Xem mẫu
- CH NG 9. CÁC R I RO C A D ÁN
M C ÍCH
- Hi u ÿ c r i ro là gì và t m quan tr ng c a vi c qu n lý t t r i ro d án
- Hi u ÿ c qui trình qu n lý r i ro.
- Mô t quy trình phân tích và nh ng công c k thu t giúp nh n bi t nh ng r i ro d án
GI I THI U CHUNG
B n mu n tr thành m t Giám ÿ c d án CNTT gi i? S t n t i c a b n trong l nh v c ÿ y
bi n ÿ ng này th ng ph thu c vào kh n ng qu n lý r i ro. B n s ph i ÿ ng ÿ u v i các r i
ro nh công ngh thay ÿ i chóng m t, th tr ng nhân l c luôn bi n ÿ ng, nh ng gián ÿo n cung
ng ti m n ng t phía dây chuy n cung c p v n n i ti ng v nh ng v liên doanh và thu l i b t
ng . Nh ng ch d n trình bày ÿây không th khi n b n tr thành m t chuyên gia v qu n lý r i
ro nh ng s giúp b n tránh m c ph i nh ng sai l m chung nh t.
Trong ch ÿ này, chúng ta s h c cách ÿ nh l ng và thi t l p u tiên cho nh ng r i ro g n
li n v i d án.
a) T m Quan tr ng c a Qu n lý r i ro.
- Qu n lý r i ro d án là m t ngh thu t và k n ng nh n bi t khoa h c, là nhi m v , và s
ÿ i phó v i r i ro thông qua ho t ÿ ng c a m t d án và nh ng m c tiêu ÿòi h i quan
tr ng nh t c a d án.
- Qu n lý r i ro th ng không ÿ c chú ý trong các d án, nh ng nó l i giúp c i thi n ÿ c
s thành công c a d án trong vi c giúp ch n l a nh ng d án t t, xác ÿ nh ph m vi d
án, và phát tri n nh ng c tính có tính th c t .
- M t nghiên c u c a Ibbs và Kwak ch ra vi c qu n lý r i ro không khoa h c nh th nào,
ÿ c bi t là trong nh ng d án công ngh thông tin.
- Nghiên c u c a KPMG cho th y 55% các d án ÿ ng b ng sân bay không chú tr ng
trong vi c qu n lý r i ro.
b) Qui trình qu n lý r i ro.
Th nào là r i ro?
- M t t ÿi n ÿã ÿ nh ngh a v r i ro là “s m t mát ho c s b l m t c h i”
- R i ro d án liên quan t i s th u hi u nh ng v n ÿ ti m tàng phía tr c có th xu t
hi n trong d án mà chúng s c n tr s thành công c a d án.
M c ÿích c a vi c qu n lý r i ro d án là gi m t i thi u kh n ng r i ro trong khi ÿó
t ng t i ÿa nh ng c h i ti m n ng. Nh ng ti n trình chính bao g m:
- L p k h ach qu n lý r i ro: quy t ÿ nh ti p c n và ho ch ÿ nh nh ng công vi c qu n lý
r i ro cho d án nh th nào
- Nh n bi t r i ro: xác ÿ nh y u t r i ro nào nh h ng t i m t d án và tài li u v nh ng
ÿ c ÿi m c a chúng
152
- - Phân tích tính ch t r i ro: ÿ c ÿi m, phân tích r i ro, u tiên xem xét nh ng nh h ng
c a chúng t i m c tiêu c a d án
- Phân tích m c ÿ r i ro: xem xét kh n ng có th x y ra và h u qu c a nh ng r i ro
- K ho ch ÿ i phó r i ro: th c hi n nh ng b c ÿ cao nh ng c h i và c t gi m b t
nh ng m i ÿe do ÿáp ng nh ng m c tiêu c a d án
- Giám sát và ki m soát r i ro: giám sát r i ro ÿã n y sinh, nh n bi t r i ro m i, c t gi m r i
ro, và ÿánh giá hi u qu c a vi c c t gi m r i ro
N I DUNG
1. XÁC NH R I RO
- Nh n bi t r i ro
- Chi n l c qu n lý r i ro
- Xây d ng k ho ch qu n lý r i ro
a) Nh n bi t r i ro
- Thành viên trong d án nên xem xét các tài li u c a d án và n m ÿ c nguy c d n t i
r i ro t nhà tài tr c a công ty.
- M c ÿ chi ti t s thay ÿ i nh ng yêu c u c a d án.
B ng 9-1. Các câu h i c n ÿ c p trong k ho ch qu n lý r i ro.
- T i sao ÿi u quan tr ng là có/không tính r i ro này trong m c tiêu D án?
- Cái gì là r i ro ÿ c thù, và các k ho ch ng n ch n r i ro?
- R i ro này có th ng n ch n nh th nào?
- Nh ng ai là có trách nhi m v th c hi n k ho ch ng n ch n r i ro?
- Khi nào thì hi n ra các m c chính trong các ti p c n r i ro?
- C n nh ng tài nguyên gì, t i ÿâu ÿ ng n ch n r i ro?
M t s ph m trù r i ro khác giúp nh n bi t nh ng r i ro ti m tàng:
- R i ro th tr ng: S n ph m m i s h u ích cho công ty hay có th tiêu th nó các công
ty khác? Và li u ng i tiêu dùng có ch p nh n s n ph m hay d ch v ÿó không?
- R i ro tài chính: Li u công ty có ÿ ÿi u ki n ÿ th c hi n d án? Có ph i d án này là
cách t t nh t ÿ s d ng ngu n tài chính c a công ty?
- R i ro công ngh : Li u d án có kh thi v m t k thu t? Li u công ngh này có l i th i
tr c khi m t s n ph m ÿ c s n xu t?
Nh n bi t r i ro là quy trình n m b t nh ng gì không tho mãn ti m tàng t bên ngoài liên
quan t i m i d án. M t s công c và k thu t nh n bi t r i ro bao g m:
- Phát huy trí tu dân ch (Brainstorming).
- K thu t Delphi.
153
- - Ph ng v n (Interviewing)
- Phân tích M nh-Y u-Th i c -Nguy c (SWOT=Strong-Weak-Opportunity- Threats)
b) Chi n l c qu n lý r i ro
Trong h u h t các t ch c, ng i qu n lý d án th ng th y mình ho t ÿ ng trong môi
tr ng ÿ ng và qu n lý v i tài nguyên h n ch . S các r i ro, hay t n th t ti m n ng có th cao.
Nh ng t n th t này th ng có tác ÿ ng tiêu c c t i d án v th i gian l ch bi u, ngân sách, ch t
l ng hay t h p các l nh v c này. Ng i qu n lý d án mu n ng n ch n nh ng t n th t này mà
m t trong nh ng cách t t nh t ÿ làm ÿi u này là ki m soát r i ro.
