Xem mẫu

  1. PhÇn II PH¦¥NG PH¸P TËP HUÊN CïNG THAM GIA I. TæNG QUAN VÒ PH¦¥NG PH¸P TËP HUÊN CïNG THAM GIA 1. Yªu cÇu - Häc viªn thÊy ®­îc sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi ph­¬ng ph¸p tËp huÊn theo h­íng tÝch cùc; - Häc viªn cÇn hiÓu ®­îc thÕ nµo lµ häc mét c¸ch toµn diÖn, ph©n biÖt kh«ng chØ truyÒn thô tri thøc mµ cßn rÌn luyÖn kü n¨ng vµ h×nh thµnh th¸i ®é míi ë ng­êi häc; - HiÓu ph­¬ng ph¸p tËp huÊn lµ g×? So s¸nh víi ph­¬ng ph¸p tr­íc ®©y; - X¸c ®Þnh ®­îc môc tiªu tËp huÊn lµ kÕt qu¶ häc tËp, x¸c ®Þnh nhu cÇu tËp huÊn lµ cÇn thiÕt; - So s¸nh ®­îc c¸c lý thuyÕt tËp huÊn vµ thÊy ®­îc ­u, nh­îc ®iÓm cña c¸c lý thuyÕt ®ã ®Ó vËn dông; - N¾m ®­îc c¸c nguyªn t¾c tËp huÊn cÇn thiÕt vµ c¸ch häc cña ng­êi lín. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi ph­¬ng ph¸p tËp huÊn - Nh»m ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o; ®¸p øng nhu cÇu tËp huÊn; 53
  2. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i - RÌn luyÖn th¸i ®é gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trong thùc tiÔn; - KÝch thÝch sù tham gia tÝch cùc; - T¹o ý t­ëng vµ kh¸m ph¸ c¸c c¸ch gi¶i quyÕt míi; - VËn dông kh¶ n¨ng vµ kinh nghiÖm cña c¸c thµnh viªn kh¸c; - Phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m lý cña ng­êi häc (møc ®é tiÕp thu theo quy luËt t©m lý…). 3. So s¸nh ph­¬ng ph¸p tËp huÊn truyÒn thèng víi ph­¬ng ph¸p tËp huÊn cïng tham gia a. Ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng: (quan t©m ®Õn gi¶ng viªn nãi c¸i g×? H­íng vÒ ng­êi d¹y) - Ng­êi d¹y cã toµn bé tr¸ch nhiÖm quyÕt ®Þnh cÇn häc g× vµ häc nh­ thÕ nµo?; - Häc viªn dÔ bÞ ®éng, thu nhËn thô ®éng. b. Ph­¬ng ph¸p tËp huÊn cïng tham gia: (quan t©m ®Õn ng­êi häc thu g×? H­íng vÒ ng­êi häc) - Häc viªn cïng cã tr¸ch nhiÖm tham gia x©y dùng ch­¬ng tr×nh víi ng­êi d¹y; - Häc viªn tÝch cùc, chñ ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh tËp huÊn. 4. D¹y vµ häc trong qu¸ tr×nh tËp huÊn lµ g×? Ba lý thuyÕt phæ biÕn vÒ h×nh ¶nh cña ng­êi häc: - Lý thuyÕt m¸y mãc: nh×n nhËn ng­êi häc gièng nh­ m¸y mãc kh«ng cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o: häc viªn (®Çu vµo) + gi¶ng d¹y (qu¸ tr×nh xö lý) = kÕt qu¶ (gi¶ng viªn ®· Ên ®Þnh); - Lý thuyÕt thõa nhËn: kh¼ng ®Þnh r»ng, con ng­êi cã kh¶ n¨ng 54
