Bài giảng môn Tổng đài điện tử

"Don`t study, don`t know - Studying you will know!" NGUYEN TRUNG HOA Ng−Œi so„n: NguyÔn Duy Nh¸t ViÔn Ch−‹ng 1 Tæng quan I. LÞch sö ph‚t triÓn : Trong suŁt lÞch sö ph‚t triÓn cæa loµi ng−Œi, fi˙u ti“n fiÓ trao fiæi nh÷ng t`m t−, t×nh c¶m, nh÷ng kinh nghiÖm sŁng vµ fi˚u tranh sinh tån, ng−Œi ta dïng nh÷ng cö chØ, hµnh fiØng, tiÕng k“u fi‹n gi¶n fiÓ truyÒn fi„t cho nhau, lóc nµy sø giao tiÕp lµ r˚t khª kh¤n. ViÖc ph‚t minh ra ng«n ng÷ cª thÓ xem lµ mØt cuØc c‚ch m„ng truyÒn th«ng fi˙u ti“n lín nh˚t. Ng«n ng÷ cª thÓ biÓu fi„t h˙u hÕt nh÷ng g× cª thÓ x¶y ra trong cuØc sŁng, tuy nhi“n, tiÕng nªi chØ cª thÓ fi−îc truyÒn fii víi mØt kho¶ng c‚ch ng¾n. Sau khi t×m th˚y löa, con ng−Œi dïng nª fiÓ lµm ph−‹ng tiÖn truyÒn tin fii xa fi−îc nhanh chªng vµ cª hiÖu qu¶, nh−ng vÉn cßn mØt sŁ h„n chÕ nh− thŒi tiÕt, fii„ h×nh... vµ tÝnh an toµn th«ng tin lµ kh«ng cao. M•i fiÕn khi ch÷ viÕt ra fiŒi th× con ng−Œi cª thÓ truyÒn th«ng tin mµ kh«ng bÞ giíi h„n vÒ nØi dung vµ kh«ng gian nh− tr−íc fi`y n÷a. Tı fiª ph‚t sinh nh÷ng dÞch vô th− b‚o cª kh¶ n¤ng truyÒn fii tı nh÷ng n‹i r˚t c‚ch xa nhau. Tuy nhi“n, con ng−Œi lóc nµy c˙n fiÕn mØt hÖ thŁng truyÒn th«ng an toµn h‹n, ch˚t l−îng h‹n vµ hiÖu qu¶ h‹n. N¤m 1837, Samuel F. B Morse ph‚t minh ra m‚y fiiÖn tÝn, c‚c ch÷ sŁ vµ ch÷ c‚i fi−îc m• ho‚ vµ fi−îc truyÒn fii nh− mØt ph−‹ng tiÖn truyÒn dÉn. Tı fiª kh¶ n¤ng li“n l„c, trao fiæi th«ng tin fi−îc n`ng cao, nh−ng vÉn ch−a fi−îc sö dông rØng r•i v× sø kh«ng th`n thiÖn, t−‹ng fiŁi khª gîi nhí cæa nª. N¤m 1876, Alecxander Graham Bell ph‚t minh ra fiiÖn tho„i, ta chØ c˙n c˚p nguån cho hai m‚y fiiÖn thäai c‚ch xa nhau vµ nŁi víi nhau th× cª thÓ trao fiæi víi nhau b»ng tiÕng nªi nh− m‹ −íc cæa con ng−Œi tı ngµn x−a fiÕn thŒi b˚y giŒ. Nh−ng fiÓ cho nhiÒu ng−Œi cª thÓ trao fiæi víi nhau tïy theo y“u c˙u cô thÓ th× c˙n cª mØt hÖ thŁng hæ trî. §Õn n¤m 1878, hÖ thŁng tæng fiµi fi˙u ti“n fi−îc thiÕt l¸p, fiª lµ mØt tæng fiµi nh`n c«ng fiiÖn tı fi−îc x`y døng º New Haven. §`y lµ tæng fiµi fi˙u ti“n th−‹ng m„i thµnh c«ng tr“n thÕ giíi. Nh÷ng hÖ tæng fiµi nµy hoµn toµn sö dông nh`n c«ng n“n thŒi gian thiÕt l¸p vµ gi¶i phªng cuØc gäi lµ r˚t