- Trang Chủ
- Quy hoạch - Đô thị
- Chiến lược phát triển đô thị công cụ hợp nhất phát triển ngành và quy hoạch đô thị nhằm phát triển đô thị bền vững
Xem mẫu
- DIEÃN ÑAØN
CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN ÑOÂ THÒ
COÂNG CUÏ HÔÏP NHAÁT PHAÙT TRIEÅN NGAØNH VAØ QUY HOAÏCH ÑOÂ THÒ
NHAÈM PHAÙT TRIEÅN ÑOÂ THÒ BEÀN VÖÕNG
NCS. KTS. LEÂ KIEàu THANH
Tröôûng phoøng Quaûn lyù KHKT - Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia
Söï caàn thieát
Ñoåi môùi phöông phaùp luaän veà quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå ñoâ thò thích öùng trong ñieàu
kieän thay ñoåi ñòa kinh teá chính trò, bieán ñoåi khí haäu, khaû naêng caïnh tranh ñoâ thò vaø phi bieân giôùi. Vieäc ñoåi môùi theå cheá quaûn lyù
Nhaø nöôùc veà quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò seõ laø yeáu toá taïo ra ñoäng löïc taêng tröôûng môùi cho ñoâ thò. Do moâi tröôøng
kinh teá caïnh tranh vaø khoâng chaéc chaén, caàn coù nhöõng nguyeân taéc ñeå söû duïng nguoàn nhaân löïc vaø taøi chính moät caùch hieäu
quaû nhaát ñeå ñaït muïc tieâu. Vì vaäy, quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò caàn ñoåi môùi caùch tieáp caän veà phaùt trieån khoâng gian
vaø cung caáp haï taàng, chaát löôïng soáng cuûa daân cö, taäp trung hôn vaø öu tieân tôùi nhöõng vaán ñeà chieán löôïc cuûa ñoâ thò nhö
phaåm chaát taïo ra caïnh tranh ñoâ thò, chaát löôïng soáng ñoâ thò, quyõ ñaát phaùt trieån döï aùn taùi caáu truùc ñoâ thò, döï aùn ñoåi môùi ñoâ
thò, xaây döïng vaø naâng cao naêng löïc haï taàng theo höôùng hieän ñaïi, thay vì ñöa ra moät kòch baûn phaùt trieån ‘lyù töôûng’ vaø thieáu
söï tham gia cuûa caùc beân.
Vieän Quy hoaïch ñoâ thò vaø noâng thoân quoác gia (VIUP) ñaõ chuû trì nhieàu ñònh höôùng, chieán löôïc, ñeà taøi nghieân cöùu ñoåi môùi
veà quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò töø nhöõng naêm 1960 tôùi nay. Naêm 2018, VIUP ñöôïc Boä Xaây döïng giao nhieäm vuï
xaây döïng Ñeà aùn Ñoåi môùi phöông phaùp luaän quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò vaø ñang trong quaù trình nghieân cöùu, ñeà
xuaát nhieàu giaûi phaùp veà coâng cuï quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò, trong ñoù coâng cuï chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò. Ñaây
laø moät chuû ñeà nghieân cöùu ñöôïc nhieàu söï quan taâm trong xaõ hoäi. Qua quaù trình nghieân cöùu, töø nhöõng kinh nghieäm trong
nöôùc vaø quoác teá, taùc giaû seõ ñeà xuaát coâng cuï chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò, nhaèm hôïp nhaát phaùt trieån ngaønh vaø quy hoaïch ñoâ
thò ñeå phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng.
