1. Trang Chủ
  2. Quản lý Nhà nước
  3. Công ty cổ phần

Công ty cổ phần

Trong lịch sử phát triển kinh tế của xã hội loài ng ười . ở mỗi giai đoạn khác nhau lại có các hình thức tổ chức kinh tế phù hợp với trình độ phát triển của nó. trong các hình thức đó , mô hình công ty có vị trí hết sức quan trọng đối với mỗi quốc gia cũng nh ư trong quan hệ kinh tế quốc tế. hiện nay có rất nhiều loại công ty,một hinh thức phát triển của doah nghiệp - đó là công ty cổ phần công ty cổ phần là một hình thức... Ch­¬ng 1: nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c«ng ty cæ phÇn A.Kh¸i niÖm chung : 1.K

Thể loại Tài liệu miễn phí Quản lý Nhà nước

Số trang 9

Ngày tạo 8/29/2018 6:36:39 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước

Tên tệp

Tải Công ty cổ phần (.pdf)

Xem mẫu

  1. Ch­¬ng 1: nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ c«ng ty cæ phÇn A.Kh¸i niÖm chung : 1.Kh¸i NiÖm vµ §Æc §iÓm C«ng Ty Cæ PhÇn: Trong lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ cña x· héi loµi ng ­êi . ë mçi giai ®o¹n kh¸c nhau l¹i cã c¸c h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nã. Trong c¸c h×nh thøc ®ã , m« h×nh c«ng ty cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng ®èi víi mçi quèc gia còng nh ­ trong quan hÖ kinh tÕ Quèc tÕ. HiÖn nay cã rÊt nhiÒu lo¹i c«ng ty,mét hinh thøc ph¸t triÓn cña doah nghiÖp - ®ã lµ c«ng ty cæ phÇn C«ng ty cæ phÇn lµ mét h×nh thøc tæ chøc doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr ­êng ,ra ®êi ®Çu tiªn tõ c¸c n­íc T©y ¢u .Nã lµ “ C«ng ty ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së liªn hîp nhiÒu t­ b¶n c¸ nh©n b»ng c¸ch ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu , lîi nhuËn cña c«ng ty ® ­îc ph©n phèi giòa c¸c cæ ®«ng theo sè l­îng cæ phÇn. Tuú theo ph¸p luËt tõng n­íc mµ c«ng ty ®­îc tæ chøc d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau . C«ng ty cæ phÇn vÒ thùc chÊt lµ lo¹i h×nh tæ chøc doanh nghiÖp trong ®ã c¸c thµnh viªn gãp vèn trë thµnh cæ ®«ng cña c«ng ty ®­îc quyÒn tham gia quyÕt ®Þnh mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty®­îc h­ëng lîi nhuËn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp .C«ng ty cæ phÇn cã quyÒn huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu . Do ®ã , nã cã quy m« huy ®éng vèn réng r·i víi c¬ chÕ thuËn lîi , linh ho¹t nªn rÊt phï hîp víi nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i . Tõ nhu cÇu huy ®éng vèn trong toµn x· héi do x· héi ho¸ s¶n xuÊt cïng sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr­êng , cña l­u th«ng hµng ho¸ - tiÒn tÖ , ®Æc biÖt lµ quan hÖ tÝn dông ng©n hµng , lµ nguyªn nh©n vµ ®IÒu kiÖn quan träng tÊt yÕu dÉn tíi sù ra ®êi cña c«ng ty cæ phÇn , C«ng ty cæ phÇn cã ­u thÕ h¬n h¼n so víi m« h×nh doanh nghiÖp kh¸c. Do huy ®éng ® ­îc l­îng vèn lín mét c¸ch nhanh chãng nªn c«ng ty cæ phÇn lµm t¨ng nhanh quy m« s¶n xuÊt , ®ång vèn ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh , t¹o c¬ chÕ ph©n t¸n tñi ro nh»m h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc vÒ kinh tÕ – x· héi trong c«ng tyl©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n . §ång thêi nã cßn t¹o kh¶ n¨ng tån t¹I l©u bÒn cho doanh nghiÖp .thóc ®Èy thÞ tr ­êng chøng kho¸n ra ®êi vµ ®©y chÝnh lµ h×nh thøc kinh tÕ trung gian qu¸ ®é chuyÓn lªn ph ­¬ng thøc s¶n xuÊt XHCN. MÆc dï cßn tån t¹i mét sè khuyÕt tËt nh­ng c«ng ty cæ phÇn cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn s¶n xuÊt x· héi nªn ®­îc ph¸t triÓn phæ biÕn ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi .C«ng ty cá phÇn ®­îc h×nh thµnh b»ng ba con ®­êng c¬ b¶n : Mét lµ: con ®­êng truyÒn thèng – tõ doanh nghiÖp mét chñ lªn c«ng ty.trªn c¬ së liªn t ­ b¶n t­ nh©n trong n­íc h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn. Hai lµ : con ®­êng liªn kÕt t­ b¶n t­ nh©n víi Nhµ n­íc th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu . Ba lµ : con ®­êng chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n­íc (DNNN) thµnh c«ng ty cæ phÇn (Cæ phÇn ho¸ DNNN). 2.Nh÷ng ¦u ThÕ vµ ThuËn Lîi Cña C«ng Ty Cæ PhÇn : ThuËn lîi ®Çu tiªn mµ DNNN sau khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ lµ gi¶i quyÕt ® ­îc vÊn ®Ò vèn vµ ®æi míi c«ng nghÖ.Mét doanh nghiÖp muèn ph¸t triÓn ® ­îc tèt th× vÊn ®Ò ®Çu tiªn ®­îc ®Æt ra chÝnh lµ vèn,h¬n n÷a ®èi víi mét n­íc ®i lªn tõ nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu l¹i bÞ ¶nh h­ëng bëi chiÕn tranh tµn ph¸ nh­ ViÖt Nam th× t×nh tr¹ng vèn l¹i cµng trë nªn cÊp thiÕt h¬n.Mét thùc tr¹ng chung ®èi víi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp lµ ho¹t ®éng dùa trªn c¬ së vèn vay, chØ mét phÇn rÊt nhá tån t¹i b»ng vèn chñ së h÷u nh­ng chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá.Doanh nghiÖp lu«n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó thu hót vèn.C¸c doanh nghiÖp nhµ n ­íc chñ yÕu sö dông h×nh thøc thu hót vèn gi¸n tiÕp, cã nghÜa lµ nguån vèn vay tõ c¸c ng©n hµng th ­¬ng m¹i, c¸c c«ng ty tµi chÝnh hay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c thuéc nhµ n­íc(ngoµi sè vèn ®­îc nhµ n­íc trî cÊp tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc).Nh­ng c¸c tæ chøc tÝn dông nµy ®Òu cã nguån thu hót vèn tõ nh©n d©n vµ c¸c tæ chøc