  3. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së t­ duy phª ph¸n vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò; - Lý thuyÕt nh©n vÞ: theo lý thuyÕt nµy, th× con ng­êi cã nh÷ng tiÒm n¨ng s¸ng t¹o duy nhÊt, cã t×nh c¶m vµ nhu cÇu riªng, qu¸ tr×nh d¹y häc lµ nh»m ph¸t huy tèi ®a tiÒm n¨ng ®ã. Lý thuyÕt nh©n vÞ lµ lý thuyÕt ph¸t huy tÝnh tÝch cùc nhÊt cña ng­êi häc. Kh¸i niÖm: D¹y lµ qu¸ tr×nh gióp cho ng­êi häc tù m×nh chiÕm lÜnh kiÕn thøc, kü n¨ng; thay ®æi th¸i ®é vµ h×nh thµnh t×nh c¶m; Häc lµ qu¸ tr×nh tù lµm giµu m×nh, lµm phong phó m×nh b»ng c¸ch tiÕp nhËn vµ xö lý th«ng tin lÊy tõ m«i tr­êng xung quanh. 5. X¸c ®Þnh môc tiªu tËp huÊn Lý trÝ C¶m xóc Hµnh ®éng a. Môc ®Ých khãa tËp huÊn: BÊt cø mét ch­¬ng tr×nh tËp huÊn nµo còng ph¶i cã mét môc 55
  4. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i ®Ých. Dùa trªn kÕt qu¶ cña ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn ®Ó x©y dùng nªn môc ®Ých ch­¬ng tr×nh tËp huÊn. Khi ®· x¸c ®Þnh ®­îc môc ®Ých cña ch­¬ng tr×nh tËp huÊn, chóng ta sÏ x¸c ®Þnh ®­îc mét c¸ch cô thÓ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c nh­: - Môc ®Ých cña khãa tËp huÊn; - Ph­¬ng h­íng dù ®Þnh cña kho¸ tËp huÊn; - C¸c ®èi t­îng häc viªn cña kho¸ tËp huÊn; - C¸c néi dung chÝnh, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c chñ ®Ò trong kho¸ tËp huÊn; - Häc viªn sÏ ®¹t ®­îc g× nÕu kÕt thóc thµnh c«ng kho¸ tËp huÊn. ViÖc x©y dùng nªn c¸c môc tiªu häc tËp ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ cña viÖc x¸c ®Þnh nhu cÇu tËp huÊn vµ môc ®Ých cña ch­¬ng tr×nh. b. Môc tiªu häc tËp: Môc tiªu häc tËp lµ lêi tuyªn bè chÝnh x¸c vµ cô thÓ h¬n nhiÒu so víi môc ®Ých kho¸ tËp huÊn, x¸c ®Þnh c¸c kiÕn thøc, kü n¨ng, th¸i ®é mµ häc viªn cÇn ®¹t ®­îc sau khi kÕt thóc kho¸ tËp huÊn. Mét môc tiªu häc tËp thÝch hîp ph¶i ®¹t ®­îc 3 tiªu chuÈn: - C¸c môc tiªu häc tËp ph¶i quan s¸t ®­îc; - Ph¶i ®o l­êng ®­îc; - Ph¶i ®­îc viÕt b»ng ®éng tõ hµnh ®éng râ rµng vµ kh«ng ®­îc g©y ra sù hiÓu lÇm, hay kh«ng cô thÓ. Khi viÕt c¸c kÕt qu¶ häc tËp cÇn x¸c ®Þnh râ r»ng, c¸c yªu cÇu cô thÓ nµo mµ häc viªn ph¶i ®¹t ®­îc trong 3 lÜnh vùc häc tËp: - Áp dông kiÕn thøc; 56
  5. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së - Ph¸t triÓn kü n¨ng; - H×nh thµnh c¶m xóc. Vµ kÕt hîp c¶ ba ®iÒu trªn. Th­êng th× c¸c yªu cÇu häc tËp cã sù kÕt hîp gi÷a c¸c lÜnh vùc chø Ýt khi chØ ë mét lÜnh vùc. c. C¸c cÊp ®é môc tiªu häc: øng víi c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau - Môc tiªu ph¸t triÓn kiÕn thøc: Ph©n tÝch nhËn xÐt Th¶o luËn nhãm VËn dông T×nh huèng HiÓu Hái ®¸p BiÕt KÓ chuyÖn - Môc tiªu h×nh thµnh c¶m xóc: §¸nh gi¸ Sµng läc, th¶o luËn... B¶n chÊt KÝch thÝch t­ duy Gi¸ trÞ Nªu vÊn ®Ò C¶m nhËn Trùc quan 57
