Xem mẫu
Kinh nghiïåm - thûåc tiïîn
CHÑNH PHUÃ ÀIÏÅN TÛÃ ÚÃ VIÏÅT N
CÚ HÖÅI
AÂ THAÁCH
V
THÛÁC TRONG THÚÂ
ThS. NGUYÏÎN THANH BÒNH*
C
hñnh phuã luön àoáng vai troâ cûåc kyâ quan troång töëc àöå xûã lyá caác thuã tuåc haânh chñnh nhanh hún rêët
trong cöng cuöåc kinh tïë kinh tïë - xaä höåi cuãa nhiïìu lêìn.
möåt quöëc gia. Nhûng laâm thïë naâo àïí böå maáy
CPÀT cho pheáp cöng dên coá thïí truy cêåp túái caác
Chñnh phuã hoaåt àöång hiïåu quaã vaâ ñt töën keám nhêët?thuã tuåc haânh chñnh laâ thöng qua phûúng tiïån àiïån
Cêu traã lúâi àûúåc nhiïìu ngûúâi taán thaânh laâ phaát triïíntûã, vñ duå nhû: Internet, àiïån thoaåi di àöång, truyïìn
Chñnh phuã àiïån tûã.
hònh tûúng taác.
Hiïån giúái chuyïn mön vêîn chûa coá möåt àõnh
CPÀT giuáp cho caác doanh nghiïåp laâm viïåc vúái
nghôa thöëng nhêët vïì Chñnh phuã àiïån tûã (CPÀT), chñnh phuã möåt caách dïî daâng búãi moåi thuã tuåc àïìu
nhûng nhòn chung loaåi hònh naây coá möåt söë àùåc àiïím àûúåc hiïíu, hûúáng dêîn vaâ möîi bûúác cöng viïåc àïìu
nhû: Chñnh phuã àiïån tûã laâ Chñnh phuã sûã duång cöng àûúåc àaãm baão thûåc hiïån töët, tin cêåy. Moåi thöng tin
nghïå thöng tin (CNTT) vaâ viïîn thöng àïí tûå àöång kinh tïë maâ chñnh phuã coá àïìu àûúåc cung cêëp àêìy àuã
hoaá vaâ triïín khai caác thuã tuåc haânh chñnh (TTHC), cho caác doanh nghiïåp àïí hoaåt àöång hiïåu quaã hún.
cho pheáp cöng dên truy cêåp caác thuã tuåc haânh chñnh
Cöng cuöåc toaân cêìu hoaá àang keáo caác quöëc gia
(TTHC) thöng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã nhû
trïn thïë giúái laåi gêìn nhau hún, nhûng cuâng vúái àoá
internet, àiïån thoaåi di àöång, truyïìn hònh tûúng taác.
tñnh caånh tranh cuäng cao hún. Trong böëi caãnh quaá
Chñnh phuã laâm viïåc vúái ngûúâi dên 24/24 giúâ, 7 ngaây/ trònh toaân cêìu hoaá àang diïîn ra ngaây caâng maånh
tuêìn, ngûúâi dên coá thïí thuå hûúãng dõch vuå cöng duâ meä, caác chñnh phuã phaãi tòm caách giuáp àúä cöng dên
hoå úã bêët cûá àêu.
vaâ doanh nghiïåp caånh tranh trong möi trûúâng toaân
Caác muåc tiïu cuãa CPÀT
cêìu hoaá. Nïëu vêîn töìn taåi dûúái hònh thûác truyïìn thöëng,
CPÀT laâ phûúng tiïån àïí hoaân thaânh nhûäng muåc chñnh phuã seä gùåp rêët nhiïìu khoá khùn khi thûåc hiïån
tiïu lúán lao trïn cuãa xaä höåi, nhûäng muåc tiïu khöng vai troâ cuãa mònh. CPÀT ra àúâi coá thïí seä dïî daâng àaáp
chó dûâng laåi úã tñnh hiïåu quaã cuãa caác thuã tuåc cuãa
ûáng yïu cêìu cuãa toaân cêìu hoaá bùçng caách aáp duång
chñnh phuã maâ coân laâ caãi caách vaâ phaát triïín toaân diïån.
cöng nghïå hiïån àaåi, ruát ngùæn khöng gian vaâ tiïët kiïåm
Caác muåc tiïu cuå thïí laâ:
thúâi gian, taåo khaã nùng kiïím soaát caác “ruãi ro toaân
- Nêng cao nùng suêët vaâ tñnh hiïåu quaã cuãa caác cú cêìu” möåt caách hiïåu quaã.
quan chñnh phuã.
Do vêåy, trong thúâi gian qua, caác quöëc gia àïìu cöë
- Tùng cûúâng sûå àiïìu haânh coá hiïåu quaã cuãa chñnh gùæng àêìu tû xêy dûång CPÀT. Xêy dûång CPÀT úã
phuã vaâ sûå tham gia röång raäi cuãa ngûúâi dên.
Viïåt Nam laâ möåt yïu cêìu cêëp thiïët, noá laâ möåt phêìn
- Khaách haâng trûåc tuyïën, khöng phaãi xïëp haâng quan troång trong tiïën trònh caãi caách nïìn haânh chñnh
- Taåo möi trûúâng kinh doanh töët hún.
quöëc gia.
- Nêng cao chêët lûúång cuöåc söëng cho caác cöång
Viïåc triïín khai Chñnh phuã àiïån tûã àûúåc chia laâm
àöìng vuâng sêu vuâng xa
3 cêëp:
Lúåi ñch cuãa CPÀT
- Cêëp thûá nhêët laâ Chñnh phuã àiïån tûã duâng àïí
CPÀT laâ chñnh phuã àaãm baão àûúåc cung cêëp àêìy cung cêëp thöng tin. Àêy laâ bûúác khúãi àêìu cuãa Chñnh
àuã thöng tin cêìn thiïët vaâ àuáng luác cho viïåc ra quyïët phuã àiïån tûã thöng qua viïåc àûa caác thöng tin cuãa
àõnh. CPÀT lyá tûúãng laâ möåt chñnh phuã cung cêëp àêìy Chñnh phuã lïn maång nhû caác luêåt vaâ vùn baãn dûúái
àuã thöng tin, àuáng thúâi àiïím cho nhûäng ngûúâi quyïët luêåt, caác chñnh saách, baáo caáo...
àõnh, àoá laâ lúåi thïë lúán nhêët cuãa CNTT.
- Cêëp àöå thûá hai laâ tûúng taác hai chiïìu. Chñnh
CPÀT sûã duång CNTT àïí tûå àöång hoaá caác thuã tuåcphuã duâng internet àïí cung cêëp caác mêîu maâ ngûúâi
haânh chñnh cuãa chñnh phuã, aáp duång CNTT vaâo caác
quy trònh quaãn lyá, hoaåt àöång cuãa chñnh phuã do vêåy* Trûúâng Àaåi hoåc Cöng àoaân
60 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 3 thaáng 1/2016
Kinh nghiïåm - thûåc tiïîn
sûã duång coá thïí gûãi yá kiïën phaãn höìi vïì caác chñnhàöíi. Internet úã Viïåt Nam chñnh thûác tûâ nùm1997,
saách, dûå aán cuãa nhaâ nûúác, kïët nöëi cöng dên thöng àïën nay múái coá khoaãng 30 triïåu ngûúâi duâng Internet.
qua caác diïîn àaân trûåc tuyïën vaâ caác phaãn höìi kïët quaã Vò vêåy, Internet àûúåc coi laâ khêu àöåt phaá, phêën àêëu
cöng khai...
