Xem mẫu

  1. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI CHIÏËN LÛÚÅC PHAÁT TRIÏÍN KINH TÏË BIÏÍN TÙNG CÛÚÂNG QUAÃN LYÁ, BAÃO VÏÅ BIÏÍN, À NGUYÏÎN HÖÌ THANH* Ngaây nhêån:27/9/2019 Ngaây phaãn biïån: 28/11/2019 Ngaây duyïåt àùng: 25/12/2019 Toám tùæt:  Biïín, àaão coá vai troâ rêët quan troång àöëi vúái sûå phaát triïín vaâ an ninh cuãa caác nûúác coá chung. Biïín, àaão laâ möåt böå phêån cêëu thaânh phaåm vi chuã quyïìn thiïng liïng cuãa Töí quöëc, cuâng vú vaâ phaát triïín àúâi àúâi cuãa dên töåc Viïåt Nam. Lêën biïín àïí dûång nûúác vaâ thöng qua biïín àïí giûä nûúá Nam trong quaá khûá. Àoá cuäng chñnh laâ neát àöåc àaáo cuãa baãn sùæc vùn hoáa Viïåt Nam, cêìn àûúåc g nguyïn múái - kyã nguyïn cuãa khoa hoåc kyä thuêåt, toaân cêìu hoáa vaâ höåi nhêåp kinh tïë quöëc tïë. Viïåt N giúái, vò vêåy àöëi vúái biïín chuáng ta cêìn nghiïn cûáu vaâ àûa ra möåt àûúâng löëi, chiïën lûúåc phaát triïín caác tiïìm nùng biïín, phaát triïín kinh tïë vaâ baão vïå àêët nûúác. Baâi viïët phên tñch, àaánh giaá lúåi thïë pha lûúåc phaát triïín kinh tïë biïín cuãa Viïåt Nam. Trïn cú súã àoá, àïì xuêët möåt söë giaãi phaáp cú baãn nhùçm triïín kinh tïë biïín, àaão Viïåt Nam trong thúâi kyâ múái. Tûâ khoáa:  Kinh tïë biïín, quaãn lyá, baão vïå, biïín, àaão Viïåt Nam. MARINE ECONOMIC DEVELOPMENT STRATEGY AND BASIC SOLUTIONS TO STRENG PROTECTION OF MARINE AND ISLANDS IN NEW PERIOD Abstract:  Sea and island play a very important role for the development and security of the countries in the se the world in general. The sea and the island constitute an integral part of the sacred sovereignty of the Fatherla mainland, creating an environment of eternal survival and development for the Vietnamese nation. Beachfro through the sea to hold water has been a unique feature of the Vietnamese nation in the past. It is also the uniqu cultural identity, which needs to be sustained and promoted further in a new era - an era of science and technol international economic integration. Vietnam is on the path of integration with the world, so for the sea we need a sea economic development strategy and pathway to effectively exploit the sea potentials, economic develop country. The paper analyzes and assesses the advantages of marine economic development and outlines Vietna Development Strategy. On that basis, some basic solutions are proposed to enhance the management, protecti of Vietnam’s marine and island economy in the new period. Keywords: Marine economy, management, protection, marine and island Vietnam. 1. Àùåt vêën àïì nhûäng àoáng goáp quan troång vaâo nhõp àöå tùng trûúãng Trong sûå nghiïåp xêy dûång vaâ baão vïå Töí quöëc, kinh tïë - xaä höåi cuãa àêët nûúác theo hûúáng cöng nghiïåp biïín coá vai troâ, võ trñ rêët quan troång, gùæn boá mêåt thiïët hoaá, hiïån àaåi hoaá. Trong böëi caãnh höåi nhêåp quöëc tïë, vaâ aãnh hûúãng to lúán àïën sûå phaát triïín kinh tïë - xaägùæn liïìn vúái viïåc baão vïå chuã quyïìn vaâ an ninh quöëc höåi, baão àaãm quöëc phoâng, an ninh, baão vïå möi trûúâng gia, Viïåt Nam àang hûúáng àïën möåt chiïën lûúåc toaân cuãa nûúác ta. Viïåt Nam coá möåt vuâng biïín àùåc quyïìn diïån múái vïì phaát triïín kinh tïë biïín, xêy dûång möåt kinh tïë röång trïn 1 triïåu km 2, gêëp 3 lêìn diïån tñch àêët quöëc gia kinh tïë biïín, giaâu nhúâ biïín, maånh vò biïín. liïìn; coá búâ biïín daâi 3.260 km. Sau hún 30 nùm thûåc 2. Khaái quaát vïì Chiïën lûúåc phaát triïín kinh tïë hiïån cöng cuöåc àöíi múái dûúái sûå laänh àaåo cuãa Àaãng,biïín cuãa Viïåt Nam trong thúâi kyâ múái tiïìm lûåc kinh tïë biïín cuãa àêët nûúác ta àaä khöng ngûâng lúán maånh, phaát triïín vúái töëc àöå khaá nhanh vaâ àaä coá * Trûúâng Àaåi hoåc An Giang, Àaåi hoåc Quöëc gia Höì Chñ Minh Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc 41 cöng àoaâ Söë 17 thaáng 12/2019
