- Trang Chủ
- Quản lý Nhà nước
- ĐÁNH GIÁ TỔNG THỂ TÌNH HÌNH KINH TẾ - XÃ HỘI VIỆT NAM SAU 5 NĂM GIA NHẬP TỔ CHỨC THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI (Báo cáo tóm tắt)
Xem mẫu
- B K HO CH VÀ U TƯ
ÁNH GIÁ T NG TH TÌNH HÌNH
KINH T - XÃ H I VI T NAM SAU 5 NĂM GIA NH P
T CH C THƯƠNG M I TH GI I
(Báo cáo tóm t t)
Hà N i, tháng 4-2013
- L IM U
1
Theo Chương trình hành ng c a Chính ph th c hi n Ngh quy t H i ngh l n th
4 Ban Ch p hành Trung ương ng khoá X v “M t s ch trương, chính sách l n n n kinh
t phát tri n nhanh và b n v ng khi Vi t Nam là thành viên c a WTO”, B k ho ch và u tư
ư c giao nhi m v so n th o Báo cáo t ng k t, ánh giá t ng th tình hình kinh t - xã h i
(KTXH) Vi t Nam sau 5 năm gia nh p WTO trình Chính ph . Vi n Nghiên c u qu n lý
kinh t TW là ơn v thu c B KH T ư c giao làm u m i th c hi n nhi m v này.
V n xuyên su t trong các Chi n lư c và K ho ch phát tri n KTXH là h i nh p
kinh t qu c t (HNKTQT) sâu r ng và hi u qu phát tri n nhanh, b n v ng nh m m c
tiêu chi n lư c n năm 2020 Vi t Nam cơ b n tr thành nư c công nghi p theo hư ng hi n
i; i s ng v t ch t và tinh th n c a nhân dân ư c c i thi n rõ r t; v th c a Vi t Nam
trên trư ng qu c t ti p t c ư c nâng lên.
T năm 2007 n nay, tình hình kinh t , chính tr trên th gi i bi n i nhanh v i
nh ng di n bi n ph c t p. Trong th i gian qua, tuy quá trình HNKTQT ã em l i nh ng
k t qu tích c c và có nh ng tác ng sâu s c n kinh t và xã h i, nhưng cũng t ra
không ít thách th c. Ti p c n th trư ng xu t nh p kh u d dàng hơn, dòng v n u tư tr c
ti p nư c ngoài (FDI) tăng nhanh, môi trư ng kinh doanh ư c c i thi n và minh b ch hơn,
th ch kinh t theo nh hư ng th trư ng ư c c ng c và hoàn thi n nhanh hơn, th và
l c c a Vi t Nam trên trư ng th gi i ngày càng ư c nâng cao. Tuy nhiên, th c hi n các
cam k t HNKTQT cũng làm n y sinh m t s v n . Các ngành công nghi p trong nư c
cũng s g p nhi u khó khăn trong quá trình i u ch nh do s c ép c nh tranh. M c a và h i
nh p (HN) sâu r ng hơn cũng làm cho n n kinh t d b t n thương và có th d n n các
r i ro và b t n kinh t vĩ mô. Môi trư ng thiên nhiên có th b nh hư ng tiêu c c do các
ho t ng kinh t v i cư ng cao.
Trong th i gian t i, Vi t Nam s th c hi n Chi n lư c phát tri n KTXH 10 năm
2011-2020 và K ho ch phát tri n KTXH 5 năm 2011-2015, v i m c tiêu th c hi n nh ng
t phá v c i cách th ch , phát tri n k t c u h t ng, ngu n nhân l c, cũng như i m i
mô hình tăng trư ng kinh t . ng th i, Vi t Nam s ph i th c hi n y hơn các cam k t
HNKTQT trong khuôn kh T ch c Thương m i Th gi i (WTO), khu v c và song phương.
M t s các cam k t HNKTQT m i quan tr ng như Hi p nh thương m i t do v i Liên
minh châu Âu, Hi p nh i tác xuyên Thái Bình Dương cũng s ư c àm phán, ký k t và
i vào th c thi, v i ph m vi r ng hơn và m c cam k t m c a cao hơn.
Do v y, ánh giá t ng th tình hình KTXH Vi t Nam t khi gia nh p WTO n nay
ưa ra các xu t i u ch nh chính sách m t cách phù h p nh m ti p t c y m nh và
nâng cao hi u qu HNKTQT trong giai o n 2011-2015 tr thành m t yêu c u b c thi t.
Báo cáo ánh giá, t ng k t nh ng chuy n bi n v KTXH Vi t Nam t khi gia nh p
WTO năm 2007 n 2011 trên các khía c nh kinh t (tăng trư ng kinh t , thương m i, u
tư, phát tri n vùng), n nh kinh t vĩ mô (l m phát, t giá, cán cân thanh toán, th trư ng
1
Ban hành kèm theo Ngh quy t s 16/2007/NQ-CP ngày 27/2/2007.
1
- tài chính, ngân sách nhà nư c), xã h i (vi c làm, an sinh xã h i, ói nghèo), giáo d c, y t ,
môi trư ng và th ch .
B t u t vi c t ng quan các cam k t HNKTQT c a Vi t Nam, i chi u ánh giá
vi c th c hi n các cam k t này trong th c t , Báo cáo xác nh ra các nhóm ngành có kh
năng ch u nh hư ng l n nh t, c tích c c và tiêu c c. Ti p ó, Báo cáo ánh giá các
chuy n bi n c a n n kinh t 5 năm sau khi gia nh p WTO so v i giai o n trư c, g n ánh
giá v i vi c th c hi n m c tiêu c a chi n lư c, k ho ch phát tri n KTXH, chương trình
hành ng. K t h p v i vi c phân tích nh hư ng c a m t s nguyên nhân chính d n n
tình hình này, trong ó có HNKTQT và các bi n ng trên th gi i (như kh ng ho ng kinh
t , lương th c, năng lư ng), Báo cáo nêu b t b c tranh thay i do HNKTQT, làm rõ nh ng
thành t u ã t ư c, các v n t n ng và nguyên nhân. Trên cơ s ó, Báo cáo ưa ra
các khuy n ngh chính sách phát huy t i a các cơ h i, gi m thi u các tác ng không
mong mu n trong khi n n kinh t HN sâu r ng hơn; hoàn thành t t các m c tiêu c a Chi n
lư c phát tri n KTXH 2011-2020 và K ho ch phát tri n KTXH 2011-2015.
PH N TH NH T: TÌNH HÌNH H I NH P KINH T QU C T ,
TRI N KHAI TH C HI N CÁC CAM K T QU C T
1. TI N TRÌNH H I NH P KINH T QU C T C A VI T NAM
Ti n trình HNKTQT sâu r ng c a Vi t Nam b t u t năm 1995 (xem B ng 1B ng
1) v i ba m c quan tr ng nh t: gia nh p Hi p h i các qu c gia ông Nam Á (ASEAN) và
tham gia hi p nh m u d ch t do ASEAN (AFTA) và ASEAN+, ký k t và th c hi n Hi p
nh thương m i song phương Vi t Nam - Hoa Kỳ năm 2000, tr thành thành viên WTO
tháng 1/2007.
B ng 1: Tóm t t các m c h i nh p chính c a n n kinh t Vi t Nam
Các m c Thành viên Hi n tr ng
Ký năm 1992 (ASEAN-6), Vi t Nam tham
AFTA 10 nư c ASEAN gia năm 1995, các nư c còn l i tham gia
nh ng năm sau.
Vi t Nam - Hoa Kỳ Vi t Nam và Hoa Kỳ Ký k t năm 2000 và th c hi n năm 2001
ASEAN - Trung 10 nư c ASEAN và Trung
Ký năm 2004
Qu c (ACFTA) Qu c
Tr thành thành viên th
WTO Gia nh p năm 2007
150
ASEAN - Nh t B n 10 nư c ASEAN và Nh t
Ký năm 2008
(AJCEP) B n
ASEAN - Hàn 10 nư c ASEAN và Hàn Ký năm 2006; riêng Thái Lan ký năm
Qu c (AKFTA) Qu c 2009
ASEAN - n 10 nư c ASEAN và n
Ký năm 2009
(AITIG)
ASEAN - Úc-Niu 10 nư c ASEAN và Úc,
Ký năm 2009
Di-lân Niu Di-lân
Vi t Nam - Nh t
Vi t Nam và Nh t B n Ký năm 2008
B n (VJEPA)
Vi t Nam – Liên
Vi t Nam và kh i EU ang àm phán
minh châu Âu (EU)
Vi t Nam - Chi-lê Vi t Nam và Chi-lê Ký năm 2011
Vi t Nam - Hàn Vi t Nam và Hàn Qu c ang àm phán
2
- Các m c Thành viên Hi n tr ng
Qu c
Vi t Nam – Liên Vi t Nam và Nga, Bê-la-
Kh i ng àm phán Quý I năm 2013
minh thu quan rus, Ka-zakh-stan
Niu Di-lân, Xin-ga-po,
Hi p nh i tác Chi-lê, Bru-nây, (Vi t
xuyên Thái Bình Nam, Úc, Pe-ru và Hoa ang àm phán
Dương (TPP) Kỳ ang àm phán gia
nh p)
Hi p nh khu v c 10 nư c ASEAN, Úc,
v i tác kinh t Trung Qu c, n , Nh t Kh i ng t i H i ngh thư ng nh
toàn di n (RCEP B n, Hàn Qu c, Niu Di- ASEAN l n th 21, tháng 11/2012
ASEAN+6) lân
10 nư c ASEAN, Trung
EAFTA
Qu c, Nh t B n, Hàn ang nghiên c u
(ASEAN+3)
Qu c
Ghi chú: Các nư c ASEAN-6 g m: Bru-nây, In- ô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Xin-ga-
po, và Thái Lan.