àaåt vaâ vûúåt chó tiïu àïì ra, triïín khai nöëi maång àïën
- Cêëp cuöëi cuâng laâ thûåc hiïån caác dõch vuå cöngmoåi cú súã àaâo taåo, nghiïn cûáu, túái caác böå, ngaânh, cú
trûåc tuyïën. ÚÃ cêëp àöå naây, caác dõch vuå cuãa Chñnh phuã
quan cêëp huyïån.
coá thïí àûúåc cung cêëp trûåc tuyïën thöng qua caác àiïím
- Cöng nghïå àiïån tûã (CNÀT): Haå têìng CNÀT giuáp
giao dõch àiïån tûã.
cho viïåc chuã àöång saãn xuêët caác linh kiïån, phuå kiïån vaâ
ÚÃ Viïåt Nam, chñnh phuã àang coá nhûäng bûúác quan thiïët bõ cêìn thiïët cho CNTT, viïîn thöng, Internet.
troång àïí tiïën túái CPÀT. Àaä coá nhiïìu cöng viïåc àang
- Tiïu chuêín cöng nghïå: Muöën höåi nhêåp àûúåc vúái
àûúåc triïín khai vïì mùåt luêåt phaáp nhùçm höî trúå cho thïë giúái, möåt mùåt cêìn xêy dûång caác chuêín quöëc gia,
hoaåt àöång cuãa CPÀT vaâ thûúng maåi àiïån tûã. Möåt mùåt khaác cêìn thûâa nhêån vaâ aáp duång caác chuêín cuãa
trong söë àoá laâ Luêåt giao dõch àiïån tûã, àêy laâ nïìn thïë giúái. Muöën aáp duång vaâ phaát triïín CPÀT cuäng
taãng cho têët caã caác giao dõch àiïån tûã trong khu vûåc vêåy, cêìn tuên thuã caác chuêín trong viïåc thanh toaán,
tû nhên vaâ nhaâ nûúác.
vêån chuyïín, haãi quan, taâi chñnh, trao àöíi dûä liïåu àiïån
Thaáng 1/2006, Thuã Tûúáng àaä khai trûúng trang
tûã, trong khu vûåc toaân cêìu.
web chñnh phuã vaâ kïnh thöng tin daânh cho chñnh phuã
Cú súã haå têìng nhên lûåc
(www.vietnam.gov.vn vaâ www.chinhphu.vn). Möåt
Caác thaânh viïn tham gia CPÀT cêìn coá kiïën thûác
quan chûác cuãa Vùn Phoâng chñnh phuã cho biïët, khaái vaâ kyä nùng sûã duång maáy tñnh vaâ sûã duång maång. Hoå
niïåm CPÀT (e-government) nhêën maånh vaâo quaãn lyá phaãi coá nhûäng hiïíu biïët cêìn thiïët vïì caác luêåt: giao
(government) hún laâ yïëu töë àiïån tûã (e). Chûúng trònh dõch àiïån tûã, thanh toaán àiïån tûã, kinh tïë thûúng maåi
caãi caách haânh chñnh (CCHC) laâ möåt trong nhûäng tiïìn vaâ ngoaåi ngûä. Phaãi xêy dûång àöåi nguä chuyïn gia,
àïì cho CPÀT. Àiïìu àoá cho thêëy caác laänh àaåo haâng tiïëp cêån, hiïíu biïët vaâ phaát triïín nhûäng cöng nghïå
àêìu cuãa VN hiïíu rêët roä vai troâ thiïët yïëu cuãa CPÀT tiïn tiïën trïn thïë giúái.
cuâng vúái viïåc caãi caách nïìn haânh chñnh maâ trong àoá Chuyïn gia CNTT: Nguöìn nhên lûåc - möåt trong
CNTT-TT laâ taác nhên höî trúå.
nhûäng yïëu töë chñnh àïí phaát triïín CPÀT vêîn laâ vêën
Cú súã àïí phaát triïín vaâ xêy dûång chñnh phuã àiïån àïì khoá khùn, khöng chó thiïëu söë lûúång maâ coân haån
tûã úã Viïåt Nam
chïë vïì mùåt chêët lûúång. Kiïën thûác cuãa hêìu hïët sinh
Haå têìng cöng nghïå
viïn CNTT ra trûúâng àïìu thiïëu, tûâ kyä nùng laâm viïåc
Haå têìng cöng nghïå giûä möåt vai troâ quan troång nhoám, tiïëp cêån quy trònh chêët lûúång vaâ nhêët laâ trònh
trong viïåc aáp duång vaâ phaát triïín CPÀT. Haå têìng cöng àöå ngoaåi ngûä. Cêìn phaãi quan têm àïën nguöìn nhên
nghïå bao göìm: CNTT-TT, cöng nghïå Internet, cöng
lûåc vaâ quan têm höî trúå cho caác doanh nghiïåp nhoã.
nghïå àiïån tûã (CNÀT), tiïu chuêín cöng nghïå.
Nhaâ nûúác àaä vaâ àang àêìu tû, triïín khai vïì dûå aán
- CNTT vaâ cöng nghïå viïîn thöng (CNVT): CPÀT
CNTT, tin hoåc hoaá quaãn lyá haânh chñnh nhaâ nûúác,
laâ hïå quaã têët yïëu cuãa sûå phaát triïín cuãa CNTT vaâ
tiïën túái möåt nïìn haânh chñnh àiïån tûã, chuá troång, böìi
CNVT. Haå têìng CNTT vaâ haå têìng cú súã CNVT laâ hai dûúäng caác kyä sû CNTT trong caác trûúâng àaåi hoåc, taåo
àiïìu kiïån tiïn quyïët àïí thûåc hiïån CPÀT. Haå têìng àiïìu kiïån cho caác doanh nghiïåp tham gia vaâo quaá
CNTT bao göìm phêìn cûáng, phêìn mïìm, caác dõch vuå trònh thûåc hiïån CPÀT.
àïí aáp duång vaâ phaát triïín CPÀT nhùçm maång laåi hiïåu Ngûúâi tiïu duâng: Söë lûúång ngûúâi tiïu duâng quyïët
quaã kinh tïë. Haå têìng CNVT àoâi hoãi cöng nghïå cao, àõnh thaânh baåi cuãa saãn phêím hay dõch vuå. Muöën
dung lûúång lúán, bùng thöng röång, liïn kïët caác maång thûåc hiïån vaâ phaát triïín CPÀT thò àöng àaão ngûúâi
viïîn thöng quöëc gia, kïët nöëi trûåc tiïëp vúái àûúâng truyïìn dên phaãi hiïíu biïët vaâ sûã duång àûúåc dõch vuå Internet.
quöëc tïë vúái nhiïìu loaåi hònh dõch vuå viïîn thöng vúáiHún nûäa, vêîn coân khoaãng caách giûäa viïåc sûã duång
chêët lûúång àûúâng truyïìn cao vaâ giaá thaânh húåp lyá. maáy tñnh vúái viïåc khai thaác caác ûáng duång cuãa Internet.
- Cöng nghïå Internet: Internet àûúåc xem laâ hïët
Möåt söë cú quan àaä kïët nöëi vúái Internet nhûng hiïåu
sûác quan troång trong töíng thïí chiïën lûúåc phaát triïín quaã sûã duång coân keám, möåt phêìn do chûa coá kyä nùng
CPÀT. Cuâng vúái haå têìng CNTT vaâ haå têìng CNVT thò sûã duång Internet, möåt phêìn do trònh àöå tiïëng anh
haå têìng cöng nghïå Internet laâ möåt trong ba yïëu töë coân haån chïë.
cêìn thiïët àïí aáp duång vaâ phaát triïín CPÀT. Haå têìng
Cú sú haå têìng kinh tïë xaä höåi
cöng nghïå Internet thuác àêíy quaá trònh tri thûác taåo ra
CPÀT cêìn möåt haå têìng kinh tïë xaä höåi phaát triïín
tri thûác, taåo cú höåi thaânh cöng trong canh tranh vaâ möåt caách àöìng böå. Trong àoá caác vêën àïì quan troång
àûa laåi hiïåu quaã töët cho caác hoaåt àöång húåp taác trao cêìn lûu yá giaãi quyïët laâ:
61 cöng àoaâ
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc
Söë 3 thaáng 1/2016
Kinh nghiïåm - thûåc tiïîn
- Mûác söëng cuãa ngûúâi dên: mûác söëng thêëp khöng mïìm. Nhû vêåy, CPÀT laâ chuã àïì cêìn quan têm àïën
cho pheáp àöng àaão dên cû tiïëp xuác vúái caác phûúng khöng chó trïn phûúng diïån kinh tïë, kyä thuêåt, luêåt
thûác cuãa “kinh tïë söë hoaá”. Nïëu chi phñ cho möåt maáyphaáp maâ caác vêën àïì phaáp lyá, chñnh saách lïn quan
tñnh caá nhên, thiïët bõ phuâ trúå, thuï bao Internet, phñ àïën baãn quyïìn, vùn hoaá xaä höåi cuäng phaãi àûúåc xem
truy cêåp... quaá lúán so vúái mûác thu nhêåp bònh quên xeát. Cú súã phaáp lyá àoáng vai troâ quan troång trong viïåc
cuãa möåt ngûúâi dên thò lûúång ngûúâi truy cêåp Internet höî trúå ûáng duång CPÀT thaânh cöng.
