâi maøu xaùm saùng, maøu traéng söõa ñoâi khi
heä taàng ñöôïc coi laø taàng chöùa trung bình maøu naâu bò dolomit hoùa vôùi caùc lôùp seùt -
ñeán toát vôùi ñoä roãng thay ñoåi töø 17 - 23% vaø boät keát, caùt keát haït mòn, xi maêng carbonat
ñoä thaám vaøi chuïc mD ñeán vaøi traêm mD. maøu xaùm xanh.
Seùt keát ngoaøi thaønh phaàn khoaùng vaät Caùc traàm tích luïc nguyeân, luïc nguyeân
chính laø 2 nhoùm hydromica vaø kaolinit, thì chöùa voâi phaùt trieån maïnh daàn veà phía rìa
coøn chöùa moät löôïng ñaùng keå (5 - 10%) nhoùm Baéc vaø phía Taây - Taây Nam cuûa beå. Traàm
khoaùng vaät hoãn hôïp cuûa montmorilonit vaø tích cuûa heä taàng Thoâng - Maõng Caàu môùi bò
hydromica coù tính tröông nôû maïnh, do vaäy bieán ñoåi thöù sinh ôû giai ñoaïn catagen sôùm
chaát löôïng chaén coù phaàn toát hôn. neân caùc taäp caùt keát coù khaû naêng chöùa vaøo
Traàm tích heä taàng Döøa ñöôïc thaønh taïo loaïi toát.
trong ñieàu kieän ñòa hình coå gaàn nhö baèng Ñaù carbonat phaùt trieån khaù roäng raõi taïi
phaúng hoaëc coù phaân caét khoâng ñaùng keå. caùc vuøng noâng ôû Trung taâm beå, ñaëc bieät taïi
Chính trong ñieàu kieän naøy neân thaønh phaàn caùc loâ phía Ñoâng cuûa beå: caùc loâ 04, 05, 06...
laùt caét khaù ñoàng nhaát trong toaøn vuøng. Traàm Ñaù coù maøu traéng, traéng söõa, daïng khoái, chöùa
tích cuûa heä taàng ñöôïc thaønh taïo trong moâi phong phuù san hoâ vaø caùc hoùa thaïch ñoäng
tröôøng töø tam giaùc chaâu tôùi bieån noâng vaø vaät khaùc, coù leõ ñaõ ñöôïc thaønh taïo trong moâi
bieån noâng ven bôø. Chieàu daøy cuûa heä taàng tröôøng bieån môû cuûa theàm luïc ñòa. Trong taäp
Döøa thay ñoåi töø 200m - 800m, caù bieät coù nôi ñaù carbonat coøn gaëp xen keïp caùc lôùp ñaù voâi
daøy tôùi 1.000m (Hình 10.6). dolomit hoaëc dolomit haït nhoû.
Heä taàng Döøa naèm phuû khoâng chænh hôïp Khaû naêng chöùa cuûa taäp ñaù carbonat ñaõ
treân heä taàng Cau. ñöôïc xaùc ñònh thuoäc loaïi toát tôùi raát toát vôùi
Tuoåi Miocen sôùm cuûa heä taàng Döøa ñöôïc ñoä roãng trung bình thay ñoåi töø 10 - 35%,
xaùc ñònh döïa vaøo Foram ñôùi N6 - N8 (theo kieåu ñoä roãng chuû yeáu laø ñoä roãng giöõa haït
Martini, 1971). Heä taàng coù theå töông ñöông (do quaù trình dolomit hoùa) vaø ñoä roãng hang
vôùi phaàn chính cuûa heä taàng Barat vaø moät hoác (do hoaø tan, röõa luõa caùc khoaùng vaät
phaàn cuûa heä taàng Arang (Agip, 1980) thuoäc carbonat).
truõng Ñoâng Natuna. Ngoaøi söï khaùc bieät veà caùc ñôùi coå sinh
Miocen giöõa thì möùc ñoä taùi keát tinh vaø dolomit hoùa cuûa
Heä taàng Thoâng - Maõng caàu (N1 tmc) ñaù carbonat cuûa heä taàng Thoâng - Maõng Caàu
2
Traàm tích cuûa heä taàng Thoâng - Maõng maïnh hôn, ñaây cuõng laø ñaëc ñieåm ñeå phaân
Caàu phaân boá roäng khaép beå Nam Coân Sôn. bieät noù vôùi heä taàng Nam Coân Sôn naèm
Maët caét heä taàng coù theå chia thaønh hai phaàn treân.