Caùc thaønh phoá coù vai troø vaø vò theá, ñieàu kieän KT-XH, moâi tröôøng, lòch söû, lôïi theá vaø thaùch thöùc khaùc nhau, cho neân khoâng
theå coù moät coâng thöùc phoå quaùt chung, maø moãi nôi caàn coù phöông thöùc rieâng. Ñoù chính laø chieán löôïc phaùt trieån rieâng theo
ñaëc thuø cuûa mình, hay noùi ngaén goïn laø chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò. Chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò caàn giaûi quyeát 3 vaán ñeà sau:
n Laø coâng cuï ñeå ñoåi môùi veà moâ hình ñoâ thò: Ñoâ thò trung taâm kinh teá laø ñoäng löïc phaùt trieån, taïo ra cuûa caûi, vaät chaát, vieäc laøm,
thu nhaäp vaø cuõng laø nôi taïo ra nhieàu raùc thaûi, chaát oâ nhieãm, tieâu hao naêng löôïng, taøi nguyeân ñaát ñai nhieàu nhaát. Do ñoù,
muïc tieâu phaùt trieån ñoâ thò beàn vöõng: taêng tính caïnh tranh ñoâ thò, kinh teá ñòa phöông, giaûm ngheøo, giaûm thieåu söû duïng taøi
nguyeân khoâng taùi taïo, söû duïng beàn vöõng taøi nguyeân saïch, duy trì khaû naêng ngöôõng dung naïp chaát thaûi caáp ñòa phöông vaø
toaøn caàu seõ giuùp cho quoác gia ñaït ñöôïc caû 3 muïc tieâu PTBV laø phaùt trieån kinh teá, baûo veä moâi tröôøng vaø coâng baèng xaõ hoäi.
22 SË 93 . 2018
- ≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
n Laø coâng cuï ñeå ñoåi môùi veà quy hoaïch ñoâ thò döïa treân quan ñieåm Phöông phaùp
PTBV höôùng tôùi chaát löôïng taêng tröôûng: ngöôõng phaùt trieån (töï nhieân, Neáu coi ñoâ thò laø moät [phaân vò sinh thaùi ñoâ thò] [6] trong heä thoáng phaân
xaõ hoäi, kinh teá), ranh giôùi taêng tröôûng, khoâng gian ñoâ thò tích hôïp vôùi vò sinh thaùi ñoâ thò Quoác gia, Vuøng vaø Tænh, theo phöông ngang cuûa
giao thoâng minh, giao thoâng coâng coäng, ñoâ thò neùn, ñoâ thò sinh thaùi, ñoâ laõnh thoå ñoâ thò thì chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò laø moät coâng cuï nhaèm
thò phaùt thaûi thaáp, haï taàng xanh, khai thaùc lôïi theá ngaân haøng döõ lieäu vaø xaùc ñònh [ngöôõng phaùt trieån] [6] döïa treân khaû naêng dung naïp cuûa caùc
coâng ngheä thoâng tin trong cung caáp, khai thaùc vaø vaän haønh caùc hoaït yeáu toá sinh thaùi töï nhieân (ÑKTN, taøi nguyeân, ña daïng sinh hoïc, thaûm
ñoäng lieân quan tôùi quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò... thöïc vaät...) ñeå ñaùp öùng, duy trì, phaùt trieån vaø caân baèng caùc chöùc naêng
sinh thaùi xaõ hoäi bao goàm khoâng gian saûn xuaát, sinh hoaït vaø nghæ
n Laø coâng cuï ñeå ñoåi môùi veà quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò: Tích hôïp chính ngôi, heä thoáng HTKT, HTXH...