Cú súã an toaân vaâ baão mêåt
seä ñt. CPÀT khöng thïí phaát triïín trong àiïìu kiïån söë
Khi tham gia vaâo Internet, vêën àïì àùåt ra laâ phaãi
ngûúâi dên coá khaã nùng truy cêåp internet thêëp.
- Hïå thöëng thanh toaán taâi chñnh tûå àöång: ÚÃ Viïåttùng cûúâng caác biïån phaáp an toaân baão mêåt. An toaân
Nam, viïåc thanh toaán taâi chñnh tûå àöång àûúåc triïín luön àûúåc coi laâ vêën àïì chuã yïëu trong thûåc hiïån CPÀT.
khai úã mûác thêëp. Trong khi CPÀT àoâi hoãi maång lûúái Theo hiïåp höåi an toaân maáy tñnh quöëc gia NCSA (Nathanh toaán tûå àöång hoaân chónh vaâ chñnh xaác, nhûng tional Computer Security Association) vêën àïì an toaân
chuáng múái chó àaáp ûáng àûúåc möåt phêìn cuãa nhûängCPÀT göìm caác khña caånh:
- Tñnh xaác thûåc: Trong giao thûác TCP/IP, phûúng
yïu cêìu töëi thiïíu. Theã thanh toaán àiïån tûã chûa àûúåc
tiïån àïí nhêån diïån möåt ngûúâi sûã duång laâ mêåt maä.
sûã duång röång raäi do ngûúâi dên coá thoái quen sûã duång
tiïìn mùåt. Chûâng naâo maâ chuáng ta chûa hònh thaânh Ca ác àõa chó IP coá thïí àûúåc loåc àïí phaát hiïån truy
hïå thöëng thanh toaán tûå àöång, chûâng àoá tñnh khaã thi nhêåp traái pheáp, nhûng khöng thïí nhêån daång khi möåt
goái tin thûåc sûå àûúåc gûãi tûâ möåt miïìn nhêët àõnh.
cuãa CPÀT cuäng nhû cuãa thûúng maåi àiïån tûã coân
- Tñnh riïng tû: Caác haânh vi vi phaåm tñnh riïng tû
nhiïìu haån chïë.
coá thïí xuêët hiïån trong vaâ sau khi chuyïín giao thöng
- Nùng suêët lao àöång: Nïìn kinh tïë Internet àoâi
tin. Sûå àe doåa lúán nhêët àöëi vúái tñnh riïng tû khöng
hoãi möåt nïìn saãn xuêët coá nùng suêët cao. Taåi Viïåt
phaãi laâ caác thöng tin àûúåc lêëy tûâ sûå lûâa loåc maâ tûâ sûå
Nam nùng suêët lao àöång coân thêëp, caách töí chûác cöng
thoaã hiïåp trong viïåc tûå do cung cêëp thöng tin cuãa
viïåc coân thiïëu khoa hoåc, coân coá ngûúâi thêët nghiïåp
ngûúâi sûã duång.
nïn chûa taåo àöång lûåc thuác àêíy tiïët kiïåm cao àöå chi
- Tñnh trung thûåc: TCP/IP coá vai troâ truyïìn caác
phñ vêåt chêët vaâ thúâi gian, laâ nhûäng muåc tiïu cùn baãn
goái dûä liïåu trong vùn baãn thuêìn tuyá. Vò caác goái tin
vaâ lúåi ñch thiïët thûåc maâ CPÀT maång laåi.
liïn quan àïën möåt mêíu tin cuå thïí thûúâng àûúåc truyïìn
Cú súã hïå thöëng chñnh saách - phaáp luêåt
khi chuáng ài tûâ traåm àïën maáy chuã vaâ ngûúåc laåi, do
Do Internet laâ möåt lônh vûåc khaã múái meã úã Viïåt
àoá chuáng rêët dïî bõ nùæm bùæt vaâ mö phoãng trong quaá
Nam nïn hiïån nay hïå thöëng phaáp luêåt cuãa chuáng ta trònh di chuyïín. Ngûúâi sûã duång àiïìn àêìy àuã thöng tin
chûa àaáp ûáng àûúåc yïu cêìu cuãa CPÀT. Chuáng ta àaä vïì theã tñn duång cuãa hoå vaâo möåt mêíu khai baáo vaâ gûãi
ban haânh möåt söë luêåt nhû luêåt giao dõch àiïån tûã, luêåt ài maâ khöng biïët rùçng thöng tin àoá seä àûúåc chuyïín
CNTT, luêåt súã hûäu trñ tuïå... Tuy nhiïn, haâng loaåt caác sang maáy chuã cuãa keã àöåt nhêåp.
vêën àïì baão höå quyïìn súã hûäu, tñnh baão mêåt cuãa thöng
Nhûäng thaách thûác vaâ yïu cêìu khi xêy dûång
tin giao dõch trïn Internet, chïë taâi vúái haânh vi gian chñnh phuã àiïån tûã
lêån, vi phaåm húåp àöìng, phûúng thûác tñnh thuïë àöëi
1. Nhêån thûác vaâ hiïíu biïët
vúái caác giao dõch àiïån tûã,... chûa àûúåc cuå thïí hoaá
Têët caã caác laänh àaåo vaâ cöng chûác trong caác cú
trong caác vùn baãn phaáp luêåt liïn quan.
quan CP phaãi nhêån thûác àuáng vaâ hiïíu àûúåc têìm
Luêåt giao dõch àiïån tûã: àaä àûúåc quöëc höåi thöng quan troång cuãa CPÀT. CP nïn töí chûác caác khoáa böìi
qua ngaây 19/11/2005 vaâ coá hiïåu lûåc tûâ ngaây 01/03/ dûúäng àïí nêng cao nhêån thûác vïì nhûäng giaá trõ maâ
2006. Luêåt göìm 8 chûúng, 54 àiïìu quy àõnh vïì thöng
CPÀT mang laåi vaâ sûå cêìn thiïët phaãi thay àöíi ngay tûâ
àiïåp àiïån tûã; chûä kyá àiïån tûã vaâ chûáng thûåc chûä kyá
bïn trong nöåi böå CP.
àiïån tûã; giao kïë vaâ thûåc hiïån húåp àöìng àiïån tûã; giao
2. Caãi caách haânh chñnh (CCHC)
dõch àiïån tûã cuãa cú quan nhaâ nûúác; an ninh, an toaân,
CPÀT khöng àún thuêìn chó laâ CNTT-TT nhû nhiïìu
baão vïå, baão mêåt trong giao dõch àiïån tûã; giaãi quyïët quöëc gia àaä rúi vaâo vïët xe àöí naây. Cêìn cên nhùæc viïåc
tranh cêëp vaâ xûã lyá vi phaåm trong giao dõch àiïån tûã,... xêy dûång CPÀT trong böëi caãnh caãi caách haânh chñnh.
Phaåm vi àiïìu chónh chuã yïëu laâ giao dõch àiïån tûã Nhûäng caãi caách nhû mö hònh “möåt cûãa” khi thûåc hiïån
trong hoaåt àöång cuãa cú quan nhaâ nûúác, trong lônh cuâng vúái saáng kiïën vïì CPÀT seä mang laåi ñch lúåi cho
vûåc dên sûå, kinh doanh, thûúng maåi.
ngûúâi dên vaâ doanh nghiïåp. Trûúác khi triïín khai hïå
Vêën àïì phaáp lyá nhaâ nûúác, chñnh phuã cêìn phaãithöëng CNTT cho CPÀT, àiïìu quan troång laâ phaãi àaãm
quan têm khi ûáng duång CPÀT laâ vêën àïì liïn quan
baão thuã tuåc haânh chñnh hiïån thúâi vaâ quy trònh quaãn lyá
àïën baãn quyïìn taác giaã vaâ xêm phaåm taác quyïìn phêìn hiïån taåi àûúåc xem xeát laåi vaâ àún giaãn hoáa.