  2. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI 2.1. Lúåi thïë phaát triïín kinh tïë biïín cuãa Hiïån nay, kinh tïë biïín Viïåt Nam mang laåi nguöìn Viïåt Nam thu hún 10 tyã USD/nùm. GDP kinh tïë biïín Viïåt Nam Kinh tïë biïín cuãa Viïåt Nam phaát triïín vúái hai lúåi bònh quên àaåt khoaãng 47% - 48% GDP caã nûúác. thïë quan troång laâ tiïìm nùng tûå nhiïn1; võ trñ àõa - Trong àoá GDP cuãa kinh tïë “thuêìn biïín” àaåt khoaãng kinh tïë vaâ àõa - chiïën lûúåc àùåc biïåt 2 . Tuy vêåy, lêu 20% - 22% töíng GDP caã nûúác. Trong caác ngaânh nay, khi baân àïën lúåi thïë phaát triïín kinh tïë biïín cuãa kinh tïë biïín, àoáng goáp cuãa caác ngaânh kinh tïë diïîn ra Viïåt Nam, sûå chuá têm thûúâng àûúåc daânh cho lúåi thïë trïn biïín chiïëm túái 98%, chuã yïëu laâ khai thaác dêìu thûá nhêët mùåc duâ loaåi lúåi thïë thûá hai àang ngaây caâng khñ, haãi saãn, haâng haãi (vêån taãi biïín vaâ dõch vuå caãng quan troång búãi sûå gia tùng nhanh choáng cuãa quaá biïín) 4. Hêìu hïët caác têåp àoaân khai thaác caãng biïín vaâ trònh toaân cêìu hoáa. Ðïí phaát triïín kinh tïë biïín, Viïåt vêån taãi biïín haâng àêìu thïë giúái vúái nhiïìu dûå aán xêy Nam cêìn coá caách tiïëp cêån múái, khaác cùn baãn caách dûång vaâ khai thaác caãng cöng-ten-nú àaä coá mùåt taåi tiïëp cêån phaát triïín kinh tïë “àêët liïìn” truyïìn thöëng. Viïåt Nam  (Höìng  Cöng,  Trung Quöëc),  SSA (Myä), Hûúáng ra biïín, phaát triïín kinh tïë biïín möåt caách chiïën CMA-CGM (Phaáp), K-Line (Nhêåt)... Sûå àêìu tû cuãa lûúåc trúã thaânh möåt nhu cêìu bûác baách, àöìng thúâi, laâcaác têåp àoaân caãng biïín lúán trïn thïë giúái taåi Viïåt Nam möåt cú höåi lúán cho sûå tröîi dêåy mang tñnh buâng nöígoáp phêìn laâm cho hïå thöëng caãng Viïåt Nam hiïån àaåi cuãa Viïåt Nam. hún, àöìng thúâi taåo ra lûåc huát àöëi vúái thõ trûúâng bïn Chiïìu daâi búâ biïín 3.260 km, Viïåt Nam nùçm trong ngoaâi do têìm aãnh hûúãng mang tñnh quöëc tïë. söë 10 quöëc gia coá chó söë cao nhêët vïì chiïìu daâi búâ Vúái àûúâng búâ biïín daâi vaâ hún 3.000 hoân àaão, biïín trïn caã ba hûúáng Àöng, Nam vaâ Têy Nam àaä Viïåt Nam àûúåc thiïn nhiïn ban phuá cho nhiïìu baäi taåo ra lúåi thïë caånh tranh rêët lúán so vúái caác nûúác khaáctùæm àeåp, coá giaá trõ nghó dûúäng cao. Theo thöëng kï, trong viïåc múã cûãa, giao lûu vaâ thûúng maåi quöëc tïë doåc búâ biïín Viïåt Nam coá khoaãng 125 baäi biïín àeåp, qua àaåi dûúng. Xeát vïì võ thïë, vuâng biïín Viïåt Nam coá trong àoá, möåt söë baäi biïín vaâ võnh àûúåc àaánh giaá laâ võ trñ hïët sûác quan troång, laâ con àûúâng biïín ngùæn nhûäng baäi biïín vaâ võnh àeåp nhêët cuãa thïë giúái nhû baäi nhêët nöëi liïìn ÊËn Àöå Dûúng vaâ Thaái Bònh Dûúng vaâbiïín Myä Khï (Àaâ Nùéng), Phuá Quöëc (Kiïn Giang), hiïån nay laâ tuyïën haâng haãi nhöån nhõp thûá 2 trïn thïë Eo Gioá (Bònh Àõnh), Vuäng Taâu, Võnh Nha Trang, giúái. Trong lõch sûã vaâ hiïån nay, àêy vêîn laâ con àûúâng Võnh Lùng Cö, àùåc biïåt, Võnh Haå Long vúái caãnh quan huyïët maåch nöëi liïìn àöng baán cêìu vaâ têy baán cêìu. thiïn nhiïn tuyïåt àeåp hai lêìn àûúåc UNESCO cöng Viïåt Nam cuäng nùçm taåi khu vûåc coá nhiïìu nïìn kinh tïë nhêån laâ di saãn thiïn nhiïn thïë giúái. Àiïìu naây taåo coá töëc àöå phaát triïín nhanh nhêët thïë giúái hiïån nay, nhiïìu lúåi thïë cho Viïåt Nam phaát triïín du lõch biïín. nhû Trung Quöëc, ÊËn Àöå vaâ möåt söë nûúác Àöng Nam Viïåc xêy dûång caác khu kinh tïë, caác khu cöng nghiïåp AÁ khaác. Vúái möåt võ trñ àõa lyá thuêån lúåi nhû thïë, viïåc têåp trung, khu chïë xuêët ven biïín gùæn vúái caác àö thõ hoaåch àõnh möåt chiïën lûúåc phaát triïín kinh tïë biïín ven biïín laâ möåt trong nùm lônh vûåc ûu tiïn mang phuâ húåp laâ hoaân toaân cêìn thiïët àïí coá thïí khai thaác tñnh chiïën lûúåc àïí phaát triïín kinh tïë biïín. Caác khu töëi àa lúåi ñch kinh tïë chñnh àaáng tûâ biïín cuäng nhû kinh tïë biïín cuâng vúái caác thaânh phöë lúán ven biïín seä baão àaãm an ninh quöëc gia. taåo nïn nhûäng trung têm kinh tïë biïín maånh, phuâ Ngoaâi giaá trõ vïì võ thïë, vuâng biïín Viïåt Nam coân coá nhiïìu nguöìn taâi nguyïn phong phuá, trong àoá giaá 1 Tiïìm nùng  tûå nhiïn  (lúåi thïë tônh)  to  lúán: búâ biïín  daâi, diïån tñch trõ lúán laâ dêìu khñ, nguöìn lúåi thuãy saãn... Theo caác söëlaänh  haãi  thuöåc  chuã  quyïìn  röång,  khaã  nùng  tiïëp  cêån  dïî  daâng liïåu thöëng kï, trûä lûúång