chính: Traàm tích cuûa heä taàng Thoâng - Maõng
Phaàn döôùi chuû yeáu laø caùt keát thaïch anh Caàu ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng ñoàng
haït mòn ñeán trung, xi maêng carbonat, chöùa baèng chaâu thoå ñeán rìa tröôùc chaâu thoå chuû
glauconit vaø nhieàu hoùa thaïch sinh vaät xen yeáu ôû phía Taây, coøn ôû phaàn Trung taâm vaø
326
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
phía Ñoâng cuûa beå chuû yeáu laø bieån noâng trong moâi tröôøng bieån noâng thuoäc ñôùi trong
trong theàm ñeán giöõa theàm (Hình 10.6). cuûa theàm ôû khu vöïc phía Taây vaø thuoäc ñôùi
Chieàu daøy traàm tích cuûa heä taàng Thoâng giöõa - ngoaøi theàm ôû khu vöïc phía Ñoâng.
- Maõng Caàu thay ñoåi töø vaøi meùt ñeán vaøi Tuoåi Miocen muoän cuûa heä taàng Nam
chuïc meùt. Coân Sôn ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo Foram ñôùi
Heä taàng Thoâng - Maõng Caàu naèm chænh N16-N18, taûo carbonat ñôùi NN10 - NN11
vaø baøo töû phaán hoa ñôùi Florschuetzia
hôïp treân heä taàng Döøa.
meridionals, heä taàng töông ñöông vôùi phaàn
Tuoåi Miocen giöõa ñöôïc xaùc ñònh döïa
treân cuûa heä taàng Terumbu (Agip 1980) ôû
vaøo Foram ñôùi N9 - N15, taûo carbonat
truõng Ñoâng Natuna.
ñôùi NN5 - NN9 vaø baøo töû phaán hoa phuï
ñôùi Florschuetzia semilobat ôû phaàn döôùi Pliocen - Ñeä Töù
Heä taàng Bieån Ñoâng (N2 - Q bñ)
vaø phuï ñôùi Florschuetzia trilobata ôû phaàn
treân. Heä taàng coù khoái löôïng töông ñöông Heä taàng Bieån Ñoâng khoâng chæ phaân boá
vôùi moät phaàn heä taàng Arang vaø moät phaàn trong beå Nam Coân Sôn maø trong toaøn khu
heä taàng Terumbu (Agip 1980) ôû truõng Ñoâng vöïc Bieån Ñoâng lieân quan ñeán ñôït bieån tieán
Natuna. Pliocen.
Miocen treân Traàm tích Pliocen goàm caùt keát maøu
Heä taàng Nam Coân Sôn (N13 ncs) xaùm, vaøng nhaït vaø boät keát xen laãn vôùi seùt
Heä taàng Nam Coân Sôn mang teân cuûa keát nhieàu voâi chöùa nhieàu glauconit vaø raát
beå, traàm tích cuûa heä taàng phaân boá roäng raõi nhieàu hoùa thaïch truøng loã, gaén keát yeáu hoaëc
vôùi töôùng ñaù thay ñoåi maïnh caùc khu vöïc bôû rôøi.
khaùc nhau. ÔÛ rìa phía Baéc vaø Taây - Taây Tuoåi Pliocen ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo
Nam traàm tích chuû yeáu laø luïc nguyeân goàm Foram ñôùi N19 - N21, taûo carbonat ñôùi
seùt keát, seùt voâi maøu xaùm luïc ñeán xaùm xanh, NN12 - NN18 vaø baøo töû phaán hoa ñôùi
gaén keát yeáu xen keõ caùc lôùp caùt - boät keát Dacrydium, heä taàng töông ñöông vôùi taàng
chöùa voâi ñoâi khi gaëp moät soá thaáu kính hoaëc Muda cuûa Agip (1980).
nhöõng lôùp ñaù voâi moûng chöùa nhieàu maûnh Traàm tích Ñeä Töù bao goàm caùt gaén keát
vuïn luïc nguyeân. Caùt keát coù ñoä löïa choïn vaø yeáu, xen keõ vôùi seùt vaø buøn chöùa nhieàu di
maøi troøn toát, chöùa hoùa thaïch ñoäng vaät bieån tích sinh vaät bieån. Tuoåi Ñeä Töù ñöôïc xaùc
vaø glauconit. ÔÛ vuøng Trung taâm beå maët caét ñònh döïa vaøo Foram ñôùi N22-N23, taûo
goàm caùc traàm tích luïc nguyeân vaø carbonat carbonat NN19 - NN21 vaø baøo töû phaán hoa
xen keõ. Nhöng taïi moät soá vuøng naâng ôû phía ñôùi Phyllocladus.