saùch taøi chính ñoâ thò coâng trong quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò, taêng tröôûng
thoâng minh vaø TOD; Tích hôïp söû duïng ñaát vôùi giao thoâng; Quy hoaïch Phöông phaùp tieáp caän theo heä thoáng quaûn lyù haønh chính [11],
chieán löôïc vaø haï taàng khung; Tích hôïp quy hoaïch vaät theå vaø quy chuyeân ngaønh kyõ thuaät cuûa [coâng taùc toå chöùc laäp quy hoaïch] ñaõ taùch
hoaïch phaùt trieån; Quy hoaïch khoâng gian chieán löôïc, lieân keát chieán bieät giöõa coâng taùc quy hoaïch khoâng gian vôùi quy hoaïch söû duïng
löôïc phaùt trieån ñoâ thò vôùi döï aùn sieâu ñoâ thò, sieâu haï taàng... ñaát, vôùi quy hoaïch phi vaät theå nhö kinh teá, vaên hoùa, du lòch, giöõa
quy hoaïch khai thaùc phaùt trieån vaø quy hoaïch baûo toàn taøi nguyeân, di
Muïc tieâu saûn, giöõa quy hoaïch ñònh höôùng vôùi quaûn lyù ñoâ thò, giöõa quaûn lyù nhaø
n Nhaát theå heä thoáng quy hoaïch ñoâ thò goàm quy trình, noäi dung vaø saûn nöôùc vôùi thò tröôøng, taïo ra söï choàng cheùo, ñoâi khi laø maâu thuaãn trong
phaåm caùc quy hoaïch theo chieàu ngang (QHXD, QH moâi tröôøng, QH ñònh höôùng vaø chính saùch phaùt trieån ñoâ thò, haïn cheá nguoàn löïc trong
ñaát ñai, QH KT-XH, QH phi vaät theå) vaø theo chieàu doïc cuûa heä thoáng quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò vôùi caùc döï aùn phaùt trieån phaân taùn, thieáu HT
quy hoaïch quoác gia, caáp vuøng, caáp tænh [1]. thieát yeáu, laøm suy yeáu vaø bieán ñoåi chöùc naêng heä sinh thaùi nhö thoaùt
nöôùc theo löu vöïc thuûy vaên... Do ñoù, phöông phaùp ñeà xuaát laø thieát keá
n Thieát keá thoáng nhaát 1 quy trình veà toå chöùc laäp quy hoaïch, thuùc ñaåy thoáng nhaát 1 quy trình veà toå chöùc laäp quy hoaïch, ñaûm baûo caùc quyeát
caùc dieãn ñaøn, trao ñoåi, thöông thaûo bao goàm nhieàu lónh vöïc, nhoùm ñònh mang tính tích hôïp, coù söï tham gia, cam keát cuûa caùc beân, keát
lôïi ích vaø caùc saùng kieán ñòa phöông nhaèm ñaûm baûo caùc quyeát ñònh noái lôïi ích chuyeân ngaønh vôùi moät taàm nhìn chung döïa treân 3 truï coät
mang tính tích hôïp, coù söï tham gia, cam keát cuûa caùc beân, keát noái lôïi kinh teá-xaõ hoäi-moâi tröôøng, theo caû chieàu doïc töø chính saùch caáp quoác
ích ñôn ngaønh vôùi moät taàm nhìn chung, vôùi chính saùch caáp quoác gia, gia, caáp vuøng vaø ñoái vôùi ñoâ thò.
caáp vuøng cuõng nhö ñoái vôùi ñoâ thò [3,5].
Phöông phaùp tieáp caän heä thoáng, ñaàu vaøo vaø saûn phaåm ñaàu ra ñoái vôùi
n Xaùc ñònh quy trình, noäi dung cuûa phöông phaùp tieáp caän heä thoáng caùc chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò. Cô cheá giaùm saùt vaø ñaùnh giaù coâng taùc
töø xaùc ñònh vaán ñeà, thaùch thöùc, taàm nhìn, chieán löôïc ñeán caùc chæ tieâu toå chöùc laäp quy hoaïch: phuï thuoäc cô caáu toå chöùc, caáu truùc heä thoáng
ñaùnh giaù vaø döï aùn cam keát thöïc hieän, nhaèm xaùc ñònh thöù töï öu tieân quy hoaïch ñoâ thò, cô cheá ñaàu tö taøi chính cho phaùt trieån ñoâ thò (phaân
vôùi muïc tieâu ña ngaønh, ñöôïc xaùc ñònh theo caùc chuû ñeà quan troïng caáp, phaân boå nhö theá naøo).