62 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 3 thaáng 1/2016
Kinh nghiïåm - thûåc tiïîn
3. Chi phñ taâi chñnh
Minh vúái chuã àïì “Chñnh phuã Àiïån tûã, Y tïë Àiïån tûã vaâ
Cuäng giöëng nhû bêët kyâ möåt dûå aán cú súã haå têìng
Giao thöng Thöng minh” do Súã Thöng tin vaâ Truyïìn
naâo cuãa chñnh phuã, CPÀT coá thïí àûúåc thûåc hiïån Thöng Thaânh phöë Höì Chñ Minh phöëi húåp vúái Têåp
theo nhiïìu giai àoaån vaâ chi phñ cho viïåc triïín khai
àoaân Dûä liïåu Quöëc tïë IDG Viïåt Nam töí chûác dûúái sûå
CPÀT seä phuå thuöåc vaâo mûác àöå sùén saâng cuãa cúchuã trò cuãa UÃy ban nhên dên Thaânh phöë Höì Chñ Minh.
súã haå têìng, vaâo nùng lûåc cuãa nhaâ cung cêëp vaâ ngûúâiTaåi höåi thaão, caác vêën àïì vïì xêy dûång, phaát triïín vaâ
sûã duång cuäng nhû phûúng thûác cung cêëp dõch vuå caác thaách thûác, khoá khùn trong viïåc xêy dûång cuãa
(thöng qua Internet, qua àûúâng àiïån thoaåi trûåc tuyïën
chñnh phuã àiïån tûã cuäng àûúåc àïì cêåp vaâ coá nhiïìu yá
hoùåc thöng qua caác cûãa haâng “möåt cûãa”). Caác dõch kiïën tranh luêån.
vuå maâ chñnh phuã muöën cung cêëp caâng phûác taåp, Toám laåi, cêìn coá àuã thúâi gian vaâ caác nöî lûåc cuãa
tinh vi thò chi phñ cho CPÀT caâng lúán. Chñnh phuã ngûúâi dên cuäng nhû phöëi húåp àöìng böå cuãa caác cú
cêìn phaãi têåp trung vaâo caác dûå aán nhoã, coá khaã nùngquan chñnh phuã múái coá thïí vûúåt qua caác thaách thûác
tûå trang traãi vïì taâi chñnh hoùåc coá thïí lêëy tûâ nguöìnàöëi vúái CPÀT. Thöng thûúâng, úã möåt söë quöëc gia,
taâi chñnh bïn ngoaâi.
phaãi mêët nhiïìu nùm àïí caác lúåi ñch cuãa CPÀT múái
4. Laâm thïë naâo àïí ngaây caâng coá nhiïìu ngûúâi
àûúåc thïí hiïån roä raâng. Giaáo duåc vaâ nhêån thûác goáp
thûåc sûå sûã duång caác dõch vuå CPÀT?
phêìn quan troång trong viïåc giuáp caác bïn liïn quan
Bêët kyâ möåt chñnh saách CPÀT hiïåu quaã naâo cuänghiïíu roä vai troâ vaâ têìm quan troång cuãa CPÀT.
phaãi xem xeát phûúng phaáp tiïëp cêån theo hûúáng têåp
Mùåc duâ àaä àaåt àûúåc nhûäng bûúác tiïën nhêët àõnh
trung vaâo ngûúâi dên. Àiïìu àoá coá nghôa laâ CPÀT phaãi trong löå trònh triïín khai CPÀT toaân diïån úã Viïåt Nam,
laâ möåt dõch vuå daânh cho ngûúâi sûã duång cuöëi cuâng vaâ
nhûng nhûäng muåc tiïu cêìn àaåt àûúåc trong thúâi gian
phaát triïín theo hûúáng phuåc vuå nhu cêìu. Tuy nhiïn,
túái àöëi vúái CPÀT vêîn àùåt ra khöng ñt khoá khùn maâ
nhiïìu ngûúâi dên coá thïí khöng sûã duång CPÀT vò möåt caác cú quan chñnh phuã, caác cú quan quaãn lyá haå têìng
vaâi nguyïn nhên, trong àoá coá nhûäng nguyïn nhên
cöng nghïå cêìn phaãi coá giaãi phaáp àïí “tùng töëc” giaãi
chñnh nhû khön g quen sûã duång maáy tñnh, thiïëu truy quyïët, àïí àûa Viïåt Nam trúã thaânh quöëc gia coá thûá
cêåp, thiïëu àaâo taåo cuäng nhû lo lùæng vïì sûå riïng tû vaâ bêåc cao trong baãng xïëp haång vïì phaát triïín Chñnh
phuã àiïån tûã úã khu vûåc cuäng nhû trïn thïë giúái.
tñnh baão mêåt cuãa thöng tin.
Nhûäng thaânh tûåu àaåt àûúåc
Viïåc xêy dûång Chñnh phuã àiïån tûã taåi Viïåt Nam Taâi liïåu tham khaão
àaä àûúåc quan têm tûâ caách àêy khaá lêu. Ngaây 22/9/ 1. Tûâ àiïín baách khoa múã Wikipedia - Chñnh phuã àiïån tûã
https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%
2010, Thuã tûúáng Chñnh phuã ban haânh Quyïët àõnh söë
E1%BB%A7_%C4%91i%E1%BB%87n_t%E1%BB%AD
1755/QÀ-TTg phï duyïåt Àïì aán “Àûa Viïåt Nam súám
2. Khoa cöng nghïå thöng tin Àaåi hoåc Phûúng Àöng,
trúã thaânh nûúác maånh vïì cöng nghïå thöng tin & truyïìn
Giaáo trònh Chñnh phuã àiïån tûã, http://voer.edu.vn/c/
thöng”. Trong àoá, àùåt muåc tiïu àïën nùm 2020, Viïåt
giao-trinh-chinh-phu-dien-tu/3e26d127
Nam nùçm trong nhoám 1/3 nûúác dêîn àêìu trong baãng 3. Theo PCWorld B Viïåt Nam, Chñnh phuã àiïån tûã úã Viïåt
Nam: Cú höåi vaâ thaách thûác, http://quantrimang.com/
xïëp haång vïì Chñnh phuã àiïån tûã cuãa Liïn hiïåp quöëc
chinh-phu-dien-tu-o-viet-nam-co-hoi-va-thach-thucvaâ hêìu hïët caác dõch vuå cöng cú baãn àûúåc cung cêëp
19987
trûåc tuyïën cho ngûúâi dên vaâ doanh nghiïåp úã mûác àöå 4. Àùång Loan, “Tùng töëc” löå trònh xêy dûång chñnh phuã
khaá cao.
àiïån tûã, http://hanoimoi.com.vn/Tin-tuc/Xa-hoi/783244/
Theo Khaão saát Chñnh phuã àiïån tûã nùm 2014 cuãa
tang-toc-lo-trinh-xay-dung-chinh-phu-dien-tu
Liïn Húåp Quöëc, Viïåt Nam xïëp thûá 99 trïn 193 quöëc 5. Hoaâng Yïën, Viïåt Nam tuåt 19 bêåc xïëp haång chñnh phuã
àiïån tûã, Viïåt Nam tuåt 19 bêåc xïëp haång chñnh phuã
gia trïn thïë giúái vïì chó söë phaát triïín Chñnh phuã àiïån
àiïån tûã, http://antt.vn/viet-nam-tut-19-bac-xep-hangtûã, riïng taåi chêu AÁ xïëp haång 26 trïn 47, vûúåt qua
chinh-phu-dien-tu-0110078.html
Malaysia vaâ Thaái Lan.
6. Kha Thoa, Diïîn àaân cêëp cao cöng nghïå thöng tin
Kïët quaã cuãa cuöåc Khaão saát àûúåc quyïët àõnh dûåa truyïìn thöng, http://dangcongsan.vn/cpv/Modules/
trïn 3 tiïu chñ: Dõch vuå trûåc tuyïën, Haå têìng viïîn
N e w s / N e w sD et ai l . as px ?co _i d = 1 000 8& c n_ i d
=720285
thöng vaâ Vöën nhên lûåc. Ngoaâi ra, vïì chó söë sùén saâng
kïët nöëi thöng tin toaân cêìu, Diïîn àaân Kinh tïë thïë giúái 7. Hiïìn Mai, Khai maåc Höåi thaão Quöëc gia vïì Chñnh phuã
àiïån tûã 2015, http://www.vnmedia.vn/VN-Khai-maccuäng xïëp Viïåt Nam úã võ trñ 85 trïn töíng söë 143 quöëc
Hoi-thao-Quoc-gia-ve-Chinh-phu-dien-tu-2015gia trong Baáo caáo thaáng 4 nùm 2015, tuåt 1 haång so
42205887877-35-3963501.html
vúái nùm trûúác.