caá úã vuâng biïín nûúác ta khoaãng àïën caác àaåi dûúng, coá caác nguöìn taâi nguyïn thiïn nhiïn giaâu 5 triïåu têën/nùm, trûä lûúång caá coá thïí àaánh bùæt hùçng coá - thuãy saãn, dêìu khñ vaâ nhiïìu loaåi khoaáng saãn khaác, nhiïìu baäi biïín  àeåp... nùm khoaãng 2,3 triïåu têën3. Doåc ven biïín coá trïn 37 2  Võ trñ àõa - kinh tïë vaâ àõa - chiïën lûúåc àùåc biïåt: nùçm trïn caác tuyïën vaån ha mùåt nûúác caác loaåi coá khaã nùng nuöi tröìng haãi  haânh  vaâ  caác  luöìng  giao  thûúng  quöëc  tïë  chuã  yïëu cuãa  thïë thuãy saãn nûúác mùån - lúå, nhêët laâ nuöi caác loaåi àùåc saãngiúái,  nhêët  laâ  trong  thúâi  àaåi  buâng  nöí  phaát  triïín  cuãa  chêu  AÁ  - xuêët khêíu nhû töm, cua, rong cêu. Ngoaâi ra, coân coá Thaái  Bònh  Dûúng. hún 50 vaån ha caác eo võnh nöng v aâ àêìm phaá ven búâ   Trêìn Cöng  Truåc  (chuã biïn):  Dêëu  êën Viïåt Nam  trïn biïín  Àöng, 3 nhû Võnh Haå Long, Baái Tûã Long, Phaá Tam Giang, 4 Nxb. Thöng  tin vaâ  Truyïìn thöng, H.2014,  tr.23.  Trung têm Nghiïn cûáu Biïín vaâ Àaão, Trûúâng Àaåi hoåc Khoa hoåc Võnh Vên Phong... laâ möi trûúâng rêët thuêån lúåi àïí Xaä höåi vaâ Nhên vùn - Àaåi hoåc Quöëc gia Thaânh phöë Höì Chñ Minh: phaát triïín nuöi caá  vaâ àùåc  saãn biïín. Búâ biïín Viïåt Nhûäng  vêën  àïì  chiïën  lûúåc  khöng  gian  biïín  trong  xêy  dûång Nam cuäng coá nhiïìu vuäng, võnh sêu kñn gioá, rêët thuêån vaâ  phaát  triïín  kinh  tïë  biïín  Viïåt  Nam,  Nxb.  Àaåi  hoåc  Quöëc  gia lúåi àïí laâm caãng biïín.  TP. Höì Chñ  Minh, 2019, tr.229. 42 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân Söë 17 thaáng 12/2019
  3. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI húåp vúái xu thïë phaát triïín cuãa thïë giúái hiïån nay cuängquyïìn, thöëng nhêët, toaân veån laänh thöí; giûä vûäng chuã nhû yïu cêìu phaát triïín kinh tïë, xêy dûång vaâ baão vïå quyïìn biïín, àaão, biïn giúái, vuâng trúâi; baão vïå Àaãng, Töí quöëc Viïåt Nam trong tònh hònh múái. Nhaâ nûúác, nhên dên vaâ chïë àöå xaä höåi chuã nghôa... 6 ”. 2.2. Quan àiïím vaâ muåc tiïu vïì phaát triïín kinh Cûúng lônh xêy dûång àêët nûúác trong thúâi kyâ quaá àöå tïë biïín cuãa Viïåt Nam lïn CNXH (böí sung, phaát triïín nùm 2011) tiïëp tuåc YÁ thûác roä võ trñ, vai troâ vaâ tiïìm nùng phaát triïín chó roä: “Kïët húåp chùåt cheä kinh tïë vúái quöëc phoâng - an kinh tïë to lúán cuãa biïín, àaão, trong nhûäng nùm àöíi ninh; quöëc phoâng - an ninh vúái kinh tïë trong tûâng múái, Ðaãng vaâ Nhaâ nûúác ta àaä àïì ra nhiïìu chuã trûúng, chiïën lûúåc, quy hoaåch, kïë hoaåch, chñnh saách phaát chñnh saách, biïån phaáp quan troång nhùçm quaãn lyá, khai triïín kinh tïë - xaä höåi vaâ trïn tûâng àõa baân” 7 . thaác biïín, phaát triïín kinh tïë tûâ biïín, àaão vaâ baão vïå Gêìn àêy, Höåi nghõ Trung ûúng lêìn thûá taám, khoáa möi trûúâng biïín. Ngaây 06-5-1993, Böå Chñnh trõ àaä ra XII vûâa thöng qua nöåi dung cú baãn Nghõ quyïët múái Nghõ quyïët 03-NQ/TW vïì möåt söë nhiïåm vuå phaát triïín vïì Chiïën lûúåc biïín Viïåt Nam àïën nùm 2030, têìm kinh tïë biïín. Nghõ quyïët àaä khùèng àõnh, àêíy maånh nhòn àïën nùm 2045. Nghõ quyïët múái vïì Chiïën lûúåc phaát triïín kinh tïë biïín ài àöi vúái tùng cûúâng khaã kinh tïë biïín chó roä muåc tiïu cú baãn vïì phaát triïín bïìn nùng baão vïå chuã quyïìn vaâ lúåi ñch quöëc gia; baão vïå vûäng kinh tïë biïín: Àïën nùm 2030, àoáng goáp cuãa caác taâi nguyïn vaâ möi trûúâng sinh thaái biïín; phêën àêëu ngaânh kinh tïë thuêìn biïín chiïëm khoaãng 10% GDP trúã thaânh möåt nûúác maånh vïì biïín vaâo nùm 2020. caã nûúác, àoáng goáp GRDP cuãa caác tónh thaânh phöë Ngaây 22-9-1997, Böå Chñnh trõ tiïëp tuåc ban haânh Chó ven biïín chiïëm 65-70% GDP caã nûúác; Kiïím soaát thõ söë 20-CT/TW vïì àêíy maånh phaát triïín kinh tïë biïín chùåt  cheä,  ngùn  ngûâa,  giaãm  thiïíu  ö  nhiïîm möi theo hûúáng cöng nghiïåp hoáa, hiïån àaåi hoáa. Àöìng trûúâng biïín, nhêët laâ chêët thaãi nhûåa àaåi dûúng. Baão thúâi, vúái viïåc tiïëp tuåc nhêën maånh chuã trûúng lúán xêyàaãm cên bùçng sinh thaái, haâi hoâa caác möëi quan hïå dûång Viïåt Nam trúã thaânh möåt nûúác