Ñoâng, Ñoâng Nam beå ñaù carbonat laïi chieám Söï hình thaønh traàm tích cuûa heä taàng
öu theá trong maët caét cuûa heä taàng. Bieån Ñoâng lieân quan tôùi giai ñoaïn bieån tieán
Heä taàng Nam Coân Sôn coù beà daøy 200 Pliocen, trong moâi tröôøng bieån noâng ven
- 600m vaø naèm baát chænh hôïp treân heä taàng bôø, bieån noâng ñeán bieån saâu.
Thoâng - Maõng Caàu. Heä taàng Bieån Ñoâng coù beà daøy traàm tích
Theo ñaëc ñieåm traàm tích vaø coå sinh thay ñoåi raát lôùn töø vaøi traêm meùt ñeán vaøi
thì heä taàng Nam Coân Sôn ñöôïc hình thaønh nghìn meùt, naèm baát chænh hôïp treân heä taàng
327
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Nam Coân Sôn. Lan Taây, Lan Ñoû, Ñaïi Huøng, caùc caáu taïo
Thanh Long, Ñaïi Baøng, Mía, Baïc, Döøa, 04-
5. Caùc tích tuï hydrocarbon
A), caùt keát tuoåi Pliocen (moû Haûi Thaïch, caùc
ÔÛ beå Nam Coân Sôn daàu ñöôïc phaùt hieän
caáu taïo Moäc Tinh, Thanh Long, Kim Cöông
ñaàu tieân taïi gieáng khoan Döøa - 1X vaøo naêm
Taây).
1975. Tính ñeán naêm 2004 ñaõ coù 78 gieáng
ÔÛ beå Nam Coân Sôn, chieàu saâu cuûa væa
khoan thaêm doø, trong ñoù 28 gieáng khoan
daàu khí trong traàm tích Ñeä Tam ñaït tôùi gaàn
phaùt hieän vaø coù bieåu hieän daàu khí, chieám tyû
4.600m (GK 05-1B-TL-2X), laø chieàu saâu
leä thaønh coâng 35%. Ñaõ ñöa ñöôïc 3 moû vaøo
khai thaùc: moû daàu khí Ñaïi Huøng, caùc moû lôùn nhaát phaùt hieän daàu khí treân theàm luïc
khí Lan Taây vaø Lan Ñoû. Ñang phaùt trieån ñòa Vieät Nam hieän nay. Caùc phaùt hieän daàu
ñeå ñöa vaøo khai thaùc caùc moû khí Roàng Ñoâi
khí trong thôøi gian qua chuû yeáu laø khí vaø
- Roàng Ñoâi Taây vaø Haûi Thaïch. Daàu vaø khí
khí condensat. Ñaëc ñieåm caùc loaïi daàu vaø
ñöôïc phaùt hieän trong taát caû caùc ñoái töôïng:
khí thieân nhieân ñöôïc phaùt hieän ôû beå Nam
Moùng nöùt neû tröôùc Ñeä Tam (Moû Ñaïi Huøng,
Coân Sôn cuï theå nhö sau:
caùc caáu taïo 04-A, Boà Caâu, Gaáu Ong), caùt
Daàu vaø condensat ôû beå Nam Coân Sôn
keát tuoåi Oligocen (caùc caáu taïo Döøa, Haûi
Thaïch, Thanh Long, Nguyeät Thaïch, Höôùng coù maät ñoä thay ñoåi töø naëng, trung bình ñeán
Döông Baéc, Boà Caâu, 12-C), caùt keát tuoåi nheï. Daàu naëng coù tyû troïng 210 - 220API,
Miocen (caùc moû Ñaïi Huøng, Roàng Ñoâi, trung bình 320 - 330API vaø nheï 400 - 450API.
Roàng Ñoâi Taây, Haûi Thaïch, caùc caáu taïo Kim
Thaønh phaàn cuûa daàu coù theå neâu toùm taét ôû
Cöông Taây, Moäc Tinh, Soâng Tieàn, Ngöïa
baûng 10.1.