  6. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i - Môc tiªu ph¸t triÓn kü n¨ng: NghÖ thuËt T×nh huèng + §ãng vai... Kü n¨ng T×nh huèng Chñ ®éng §ãng vai B¾t ch­íc Lµm mÉu 6. Nguyªn t¾c tËp huÊn - T¹o ®éng c¬ häc tËp; - Thóc ®Èy n¨ng lùc; - T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó häc viªn tham gia tÝch cùc; - KÝch thÝch t­ duy s¸ng t¹o; - KhuyÕn khÝch sù tham gia ph¸t triÓn; - T¹o ý t­ëng vµ c¸c c¸ch kh¸m ph¸ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò; - Häc tËp ®a gi¸c quan; - Häc tËp ph¶i cã nghÜa; - Chia khóc th«ng tin; - Th«ng tin liªn kÕt; - C¸c Ên t­îng ®Çu tiªn vµ cuèi cïng; - Thùc hµnh vµ cñng cè; - T¹o c¬ héi cho häc viªn ph¶n håi. 7. C¸ch häc cña ng­êi lín - Ng­êi lín häc khi hä cã nhu cÇu muèn cã thªm mét tri thøc 58
  7. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së hay nh÷ng kü n¨ng míi ®Ó cã thÓ gióp hä gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c cña hä. - Ng­êi lín häc th«ng qua lµm viÖc. - Ng­êi lín häc qua gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò thùc tÕ. - Kinh nghiÖm t¸c ®éng ®Õn viÖc häc tËp cña ng­êi lín. - Ng­êi lín häc tËp tèt h¬n trong m«i tr­êng häc tËp kh«ng chÝnh thøc, v× líp häc cµng gièng nhµ tr­êng, hä cã c¶m gi¸c nh­ m×nh lµ trÎ con. - Ng­êi lín ®¸p øng tèt víi sù ®a d¹ng cña c¸c ph­¬ng ph¸p vµ ph­¬ng tiÖn gi¶ng d¹y v× ®· cã nhiÒu kinh nghiÖm. - Ng­êi lín muèn sù h­íng dÉn chø kh«ng ph¶i ®iÓm sè. §· cã nhiÒu nghiªn cøu vÒ phong c¸ch häc tËp, mçi t¸c gi¶ gäi tªn c¸c phong c¸ch häc tËp kh¸c nhau, tuy nhiªn, c¸c phong c¸ch nµy cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chung víi bèn phong c¸ch häc tËp mµ Peter Honey ®· nªu ra, ®ã lµ nh÷ng phong c¸ch sau: - Phong c¸ch häc tËp tÝch cùc; - Phong c¸ch ph¶n ¸nh; - Phong c¸ch lý thuyÕt; - Phong c¸ch thùc dông. 8. Quy tr×nh tËp huÊn: (cã n¨m b­íc) - Ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn; - ThiÕt kÕ tËp huÊn; - ChuÈn bÞ tËp huÊn; - TiÕn hµnh tËp huÊn; - §¸nh gi¸ tËp huÊn. 59
  8. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i Quy tr×nh nµy ®­îc minh häa bëi s¬ ®å sau: Ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn §¸nh gi¸ ThiÕt kÕ TiÕn hµnh tËp huÊn ChuÈn bÞ tµi liÖu tËp huÊn TËp huÊn a. Ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn: - §èi t­îng tham gia kho¸ häc lµ nh÷ng ai? - Néi dung nµo lµ quan träng ®èi víi häc viªn? - Häc viªn sÏ chê ®îi nh÷ng g× khi tham gia kho¸ häc? - Häc viªn ®· cã s½n nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm nµo? - C¸c c¬ quan hµnh chÝnh vµ c¸c Thñ tr­ëng c¬ quan chê ®îi nh÷ng g×? Cã thÓ ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn theo nhãm hoÆc theo c¸ nh©n. Ph­¬ng ph¸p chÝnh ®Ó ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn nhãm lµ: - Th¶o luËn; - Ph©n tÝch hiÖn tr¹ng vµ t×nh huèng. Ph­¬ng ph¸p chÝnh ®Ó ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn c¸ nh©n lµ: - Ph­¬ng ph¸p phiÕu c©u hái; - Ph­¬ng ph¸p th¶o luËn. §iÒu tra vµ ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc tæ chøc qu¸ tr×nh d¹y häc thµnh c«ng, v× qua ®ã, chóng 60