cuûa chieán löôïc phaùt trieån, goùp phaàn ñaït ñöôïc taàm nhìn vaø muïc tieâu
phaùt trieån trong töông lai. Caùc döï aùn vaø haønh ñoäng ‘saùng kieán’ ñöôïc Chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò
xaùc ñònh ñaûm baûo coù theå thöïc hieän theo theå cheá hieän haønh maø khoâng Chieán löôïc nhaèm ñoåi môùi moâ hình phaùt trieån ñoâ thò theo höôùng ñoâ thò
daãn tôùi xung ñoät veà phaùp lyù vaø toå chöùc, nhaèm huy ñoäng caùc nguoàn phaùt trieån beàn vöõng, taêng tröôûng xanh, thoâng minh vaø thích öùng bieán
löïc trong vaø ngoaøi nöôùc, bao goàm caùc quyõ ‘chöông trình muïc tieâu’ ñoåi khí haäu:
cuûa ñòa phöông… n Veà taêng tröôûng kinh teá beàn vöõng: Chieán löôïc nhaèm taïo ra moät boä
khung thuaän lôïi cho caùc cô hoäi kinh teá môùi, caùc cô hoäi veà ñaát ñai vaø
n Cô cheá giaùm saùt vaø ñaùnh giaù thöïc hieän quy hoaïch, quaûn lyù phaùt thò tröôøng baát ñoäng saûn, cuõng nhö laø coâng cuï giaùm saùt, thöïc hieän
trieån ñoâ thò. cung caáp cô sôû haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi chuaån möïc. Quy
hoaïch ñoâ thò taïo ra moät cô cheá ra quyeát ñònh ñaûm baûo taêng tröôûng
n Tích hôïp cô sôû döõ lieäu laäp quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò [1]. kinh teá beàn vöõng, phaùt trieån xaõ hoäi, moâi tröôøng beàn vöõng, thuùc ñaåy
SË 93 . 2018 23
- ≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
tính keát noái giöõa caùc vuøng laõnh thoå. Chieán löôïc cho caáu truùc khoâng thò thích öùng vôùi vaán ñeà veà thieân tai, bieán ñoåi khí haäu, giaûm thieåu thieät
gian ñoâ thò laø moái toång hoøa cuûa ba thaønh toá: (i) moái quan heä chaët cheõ haïi, taêng cöôøng khaû naêng thích öùng, taïo ra coâng cuï caûi thieän coâng
giöõa caáu truùc ñoâ thò vaø hieäu quaû söû duïng naêng löôïng; (ii) moái quan taùc quaûn lyù caùc nguy cô töø tai bieán thieân nhieân vaø moâi tröôøng. Chieán
heä chaët cheõ giöõa söï haáp daãn cuûa thaønh phoá (giaûi trí) vaø hieäu quaû kinh löôïc beàn vöõng veà moâi tröôøng, hieäu quaû söû duïng naêng löôïng cuûa
teá (moät thaønh phoá khoâng haáp daãn thì hieám khi taïo ra caùc hoaït ñoäng thaønh phoá: vaán ñeà moâi tröôøng vaø naêng löôïng theo hai caùch: (i) nhö
kinh teá coù giaù trò cao); vaø (iii) taàm quan troïng cuûa ñaát ñai (tính saün “moät phaàn theâm vaøo” chieán löôïc toång theå trong ñoù kinh teá vaø khoâng
coù, vò trí, tính sôû höõu). Vieäc tieáp caän ñaát phaûi ñöôïc môû roäng cho taát gian laø moái quan taâm chính; vaø (ii) nhö laø moät chuû ñeà cho vieäc xaây
caû caùc ñoái töôïng, töø caùc nhaø ñaàu tö phaùt trieån chính thöùc, quy moâ lôùn döïng cô sôû haï taàng moâi tröôøng thoâng thöôøng. Khi chi phí daønh cho
