Xem mẫu
- VIỆN MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN
Quy hoạch môi trường
(Bài 2 : Khái niệm về QHMT)
Cán bộ giảng dạy :
PGS.TS. Phùng Chí Sỹ
- TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU QHMT
TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM
- Tình hình nghiên cứu quy họach môi
trường trên Thế giới
- Cuối thập niên 50, 60 của thế kỷ XX : Quy
50,
hoạch môi trường (QHMT) đã là mối quan tâm
của quốc tế.
tế.
-QHMT đã phát triển rất sớm tại các nước có
nền khoa học phát triển như Pháp, Mỹ,
Nga…và sau đó là các nước Châu Á như Nhật
Nga…
Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc…
Quốc…
- Lĩnh vực QHMT cũng được các tổ chức tài
chính lớn như Ngân hàng Thế giới (WB) và
Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) quan tâm.
tâm.
- Tình hình nghiên cứu quy họach môi
trường trên Thế giới (tt)
- Tại Châu Mỹ La Tinh: Báo cáo quy
hoạch tổng hợp phát triển vùng được thực
hiện bởi Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ
(năm 1984). Báo cáo này chỉ rõ sự cần
thiết phải kết hợp quản lý môi trường
(QLMT) vào trong phát triển bền vững
(PTBV) kinh tế vùng ngay từ đầu.
- Tình hình nghiên cứu quy họach môi
trường trên Thế giới (tt)
- Tại Châu Á: Từ năm 1984 các dự án
diễn ra tại Indonesia, Hàn Quốc, Philipin,
Malaysia và Thái Lan đã bước đầu kết
hợp kinh tế với môi trường.
Đáng chú ý là 8 dự án được tài trợ bởi
ADB như tóm tắt trong bảng dưới đây.
- Tình hình nghiên cứu quy họach môi
trường trên Thế giới (tt)
Dự án Đặc tính Năm Loại hình Diện Dân Chú ý
vùng quy Hoàn quy tích số
hoạch thành hoạch (km2) (1.000
người)
Quy hoạch tổng Lưu vực 1984 Quy 3.820 1.840 Trình
thể quản lý chất hồ hoạch bày tốt
Lượng nước hồ cải thiện Bước
Laguna chất chuẩn bị
(Philipin) lượng Cho
nước QHMT
vùng vùng
Dự án phát triển Vùng 1985 QHMT 12.000 318 Ít chú ý
tổng hợp vùng đảo vùng môi
Palawan trường
(Philipin) đô thị,
Công
nghiệp
- Tình hình nghiên cứu quy họach môi
trường trên Thế giới (tt)
QHTTMT lưu vực Lưu vực 1986 QHMT 24.000 14.000 Hạn chế
sông Hàn (Hàn sông vùng về kiểm
Quốc) soát môi
trường
đô thị
Nghiên cứu quy Lưu vực 1985 QHMT 9.119 1.250 Dự án có
hoạch lưu vực hồ hồ và kinh Chất
Songkhla (Thái tế vùng lượng
Lan) tốt
Dự án PTBV Vùng ven 1986 QHMT 13.000 1.200 Thiếu kết
vùng biển vùng nối với
ven biển phía các nhà
Đông (Thái Lan) ra quyết
định về
kinh tế
- Tình hình nghiên cứu quy họach môi
trường trên Thế giới (tt)
QH sử dụng đất Vùng 1986 QHMT và 200 7,6 Dự án tốt
tối ưu và QTMT đầm lầy kinh tế về bảo tồn
vùng Segara vùng tài nguyên
Anakan sinh thái
(Indonesia)
Dự án cải thiện Thung 1987 QHMT 2.842 2.465 Thiếu sự
môi trường thung lũng vùng tham gia
lũng Klang của các tổ
(Malaysia) chức
chính
phủ
Dự án quản lý và Vùng 1987 QHMT 890 700 Thiếu về
kiểm soát ô Công vùng kiểm soát ô
nhiễm công nghiệp nhiễm môi
nghiệp vùng hóa trường
Samatprakarn nước
(Thái Lan)
- Tình hình nghiên cứu quy họach môi
trường trên Thế giới (tt)
Tại thời điểm Thập niên 80, có 8 dự án
QHMT tại Châu Á thì đã có 5 dự án QHMT
vùng; 02 dự án QHMT lồng ghép trong
phát triển kinh tế và 01 dự án quy hoạch
cải thiện chất lượng môi trường vùng.
- Tình hình nghiên cứu QHMT tại Việt Nam
- QHMT còn tương đối mới.
- Kể từ năm 1998, 1999 Cục Môi trường (nay là
Cục Bảo vệ Môi trường) đã tổ chức thực hiện
những nghiên cứu đầu tiên về QHMT:
+ Phương pháp luận QHMT
+ 02 hướng dẫn về QHMT và QHMT vùng
+ Quy hoạch sơ bộ môi trường Đồng bằng sông
Hồng
Tất cả các báo cáo này do Trung tâm Tư vấn
Công nghệ Môi trường thực hiện kết hợp với
các chuyên gia của Đại học Quốc gia Hà Nội.
- Tình hình nghiên cứu QHMT tại Việt Nam
(tt)
- QHMT tỉnh Quảng Ninh do Tổ chức Hợp tác
Quốc tế Nhật Bản (JICA) và các chuyên gia Việt
Nam thực hiện.
