Xem mẫu
- THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN
CHƯƠNG TRÌNH PHÁT TRIỂN HÀI HÒA
Để cung cấp thông tin về vai trò của năng lượng hạt trong việc bảo đảm an ninh cung cấp
năng lượng và góp phần vào việc thực hiện mục tiêu của Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, chúng
tôi xin giới thiệu một số thông tin về Chương trình phát triển hài hòa (The Harmony Programme) là
Chương trình do Hiệp hội hạt nhân thế giới (World Nuclear Association - WNA) khởi xướng. Chương
trình này đưa ra tầm nhìn của ngành công nghiệp hạt nhân toàn cầu đối với tương lai của ngành điện.
Hiệp hội hạt nhân thế giới đang đi đầu trong việc tham gia vào ngành công nghiệp hạt nhân để xác
định các ứng phó mang định hướng giải pháp cần thiết và tiếp cận với các bên liên quan chủ yếu để
đạt được mục tiêu của Chương trình.
Thông tin được trích dẫn từ bài Harmony - The global nuclear industry’s vision for the future
of electricity đăng trên website www.world-nuclear.org
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về lớn liên quan đến sử dụng năng lượng. Người
các nguồn sản xuất điện năng sạch, giá cả hợp lý ta ước tính rằng hiện nay khoảng 2,7 tỷ người
và tin cậy, chúng ta phải cần vận hành tất cả các không có các thiết bị nấu ăn sạch, và 1,2 tỷ người
nguồn năng lượng carbon thấp như là một phần không được sử dụng điện đầy đủ.
của chính sách đa dạng hóa các nguồn năng lượng.
Để đạt được điều này đòi hỏi vào năm 2050 tổng Nhu cầu điện năng toàn cầu đang tăng lên
công suất năng lượng hạt nhân toàn cầu phải tăng ít nhất là gấp đôi vào năm 2050 do có thêm nhiều
gấp ba lần so với năm 2016. Chương trình phát nước công nghiệp hóa và đang tìm cách cải thiện
triển hài hòa đưa ra một khuôn khổ hành động chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên yêu cầu đặt ra
nhằm giúp cho ngành công nghiệp hạt nhân tiếp là trong khi đáp ứng nhu cầu tiêu thụ điện năng
cận với các bên liên quan chủ chốt để có thể dỡ ngày càng tăng thì ngành công nghiệp sản xuất
bỏ các rào cản đối với sự tăng trưởng của năng điện năng phải giảm ô nhiễm không khí và giảm
lượng hạt nhân. phát thải khí nhà kính.
Mục tiêu của Chương trình phát triển hài hòa
Đến năm 2050, năng lượng hạt nhân sẽ
cung cấp 25% tổng sản lượng điện năng toàn cầu
với tổng công suất được xây mới là 1000 GWe so
với năm 2016.
Tại sao chúng ta cần Chương trình phát triển
hài hòa
Sử dụng với điện và không khí sạch là
những vấn đề quan trọng mang tính sống còn.
Hiện nay trên thế giới mỗi năm có khoảng 7 triệu
người chết do ô nhiễm không khí, trong đó phần
Số 54 - Tháng 03/2018 27
- THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN
Mục tiêu phát triển hài hòa được xây dự phòng cần thiết để bù đắp cho nguồn cung
dựng từ kịch bản 2 ˚C của Cơ quan Năng lượng cấp không thường xuyên (đây là nhược điểm của
quốc tế (International Energy Agency - IEA, là năng lượng tái tạo như gió, mặt trời…).
một tổ chức thuộc OECD). Theo kịch bản này để
tránh các nguy cơ biến đổi khí hậu đòi hỏi phải
có ít nhất 80% điện năng được cung cấp từ các
nguồn năng lượng carbon thấp, tăng từ mức 34%
như hiện nay.
Chúng ta thấy rằng có thể kết hợp việc gia
tăng tỷ lệ các nguồn năng lượng cacbon thấp với
việc giảm đáng kể các nguồn năng lượng sử dụng
nhiên liệu hóa thạch để đảm bảo cung cấp năng
lượng tương lai sạch, giá cả hợp lý và tin cậy.