maånh vïì biïín, giûäa baão töìn vaâ phaát triïín, liïn kïët vaâ höî trúå giûäa caác haãi àaão, ven biïín phaãi gùæn vúái yïu cêìu baão vïå àêët vuâng nöåi àõa àêët liïìn, vuâng ven biïín vaâ haãi àaão, àaåi nûúác, Àaãng vaâ Nhaâ nûúác xaác àõnh cêìn àùåt kinh tïëdûúng. Maånh vïì biïín vaâ giaâu lïn tûâ biïín chùæc chùæn biïín trong töíng thïí kinh tïë caã nûúác, trong quan hïå laâ möåt quaá trònh àïí àaåt àïën nhûäng muåc tiïu cuå thïí, tûúng taác vúái caác vuâng vaâ trong xu thïë höåi nhêåp vúáicaác tiïu chñ àûúåc lêëy laâm thûúác ào cuãa sûå phaát triïín, kinh tïë khu vûåc vaâ thïë giúái. bao haâm caã kinh tïë, vùn hoáa xaä höåi vaâ an ninh quöëc Trong nhûäng nùm àêìu cuãa thïë kyã XXI, trïn cú súã phoâng. Khöng thïí noái möåt caách tuyïåt àöëi rùçng àïën nghiïn cûáu, phên tñch vïì àõa chñnh trõ, caác muåc tiïu möåt thúâi àiïím naâo àoá trong thêåp kyã túái, thêåm chñ lêu àõnh hûúáng phaát triïín kinh tïë - xaä höåi song song vúái hún, thò muåc tiïu naây àûúåc hoaân thaânh àêìy àuã, nûúác nhiïåm vuå baão vïå quöëc phoâng - an ninh, Höåi nghõ lêìn ta àaä àûúåc xaác àõnh “Maånh vïì biïín vaâ giaâu lïn tûâ thûá tû Ban Chêëp haânh Trung ûúng Àaãng khoáa X àaä biïín”. Bïn caånh àoá, nghõ quyïët múái nïu roä quan thöng qua Nghõ quyïët vïì Chiïën lûúåc biïín Viïåt Nam àiïím, chûúng trònh haânh àöång vïì chuã quyïìn biïín - àïën nùm 2020 vúái muåc tiïu àûa Viïåt Nam trúã thaânh àaão, theo àoá kiïn quyïët, kiïn trò àêëu tranh baão vïå quöëc gia maånh vïì biïín, laâm giaâu tûâ biïín, phaát triïín àöåc lêåp, chuã quyïìn, toaân veån laänh thöí, lúåi ñch quöëc toaân diïån caác ngaânh, nghïì biïín gùæn vúái cú cêëu phong gia - dên töåc trïn caác vuâng biïín, àaão thuöåc chuã quyïìn, phuá, hiïån àaåi, taåo ra töëc àöå phaát triïín nhanh, bïìn quyïìn chuã quyïìn vaâ quyïìn taâi phaán quöëc gia. Giaãi vûäng, hiïåu quaã cao. Phêën àêëu àïën nùm 2020, kinh quyïët caác tranh chêëp bùçng biïån phaáp hoâa bònh trïn tïë biïín àoáng goáp khoaãng 53 - 55% GDP, 55 - 60% cú súã luêåt phaáp quöëc tïë, trong àoá coá Cöng ûúác Luêåt kim ngaåch xuêët khêíu cuãa caã nûúác, giaãi quyïët töët caácbiïín nùm 1982 cuãa Liïn húåp quöëc, giûä vûäng möi vêën àïì xaä höåi, caãi thiïån möåt bûúác àaáng kïí àúâi söëng trûúâng hoâa bònh, öín àõnh, an ninh quöëc gia, trêåt tûå cuãa nhên dên vuâng biïín vaâ ven biïín. Bïn caånh àoá, an toaân xaä höåi trïn caác vuâng biïín, àaão àïí phaát triïín Nghõ quyïët Àaåi höåi Àaãng toaân quöëc lêìn thûá X cuäng bïìn vûäng nïìn kinh tïë cuãa àêët nûúác. chó roä: “Phaát triïín kinh tïë biïín toaân diïån, coá troång têm, troång àiïím, súám àûa nûúác ta trúã thaânh quöëc 5  Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam: Vùn kiïån Àaåi höåi àaåi biïíu toaân quöëc gia maånh vïì kinh tïë biïín trong khu vûåc, gùæn vúái baão lêìn thûá X, Nxb. Chñnh trõ Quöëc gia, H.2006, tr.225. àaãm quöëc phoâng - an ninh vaâ húåp taác quöëc tïë” 5 . Tiïëp 6 Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam: Vùn kiïån Àaåi höåi àaåi biïíu toaân quöëc àoá, Nghõ quyïët Àaåi höåi Àaãng toaân quöëc lêìn thûá XIlêìn thûá XI, Nxb.  Chñnh trõ Quöëc gia, H.2011, tr.121-122. möåt lêìn nûäa khùèng àõnh: “Muåc tiïu, nhiïåm vuå quöëc7 Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam: Vùn kiïån Àaåi höåi àaåi biïíu toaân quöëc phoâng, an ninh laâ baão vïå vûäng chùæc àöåc lêåp, chuã lêìn  thûá XI, Nxb. Chñnh trõ Quöëc gia, H.2011, tr.82. Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc 43 cöng àoaâ Söë 17 thaáng 12/2019