Bay, Höôi Traéng, Ñaïi Baøng, 04-A, Thanh
Thaønh phaàn khí cuõng thay ñoåi maïnh ôû
Long, Roàng Bay, Gaáu Ong, Ngaân Haø, Phi
caùc moû khaùc nhau, ñöôïc trình baøy ôû baûng
Maõ, Caù Pecca Ñoâng, Roàng Vó Ñaïi, 12-C,
Haûi AÂu), Carbonat tuoåi Miocen (caùc moû 10.2.
Baûng 10.1. Thaønh phaàn daàu beå Nam Coân Sôn
Daàu thoâ
Thoâng soá
Miocen treân Miocen giöõa Miocen döôùi Oligocen - Moùng
SAT % 85,4 80,34 82,98 83,24
ARO % 11,27 12,35 11,5 10,47
NSO % 3,32 7,35 5,48 6,16
SAT/ARO 20,6 7,85 19,69 15,32
PR/PHY 4,53 5,96 6,04 6,75
PR/n-C17 1,16 1,83 2,22 1,2
PHY/n-C18 0,25 0,3 0,31 0,18
CPI I 0,95 1,03 1,04 1,04
CPI II 1,13 1,11 1,11 1,08
δ13C – SAT - - (-) 29 -
δ13C – ARO - - (-) 27 -
328
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
Baûng 10.2. Thaønh phaàn khí beå Nam Coân Sôn
Thaønh phaàn (Mol%) Lan Taây – Lan Ñoû (loâ 06) Roàng Ñoâi – Roàng Ñoâi Taây (loâ 11-2)
Carbon Dioxid 1,17 1,61
Nitrogen 1,62 0,20
Metan 93,87 84,60
Etan 2,29 5,88
Propan 0,54 3,14
i-Butan 0,14 0,91
n-Butan 0,13 0,70
i-Pentan 0,05 0,34
n-Pentan 0,04 0,21
Hexan 0,05 0,31
Benzen
- Ñòa chaát vaø taøi nguyeân daàu khí Vieät Nam
Hình 10.7. Söï bieán ñoåi caùc thoâng soá ñòa hoaù gieáng khoan 05.1B-TL-2X
Hình 10.8. Söï bieán ñoåi caùc thoâng soá ñòa hoaù gieáng khoan 06A-1X
saâu 4.164 - 4.825m maãu seùt keát coù TOC: daàu (Hình 10.7).
0,92 - 4%wt, S2: 0,97 - 6,57mg/g. Nhö vaäy Keát quaû phaân tích caùc maãu trong caùc taäp
traàm tích luïc nguyeân tuoåi Oligocen ôû loâ 05 seùt keát, boät keát trong caùc gieáng khoan 06A-
thuoäc loaïi coù vaät chaát höõu cô töø trung bình 1X trong khoaûng ñoä saâu 3.400 - 4.100m cho
ñeán raát toát coù khaû naêng sinh hoãn hôïp khí vaø thaáy: TOC < 0,5%wt; S2 < 2mg/g chieám
330
- Chöông 10. Beå traàm tích Nam Coân Sôn vaø taøi nguyeân daàu khí
ña soá (60% maãu), phaàn coøn laïi (40% maãu) 11-1, 11-2, 20, 21 vaø 12E cho thaáy haøm
coù haøm löôïng TOC vaø S2 (cuûa caùc taäp löôïng TOC thay ñoåi töø 0,45 ñeán 0,8%wt;
than) raát cao: TOC: 78,3%wt; S2>9mg/g. S2 < 2mg/g theå hieän ñaù meï coù haøm löôïng
Chöùng toû caùc taäp seùt than coù khaû naêng sinh vaät chaát höõu cô töø trung bình ñeán thaáp. Soá
hydrocarbon toát (Hình 10.8). maãu coù khaû naêng sinh hydrocarbon trung
Soá löôïng maãu phaân tích trong caùc gieáng bình ñeán toát raát ít chæ chieám 23% coøn laïi
khoan (12C-1X, 12B-1X, DUA-1X, 12A- 77% toång soá maãu thuoäc loaïi ngheøo vaät chaát
1X) töông ñoái nhieàu, nhöng haøm löôïng höõu cô, khoâng coù maãu naøo thuoäc loaïi raát
TOC vaø S2 thoaû maõn ñieàu kieän ñaù meï sinh giaøu vaät chaát höõu cô (TOC >5%wt). ÔÛ moät
daàu toát chæ gaëp ôû caùc gieáng khoan DUA-1X soá gieáng khoan trong caùc loâ 10, 11, 04 vaø