Ki m soát r i ro bao g m vi c nh n di n các ho t ÿ ng và các ÿe d a ( Các s ki n không
mong mu n ) v i h . i u này ÿ c g i là phân tích r i ro. Ng i qu n lý d án ph i xác ÿ nh
xác su t xu t hi n ( nh th p, trung bình và cao) ÿ i v i nh ng ÿe d a này tác ÿ ng k thu t, v n
hành và kinh t lên t ch c, ÿi u này ÿ c g i là quá trình ÿánh giá r i ro. Ng i qu n lý d án có
th xác ÿ nh các bi n pháp c n ti n hành ÿ ng n c n ÿe d a ÿó kh i xu t hi n hay ÿ làm gi m
nh tác ÿ ng c a ÿe d a, ÿi u này ÿ c g i là qu n lý r i ro.
u ÿi m c a ki m soát r i ro có nhi u. B ng vi c nh n di n các ho t ÿ ng g ng và các ÿe
d a v i chúng, ng i qu n lý d án có th s a ÿ i l i các c l ng th i gian và chi phí t ng
ng. H có th t p trung n l c c a mình vào các ho t ÿ ng g ng ÿ ÿ m b o tác ÿ ng t i thi u
lên d án. H có th khái l c r i ro t ng th ÿ i v i d án. Và k t qu là t chu n b cho mình
ph ng án ÿ i phó v i t ng lai không ch c ch n. Cu i cùng, h có th dùng ki m soát r i ro ÿ
phát tri n các k ho ch d phòng tin c y, h u d ng.
Khi th c hi n ki m soát r i ro, b n nên khuy n khích s tham gia c a t t c nh ng ng i
tham d then ch t vào d án…Vi c ÿ a vào ÿ y ÿ và phù h p nh ng ng i có kh n ng t ng
ng v i s khác bi t gi a vi c ki m soát r i ro tin c y và vô d ng. Vi c thi u h có th có ngh a
là không xác ÿ nh các ho t ÿ ng g ng và nh ng ÿe d a t ng ng.
B n c ng nên xác ÿ nh các ho t ÿ ng quan tr ng nh t và r i nh n di n t t c các ÿe d a
ti m n ng cho nh ng ho t ÿ ng ÿó. Nh ng ho t ÿ ng này có th hay không th là nh ng ho t
ÿ ng trên ÿ ng g ng. Phân tích này có th làm cho ng i qu n lý d án ph i s a l i logic trong
l ch bi u ÿ ph n ánh t m quan tr ng c a m t ho t ÿ ng.
Ng i qu n lý d án nên dùng s nh t ký ki m soát r i ro, ÿ c v trong hình d i ÿây ÿ
ghi l i
Ho t ÿ ng t i h n
(ho t ÿ ng g ng)
Tác ÿ ng
Xác su t
ed a
Nh t ký ki m soát r i ro nên ÿ c dùng ÿ xây d ng k ho ch d phòng gi i quy t t ng ÿe
d a cho ho t ÿ ng G ng. Nh ng k ho ch này nên gi m b t hay kh b tác ÿ ng c a r i ro cho
m t ho t ÿ ng G ng.
154
- Ki m soát r i ro không kh b r i ro, nó ÿ n gi n giúp cho ng i qu n lý d án xác ÿ nh
r i ro quan tr ng nh t v i h u h t các ho t ÿ ng quan tr ng. Ng i qu n lý d án không bao gi
có th nh n di n ÿ c t t c các r i ro. V b n ch t, t t c m i ÿi u h có th làm gi m thi u s
l ng và tác ÿ ng c a r i ro.
M c ÿ ki m soát r i ro ph thu c r t nhi u vào kh i l ng công vi c, th i gian và n l c
mà ng i qu n lý d án s n lòng dành ra ÿ làm nó. H có th b ng p chìm trong các con s
th ng kê xác su t và tính toán tác ÿ ng tài chính c a t n th t. M c ÿ ki m soát r i ro nên ph
thu c vào quy mô và t m quan tr ng c a d án. Hi n nhiên d án càng l n và quan tr ng thì yêu
c u ng i qu n lý d án ki m soát r i ro ph i th t khoa h c.
B ng 9-2. B ng ÿánh giá r i ro theo hành ÿ ng
Ho t ÿ ng G ng ed a Tác ÿ ng (H,M,L) Xác su t
(1) (2) (3) (4)
(1) Tên c a nhi m v c n th c hi n
(2) Hành ÿ ng có th c n tr hay làm d ng ti n tri n c a nhi m v
(3) M c ÿ theo ÿó ÿe d a nh h ng t i nhi m v
Ng i qu n lý d án c ng nên s d ng danh sách ki m duy t ÿ ÿánh giá r i ro ÿ c nêu
hình d i ÿây. Danh sách ki m duy t có th tr giúp trong vi c nh n di n các r i ro cho d án c a
b n.
1. Nh n di n r i ro k ho ch, liên quan t i:
- Phát bi u v công vi c
- C u trúc phân vi c
- cl ng th i gian
- L p l ch bi u
- Xác ÿ nh s n ph m
- Qu n lý d án t ng
- K ho ch d án
- Vòng ÿ i
2. Nh n di n r i ro t ch c liên quan t i
- Phân b nhi m v
- Tuy n nhân viên
- Hu n luy n
- Ph n m m
- D li u
- cung c p
155
- - Ti n nghi
- S ÿ t ch c
- S tham d c a khách hàng
- H tr c a qu n lý cao c p
3. Nh n di n r i ro ki m soát liên quan t i
- K ho ch d phòng
- Theo dõi k ho ch so v i th c t
+ Chi phí
+ L ch bi u
+ Ch t l ng
- H p
+ Xét duy t hi n tr ng
+ Xét duy t ki m ÿi m
+ Nhân viên
- Ki m soát thay ÿ i
- Qu n lý c u hình
- m b o ch t l ng
- B ng chu n c t m c
4. Nh n di n r i ro k thu t liên quan t i
- Th t c ki m th
- Phát tri n chuy n giao theo vòng ÿ i nh :
+ Tài li u nghiên c u kh thi
+ Tài li u xác ÿ nh yêu c u
+ Tài li u phân tích các ph ng án
+ Tài li u ÿ c t ch c n ng
+ Tài li u thi t k s b
+ K ho ch ki m ch ng/ làm h p l
+ K ho ch thi t l p và cài ÿ t
- Ki m soát d li u
- Công c phát tri n
- K thu t phát tri n
- Tài li u ng i dùng
- Ch t l ng s n ph m
- Hu n luy n
- An ninh H th ng
- Tài li u v n hành
- Thi t k ÿ i v i
+ Ch ng trình
156
- + D li u
+ Th t c
+ An ninh
+ Tài li u
R i ro (Risk) là th c ÿo xác su t và h u qu c a vi c không ÿ t ÿ c m c tiêu d án.