  2. kinh tÕ kh¸c, nh­ vËy viÖc thu hót vèn cña c¸c DNNN qua mét kh©u trung gian phÇn nµo lµm gi¶m tèc ®é chu chuyÓn cña ®ång tiÒn, chÞu thªm mét møc l·i suÊt vµ mét sè rñi ro kh¸c. H¬n n÷a, t©m lý chung cña d©n ViÖt Nam lµ nÕu cã tiÒn tiÕt kiÖm d ­ thõa,thay v× ®em vµo göi ng©n hµng tiÕt kiÖm th× hä l¹i ®Ó ë nhµ cÊt gi÷ v× hä cho r»ng nh ­ thÕ lµ an toµn h¬n.V× vËy l­îng vèn trong c¸c tæ chøc tÝn dông thuéc nhµ n­íc nh×n chung còng kh«ng ®ñ lín ®Ó cung cÊp cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp quèc doanh.Trong khi ®ã c¸c c«ng ty cæ phÇn do ®Æc ®iÓm cã h×nh thøc së h÷u ®a d¹ng,cæ phÇn ®­îc b¸n réng raÜ cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ,t¹o ra kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trong toµn x· héi bao gåm c¸ nh©n,c¸c tæ chøc kinh tÕ,tæ chøc x· héi trong vµ ngoµi n­íc,lµm phong phó thªm nguån vèn.Thªm vµo ®ã,nguån vèn cña c¸c c«ng ty nµy l¹i phÇn lín lµ vèn tù cã do c¸c cæ ®«ng ®ãng gãp nªn kh¶ n¨ng tµi chÝnh t ­¬ng ®èi lín,phÇn nµo t¹o ®­îc lßng tin cho c¸c ®èi t¸c. Cã ®­îc nguån vèn dåi dµo, doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh më réng s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña c«ng ty ®ång thêi lµm t¨ng uy tÝn cña c«ng ty ®èi víi ng­êi lao ®éng,t¹o lîi thÕ cho viÖc tiªu thô nh÷ng ®ît cæ phiÕu b¸n ra ®Ó thu hót vèn cña doanh nghiÖp.Cø nh­ vËy,quy m« s¶n xuÊt ®­îc më réng h¬n, ng­êi lao ®éng cã thu nhËp lín h¬n do ngoµi tiÒn l­¬ng tiÒn cæ tøc hä cßn ®­îc h­ëng mét kho¶ng thu “ngÇm” do cæ phiÕu cña c«ng ty lµm ¨n cã hiÖu qu¶ t¹o ra. H¬n n÷a cã nguån vèn phong phó, doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh ®æi míi c«ng nghÖ nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh cho c¸c hµng ho¸ do chóng ta s¶n xuÊt ra vµ t¹o ® ­îc uy tÝn cho hµng ViÖt Nam.Tr­íc ®©y, c¸c doanh nghiÖp quèc doanh s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn m¸y mãc thiÕt bÞ tõ thêi Ph¸p thuéc ®Ó l¹i,phÇn lín m¸y mãc tr ­íc ®ã ®· qua sö dông vµ nh×n chung lµ l¹c hËu so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn ®Õn 70-80 n¨m v× vËy n¨ng suÊt kh«ng cao,chÊt l ­îng s¶n phÈm l¹i thÊp.Trong nh÷ng n¨m qua víi nguån vèn Ýt ái mét sè doanh nghiÖp ViÖt Nam còng ®· nhËp khÈu mét sè m¸y mãc nh­ng ®Õn 70% lµ ®· qua sö dông,vµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy chÝnh lµ thiÕu vèn.ChÝnh v× vËy cã thÓ nãi víi nguån vèn phong phó c¸c c«ng ty cæ phÇn cã lîi thÕ trong viÖc b¾t kÞp víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i,nh»m n©ng cao chÊt l ­îng hµng ViÖt Nam ngang víi mÆt b»ng chung cña toµn thÕ giíi. Mét thuËn lîi n÷a mµ cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN ®em l¹i ®ã chÝnh lµ viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi lao ®éng ®­îc lµm chñ thùc sù, thay ®æi ph­¬ng ph¸p qu¶n lý,t¹o ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶,n©ng cao thu nhËp cña ng­êi lao ®éng.ViÖc ng­êi lao ®éng ®­îc lµm chñ thùc sù sÏ cã t¸c ®éng khuyÕn khÝch hä lµm viÖc tÝch cùc h¬n,n©ng cao tinh thÇn tiÕt kiÖm vµ tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong c«ng viÖc,tr¸nh ® ­îc t×nh tr¹ng “së h÷u chung”, “cha chung kh«ng ai khãc” nh­ thêi kú tr­íc.H¬n n÷a, c¸c c«ng ty cæ phÇn thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý ph©n quyÒn thay cho c¬ chÕ qu¶n lý theo kiÓu tËp trung nh­ trong c¸c DNNN ë giai n d©n ta ®ang h ­íng tíi. ch­¬ng 2: Thùc Tr¹ng vµ Gi¶i Ph¸p cho TiÕn tr×nh Cæ phÇn ho¸ DNNN hiÖn nay A.thùc tr¹ng dnnn : 1. Thùc Tr¹ng DNNN vµ Yªu CÇu CPH: a) Thùc tr¹ng DNNN tr ­íc CPH: ë n­íc ta,còng gièng nh­ c¸c n­íc XHCN tr­íc ®©y thùc hiÖn m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung,lÊy viÖc më réng vµ ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ nhµ n ­í®o¹n tr­íc,v× vËy kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhanh chãng nhu cÇu thÞ tr­êng mµ cßn b¾t kÞp ®­îc sù thay ®æi cña thÞ tr­êng mét khi nã bÞ biÕn ®éng. Tõ n¨m 1989 ®Õn nay nÒn kinh tÕ n ­íc ta ®· thùc sù b­íc sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng.Bµi häc lÞch sö ®· cho chóng ta thÊy kh«ng thÓ ®Æt sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thuÇn tuý trªn c¬ së kinh tÕ thÞ tr­êng vµ khu vùc t­ nh©n mµ kh«ng cã sù can thiÖp cña nhµ n­íc,bªn c¹nh ®ã còng kh«ng thÓ hoµn toµn dùa vµo khu vùc kinh tÕ nhµ n ­íc mµ xem nhÑ kinh tÕ thÞ tr­êng vµ khu vùc t­ nh©n.Cæ phÇn ho¸ lµ gi¶i ph¸p võa t¹o nªn ® ­îc sù thay ®æi trong c¸c doanh nghiÖp quèc doanh,mÆt kh¸c cßn gãp phÇn chèng sù ph¸t triÓn tù ph¸t,trµn lan cña thµnh phÇn kinh tÕ t ­ nh©n mµ mÆt tiªu cùc cña nã lµ t¹o nªn mét líp ng­êi muèn ®i theo chñ nghÜa t­ b¶n tõ ®ã chèng