8. Luêåt giao dõch àiïån tûã, http://www.moj.gov.vn/vbpq/
Höåi thaão Quöëc gia vïì Chñnh phuã àiïån tûã 2015 àaä Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?
diïîn ra vaâo ngaây 22/7/2015 taåi Thaânh phöë Höì Chñ
ItemID=17085
63 cöng àoaâ
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc
Söë 3 thaáng 1/2016
nguon tai.lieu . vn
CHÑNH PHUÃ ÀIÏÅN TÛÃ ÚÃ VIÏÅT N
CÚ HÖÅI
AÂ THAÁCH
V
THÛÁC TRONG THÚÂ
ThS. NGUYÏÎN THANH BÒNH*
C
hñnh phuã luön àoáng vai troâ cûåc kyâ quan troång töëc àöå xûã lyá caác thuã tuåc haânh chñnh nhanh hún rêët
trong cöng cuöåc kinh tïë kinh tïë - xaä höåi cuãa nhiïìu lêìn.
möåt quöëc gia. Nhûng laâm thïë naâo àïí böå maáy
CPÀT cho pheáp cöng dên coá thïí truy cêåp túái caác
Chñnh phuã hoaåt àöång hiïåu quaã vaâ ñt töën keám nhêët?thuã tuåc haânh chñnh laâ thöng qua phûúng tiïån àiïån
Cêu traã lúâi àûúåc nhiïìu ngûúâi taán thaânh laâ phaát triïíntûã, vñ duå nhû: Internet, àiïån thoaåi di àöång, truyïìn
Chñnh phuã àiïån tûã.
hònh tûúng taác.
Hiïån giúái chuyïn mön vêîn chûa coá möåt àõnh
CPÀT giuáp cho caác doanh nghiïåp laâm viïåc vúái
nghôa thöëng nhêët vïì Chñnh phuã àiïån tûã (CPÀT), chñnh phuã möåt caách dïî daâng búãi moåi thuã tuåc àïìu
nhûng nhòn chung loaåi hònh naây coá möåt söë àùåc àiïím àûúåc hiïíu, hûúáng dêîn vaâ möîi bûúác cöng viïåc àïìu
nhû: Chñnh phuã àiïån tûã laâ Chñnh phuã sûã duång cöng àûúåc àaãm baão thûåc hiïån töët, tin cêåy. Moåi thöng tin
nghïå thöng tin (CNTT) vaâ viïîn thöng àïí tûå àöång kinh tïë maâ chñnh phuã coá àïìu àûúåc cung cêëp àêìy àuã
hoaá vaâ triïín khai caác thuã tuåc haânh chñnh (TTHC), cho caác doanh nghiïåp àïí hoaåt àöång hiïåu quaã hún.
cho pheáp cöng dên truy cêåp caác thuã tuåc haânh chñnh
Cöng cuöåc toaân cêìu hoaá àang keáo caác quöëc gia
(TTHC) thöng qua caác phûúng tiïån àiïån tûã nhû
trïn thïë giúái laåi gêìn nhau hún, nhûng cuâng vúái àoá
internet, àiïån thoaåi di àöång, truyïìn hònh tûúng taác.
tñnh caånh tranh cuäng cao hún. Trong böëi caãnh quaá
Chñnh phuã laâm viïåc vúái ngûúâi dên 24/24 giúâ, 7 ngaây/ trònh toaân cêìu hoaá àang diïîn ra ngaây caâng maånh
tuêìn, ngûúâi dên coá thïí thuå hûúãng dõch vuå cöng duâ meä, caác chñnh phuã phaãi tòm caách giuáp àúä cöng dên
hoå úã bêët cûá àêu.
vaâ doanh nghiïåp caånh tranh trong möi trûúâng toaân
Caác muåc tiïu cuãa CPÀT
cêìu hoaá. Nïëu vêîn töìn taåi dûúái hònh thûác truyïìn thöëng,
CPÀT laâ phûúng tiïån àïí hoaân thaânh nhûäng muåc chñnh phuã seä gùåp rêët nhiïìu khoá khùn khi thûåc hiïån
tiïu lúán lao trïn cuãa xaä höåi, nhûäng muåc tiïu khöng vai troâ cuãa mònh. CPÀT ra àúâi coá thïí seä dïî daâng àaáp
chó dûâng laåi úã tñnh hiïåu quaã cuãa caác thuã tuåc cuãa
ûáng yïu cêìu cuãa toaân cêìu hoaá bùçng caách aáp duång
chñnh phuã maâ coân laâ caãi caách vaâ phaát triïín toaân diïån.
cöng nghïå hiïån àaåi, ruát ngùæn khöng gian vaâ tiïët kiïåm
Caác muåc tiïu cuå thïí laâ:
thúâi gian, taåo khaã nùng kiïím soaát caác “ruãi ro toaân
- Nêng cao nùng suêët vaâ tñnh hiïåu quaã cuãa caác cú cêìu” möåt caách hiïåu quaã.
quan chñnh phuã.
Do vêåy, trong thúâi gian qua, caác quöëc gia àïìu cöë
- Tùng cûúâng sûå àiïìu haânh coá hiïåu quaã cuãa chñnh gùæng àêìu tû xêy dûång CPÀT. Xêy dûång CPÀT úã
phuã vaâ sûå tham gia röång raäi cuãa ngûúâi dên.
Viïåt Nam laâ möåt yïu cêìu cêëp thiïët, noá laâ möåt phêìn
- Khaách haâng trûåc tuyïën, khöng phaãi xïëp haâng quan troång trong tiïën trònh caãi caách nïìn haânh chñnh
- Taåo möi trûúâng kinh doanh töët hún.
quöëc gia.
- Nêng cao chêët lûúång cuöåc söëng cho caác cöång
Viïåc triïín khai Chñnh phuã àiïån tûã àûúåc chia laâm
àöìng vuâng sêu vuâng xa
3 cêëp:
Lúåi ñch cuãa CPÀT
- Cêëp thûá nhêët laâ Chñnh phuã àiïån tûã duâng àïí
CPÀT laâ chñnh phuã àaãm baão àûúåc cung cêëp àêìy cung cêëp thöng tin. Àêy laâ bûúác khúãi àêìu cuãa Chñnh
àuã thöng tin cêìn thiïët vaâ àuáng luác cho viïåc ra quyïët phuã àiïån tûã thöng qua viïåc àûa caác thöng tin cuãa
àõnh. CPÀT lyá tûúãng laâ möåt chñnh phuã cung cêëp àêìy Chñnh phuã lïn maång nhû caác luêåt vaâ vùn baãn dûúái
àuã thöng tin, àuáng thúâi àiïím cho nhûäng ngûúâi quyïët luêåt, caác chñnh saách, baáo caáo...
àõnh, àoá laâ lúåi thïë lúán nhêët cuãa CNTT.
- Cêëp àöå thûá hai laâ tûúng taác hai chiïìu. Chñnh
CPÀT sûã duång CNTT àïí tûå àöång hoaá caác thuã tuåcphuã duâng internet àïí cung cêëp caác mêîu maâ ngûúâi
haânh chñnh cuãa chñnh phuã, aáp duång CNTT vaâo caác
quy trònh quaãn lyá, hoaåt àöång cuãa chñnh phuã do vêåy* Trûúâng Àaåi hoåc Cöng àoaân
60 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 3 thaáng 1/2016
Kinh nghiïåm - thûåc tiïîn
sûã duång coá thïí gûãi yá kiïën phaãn höìi vïì caác chñnhàöíi. Internet úã Viïåt Nam chñnh thûác tûâ nùm1997,
saách, dûå aán cuãa nhaâ nûúác, kïët nöëi cöng dên thöng àïën nay múái coá khoaãng 30 triïåu ngûúâi duâng Internet.
qua caác diïîn àaân trûåc tuyïën vaâ caác phaãn höìi kïët quaã Vò vêåy, Internet àûúåc coi laâ khêu àöåt phaá, phêën àêëu
cöng khai...