Qu n lý r i ro (Risk Management) là m t k thu t qu n lý ÿ c dùng ÿ xác ÿ nh nh ng nhân t
r i ro, kh n ng x y ra và thi t h i ti m tàng. Chi phí cho ch ng trình ng n ng a r i ro th ng
ÿ c so sánh v i nh ng thi t h i d tính do r i ro gây ra nh m xác ÿ nh chi n l c qu n lý thích
h p. Chi n l c qu n lý r i ro bao g m:
- Xác ÿ nh r i ro
- Xác ÿ nh s l ng (Quantification) và tính ch t (Qualification) c a r i ro. Nh ng thông s
này s cho bi t kh n ng và m c ÿ nghiêm tr ng c a r i ro. ÿ nh l ng r i ro (Risk
Quantification) ng i ta th ng dùng ph n tr m, ÿ n v ti n t ho c th i gian. xác
ÿ nh tính ch t c a r i ro (Risk Qualification), ng i ta th ng dùng các ph ng pháp ÿ nh
tính.
- K ho ch phòng ng a (Risk Response), Là nh ng k thu t và ph ng pháp ÿ c xây
d ng ÿ giám sát nh m c nh báo s m v r i ro và h n ch ho c ki m soát r i ro.
c) Xây d ng k ho ch qu n lý r i ro
K ho ch r i ro bao g m k ho ch d phòng, k ho ch rút lui, qu d phòng :
- K ho ch d phòng (ÿ i phó nh ng b t ng ) là nh ng ho t ÿ ng xác ÿ nh tr c mà thành
viên c a d án s th c hi n n u m t s ki n r i ro xu t hi n
- K ho ch rút lui ÿ c th c hi n cho nh ng r i ro có tác ÿ ng l n t i nh ng yêu c u m c
tiêu c a d án
- Qu d phòng (b t ng ) hay ti n tr c p ÿ c gi b i nhà tài tr và có th dùng gi m nh
chi phí hay r i ro l ch bi u n u có nh ng s thay ÿ i v ph m vi hay ch t l ng.
Xây d ng k ho ch qu n lý r i ro bao g m m t s b c sau:
1. Xác ÿ nh chi n l c và ph ng pháp qu n lý r i ro b ng các ph ng pháp ÿ nh l ng và
ÿ nh tính, c ng nh các k ho ch x p lo i.
2. L p k ho ch d phòng b ng cách xác ÿ nh các ph ng pháp ÿ i phó và các chi n l c
gi m thi u, ÿ ng th i xây d ng m t b n k ho ch d a trên tình hu ng, tích h p các bi n
pháp ÿ i phó và các chi n l c gi m thi u thành m t t ng th toàn di n.
3. L p k ho ch qu n lý r i ro trên ÿ ng t i h n b ng cách xác ÿ nh b n ch t ÿ c tr ng và
t m quan tr ng c a các r i ro ÿ i v i ÿ ng t i h n.
4. nh ngh a các d u hi u r i ro làm d u hi u c nh báo s m khi có th và ÿ nh n bi t r i
ro.
5. Ch ÿ nh ng i ch u trách nhi m cho m t r i ro ho c m i ÿe d a nh t ÿ nh. nh ra nh ng
d u hi u r i ro mà h c n giám sát và các bi n pháp ÿ i phó mà h c n th c hi n.
6. L p qu d phòng r i ro (contingency reserve) nh m h tr cho k ho ch.
7. L p quy trình c p nh t k ho ch trong su t vòng ÿ i c a d án.
B ng 9-3 s ÿ c c p nh t trong quá trình theo dõi qu n lý d án. Có th m t s r i ro s
không còn nhi u nguy c n a và c ng s xu t hi n thêm các lo i r i ro khác.
157
- B ng 9-3. Theo dõi r i ro
Xác nh M c Ng i có Giá
Bi n
STT R i ro su t h ng t i ÿ c n trách ph i
pháp
x y ra thành b i chú ý nhi m tr
Giai ÿo n xác ÿ nh
1 Thi u chu n 6 4 24
2 Ch m phê duy t kinh phí 3 2 6
Giai ÿo n phân tích
3 Thi u chuyên gia 6 6 36
4 Không ph i h p t t 3 4 12
Không am hi u ng i
5 7 5 35
dùng
2. NH L NG R I RO
- B n ch t c a r i ro
- T l r i ro – thành công
- Phân tích ÿ nh tính
- Phân tích ÿ nh l ng
- Báo cáo nh h ng
- ánh giá r i ro
ánh giá r i ro là b c cu i cùng trong quá trình khám phá và phân tích. Trong ch ÿ này
b n s s d ng m t ma tr n r i ro ÿ xác ÿ nh và u tiên các r i ro c a d án.
B n là m t Giám ÿ c d án ÿang ÿ c s p x p vào h th ng th ÿi n t . Th t không may
cho b n là h th ng th c a b n ÿang cho Virus tràn ng p công ty c a mình. i n tho i bàn tr
giúp ÿang treo! Không ai trong m ng c a b n có th truy c p th ÿi n t , WEB hay th m chí máy
in trong m ng. B n ÿã t ng b m t Virus t n công và công vi c trong v n phòng c a b n t m
ng ng ho t ÿ ng làm cho c khách hàng và nhà qu n lý c p cao vô cùng t c gi n. i u gì x y ra?
N u b n ÿ t k ho ch cho k ch b n này thì b n có các chi n l c nh m gi i quy t các h ng hóc
trong khi thu x p các v n ÿ càng nhanh cang t t. B ng cách th c hi n ÿánh giá r i ro, b n có th
tránh b s h các tình hu ng không may.
a. B n ch t c a r i ro
R i ro không ki m soát ÿ c có th d n t i s th t b i c a d án. Theo m t nghiên c u vào
n m 1998 c a nhóm Gartner thì có t i 40% các d án CNTT ÿ c ÿ m nh n ho c th t b i, ho c
b t b . T t c các d án CNTT có ngân sách 6 tri u usd tr lên thì có t i 90% là th t b i. Theo
nghiên c u này thì s th t b i ÿ c xem là không có kh n ng th c hi n 90% tính n ng h a h n
v th i gian và ngân sách.
158
- Do ÿó, r i ro là th c ÿo tình tr ng không ch c ch n. Nó g m 3 thành ph n:
- B n thân s ki n r i ro
- Th c ÿo kh n ng có th mà s ki n r i ro ÿó x y ra.
- nh h ng hay tính nghiêm tr ng c a s ki n r i ro ÿó vào d án c a b n.