  9. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së ta biÕt ®­îc c¸i x· héi vµ ng­êi häc ®ang cÇn chø kh«ng ph¶i c¸i chóng ta ®ang cã. b. ThiÕt kÕ tËp huÊn: - ThiÕt kÕ khãa häc lµ nèi tiÕp cña ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn chi tiÕt. KÕt thóc b­íc thiÕt kÕ khãa häc, chóng ta cã mét thêi khãa biÓu cho khãa häc ®­îc bè trÝ hîp lý vÒ thêi gian, tr×nh tù bµi häc, tªn tËp huÊn viªn chÞu tr¸ch nhiÖm, trao ®æi thèng nhÊt vÒ c¸c ph­¬ng ph¸p tËp huÊn chung. - ThiÕt kÕ bµi häc lµ viÖc t­¬ng ®èi ®éc lËp cña mçi c¸ nh©n tËp huÊn viªn. KÕt qu¶ cña b­íc nµy lµ chi tiÕt c¸c ho¹t ®éng dù ®Þnh diÔn ra trªn líp häc cña tõng bµi gi¶ng trong tõng kho¶ng thêi gian ®· ®­îc quy ®Þnh ë phÇn thiÕt kÕ khãa häc. c. ChuÈn bÞ tµi liÖu tËp huÊn: Lµ b­íc kÕt hîp cña hai b­íc trªn ®Ó cã mét bé tµi liÖu dïng cho b­íc tiÕn hµnh tËp huÊn. Nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ gåm cã: - Thêi gian biÓu cña khãa häc; - ThiÕt kÕ cña tõng bµi häc; - Tµi liÖu cho häc viªn; - Ph­¬ng tiÖn cho tËp huÊn; - C¸c thñ tôc liªn quan... d. Thùc hiÖn tËp huÊn: §­îc thùc hiÖn khi viÖc chuÈn bÞ ®· xong, vai trß cña tËp huÊn viªn ®­îc thÓ hiÖn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn tËp huÊn: - L·nh ®¹o, ®Þnh h­íng; - §iÒu phèi, ®éng viªn, khuyÕn khÝch; - Qu¶n lý, ®¸nh gi¸ tËp huÊn. 61
  10. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i ®. §¸nh gi¸ tËp huÊn: Lµ b­íc quan träng trong quy tr×nh tËp huÊn. §¸nh gi¸ nh»m: - BiÕt ®­îc kÕt qu¶ häc tËp; - C¶i tiÕn khãa tËp huÊn. N¨m b­íc trªn gióp cho viÖc t¹o nªn sù thay ®æi trong kü n¨ng, kiÕn thøc vµ th¸i ®é lµm viÖc cña häc viªn. Sù thay ®æi nµy ®­îc gäi lµ häc cã hiÖu qu¶. 9. Chu tr×nh häc vµ thiÕt kÕ bµi häc 9.1. Chu tr×nh häc: §­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: Tr¶i nghiÖm: Sù kiÖn ®· hoÆc võa x¶y ra chøa ®ùng vÊn ®Ò cÇn quan t©m ¸p dông: Thay ®æi c¸ch lµm cò Ph©n tÝch: thö nghiÖm c¸ch lµm míi Nh×n l¹i kinh nghiÖm ®· tr¶i qua, thùc hµnh hµng ngµy ph¸t hiÖn nh÷ng ®Æc ®iÓm, ý nghÜa cña kinh nghiÖm Kh¸i qu¸t: T×m xu h­íng, lý luËn chung trong kinh nghiÖm ®· tr¶i qua, ®óc kÕt thµnh kh¸i niÖm, lý thuyÕt 62