àaåt vaâ vûúåt chó tiïu àïì ra, triïín khai nöëi maång àïën
- Cêëp cuöëi cuâng laâ thûåc hiïån caác dõch vuå cöngmoåi cú súã àaâo taåo, nghiïn cûáu, túái caác böå, ngaânh, cú
trûåc tuyïën. ÚÃ cêëp àöå naây, caác dõch vuå cuãa Chñnh phuã
quan cêëp huyïån.
coá thïí àûúåc cung cêëp trûåc tuyïën thöng qua caác àiïím
- Cöng nghïå àiïån tûã (CNÀT): Haå têìng CNÀT giuáp
giao dõch àiïån tûã.
cho viïåc chuã àöång saãn xuêët caác linh kiïån, phuå kiïån vaâ
ÚÃ Viïåt Nam, chñnh phuã àang coá nhûäng bûúác quan thiïët bõ cêìn thiïët cho CNTT, viïîn thöng, Internet.
troång àïí tiïën túái CPÀT. Àaä coá nhiïìu cöng viïåc àang
- Tiïu chuêín cöng nghïå: Muöën höåi nhêåp àûúåc vúái
àûúåc triïín khai vïì mùåt luêåt phaáp nhùçm höî trúå cho thïë giúái, möåt mùåt cêìn xêy dûång caác chuêín quöëc gia,
hoaåt àöång cuãa CPÀT vaâ thûúng maåi àiïån tûã. Möåt mùåt khaác cêìn thûâa nhêån vaâ aáp duång caác chuêín cuãa
trong söë àoá laâ Luêåt giao dõch àiïån tûã, àêy laâ nïìn thïë giúái. Muöën aáp duång vaâ phaát triïín CPÀT cuäng
taãng cho têët caã caác giao dõch àiïån tûã trong khu vûåc vêåy, cêìn tuên thuã caác chuêín trong viïåc thanh toaán,
tû nhên vaâ nhaâ nûúác.
vêån chuyïín, haãi quan, taâi chñnh, trao àöíi dûä liïåu àiïån
Thaáng 1/2006, Thuã Tûúáng àaä khai trûúng trang
tûã, trong khu vûåc toaân cêìu.
web chñnh phuã vaâ kïnh thöng tin daânh cho chñnh phuã
Cú súã haå têìng nhên lûåc
(www.vietnam.gov.vn vaâ www.chinhphu.vn). Möåt
Caác thaânh viïn tham gia CPÀT cêìn coá kiïën thûác
quan chûác cuãa Vùn Phoâng chñnh phuã cho biïët, khaái vaâ kyä nùng sûã duång maáy tñnh vaâ sûã duång maång. Hoå
niïåm CPÀT (e-government) nhêën maånh vaâo quaãn lyá phaãi coá nhûäng hiïíu biïët cêìn thiïët vïì caác luêåt: giao
(government) hún laâ yïëu töë àiïån tûã (e). Chûúng trònh dõch àiïån tûã, thanh toaán àiïån tûã, kinh tïë thûúng maåi
caãi caách haânh chñnh (CCHC) laâ möåt trong nhûäng tiïìn vaâ ngoaåi ngûä. Phaãi xêy dûång àöåi nguä chuyïn gia,
àïì cho CPÀT. Àiïìu àoá cho thêëy caác laänh àaåo haâng tiïëp cêån, hiïíu biïët vaâ phaát triïín nhûäng cöng nghïå
àêìu cuãa VN hiïíu rêët roä vai troâ thiïët yïëu cuãa CPÀT tiïn tiïën trïn thïë giúái.
cuâng vúái viïåc caãi caách nïìn haânh chñnh maâ trong àoá Chuyïn gia CNTT: Nguöìn nhên lûåc - möåt trong
CNTT-TT laâ taác nhên höî trúå.
nhûäng yïëu töë chñnh àïí phaát triïín CPÀT vêîn laâ vêën
Cú súã àïí phaát triïín vaâ xêy dûång chñnh phuã àiïån àïì khoá khùn, khöng chó thiïëu söë lûúång maâ coân haån
tûã úã Viïåt Nam
chïë vïì mùåt chêët lûúång. Kiïën thûác cuãa hêìu hïët sinh
Haå têìng cöng nghïå
viïn CNTT ra trûúâng àïìu thiïëu, tûâ kyä nùng laâm viïåc
Haå têìng cöng nghïå giûä möåt vai troâ quan troång nhoám, tiïëp cêån quy trònh chêët lûúång vaâ nhêët laâ trònh
trong viïåc aáp duång vaâ phaát triïín CPÀT. Haå têìng cöng àöå ngoaåi ngûä. Cêìn phaãi quan têm àïën nguöìn nhên
nghïå bao göìm: CNTT-TT, cöng nghïå Internet, cöng
lûåc vaâ quan têm höî trúå cho caác doanh nghiïåp nhoã.
nghïå àiïån tûã (CNÀT), tiïu chuêín cöng nghïå.
Nhaâ nûúác àaä vaâ àang àêìu tû, triïín khai vïì dûå aán
- CNTT vaâ cöng nghïå viïîn thöng (CNVT): CPÀT
CNTT, tin hoåc hoaá quaãn lyá haânh chñnh nhaâ nûúác,
laâ hïå quaã têët yïëu cuãa sûå phaát triïín cuãa CNTT vaâ
tiïën túái möåt nïìn haânh chñnh àiïån tûã, chuá troång, böìi
CNVT. Haå têìng CNTT vaâ haå têìng cú súã CNVT laâ hai dûúäng caác kyä sû CNTT trong caác trûúâng àaåi hoåc, taåo
àiïìu kiïån tiïn quyïët àïí thûåc hiïån CPÀT. Haå têìng àiïìu kiïån cho caác doanh nghiïåp tham gia vaâo quaá
CNTT bao göìm phêìn cûáng, phêìn mïìm, caác dõch vuå trònh thûåc hiïån CPÀT.
àïí aáp duång vaâ phaát triïín CPÀT nhùçm maång laåi hiïåu Ngûúâi tiïu duâng: Söë lûúång ngûúâi tiïu duâng quyïët
quaã kinh tïë. Haå têìng CNVT àoâi hoãi cöng nghïå cao, àõnh thaânh baåi cuãa saãn phêím hay dõch vuå. Muöën
dung lûúång lúán, bùng thöng röång, liïn kïët caác maång thûåc hiïån vaâ phaát triïín CPÀT thò àöng àaão ngûúâi
viïîn thöng quöëc gia, kïët nöëi trûåc tiïëp vúái àûúâng truyïìn dên phaãi hiïíu biïët vaâ sûã duång àûúåc dõch vuå Internet.
quöëc tïë vúái nhiïìu loaåi hònh dõch vuå viïîn thöng vúáiHún nûäa, vêîn coân khoaãng caách giûäa viïåc sûã duång
chêët lûúång àûúâng truyïìn cao vaâ giaá thaânh húåp lyá. maáy tñnh vúái viïåc khai thaác caác ûáng duång cuãa Internet.
- Cöng nghïå Internet: Internet àûúåc xem laâ hïët
Möåt söë cú quan àaä kïët nöëi vúái Internet nhûng hiïåu
sûác quan troång trong töíng thïí chiïën lûúåc phaát triïín quaã sûã duång coân keám, möåt phêìn do chûa coá kyä nùng
CPÀT. Cuâng vúái haå têìng CNTT vaâ haå têìng CNVT thò sûã duång Internet, möåt phêìn do trònh àöå tiïëng anh
haå têìng cöng nghïå Internet laâ möåt trong ba yïëu töë coân haån chïë.
cêìn thiïët àïí aáp duång vaâ phaát triïín CPÀT. Haå têìng
Cú sú haå têìng kinh tïë xaä höåi
cöng nghïå Internet thuác àêíy quaá trònh tri thûác taåo ra
CPÀT cêìn möåt haå têìng kinh tïë xaä höåi phaát triïín
tri thûác, taåo cú höåi thaânh cöng trong canh tranh vaâ möåt caách àöìng böå. Trong àoá caác vêën àïì quan troång
àûa laåi hiïåu quaã töët cho caác hoaåt àöång húåp taác trao cêìn lûu yá giaãi quyïët laâ:
61 cöng àoaâ
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc
Söë 3 thaáng 1/2016
Kinh nghiïåm - thûåc tiïîn
- Mûác söëng cuãa ngûúâi dên: mûác söëng thêëp khöng mïìm. Nhû vêåy, CPÀT laâ chuã àïì cêìn quan têm àïën
cho pheáp àöng àaão dên cû tiïëp xuác vúái caác phûúng khöng chó trïn phûúng diïån kinh tïë, kyä thuêåt, luêåt
thûác cuãa “kinh tïë söë hoaá”. Nïëu chi phñ cho möåt maáyphaáp maâ caác vêën àïì phaáp lyá, chñnh saách lïn quan
tñnh caá nhên, thiïët bõ phuâ trúå, thuï bao Internet, phñ àïën baãn quyïìn, vùn hoaá xaä höåi cuäng phaãi àûúåc xem
truy cêåp... quaá lúán so vúái mûác thu nhêåp bònh quên xeát. Cú súã phaáp lyá àoáng vai troâ quan troång trong viïåc
cuãa möåt ngûúâi dên thò lûúång ngûúâi truy cêåp Internet höî trúå ûáng duång CPÀT thaânh cöng.