- QHMT Tp. Huế (1998); QHMT Tp. Thái
Nguyên (1999) do Trung tâm Quy hoạch Đô thị
và Phát triển Nông thôn – Bộ Xây dựng thực
hiện.
- Nghiên cứu xây dựng QHMT Đồng bằng Sông
Cửu Long do Viện Kỹ thuật Nhiệt đới và Bảo vệ
Môi trường thực hiện năm 1999.
- Tình hình nghiên cứu QHMT tại Việt Nam
(tt)
- Nghiên cứu điều tra đánh giá tình hình ô nhiễm và
suy thoái môi trường vùng Đồng bằng Sông Cửu
Long do Trung tâm Công nghệ Môi trường – ENTEC
thực hiện năm 2000.
- QHMT vùng Đông Nam Bộ (ĐNB) (giai đoạn I) do
Cục Môi trường phối hợp với Viện Môi trường và Tài
Nguyên, Trung tâm Công nghệ Môi trường – ENTEC,
Trung tâm Công nghệ và Quản lý môi trường
– CENTEMA thực hiện trong giai đoạn 2000- 2001.
- Nghiên cứu QHMT phục vụ cho phát triển KTXH
bền vững tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2001 – 2010 do
Trung tâm ENTEC thực hiện năm 2001.
- Và nhiều các nghiên cứu khác về QHMT.
- Tình hình nghiên cứu QHMT tại Việt Nam
(tt)
Trong thời gian 2001-2005 đã có 02 Đề tài
thuộc chương trình "Bảo vệ Môi trường và
Phòng tránh thiên tai" (KC-08) và 01
nhiệm vụ trọng điểm cấp Nhà nước về
nghiên cứu QHMT đã hoàn thành:
- Đề tài: Nghiên cứu xây dựng QHMT
phục vụ phát triển KTXH Vùng Đồng bằng
sông Hồng (ĐBSH) (KC.08.02) do cố
GS.TS Lê Qúy An làm chủ nhiệm đề tài.
- Tình hình nghiên cứu QHMT tại Việt Nam
(tt)
- Đề tài: Nghiên cứu xây dựng QHMT vùng kinh
tế trọng điểm Miền Trung (TP. Đà Nẵng, các tỉnh
Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi)
(KC.08.03) do PGS.TS. Phùng Chí Sỹ làm chủ
nhiệm đề tài.
- Nhiệm vụ trọng điểm: Nghiên cứu xây dựng
QHMT phục vụ PTBV vùng Đông Nam Bộ do
GS.TS Lâm Minh Triết làm chủ nhiệm đề tài.
- Tình hình nghiên cứu QHMT tại Việt Nam
(tt)
Đây là ba đề tài lớn và toàn diện về
nghiên cứu QHMT. Trong đó, mỗi đề tài
tiếp cận theo mỗi hướng tương đối khác
nhau, nhưng về cơ bản đã thống nhất về
khái niệm, mục tiêu, nội dung và các kỹ
thuật, công cụ sử dụng để xây dựng
QHMT .
- KHÁI NIỆM VỀ QUY HOẠCH
MÔI TRƯỜNG
- KHÁI NIỆM QHMT
Trong từ điển về môi trường và PTBV
(Dictionary of Environment and
Sustainable Development) Alan Gilpin
(1996) cho rằng QHMT là "sự xác định
các mục tiêu mong muốn về KTXH đối
với môi trường tự nhiên và tạo ra các
chương trình, quy trình quản lý để đạt
được mục tiêu đó".
- KHÁI NIỆM QHMT (tt)
Những vấn đề trong QHMT thành phố và
quy hoạch vùng bao gồm: sử dụng đất,
giao thông vận tải, lao động, sức khỏe, các
trung tâm, thị xã mới, dân số, chính sách
của nhà nước về định cư, các vấn đề nhà
ở, công nghiệp, phát triển đô thị, chính sách
môi trường đối với quốc gia, vùng và đô thị,
các vấn đề về ô nhiễm và đánh giá tác
động môi trường (ĐTM).
- KHÁI NIỆM QHMT (tt)
• Theo ADB (năm 1991) trong quy hoạch nhằm
phát triển vùng, các thông số môi trường cần
được đưa vào quy hoạch ngay từ đầu và sản
phẩm cuối cùng là PTBV KTXH vùng với những
cân nhắc cần thiết tới nhu cầu PTBV bằng cách
nhất thể hóa với quản lý tài nguyên và môi
trường.
• Theo Susan Buckingham - Hatfield & Bob Evans
(1992) thuật ngữ QHMT có thể hiểu là quá trình
hình thành, đánh giá và thực hiện chính sách
môi trường.
- KHÁI NIỆM QHMT (tt)
• Toner (năm 1996) cho rằng QHMT là việc ứng
dụng các kiến thức về khoa học tự nhiên và sức
khỏe trong các quyết định về sử dụng đất.
• Ở Châu Âu thuật ngữ QHMT thường áp dụng
cho quá trình quy họach sử dụng đất của khu
vực hoặc địa phương.
• Ở Bắc Mỹ QHMT được dùng để chỉ một phương
pháp quy họach tổng hợp và kết hợp nhiều vấn
đề và nhiều bên có liên quan.
• Một quan điểm gần đây của Richard D.
Margerum (1997) cho rằng QHMT bao hàm việc
BVMT tổng hợp, quản lý hệ sinh thái và quản lý
tổng hợp các nguồn tài nguyên.
nguon tai.lieu . vn