  3. l¹i con ®­êng x· héi chñ nghÜa mµ §¶ng nhµ n­íc vµ toµc bao trïm toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n lµm môc tiªu cho c«ng cuéc c¶i t¹o vµ x©y dùng CNXH.V× vËy,khu vùc kinh tÕ nhµ n ­íc ®· ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng réng kh¾p trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc c¬ b¶n víi tû träng tuyÖt ®èi trong nÒn kinh tÕ bÊt kÓ hiÖu qu¶ ®Ých thùc mµ nã mang l¹i, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn sù ra ®êi trµn lan cña c¸c DNNN do cÊp ®Þa ph­¬ng qu¶n lý.Theo sè liÖu thèng kª, ®Õn ngµy 1-1-1990, c¶ n ­íc cã 12.084 DNNN, trong ®ã cã 1.695 doanh nghiÖp do trung ­¬ng qu¶n lý, 10.389 doanh nghiÖp do cÊp ®Þa ph­¬ng qu¶n lý. HÇu hÕt c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu do kinh tÕ nhµ n ­íc n¾m gi÷.Khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc cã sè vèn trÞ gi¸ kho¶ng 10 tû USD, chiÕm 85% tæng sè vèn ®Çu t ­ tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc, kho¶ng 70% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n toµn x· héi, t¹o ra kho¶ng tõ 30%-38% gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n kho¶ng 23%-30%.Hµng n¨m, kinh tÕ nhµ n ­íc vÉn lµ nguån thu ng©n s¸ch chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ n­íc(60%-70% tæng thu ng©n s¸ch).Tuy nhiªn nÕu trõ ®i l ­îng vèn ®Çu t­ vµ kho¶n trî cÊp ngÇm qua tÝn dông ­u ®·i cña ng©n hµng còng nh­ phÇn khÊu hao c¬ b¶n vµ nhiÒu lo¹i thuÕ kh¸c nh­ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ tµi nguyªn do b¸n dÇu th« v.v... th× møc ®é ®ãng gãp trªn cßn ch­a t­¬ng xøng. Tr­íc khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸,c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ë n ­íc ta còng gièng nh­ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ho¹t ®éng hÕt søc kÐm hiÖu qu¶.Cã thÓ minh ho¹ cho nhËn xÐt nµy qua mét vµi chØ tiªu cô thÓ sau: + Tû träng tiªu hao vËt chÊt trong tæng s¶n phÈm x· héi cña khu vùc kinh tÕ nhµ n ­íc cao gÊp 1,5 lÇn vµ chi phÝ ®Ó s¸ng t¹o ra mét ®ång thu nhËp quèc d©n th ­êng cao h¬n gÊp 2 lÇn so víi kinh tÕ t­ nh©n. + Møc tiªu hao vËt chÊt cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n ­íc trong s¶n xuÊt cho mét gi¸ trÞ ®¬n vÞ tæng s¶n phÈm x· héi ë n­íc ta th­êng cao gÊp 1,3 lÇn so víi møc trung b×nh thÕ giíi.VÝ dô, chi phÝ vËt chÊt cña s¶n phÈm ho¸ chÊt b»ng 1,88 lÇn, s¶n phÈm c¬ khÝ b»ng 1,3-1,8 lÇn. Møc tiªu hao n¨ng l­îng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ë n­íc ta còng cao h¬n so víi møc trung b×nh cña thÕ giíi. VÝ dô, trong s¶n xuÊt ho¸ chÊt c¬ b¶n b»ng 1,44 lÇn, than b»ng 1,75 lÇn, trong s¶n xuÊt giµy gÊp 1,26 lÇn... + ChÊt l­îng s¶n phÈm cña nhiÒu doanh nghiÖp nhµ n­íc rÊt thÊp vµ kh«ng æn ®Þnh.§iÒu nµy ®­îc gi¶i thÝch mét phÇn lµ do thùc tr¹ng c«ng nghÖ cña c¸c DNNN qu¸ l¹c hËu thËm chÝ cßn l¹c hËu mÊy chôc n¨m so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn kh¸c.Trung b×nh trong khu vùc kinh tÕ nhµ n ­íc chØ cã kho¶ng 15% ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu; 65% sè s¶n phÈm ®¹t møc ®é trung b×nh ®Ó tiªu dïng néi ®Þa; 20% sè s¶n phÈm kÐm chÊt l­îng.V× vËy hµng ho¸ cña chóng ta kh«ng thÓ xuÊt sang thÞ tr­êng c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ nh÷ng thÞ tr­êng khã tÝnh kh¸c.HiÖn t­îng hµng ho¸ ø ®äng víi khèi l­îng lín vµ hiÖn t­îng thÝch dïng hµng nhËp cña mét bé phËn d©n c­ lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái.Vµ l­îng hµng tån ®äng chiÕm ®Õn h¬n 10% sè vèn l ­u ®éng cña toµn x· héi, ®iÒu nµy cã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn kh¶ n¨ng quay vßng vèn còng nh­ kh¶ n¨ng më réng quy m« s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. + HÖ sè sinh lêi cña khu vùc kinh tÕ nhµ n ­íc rÊt thÊp.VÝ dô, hÖ sè sinh lêi chung cña vèn cè ®Þnh tÝnh chung chØ ®¹t 7%/n¨m vµ hÖ sè sinh lêi cña vèn l­u ®éng ®¹t 11%/n¨m. HiÖu qu¶ khai th¸c vèn ®Çu t­ cña khu vùc nµy còng hÕt søc thÊp.Cô thÓ lµ trong mét sè n¨m gÇn ®©y, hµng n¨m Nhµ n­íc dµnh h¬n 70% vèn ®Çu t­ ng©n s¸ch cña toµn x· héi cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n ­íc, tuy nhiªn chóng chØ t¹o ra ®­îc tõ 34%-35% tæng s¶n phÈm x· héi trong khi chóng l¹i sö dông hÇu hÕt lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc, c«ng nh©n kü thuËt vµ phÇn lín sè vèn tÝn dông cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh. + Sè c¸c doanh nghiÖp thua lç chiÕm mét tû träng lín.Theo sè liÖu cña Tæng côc thèng kª n¨m 1990, trong sè 12.084 c¬ së quèc doanh th× cã tíi 4.584 ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh thua lç, chiÕm h¬n 30% tæng sè c¸c DNNN.Trong ®ã, quèc doanh trung ­¬ng cã 501 c¬ së thua lç,b»ng 29,6% sè c¬ së do trung ­¬ng qu¶n lý; quèc doanh ®Þa ph­¬ng cã 4.083 c¬ së thua lç, chiÕm 39,9% sè ®¬n vÞ do ®Þa ph­¬ng qu¶n lý.C¸c ®¬n vÞ thua lç trªn cã gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®×nh b»ng 38% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña toµn bé khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc vµ víi 787.300 lao ®éng trong tæng sè 2.590.000 lao ®éng, b»ng32,9% sè lao ®éng cña toµn bé khu vùc kinh tÕ nhµ n ­íc.H¬n n÷a,c¸c doanh