Như vậy, có thể thấy năng lượng hạt nhân
có những lợi thế sau:
- Là năng lượng sạch, không làm ô nhiễm
không khí;
- Là năng lượng carbon thấp nên là một
phần quan trọng của giải pháp đối phó với các
thách thức về biến đổi khí hậu;
- Nhu cầu sử dụng đất và sử dụng tài
nguyên ít, để lại nhiều không gian hơn cho thiên
Hiện nay, năng lượng hạt nhân được sử nhiên;
dụng ở hơn 30 quốc gia và cung cấp 11% tổng
sản lượng điện năng toàn cầu. Tỷ lệ 25% điện - Là một đối tác bổ sung cho các nguồn
hạt nhân vào năm 2050 sẽ giúp cân bằng nhu cầu năng lượng tái tạo;
không ngừng tăng lên về phát triển con người - Có khả năng phát điện 24/7, nhưng cũng
với bảo vệ môi trường tự nhiên, đồng thời hỗ trợ có thể vận hành linh hoạt nếu muốn;
việc đưa vào các công nghệ sản xuất năng lượng
carbon thấp khác vào sử dụng. - Tăng cường an ninh cung cấp năng
lượng và khả năng phục hồi lưới điện trong một
Theo tài liệu “IEA World Energy Outlook thế giới còn bất định;
2016”, điện hạt nhân cạnh tranh về chi phí. Chi
phí sản xuất một đơn vị điện năng từ điện gió - Là một trong những lựa chọn năng
hoặc điện mặt trời PV cao hơn từ 22-40% so với lượng cạnh tranh về chi phí trong nhiều thập niên
điện hạt nhân, chưa kể phải tính thêm chi phí hoạt động;
cho việc điều chỉnh lưới điện và cung cấp điện - Hỗ trợ các ngành nghề đòi hỏi kỹ năng
28 Số 54 - Tháng 03/2018
- THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN
cao về công nghệ cao và hoạt động kinh tế ở các Tuy nhiên, việc đạt được mục tiêu này
cộng đồng lân cận; không dễ dàng do hiện có một số rào cản đối với
- Là công nghệ đã được kiểm chứng, sẵn phát triển năng lượng hạt nhân:
có và có thể được mở rộng nhanh chóng; - Các thị trường điện lực hiện đang không
- Đang được cải tiến, với các công nghệ chấp nhận toàn bộ chi phí và lợi ích của các các
mới nâng cao hiệu quả và mở ra các ứng dụng dạng sản xuất điện. Ngay cả khi việc định giá
mới; carbon được thực hiện, nó cũng vẫn chưa thể hiện
được những chi phí thực sự lâu dài của biến đổi
- Có thể cung cấp đồng vị và hỗ trợ cho y
khí hậu. Hiện nay không có tín dụng nào được
học, công nghiệp và nông nghiệp.
đưa ra cho sự cung cấp điện đáng tin cậy, lâu dài,
Những thách thức của Chương trình phát 24/7 của năng lượng hạt nhân hoặc công nhận chi
triển hài hòa phí để tạo nguồn dự phòng cho các nguồn không
liên tục.
Với kinh nghiệm và kiến thức mà chúng
ta đã đạt được, ngành công nghiệp hạt nhân toàn - Nhiều rào cản về pháp quy, từ quá trình
cầu đang có một vị trí vững chắc để thực hiện mục cấp phép và các yêu cầu an toàn đa dạng của các
tiêu của Chương trình phát triển hài hòa. Đây là quốc gia đang hạn chế thương mại và đầu tư vào
một chương trình đầy tham vọng nhưng tốc độ năng lượng hạt nhân trên toàn cầu. Việc thiếu
xây dựng các lò phản ứng mới cũng sẽ không cao những tiêu chuẩn quốc tế đặt ra những gánh nặng
hơn mức đã từng đạt được trong lịch sử. không cần thiết đối với các hoạt động hạt nhân và
sự chậm trễ trong việc cấp giấy phép thiết kế mới
Tốc độ xây dựng để đạt được mục tiêu cản trở sự đổi mới.
1000 GWe công suất hạt nhân mới của Chương
trình phát triển hài hòa vào năm 2050 là: - Hệ thống năng lượng hiện tại không
xem xét an toàn từ một triển vọng xã hội toàn
- 10 GWe / năm giai đoạn 2016 - 2020 diện. Lợi ích về sức khoẻ và môi trường của năng
- 25 GWe / năm giai đoạn 2021 - 2025 lượng hạt nhân không được đánh giá một cách
công bằng với các nguồn năng lượng khác. Cuộc
- 33 GWe / năm giai đoạn 2026 - 2050 tranh luận hạt nhân hiện nay chỉ tập trung vào an
toàn hạt nhân, bỏ qua các yếu tố khác như kinh tế,
phát triển công nghiệp, nhu cầu xã hội, sức khoẻ
cộng đồng và môi trường.
Việc đạt được 1000 GWe công suất xây
dựng mới vào năm 2050 đòi hỏi sự nỗ lực hợp tác
của toàn bộ cộng đồng hạt nhân - từ ngành công
nghiệp đến các tổ chức nghiên cứu, các chính phủ
và các cơ quan pháp quy - nhằm tập trung vào
việc dỡ bỏ các rào cản thực sự đối với tăng trưởng
của năng lượng hạt nhân.
Để vượt qua được các thách thức đó,
Số 54 - Tháng 03/2018 29
- THÔNG TIN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ HẠT NHÂN
ngành công nghiệp hạt nhân toàn cầu và tất cả
các bên liên quan cần tìm cách giải pháp để thực
hiện một số yêu cầu sau:
- Thiết lập một sân chơi bình đẳng trong
các thị trường năng lượng nhằm tối ưu hóa các
nguồn năng lượng carbon thấp hiện có và thúc
đẩy đầu tư vào năng lượng sạch trong tương lai,
nơi mà năng lượng hạt nhân được đối xử trong
một cơ hội bình đẳng với các công nghệ carbon
thấp khác và được công nhận giá trị của nó là một
nguồn năng lượng carbon thấp đáng tin cậy và
linh hoạt.
- Đảm bảo các quy trình pháp quy hài hòa
nhằm thiết lập một chế độ cấp phép hạt nhân phù
hợp hơn, hiệu quả hơn và có thể dự báo được
trên quy mô quốc tế, nhằm tạo điều kiện tăng
trưởng đáng kể năng lượng hạt nhân mà không
ảnh hưởng đến an toàn và an ninh.
- Tạo ra một mô hình an toàn hiệu quả
hướng vào phúc lợi công cộng đích thực, trong
đó những lợi ích về sức khoẻ, môi trường và an
toàn của năng lượng hạt nhân được nhận thức và
đánh giá đúng đắn hơn khi so sánh với các nguồn
năng lượng khác.
Lê Doãn Phác
30 Số 54 - Tháng 03/2018
nguon tai.lieu . vn