R i ro trong các d án CNTT: D án CNTT ÿ i m t v i m t vài y u t r i ro nh t ÿ nh
làm cho chúng d th t b i h n:
- T l r t l n các d án CNTT ch a t ng ÿ c th c hi n tr c ÿó, v y là ÿ i t ng v n s
kh i ÿ u nan th ng không ÿ c tính toán trong quy trình c l ng.
- Thi u nhóm chuyên gia CNTT nhi u kinh nghi m c n ÿ hoàn t t d án. ây th ng là
m t áp l c r t l n, ép bu c ban qu n lý d án.
- Công ngh s d ng nh nh ng nguyên v t li u xây d ng trong các d án CNTT r t d l i
th i nh m t nguyên t c chung là l i th i c sau 18 tháng.
- Nhi u d án CNTT l n ÿ c k t n i v i các quy trình nghi p v quan tr ng, do v y ÿòi
h i nh ng công vi c kh t khe h n nhi u n u nh các ho t ÿ ng b phá v .
- Quy t c qu n lý d án CNTT t ng ÿ i m i m và k t qu là ch a có nhi u kinh nghi m
phát tri n so v i các l nh v c khác nh xây d ng …
Hãy xem xét m t d án CNTT b h y b b i m t chu i các siêu th l n Canada. D án là
vi c thi hành SAP trên toàn qu c mang th ghi giá ti n 89 tri u usd. Do tr ng h p này là ÿi n
hình v i các d án ho ch ÿ nh ngu n l c doanh nghi p (ERP) nên vi c th c thi h th ng m i liên
k t ch t ch v i m t vài quy trình nghi p v chính. Khi h th ng m i ng ng ho t ÿ ng 5 ngày thì
nó s ÿ a các công ty và khách hàng vào tình tr ng xáo tr n hoàn toàn trong 2 tu n. Chi phí c a
d án, h u qu v m t tài chính t s xáo tr n nghi p v trong 5 ngày và s h h i ÿ n danh ti ng
c a công ty g n nh ch ng t tai h a cho t ch c
H u qu c a r i ro: Nh n th c v h u qu r i ro trong m t d án CNTT có th có tác
ÿ ng tàn phá lên công ty.
Ví d :
- Trong b n báo cáo ÿ u quý I n m 2001, ông Phillip Knight – Giám ÿ c ÿi u hành công ty
Nike ÿã cho các ÿ i t ng liên quan d án và các nhà phân tích bi t r ng s gi m sút 30%
ti n lãi là do d án qu n lý chu i cung c p tr giá 400 tri u usd th t b i.
- Randstad là m t công ty nhân s l n th ba trên th gi i ÿã nhìn th y ho t ÿ ng B c M
c a h t l i nhu n 46,2 tri u usd trong n a ÿ u n m 2000 cho t i thi t h i 42,7 tri u usd
trong n a ÿ u n m 2001. Lý do vi n d n trong báo cáo c a các ÿ i t ng liên quan d án
là vi c gi m ÿáng k trong tuy n d ng và l a ch n h i ÿ ng. Doanh thu t các h i ÿ ng
này ph thu c r t l n vào các ng d ng b ph n giao ti p khách hàng (Front office) không
còn ho t ÿ ng thích h p n a. D án CNTT ÿ thay th h th ng hi n nay v t quá ngân
sách hàng tri u usd và quá th i h n 12 tháng.
b. T l r i ro – Thành công
JP Morgan ÿ c ghi vào v i báo cáo “ Hãy ÿ i m t v i th c t , c b n kinh doanh khá h n
m t chút so v i ÿánh b c là ÿ c xã h i tôn tr ng và ÿ c h p pháp hóa”. N u ÿó là s th t thì
các d án CNTT ch ng t là m t d ng bài Poke có ti n ÿ t c c l n nguy hi m. Các công ty ch p
nh n r i ro cao, v n có cho các d án CNTT vì m t ho c 2 lý do: u tiên h th ng ch p nh n
r i ro b i vì h không hi u ÿ y ÿ nh ng th mà b n thân h ÿang theo. Th 2 là nh ng ng i ra
159
- quy t ÿ nh tin r ng thành công ti m n l n h n r i ro. Ngôn ng nghi p v có m t vài cách trình
bày m i quan h r i ro – thành công này.
T l r i ro – Thành công là m i quan h v m t toán h c ÿ t nh h ng tài chính c a
nh ng th t b i lên m t bên c a t s còn thành công v tài chính lên bên kia. Có m t vài cách khác
nhau ÿ trình bày khái ni m c b n này:
- Ch s hoàn v n ÿ u t (ROI). Bi n s ÿ u t th hi n v n mà nhà ÿ u t có th ph i ch u
r i ro trong khi ÿó bi n s ch s hoàn v n ÿ u t th hi n thành công mà nhà ÿ u t nh n
ÿ c. Ch s hoàn v n ÿ u t là t s gi a ÿ u t và k t qu ÿ c tính d i d ng ph n
tr m.
- Th i gian thu h i ÿ u t . L ng th i gian c n thi t ÿ thu h i l i v n ÿ u t d án không
tính ÿ n chi phí v n.
- T l hoàn v n n i t i (IRR). Phí chi t kh u làm cho giá tr hi n t i ròng (NPV) c a ti n
m t trong t ng lai tr l i b ng v i ÿ u t v n ban ÿ u.
- Dòng ti n m t ÿ c chi t kh u (DCF). Giá tr dòng ti n m t t ng lai c a ÿ u t ÿ c
chi t kh u ÿ tính giá tr c a ti n thu ÿ c qua th i gian.
- Giá tr hi n t i ròng (NPV), Giá tr hi n t i c a dòng ti n m t t ng lai c a ÿ u t tr ÿi
chi phí ÿ u t ban ÿ u.
c. Phân tích ÿ nh tính
Phân tích ÿ nh tính là hành ÿ ng li t kê các r i ro ti m n trong m t ma tr n r i ro và phân
chia chúng theo ÿi m s v kh n ng có th x y ra hay m c ÿ nghiêm tr ng. i m s v kh
n ng có th ÿ c xác l p ÿ ÿ c tr ng cho kh n ng có th x y ra mà m t r i ro ÿ c bi t có th
ÿ c tr ng cho h u qu hay nh h ng ti m n mà m t r i ro ÿ c bi t có th mang l i.
Tiêu chí ma tr n r i ro
xây d ng ma tr n r i ro b ng s , b n ph i phân chia m c ÿ nghiêm tr ng ÿ i v i r i ro.
B ng d i ÿây minh h a các tiêu chí ÿ i v i r i ro.