  4. nghiÖp ®«i khi kh«ng thËt thµ trong khai b¸o l·i-lç lµm cho t×nh tr¹ng l·i gi¶ lç thËt ngµy cµng gia t¨ng. Nh÷ng sè liÖu trªn cho thÊy viÖc lµm thua lç cña c¸c DNNN ®· g©y tæn thÊt lín cho ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ®­a ®Õn viÖc béi chi ng©n s¸ch nhµ n­íc triÒn miªn trong mÊy n¨m qua.Thªm vµo ®ã, nhµ n­íc l¹i cã hµng lo¹t chÝnh s¸ch bï gi¸, bï l ­¬ng, bï chªnh lÖch ngo¹i th­¬ng vµ hµng lo¹t c¸c kho¶n bao cÊp kh¸c cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n ­íc ®· lµm cho g¸nh nÆng tµi chÝnh vµ c¸c kho¶n nî cña Nhµ n ­íc ngµy cµng nÆng nÒ vµ nghiªm träng. VÒ thÞ tr­êng,tr­íc ®©y ngo¹i th­¬ng ë n­íc ta chñ yÕu dùa trªn c¬ së mua b¸n trao ®æi víi c¸c n­íc trong khèi x· héi chñ nghÜa.Tõ khi chñ nghÜa x· héi ë Liªn X« sôp ®æ kÐo theo mét lo¹t c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa kh¸c ë §«ng ¢u ®· khiÕn cho chóng ta mÊt ®i nh÷ng thÞ tr ­êng truyÒn thèng.ChÝnh s¸ch më cöa cho phÐp më réng bu«n b¸n víi tÊt c¶ c¸c n ­íc kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ còng kh«ng gióp g× cho viÖc tiªu thô hµng ho¸ trong n ­íc v× hµng ho¸ cña ta kh«ng ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn chÊt l­îng hµng ho¸ cña c¸c n­íc kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn. Kh¶ n¨ng liªn doanh liªn kÕt víi n­íc ngoµi cña c¸c DNNN còng t­¬ng ®èi thÊp mét mÆt do c¸c DNNN lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ nªn kh«ng t¹o ra ® ­îc mét søc hót m¹nh mÏ ®èi víi c¸c c«ng ty, tæ chøc n­íc ngoµi.MÆt kh¸c,do t×nh tr¹ng l·i gi¶ lç thËt ®ang phæ biÕn ë c¸c DNNN còng nh­ sù kh«ng chÝnh x¸c cña th«ng tin ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖp n ­íc ngoµi tá ra nghi ng¹i tr­íc viÖc ®Çu t­ vµo c¸c doanh nghiÖp nµy. Mét ®iÓm ®¸ng ®­îc l­u t©m n÷a lµ vèn vµ tµi s¶n cña c¸c DNNN lµ kh«ng nhiÒu,phÇn lín bÞ phô thuéc vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ nguån vèn vay tõ c¸c tæ chøc tÝn dông thuéc nhµ n­íc,nªn nh×n chung triÓn väng ph¸t triÓn vµ ®i lªn cña c¸c DNNN lµ kh«ng cao.Thu nhËp cña lao ®éng trong c¸c DNNN còng thuéc vµo møc trung b×nh.C¬ chÕ ph©n phèi kh«ng dùa trªn nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao ®éng mµ chñ yÕu nh»m phôc vô chÝnh s¸ch x· héi, mang nÆng tÝnh b×nh qu©n chñ nghÜa, kh«ng kÝch thÝch ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nµy n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c vµ n¨ng suÊt lao ®éng.Thªm vµo ®ã,®éi ngò c¸n bé víi kiÕn thøc vµ tr×nh ®é h¹n chÕ céng thªm sù b¶o thñ,tr× trÖ, thiÕu n¨ng ®éng ®· khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp nµy cµng r¬i vµo t×nh tr¹ng bÕ t¾c.§ång thêi c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp mang tÝnh cøng nh¾c kÐo dµi qu¸ l©u ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ ®Èy nÒn kinh tÕ r¬i vµo khñng ho¶ng. b) Thùc tr¹ng vµ tiÕn tr×nh CPH DNNN HiÖn Nay: §øng tr­íc t×nh h×nh c¸c doanh nghiÖp quèc doanh lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ nh ­ trªn ®· ®Ò cËp ®Õn,nhµ n­íc ta ®· cè g¾ng ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, trong ®ã, cæ phÇn ho¸ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu h¬n c¶.Kh«ng ph¶i ®Õn n¨m 1992, viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc míi ®­îc ®Ò cËp ®Õn mµ ngay tõ cuèi n¨m 1987, chÝnh phñ ®· nhËn thÊy cÇn ph¶i cæ phÇn ho¸ mét sè DNNN vµ giao cho Bé tµi chÝnh chñ tr× viÖc lµm thÝ ®iÓm (®iÒu 22 t¹i QuyÕt ®Þnh 217/h®bt).§ã lµ chñ tr­¬ng hoµn toµn ®óng nh­ng cßn qu¸ sím do ch­a cã c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan còng nh­ ®iÒu kiÖn chñ quan cÇn thiÕt nh­ bao cÊp qu¸ lín, kinh tÕ thÞ tr­êng ch­a ph¸t triÓn, ch­a cã sù thèng nhÊt vÒ quan ®iÓm, quyÕt t©m cña toµn §¶ng vµ toµn d©n nªn chñ tr­¬ng nµy ®· bÞ l·ng quªn. §Õn 10/5/1990, chÝnh phñ l¹i cã quyÕt ®Þnh143 / h®bt trong ®ã nh¾c l¹i chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ mét sè DNNN.Vµ lÇn nµy vÊn ®Ò cæ phÇn ho¸ ®· ® ­îc nãi râ h¬n vÒ môc ®Ých, c¸ch lµm...vµ mÆc dï ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng rÊt tÝch cùc lµm ®­îc nhiÒu viÖc cho sù khëi ®Çu nh­ng sau gÇn 2 n¨m, chñ tr­¬ng ®ã vÉn dõng l¹i ë møc c¸c dù th¶o.Trªn thùc tÕ th× ë mét sè n¬i còng cã tiÕn hµnh cæ phÇn hãa mét ph¹m vi nµo ®ã cña DNNN nh ­ng nh×n chung kh«ng theo mét bµi b¶n thèng nhÊt nªn còng kh«ng ph¸t huy ®­îc tÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc cæ phÇn. Hai n¨m sau,ngµy 8/6/1992 chñ tÞch héi ®ång bé tr ­ëng l¹i ra quyÕt ®Þnh sè 202-CT vÒ viÖc tiÕp tôc thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn,kÌm theo ®ã lµ ®Ò ¸n chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn ¸p dông t¹i c¸c doanh nghiÖp ® ­îc chän lµm thÝ ®iÓm. Ngµy 4/3/1993,thñ t­íng chÝnh phñ tiÕp tôc ra chØ thÞ sè 84/Ttg vÒ viÖc xóc tiÕn thùc hiÖn thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ DNNN vµ c¸c gi¶i ph¸p ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc së h÷u ®èi víi c¸c DNNN.C¸c DNNN