(3900-4000m) vaø 12B-1X (3700-3800m). 05-1 caùc maãu seùt than raát giaøu vaät chaát höõu
ÔÛ loâ 20 traàm tích Oligocen coù maët töø ñoä cô vaø coù khaû naêng sinh hydrocarbon toát ñeán
saâu 2837-3637m (GK 20-PH-1X) vôùi haøm raát toát nhöng thaønh phaàn maceral chuû yeáu
löôïng TOC: 0,16-2,9%wt, S2: 1,8mg/g vaø laø vitrinit vaø inertrinit, coøn toå phaàn liptinit
HI: 140mgHC/gTOC khoâng ñuû cho caùc chæ thöôøng thaáp 10%, ñieàu naøy cho thaáy ñaù meï
tieâu cuûa moät taàng sinh hydrocarbon . Ñaù meï khaû naêng sinh khí cao. ÔÛ loâ 12E taïi gieáng
ôû ñaây coù khaû naêng sinh khí thuoäc loaïi trung khoan 12C -1X coù haøm löôïng TOC ñaït tôùi
bình ñeán toát. Cuõng nhö loâ 20, ôû loâ 21 vaø 0,84%wt vaø S2 ñaït 18,55mg/g ôû ñoä saâu
loâ 22 môùi chæ khoan 2 gieáng khoan: 21-S- 2350 - 2510m trong taäp seùt maøu xaùm thuoäc
1X vaø 22-TT-1X, cho thaáy haøm löôïng TOC loaïi ñaù meï trung bình vaø toát.
trung bình 1,46%wt, S2: 1,78mg/g vaø HI: b. Moâi tröôøng laéng ñoïng vaø phaân huyû
95mgHC/gTOC. vaät chaát höõu cô
Caùc loâ coøn laïi trong khu vöïc nghieân
Caên cöù vaøo caùc tyû soá Pr/nC17 vaø Ph/
cöùu chöa coù taøi lieäu gieáng khoan, cuõng nhö
nC18, cuõng nhö moái töông quan giöõa caùc tyû
maãu phaân tích, chæ ñaùnh giaù tieàm naêng sinh
soá ñoù cho thaáy vaät chaát höõu cô trong caùc maãu
hydrocarbon baèng phöông phaùp laäp moâ hình
traàm tích Miocen döôùi ñöôïc laéng ñoïng chuû
hoaù cuûa vaät chaát höõu cô [söû duïng chæ soá TTI
yeáu trong moâi tröôøng ñaàm laày vaø hoãn hôïp
(Temperature - Geological Time Index) seõ
(ôû caùc loâ 03, 05, 06 vaø 12). Quaù trình phaân
noùi roõ trong phaàn tröôûng thaønh vaät chaát höõu
huyû vaät chaát höõu cô xaûy ra chuû yeáu trong
cô].
ñieàu kieän oxy hoaù vaø oxy hoaù khöû (Hình
Toùm laïi, traàm tích Oligocen ôû beå Nam
10.9). Caùc maãu cuûa traàm tích Oligocen baét
Coân Sôn thuoäc loaïi ñaù meï trung bình ñeán
gaëp ôû caùc gieáng khoan tuy coøn raát ít, chuû
toát, khaû naêng sinh khí - condensat cao. Tuy
yeáu taäp trung ôû caùc loâ: 05, 11, 12, 20 vaø 22,
nhieân, vaãn gaëp nhöõng taäp seùt boät giaøu vaät
nhöng laïi theå hieän moâi tröôøng laéng ñoïng laø
chaát höõu cô (loâ 05, 12E) vaø caùc taäp seùt than
ñaàm laày, luïc ñòa vaø hoãn hôïp (Hình 10.10).
coù yù nghóa toát cho vieäc sinh thaønh daàu.
ÔÛ loâ 12 moâi tröôøng laéng ñoïng vaät chaát höõu
Traàm tích Miocen döôùi cô theå hieän öu theá luïc ñòa (ôû gieáng khoan
Caùc maãu phaân tích ñòa hoaù traàm tích 12C-1X coù Pr/nC17 > 2 vaø Ph/nC18 > 0,4;
Miocen döôùi ôû caùc loâ 04-3, 05-3, 06, 10, gieáng khoan 12A-1X coù Pr/nC17 > 1,5 vaø
331
nguon tai.lieu . vn