V i các hi p nh nêu trên, chúng ta ã t o ra nh ng cơ h i to l n cho vi c thu hút
FDI và ho t ng xu t kh u; qua ó thúc y tăng trư ng kinh t và t o thêm vi c làm. M t
khác, các hi p nh này cũng gây ra nh ng thách th c gay g t cho doanh nghi p và toàn b
n n kinh t Vi t Nam. N u như i v i vi c gia nh p WTO, s c ép l n nh t là v m t th
ch và d ch v thì các hi p nh khu v c m u d ch t do (FTA) song phương và khu v c l i
gây nhi u s c ép nh t n thương m i hàng hóa do m c c t gi m thu sâu r ng trong
hi p nh trong ASEAN và m t s hi p nh ASEAN+: kho ng 90% s dòng thu s v 0%
vào năm 2015, ph n l n trong s còn l i s ưa v 0% vào năm 2018. Minh ch ng rõ nh t
cho th c t này là th c hi n các cam k t WTO ta ã ph i s a i, ban hành nhi u lu t,
pháp l nh, ngh nh liên quan t i quy nh trong nư c (th ch ); trong khi t t c các cam
k t trong ASEAN, các hi p nh FTA ASEAN+ và Hi p nh i tác kinh t ASEAN-Nh t
B n h u như không nh hư ng t i các quy nh v th ch .
Th c t cho th y thành công c a vi c t n d ng cơ h i, vư t qua thách th c ph thu c
vào th ch và chính sách cũng như n l c c a doanh nghi p.
2. CÁC CAM K T THƯƠNG M I TRONG KHUÔN KH CÁC FTA CHÍNH
2.1. CEPT-ATIGA
Ngày 15/12/1995, Vi t Nam chính th c tham gia Hi p nh v Chương trình ưu ãi
Thu quan có Hi u l c chung (CEPT) thành l p Khu v c M u d ch T do ASEAN
(AFTA). Th c hi n úng yêu c u c a CEPT, Vi t Nam ã ưa ra 4 Danh m c c t gi m thu
v i các l trình khác nhau g m: Danh m c c t gi m thu quan (NT), Danh m c lo i tr
hoàn toàn (GEL), Danh m c lo i tr t m th i (TEL) và danh m c nông s n chưa ch bi n
nh y c m (SL).
Vào năm 2010, các nư c ASEAN th c hi n Hi p nh thương m i hàng hóa ASEAN
(ATIGA) thay th Hi p nh CEPT. Theo ATIGA, t i năm 2015 các nư c ASEAN s ưa
thu su t xu ng 0% i v i t t c các m t hàng, tr nh ng m t hàng n m trong Danh m c
GEL. Riêng 4 nư c Cam-pu-chia, Lào, Mi-an-ma và Vi t Nam ư c hư ng linh ho t b o
lưu 7% s dòng thu t i năm 2018.
3
- i v i t t c các m t hàng xu t nh p kh u ch ch t, chênh l ch gi a thu su t MFN
và thu su t ưu ãi theo CEPT/AFTA là khá l n. Chênh l ch này s tăng lên khi ASEAN
hoàn t t vi c xây d ng AEC vào năm 2015. T i năm 2015 t t c các s n ph m xu t kh u
c a Vi t Nam sang các nư c ASEAN-6 s ư c hư ng thu nh p kh u 0%.
2.2. Hi p nh thương m i t do ASEAN-Trung Qu c
Hi p nh ACFTA ư c ký k t ngày 29/11/2004 t i Lào, có hi u l c t ngày
1/1/2005 và các nư c b t u th c hi n c t gi m thu t 1/7/2005. Hi p nh thương m i
hàng hoá ASEAN – Trung Qu c ra các quy nh i v i h u h t t t c các khía c nh liên
quan n thương m i hàng hoá gi a các nư c ASEAN và Trung Qu c và c các quy nh v
cơ c u th ch .
Hi p nh hàng hóa ASEAN-Trung Qu c ưa ra L trình c t gi m thu quan theo
ACFTA g m 4 nhóm khác nhau: Chương trình “Thu ho ch s m”; Danh m c gi m thu
thông thư ng; Danh m c nh y c m; và Danh m c nh y c m cao. Do s khác bi t v trình
phát tri n, các l trình gi m thu c a Vi t Nam ch m và linh ho t hơn l trình gi m thu
c a Trung Qu c và các nư c ASEAN 6.
L trình cam k t gi m thu c a Vi t Nam trong ACFTA tương i nh t quán v
ph m vi và nguyên t c cam k t trong các FTA khác mà Vi t Nam tham gia. Ta cam k t lo i
b thu quan có l trình i v i kho ng 90% s lư ng dòng thu . 10% s lư ng dòng thu
còn l i có l trình cam k t gi m thu dài, th m chí không có cam k t gi m thu xu ng 0%.
i tư ng b o h c a Vi t Nam trong ACFTA cũng khá tương ng v i các FTA
khác. Các nhóm m t hàng ư c b o h m nh nh t là tr ng gia c m, lá thu c lá, thu c lá,
xăng d u, l p ô tô, s p thép xây d ng, các lo i ô tô, xe máy nguyên chi c và ph tùng.
Nh ng nhóm m t hàng ư c b o h v i l trình dài hơn bao g m th c ph m ch bi n,
u ng có c n, m t s ch ph m d u khí, xi măng, nh a, s n ph m d t, nh a, ph tùng ô tô,
xe máy, máy móc thi t b .
i v i các m t hàng trong Danh m c NT, m c cam k t trong ACFTA có l trình
khá ch m trong 5 năm u th c hi n. T năm 2010 n 2015, t c gi m thu di n ra
nhanh hơn. T năm 2015 tr i, cam k t trong ACFTA c a Vi t Nam h u như tương ương
v i m c cam k t CEPT/AFTA.
2.3. Hi p nh ASEAN-Hàn Qu c
N i dung c a Hi p nh Thương m i hàng hóa ASEAN-Hàn Qu c tương t như
Hi p nh Thương m i Hàng hóa ã ư c ký k t trư c ó gi a ASEAN và Trung Qu c.
2.4. Hi p nh i tác kinh t toàn di n ASEAN-Nh t B n
Hi p nh AJCEP ư c ký ngày 1/4/2008, chính th c có hi u l c t ngày 1/12/2008.
L trình c t gi m thu quan cũng bao g m 4 l trình khác nhau. Vi t Nam hoàn thành cam
k t ưa 90% s dòng thu v 0% vào năm 2023. V cơ b n, các cam k t thu c a ta và Nh t
B n trong Hi p nh AJCEP không cao như trong Hi p nh song phương gi a ta và Nh t
B n (VJEPA).
2.5. Hi p nh khu v c thương m i t do ASEAN-Úc-Niu Di-lân
Vi t Nam cam k t xóa b 90% thu quan vào 2018-2020 theo L trình NT; 7% t ng
s dòng thu theo l trình nh y c m, trong ó thu su t theo Danh m c SL gi m xu ng 5%
vào 2022, và theo danh m c HSL gi m xu ng 7-50% vào 2022. Danh m c lo i tr bao g m
3% t ng s dòng thu .
4
- V i Vi t Nam, m c c t gi m thu v i a s các m t hàng cho t i năm 2011 chưa
l n. Tuy nhiên, t i năm 2015, m c c t gi m thu c a ta s tăng lên.
i v i Úc và Niu Di-lân, do thu su t áp d ng c a các nư c này ã là khá th p (k
c khi không có Hi p nh AANZFTA, kho ng 87% kim ng ch xu t kh u c a ta sang Úc ã
ư c hư ng thu su t nh p kh u 0%) nên tác ng c t gi m thu c a hai nư c này theo
Hi p nh là không cao.
2.6. Hi p nh thương m i hàng hóa ASEAN- n (AITIG)
Do chính sách b o h cao c a n , M c c t gi m thu trong Hi p nh AITIG
có khác v i m c c t gi m thu trong các Hi p nh ASEAN+ khác. L trình c t gi m thu
ư c phân theo 5 danh m c khác nhau. Vi t Nam ư c c t gi m thu theo l trình dài hơn 5
năm so v i các nư c ASEAN và n , nhưng v n ư c hư ng y ưu ãi t cam k t
gi m thu c a n và các nư c ASEAN khác.
Danh m c các s n ph m c bi t g m m t s s n ph m ư c cho là r t nh y c m v i
n nhưng l i có l i ích xu t kh u c bi t i v i Vi t Nam. Theo yêu c u c a ta, n
nh t trí gi m thu xu ng còn 45% i v i cà phê và chè en, và 50% i v i h t tiêu vào
31/12/2018.
Tương t như trong các Hi p nh FTA khác, m c c t gi m thu c a ta trong giai
o n u (m i th c hi n Hi p nh) là không cao. M c c t gi m thu s tăng lên trong
các năm cu i c a L trình c t gi m.
2.7. Hi p nh i tác kinh t Vi t Nam - Nh t B n
Là hi p nh m u d ch t do song phương u tiên mà Vi t Nam ký k t, VJEPA là
hi p nh toàn di n bao g m các quy nh v thương m i hàng hoá, thương m i d ch v , u
tư, s h u trí tu (SHTT), c nh tranh, mua s m chính ph và các lĩnh v c h p tác kinh t
khác, ư c ký tháng 12/2008, có hi u l c t ngày 1/10/2009. Cam k t thu quan mà ta và
Nh t B n ưa ra trong Hi p nh VJEPA là theo phương th c yêu c u-b n chào (không theo
mô hình c th như trong m t s FTA khác).
V m c cam k t chung, ta ng ý t do hóa i v i 87,66% kim ng ch thương m i
trong vòng 10 năm. n năm 2019, t ng s m t hàng ư c xoá b thu quan là 6.303,
chi m 67% s dòng thu c a Bi u cam k t. M c cam k t c a Vi t Nam dành cho Nh t B n
là khá th p so v i các nư c ASEAN ã ký Hi p nh song phương v i Nh t B n. Các lĩnh
v c mà ta b o h chính là: (i) u ng có c n, xăng d u; (ii) Ô tô, ph tùng, máy móc thi t
b ; (iii) S t, thép; (iv) Hóa ch t, v i các lo i; và (v) u ng, mô tô, xe máy.