B ng 9-4. Tiêu chí ma tr n r i ro
M cÿ Tiêu chí
5 S xáo tr n d án.( i u này có ngh a là công ngh không ÿáp ng ÿ c các yêu
c u ch t l ng và h th ng s phá h y nghiêm tr ng ch c n ng nghi p v ch
ch t c a công vi c). Có th gây ra nguy hi m cho công vi c c a Giám ÿ c d án
4 Ngu n l c ph quan tr ng v th i gian và chi phí s ÿ c yêu c u ÿ hoàn t t d
án.Nhà tài tr s c n ÿi u khi n
3 D án s b ch m tr nh ng v n có th hoàn t t v i các ngu n l c ph v a ph i,
Giám ÿ c d án có th ÿi u khi n v i s tr giúp c a nhà tài tr
2 D án có th ÿ c hoàn t t v i các ngu n l c ph nh v th i gian hay chi phí.
Giám ÿ c d án có th ÿi u khi n
1 S b t ti n nh ( i u ÿó có ngh a là ngu n l c k n ng bên trong quan tr ng tr
nên không có giá tr nh ng ngu n l c k n ng bên ngoài có giá tr s n sàng v i
chi phí t ng ÿ ng. Giám ÿ c d án có th ÿi u khi n)
160
- B ng 9-5. trình bày m t ma trân r i ro m u dùng các tiêu chí cho vi c th c hi n m ng
không dây trong m t công ty vi n thông. L u ý r ng kh n ng ÿ c nhân lên là m c ÿ tr m
tr ng ÿ tính toàn b r i ro. Nhi u y u t ÿã ÿ c tính ÿ n khi phân chia kh n ng có th x y ra
ÿ i v i các s ki n r i ro. c bi t Giám ÿ c d án lo l ng các quy ÿ nh c a chính ph có th
ÿ c thông qua s h n ch kh n ng th c thi k ho ch d án c a t ch c. T ÿó anh ta ÿã xác ÿ nh
m t vài s l a ch n mà các công ty có th ti p t c nh các quy ÿ nh ÿ c thông qua. M c ÿ tr m
tr ng cho t s ÿó ÿ c ÿ t m c 2. M t khác Giám ÿ c d án lo l ng nh ng c tính anh ta ÿã
dùng trong vi c chu n b ngân sách có th không chính xác b i vì d án lo i này ch a t ng ÿ c
n l c th c hi n tr c ÿó trong công ty. Anh ta x p h ng m c ÿ tr m tr ng c a m c r i ro này là
5, t ÿó nó gây nguy hi m cho thành công toàn di n c a d án. K t qu r i ro cao nh t có giá tr là
5 trong ma tr n.
M c tr m T ng(Kh n ng X
R i ro Kh n ng
tr ng m c tr m tr ng)
Thi u hoàn toàn ngu n l c k n ng cho 2 4 8
d án
Gi m ngân sách d án do thay ÿ i các u 3 4 12
tiên c a công ty
Ch a quy t ÿ nh quy t c c a Chính ph v 4 2 8
yêu c u các ÿ c tính s n xu t ph
Các trang thi t b không còn giá tr do 1 4 4
th m h a t nhiên
Các s li u th ng kê ÿ c dùng trong c 3 5 15
tính kinh phí không ÿáng tin c y
Khách hàng không h p tác (ch m tr trong 2 2 4
công vi c xác ÿ nh yêu c u và nh n ph n
h i k p th i)
B ng 9-5. Ví d ma tr n r i ro
d. Phân tích ÿ nh l ng
Phân tích ÿ nh l ng là phân tích kh n ng có th x y ra m t r i ro c th và nh h ng c a
nó lên toàn b d án. Khi phân tích r i ro ÿ nh tính ÿ c th c hi n t t thì t ng kh n ng cho t t c
các r i ro có th cung c p s hi u bi t sâu s c ÿ i v i toàn b r i ro c a d án. Phân tích r i ro
ÿ nh l ng còn liên quan ÿ n ch ngh a hi n th c và các thành qu v chi phí, l ch trình và các
m c tiêu ch t l ng. Phân tích ÿ nh l ng có th th c hi n s d ng m t vài công c :
- Ph ng v n các ÿ i t ng liên quan d án và các chuyên gia v n i dung chuyên ngành ÿ
xác ÿ nh kh n ng h n ch r i ro.
- Dùng cây quy t ÿinh ÿ phân tích r i ro.
- Mô ph ng d án (xây d ng mô hình) ÿ xác ÿ nh các nguy c ÿ c bi t có th t ng tác
v i nhau nh th nào.
L c ÿ cây quy t ÿ nh: Dùng l c ÿ cây ÿ th c hi n các phân tích chi phí/l i nhu n
d a trên các kh n ng ph c t p khi c tính b ng ÿ ng ôla so v i giá tr th c t trong tr ng
h p d án CNTT. Nó cung c p m t c ch so sánh “táo v i cam” nh m làm n i b t r i ro và m c
161
- ÿ thành công khác nhau khi ÿi theo các nhánh trên cây. Ph ng án cho s li u c ÿoán t t nh t,
k t h p v i các ki n th c chuyên ngành s t ng c ng k t qu cho phân tích SWOT.
Ví d :
M t công ty cung ng nhân s qu c gia ra quy t ÿ nh mua gói ph n m m qu n lý tài
nguyên doanh nghi p (ERP) tr giá 10 tri u ÿôla ch a t ng ÿ c phát tri n t m t nhà cung c p
l n. B i vì h nh n ÿ c tri t kh u 3 tri u ÿôla so v i gói c c phát tri n hoàn toàn tr giá 10
tri u ÿôla t m t nhà cung c p nh h n s không tri t kh u ph n m m c a h . M t n m sau, công
ty cung ng nhân s ÿã m t doanh thu 95 tri u ÿôla b i vì h ÿã thay ÿ i mô hình nghi p v c a
mình ÿ áp d ng ph n m m m i nh ng ph i m t thêm 1 n m n a ÿ b sung và hoàn thi n cho
ph n m m này. Nhà cung c p mà h ÿã mua có ti ng x u trong ngành là ch m ch giao hàng,
th ng l i h n. N u h th c hi n m t phân tích cây th c t xem xét chi phí c h i khi không có
ph n m m, h s có m t ch d n ch c ch n r ng gi a ti t ki m 3 tri u ÿôla và t n th t doanh thu
ÿáng k c nào, trong tr ng h p này là 92 tri u ÿôla trong m t n m.