  5. ®­îc thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ ®Òu mang l¹i nh÷ng kÕt qu¶ tèt ®Ñp,v× vËy chÝnh phñ ®· ra quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN trªn diÖn réng Ngµy 7/5/1996,chÝnh phñ ra nghÞ ®Þnh sè 28 nh»m thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN trªn diÖn réng trong ph¹m vi c¶ n­íc.Sau ®ã nghÞ ®Þnh sè 44 cña chÝnh phñ ra ®êi cã nh÷ng söa ®æi thuËn lîi t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ diÔn ra nhanh h¬n.Nh×n chung,bªn c¹nh c¸c khã kh¨n cßn tån t¹i,qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN ë n ­íc ta ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ. C«ng t¸c chuyÓn ®æi ®­îc thùc hiÖn theo hai h­íng cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN theo ®Þa ph­¬ng vµ theo c¸c bé ngµnh.Tõ cuèi n¨m 1991 ®Õn cuèi n¨m 1997,trong c¶ n ­íc ®· tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ ®­îc 18 DNNN ®· ®em l¹i mét bé mÆt míi cho nh÷ng doanh nghiÖp nµy,b ­íc ®Çu kh¼ng ®Þnh ®­îc sù ®óng ®¾n cña chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸.Cã thÓ ®¸nh gi¸ thµnh tùu b ­íc ®Çu cña cæ phÇn ho¸ qua mét sè d÷ liÖu sau: + §èi víi doanh nghiÖp: - Vèn t¨ng b×nh qu©n 45%/n¨m. - Doanh thu t¨ng b×nh qu©n 56,9%/n¨m. - Lîi nhuËn t¨ng b×nh qu©n 70,2%/n¨m. - Thu nhËp cña ng­êi lao ®éng t¨ng b×nh qu©n 20%/n¨m. - Tû suÊt lîi nhuËn trªn doanh thu t¨ng 19,1%/n¨m. - Tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn t¨ng 74,6%/n¨m. + §èi víi nhµ n­íc: nguån thu cña nhµ n­íc tõ thuÕ cao h¬n nhiÒu céng thªm vµo ®ã l¹i lµ nh÷ng kho¶n thu vÒ sau khi b¸n cæ phÇn vµ lîi tøc cña nhµ n­íc tõ c¸c c«ng ty cæ phÇn.H¬n n÷a c¸c DNNN sau khi cæ phÇn ho¸ nµy cßn cã tØ lÖ t¨ng nép ng©n s¸ch hµng n¨m lµ 98%/n¨m. b.Nh÷ng khã kh¨n vµ gi¶i ph¸p trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c DNNN : 1. Mét Sè VÊn §Ò §Æt Ra Trong vµ Sau CPH: Tuy vËy ,tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN ®Õn nay ®· béc lé nhiÒu bÊt cËp vÒ c¬ chÕ ,chÝnh s¸ch , ®Æc biÖt lµ ®èi víi ng­êi lao ®éng . ViÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i cho c¸c DNNN chuyÓn ®æi còng lµ vÊn ®Ò næi cém , do c¸ch hiÓu vµ vËn dông kh«ng thèng nhÊt gi÷a c¸c bé , c¸c ®Þa ph ­¬ng trong viÖc thùc hiÖn vÒ quyÒn ­u ®·i vµ miÔn gi¶m thuÕ .cã n¬i th× cho r»ng doanh nghiÖp sau chuyÓn ®æi ph¶i cã ph­¬ng ¸n ®Çu t­ th× míi ®­îc miÔn gi¶m , n¬i kh¸c th× cho r»ng cø doanh nghiÖp chuyÓn ®æi lµ ®­îc h­ëng ­u ®·i nh­ quy ®Þnh t¹i luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc nh­ doanh nghiÖp míi thµnh lËp (coi ph­¬ng ¸n CPH lµ ph­¬ng ¸n ®Çu t­ thµnh lËp doanh nghiÖp míi ). C¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ tÝn dông , quyÒn thuª ®Êt , ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu còng kh«ng nhÊt qu¸n : c¬ chÕ cña chÝnh phñ th× cho phÐp , nh ­ng c¸c ban , ngµnh th× h¹n chÕ hoÆc ph©n biÖt ®èi xö Trong khi chÝnh phñ th× cho phÐp c¸c doanh nghiÖp tiÕp tôc vay vèn cña c¸c NHTM , c¸c tæ chøc tÝn dông cña nhµ n­íc ,nh­ng phÝa ng©n hµng l¹i quy ®Þnh chØ cã nh÷ng DN mµ nhµ n ­íc n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi th× míi ®­îc ¸p dông , cßn nh÷ng DN mµ nhµ n ­íc kh«ng n¾m gi÷ cæ phÇn chi phèi th× chØ ®­îc ¸p dông trong 2 n¨m ®Çu sau khi chuyÓn ®æi §èi víi c¸c kho¶n nî vµ tµi s¶n tån ®äng ®· ® ­îc lo¹i trõ khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN , theo c¬ chÕ hiÖn hµnh th× DNNN thùc hiÖn chuyÓn ®æi ®­îc quúªn lo¹i trõ mét sè kho¶n nî vµ tµi s¶n tån ®äng ra khái gi¸ trÞ DN ®Ó CPH ,giao, b¸n ,kho¸n ... nh ­ng trªn thùc tÕ ,sè l­îng nî vµ tµi s¶n tån ®äng ®­îc phÐp lo¹i trõ khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN ®Ðn thêi ®iÓm chuyÓn ®æi vÉn ch ­a xö lý xong còng kh«ng Ýt ( theo sè liÖu thèng kª ch­a ®Çy ®ñ th× hiÖn cã kho¶ng 292 tû ®ång nî vµ tµi s¶n tån ®äng vÉn cßn ®ang n»m t¹i c¸c DN sau chuyÓn ®æi ). MÆc dï mét sè bé ,®Þa ph ­¬ng ®· cã c¬ chÕ uû quyÒn ®Ó bï ®¾p chi phÝ ,nh­ng thùc tÕ ,viÖc xö lý sè nî vµ tµi s¶n nµy còng kh«ng cã dÊu hiÖu tiÕn triÓn ... Nguyªn nh©n do nhµ n­íc kh«ng gi¶i quyÕt triÖt ®Ó sè lao ®éng d«i d­ tr­íc khi tiÕn hµnh CPH vµ kh«ng cho phÐp c«ng ty cæ phÇn ®æi míi c¬ cÊu lao ®éng trong vßng 12 th¸ng sau khi cæ phÇn hãa , hoÆc kh«ng cho phÐp ®æi míi c¬ cÊu lao ®éng trong vßng 3n¨m giao DN ,nªn ®· lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn cña CPH v× c¬ cÊu lao ®éng cò lµ yÕu tè c¶n trë lín ®Õn kh¶ n¨ng lµm ¨n cã hiÖu qu¶ cña DN trong t­¬ng lai