Nh t B n cam k t t do hóa 94,53% kim ng ch thương m i trong vòng 10 năm. c
bi t, cam k t c a Nh t B n i v i lĩnh v c nông s n thông thoáng nh t so v i các nư c
ASEAN khác, theo ó 83,8% giá tr thương m i nông s n c a Vi t Nam ư c b thu trong
vòng 10 năm (m c cao nh t trong s các EPA v i các nư c ASEAN). Các s n ph m mà
Nh t B n cam k t cho Vi t Nam t t nh t so v i các nư c ASEAN g m m t ong, g ng, t i,
v i, s u riêng, tôm, cua, gh . 23 trong t ng s 30 m t hàng nông lâm th y s n có giá tr xu t
kh u cao nh t c a Vi t Nam sang Nh t B n s ư c hư ng thu su t 0% ngay l p t c ho c
qua l trình không quá 10 năm.
5
- 2.8. Cam k t gia nh p WTO
2.8.1. Cam k t thu quan
Khi gia nh p WTO, Vi t Nam ã cam k t ràng bu c toàn b bi u thu i v i toàn
b Bi u thu nh p kh u hi n hành, g m kho ng 10.600 dòng thu . Thu su t cam k t cu i
cùng có m c bình quân gi m i 23% so v i m c bình quân hi n hành (thu su t MFN năm
2005) c a bi u thu (t 17,4% xu ng còn 13,4%). Th i gian th c hi n sau 5-7 năm. Trong
toàn b Bi u cam k t, Vi t Nam s th c hi n c t gi m thu i v i kho ng 3.800 dòng thu ,
ràng bu c m c thu su t hi n hành v i kho ng 3.700 dòng thu , ràng bu c theo m c thu
tr n-cao hơn m c thu su t hi n hành v i 3.170 dòng thu , ch y u là i v i các nhóm
hàng như xăng d u, kim lo i, hóa ch t, phương ti n v n t i. M t s m t hàng ang có thu
su t cao (trên 30%) s ư c c t gi m thu ngay khi gia nh p. Nh ng nhóm m t hàng có cam
k t c t gi m thu nhi u nh t g m: d t may, cá và s n ph m cá, g và gi y, hàng ch t o
khác, máy móc thi t b i n- i n t .
Trong lĩnh v c nông nghi p, m c cam k t bình quân là 25,2% vào th i i m gia
nh p và 21% s là m c c t gi m cu i cùng. So sánh v i m c thu MFN bình quân i v i
lĩnh v c nông nghi p trư c khi gia nh p là 23,5% thì m c c t gi m là 10%. Ta b o lưu áp
d ng h n ng ch thu quan i v i 4 m t hàng là tr ng, ư ng, lá thu c lá và mu i. iv i
4 m t hàng này, thu su t trong h n ng ch tương ương m c MFN hi n hành (tr ng 40%,
ư ng thô 25%, ư ng tinh 50-60%, lá thu c lá 30%, mu i ăn 30%), th p hơn nhi u so v i
thu su t ngoài h n ng ch.
Trong lĩnh v c công nghi p, m c cam k t bình quân vào th i i m gia nh p là 16,1%
và m c c t gi m cu i cùng là 12,6%. N u so v i m c thu MFN bình quân trư c th i i m
gia nh p là 16,6% thì m c c t gi m s tương ương 23,9%.
Vi t Nam cũng cam k t tham gia m t s Hi p nh t do hóa theo ngành. Nh ng
ngành mà Vi t Nam tham gia y là s n ph m công ngh thông tin (ITA), d t may và
thi t b y t . Các ngành mà Vi t Nam tham gia m t ph n là thi t b máy bay, hóa ch t và
thi t b xây d ng. N i dung chính c a vi c tham gia các Hi p nh t do hóa theo ngành là
ta cam k t c t gi m thu quan (ph n l n v 0%) sau 3-5 năm.
Trong các Hi p nh trên, tham gia ITA là quan tr ng nh t, theo ó kho ng 330 dòng
thu i v i các s n ph m công ngh thông tin s ư c mi n thu sau 3-5 năm. Do ó, các
s n ph m i n t như máy tính, i n tho i di ng, máy ghi hình, máy nh k thu t s , v.v
s u có thu su t 0%, th c hi n sau 3-5 năm, t i a là sau 7 năm. Vi c tham gia Hi p nh
d t may (th c hi n a phương hóa m c thu ã cam k t theo các Hi p nh d t may v i EU,
Hoa Kỳ) cũng d n n gi m thu áng k i v i các m t hàng d t may.
2.8.2. Các cam k t d ch v
Trong WTO, Vi t Nam ã cam k t m c a th trư ng 11 ngành d ch v , tính theo
phân ngành là kho ng 110 trên t ng s 155 phân ngành theo b ng phân lo i d ch v c a
WTO. Nhìn chung, i v i các ngành d ch v cam k t m c a, Vi t Nam ít h n ch trong
cung ng theo Mode 1 và 2, ưa ra khá nhi u h n ch trong Mode 3 và h u như chưa cam
k t v i Mode 4.
Duy nh t có d ch v xây d ng Vi t Nam cam k t 100% s phân ngành. Các ngành
d ch v như Phân Ph i, Tài chính, Thông tin liên l c, Giáo d c và Môi trư ng có s phân
ngành cam k t khá cao. Các ngành có s phân ngành cam k t th p nh t là d ch v Gi i trí,
Văn hóa, th Thao và V n t i.
6
- Các ngành/phân ngành d ch v chưa cam k t m c a bao g m: d ch v thú y, d ch
v cho thuê máy móc và thi t b khác (d ch v kinh doanh), d ch v ghi âm (d ch v thông
tin liên l c); d ch v giáo d c ph thông cơ s .
So sánh cam k t WTO v d ch v v i các cam k t v d ch v khác mà Vi t Nam ã
ký k t cho th y t i th i i m gia nh p WTO, cam k t v d ch v trong WTO nhìn chung có
di n r ng hơn trong các FTA mà ta ã ký. Cho t i nay, v cơ b n cam k t d ch v trong các
FTA chưa vư t quá cam k t d ch v trong WTO; riêng trong ASEAN, ta ưa ra cam k t
r ng hơn cam k t WTO nhưng n i dung các cam k t này không vư t quá th c t m c a
c a ta.
2.8.3. Cam k t v quy n kinh doanh (quy n xu t kh u, quy n nh p kh u)
Khi gia nh p WTO, ta ã cam k t cho phép các doanh nghi p có v n TNN ư c
quy n xu t kh u i v i h u h t các lo i hàng hóa, riêng g o ch ư c th c hi n quy n này
t năm 2011 vì lý do an ninh lương th c.
V quy n nh p kh u, cho t i nay ta ã cho phép các doanh nghi p có v n TNN
ư c quy n nh p kh u và bán l i cho ngư i mua trong nư c h u h t các lo i hàng hóa. C n
lưu ý là quy n nh p kh u c a doanh nghi p có v n TNN không g n li n v i quy n phân
ph i.
2.8.4. Các cam k t v u tư, mua s m chính ph
M c dù không có cam k t t ng th v chính sách u tư, nhưng Vi t Nam có nghĩa
v minh b ch hóa chính sách u tư/kinh doanh. Vi t Nam cũng b o m áp d ng các i u
ki n và th t c c p phép theo nguyên t c không t o ra rào c n c l p v ti p c n th trư ng.
Khi gia nh p WTO, ta ã cam k t lo i b các yêu c u v t l xu t kh u, yêu c u
phát tri n nguyên li u n i a, v.v. (các bi n pháp u tư liên quan t i thương m i TRIM)
i v i các d án FDI.
V mua s m chính ph , khi gia nh p WTO ta ch cam k t s xem xét vi c tham gia
Hi p nh mua s m chính ph c a WTO (Hi p nh GPA) cũng như chưa ký k t b t c FTA
nào có n i dung v mua s m chính ph .
2.8.5. Nh n xét chung
- Tr các s n ph m công ngh thông tin và d t may, cam k t thu quan trong WTO
không có tác ng l n do m c c t gi m không nhi u, l trình khá dài.
- Cam k t WTO tác ng nhi u hơn khía c nh th ch (quy n xu t kh u, nh p kh u,
quy n phân ph i, u tư) và lĩnh v c d ch v . Các cam k t này có tác ng n s d ch
chuy n cơ c u u tư và ho t ng thương m i. H qu có th là: (1) nh hư ng n vi c
tăng năng l c s n xu t và năng l c xu t kh u m i n u chi phí s n xu t trong nư c còn cao;
và (2) m r ng kh năng nh p kh u.
V n t ra là ta c n khai thác các h n ch b o lưu ư c trong cam k t và có chính
sách phát tri n úng h tr các doanh nghi p trong nư c và nh hư ng u tư vào các
lĩnh v c ta c n.
7
- 3. TÌNH HÌNH TH C HI N CÁC CAM K T H I NH P KINH T QU C T C A
VI T NAM
3.1. Lĩnh v c nông, lâm, th y s n
Vi t Nam ã th c hi n t t các cam k t v c t gi m thu quan trong lĩnh v c nông
nghi p. C th là có 60 nhóm hàng c t gi m úng h n (chi m 68%), c bi t có 24 nhóm
hàng c t gi m m nh hơn so v i cam k t (tương ương v i 27%), ch có 4 nhóm hàng c t
gi m ch m hơn so v i cam k t.
Trong lĩnh v c lâm nghi p, tính n u năm 2012, trong s 22 nhóm hàng thu c
lĩnh v c lâm nghi p có t i 18 nhóm hàng c t gi m úng và nhanh hơn so v i cam k t
(chi m 81,8%), trong ó c t gi m nhanh g m 5 nhóm hàng và c t gi m úng cam k t g m
13 nhóm hàng; ch có 4 nhóm hàng (chi m 18,2%) c t gi m ch m hơn so v i cam k t.