  4. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI Nhû vêåy, bïn caånh xêy dûång vaâ ban haânh caác 3.1. Tùng cûúâng quaãn lyá, baão vïå biïín, àaão vaâ chuã trûúng chñnh saách mang têìm vô mö, Àaãng vaâ phaát triïín kinh tïë biïín, àaão trïn caác lônh vûåc Nhaâ nûúác ta coân luön luön chuá troång xêy dûång caác chñnh trõ, kinh tïë - xaä höåi, tû tûúãng - vùn hoáa, chñnh saách àïí phaát triïín kinh tïë - xaä höåi àöëi vúái caáckhoa hoåc giaáo duåc àõa phûúng ven biïín, caác àaão, quêìn àaão. Trïn cú súã 3.1.1. Hoaân thiïån hïå thöëng caác chiïën lûúåc, quy caác nghõ quyïët cuãa Àaãng, quyïët àõnh cuãa Chñnh phuã, hoaåch, kïë hoaåch, chñnh saách vïì biïín vaâ coá cú chïë caác ngaânh, caác cêëp àaä xêy dûång chiïën lûúåc, quy phuâ húåp àïí höî trúå phaát triïín kinh tïë biïín, àaão hoaåch, kïë hoaåch, chûúng trònh haânh àöång cho tûâng Hoaân thiïån hïå thöëng chñnh saách, phaáp luêåt vïì lônh vûåc, úã tûâng àõa baân vaâ bûúác àêìu triïín khai àaäbiïín, baão àaãm tñnh khaã thi, àöìng böå, thöëng nhêët, mang laåi nhûäng kïët quaã àaáng ghi nhêån. phuâ húåp vúái chuêín mûåc  luêåt phaáp vaâ àiïìu ûúác Nghõ quyïët múái vïì Chiïën lûúåc biïín Viïåt Nam àïën quöëc tïë maâ Viïåt Nam tham gia. Taåo haânh lang nùm 2030, têìm nhòn àïën nùm 2045 nhêån àõnh: Sau phaáp lyá thuêån lúåi àïí huy àöång caác nguöìn lûåc trong 10 nùm thûåc hiïån Nghõ quyïët Trung ûúng 4 khoaá X vaâ ngoaâi nûúác cho àêìu tû xêy dûång haå têìng, phaát vïì Chiïën lûúåc biïín Viïåt Nam àïën nùm 2020, viïåc triïín khoa  hoåc, cöng nghïå,  nguöìn  nhên  lûåc vaâ thûåc hiïån Nghõ quyïët vêîn coân nhiïìu haån chïë, yïëu chuyïín giao tri thûác vïì biïín. Kiïån toaân hïå thöëng keám vaâ khoá khùn, thaách thûác trong phaát triïín bïìn cú quan quaãn lyá nhaâ nûúác töíng húåp vaâ thöëng nhêët vûäng kinh tïë biïín. Phaát triïín kinh tïë biïín chûa gùæn vïì biïín tûâ Trung ûúng àïën àõa phûúng baão àaãm kïët haâi hoaâ vúái phaát triïín xaä höåi vaâ baão vïå möi trûúâng. hiïån àaåi, àöìng böå; xêy dûång àöåi nguä caán böå coá Húåp taác quöëc tïë vïì biïín chûa hiïåu quaã. Khoaãng caách nùng lûåc, chuyïn mön cao. Nêng cao hiïåu quaã giaâu - ngheâo cuãa ngûúâi dên ven biïín coá xu hûúáng phöëi húåp giûäa caác cú quan, giûäa Trung ûúng vúái ngaây caâng tùng. Viïåc giûä gòn giaá trõ, phaát huy baãnàõa phûúng vïì cöng taác biïín, àaão. sùæc vùn hoaá biïín chûa àûúåc quan têm àuáng mûác. Kiïån toaân mö hònh töí chûác, nêng cao nùng lûåc Nhûäng haån chïë, yïëu keám nïu trïn coá nguyïn nhên quaãn lyá caác àaão, quêìn àaão vaâ vuâng ven biïín. Trïn khaách quan, song nguyïn nhên chuã quan laâ chuã yïëu. biïín vaâ vuâng ven biïín cêìn coá nhûäng chñnh saách nhùçm 3. Möåt söë giaãi phaáp tùng cûúâng quaãn lyá, baão khuyïën khñch ngû dên, khuyïën khñch moåi thaânh phêìn vïå biïín, àaão vaâ phaát triïín kinh tïë biïín cuãa Viïåt kinh tïë vûún ra khai thaác biïín xa, àïí kïët húåp saãn Nam trong thúâi kyâ múái xuêët vúái laâm chuã vuâng àùåc quyïìn kinh tïë vaâ thïìm luåc Vûún ra biïín, khai thaác àaåi dûúng àaä trúã thaânh àõa; khuyïën khñch caán böå, viïn chûác nhaâ nûúác laâm khêíu hiïåu haânh àöång mang tñnh chiïën lûúåc cuãa toaân viïåc trïn caác àaão xa àïí phaát triïín kinh tïë - xaä höåi vaâ thïë giúái. Àùåc biïåt, trong àiïìu kiïån nguöìn taâi nguyïn tùng cuúâng quöëc phoâng - an ninh trïn caác àaão. thiïn nhiïn trïn àêët liïìn àang ngaây caâng caån kiïåt, Coá biïån phaáp höî trúå ngû dên khai thaác, nuöi tröìng, khöng gian kinh tïë truyïìn thöëng trúã nïn chêåt chöåi, chïë biïën haãi saãn, xêy dûång caác mö hònh töí chûác saãn nhiïìu quöëc gia àang tòm caách hûúáng ra biïín àïí tòm xuêët tiïn tiïën trïn biïín, àaão, phaát triïín du lõch kïët kiïëm lúåi ñch, khai thaác caác nguöìn taâi nguyïn dêîn túái húåp vúái viïåc triïín khai caác dõch vuå cöng ñch trïn biïín caånh tranh thõ trûúâng, tranh chêëp laänh thöí vaâ xung vaâ thiïët lêåp quan hïå saãn xuêët kinh doanh giûäa biïín, àöåt quöëc gia caâng trúã nïn gay gùæt. àaão vúái caác àõa baân khaác trïn búâ vaâ trong nöåi àõa Vúái tiïìm nùng, lúåi thïë vïì nhiïìu mùåt, khu vûåc Thûåc hiïån  böë trñ dên cû trïn caác àaão gùæn vúái Biïín Àöng àang tiïëp tuåc trúã thaânh möåt trong nhûäng chuyïín àöíi mö hònh töí chûác saãn xuêët theo hûúáng àiïím noáng, nïn viïåc húåp taác vaâ höåi nhêåp quöëc tïë thên thiïån vúái biïín vaâ möi trûúâng biïín. Böí sung vaâ àïí phaát triïín kinh tïë úã khu vûåc naây gùåp khöng ñt xêy dûång múái àöìng böå caác chiïën lûúåc, quy hoaåch, kïë khoá khùn. Trong khi viïåc giaãi quyïët caác tranh chêëp hoaåch liïn quan àïën biïín, àaão theo hûúáng quaãn lyá liïn quan àïën biïín vaâ haãi àaão, nhûäng vi phaåm trong töíng húåp, phuâ húåp vúái