cho ñeán nhöõng coâng trình rieâng leû, caùc ñoái töôïng daân nhaäp cö. Neáu naêng löôïng taêng, caùc nguoàn nöôùc ngoït bò toån thöông, ñoâ thò lan roäng,
so saùnh vôùi vieäc giaûm ñoùi ngheøo thì giaûi quyeát hieäu quaû vaán ñeà nhaø caùc chi phí lieân quan ñeán löu thoâng vaø taàn suaát thieân tai taêng leân ôû
ôû, giao thoâng vaø sinh keá cho ngöôøi daân nhaäp cö laø deã hôn nhieàu. Cô nhieàu thaønh phoá, moâi tröôøng vaø naêng löôïng. Xaây döïng caùc dòch vuï
sôû haï taàng kyõ thuaät vaø haï taàng xaõ hoäi: Ñaùnh giaù cô sôû haï taàng vaø laäp cô sôû haï taàng, chaúng haïn nhö heä thoáng coáng hay maïng löôùi trung
keá hoaïch ñaàu tö laø hai vieäc phöùc taïp vaø ñoøi hoûi söï caån troïng, caàn coù chuyeån, laø moät nhieäm vuï quan troïng ñoái vôùi caùc thaønh phoá. Chi phí
nhöõng söï ñaùnh ñoåi (vaø coù theå coù söï hôïp löïc) giöõa caùc muïc tieâu bình naêng löôïng aûnh höôûng ñeán haàu heát caùc saûn phaåm vaø dòch vuï taïi moät
ñaúng (cung caáp dòch vuï cô baûn cho taát caû caùc thaønh vieân cuûa xaõ hoäi thaønh phoá, cuõng nhö aûnh höôûng ñeán möùc soáng cuûa caùc hoä gia ñình,
ñoâ thò ôû möùc giaù phaûi chaêng) vaø muïc tieâu kinh teá. Ñieàu naøy coù theå ñaëc bieät laø ngöôøi ngheøo. Moät CDS hieäu quaû neân ñöa ra ñöôïc nhöõng
ñöôïc ñieàu tieát thoâng qua nhöõng tuyeán ñöôøng cao toác, beán caûng, saân kieán nghò ñeå khuyeán khích vieäc söû duïng naêng löôïng hieäu quaû trong
bay... Quy hoaïch khoâng gian vaø quy hoaïch söû duïng ñaát seõ laø xöông caùc quaù trình coâng nghieäp, xaây döïng vaø söû duïng (caùc toøa nhaø xanh),
soáng cho vieäc thöïc hieän caùc chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò. tieâu duøng gia ñình vaø caùc hình thaùi söû duïng khaùc ôû ñoâ thò.
n Veà phaùt trieån xaõ hoäi: Chieán löôïc höôùng tôùi thoáng nhaát moät boä tieâu
chuaån veà ñieàu kieän soáng vaø laøm vieäc cho taát caû caùc thaønh phaàn xaõ
hoäi hieän taïi vaø trong töông lai, ñaûm baûo thuùc ñaåy cô hoäi, lôïi ích töø phaùt
trieån ñoâ thò moät caùch coâng baèng, do ñoù seõ taïo ra tính hoøa nhaäp vaø
gaén keát xaõ hoäi. Quy hoaïch ñoâ thò phaûi taïo ra moät khoaûn ñaàu tö caàn
thieát trong töông lai bao goàm vieäc toân troïng, baûo toàn caùc di saûn, vaø ña
daïng vaên hoùa, cuõng nhö thöøa nhaän nhu caàu ña daïng cuûa caùc nhoùm taøi lieäu tham khaûo:
1. Ñeà aùn ñoåi môùi phöông phaùp luaän quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån ñoâ thò VIUP - Boä
ñoái töôïng khaùc nhau. Ñoù laø muïc tieâu nhaèm caûi thieän chaát löôïng soáng Xaây döïng, 2018.