Trong lĩnh v c th y s n, theo l trình c t gi m ã cam k t, n năm 2012 (sau 5 năm
gia nh p WTO) ngành th y s n ph i c t gi m 157 dòng thu . Vi t Nam ã th c hi n úng
v i l trình cam k t v i t t c các nhóm hàng. Th m chí, có m t s nhóm hàng Vi t Nam
còn c t gi m nhanh hơn so v i cam k t.
3.2. Lĩnh v c d ch v
3.2.1. ánh giá chung
Vi t Nam ã th c hi n y và bám sát các cam k t WTO i v i các ngành/phân
ngành d ch v Vi t Nam cam k t m c a nhanh nh t, không c n th i ký quá . C n lưu ý
r ng các phân ngành d ch v này tuy có cam k t m c m c a nhanh nh t nhưng trên th c
t , ngo i tr phân ngành d ch v ngân hàng, các cam k t m c a v i các ngành/phân ngành
d ch v ch tương ương v i các quy nh hi n hành. Vì v ycác cam k t m c a m c
cao v i các ngành/phân ngành trên có th s không gây ra nh ng bi n ng l n v i th
trư ng d ch v n i a.
Vi t Nam cũng ã th c hi n y và bám sát cam k t WTO i v i các
ngành/phân ngành d ch v cam k t m c a nhanh nhưng c n th i kỳ quá .
Vi t Nam ã th c hi n t t các cam k t liên quan n MFN, minh b ch hóa. Tuy
nhiên, Vi t Nam c n rà soát thêm các quy nh và văn b n pháp lý liên quan n Mode 4 và
Mode 3, c bi t là các quy nh v văn phòng i di n, chi nhánh có nh ng s a i cho
phù h p v i các cam k t WTO.
3.2.2. Nh ng khó khăn, vư ng m c trong quá trình th c thi cam k t v i W TO v d ch
v
Trong quá trình c i cách khung pháp lý phù h p v i cam k t WTO v d ch v ,
Vi t Nam g p khá nhi u các khó khăn và vư ng m c v rà soát và s a i chính sách, ch t
lư ng c a khung pháp lý, vi c hi u v n i hàm, n i dung c a cam k t.
Quá trình th c hi n các văn b n chính sách và cam k t ã ban hành cũng n y sinh
nhi u khó khăn, vư ng m c v tính minh b ch và trách nhi m c a cơ quan hành chính, vi c
truy n t i chính sách thay i n c ng ng, tuân th và th c thi chính sách.
3.3. Lĩnh v c u tư
Trong nh ng năm qua, vi c hoàn thi n các th ch , chính sách v u tư c a nư c ta
bên c nh vi c th c hi n m c tiêu huy ng và s d ng có hi u qu các ngu n v n u tư
c a m i thành ph n kinh t , ã luôn chú tr ng n vi c th c hi n các cam k t HNKTQT.
c bi t, vào tháng 12/2005, Qu c h i ã thông qua Lu t u tư và Lu t Doanh nghi p áp
8
- d ng th ng nh t cho các nhà u tư và doanh nghi p thu c m i thành ph n kinh t . Các quy
nh c th v u tư và kinh doanh cũng ư c ban hành, s a i, b sung phù h p v i
các cam k t và thông l qu c t . Vào tháng 6/2009, Qu c h i ã thông qua Lu t s a i, b
sung m t s i u c a Lu t liên quan n u tư xây d ng cơ b n.
Vi c th c hi n cam k t v cơ b n không d n n s thay i hay xáo tr n l n i v i
h th ng chính sách, pháp lu t hi n hành c a Vi t Nam. M t khác, nhi u văn b n pháp lu t
v i u ki n u tư/kinh doanh ã ư c ch ng xem xét, i u ch nh cho phù h p v i các
cam k t ngay trong quá trình àm phán gia nh p WTO cũng như các hi p nh a phương
và song phương.
Nhìn chung, Vi t Nam ã nghiêm túc th c hi n các cam k t h i nh p kinh t qu c t
song phương và a phương liên quan n u tư, trong ó có cam k t v u tư v i WTO,
các cam k t v i x t i hu qu c và i x qu c gia, cam k t th c hi n các bi n pháp b o
h u tư và gi i quy t tranh ch p u tư. Vi t Nam cũng ư c các t ch c qu c t ánh giá
là m t trong các qu c gia th c hi n t t các cam k t gia nh p WTO và các cam k t HN khác.
Vi c th c hi n các cam k t này cùng v i nh ng c i thi n tích c c trong h th ng pháp lu t,
chính sách TNN trong th i gian qua là nh ng nhân t quan tr ng góp ph n c ng c lòng
tin c a nhà u tư nư c ngoài v s c h p d n và c nh tranh c a môi trư ng u tư Vi t Nam,
m ra các cơ h i thu hút TNN.
PH N TH HAI: ÁNH GIÁ T NG QUAN TÌNH HÌNH KINH T - XÃ
H I VI T NAM SAU 5 NĂM GIA NH P T CH C THƯƠNG M I
TH GI I
1. TĂNG TRƯ NG KINH T
1.1. ánh giá chung
Tăng trư ng GDP trong 5 năm 2007-2011 sau khi Vi t Nam gia nh p WTO (dư i
ây g i t t là 5SWTO) ch t 6,5%/năm, không t m c tiêu k ho ch 7,5-8%, th p hơn 5
năm 2002-2006 (7,8%) (dư i ây g i t t là 5TWTO) và giai o n kh ng ho ng tài chính
ông Á 1996-2000 (7,0%), nhưng v n tương i cao so v i nhi u nư c trên th gi i trong
b i c nh kh ng ho ng tài chính và suy thoái kinh t toàn c u.
Trong giai o n 2007 n gi a 2008, các ch tiêu kinh t t m c cao, tăng trư ng
GDP năm 2007 t 8,5%, cao nh t so v i 10 năm trư c ó. ó là nh các y u t bên ngoài
thu n l i (kinh t th gi i tăng trư ng cao, giá hàng hóa th p, v n u tư r và d i dào, các
rào c n thương m i t i các nư c b n hàng gi m nh HNKTQT) và các y u t tích c c trong
nư c (môi trư ng kinh doanh ư c c i thi n m nh m ( m c nh t nh nh th c thi các
cam k t HN), môi trư ng chính tr n nh, tâm lý ph n kh i và kỳ v ng c a các nhà u tư).
Tuy nhiên, t gi a năm 2008 n nay t c tăng trư ng kinh t ch m l i và th p hơn
nhi u so v i 5 năm trư c khi gia nh p WTO (2008-2011 bình quân 6,1%/năm, năm 2009
ch t 5,3%), do 2 nhóm y u t nh hư ng theo 2 chi u trái ngư c nhau.
Nhóm y u t không thu n l i g m: giá nguyên, nhiên li u trên th gi i tăng cao (tr
2009), tác ng tiêu c c c a cu c kh ng ho ng tài chính và suy thoái kinh t toàn c u (kinh
t các nư c b n hàng chính suy thoái, lu ng v n FDI gi m m nh) thông qua m t s kênh
liên quan n HNKTQT như giá c , thương m i và u tư tác ng vào nư c ta nhanh và
m nh hơn; m t s y u kém và h n ch trong n i t i n n kinh t b c l rõ nét hơn.
9
- Nhóm y u t thu n l i g m: giá nhi u m t hàng xu t kh u ch l c c a Vi t Nam
tăng cao, th trư ng xu t kh u m r ng hơn nh HNKTQT. Trong 2 nhóm tác ng trên, tác
ng tiêu c c có m c nh hư ng l n hơn, l i ư c truy n d n nhanh hơn vào n n kinh t
do m c a.
Hình 1: Tăng trư ng kinh t th i kỳ 2002-2011 (%)
12
10.5 10.7 10.4
10 10.2 10.2
9.5
8.9
8.5
8.4 8.3
8.2 8.5
8 7.8 7.7
7.3 7.3 7.4 7.5
7.1 6.8 7.0
6.5 6.5 6.3 6.6
6 6.0 5.9
5.5
5.3 5.5
4.4 4.7
4 4.2 4.0 4.0
3.6 3.7 3.8
2.8
2 1.8
0
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
GDP Nông, lâm nghi p, th y s n Công nghi p, xây d ng D ch v
M t y u t quan tr ng tương tác m nh m v i các y u t tích c c và tiêu c c bên
trong và bên ngoài n n kinh t là chính sách c a Chính ph trư c và sau khi gia nh p WTO.
Trư c h t, các chính sách thúc y tăng trư ng cao t gi a năm 1999 n trư c khi gia nh p
WTO d a vào m r ng u tư v i hi u qu không cao m c nh t nh ã t o s c ép lên
n nh kinh t vĩ mô trong giai o n sau ó. Thêm vào ó, nh ng di n bi n không thu n
c a tình hình kinh t th gi i ã không ư c lư ng h t trong k ho ch 5 năm 2006-2010.
i u không kém ph n quan tr ng là vi c thi u kinh nghi m và năng l c h p thu,
trung hòa hóa dòng v n FDI tăng t bi n trong năm 2007; các lúng túng và không nh t
quán gi a chính sách tài khóa và ti n t x lý các b t n kinh t vĩ mô giai o n 2008-
2010 làm gi m tác d ng c a t ng chính sách; các bi n pháp chính sách thư ng b ch m;
chính sách vĩ mô thi u l trình nh t quán và kiên nh trong trung và dài h n, th hi n vi c
các chính sách c a Chính ph thư ng thay i khá t ng t gi a hai thái c c: th t ch t
chính sách tài khóa ti n t khi xu t hi n áp l c l m phát, b t n kinh t vĩ mô; ngay khi l m
phát h nhi t thì quay tr l i n i l ng chính sách ch ng nguy cơ suy gi m kinh t . i u
này khi n các chính sách v a th c thi không k p phát huy tác d ng, gây nh hư ng nh t
nh n l m phát và tăng trư ng.