hïå sinh thaái biïín, baão àaãm sûå quaá trònh sûã duång, khai thaác taâi nguyïn biïín úã bònh gùæn kïët haâi hoaâ, àöìng böå giûäa baão töìn vaâ phaát triïín diïån quöëc tïë coân nhiïìu bêët cêåp. Ngoaâi ra, Viïåt Nam caác vuâng àêët liïìn, vuâng ven búâ, vuâng àùåc quyïìn kinh laâ möåt trong 5 nûúác chõu taác àöång maånh meä nhêëttïë vaâ thïìm luåc àõa. Khêín trûúng xêy dûång Quy hoaåch cuãa biïën àöíi khñ hêåu vaâ chõu aãnh hûúãng do mûåckhöng gian biïín quöëc gia, Quy hoaåch töíng thïí khai nûúác biïín dêng cao. Vò têìm àùåc biïåt quan troång thaác, sûã duång bïìn vûäng taâi nguyïn vuâng búâ. cuãa biïín nïn biïín Viïåt Nam cêìn phaãi àûúåc quaãn lyá, 3.1.2. Tùng cûúâng giaáo duåc, nêng cao nhêån thûác khai thaác vaâ àêíy maånh phaát triïín kinh tïë möåt caách gùæn liïìn vúái xêy dûång, chónh àöën Àaãng bïìn vûäng. Thûåc tiïîn àêëu tranh caách maång vaâ xêy dûång àêët 44 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân Söë 17 thaáng 12/2019
  5. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI nûúác trong nhûäng nùm qua àaä chûáng minh, nhên töë tiïìm lûåc khoa hoåc - cöng nghïå biïín laâ viïåc laâm cêëp coá yá nghôa quyïët àõnh taåo ra nhûäng thùæng lúåi lúán cuãa thiïët hiïån nay àïí phaát triïín kinh tïë biïín theo hûúáng nhên dên ta laâ coá sûå laänh àaåo saáng suöët, àuáng àùæn cöng nghiïåp hoáa, hiïån àaåi hoáa; àöìng thúâi cuäng nhùçm cuãa Àaãng. Xêy dûång, chónh àöën Àaãng àïí Àaãng thûåc àaáp ûáng yïu cêìu xêy dûång lûåc lûúång vuä trang nhên sûå trong saåch, vûäng maånh laâ nhiïåm vuå then chöët dên trong tònh hònh múái. haâng àêìu nhùçm baão àaãm giûä vûäng nhên töë taåo ra Xêy dûång vaâ thûåc hiïån coá hiïåu quaã Chûúng trònh moåi thùæng lúåi cuãa nhên dên ta trong sûå nghiïåp xêy troång àiïím àiïìu tra cú baãn taâi nguyïn, möi trûúâng dûång vaâ baão vïå Töí quöëc. biïín vaâ haãi àaão; múã röång nêng cao hiïåu quaã húåp taác Tùng cûúâng giaáo duåc, nêng cao nhêån thûác laâ biïån quöëc tïë trong àiïìu tra, nghiïn cûáu úã caác vuâng biïín phaáp cûåc kyâ quan troång laâm cho nhûäng quan àiïím, quöëc tïë. Àêìu tû àöåi taâu nghiïn cûáu biïín tiïn tiïën, àuúâng löëi cuãa Àaãng, nhûäng chuã trûúng, chñnh saách thiïët bõ ngêìm dûúái biïín coá khaã nùng nghiïn cûáu úã cuãa Nhaâ nûúác àïën vúái moåi ngûúâi, biïën nhûäng chuãcaác vuâng biïín sêu. trûúng, àûúâng löëi laänh àaåo saáng suöët cuãa Àaãng thaânh 3.2. Tùng cûúâng tiïìm lûåc quöëc phoâng, an ninh sûác maånh haânh àöång cuãa caã dên töåc àïí xêy dûång vaâ àïí quaãn lyá, baão vïå vaâ phaát triïín kinh tïë biïín, baão vïå Töí quöëc. àaão; baão àaãm thi haânh phaáp luêåt trïn biïín Tùng cûúâng cöng taác giaáo duåc, trûúác hïët cêìn laâm Àêìu tû trang thiïët bõ hiïån àaåi, chuá troång àaâo taåo cho moåi ngûúâi nhêån roä tònh hònh phûác taåp hiïån nay nhên lûåc, nêng cao hiïåu quaã thûåc thi phaáp luêåt vaâ àang àùåt ra nhûäng vêën àïì vûâa cêëp baách, vûâa cú baãn tùng cûúâng khaã nùng hiïåp àöìng, taác chiïën cuãa caác àöëi vúái Àaãng, Nhaâ nûúác vaâ nhên dên ta, àoá laâ nhûäng lûåc lûúång tham gia baão vïå chuã quyïìn, quyïìn chuã thúâi cú vaâ thaách thûác, àoâi hoãi chuáng ta phaãi nêng quyïìn, quyïìn taâi phaán vaâ caác quyïìn lúåi chñnh àaáng, cao caãnh giaác, tùng cûúâng sûác maånh quöëc phoâng - húåp phaáp cuãa àêët nûúác. Xêy dûång lûåc lûúång cöng an an ninh; chuá troång giaáo duåc thöëng nhêët nhêån thûác vïì khu vûåc ven biïín, àaão, caác khu àö thõ, khu kinh tïë, àöëi tûúång vaâ àöëi taác; nùæm vûäng àûúâng löëi, quan àiïím, khu cöng nghiïåp ven biïín vûäng maånh, laâm noâng cöët yïu cêìu nhiïåm vuå baão vïå Töí quöëc trong tònh hònh baão àaãm an ninh chñnh trõ, trêåt tûå, an toaân xaä höåi múái, gùæn xêy dûång àêët nûúác, phaát triïín kinh tïë - xaä vuâng biïín, àaão. höåi vúái nhiïåm vuå baão vïå Töí quöëc, baão vïå biïín, àaão. 3.1.3. Thûåc hiïån thùæng lúåi chiïën lûúåc phaát triïín Nêng cao nùng lûåc hoaåt àöång cuãa caác lûåc lûúång kinh tïë - xaä höåi úã vuâng ven biïín, haãi àaão laâm nïìntrûåc tiïëp laâm nhiïåm vuå phoâng, traánh vaâ giaãm nheå taãng giûä vûäng öín àõnh, baão vïå vaâ phaát