  11. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së Chu tr×nh häc thÓ hiÖn ë s¬ ®å trªn diÔn ra liªn tôc. B­íc ¸p dông cña bµi häc tr­íc trë thµnh “tr¶i nghiÖm” ®Ó ph©n tÝch vµ rót ra nh÷ng bµi häc tiÕp theo ë møc cao h¬n. Cø nh­ vËy, con ng­êi ngµy cµng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn c¸c ho¹t ®éng cña m×nh. Qu¸ tr×nh häc diÔn ra rÊt tù nhiªn, ng­êi häc kh«ng nhËn ra m×nh ®ang häc, do vËy, bµi häc trë nªn nhÑ nhµng, thó vÞ. 9.2. ThiÕt kÕ bµi häc: Lµ hÖ thèng tri thøc mµ ng­êi tËp huÊn viªn chuÈn bÞ ®Ó tr×nh bµy theo mét tr×nh tù logic vµ thêi l­îng cho c¸c néi dung vµ ho¹t ®éng cÇn diÔn ra trong mét buæi tËp huÊn nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®Æt ra. a. Môc ®Ých cña thiÕt kÕ bµi häc: - H×nh thµnh hå s¬ bµi häc; - X¸c ®Þnh ®­îc c¸i ®Ých ®Ó ®¹t tíi; - Chñ ®éng vµ ®¶m b¶o thêi gian; - Khai th¸c ®­îc sù tham gia cña häc viªn; - Lµ c¨n cø ®Ó kiÓm tra, ®¸nh gi¸; - Lµ c¨n cø ®Ó chuÈn bÞ bµi cho c¸c bµi häc t­¬ng tù. b. C¸c b­íc cña thiÕt kÕ bµi häc: - B­íc 1. ChØ râ môc tiªu häc: Nh÷ng ®éng tõ ®Ó diÔn ®¹t môc tiªu lµ nh÷ng ®éng tõ chØ râ kÕt qu¶ nh­: + Lµm, nãi, viÕt, biÓu diÔn, vÏ, t×m, chän, tæ chøc; + Cho biÕt, m« t¶, liÖt kª, gi¶i thÝch, ®iÒu chØnh, diÔn t¶, tr¶ lêi; + Ph©n biÖt, x¸c ®Þnh, so s¸nh, ®o l­êng, xÕp lo¹i, x©y dùng, kÓ l¹i; 63
  12. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i + Chøng minh, thõa nhËn, thùc hiÖn, söa ch÷a, ®­a ra, t×m ra gi¶i ph¸p, ®ång ý. - B­íc 2. ThiÕt kÕ c¸c ho¹t ®éng häc tËp: + Tr¶i nghiÖm; + Ph©n tÝch; + Kh¸i qu¸t hãa; + ¸p dông. C¸c b­íc trªn ®Òu dùa trªn kÕt qu¶ cÇn ®¹t + ho¹t ®éng + vai trß cña tËp huÊn viªn + ph­¬ng ph¸p ®Ó thùc hiÖn. 10. Më ®Çu khãa tËp huÊn a. V× sao cÇn cã phÇn më ®Çu tèt? - Nh÷ng c©u hái th­êng ph¶i gi¶i ®¸p khi b¾t ®Çu buæi tËp huÊn: + VÒ häc viªn: hä lµ ai? Tr×nh ®é chuyªn m«n, kinh nghiÖm vµ sù hiÓu biÕt cña hä vÒ m«n häc? + VÒ tËp huÊn viªn: hä lµ ai? Tr×nh ®é häc vÊn, kinh nghiÖm vµ phong c¸ch s¶n phÈm? + VÒ néi dung cña kho¸ häc vµ m«n häc, bµi häc: néi dung cã phï hîp víi tr×nh ®é vµ yªu cÇu cña häc viªn kh«ng? + VÒ cÊu tróc cña kho¸ häc, m«n häc: cã bao nhiªu chuyªn ®Ò? Néi dung, thêi gian cña tõng chuyªn ®Ò? + Môc ®Ých cña kho¸ häc, m«n häc: nh÷ng thu ho¹ch vµ sù t¸c ®éng cña nã ®Õn c«ng t¸c cña häc viªn? - Më ®Çu tèt sÏ gióp ph¸ vì sù lo l¾ng, e ng¹i ban ®Çu; - T¹o m«i tr­êng d¹y vµ häc tin cËy, tÝch cùc cho häc viªn; - Thu hót häc viªn vµo viÖc häc chñ ®éng, tÝch cùc, s¸ng t¹o; 64