T u năm 2011 n nay, Chính ph ã kiên nh v i m c tiêu n nh kinh t vĩ
mô cùng v i các bi n pháp an sinh xã h i.
Tăng trư ng kinh t tăng tr l i trong năm 2010 (6,8%), nhưng l i gi m trong năm
2011 (5,9%), cho th y m c ph c h i chưa v ng ch c do n n kinh t th gi i còn ph i i
m t v i nhi u thách th c m i, còn nh ng khó khăn n i t i c a kinh t Vi t Nam v n chưa
ư c kh c ph c 1 cách tri t . nh hư ng tích c c và áng k c a HNKTQT như ã mong
10
- i ngay trư c khi gia nh p WTO không nhi u. Tuy nhiên, n u không có HNKTQT, tăng
trư ng kinh t nư c ta s th p hơn.
Th c t trong 5 năm qua cho th y nhi u cơ h i cũng như vô vàn thách th c t quá
trình HNKTQT ã xu t hi n và t n t i an xen nhau tác ng m nh m lên n n kinh t Vi t
Nam, minh ch ng cho tính úng n c a Ngh quy t s 08-NQ/TW cũng như nh n nh c a
nhi u nghiên c u trư c ây r ng HNKTQT m t m t s t o ra nhi u cơ h i phát tri n kinh
t ; m t khác cũng làm n n kinh t d t n thương hơn, nh ng bi n ng b t l i và b t n c a
n n kinh t th gi i như lu ng v n u tư, th trư ng tài chính, th trư ng d u thô, v.v... s
tác ng lên th trư ng trong nư c nhanh hơn và m nh hơn.
phân bi t rõ tác ng tiêu c c c a cu c kh ng ho ng kinh t toàn c u năm 2009
do m t trái c a HNKTQT mang l i và tác ng c a gói chính sách kích thích kinh t vào
u năm 2009, mô hình kinh t lư ng vĩ mô c a Vi n Nghiên c u qu n lý kinh t TW ư c
s d ng ư c lư ng m c s t gi m tăng trư ng kinh t n u không có các gi i pháp này.
K t qu mô ph ng cho th y n u Chính ph không ưa ra gói kích thích kinh t thì tăng
trư ng GDP ch có th t m c 4-4,5%, th p hơn so v i th c t 1-1,5 i m ph n trăm, v i
i u ki n v n gi nguyên các gi nh khác. Tăng trư ng c a khu v c công nghi p - xây
d ng (CNXD) b tác ng m nh nh t.
Nhìn l i th i kỳ kh ng ho ng tài chính châu Á trong th p niên trư c, khi Vi t Nam
chưa m c a và HN sâu r ng như hi n nay, tăng trư ng GDP b s t gi m v i m c sâu
hơn t 8,2% năm 1997 xu ng 5,8% năm 1998 và 4,8% năm 1999. ây là m t minh ch ng
cho tác ng tích c c c a HNKTQT.
1.2. ánh giá theo ngành
1.2.1. Nông, lâm nghi p, th y s n
Tăng trư ng bình quân khu v c nông - lâm nghi p - th y s n (NLT) trong 5 năm
2007-2011 là 3,4% hàng năm, vư t ch tiêu k ho ch 5 năm 3-3,2%, nhưng th p hơn so v i
giai o n 5TWTO 0,6 i m ph n trăm. Tuy nhiên, tăng trư ng c a khu v c này v n khá cao
so v i chu n qu c t .
Các y u t chính có nh hư ng tích c c n tăng trư ng NLT g m: s n xu t nông
nghi p ư c mùa; giá th gi i i v i các nông s n xu t kh u chính c a Vi t Nam tăng
m nh, tr năm 2009. C i thi n ti p c n th trư ng xu t kh u nh HN cũng là 1 y u t ,
nhưng nh hư ng không nhi u do rào c n thương m i trư c 2007 i v i hàng nông s n
Vi t Nam không cao và m c c t gi m thu quan không l n.
Các y u t chính có nh hư ng b t l i g m: th i ti t, giá u vào c a ngành tăng, giá
nông s n th gi i s t gi m năm 20092. Ngoài ra, b o h th c t i v i nhi u nông s n gi m
nh cũng là m t y u t , nhưng m c tác ng không l n. i v i 1 s ngành có kh năng
c nh tranh th p (như th t), vi c i trư c l ch trình cam k t ã gây tác ng tiêu c c n s n
xu t trong nư c.
áng chú ý là 1 s ngành như chăn nuôi, nuôi tr ng th y s n, có tác ng lan t a l n
trong n n kinh t nhưng l i không òi h i nh p kh u nhi u u vào. N u phát tri n các
2
i u này nh hư ng n tăng trư ng NLT năm 2009 gi m th p k l c, ch còn 1,8%, m c th p nh t k t
năm 1991 n nay.
11
- ngành này s t o ng l c kích thích s phát tri n m t s ngành khác, gây ra tác ng tích
c c cho c n n kinh t . Tuy nhiên, các ngành này hi n chưa nh n ư c s h tr thích áng.
iv im ts nông s n v i năng l c c nh tranh y u như bông, dâu t m, m t s s n
ph m rau qu nhi t i, l c, các lo i u , tuy v n ư c Nhà nư c b o h m c cao,
ã và ang b c l nh ng m t y u kém, t ra khó khăn, không phát tri n ư c. Trong khi ó,
m t b ph n ngư i s n xu t, doanh nghi p chưa k p chu n b , i u ch nh và thích ng v i
tình hình này.
HNKTQT cũng có tác d ng y nhanh chuy n d ch cơ c u trong khu v c NLT v
phía các ngành có th m nh xu t kh u (nuôi tr ng th y s n, lúa g o, cà phê, cao su, i u,
h t tiêu). Ngư i s n xu t nông nghi p Vi t Nam ã có thái kinh doanh nghiêm túc hơn,
chăm lo hơn n thương hi u, ch t lư ng và v sinh an toàn th c ph m. H cũng tích lũy
ư c nhi u kinh nghi m hơn chu n b trư c cho các v ki n ch ng bán phá giá. ã b t
u hình thành ư c các vùng chuyên canh ư c c p ch ng ch tiêu chu n ch t lư ng qu c
t , các mô hình s n xu t hàng hóa, ng d ng công ngh cao, gi ng t t m b o ch t lư ng
và v sinh an toàn th c ph m ư c nhân r ng hơn trư c.
Tuy nhiên, nh ng thành t u t ư c chưa tương x ng v i ti m năng, l i th c a
ngành. Khu v c NLT phát tri n còn kém b n v ng, t c tăng trư ng t 1992 có xu hư ng
gi m d n, không n nh, ph thu c khá nhi u vào i u ki n th i ti t, bi n ng c a th
trư ng. S c c nh tranh th p, chưa phát huy t t ngu n l c cho phát tri n s n xu t; nghiên
c u, chuy n giao khoa h c - công ngh , phát tri n thương hi u và ào t o ngu n nhân l c
còn h n ch . Vi c chuy n d ch cơ c u kinh t trong n i b NLT cũng như t NLT sang công
nghi p, d ch v còn ch m; a d ng hóa và chuy n i ngành ngh nông thôn, i m i các
hình th c t ch c s n xu t trong NLT chưa có nhi u chuy n bi n; ph bi n v n là s n xu t
nh phân tán; năng su t, ch t lư ng, giá tr gia tăng (GTGT) c a ngành công nghi p ch
bi n nông s n còn th p, t n th t sau thu ho ch còn khá cao; chưa áp ng yêu c u phát tri n
m nh s n xu t hàng hoá.
Trong quá trình công nghi p hóa và HN sâu r ng hơn, m t s di n tích t nông
nghi p thu n l i nh t bi n thành các khu công nghi p, khu ô th ho c sân golf mà chưa cân
nh c k l i ích và phí t n; còn ngư i nông dân v i lao ng gi n ơn m t t thì không
ư c ào t o ho c h tr y chuy n sang ho t ng phi nông nghi p. Trong khi ó,
các vùng xa xôi h o lánh v i i u ki n canh tác b t l i và k t c u h t ng y u kém v n trong
tình tr ng ch m phát tri n; xong l i nh n ư c ít u tư, nh t là t FDI.
1.2.2. Công nghi p - xây d ng
CNXD nh hư ng l n nh t n tăng trư ng GDP toàn n n kinh t vì ây là khu v c
l n nh t (t o ra trên 40% giá tr GDP), ng th i thư ng có t c tăng trư ng cao nh t
trong n n kinh t . Trong giai o n 2007-2011, tăng trư ng bình quân hàng năm c a khu v c
này là 7,0%, th p hơn nhi u so v i m c 10,2%/năm giai o n 2002-2006, không t ch tiêu
k ho ch 5 năm 2006-2010 là 9,5-10,2%.
Tr 2007 là năm CNXD có t c tăng trư ng cao, các năm t 2008 n nay t c
tăng trư ng s t gi m m nh so v i 5TWTO, và th m chí th p nh t k t năm 1991 n nay.
N u nguyên nhân làm CNXD tăng trư ng th p trong năm 2008 và 2011 là khai khoáng và
xây d ng tăng trư ng âm, thì trong năm 2009 là tăng trư ng th p trong ngành ch bi n, ch
t o. Giai o n 2010-2011, ngành công nghi p ch bi n ã ph c h i tr l i, nhưng v n còn
th p so v i nh ng năm trư c ó và chưa v ng ch c. Nhi u s n ph m có ch s t n kho cao.