triïín kinh tïëthiïåt haåi thiïn tai, cûáu naån, cûáu höå, ûáng phoá vúái biïën biïín, àaão àöíi khñ hêåu, nûúác biïín dêng khu vûåc biïín, àaão; baão Thûåc hiïån thùæng lúåi chiïën lûúåc phaát triïín kinh tïëàaãm an ninh, an toaân cho dên cû, ngûúâi lao àöång vaâ - xaä höåi úã vuâng ven biïín, haãi àaão seä taåo ra nïìn taãngcaác hoaåt àöång kinh tïë khu vûåc biïín; xêy dûång vûäng vêåt chêët àïí khöng ngûâng caãi thiïån àúâi söëng nhên chùæc thïë trêån quöëc phoâng toaân dên gùæn vúái thïë trêån dên, taåo àiïìu kiïån xoáa àoái giaãm ngheâo, giaãi quyïët an ninh nhên dên vuâng biïín, àaão. nhûäng vêën àïì bûác xuác cuãa xaä höåi, chùm lo phaát triïín Baão àaãm thi haânh phaáp luêåt trïn biïín laâ caác vuâng ven biïín, haãi àaão, baão àaãm cöng bùçng xaä höåi hoaåt àöång kiïím tra, kiïím soaát, giaám saát viïåc thi nhùçm giûä yïn loâng dên, cuãng cöë, tùng cûúâng niïìm haânh phaáp luêåt trïn biïín vaâ kõp thúâi ngùn chùån, xûã tin yïu Àaãng vaâ chïë àöå. Hònh thaânh vaâ phaát triïín lyá caác haânh vi phaåm phaáp úã trïn biïín, baão àaãm cho möåt söë ngaânh muäi nhoån phuâ húåp vúái lúåi thïë cuãa vuâng phaáp luêåt  vïì biïín cuãa Nhaâ nûúác  àûúåc  thi haânh àaão nhû: du lõch, dõch vuå biïín, khai thaác vaâ nuöi nghiïm minh. tröìng haãi saãn. Chuyïín hûúáng maånh meä cú cêëu saãn 3.3. Àêíy maånh hoaåt àöång àöëi ngoaåi vaâ húåp xuêët tûâ nghïì caá gêìn búâ, ven àaão sang nghïì caá xa taác quöëc tïë, taåo möi trûúâng thuêån lúåi àïí phaát búâ, gùæn vúái baão vïå vaâ taái taåo nguöìn lúåi. triïín kinh tïë biïín, àaão 3.1.4. Böìi dûúäng nguöìn nhên lûåc, xêy dûång tiïìm Trong àiïìu kiïån hiïån nay trïn Biïín Àöng, hoaåt lûåc khoa hoåc - cöng nghïå biïín vïì quaãn lyá vaâ phaát àöång àöëi ngoaåi coá vai troâ hïët sûác quan troång, coá thïí triïín kinh tïë biïín, àaão khai thaác nhûäng nhên töë tñch cûåc, haån chïë nhûäng Trong thïë kyã XXI, kinh tïë tri thûác coá vai troâ ngaâynhên töë tiïu cûåc, goáp phêìn to lúán vaâo viïåc baão vïå caâng nöíi bêåt trong quaá trònh phaát triïín lûåc lûúång saãnchuã quyïìn vaâ lúåi ñch quöëc gia giûä vûäng hoâa bònh vaâ xuêët, khoa hoåc vaâ cöng nghïå seä coá bûúác tiïën nhaãy öín àõnh trïn biïín. Theo àoá, kiïn trò chuã trûúng giaãi voåt. Vò vêåy, böìi dûúäng nguöìn lûåc lao àöång, xêy dûångquyïët tranh chêëp trïn biïín bùçng àaâm phaán hoâa bònh Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc 45 cöng àoaâ Söë 17 thaáng 12/2019
  6. NGHIÏN CÛÁU - TRAO ÀÖÍI trïn cú súã caác bïn tön troång àöåc lêåp, chuã quyïìn cuãa phêån cêëu thaânh chuã quyïìn thiïng liïng cuãa Töí quöëc, nhau, phuâ húåp vúái luêåt phaáp quöëc tïë. maâ cuâng vúái àêët liïìn, coân taåo ra möi trûúâng sinh töìn, Thuác àêíy caác hoaåt àöång húåp taác quöëc tïë vïì quaãnphaát triïín àúâi àúâi cuãa dên töåc Viïåt Nam. Vò thïë, àaä lyá, sûã duång, baão töìn bïìn vûäng biïín, àaåi dûúng; thûåc tûâ lêu, hûúáng ra biïín, kïët húåp phaát triïín kinh tïë vúái hiïån nghiïm tuác caác àiïìu ûúác, thoaã thuêån khu vûåc baão vïå chuã quyïìn biïín, àaão àûúåc Àaãng, Nhaâ nûúác vaâ quöëc tïë vïì biïín, àaåi dûúng maâ Viïåt Nam àaä tham hïët sûác coi troång.  gia; nghiïn cûáu tham gia caác àiïìu ûúác quöëc tïë quan Laâ möåt quöëc gia coá nguöìn taâi nguyïn àùåc biïåt vïì troång vïì biïín, trûúác mùæt ûu tiïn caác lônh vûåc vïì quaãn biïín, tûâ taâi nguyïn sinh vêåt, taâi nguyïn phi sinh vêåt lyá taâi nguyïn, baão vïå möi trûúâng, nghiïn cûáu khoa àïën taâi nguyïn võ thïë. Viïåc khai thaác, sûã duång, quaãn hoåc biïín; àêíy maånh tham gia nghiïn cûáu khoa hoåc, lyá taâi nguyïn vaâ baão vïå möi trûúâng biïín möåt caách khaão saát, thùm doâ, khai thaác taâi nguyïn taåi caác vuâng bïìn vûäng, hiïåu quaã, cuâng vúái baão vïå, giûä vûäng chuã biïín quöëc tïë. quyïìn, an ninh biïín àaão Viïåt Nam laâ nhûäng nhiïåm Tiïëp tuåc àêíy maånh húåp taác, tranh thuã sûå höî trúåvuå vûâa cêëp baách, vûâa lêu daâi cuãa caác àöëi taác, caác töí chûác quöëc tïë vaâ khu vûåc àïí Trong thúâi gian sùæp túái, chuáng ta cêìn àêíy maånh phaát triïín nguöìn nhên lûåc, cú súã haå têìng vuâng biïín, thûåc hiïån Nghõ quyïët Höåi