  6. ChÝnh s¸ch ­u ®·i ®Æc biÖt ®èi víi ng­êi lao ®éng trong c¸c DNNN CPH vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho hä mua cæ phiÕu t¹i DN lµ mét chÝnh s¸ch ®óng ®¾n nh­ng ch­a tÝnh ®Õn t×nh tr¹ng cô thÓ cña tõng lo¹i h×nh DNNN, ®Æc biÖt lµ c¸c DN lµm ¨n thua lç v× vËy chÝnh s¸ch nµy ch ­a hÊp dÉn ng­êi lao ®éng .Ng­êi lao ®éng ®Æc biÖt lµ ®èi t­îng nghÌo , do ch­a dù ®o¸n ®­îc t­¬ng lai cña DN . ch­a quen bá vèn ®Çu t­ , ch­a quen m¹o hiÓm nªn ch­a s½n sµng mua cæ phiÕu Bé LD-TBXH cho biÕt , quy ®Þnh vÒ mua cæ phÇn gi¸ ­u ®·i hiÖn còng lµ nçi bøc xóc cña ng­êi lao ®éng . Trong khi ng­êi lao ®éng trong DN CPH ®­îc nhµ n­íc b¸n víi gi¸ ­u ®·i 10 cæ phiÕu/n¨m c«ng t¸c th× nhøng ng­êi l·nh ®¹o , qu¶n lý DN vµ bè , mÑ ,vî , chång , con cña hä còng lµm viÖc t¹i DN ®ã l¹i bÞ khèng chÕ møc mua cæ phÇn .Trªn thùc tÕ , cã DN ®ñ ( thËm chÝ thõa ) 10 cæ phÇn/n¨m c«ng t¸c ,cã DN chØ gi÷ ë møc 5 hoÆc 6 (cã khi Ýt h¬n ) cæ phÇn cho mét n¨m c«ng t¸c . Tr­íc ®©y khi thùc hiÖn thÝ ®iÓm CPH theo quyÕt ®Þnh 202/TTg , ng ­êi lao ®éng mua mét cæ phÇn b»ng tiÒn cña m×nh th× ®­îc thªm mét cæ phÇn , h­ëng thô tû lÖ 50/50 , nh­ng hiÖn nay , thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 44/1998/CP th× tû lÖ nµy lµ 30/70 nªn ®· cã tr ­êng hîp ng­êi lao ®éng b¸n ngay cæ phÇn ®­îc ­u ®·i ®Ó ®­îc quyÒn ­u ®·i vµ chªnh lÖch , g©y khã kh¨n cho DN. 2 .Mét Sè Gi¶i Ph¸p §Èy M¹nh CPH: 2.1. §æi míi, s¾p xÕp l¹i c¸c DNNN. Cæ phÇn ho¸ DNNN vµ s¾p xÕp DNNN lµ hai néi dung hÕt søc c¬ b¶n cña NghÞ quyÕt Trung ­¬ng IV d­íi tiªu ®Ò lµ tiÕp tôc ®æi míi DNNN s¾p xÕp hai néi dung c¶i c¸ch Doanh nghiÖp nµy t¸ch rêi nhau th× tÊt sÏ kh«ng ®¹t ®­îc xÕp vµo lo¹i cæ phÇn ho¸, cßn s¾p xÕp l¹i DNNN gióp x¸c ®Þnh râ nh÷ng Doanh nghiÖp cÇn ph¶i cæ phÇn ho¸ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c cÊp, c¸c ngµnh nhËn thøc râ cæ phÇn ho¸ lµ mét viÖc lµm b¾t buéc kh«ng lµm tr ­íc th× ph¶i lµm sau. ViÖc chän ra nh÷ng DNNN ®ñ tiªu chuÈn cho viÖc cæ phÇn ho¸ ®Ó ®em l¹i thµnh c«ng vµ t¹o ra hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng vÒ sau cña DNNN ®· ®­îc cæ phÇn ho¸. Tõ ®ã, chóng ta cã thÓ chia ra 2 lo¹i Doanh nghiÖp: Doanh nghiÖp thuéc lo¹i cæ phÇn ho¸ vµ Doanh nghiÖp kh«ng thuéc lo¹i cæ phÇn ho¸. Nh÷ng Doanh nghiÖp kh«ng thuéc lo¹i cæ phÇn ho¸ bao gåm: C¸c Doanh nghiÖp phôc vô cho an ninh quèc phßng. C¸c Doanh nghiÖp cã c¸c c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm kü thuËt cao thuéc lÜnh vùc bÝ mËt quèc gia. Nh÷ng DNNN ®· vµ ®ang trong t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, kh«ng cã ph ­¬ng ¸n kh¾c phôc, c¬ cÊu vèn mÊt c©n ®èi nghiªm träng. Nh÷ng DNNN qu¸ nhá (víi chñ së h÷u d­íi 500 triÖu VDN) 2.2. Thµnh lËp c¸c tæ chøc ban chØ ®¹o cæ phÇn cÊp bé, tØnh, thµnh phè. Trªn Trung ­¬ng hiÖn nay, chóng ta cã Ban chØ ®¹o Trung ­¬ng vÒ cæ phÇn ho¸ cßn ®èi víi c¸c bé, tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng nªn thµnh lËp mét tæ chøc gäi lµ Ban cæ phÇn ho¸ ®Ó s¾p xÕp ph©n lo¹i DNNN ®ång thêi tæ chøc triÓn khai chñ tr ­¬ng cæ phÇn ho¸ DNNN. C¸c tæ chøc nµy ®­îc cÊp kinh phÝ ho¹t ®éng ®éc lËp vµ ho¹t ®éng theo chÕ ®é chuyªn tr¸ch tõ khi tiÕn hµnh lµm thÝ ®iÓm cho ®Õn lóc hoµn thµnh c«ng t¸c cæ phÇn ho¸. §Ó thµnh lËp mét tæ chøc tham gia trùc tiÕp vµo Héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m ®èc cña C«ng ty cæ phÇn vµ tæng côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n Nhµ n­íc t¹i Doanh nghiÖp sÏ lµ c¬ quan trung ­¬ng c¸c tæ chøc cÊp bé, tØnh, thµnh phè. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ rÊt phøc t¹p do vËy viÖc thµnh lËp mét tæ chøc ch ­¬ng tr×nh chuyªn nghiÖp víi vai trß lµ ng­êi t­ vÊn, hç trî cho ng­êi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ vÒ mÆt kü thuËt (®Þnh gi¸ tµi s¶n Doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh gi¸ kinh doanh, ph­¬ng ¸n kinh doanh tiÕp thÞ t¹i Doanh nghiÖp cæ phÇn, biÖn ph¸p qu¶n lý sau cæ phÇn ho¸....) lµ rÊt cÇn thiÕt trong lÜnh vùc cung cÊp th«ng tin cho h·ng, kinh nghiÖm cæ phÇn ho¸ ë c¸c Doanh nghiÖp kh¸c ®Æc biÖt gióp cho c¸c Doanh nghiÖp x©y dùng ph­¬ng ¸n thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ vµ ph­¬ng ¸n ®æi míi Doanh nghiÖp sau khi cæ phÇn ho¸. 2.3. Hoµn thiÖn khung ph¸p lý cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. Theo «ng NguyÔn V¨n Huy, Phã tr­ëng Ban chØ ®¹o Trung ­¬ng ®æi míi dÞch vô vµ Ban chØ ®¹o Trung ­¬ng cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp: ViÖc t¹o lËp cho ®­îc mét khung ph¸p lý th«ng tho¸ng, hiÖu qu¶ ®ang lµ yªu cÇu cÊp b¸ch ®Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp. VÒ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh gi¸ trÞ Doanh nghiÖp hiÖn cßn r¾c rèi, g©y mÊt nhiÒu c«ng søc, th× giê kh«ng cÇn thiÕt. Sè vèn cña Nhµ n­íc Ýt (d­íi 5 tû VND) th× cho phÐp ®­îc kiÓm to¸n néi bé ®Ó