12
- Các y u t nh hư ng tiêu c c n khu v c CNXD năm 2008 và 2011 g m: chi phí
nguyên v t li u tăng cao t bi n, khó khăn v v n c a khu v c ngoài qu c doanh, c t gi m
u tư công n nh kinh t vĩ mô, ch trương ti t ki m tài nguyên thiên nhiên và gi i
h n k thu t c a các m , c u c a các nư c b n hàng i v i s n ph m Vi t Nam gi m m nh
ng th i và xu hư ng b o h tăng, c u trong nư c cũng s t gi m. Tuy m c b o h th c t
gi m không nhi u, 1 s ngành ã ph i c nh tranh gay g t v i hàng nh p kh u.
i u này b c l rõ hơn nh ng y u kém c a ngành công nghi p ch bi n: hi u qu
s n xu t và năng l c c nh tranh th p và ch m ư c c i thi n; s n xu t mang tính gia công,
ph thu c quá nhi u vào u vào nh p kh u do ngành công nghi p ph tr chưa phát tri n.
Y u t tích c c thúc y tăng trư ng CNXD năm 2009-2010 là các bi n pháp kích thích
kinh t (nh t là u tư và xây d ng). i u này cho th y tăng trư ng c a 1 s ngành trong
CNXD ph thu c quá nhi u vào u tư, trong khi 1 s ngành khác ph thu c vào xu t kh u.
1.2.3. D ch v
M c dù tình hình kinh t khó khăn, khu v c d ch v ã t ư c nh ng thành t u
áng chú ý. T c tăng trư ng bình quân hàng năm trong giai o n 5SWTO tăng nh so
v i giai o n 5TWTO (7,5% so v i 7,4%). Tuy nhiên, khu v c này v n chưa t ư c m c
tiêu tăng trư ng theo k ho ch 5 năm 2006-2010 là 7,7-8,2%.
Trong th i kỳ ngay trư c và sau khi Vi t Nam gia nh p WTO (2005-2007), tình hình
kinh t th gi i và trong nư c thu n l i, tăng trư ng khu v c d ch v tăng t c, t bình quân
8,5%/năm. Nhưng trong th i kỳ 2008-2011, khu v c này ã tăng trư ng ch m l i.
Trong giai o n 5SWTO, t c tăng trư ng bình quân hàng năm c a các ngành d ch
v ch ch t (chi m t tr ng l n trong ngành d ch v ho c có ý nghĩa quan tr ng i v i ch t
lư ng phát tri n c a n n kinh t ) như thương m i, khách s n - nhà hàng, tài chính - tín d ng,
giáo d c - ào t o, v n t i - bưu i n - du l ch v n duy trì ư c t c tăng trư ng khá (cao
hơn t c tăng trư ng bình quân c a toàn ngành d ch v ), nhưng không n nh. i u áng
ng i là 2 ngành quan tr ng t o ti n cho vi c nâng cao năng su t và năng l c c nh tranh
c a n n kinh t là chuyên môn - khoa h c - công ngh và ho t ng hành chính - d ch v h
tr l i có m c tăng trư ng th p nh t trong khu v c d ch v 5SWTO (4,2% và 4,8%).
Nhi u ngành d ch v tăng trư ng ch m l i so v i 5TWTO. Ngành kinh doanh b t
ng s n và d ch v tư v n tr nên sa sút t năm 2008 cho n 2011, tăng trư ng rơi xu ng
i m áy trong 5SWTO vào năm 2011 (1,8%) do tình hình trì tr c a th trư ng b t ng
s n. Ngành d ch v khách s n nhà hàng cũng tăng trư ng ch m l i so v i th i kỳ ngay trư c
khi gia nh p WTO, rơi xu ng i m áy trong 5SWTO vào năm 2009 (2,3%). i u này là h
qu c a tình hình kinh t khó khăn, thu nh p ngư i dân tăng ch m và s i xu ng c a các
ngành t o “c u” i v i d ch v khách s n nhà hàng như du l ch.
Ngành v n t i - bưu i n - du l ch sau m t th i kỳ bùng n (2006-2008) ã phát tri n
ch m l i k t năm 2009. Nguyên nhân chính là do ngành v n t i gi m sút trư c tình hình
s n xu t trong nư c khó khăn, giá xăng d u tăng cao, ho t ng v n t i bi n cũng g p khó
khăn do thương m i th gi i gi m m nh và do vi c cơ c u l i các t p oàn v n t i l n như
VINASHIN và VINALINES.
M c dù s doanh nghi p d ch v có xu hư ng tăng, GTGT bình quân c a m t doanh
nghi p d ch v có xu hư ng gi m. i u này ph n ánh th c t là các doanh nghi p d ch v
m i thành l p ph n l n là các doanh nghi p nh . Hơn n a, tăng trư ng c a khu v c d ch v
ch y u v n theo chi u r ng, còn ph thu c nhi u vào v n và lao ng.
13
- M t trong nh ng nguyên nhân quan tr ng khi n cho năng su t lao ng (NSL ) c a
ngành d ch v chưa cao là tính chuyên nghi p c a lao ng trong ngành d ch v còn th p.
Ngoài ra, trong n n kinh t còn t n t i khu v c d ch v phi chính th c, nh t là trong thương
m i, v i NSL r t th p.
Trong giai o n HN, các ngành d ch v ch u s c ép c nh tranh khác nhau, g m:
Nhóm các ngành d ch v ch u s c ép c nh tranh th p như vi n thông, hàng không,
v n t i ư ng s t, v.v… do v n t n t i các hình th c cung c p c quy n ho c bán c
quy n ch y u do các doanh nghi p nhà nư c (DNNN) th c hi n.
Nhóm các ngành ch u s c ép c nh tranh v a ph i, g m các doanh nghi p trong nư c
có kh năng thích nghi và ti p t c phát tri n ư c như giáo d c ào t o, du l ch, ngân hàng.
Nhóm các ngành ch u s c ép c nh tranh l n. ây là các doanh nghi p trong nư c có
nguy cơ b m t th trư ng ngay trên sân nhà, g m b o hi m, phân ph i hi n i.
Nhìn chung, khu v c d ch v trong nư c ch u s c ép c nh tranh m nh hơn k t sau
khi gia nh p WTO, song ây là s c ép tích c c, có tác d ng thúc y nâng cao ch t lư ng
d ch v , áp ng t t hơn yêu c u c a xã h i. Vi c th c hi n các cam k t WTO trong 5 năm
qua không t o ra s c ép c nh tranh quá l n i v i khu v c d ch v , mà ch y u là do tình
hình kinh t trong nư c và th gi i khó khăn. ây là i u mà Vi t Nam chưa lư ng h t
ư c trư c khi b t tay vào th c hi n các cam k t WTO.
5SWTO khu v c d ch v ã t ư c các thành t u chính như ch t lư ng d ch v a
d ng hơn và ư c nâng cao áng k ; công ngh áp d ng trong d ch v chuy n bi n rõ r t,
tuy nhi u m t còn chưa b t k p v i trình chung c a th gi i.
Tuy nhiên, khu v c này v n còn nhi u v n t n ng như: kho ng cách (công ngh ,
k năng, năng l c, quy mô, s lư ng, ch t lư ng d ch v ) c a nhi u ngành d ch v c a Vi t
Nam v i th gi i v n chưa ư c thu h p áng k , ngay c trong nh ng ngành d ch v phát
tri n bùng n ; cơ c u c a ngành còn thiên v các d ch v truy n th ng và tiêu dùng cu i
cùng, các ngành d ch v mang tính ch t “ ng l c” hay “huy t m ch” c a n n kinh t như
tài chính - tín d ng, khoa h c - công ngh và giáo d c - ào t o còn chi m t tr ng r t nh ,
ph n ánh ch t lư ng tăng trư ng kinh t còn chưa cao. Nhi u m c tiêu nh tính t ra trong
Chi n lư c phát tri n kinh t -xã h i giai o n 2001-2010 v phát tri n m t s ngành d ch v
ã không t ư c.
1.3. Chuy n d ch cơ c u kinh t
Trong 5 năm sau khi gia nh p WTO, cơ c u GDP chuy n d ch không rõ nét và không
theo xu hư ng t NLT sang CNXD và d ch v như ã t ra trong K ho ch 2006-2010.
n năm 2011, t tr ng khu v c NLT tăng 1,7 i m ph n trăm so v i năm 2007, trong khi
ó hai khu v c CNXD và d ch v u gi m xu ng tương ng là 1,2 i m ph n trăm và 0,5
i m ph n trăm. Ch tiêu k ho ch NLT chi m 15-16% GDP, CNXD 43-44% và d ch v
40-41% vào năm 2010 ã không t ư c.
Nguyên nhân c a vi c chuy n d ch cơ c u kinh t không như mong mu n ch y u là
do hai ngành CNXD và d ch v tăng trư ng th p hơn k ho ch.
1.4. Ch t lư ng tăng trư ng kinh t
M t trong nh ng thư c o v ch t lư ng tăng trư ng kinh t là năng su t các y u t
t ng h p. K t qu ho t ng c a n n kinh t 5SWTO không ch kém 5TWTO v tăng
trư ng, mà ch t lư ng tăng trư ng cũng gi m sút (Hình 2Hình 2). Khác v i giai o n trư c
14
- khi TFP là y u t quan tr ng nh t óng góp cho tăng trư ng kinh t , t 1997 n nay y u t
này là v n.
c bi t trong giai o n 2007-2010, hi u qu tăng trư ng kinh t suy gi m m nh, khi
TFP ch óng góp 0,4 i m ph n trăm cho tăng trư ng so v i con s 2,6 i m ph n trăm
bình quân hàng năm trong giai o n 5TWTO; riêng năm 2009 và 2010 TFP óng góp âm
cho tăng trư ng (-0,1 và -2,0 i m ph n trăm). N n kinh t trong giai o n 5SWTO d a vào
v n m c l n nh t tăng trư ng (4,8 so v i 3,5 i m ph n trăm bình quân hàng năm
5TWTO), trong khi ó tăng trư ng l i th p hơn.