Cú súã an toaân vaâ baão mêåt
seä ñt. CPÀT khöng thïí phaát triïín trong àiïìu kiïån söë
Khi tham gia vaâo Internet, vêën àïì àùåt ra laâ phaãi
ngûúâi dên coá khaã nùng truy cêåp internet thêëp.
- Hïå thöëng thanh toaán taâi chñnh tûå àöång: ÚÃ Viïåttùng cûúâng caác biïån phaáp an toaân baão mêåt. An toaân
Nam, viïåc thanh toaán taâi chñnh tûå àöång àûúåc triïín luön àûúåc coi laâ vêën àïì chuã yïëu trong thûåc hiïån CPÀT.
khai úã mûác thêëp. Trong khi CPÀT àoâi hoãi maång lûúái Theo hiïåp höåi an toaân maáy tñnh quöëc gia NCSA (Nathanh toaán tûå àöång hoaân chónh vaâ chñnh xaác, nhûng tional Computer Security Association) vêën àïì an toaân
chuáng múái chó àaáp ûáng àûúåc möåt phêìn cuãa nhûängCPÀT göìm caác khña caånh:
- Tñnh xaác thûåc: Trong giao thûác TCP/IP, phûúng
yïu cêìu töëi thiïíu. Theã thanh toaán àiïån tûã chûa àûúåc
tiïån àïí nhêån diïån möåt ngûúâi sûã duång laâ mêåt maä.
sûã duång röång raäi do ngûúâi dên coá thoái quen sûã duång
tiïìn mùåt. Chûâng naâo maâ chuáng ta chûa hònh thaânh Ca ác àõa chó IP coá thïí àûúåc loåc àïí phaát hiïån truy
hïå thöëng thanh toaán tûå àöång, chûâng àoá tñnh khaã thi nhêåp traái pheáp, nhûng khöng thïí nhêån daång khi möåt
goái tin thûåc sûå àûúåc gûãi tûâ möåt miïìn nhêët àõnh.
cuãa CPÀT cuäng nhû cuãa thûúng maåi àiïån tûã coân
- Tñnh riïng tû: Caác haânh vi vi phaåm tñnh riïng tû
nhiïìu haån chïë.
coá thïí xuêët hiïån trong vaâ sau khi chuyïín giao thöng
- Nùng suêët lao àöång: Nïìn kinh tïë Internet àoâi
tin. Sûå àe doåa lúán nhêët àöëi vúái tñnh riïng tû khöng
hoãi möåt nïìn saãn xuêët coá nùng suêët cao. Taåi Viïåt
phaãi laâ caác thöng tin àûúåc lêëy tûâ sûå lûâa loåc maâ tûâ sûå
Nam nùng suêët lao àöång coân thêëp, caách töí chûác cöng
thoaã hiïåp trong viïåc tûå do cung cêëp thöng tin cuãa
viïåc coân thiïëu khoa hoåc, coân coá ngûúâi thêët nghiïåp
ngûúâi sûã duång.
nïn chûa taåo àöång lûåc thuác àêíy tiïët kiïåm cao àöå chi
- Tñnh trung thûåc: TCP/IP coá vai troâ truyïìn caác
phñ vêåt chêët vaâ thúâi gian, laâ nhûäng muåc tiïu cùn baãn
goái dûä liïåu trong vùn baãn thuêìn tuyá. Vò caác goái tin
vaâ lúåi ñch thiïët thûåc maâ CPÀT maång laåi.
liïn quan àïën möåt mêíu tin cuå thïí thûúâng àûúåc truyïìn
Cú súã hïå thöëng chñnh saách - phaáp luêåt
khi chuáng ài tûâ traåm àïën maáy chuã vaâ ngûúåc laåi, do
Do Internet laâ möåt lônh vûåc khaã múái meã úã Viïåt
àoá chuáng rêët dïî bõ nùæm bùæt vaâ mö phoãng trong quaá
Nam nïn hiïån nay hïå thöëng phaáp luêåt cuãa chuáng ta trònh di chuyïín. Ngûúâi sûã duång àiïìn àêìy àuã thöng tin
chûa àaáp ûáng àûúåc yïu cêìu cuãa CPÀT. Chuáng ta àaä vïì theã tñn duång cuãa hoå vaâo möåt mêíu khai baáo vaâ gûãi
ban haânh möåt söë luêåt nhû luêåt giao dõch àiïån tûã, luêåt ài maâ khöng biïët rùçng thöng tin àoá seä àûúåc chuyïín
CNTT, luêåt súã hûäu trñ tuïå... Tuy nhiïn, haâng loaåt caác sang maáy chuã cuãa keã àöåt nhêåp.
vêën àïì baão höå quyïìn súã hûäu, tñnh baão mêåt cuãa thöng
Nhûäng thaách thûác vaâ yïu cêìu khi xêy dûång
tin giao dõch trïn Internet, chïë taâi vúái haânh vi gian chñnh phuã àiïån tûã
lêån, vi phaåm húåp àöìng, phûúng thûác tñnh thuïë àöëi
1. Nhêån thûác vaâ hiïíu biïët
vúái caác giao dõch àiïån tûã,... chûa àûúåc cuå thïí hoaá
Têët caã caác laänh àaåo vaâ cöng chûác trong caác cú
trong caác vùn baãn phaáp luêåt liïn quan.
quan CP phaãi nhêån thûác àuáng vaâ hiïíu àûúåc têìm
Luêåt giao dõch àiïån tûã: àaä àûúåc quöëc höåi thöng quan troång cuãa CPÀT. CP nïn töí chûác caác khoáa böìi
qua ngaây 19/11/2005 vaâ coá hiïåu lûåc tûâ ngaây 01/03/ dûúäng àïí nêng cao nhêån thûác vïì nhûäng giaá trõ maâ
2006. Luêåt göìm 8 chûúng, 54 àiïìu quy àõnh vïì thöng
CPÀT mang laåi vaâ sûå cêìn thiïët phaãi thay àöíi ngay tûâ
àiïåp àiïån tûã; chûä kyá àiïån tûã vaâ chûáng thûåc chûä kyá
bïn trong nöåi böå CP.
àiïån tûã; giao kïë vaâ thûåc hiïån húåp àöìng àiïån tûã; giao
2. Caãi caách haânh chñnh (CCHC)
dõch àiïån tûã cuãa cú quan nhaâ nûúác; an ninh, an toaân,
CPÀT khöng àún thuêìn chó laâ CNTT-TT nhû nhiïìu
baão vïå, baão mêåt trong giao dõch àiïån tûã; giaãi quyïët quöëc gia àaä rúi vaâo vïët xe àöí naây. Cêìn cên nhùæc viïåc
tranh cêëp vaâ xûã lyá vi phaåm trong giao dõch àiïån tûã,... xêy dûång CPÀT trong böëi caãnh caãi caách haânh chñnh.
Phaåm vi àiïìu chónh chuã yïëu laâ giao dõch àiïån tûã Nhûäng caãi caách nhû mö hònh “möåt cûãa” khi thûåc hiïån
trong hoaåt àöång cuãa cú quan nhaâ nûúác, trong lônh cuâng vúái saáng kiïën vïì CPÀT seä mang laåi ñch lúåi cho
vûåc dên sûå, kinh doanh, thûúng maåi.
ngûúâi dên vaâ doanh nghiïåp. Trûúác khi triïín khai hïå
Vêën àïì phaáp lyá nhaâ nûúác, chñnh phuã cêìn phaãithöëng CNTT cho CPÀT, àiïìu quan troång laâ phaãi àaãm
quan têm khi ûáng duång CPÀT laâ vêën àïì liïn quan
baão thuã tuåc haânh chñnh hiïån thúâi vaâ quy trònh quaãn lyá
àïën baãn quyïìn taác giaã vaâ xêm phaåm taác quyïìn phêìn hiïån taåi àûúåc xem xeát laåi vaâ àún giaãn hoáa.