  13. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së - T¹o Ên t­îng ®Çu tiªn tèt ®Ñp cho sù d¹y vµ häc cã hiÖu qu¶. Ng¹n ng÷ ViÖt Nam: “V¹n sù khëi ®Çu nan”; “®Çu xu«i, ®u«i lät”. Kh«ng cã hai lÇn më ®Çu. b. Nh÷ng viÖc cÇn lµm ®Ó cã mét më ®Çu hiÖu qu¶ - Giíi thiÖu vµ lµm quen ®Ó tr¶ lêi c©u hái: häc viªn, gi¶ng viªn lµ ai? + Giíi thiÖu c¸ nh©n, theo nhãm, theo cÆp (trong qu¸ tr×nh giíi thiÖu cã thÓ vÏ ch©n dung cña m×nh). + Gi¶ng viªn lÇn ®Çu gi¶ng, nhÊt thiÕt ph¶i giíi thiÖu vÒ m×nh. - Giíi thiÖu môc ®Ých cña kho¸ häc, bµi gi¶ng; - Giíi thiÖu néi dung kho¸ häc, bµi gi¶ng; - Giíi thiÖu quy t¾c lµm viÖc trong kho¸ häc, bµi gi¶ng; - Th«ng b¸o vÒ lÞch tr×nh lµm viÖc vµ nh÷ng th«ng tin cã liªn quan. c. Nh÷ng chuÈn bÞ cÇn thiÕt cña tËp huÊn viªn cho bµi më ®Çu - TËp huÊn viªn nªn ®Õn sím kiÓm tra phßng häc vµ nh÷ng ph­¬ng tiÖn trî gi¶ng. - Cã thÓ b¾t ®Çu nãi chuyÖn th©n thiÖn víi mét sè häc viªn. - ChuÈn bÞ c©u më ®Çu tõ tr­íc vµ cÇn l­u ý: + Kh«ng nªn chän nh÷ng tõ phøc t¹p, khoa tr­¬ng; + Kh«ng nªn sö dông nh÷ng c©u nh­: “Xin lçi, t«i kh«ng ®ñ thêi gian”, “t«i gi¶ng thay”; + Kh«ng nªn nãi nh÷ng c©u thõa, kh«ng cã th«ng tin; + Kh«ng nªn b¾t ®Çu tõ nh÷ng c©u t¹o t©m lý lo ng¹i, c¨ng th¼ng nh­: “§©y lµ chñ ®Ò rÊt khã, c¸c anh, c¸c chÞ ph¶i…”. - TËp huÊn viªn cÇn ph¶i biÕt: 65
  14. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i + ChÊp nhËn nh÷ng ý kiÕn kh¸c biÖt cña häc viªn; + KhuyÕn khÝch häc viªn tham gia tÝch cùc; + ThÓ hiÖn mèi quan t©m ®èi víi c¸c mong ®îi cña häc viªn; + Cè g¾ng nhí tªn häc viªn; + Tranh thñ sù ñng hé, h­ëng øng cña häc viªn; + Kh«ng nªn ®i th¼ng vµo néi dung sÏ g©y khã kh¨n cho häc viªn vÒ mét ý niÖm tæng qu¸t cña bµi gi¶ng. d. Bè côc cña më ®Çu bµi tËp huÊn: - T¹o quan hÖ; - T¹o ®éng c¬; - §Þnh h­íng. ®. Më ®Çu mét c¸ch khÐo lÐo, “tµu ph¸ b¨ng”: - B¾t ®Çu mét c¸ch bÊt ngê: khiªu khÝch vµ m©u thuÉn; - §­a yÕu ®iÓm ra tr­íc: nguyªn t¾c “tiªu cùc - tÝch cùc”; - “Måi b¾t m¾t”: ®Ëp vµo m¾t - tr­ng bµy; - §èi tho¹i vµ quan hÖ t­¬ng hç. e. Më ®Çu cã ®Þnh h­íng: - §­a ra tæng qu¸t; - Giíi thiÖu b¶n th©n; - Biªn niªn sö: sù ra ®êi cña chñ ®Ò. g. Më ®Çu b»ng c¸ch tr×nh bµy vÊn ®Ò ch­a cã lêi gi¶i hoÆc nªu Ých lîi: - KÝch thÝch sù suy nghÜ b»ng mét vÊn ®Ò hãc bóa; - L«i cuèn b»ng c¸ch nªu Ých lîi. 66
  15. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së h. Më ®Çu b»ng liªn hÖ mang tÝnh thêi sù: - VÊn ®Ò thêi sù; - VÊn ®Ò míi nhÊt, nãng hæi nhÊt. 11. Giíi thiÖu ph­¬ng ph¸p tËp huÊn cïng tham gia vµ vai trß trong nhãm a. Ph­¬ng ph¸p - Qu¸ tr×nh tËp huÊn - Ph­¬ng ph¸p tËp huÊn cïng tham gia Thay v× lÊp ®Çy “thïng rçng” th× tËp huÊn viªn nªn “th¾p lªn tia s¸ng” cho häc viªn. Quan hÖ hai chiÒu t¹o ra sù kÝch thÝch t­ duy cao nhÊt ®Ó ®i ®Õn hiÖu qu¶ häc tËp cuèi cïng. 67