Hình 2: óng góp vào tăng trư ng kinh t giai o n 1990-2010 ( i m ph n trăm)
12
10
8
6 óng góp c a lao ng
4 óng góp c a v n
2 óng góp c a TFP
0
-2
19 0
19 1
19 2
93
19 4
19 5
19 6
19 7
19 8
20 9
20 0
01
20 2
03
20 4
05
20 6
20 7
08
20 9
10
9
9
9
9
9
9
9
9
9
0
0
0
0
0
0
19
19
20
20
20
20
-4
M t s ch tiêu khác liên quan n hi u qu tăng trư ng kinh t như t l v n tăng
thêm trên s n lư ng u ra (ICOR), t l v n u tư toàn xã h i ( TTXH) so v i GDP cũng
cho th y xu hư ng nói trên.
NSL là 1 trong các ch tiêu ph n ánh hi u qu n n kinh t . NSL Vi t Nam tăng
ch m, và trong 5SWTO l i tăng th p hơn nhi u so v i 5TWTO (3,4% so v i 5% hàng năm).
Tăng NSL là v n c n quan tâm c bi t n u Vi t Nam mu n thoát kh i b y thu nh p
trung bình và tăng cư ng kh năng c nh tranh c a n n kinh t .
So v i các nư c trên th gi i, NSL c a Vi t Nam còn th p. Tính theo USD năm
1990, NSL c a Vi t Nam năm 2010 ch t g n 5,9 nghìn USD, b ng 13,2% c a Nh t B n,
23,3% c a Ma-lai-xi-a, 12% c a Xin-ga-po, 13,3% c a Hàn Qu c, 46,5% c a Trung Qu c,
37% c a Thái Lan và 69,9% c a Phi-lip-pin.
2. THƯƠNG M I
2.1. Xu t nh p kh u
2.1.1. Xu hư ng
Xu t kh u
Trong giai o n 2007-2011, xu t kh u bi n ng m nh hơn so v i giai o n trư c ó.
Tăng trư ng xu t kh u khá cao trong năm 2007 và 2008, tương ng là 21,9%, và 29,1%.
Sau khi gi m 8,9% vào năm 2009 do tác ng c a kh ng ho ng tài chính th gi i, xu t kh u
tăng tr l i m c 25,5% năm 2010 và 34,2% năm 2011. Trong c giai o n 2007-2011,
xu t kh u ã tăng 2,4 l n, t 39,8 t USD lên 96,9 t USD. T c tăng trư ng xu t kh u
bình quân t 19,5%/năm, cao hơn ch tiêu 16%/năm trong k ho ch 5 năm 2006-2010. Tuy
nhiên, m c tăng này th p hơn so v i 5TWTO (tăng hơn 2,6 l n, bình quân 21,5%/năm).
15
- Xu t kh u ti p t c tăng so v i GDP, và t l này t t i 79,0% vào năm 2011 (so v i
m c 65,2% năm 2006). Trong th i kỳ 2007-2010, t l óng góp bình quân c a xu t kh u
vào tăng trư ng kinh t t t i 113,2%, cao hơn nhi u so v i tiêu dùng (89,4%) và tích lũy
tài s n (66,4%). Như v y, ngay c trong b i c nh kinh t nhi u bi n ng, Vi t Nam ã t n
d ng ư c ti m năng xu t kh u, và chuy n hóa nh ng ti m năng y thành thu nh p cho dân
cư.
Gi ng như th i kỳ trư c khi gia nh p WTO, thành t u tăng trư ng xu t kh u c a
Vi t Nam là do: (i) tăng trư ng thương m i toàn c u (y u t chính); và (ii) t do hóa và c i
thi n kh năng c nh tranh. Dư ng như gia nh p WTO chưa mang l i l i ích áng k iv i
tăng trư ng xu t kh u, ho c doanh nghi p nư c ta chưa t n d ng ư c áng k cơ h i m i
t các n n kinh t thành viên WTO.
Nh p kh u
Nh p kh u t năm 2007 ã có nh ng bi n ng m nh hơn. Tăng trư ng nh p kh u
t t i 40% năm 2007 và 28,6% năm 2008. Do tác ng c a suy thoái kinh t th gi i, nh p
kh u gi m 13,3% năm 2009. Tuy nhiên, nh p kh u ã nhanh chóng ph c h i, và tăng 20%
vào năm 2010 và 25,9% vào năm 2011. Trong giai o n 2007-2011, nh p kh u tăng 2,4 l n,
t 44,9 t USD lên 106,7 t USD. T c tăng nh p kh u trung bình trong giai o n là
18,9%/năm. T l nh p kh u so v i GDP t nh kho ng 88,6% vào năm 2008, sau ó
gi m xu ng còn 72,0% vào năm 2009, r i l i tăng lên 87,1% vào năm 2011. Nhìn chung,
m c tăng nh p kh u th p hơn giai o n 5TWTO (nh p kh u tăng 2,8 l n và t c tăng
nh p kh u bình quân 22,6%/năm).
Nh p kh u dư ng như ch tăng nhanh hơn h n ngay sau khi nư c ta gia nh p WTO,
ch không tăng nhanh trong giai o n g n ây. i u này có th là do Vi t Nam ã d n thích
ng v i cu c chơi trong WTO, c c p ho ch nh chính sách và c p doanh nghi p. Nh p
kh u tăng trư c h t là bù p chênh l ch u tư - ti t ki m do u tư tăng m nh. Bên
c nh ó, nh p kh u hàng tiêu dùng tăng m nh là do: (i) thu nh p tăng c ng v i hi u ng thu
nh p t tài s n tăng; (ii) gi m thu quan i v i m t s m t hàng tiêu dùng nh p kh u; (iii)
yêu c u s n xu t trong nư c (k c c a khu v c FDI).
Sau khi gia nh p WTO, nh p siêu hàng hóa tăng m nh, t 14,2 t USD vào năm
2007 và 18,0 t USD năm 2008 (so v i 5,1 t USD năm 2006). Sau ó, do tác ng c a suy
thoái kinh t toàn c u và các chính sách c a Chính ph , nh p siêu gi m xu ng 12,9 t USD
vào năm 2009, và 9,8 t USD năm 2011.
Tính theo t l kim ng ch xu t nh p kh u hàng hóa trên GDP, m thương m i c a
Vi t Nam ã tăng g n như liên t c, t 130,4% năm 2005 lên 157,4% vào năm 2008. Sau khi
s t gi m vào năm 2009, m thương m i tăng tr l i k t năm 2010 và t t i 166,1%
vào năm 2011.
2.1.2. Tác ng theo qu c gia và vùng, lãnh th
Xu t kh u
T năm 2007, t c tăng trư ng xu t kh u c a Vi t Nam sang h u h t các th trư ng
u tăng so v i giai o n 2001-2006. Riêng v i Hàn Qu c và Trung Qu c, t c tăng
trư ng xu t kh u bình quân trong các năm 2007-2011 th m chí còn nhanh hơn áng k so
v i giai o n 2002-2006, cho th y k t qu c a ACFTA và AKFTA. Theo th i gian, l i ích
t vi c t n d ng các cơ h i xu t kh u theo AFTA và Hi p nh thương m i t do Vi t Nam
- Hoa Kỳ gi m tương i nhanh so v i l i ích t các hi p nh tương i m i hơn như
ACFTA, AKFTA và VJEPA.
16
- Xu t kh u sang các th trư ng chính chi m t tr ng áp o trong xu t kh u c a nư c
ta, bình quân t 84,9% cho giai o n 2001-2006 và 81,6% cho giai o n 2007-2011. Hàng
xu t kh u nư c ta áp ng ngày càng t t hơn nhu c u nh p kh u c a h u h t các i tác (tr
Hàn Qu c). áng lưu ý là trong giai o n 2006-2008, Vi t Nam thu ư c l i ích ngày càng
ít hơn t xu t kh u vào Trung Qu c, ngay c khi xu t kh u vào th trư ng này v n tăng.
Th c t cho th y quá trình chuy n d ch cơ c u th trư ng xu t kh u trong th i gian
qua ch u nh hư ng áng k c a các cam k t thương m i, các FTA song phương và khu v c.
Các FTA h u như u có tác ng làm tăng xu t kh u c a nư c ta.
Nh p kh u
T tr ng nh p kh u t m t s th trư ng chính n m trong kho ng 72-77%. Nh p
kh u t i tác chính u tăng áng k trong giai o n 2001-2011. Riêng nh p kh u t
ASEAN và Trung Qu c ã tăng ch m l i, dù v n còn l n.
Tương quan gi a các th trư ng chính ã thay i áng k t năm 2007. Vi t Nam
dư ng như ch u tác ng chuy n hư ng thương m i nhi u hơn là t o l p thương m i. Trong
th i kỳ 2002-2006, ASEAN chi m t tr ng l n nh t (chi m 25,2%), ti p n là Trung Qu c
(13,4%), và Nh t B n (11,8%). Tuy nhiên, t tr ng c a khu v c ASEAN và Nh t B n ã
gi m nhanh chóng. Ngư c l i, t tr ng nh p kh u t Trung Qu c tăng nhanh nh t, t m c
bình quân 13,4% giai o n 2002-2006 lên n 23,3% giai o n 2010-2011. K t qu này m t
ph n là do th c hi n các công trình t ng th u mà nhà th u Trung Qu c th c hi n Vi t
Nam, và do kh năng c nh tranh v giá c a các m t hàng Trung Qu c.
Th trư ng nư c ta ngày càng h p d n hơn i v i xu t kh u t các nư c ông Á.
Hàng hóa t các i tác chính ( c bi t là Trung Qu c, tr Hoa Kỳ) u áp ng t t hơn
nhu c u nh p kh u c a nư c ta trong giai o n 2004-2010.
2.1.3. Tác ng theo ngành hàng
Xu t kh u
T khi gia nh p WTO, xu t kh u hàng tiêu dùng tăng nhanh c v giá tr và t tr ng.