l`u, kh«ng thÆa m•n nhu c˙u ngµy cµng t¤ng cæa x• hØi. §Ó gi¶i quyÕt fiiÒu nµy, n¤m 1889, tæng fiµi fiiÖn tho„i kh«ng sö dông nh`n c«ng fi−îc A.B Strowger ph‚t minh. Trong hÖ tæng fiµi nµy, c‚c cuØc gäi fi−îc kÕt nŁi li“n tiÕp tuœ theo c‚c sŁ fiiÖn tho„i trong hÖ th¸p ph`n vµ do fiª gäi lµ hÖ thŁng gäi theo tıng b−íc. EMD do c«ng ty cæa §łc ph‚t triÓn còng thuØc loaÞ nµy. HÖ thŁng nµy cßn gäi lµ tæng fiµi c‹ fiiÖn v× nguy“n t¾c v¸n hµnh cæa nª, nh−ng víi kÝch th−íc lín, chła nhiÒu bØ ph¸n c‹ khÝ, kh¶ n¤ng ho„t fiØng bÞ h„n chÕ r˚t nhiÒu. N¤m 1926, Erisson ph‚t triÓn thµnh c«ng hÖ tæng fiµi thanh ch—o. §−îc fi˘c fiiÓm ho‚ b»ng c‚ch t‚ch hoµn toµn viÖc chuyÓn m„ch cuØc gäi vµ c‚c m„ch fiiÒu khiÓn. §Łi víi chuyÓn m„ch thanh ch—o, c‚c tiÕp fiiÓm fiªng mº fi−îc sö dông c‚c tiÕp Bµi gi¶ng m«n Tæng fiµi fiiÖn tö Trang I.1 Ng−Œi so„n: NguyÔn Duy Nh¸t ViÔn xóc fi−îc d‚t vµng vµ c‚c fi˘c tÝnh cæa cuØc gäi fi−îc c¶i tiÕn nhiÒu. H‹n n÷a, mØt hÖ thŁng fiiÒu khiÓn chung fiÓ fiiÒu khiÓn mØt sŁ chuyÓn m„ch vµo cïng mØt thŒi fiiÓm fi−îc sö dông. §ª lµ c‚c xung quay sŁ fi−îc dån l„i vµo c‚c m„ch nhí vµ sau fiª fi−îc kÕt hîp tr“n c‹ sº c‚c sŁ fi• quay fi−îc ghi l„i fiÓ chän m„ch t‚i sinh. Thøc ch˚t, fi`y lµ mØt tæng fiµi fi−îc s¶n xu˚t døa tr“n c‹ sº nghi“n cłu kü thu¸t chuyÓn m„ch vµ hoµn thiÖn c‚c chłc n¤ng cæa tæng fiµi gäi theo tıng b−íc, v× v¸y, nª kh¾c phôc fi−îc mØt sŁ nh−îc fiiÓm cæa chuyÓn m„ch gäi theo tıng b−íc. N¤m 1965, tæng fiµi ESS sŁ 1 cæa Mü lµ tæng fiµi fiiÖn tö cª dung l−îng lín ra fiŒi thµnh c«ng, fi• mº ra mØt kß nguy“n cho tæng fiµi fiiÖn tö. ChuyÓn m„ch tæng fiµi ESS sŁ 1 fi−îc lµm b»ng fiiÖn tö, fiång thŒi, fiÓ v¸n hµnh vµ b¶o d−ìng tŁt h‹n, fi¤c biÖt, tæng fiµi nµy trang bÞ chłc n¤ng tø chu¨n fio‚n vµ v¸n hµnh theo nguy“n t¾c SPC vµ lµ mØt tæng fiµi nØi h„t. Còng º Mü, hµng Bell System Laboratory còng fi• hoµn thiÖn mØt tæng fiµi sŁ dïng cho li“n l„c chuyÓn tiÕp vµo fi˙u th¸p kß 70 víi môc fiÝch t¤ng cao tŁc fiØ ttruyÒn dÉn gi÷a c‚c tæng fiµi kü thu¸t sŁ. Th‚ng 1 n¤m 1976, tæng fiµi fiiÖn tö sŁ chuyÓn tiÕp ho„t fiØng tr“n c‹ sº chuyÓn m„ch sŁ m‚y tÝnh th−‹ng m„i fi˙u ti“n tr“n thÕ giíi fi−îc l¾p fi˘t vµ fi−a vµo khai th‚c. Kü