vaø thaønh coâng cho tieán trình toaøn caàu hoùa, hoäi nhaäp. Chaát löôïng cung 2. Ñeà taøi ñoái môùi toaøn dieän phöông phaùp laäp quy hoaïch ñoâ thò taïi Vieät Nam.
caáp dòch vuï ñoâ thò. Caùc dòch vuï ñoâ thò bao goàm giaùo duïc, chaêm soùc 3. NCS. Leâ Kieàu Thanh (Tröôûng nhoùm CDS Haï Long) Chieán löôïc phaùt trieån cho ñoâ thò
vöøa vaø trung bình (taïi Haï Long vaø Caàn Thô), VIUP-Boä Xaây döïng vaø Ngaân haøng Theá giôùi,
söùc khoûe, moâi tröôøng khoâng gian sinh hoaït vaø nôi daân cö sinh soáng. 2007.
Chaát löôïng phaûn aùnh vaøo möùc ñoä taäp trung bao phuû (ñòa lyù), khaû naêng 4. ThS.KTS. Leâ Kieàu Thanh (Chuyeân gia veà chieán löôïc phaùt trieån khoâng gian) Chieán löôïc
Phaùt trieån thaønh phoá coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng taïi 7 thaønh phoá cuûa Vieät Nam.
tieáp caän (vò trí, khoaûng caùch), khaû naêng chi traû (giaù) vaø lôïi ích so vôùi 5. ThS.KTS. Leâ Kieàu Thanh, chuû nhieäm nghieân cöùu Hoã trôï quaù trình vaø thuùc ñaåy theå cheá
chi phí (thoâng thöôøng, seõ coù söï trao ñoåi ñeå caân baèng tuøy thuoäc vaøo hoùa CLPTTP ôû caáp Quoác gia, VIUP-UN Habitat 2016.
6. GS.TS.KTS. Leâ Hoàng Keá, 1990.Nhöõng vaán ñeà caáp baùch veà heä sinh thaùi ñoâ thò - noâng
tình traïng kinh teá - xaõ hoäi cuûa caùc vuøng laân caän). thoân, baûo veä moâi tröôøng soáng trong quaù trình ñoâ thò hoùa Vieät Nam.
7. VIUP 2012-JICA. Xaây döïng naêng löïc laäp quy hoaïch vaø quaûn lyù ñoâ thò.
n Veà baûo veä moâi tröôøng: Chieán löôïc ña muïc tieâu taïo ra 1 boä khung 8. PGS.TS. Traàn Troïng Hanh, Nghieân cöùu ñeà xuaát cô cheá phoái hôïp loàng gheùp, haøi hoøa
hoùa quy hoaïch ñoâ thò vaø caùc quy hoaïch ngaønh.
khoâng gian goàm taøi nguyeân thieân nhieân, ñaát ñai, heä sinh thaùi töï 9. VIUP-JICA-UBND thaønh phoá Haûi Döông. Döï aùn thí ñieåm aùp duïng phöông phaùp laäp
nhieân, heä sinh thaùi xaõ hoäi (ñoâ thò, khu daân cö, coäng ñoàng daân cö…) quy hoaïch toång theå môùi taïi thaønh phoá Haûi Döông, 2012.
10. VIUP-2018, Ñieàu chænh ñònh höôùng QHTT heä thoáng ñoâ thò Vieät Nam coù tính ñeán yeáu
ñeå baûo veä vaø phaùt huy giaù trò moâi tröôøng töï nhieân, vaên hoùa - xaõ hoäi. toá bieán ñoåi khí haäu ñeán 2035.
Quy hoaïch ñoâ thò taïo ra 1 boä khung khoâng gian ñaûm baûo xaõ hoäi ñoâ 11. ADB-Chieán löôïc phaùt trieån ñoâ thò Vieät Nam.
24 SË 93 . 2018
nguon tai.lieu . vn