T tr ng hàng tiêu dùng trong xu t kh u t 48,5% năm 2007 và 53,7% năm 2010. Trong
cùng th i kỳ, t tr ng hàng trung gian cũng tăng t 25,2% lên 27,0%. T tr ng hàng hóa
v n tăng t 4,8% năm 2007 lên 9,0% năm 2010. Như v y, cơ c u hàng xu t kh u ã t p
trung nhi u hơn vào các m t hàng tiêu dùng, hàng trung gian và hàng hóa v n. ây là h
qu tích c c t vi c tham gia ngày càng sâu r ng hơn vào chu i giá tr và m ng s n xu t
khu v c.
Tác ng t o l p thương m i c a vi c gia nh p WTO và các i u ư c HNKTQT
trong giai o n 2007-2010 dư ng như ch hi n h u i v i nhóm hàng hóa v n và hàng tiêu
dùng, và không l n i v i các nhóm hàng hóa trung gian. Xu t kh u c a nư c ta v n d a
ch y u vào khai thác tài nguyên khoáng s n, d a vào nông nghi p và các ngành ch bi n
thâm d ng lao ng.
Các s n ph m có l i th c nh tranh t i th i i m năm 2009 chi m ph n l n trong s
các m t hàng xu t kh u, m c dù t tr ng ã gi m liên t c t kho ng 83,6% năm 2004 xu ng
còn kho ng 76,9% năm 2009. Ngay c v i nhi u ngành hàng (như máy văn phòng và máy
x lý thông tin t ng, thi t b vi n thông, v.v.) mà nư c ta chưa có l i th so sánh vào
năm 2009, kh năng c nh tranh ã d n ư c c i thi n, v i t tr ng trong xu t kh u ngày
càng tăng.
17
- Vi c ch ng tham gia àm phán và th c hi n các hi p nh FTA góp ph n t o thêm
cơ h i nh m t n d ng các m t hàng ch bi n mà Vi t Nam có ti m năng. Quá trình này i
kèm v i vi c gi m t tr ng xu t kh u các m t hàng chúng ta ang có l i th và tăng t tr ng
các m t hàng s có nhi u l i th .
Nh p kh u
Trong giai o n 2007-2010, nh p kh u hàng trung gian ch tăng trung bình
15,1%/năm, ch m hơn áng k so v i giai o n 2002-2006. T tr ng hàng trung gian trong
nh p kh u theo ó có xu hư ng gi m, ch còn 60,9% vào năm 2007 và 58,8 vào năm 2010.
Trong khi ó, t tr ng hàng tiêu dùng và hàng hóa v n có xu hư ng gia tăng tr l i.
Quá trình HNKTQT sâu r ng trong nh ng năm g n ây khi n nh p kh u hàng hóa
v n tăng nhanh hơn, và thách th c l n hơn n u nh p kh u hàng hóa v n không chuy n
thành năng l c s n xu t tăng thêm cho n n kinh t .
2.2. Thương m i trong nư c
2.2.1. Tình hình
T ng m c bán l hàng hóa và doanh thu d ch v tiêu dùng (TMTD) liên t c tăng sau
năm 2007, song t c tăng TMTD không thay i áng k . Trong giai o n 2007-2011,
không tr y u t tăng giá, TMTD ã tăng g n 3,4 l n, tương ương 27,4%/năm, và cao hơn
so v i 24,1% trong năm 2006. N u lo i b y u t tăng giá, t c tăng th c c a TMTD ch
t trung bình kho ng 12,8%/năm, và cơ c u không thay i áng k trong giai o n 2007-
2011.
Cơ c u TMTD theo thành ph n không thay i nhi u 5SWTO. Khu v c kinh t nhà
nư c có t tr ng gi m, t 12,7% năm 2006 xu ng 9,8% năm 2008, sau ó m i ph c h i tr
l i, t kho ng 12-13% trong giai o n 2009-2011. Như v y, các DNNN chưa chu n b
ư c nhi u trong năm 2007-2008, và ch th c s l n m nh d n khi ch u áp l c c nh tranh t
năm 2009. Bên c nh ó, xu hư ng gia tăng t tr ng c a khu v c này trong giai o n 2009-
2011 còn do ư c hư ng l i t các bi n pháp can thi p (gói kích c u cùng v i tài tr cho
bình n giá) c a Chính ph .
Khu v c kinh t ngoài nhà nư c v n chi m t tr ng cao nh t trong TMTD, v i t
tr ng tăng nh t 83,6% vào năm 2006 lên 85,1% vào năm 2011. ây chính là m t l i th
c a khu v c kinh t trong nư c.
T tr ng c a khu v c có v n FDI trong TMTD khá n nh. T tr ng này ch gi m
nh t 3,7% vào năm 2006 xu ng 2,8% vào năm 2011. K t qu này là do m t s bi n pháp
k thu t nh m h n ch s m r ng c a kh i bán l nư c ngoài, và do khu v c trong nư c
v n duy trì ư c à tăng trư ng.
Theo cơ c u ngành, ngành thương nghi p chi m i a s doanh thu TMTD, ti p
theo là ngành khách s n - nhà hàng. T tr ng c a ngành thương nghi p cũng khá n nh
trong kho ng t 77,0-79,4% trong su t giai o n 2006-2011. T tr ng c a ngành khách s n
- nhà hàng trong TMTD ã gi m t 12,0-12,1% trong giai o n 2006-2007 xu ng 11,1-
11,3% trong giai o n 2008-2011.
T năm 2009, th trư ng trong nư c gi vai trò là “ i m t a” duy trì và ph c h i s n
xu t, góp ph n quan tr ng vào tăng trư ng GDP và n nh kinh t vĩ mô. K t qu này m t
ph n là do s hi n di n ngày càng nhi u c a các doanh nghi p phân ph i trong nư c và
nư c ngoài, sau khi Vi t Nam m c a d ch v phân ph i t năm 2009. Bên c nh ó, nhi u
doanh nghi p Vi t Nam nhanh chóng chuy n hư ng kinh doanh, t p trung hơn vào th
18
- trư ng trong nư c sau khi h ng ch u tác ng c a kh ng ho ng tài chính và suy thoái kinh
t toàn c u.
2.2.2. Thành t u
Th nh t, th trư ng trong nư c ti p t c phát tri n nh các gi i pháp kích c u tiêu
dùng, n l c c ng c và phát tri n h th ng phân ph i c a doanh nghi p, và gia tăng tiêu
dùng cá nhân. Vi c cung ng các m t hàng chính sách th trư ng mi n núi, h i o ti p
t c ư c b o m.
Th hai, ho t ng xúc ti n thương m i trong nư c ư c tri n khai cùng v i cu c
v n ng “Ngư i Vi t Nam ưu tiên dùng hàng Vi t Nam” ã thay i cơ b n nh n th c c a
ngư i tiêu dùng v hàng Vi t Nam. Cơ ch chính sách i v i thương m i trong nư c ti p
t c ư c hoàn thi n theo hư ng t o môi trư ng c nh tranh lành m nh, bình ng, có s i u
ti t c a nhà nư c.
Th ba, s tham gia c a các doanh nghi p nư c ngoài ã góp ph n tăng c nh tranh
trong ho t ng xu t nh p kh u và thương m i trong nư c.
Th tư, các mô hình phân ph i hi n i phát tri n m nh, làm thay i di n m o c a
ngành bán l Vi t Nam.
Cu i cùng, Vi t Nam ã có thêm kinh nghi m i u hành chính sách nói chung và h n
ch s phát tri n quá nhanh c a khu v c có v n FDI trong lĩnh v c thương m i trong nư c.
2.2.3. M t s v n i v i phát tri n thương m i trong nư c
Vi c m c a d ch v phân ph i t o ra s c ép l n i v i các doanh nghi p phân ph i
y u kém c a Vi t Nam. Bên c nh ó, các doanh nghi p s n xu t trong nư c chưa k p c i
ti n công ngh s n xu t và ch t lư ng s n ph m cung ng trong các h th ng phân ph i
này.
Thương m i trong nư c v n t n t i m t s h n ch như: chưa th c s t ngư i tiêu
dùng là trung tâm, chưa n m b t xu hư ng tiêu dùng. Thi u nh ng doanh nghi p n i a l n
có mô hình kinh doanh hi n i, gi vai trò nh hư ng và t ch c lưu thông, liên k t v i
s n xu t và xu t nh p kh u; qu n lý nhà nư c v thương m i trên nhi u m t chưa theo k p
v i th c ti n ho t ng thương m i, d ch v ; công tác truy n thông chưa ư c qu n lý th ng
nh t và hi u qu , khi n các thông tin sai l ch nh hư ng x u n tâm lý ngư i tiêu dùng.
3. U TƯ
3.1. u tư toàn xã h i
Vi c gia nh p WTO cùng v i nh ng b i c nh trong, ngoài nư c tác ng nhi u chi u
n TTXH c a nư c ta, t vi n c nh l c quan trư c th i i m gia nh p WTO, n tăng
trư ng nh y v t vào năm u tiên gia nh p WTO (tăng 27,0% vào năm 2007), gi m à tăng
trư ng xu ng m c th p hơn so v i 5 năm trư c gia nh p WTO và cu i cùng là tăng trư ng
âm 9,3% vào năm 2011. Tính bình quân, t ng v n TTXH giai o n 2007-2011 ch tăng
8,3%/năm (theo giá so sánh 1994), th p hơn áng k so v i m c 13,4%/năm giai o n
2002-2006.
T ng v n TTXH ã tăng m nh trong năm u tiên gia nh p WTO nh v n FDI
tăng k l c (93,4%), khu v c ngoài Nhà nư c cũng tăng cao nh t trong nhi u năm (26,9%).
Năm 2007 cũng là năm t ng dư n tín d ng c a n n kinh t tăng k l c m c 53,9% theo
giá th c t .
19
nguon tai.lieu . vn