62 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân
Söë 3 thaáng 1/2016
Kinh nghiïåm - thûåc tiïîn
3. Chi phñ taâi chñnh
Minh vúái chuã àïì “Chñnh phuã Àiïån tûã, Y tïë Àiïån tûã vaâ
Cuäng giöëng nhû bêët kyâ möåt dûå aán cú súã haå têìng
Giao thöng Thöng minh” do Súã Thöng tin vaâ Truyïìn
naâo cuãa chñnh phuã, CPÀT coá thïí àûúåc thûåc hiïån Thöng Thaânh phöë Höì Chñ Minh phöëi húåp vúái Têåp
theo nhiïìu giai àoaån vaâ chi phñ cho viïåc triïín khai
àoaân Dûä liïåu Quöëc tïë IDG Viïåt Nam töí chûác dûúái sûå
CPÀT seä phuå thuöåc vaâo mûác àöå sùén saâng cuãa cúchuã trò cuãa UÃy ban nhên dên Thaânh phöë Höì Chñ Minh.
súã haå têìng, vaâo nùng lûåc cuãa nhaâ cung cêëp vaâ ngûúâiTaåi höåi thaão, caác vêën àïì vïì xêy dûång, phaát triïín vaâ
sûã duång cuäng nhû phûúng thûác cung cêëp dõch vuå caác thaách thûác, khoá khùn trong viïåc xêy dûång cuãa
(thöng qua Internet, qua àûúâng àiïån thoaåi trûåc tuyïën
chñnh phuã àiïån tûã cuäng àûúåc àïì cêåp vaâ coá nhiïìu yá
hoùåc thöng qua caác cûãa haâng “möåt cûãa”). Caác dõch kiïën tranh luêån.
vuå maâ chñnh phuã muöën cung cêëp caâng phûác taåp, Toám laåi, cêìn coá àuã thúâi gian vaâ caác nöî lûåc cuãa
tinh vi thò chi phñ cho CPÀT caâng lúán. Chñnh phuã ngûúâi dên cuäng nhû phöëi húåp àöìng böå cuãa caác cú
cêìn phaãi têåp trung vaâo caác dûå aán nhoã, coá khaã nùngquan chñnh phuã múái coá thïí vûúåt qua caác thaách thûác
tûå trang traãi vïì taâi chñnh hoùåc coá thïí lêëy tûâ nguöìnàöëi vúái CPÀT. Thöng thûúâng, úã möåt söë quöëc gia,
taâi chñnh bïn ngoaâi.
phaãi mêët nhiïìu nùm àïí caác lúåi ñch cuãa CPÀT múái
4. Laâm thïë naâo àïí ngaây caâng coá nhiïìu ngûúâi
àûúåc thïí hiïån roä raâng. Giaáo duåc vaâ nhêån thûác goáp
thûåc sûå sûã duång caác dõch vuå CPÀT?
phêìn quan troång trong viïåc giuáp caác bïn liïn quan
Bêët kyâ möåt chñnh saách CPÀT hiïåu quaã naâo cuänghiïíu roä vai troâ vaâ têìm quan troång cuãa CPÀT.
phaãi xem xeát phûúng phaáp tiïëp cêån theo hûúáng têåp
Mùåc duâ àaä àaåt àûúåc nhûäng bûúác tiïën nhêët àõnh
trung vaâo ngûúâi dên. Àiïìu àoá coá nghôa laâ CPÀT phaãi trong löå trònh triïín khai CPÀT toaân diïån úã Viïåt Nam,
laâ möåt dõch vuå daânh cho ngûúâi sûã duång cuöëi cuâng vaâ
nhûng nhûäng muåc tiïu cêìn àaåt àûúåc trong thúâi gian
phaát triïín theo hûúáng phuåc vuå nhu cêìu. Tuy nhiïn,
túái àöëi vúái CPÀT vêîn àùåt ra khöng ñt khoá khùn maâ
nhiïìu ngûúâi dên coá thïí khöng sûã duång CPÀT vò möåt caác cú quan chñnh phuã, caác cú quan quaãn lyá haå têìng
vaâi nguyïn nhên, trong àoá coá nhûäng nguyïn nhên
cöng nghïå cêìn phaãi coá giaãi phaáp àïí “tùng töëc” giaãi
chñnh nhû khön g quen sûã duång maáy tñnh, thiïëu truy quyïët, àïí àûa Viïåt Nam trúã thaânh quöëc gia coá thûá
cêåp, thiïëu àaâo taåo cuäng nhû lo lùæng vïì sûå riïng tû vaâ bêåc cao trong baãng xïëp haång vïì phaát triïín Chñnh
phuã àiïån tûã úã khu vûåc cuäng nhû trïn thïë giúái.
tñnh baão mêåt cuãa thöng tin.
Nhûäng thaânh tûåu àaåt àûúåc
Viïåc xêy dûång Chñnh phuã àiïån tûã taåi Viïåt Nam Taâi liïåu tham khaão
àaä àûúåc quan têm tûâ caách àêy khaá lêu. Ngaây 22/9/ 1. Tûâ àiïín baách khoa múã Wikipedia - Chñnh phuã àiïån tûã
https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%
2010, Thuã tûúáng Chñnh phuã ban haânh Quyïët àõnh söë
E1%BB%A7_%C4%91i%E1%BB%87n_t%E1%BB%AD
1755/QÀ-TTg phï duyïåt Àïì aán “Àûa Viïåt Nam súám
2. Khoa cöng nghïå thöng tin Àaåi hoåc Phûúng Àöng,
trúã thaânh nûúác maånh vïì cöng nghïå thöng tin & truyïìn
Giaáo trònh Chñnh phuã àiïån tûã, http://voer.edu.vn/c/
thöng”. Trong àoá, àùåt muåc tiïu àïën nùm 2020, Viïåt
giao-trinh-chinh-phu-dien-tu/3e26d127
Nam nùçm trong nhoám 1/3 nûúác dêîn àêìu trong baãng 3. Theo PCWorld B Viïåt Nam, Chñnh phuã àiïån tûã úã Viïåt
Nam: Cú höåi vaâ thaách thûác, http://quantrimang.com/
xïëp haång vïì Chñnh phuã àiïån tûã cuãa Liïn hiïåp quöëc
chinh-phu-dien-tu-o-viet-nam-co-hoi-va-thach-thucvaâ hêìu hïët caác dõch vuå cöng cú baãn àûúåc cung cêëp
19987
trûåc tuyïën cho ngûúâi dên vaâ doanh nghiïåp úã mûác àöå 4. Àùång Loan, “Tùng töëc” löå trònh xêy dûång chñnh phuã
khaá cao.
àiïån tûã, http://hanoimoi.com.vn/Tin-tuc/Xa-hoi/783244/
Theo Khaão saát Chñnh phuã àiïån tûã nùm 2014 cuãa
tang-toc-lo-trinh-xay-dung-chinh-phu-dien-tu
Liïn Húåp Quöëc, Viïåt Nam xïëp thûá 99 trïn 193 quöëc 5. Hoaâng Yïën, Viïåt Nam tuåt 19 bêåc xïëp haång chñnh phuã
àiïån tûã, Viïåt Nam tuåt 19 bêåc xïëp haång chñnh phuã
gia trïn thïë giúái vïì chó söë phaát triïín Chñnh phuã àiïån
àiïån tûã, http://antt.vn/viet-nam-tut-19-bac-xep-hangtûã, riïng taåi chêu AÁ xïëp haång 26 trïn 47, vûúåt qua
chinh-phu-dien-tu-0110078.html
Malaysia vaâ Thaái Lan.
6. Kha Thoa, Diïîn àaân cêëp cao cöng nghïå thöng tin
Kïët quaã cuãa cuöåc Khaão saát àûúåc quyïët àõnh dûåa truyïìn thöng, http://dangcongsan.vn/cpv/Modules/
trïn 3 tiïu chñ: Dõch vuå trûåc tuyïën, Haå têìng viïîn
N e w s / N e w sD et ai l . as px ?co _i d = 1 000 8& c n_ i d
=720285
thöng vaâ Vöën nhên lûåc. Ngoaâi ra, vïì chó söë sùén saâng
kïët nöëi thöng tin toaân cêìu, Diïîn àaân Kinh tïë thïë giúái 7. Hiïìn Mai, Khai maåc Höåi thaão Quöëc gia vïì Chñnh phuã
àiïån tûã 2015, http://www.vnmedia.vn/VN-Khai-maccuäng xïëp Viïåt Nam úã võ trñ 85 trïn töíng söë 143 quöëc
Hoi-thao-Quoc-gia-ve-Chinh-phu-dien-tu-2015gia trong Baáo caáo thaáng 4 nùm 2015, tuåt 1 haång so
42205887877-35-3963501.html
vúái nùm trûúác.
8. Luêåt giao dõch àiïån tûã, http://www.moj.gov.vn/vbpq/
Höåi thaão Quöëc gia vïì Chñnh phuã àiïån tûã 2015 àaä Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?
diïîn ra vaâo ngaây 22/7/2015 taåi Thaânh phöë Höì Chñ
ItemID=17085
63 cöng àoaâ
Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc
Söë 3 thaáng 1/2016