  7. x¸c ®Þnh gi¸ trÞ Doanh nghiÖp mµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i ® ­îc c¬ quan kiÓm to¸n ®éc lËp x¸c nhËn. Nh÷ng sè liÖu trong sæ s¸ch kÕ to¸n ®· qua x¸c ®Þnh cña kiÓm to¸n néi bé ® ­îc xem lµ nh÷ng sè liÖu chÝnh thøc ®Ó tr×nh c¸c c¬ quan thÈm quyÒn xÐt duyÖt trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp. §èi víi nh÷ng Doanh nghiÖp kh«ng tÝnh ®­îc tû suÊt lîi nhuËn so víi vèn kinh doanh b×nh qu©n cña ba n¨m cuèi tr­íc khi cæ phÇn ho¸ v× kh«ng cã Doanh nghiÖp t­¬ng øng ®Ó so s¸nh th× sÏ ®­îc vËn dông c¸c c¸ch linh ho¹t. Bªn c¹ch viÖc hoµn thiÖn dÇn mét v¨n b¶n chñ ®¶o ®Ó h­íng dÉn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ th× Nhµ n­íc cÇn ban hµnh ph¸p lÖnh vÒ cæ phÇn ho¸ cã tÝnh chÊt b¾t buéc viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ ®èi víi c¸c DNNN. Chóng ta còng cÇn sím ban hµnh vµ hoµn thiÖn mét sè luËt c¨n b¶n lµm c¬ së ph¸p lý cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ nh ­: c¸c luËt thuÕ, luËt thõa kÕ vµ thÕ chÊp, luËt Ng©n s¸ch, luËt vÒ ph¸t hµnh vµ giao dÞch mua b¸n chøng kho¸n. ... Víi mét khung ph¸p lý héi ®ñ 2 tiªu chuÈn ®Çy ®ñ vµ chÆt chÏ th× c¸c DNNN vèn e ng¹i viÖc cæ phÇn ho¸ còng sÏ ph¶i thùc hiÖn cæ phÇn ho¸. 2.4. Gi¶i quyÕt nhanh chãng mét sè khóc m¾c tån t¹i trong Doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ vµ sau khi thµnh lËp C«ng ty cæ phÇn. a) VÊn ®Ò nî ®äng: §Ó xö lý chÝnh x¸c, cÇn ph¶i dùa vµo nh÷ng nî nÇn, nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan bao gåm: thay ®æi c¬ chÕ chÝnh s¸ch, Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, t ­ nh©n, c¸ thÓ cho vay kh«ng cßn kh¶ n¨ng tù tr¶ nî, do DNNN kh¸c chiÕm dông nay ®· bÞ gi¶i thÓ kh«ng cßn kh¶ n¨ng tr¶ nî. Ngoµi ra cßn do thiªn tai, t­ nh©n cã thÓ bÞ chÕt...., nh÷ng kho¶n nî ®· ® ­îc c¬ quan chøc n¨ng xem xÐt xo¸ nî. Nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan bao gåm: tham «, lîi dông chøc vô, cè ý lµm tr¸i, mua b¸n lßng vßng tõ nguån vèn ®i ®Õn chiÕm dông, qu¶n lý yÕu kÐm, vi ph¹m chÕ ®é tµi chÝnh, khai khèng vµ x¸c nhËn khèng nî, thµnh lËp Doanh nghiÖp kh«ng ®óng chøc n¨ng, kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Én ®Õn ph¸t sinh nî. Ngoµi ra cßn ng ­êi gi¶ m¹o, gi¶i thÓ ®Ó xï nî, nî cã mãc ngoÆc gi÷a con nî vµ chñ nî, nî ph¸t sinh kh«ng phï hîp víi hîp ®ång kinh tÕ. Theo ban chØ ®¹o vµ thanh to¸n nî Trung ­¬ng, sau khi lµm thñ tôc sÏ xö lý ngay c¸c DNNN cã ®ñ ®iÒu kiÖn, lo¹i cÇn ph©n tÝch thªm vÒ nh÷ng ph¸t sinh nî, lo¹i nµo v­ît thÈm quyÒn ph¶i b¸o c¸o Thñ t­íng ChÝnh phñ gi¶i quyÕt, cã lo¹i chuyÓn hå s¬ sang viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n ®Ò nghÞ khëi tè. Riªng ®èi víi c¸c Doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ th× khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ Doanh nghiÖp ®Ó ph¸t hµnh cæ phiÕu sÏ trõ ®i c¸c kho¶n nî vµ c¸c kho¶n nî nµy sÏ do C«ng ty cæ phÇn s¾p thµnh lËp thanh to¸n theo quyÕt ®Þnh cña c¸c tæ chøc tÝn dông. b) VÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. ChuyÓn tõ DNNN sang C«ng ty cæ phÇn ®ßi hái hÇu hÕt c¸c Doanh nghiÖp ph¶i s¾p xÕp ®æi míi l¹i tæ chøc ho¹t ®éng. HËu qu¶ lµ th­êng dÉn ®Õn viÖc d­ thõa lao ®éng. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ chÕ ®é cho bé phËn c¸n bé c«ng nh©n viªn mét c¸ch tho¶ ®¸ng ®Ó cho moi ng­êi d©n ®Òu nhËn thøc ®­îc cæ phÇn ho¸ lµ mét h­íng ®i tÝch cùc cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc cho phÐp dïng tiÒn b¸n cæ phiÕu trong cæ phÇn cña Nhµ n­íc ®Ó ®ãng b¶o hiÓm vµ thanh to¸n cho nhiÒu c¸n bé c«ng nh©n viªn vÒ nghØ h­u, vÒ chÕ ®é mét lÇn tr­íc khi Doanh nghiÖp chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn, hoÆc cã thÓ dïng tiÒn tõ nguån b¸n c¸c Doanh nghiÖp nhá ph¸ s¶n, nh÷ng ø ®äng chËm lu©n chuyÓn, tµi s¶n kh«ng cÇn dïng ®Ó trî cÊp cho c¸c ®èi t ­îng nµy. Ngoµi ra ®èi víi ng­êi lao ®éng bÞ gi¶m biªn chÕ cÇn bæ sung mét sè chÝnh s¸ch nh ­ thÕ nµo? VÊn ®Ò huy ®éng tiÒn b¸n cæ phiÕu vµo sö dông ngay cho môc tiªu ®µo t¹o ng ­êi lao ®éng, trî gióp lao ®éng d«i d ­ hoÆc cho chÝnh Doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ sö dông lµ ®iÒu rÊt thiÕt thùc ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ cña ®ång vèn, c¬ quan tµi chÝnh cÇn cã h­íng dÉn cô thÓ cho Doanh nghiÖp thùc hiÖn. c) B¸n cæ phiÕu ­u ®·i. NghÞ ®Þnh 28/CP quy ®Þnh chÝnh s¸ch cÊp kh«ng mét sè cæ phiÕu t ­¬ng ®­¬ng 10% gi¸ trÞ Doanh nghiÖp vµ b¸n chÞu mét sè cæ phiÕu t­¬ng ®­¬ng 15% gi¸ trÞ Doanh nghiÖp theo l·i suÊt ­u ®·i ®èi víi ng­êi lao ®éng trong DNNN tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. Dï lµ cÊp kh«ng vµ b¸n chÞu (theo N§/28 CP ) hoÆc b¸n gi¶m gi¸ vµ b¸n tr¶ dÇn (theo N§ 44/CP ) th× thùc chÊt còng ®Òu gióp cho ng ­êi lao ®éng cã ®­îc së h÷u cæ phÇn tõ mét phÇn nguån vèn hiÖn cã hoÆc nguån sÏ thu cña Nhµ n ­íc ë C«ng ty cæ phÇn ho¸, song N§ 28/ CP qua thùc tÕ ®· biÓu hiÖn nh ­îc ®iÓm lµ:
  8. Do quy ®Þnh tæng sè cæ phÇn cÊp kh«ng t­¬ng ®­ong 6 th¸ng l­¬ng cÊp bËc nªn Doanh nghiÖp thùc hiÖn ch­a ®­îc 30% møc quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. MÆt kh¸c, lo¹i cæ phiÕu nµy vÉn thuéc së h÷u Nhµ n­íc kh«ng ®­îc chuyÓn nh­îng nªn ch­a thËt hÊp dÉn. VÒ tæng cæ phÇn ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng, N§ 44/CP theo Th«ng t ­ 104-TC cña Bé Tµi chÝnh “mçi cæ phÇn b¸n ­u ®·i, ng­êi lao ®éng ph¶i tr¶ 70.000 ®ång cßn 30.000 lµ gi¸ trÞ ­u ®·i cho ng­êi lao ®éng”. Do ®ã tæng gi¸ trÞ ­u ®·i lµ tæng gi¸ trÞ ®­îc gi¶m gi¸ cßn gi¸ trÞ cæ phÇn ­u ®·i lµ gåm c¶ phÇn mua b»ng tiÒn mÆt vµ phÇn gi¶m gi¸. NÕu tæng sè n¨m c«ng t¸c cña ng ­êi lao ®éng trong Doanh nghiÖp nh©n víi møc gi¶m gi¸, t ­¬ng ®­¬ng 20% phÇn vèn cña Nhµ n­íc t¹i Doanh nghiÖp th× tæng gi¸ trÞ cæ phÇn ­u ®·i cã thÓ h¬n 20% cæ phÇn vèn cña Nhµ n­íc t¹i Doanh nghiÖp. ViÖc quy ®Þnh møc cæ phiÕu cÊp cho mçi ng­êi vµ tæng sè cæ phiÕu ®­îc cÊp kh«ng qu¸ 10% gi¸ trÞ Doanh nghiÖp lµ ch­a hîp lý. ViÖc quy ®Þnh mua chÞu mét sè cæ phiÕu tr¶ chËm trong 5 n¨m víi l·i suÊt 4%/n¨m vµ hµng n¨m ng­êi lao ®éng ph¶i tr¶ tèi thiÓu 20% gi¸ trÞ cæ phiÕu mua chÞu vµ 4% l·i trªn sè nî vay lµ ch­a khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng. Khi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, nhiÒu Doanh nghiÖp cÇn ®­îc gi¶i quyÕt cho c¸n bé c«ng nh©n viªn nghØ h­u, mÊt søc, vÒ h­ëng chÕ ®é mét lÇn nh­ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh nªn kh«ng ®ãng b¶o hiÓm x· héi liªn tôc vµ c¬ quan b¶o hiÓm x· héi kh«ng lµm thñ tôc. §Ó ®éng viªn khuyÕn khÝch ng ­êi lao ®éng, ®Ò nghÞ Nhµ n­íc cho phÐp vËn dông tæng sè cæ phiÕu ®­îc cÊp kh«ng qu¸ 10% gi¸ trÞ Doanh nghiÖp hoÆc kh«ng qu¸ 12 th¸ng l­¬ng cÊp bËc ®èi víi mçi ng­êi lao ®éng: Nhµ n­íc nªn quy ®Þnh mäi ng­êi lao ®éng ®­îc mua chÞu sè cæ phiÕu theo quy ®Þnh, phÇn cæ phiÕu mua b»ng tiÒn mÆt lµ tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng kinh tÕ cña mçi ng­êi kh«ng khèng chÕ møc tèi ®a nÕu ë ®ã phÇn cæ phiÕu ® ­îc phÐp b¸n ra ng­êi lao ®éng kh«ng mua hÕt. §Ó khuyÕn khÝch nhiÒu Doanh nghiÖp thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, Nhµ n ­íc nªn cã chÝnh s¸ch cho phÐp dïng tiÒn b¸n cæ phiÕu ®Ó ®ãng b¶o hiÓm vµ thanh to¸n cho nh÷ng c¸n bé c«ng nh©n viªn vÒ nghØ chÕ ®é mét lÇn tr­íc khi Doanh nghiÖp chuyÓn sang C«ng ty cæ phÇn. HoÆc cho phÐp Ban cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp ®­îc sö dông nguån tµi chÝnh tõ viÖc b¸n tµi s¶n, hµng ho¸ ø ®äng, chËm lu©n chuyÓn, tµi s¶n kh«ng cÇn dïng, mét phÇn vèn gi÷ ®Ó thanh to¸n cã chÕ ®é h ­u trÝ, mÊt søc, nghØ chê viÖc, nghØ h­ëng trë cÊp mét lÇn cña ng­êi lao ®éng ë nh÷ng c¬ së kh«ng cã ®iÒu kiÖn mua b¶o hiÓm x· héi tr­íc khi cæ phÇn ho¸. §Ò nghÞ gi¶m gi¸ trÞ Doanh nghiÖp ®èi víi c¸c Doanh nghiÖp thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ trong n¨m 1997: 5%; 1998: 3%; 1999: 0%. VÒ vèn, vÊn ®Ò b¸n cæ phiÕu cho ng­êi n­íc ngoµi, theo «ng TrÇn V¨n T¸ - Thø tr ­êng bé Tµi chÝnh th× b­íc ®Çu quan träng nhÊt lµ tuyªn truyÒn gi¶i thÝch ®Ó hä biÕt vÒ chñ tr ­¬ng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn ho¸ cña Nhµ n­íc. HiÓu ®­îc viÖc mua cæ phÇn cã ®­îc nh÷ng lîi Ých g× kh¸c so víi h×nh thøc ®Çu t­ tr­íc ®©y. Ph¶i lùa chän c¸c Doanh nghiÖp trong lo¹i h×nh Doanh nghiÖp ®· ®­îc ChØnh phñ cho phÐp tiÕn hµnh thÝ ®iÓm b¸n cæ phÇn cho ng ­êi n­íc ngoµi, ®ã lµ c¸c Doanh nghiÖp ®­îc phÐp b¸n cæ phÇn ra c«ng chóng. §Ó khuyÕn khÝch c¸c Doanh nghiÖp cã vèn tÝch luü cao (h¬n 80% gi¸ trÞ Doanh nghiÖp) th× møc cæ phiÕu ® ­îc mua chÞu, tr¶ chËm sÏ n©ng lªn møc tèi da lµ 30% gi¸ trÞ tµi s¶n Doanh nghiÖp. §èi víi phÇn thñ nhËp tõ cæ tøc cña c¸c cæ ®«ng lµ ng­êi lao ®éng trong Doanh nghiÖp, dù kiÕn sÏ ® ­îc miÔn thuÕ thu nhËp trong 2 n¨m ®Çu. Ngoµi ra, Nhµ n­íc nªn quy ®Þnh Gi¸m ®èc, kÕ to¸n tr ­ëng kh«ng ®­îc mua qu¸ cæ phÇn ­u ®·i b×nh qu©n cña Doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o c«ng t¸c trong Doanh nghiÖp vµ khuyÕn khÝch vai trß tÝch cùc cña Gi¸m ®èc trong c«ng t¸c cæ phÇn ho¸. KÕt luËn Cæ phÇn ho¸ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p quan träng cã tÇm chiÕn l ­îc nh»m thóc ®Èy ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ ®æi míi c¬ cÊu DNNN. Song ®ã kh«ng ph¶i lµ “phÐp mÇu” lu«n gÆp thuËn lîi. Tr­íc nh÷ng th¸ch thøc ®ang ®Æt ra ngµy cµng gay g¾t h¬n cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ t¸c ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, kh«ng cã ngo¹i lÖ nµo ®èi víi bÊt kú lo¹i h×nh Doanh nghiÖp nµo. Sù thµnh c«ng cña mét Doanh nghiÖp tuú thuéc tr­íc tiªn vµo sù s¸ng suèt cña ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ ý thøc lµm chñ cña tËpt hÓ lao ®éng trong Doanh nghiÖp. Cæ phÇn ho¸ lµ m« h×nh thóc ®Èy h×nh thµnh c¸c yÕu tè tÝch cùc ®ã. §Æc ®iÓm x· héi ho¸ kh¸ réng r·i cña m« h×nh nµy cã thÓ vËn dông thÝch hîp trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn theo ®Þnh h ­íng x· héi chñ nghÜa. Trong bèi c¶nh hiÖn nay cña ®Êt n­íc khi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ DNNN thuËn lîi cã mµ khã kh¨n
  9. còng cã do vËy §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn vËn dông kinh nghiÖm thùc tiÔn cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi song vÉn gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc. §ã lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho sù thµnh c«ng cña qóa tr×nh cæ phÇn ho¸ DNNN ë n­íc ta.
nguon tai.lieu . vn
Quản lý dự án Quản lý Nhà nước Tiêu chuẩn - Qui chuẩn Kinh tế học Luật học Quy hoạch - Đô thị Hoá học Quản trị kinh doanh Kiến trúc - Xây dựng