  16. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i - Lång ghÐp c¸c ph­¬ng ph¸p tËp huÊn b. TiÕn tr×nh nhãm vµ vai trß trong nhãm: - TiÕn tr×nh nhãm: + H×nh thµnh nhãm; + Tranh ®Êu trong nhãm; + §Þnh h×nh nhãm; + Lµm viÖc hiÖu qu¶; + Tan r· nhãm. - C¸c vai trß trong nhãm: + Vai trß l·nh ®¹o; + Ng­êi tham gia; + Ng­êi quan s¸t; + Ng­êi kh«ng tham gia; 68
  17. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së + Ng­êi ph¸ rèi. - Mét sè kiÓu ng­êi trong nhãm: + Ng­êi ®Þnh h×nh; + Ng­êi theo dâi; + Ng­êi nhiÒu ý t­ëng; + Ng­êi cÊp tiÕn; + Ng­êi chan hßa; + Ng­êi nhót nh¸t... 12. Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ tËp huÊn 12.1. C¸c nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ Trong mét ch­¬ng tr×nh tËp huÊn cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ häc viªn, ®¸nh gi¸ buæi gi¶ng vµ ®¸nh gi¸ trong toµn bé kho¸ tËp huÊn. ViÖc ®¸nh gi¸ ph¶i ®¶m b¶o r»ng, c¸c ph­¬ng ph¸p vµ quy tr×nh ®¸nh gi¸ lµ ®Çy ®ñ vµ c«ng b»ng. §iÒu nµy cã thÓ ®­îc thùc hiÖn qua viÖc tËp trung vµo c¸c nguyªn t¾c: - TÝnh cã gi¸ trÞ; - §¸ng tin cËy; - TÝnh c«ng b»ng. 12.2. §¸nh gi¸ häc viªn a. §¸nh gi¸ häc viªn ®­îc miªu t¶ nh­ mét chu tr×nh gåm: - Tuyªn bè vÒ c¸c yªu cÇu häc tËp cÇn ®¹t ®­îc vµ c¸c tiªu chÝ ®¸nh gi¸, thu thËp c¸c b»ng chøng; - §¸nh gi¸ häc viªn ®· ®¹t ®­îc c¸c tiªu chÝ ®Ò ra trong c¸c yªu cÇu häc tËp hay ch­a? 69
  18. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i b. Môc ®Ých kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc viªn: - KiÓm tra ®¸nh gi¸ häc viªn lµ mét phÇn quan träng cña qu¸ tr×nh tËp huÊn; - KiÓm tra ®¸nh gi¸ häc viªn sÏ cung cÊp cho häc viªn: + Mét c¬ héi ®Ó ®­îc chÝnh thøc c«ng nhËn nh÷ng kiÕn thøc ®· cã; + Mét chØ b¸o vÒ sù tiÕn bé; + Ph¶n håi cã thÓ khuyÕn khÝch, t¹o ®éng c¬; + Mét b»ng chøng cña viÖc ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu häc tËp ®Ò ra. c. §¸nh gi¸ cña tËp huÊn viªn: - Mét chØ b¸o vÒ nh÷ng ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña häc viªn; - Ph¶n håi vÒ sù hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh tËp huÊn; - B»ng chøng vÒ n¨ng lùc cña häc viªn ®Ó ®¹t ®­îc c¸c yªu cÇu häc tËp. d. §èi víi c¸c c¬ quan cö ng­êi vµ nh÷ng ®èi t¸c quan t©m kh¸c: - Th«ng tin vÒ c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña nh©n viªn hä trong qu¸ tr×nh tËp huÊn; - Mét sù b¶o ®¶m vÒ chÊt l­îng; - Mét sù kiÓm tra vÒ hiÖu qu¶ ®Çu t­. ®. C¸c lo¹i h×nh ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸: - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh kho¸ tËp huÊn; - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cuèi kho¸. e. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®èi chiÕu vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ theo tiªu chÝ: - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®èi chiÕu lµ sù so s¸nh kÕt qu¶ häc tËp cña c¸ nh©n häc viªn nµy víi c¸c c¸ nh©n häc viªn kh¸c trong kho¸ häc; 70