Hình 9-2. trình bày m t phân tích l c ÿ cây mua s m m i so v i xây d ng c ÿi n. Hai
tiêu chí quy t ÿ nh ÿ c s d ng là l i nhu n thu ÿ c và l ch trình (l i nhu n dòng ti n m t hay
chi phí c h i). Các giá tr t l ph n tr m có th x y ra trình bày các con s d a trên phân tích và
ngành nghi p v .
nh ngh a quy t Nút quy t ÿ nh Nút c h i Giá tr ÿ ng
ÿ nh dòng
(Tên quy t ÿ nh) (Chí phí quy t (Kh n ng và s (Kh n ng l i
ÿ nh) th ng ph t) nhu n chi phí)
Hình 9-2. l c ÿ cây mua s m m i so v i xây d ng
162
- e. Báo cáo nh h ng
B ng vi c cho ÿi m kh n ng và m c ÿ tr m tr ng, phân tích r i ro ÿ nh tính r t h u ích
trong vi c u tiên các ngu n l c qu n lý r i ro h n ch . Phân tích ÿ nh l ng t t có th thúc ÿ y
kh n ng có th x y ra và các s li u th ng kê cho phép nhìn nh n sâu s c v xu h ng r i ro cho
d án t ng th . u ra c a phân tích ÿinh l ng t p trung vào ÿánh giá m c ÿ nh h ng lên d
án. C hai ph ng pháp này r t ÿáng giá thì c hai v n ÿ này ÿ u thi u cách ti p c n th ng, tr c
ti p th ng c n khi truy n ÿ t tính xác th c c a r i ro d án ÿ i v i nhà tài tr và các ÿ i t ng
liên quan d án. Các báo cáo nh h ng ph c v cho m c ÿích này.
Trong m t cu c ÿi u tra vào n m 2000 c a qu n lý ÿi u hanh gi a ch c n ng nh m t nhà
tài tr d án thì có t i 84% c m th y rõ ràng l i nhu n t d án ÿã b phóng ÿ i lên và các r i ro
d án ch a b công khai hoàn toàn.
Báo cáo nh h ng là tài li u công khai r i ro chi ti t cho các nhà t i tr và các ÿ i t ng
liên quan d án. M t báo cáo nh h ng không c n phác th o kh n ng có th x y ra, c ng không
ph i n l c ÿ ÿ a ra các chi n l c qu n lý r i ro. Thay vào ÿó m c ÿích duy nh t c a nó là công
khai chi ti t nh ng ÿi u ch c ch n s x y ra n u nh m t r i ro c th ÿ c th y r t rõ. Báo cáo
nh h ng t t c n ph i có m t s thành ph n chính:
- M t danh sách các r i ro ÿ c bi t ÿ c xác ÿ nh cho d án ÿang ÿ c nói t i
- M t báo cáo chi ti t ph n liên quan t i s phân chia hay h u qu n u các r i ro này ÿ c
th y rõ
- N u thích h p thì có m t danh sách chi phí c h i n u nh không làm gì c
- M t v trí cho các nhà tài tr và các ÿ i t ng liên quan d án ký k t hoàn t t nh ng ÿi u
mà h hi u bi t hoàn toàn các r i ro liên quan
S t ng t :
Theo nhi u cách, m t báo cáo nh h ng gi ng nh gi y hu b xác nh n b n ÿã ký tr c
khi làm ph u thu t. Bác s hay y tá ÿánh giá nh ng bi n ch ng ti m n b n có th g p nh m t
k t qu th t c. S phân chia các bi n ch ng ÿ c phác th o rõ ràng và sau ÿó b n ÿ c ÿ a cho
m t c h i ÿ h i b t k câu h i nào mà b n có v th t c ÿó. M t khi b n ÿã ÿ c thôgn báo ÿ y
ÿ , n u nh b n s n sàng ch p nh n r i ro thì b n ký vào gi y t b coi nh s ch p thu n c a
b n. Báo cáo nh h ng ph c v m c ÿích t ng t , cho phép qu n lý c p cao ÿem l i s ng h
có hi u bi t cho d án ÿi lên.
Ví d :
M t hãng k thu t gi i thi u m t d án ng d ng các d ch v chuyên nghi p (PSA). D án
s chi phí kho ng 1.5 tri u USD và m t 12 tháng ÿ hoàn t t. Các phân tích r i ro ÿ nh tính và
ÿ nh l ng ÿã ÿ c hoàn t t v k ho ch r i ro ÿang trong quá trình ÿi ÿ n hoàn t t. Hình 9-3. là
m t ví d minh ho nh ng gì m t báo cáo nh h ng có th có.
B N GHI NH - Báo cáo nh h ng - D án PSA
1.R i ro nghiêm tr ng nh t là s xáo tr n c a quy trình qu ng cáo.
2. S xáo tr n quy trình qu ng cáo ch c ch n s d n ÿ n s gi m b t t m th i 50% dòng
ti n m t.
Lo i xáo tr n dòng ti n m t này s ÿ t áp l c r t l n lên v n d tr hi n nay c a công ty.
163
- Hi n t i ch có ti n m t d tr tr i ra 30 ngày ho t ÿ ng biình th ng. Dòng tín d ng hi n
t i tính ÿ n v n v n hành thêm 60 ngày nh ng vi c s d ng nó s thêm các chi phí lãi su t ÿáng
k cho l và lãi ch a ÿ c l p k ho ch trong b t k d ÿoán ngân sách nào. Ch c ch n là n u
chi phí lãi su t ch a ÿ c l p k ho ch này ph i ch u thì l i nhu nho t ÿ ng ròng cho n m s
gi m kho ng 5% ÿ n 7%.
Giám ÿ c ho t ÿ ng Giám ÿ c CNTT
(COO) (CIO)
Giám ÿ c tài chính
(CFO)
Hình 9-3. Báo cáo nh h ng.
f. ánh giá r i ro
ánh giá r i ro k t h p v i m t d án công ngh thông tin c th là m t ho t ÿ ng ph c t p
l i d ng nhi u ÿi m tham kh o và ng d ng c a nhi u k thu t.
- Nh dùng các t l r i ro – thành công khác nhau ÿ hi u bi t m c tiêu.
- Làm vi c v i các chuyên gia v n i dung chuyên ngành và các ÿ i t ng liên quan d án
ÿ xác ÿ nh các r i ro d án và r i ro nghi p v ti m n k t h p v i d án.
- Các ngu n l c qu n lý r i ro s ÿ c h n ch , vì v y ph i áp d ng chúng d a trên phân
tích ÿ nh tính c a b n.
- Xác ÿ nh các d u hi u r i ro khi m t r i ro ÿ c nh n th y rõ hay s c ch u ÿ ng r i ro c a
t ch cb v t quá.
- Phân công ng i ch u trách nhi m r i ro cho m i hay ÿe do c th và xác ÿ nh các d u
hi u r i ro ÿ giám sát.
- Nh dùng các báo cáo nh h ng nh báo cáo k t qu d án ÿ gi i thích rõ ràng các r i
ro nghi p v c a m t d án công ngh thông tin.