nghõ lêìn thûá taám Ban Chêëp ûáng duång khoa hoåc, cöng nghïå hiïån àaåi vaâo caác haânh Trung ûúng Khoáa XII vïì Chiïën lûúåc phaát triïín ngaânh  kinh  tïë  biïín, baão  vïå  möi  trûúâng,  phoâng, bïìn vûäng kinh tïë biïín Viïåt Nam àïën nùm 2030, têìm chöëng thiïn tai vaâ thñch ûáng vúái biïën àöíi khñ hêåu, nhòn àïën nùm 2045 (Nghõ quyïët söë 36-NQ/TW). Viïåc nûúác biïín dêng. thûåc hiïån töët nghõ quyïët seä àõnh hûúáng cho viïåc xêy 3.4. Tùng cûúâng hoaåt àöång phaáp lyá trïn trûúâng dûång chiïën lûúåc, quy hoaåch, kïë hoaåch, chñnh saách, quöëc tïë, taåo cú súã quaãn lyá, baão vïå vaâ phaát triïín phaáp luêåt vaâ caác chûúng trònh, àïì aán, dûå aán töí chûác kinh tïë biïín, àaão bïìn vûäng thûåc hiïån cuãa Chñnh phuã, caác àõa phûúng vaâ caác cú Trong lõch sûã phaát triïín cuãa nhên loaåi, caác hoaåt quan liïn quan, àùåc biïåt laâ viïåc huy àöång nguöìn lûåc àöång phaáp lyá trïn biïín àaä hònh thaânh vaâ phaát triïín trong Kïë hoaåch àêìu tû trung haån cho phaát triïín kinh àïí àiïìu chónh, giaãi quyïët nhûäng mêu thuêîn vïì quyïìn tïë biïín vaâ ven biïín, phuâ húåp vúái Chiïën lûúåc, Kïë lúåi trïn biïín giûäa caác quöëc gia, dên töåc, àiïín hònh hoaåch phaát triïín kinh tïë - xaä höåi àêët nûúác giai àoaån Cöng ûúác vïì Luêåt Biïín 1982. 2021 - 2030.   Trong nhûäng nùm qua, Àaãng vaâ Nhaâ nûúác Viïåt Nam àaä chuã àöång, tñch cûåc àaâm phaán vúái caác bïn Taâi liïåu tham khaão hûäu quan àïí giaãi quyïët nhûäng vêën àïì vïì vuâng biïín 1. Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam:  Chó thõ söë 20-CT/TW cuãa Böå Chñnh chöìng lêën, tranh chêëp chuã quyïìn biïín, àaão. Caác hiïåp trõ khoáa VIII vïì  àêíy maånh phaát  triïín  kinh tïë  biïín theo  hûúáng àõnh vïì phên àõnh ranh giúái trïn biïín vaâ thïìm luåc cöng nghiïåp hoáa, hiïån àaåi hoáa,  ngaây 22/9/1997. àõa àûúåc kyá kïët giûäa Viïåt Nam vúái caác nûúác laâ cú súã Vùn kiïån Àaåi höåi àaåi biïíu toaân quöëc 2. Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam:  lêìn thûá X , Nxb. Chñnh trõ Quöëc gia, H.2006. phaáp lyá àïí chuáng ta quaãn lyá , baão vïå chuã quyïìn an Vùn kiïån Àaåi höåi àaåi biïíu toaân quöëc 3. Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam:  ninh vaâ caác quyïìn lúåi quöëc gia, dên töåc trïn caác vuâng lêìn thûá XI , Nxb. Chñnh trõ Quöëc gia, H.2011. biïín khaác nhau phuâ húåp vúái luêåt phaáp quöëc tïë. Nghõ quyïët Höåi nghõ lêìn thûá taám Ban 4. Àaãng Cöång saãn Viïåt Nam:  Trong nhûäng nùm túái, chuáng ta cêìn tùng cûúâng Chêëp haânh Trung ûúng Khoáa XII vïì Chiïën lûúåc phaát triïín bïìn caác hoaåt àöång phaáp lyá àïí ài àïën kyá kïët caác hiïåp àõnh vûäng kinh tïë biïín Viïåt Nam àïën nùm 2030, têìm nhòn àïën nùm nhùçm giaãi quyïët nhûäng vêën àïì coân vûúáng mùæc trïn 2045  (Nghõ  quyïët söë  36-NQ/TW) ,  Nxb.  Chñnh  trõ  Quöëc  gia, H.2018. biïín vúái caác nûúác, taåo möi trûúâng thuêån lúåi, cú súã5. Hoåc viïån Chñnh trõ Quöëc gia Höì Chñ Minh: Giaáo trònh cao cêëp lyá phaáp lyá baão vïå biïín, àaão bïìn vûäng. luêån chñnh trõ - khöëi kiïën thûác thûá tû, têåp 14, Caác chuyïn àïì böí 4. Kïët luêån trúå (Daânh  cho  Hoåc  viïån  Trung   Nxb.  têm), Lyá  luêån  chñnh  trõ, Bûúác sang thïë kyã XXI, trûúác böëi caãnh nguöìn taâi H.2015. nguyïn thiïn nhiïn trïn àêët liïìn ngaây caâng caån kiïåt, Dêëu êën Viïåt Nam trïn Biïín Àöng 6. Trêìn Cöng Truåc (chuã biïn):  , NXb. Thöng  tin vaâ  Truyïìn thöng, H.2014. nïn “vûún ra biïín” àaä trúã thaânh xu thïë chuã àaåo cuãa 7. Trung têm Nghiïn cûáu Biïín vaâ Àaão, Trûúâng Àaåi hoåc Khoa hoåc caác quöëc gia coá biïín; thêåm chñ, möåt söë quöëc gia Xaä höåi vaâ Nhên vùn - Àaåi hoåc Quöëc gia TP. Höì Chñ Minh: Nhûäng khöng coá biïín cuäng àang tòm moåi caách àïí tiïëp cêån vêën àïì chiïën lûúåc khöng gian biïín trong xêy dûång vaâ phaát triïín vúái biïín, nhùçm thuác àêíy sûå phaát triïín cuãa mònh. Àöëi kinh tïë biïín Viïåt Nam, Nxb. Àaåi hoåc Quöëc gia TP. Höì Chñ Minh, vúái nûúác ta, vuâng biïín, àaão khöng chó laâ  möåt böå 2019. 46 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân Söë 17 thaáng 12/2019
nguon tai.lieu . vn