  19. PhÇn I. H­íng dÉn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ theo tiªu chÝ lµ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶ häc tËp cña tõng c¸ nh©n víi c¸c yªu cÇu häc tËp ®· ®Þnh ra tõ tr­íc; - Chän lùa ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®¸nh gi¸; - Kh«ng cã mét nguyªn t¾c cøng nh¾c. g. KiÓm tra ®¸nh gi¸ c¸c kü n¨ng thùc hµnh: - Th¶o luËn nhãm; - Quan s¸t; - Tr×nh diÔn; - C¸c bµi tËp thùc hµnh; - Dù ¸n; - §ãng vai. h. KiÓm tra ®¸nh gi¸ th¸i ®é: - ChØ cã thÓ ®i ®Õn nh÷ng kÕt luËn vÒ th¸i ®é vµ gi¸ trÞ cña mét ng­êi khi quan s¸t hµnh vi cña hä. - Hµnh vi nh­ vËy cã thÓ ®­îc quan s¸t trong: + Bµi tËp thùc hµnh; + Bµi tËp m« pháng; + Dù ¸n vÒ c«ng viÖc; + C«ng viÖc trªn thùc tÕ. - PhÇn kiÕn thøc vµ hiÓu biÕt, mét phÇn cña th¸i ®é vµ gi¸ trÞ cã thÓ ®­îc ®¸nh gi¸ tèt nhÊt b»ng ph­¬ng ph¸p kÕt thóc më nh­: + VÊn ®¸p; + Bµi luËn cã cÊu tróc hoÆc cã kÕt thóc më. i. KiÓm tra ®¸nh gi¸ kiÕn thøc: - KiÓm tra viÕt - theo c¸ch mµ häc viªn lùa chän c©u tr¶ lêi, bao gåm: 71
  20. c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¬ së TËp 1: H­íng dÉn qu¶n lý c«ng t¸c hoµ gi¶i + Chän c©u tr¶ lêi ®óng; + §óng/Sai; + GhÐp nèi hai phÇn. 12.3. §¸nh gi¸ bµi tËp huÊn a. Môc ®Ých ®¸nh gi¸ bµi tËp huÊn: - HiÓu ®­îc nh÷ng t©m t­, nh÷ng mong ®îi cña häc viªn, còng nh­ ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña hä vÒ bµi gi¶ng cña m×nh ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh; - C¸c tËp huÊn viªn còng tù ®¸nh gi¸, xem xÐt nh÷ng g× ®· lµm ®­îc, nh÷ng g× cÇn ph¶i thay ®æi ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc cña m×nh còng nh­ chÊt l­îng cña tõng bµi gi¶ng vµ cña toµn kho¸ häc; - KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tõng bµi gi¶ng cßn lµ nguån th«ng tin ®Ó ®¸nh gi¸ kho¸ tËp huÊn. b. Th«ng tin ph¶n håi, ý kiÕn ®¸nh gi¸ tõ: - Häc viªn; - C¸c ®ång nghiÖp; - C¸c chuyªn gia vÒ ph­¬ng ph¸p s­ ph¹m; - Nh÷ng ng­êi quan t©m… c. Nh÷ng néi dung cÇn ®¸nh gi¸: - Bµi gi¶ng phï hîp víi môc tiªu chung cña toµn kho¸ tËp huÊn; - Bµi gi¶ng ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra; - Néi dung bµi gi¶ng phï hîp víi môc tiªu vµ tr×nh ®é häc viªn; - Ph­¬ng ph¸p tËp huÊn thÝch hîp ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu bµi gi¶ng; - ChuÈn bÞ bµi gi¶ng cÈn thËn; - Cã thùc hiÖn ®óng tiÕn tr×nh cña mét bµi gi¶ng (më bµi, th©n bµi, kÕt luËn); 72
nguon tai.lieu . vn