3. GI M THI U R I RO (K HO CH I PHÓ R I RO)
- Các bi n pháp ÿ i phó
- K ho ch d phòng
Sau khi nh n bi t m c ÿ r i ro, b n ph i quy t ÿ nh ÿ i phó nh th nào. Ta có 4 chi n
l c chính:
- Tránh r i ro: lo i tr m t các rõ ràng m i ÿe d a hay r i ro, th ng lo i tr nguyên nhân
- Ch p nh n r i ro: ch p nh n k t qu n u r i ro x y ra
- Thuyên chuy n r i ro: luân phiên h u qu r i ro và giao trách ni m qu n lý cho bên th ba
- Gi m nh r i ro: vi c gi m b t nh h ng m t s ki n r i ro b ng vi c c t gi m nh ng gì
có th khi s c x y ra.
164
- a) Các bi n pháp ÿ i phó
Bi n pháp ÿ i phó(countermeasure) là m t hành ÿ ng phòng ng a do ÿ i d án l a ch n
nh m lo i b ho c trung hoà m t r i ro.Các bi n pháp phòng ng a là m t ph ng pháp t n công
tích c c nh m ng n ng a x y ra.
Ví d : t m t ng n h i ÿ ng trên m t b bi n ÿ y ÿá là m t bi n pháp ÿ i phó vì nó giúp
cho tàu thuy n tránh ÿ c nh ng t ng ÿá ti m n nguy hi m nh t ÿ nh.
Gi m thi u (mitigation) là m t hành ÿ ng ÿ c th c hi n nh m gi m thi u tác ÿ ng c a
m t r i ro khi nó x y ra.Gi m thi u là ph n ng nh t nhanh nhay sau khi r i ro x y ra.
Ví d : t nh ng túi khí trong ô tô là m t ví d v gi m thi u,vì chúng ÿ c thi t k ÿ
ph n ng ngay l p t c nh m gi m thi u th ng tích-r i ro-khi có tai n n. Thu t ng gi m thi u
ÿôi khi ÿ c dùng v i ý ngh a c a các bi n pháp ÿ i phó và gi m thi u.
b) K ho ch d phòng (Contingency Planning)
L p k ho ch d phòng bao g m d ÿoán các ÿáp ng v i hoàn c nh có th gây tác ÿ ng
tiêu c c lên d án.Ti n trình này yêu c u ng i qu n lý d án xác ÿ nh các b c c n thi t ÿ v t
qua nh ng v n ÿ ÿã d ki n.
Trong ch ng m c nào ÿó, các k ho ch d phòng có th ÿ c th c hi n thông qua phân tích
r i ro. V i m i r i ro ÿã nh n di n,ng i qu n lý d án ÿ a ra m t mô t , xác su t xu t hi n (nh
th p, v a, hay cao), tác ÿ ng(nh th p, v a, hay cao) và ÿáp ng thích h p.
M t xem xét quan tr ng cho vi c xây d ng các k ho ch d phòng là có ÿ c s h tr t
m i ng i tham d b nh h ng b i tình hu ng này. S ch p thu n này là c n thi t k ÿ làm cho
d án ti n lên.Thi u s ch p thu n ÿó có th gây ra vi c th c hi n k ho ch d phòng b ch m tr .
V i nh ng hoàn c nh không th d ki n tr c ÿ c mà l i không ÿ c bao quát trong b n
k ho ch d phòng, ng i qu n lý d án có th xây d ng m t s nh t kí kho n m c hành ÿ ng
gi ng nh ÿ c nêu trong B ng 9-6. S nh t kí kho n m c hành ÿ ng nên ch a các c t ÿ ghi l i
nh ng ÿi u sau:
B ng 9-6. S nh t ký
Mô t u tiên Ng i ch u trách nhi m Ngày gi i quy t
[1] [2] [3] [4]
[1] T o ra l i thu t v v n ÿ hay bi n c
[2] Xác ÿ nh t m quan tr ng c a v n ÿ hay bi n c
[3] nh danh cá nhân gi i quýêt v n ÿ hay bi n c
[4] Xác ÿ nh th i gian khi v n ÿ ÿã ÿ c hay s ÿ c gi i qu t.
Ng i qu n lý d án có th xét duy t s nh t kí kho n m c hành ÿ ng trong các cu c h p
v hi n tr ng,v n cung c p m t c h i lí t ng ÿ b sung thêm các ô m i vào s nh t kí kho n
m c hành ÿ ng.
K ho ch d phòng (continggency Planning) là m t k thu t qu n lý ÿ c dùng ÿ xác ÿ nh
c th nh ng hành ÿ ng mà ÿ i d án c n th c hi n ÿ x lý nh ng r i ro trong d án nh m ÿ t
ÿ c thành công cho d án.K ho ch d phòng bao g m c các chi n l c gi m thi u và các bi n
pháp ÿ i phó.
Ví d :
165
- M t giám ÿ d án khi b t tay vào m t d án phát tri n Web ÿã ÿ ra m t kho n chi phí d
phòng trong ngân sách cho nh ng chi phí tài nguyên phát sinh,chu n b ph ng pháp s p x p l ch
trình thay th ,các bi n pháp ph n ng nhanh v i tình tr ng kh n c p nh m gi m nh h ng c a
nh ng thi u h t k n ng ti m n.Anh ta ÿã tính toán các kho n n ti m tàng n u d án v t quá
chi phí và l ch trình,ÿ ng th i xây d ng m t b n k ho ch d phòng v i nhà tài tr .
Có th có nh ng tranh lu n gay g t v vi c qu n lý qu d phòng (contingency fund), t
ph ng pháp “kho n ti n l n” (big pot) ÿ chi tiêu cho các r i ro ÿ vi c t ng ph n ti n phân b
cho các công vi c d a trên nh ng r i ro t ng ng c a chúng.
Nhi u ng i th ng nh m l n gi a r i ro kinh doanh v i r i ro trong d án,và các d an
CNTT không tránh kh i s nh m l n này.C n ghi nh r ng r i ro trong d án là r i ro ÿ i v i b n
thân d án.Tính bi n ÿ ng và t c ÿ c a th tr ng CNTT khi n cho vi c ho ch ÿ nh m t d án
kéo dài 3 n m g n nh không th .Nh ng r i ro ÿi kèm v i các d án CNTT th ng r t ÿa d ng và
khá ph c t p.
Xây d ng k ho ch qu n lý r i ro bao g m m t s b c, trong ÿó m t vài b c ÿã ÿ c
gi i nh ng ph n tr c trong bài này:
1. Xác ÿ nh chi n l c và ph ng pháp qu n lý r i ro dùng trong vi c ÿ nh ngh a các
ph ng pháp ÿ nh h ng và ÿ nh tính, c ng nh các k ho ch x p lo i.
2. L p k ho ch d phòng b ng cách xác ÿ nh các ph ong pháp ÿ i phó và các chi n l c
gi m thi u, ÿ ng th i xây d ng m t b n k ho ch d a trên tình
4. KI M SOÁT R I RO
- Giám sát và ki m soát r i ro liên quan t i vi c hi u bi t tình tr ng c a chúng
- Ki m soát r i ro liên quan ÿ n vi c th c hi n k ho ch qu n lý r i ro khi chúng x y ra
- K t qu chính c a vi c giám sát và ki m soát r i ro là ÿi u ch nh ho t ÿ ng, yêu c u thay
ÿ i d án, c p nh t nh ng k ho ch m i
- Ki m soát ÿ i phó r i ro liên quan ÿ n vi c ch p hành nh ng quy trình qu n lý r i ro và
k ho ch r i ro ÿ ÿ i phó v i nh ng s ki n r i ro.
- R i ro ph i ÿ c ki m soát c b n theo ÿ c ÿi m t ng giai ÿo n c th , có s quy t ÿ nh
ÿ i v i nh ng r i ro và có chi n l c làm gi m nh r i ro
TÓM T T N I DUNG CH NG
Trong bài này, b n ÿã ÿ c trang b các ki n th c c b n v b n ch t c a r i ro và quy trình
qu n lý r i ro trong các d án nh :
1. Xác ÿ nh r i ro
- Nh n bi t r i ro
- Chi n l c qu n lý r i ro
- Xây d ng k ho ch qu n lý r i ro
2. nh l ng r i ro
- B n ch t c a r i ro
- T l r i ro – thành công
- Phân tích ÿ nh tính
- Phân tích ÿ nh l ng
166
- - Báo cáo nh h ng
- ánh giá r i ro
3. Gi m thi u r i ro
- Các bi n pháp ÿ i phó
- K ho ch d phòng
4. Ki m soát r i ro
BÀI T P K T THÚC CH NG
1. Giám ÿ c d án u tiên r i ro nh th nào?
A. B ng nh h ng v tài chính.
B. B ng nh h ng ÿ ng th i gian.
C. B ng toàn b nh h ng lên d án.
D. B ng các u tiên v th c thi.
2. Ph n ng v i s ki n r i ro không ÿ c xác ÿ nh tr c v vi c x y ra c a nó ÿ c g i là:
A. Ph n ng gi m thi u r i ro.
B. Ph n ng nhanh.
C. Ph n ng ho t ÿ ng hi u ch nh.
D. Ph n ng d phòng.
3. K thu t nào sau ÿây ÿ c dùng ÿ theo dõi r i ro d án?
A. Ma tr n xác su t và nh h ng.
B. Bi u ÿ Pareto.
C. Bi u ÿ R.
D. Phân tích PERT (K thu t duy t và ÿánh giá d án).
4. Trong su t giai ÿo n xây d ng d án, ÿ i d án ÿã xác ÿ nh s l ng r i ro có th nh
h ng t i ch t l ng c a k t qu . Tr c khi xây d ng k ho ch ph n ng r i ro, ÿ i d án nên:
A. Không ÿ ý ÿ n các r i ro b t k không n m trên ÿ ng t i h n.
B. Li t kê t t c các ràng bu c c a d án.
C. Phân tích kh n ng m i r i ro có th x y ra và nh h ng ti m n c a t ng r i ro.
D. S d ng ph ng pháp lu n k thu t duy t và ÿánh giá ch ng trình ÿ u tiên r i
ro.
5. Chi n l c ph n ng r i ro nh m làm gi m kh n ng hay nh h ng c a nh ng s ki n
r i ro b t l i t i ng ng c a ch p thu n ÿ c g i là:
A. Tránh r i ro.
B. Chuy n giao r i ro.
C. Gi m thi u r i ro.
D. Ch p thu n r i ro.
6. Ph ng pháp thích h p nh t ÿ quy t ÿ nh li u r i ro xác ÿ nh có ÿ c c th hoá hay
không là gì?
A. Xây d ng k ho ch qu n lý r i ro.
167
- B. Dùng phân tích ÿ nh y c m.
C. Xác ÿ nh xem li u d u hi u r i ro có ÿ t ÿ c hay không.
D. Duy t s ghi v n ÿ .
7. B n là giám ÿ c m t d án ÿã b t ÿ u cách ÿây 4 tháng. D án ÿã ÿ c b o v kho ng
m t n m b i phó ch t ch b ph n nh ng vi c qu n lý tài chính và trách nhi m c a nhà tài tr ÿã
ÿ c giao phó cho m t trong nh ng tr ng b ph n. M t vài giám ÿ c khác c ng n m trong danh
sách phê chu n các tài li u d án chính. Tài li u d án ban ÿ u ÿã ÿ c hoàn t t và phê duy t và
d án n m trong l ch trình. Các yêu c u ÿã ÿ c xác ÿ nh, l p tài li u và ÿ trình ÿ ÿ c s ch p
thu n trách nhi m c a nhà tài tr . Nh ng phê duy t theo yêu c u ÿã nh n ÿ c vào cu i ngày
ÿ c phân b theo vòng phê duy t. Tuy nhiên phê duy t c a m t giám ÿ c ph thu c vào vi c
thêm ba yêu c u quan tr ng. Các yêu c u này không l ng tr c ÿ c trong ph m vi d án ban
ÿ u c ng không ph i chúng ÿ c khám phá trong su t giai ÿo n phân tích yêu c u. R i ro nào b n
ch c ch n c n ph i chú tr ng nh t?
A. Thay ÿ i ph m vi d án.
B. M t s h tr c a nhà tài tr .
C. Thay ÿ i ngân qu d án.
D. Thay ÿ i l ch trình d án.
8. Hai k t qu có th x y ra ÿ i v i k ho ch d án khi kinh phí b t bu c ÿ c xác l p th p
là gì? (Ch n hai ÿáp án)
A. D án b hu b .
B. L ch trình d án t ng lên.
C. L ch trình d án gi m xu ng.
D. Tính n ng d án gi m xu ng.
E. Ch t l ng d án gi m xu ng.
9. i phó các m i ÿe do r i ro thông th ng r i vào ba lo i nào? (Ch n 3)
A. Ph nh n
B. Gi m thi u
C. Tránh kh i
D. Ch p thu n
E. C h i
10. M t công ty quy t ÿ nh không c nh tranh trong m t gói th u. Lý do ÿ c giám ÿ c ÿ a
ra là c h i hoàn t t d án trong khung th i gian d ÿ nh là r t mong manh. ây là chi n l c gi i
quy t r i ro nào?
A. Ch p thu n r i ro.
B. Tránh r i ro.
C. Chuy n giao r i ro.
D. Gi m thi u r i ro.
168
nguon tai.lieu . vn