thu¸t vi m„ch vµ kü thu¸t sŁ ph‚t triÓn fi¨y nhanh sø ph‚t triÓn cæa c‚c tæng fiµi fiiÖn tö sŁ víi kh¶ n¤ng phŁi hîp nhiÒu dÞch vô víi tŁc fiØ xö lý cao, ngµy cµng phï hîp víi nhu c˙u cæa mØt thŒi fi„i th«ng tin. II. Kh‚i niÖm chung vÒ m„ng viÔn th«ng : II.1. DÞch vô viÔn th«ng : II.1.1. Kh‚i niÖm : Th«ng tin B−u chÝnh ViÔn th«ng Tho„i Telex Teletex Facximine VideoText SŁ liÖu H×nh 1.1 : ViÔn th«ng, mØt trong c‚c d„ng fi˘t biÖt cæa truyÒn th«ng Bµi gi¶ng m«n Tæng fiµi fiiÖn tö Trang I.2 Ng−Œi so„n: NguyÔn Duy Nh¸t ViÔn “ TruyÒn th«ng “ : lµ sø trao fiæi th«ng tin cæa c‚c fiŁi t−îng cª nhu c˙u trao fiæi th«ng tin víi nhau b»ng con fi−Œng nµy ho˘c fi−Œng kh‚c. “ ViÔn th«ng “ : lµ mØt trong sŁ c«ng cô truyÒn th«ng. TruyÒn th«ng lµ mØt kh‚i niÖm rØng. ViÔn th«ng cª thÓ coi nh− lµ mØt bØ ph¸n cæa toµn bØ x• hØi truyÒn th«ng. Gi¶ sö, ta fi˘t hµng b»ng fiiÖn tho„i, th× fiª lµ d„ng truyÒn th«ng r˚t fi˘t biÖt. ViÔn th«ng lµ ‚m chØ mØt kho¶ng c‚ch fiÞa lý fi−îc b¾c c˙u fiÓ “ trao fiæi th«ng tin tı xa ” . “ DÞch vô viÔn th«ng “ : lµ h×nh th‚i trao fiæi th«ng tin mµ m„ng viÔn th«ng cung c˚p. “ V¸t mang cæa dÞch vô “ : V¸t mang dÞch vô cho ta kh¶ n¤ng sö dông c‚c dÞch vô viÔn th«ng. VÝ dô : Khi ta gºi th−, th× hÖ thŁng b−u chÝnh dÞch vô nh− thïng th−, phßng ph‚t th−, chuyÓn th− ... h×nh thµnh v¸t mang dÞch vô “gºi th−”. Chóng ta cª c‚c v¸t kh‚c cæa v¸t mang trong viÔn th«ng. M„ng fiiÖn tho„i lµ v¸t mang dÞch vô fiiÖn tho„i. Còng giŁng nh− v¸y, m„ng Telex lµ v¸t mang cæa dÞch vô telex v.v... Tuy nhi“n, th−Œng cª sø lÉn lØn vÒ v¸t mang c‚c dÞch vô viÔn th«ng, nh− c‚p cæa c‚c c‹ quan chæ qu¶n fiiÖn tho„i cª thÓ sö dông lµm v¸t mang ngoµi dÞch vô fiiÖn tho„i. Trong mØt c‚p, cª thÓ cª c‚c fi«i hoµn toµn ch…ng dÝnh d‚ng g× fiÕn m„ng fiiÖn tho„i nh− mØt v¸t mang. VÝ dô cª mØt sŁ fi«i cho telex ho˘c truyÒn sŁ liÖu t− nh`n. Sø kh‚c biÖt gi÷a dÞch vô vµ v¸t mang lµ fi‹n gi¶n nÕu ta hiÓu fi−îc kh‚i niÖm nµy. DÞch vô viÔn th«ng DÞch vô xa DÞch vô v¸t mang H×nh 1-2 : DÞch vô xa vµ dÞch vô v¸t mang. DÞch vô v¸t mang chØ lµ sø cung c˚p cæa mØt hÖ thŁng truyÒn t¶i cho sø trao fiæi th«ng tin. DÞch vô xa cª tÝnh bao hµm h‹n, nª kh«ng chØ cung c˚p mº hÖ thŁng truyÒn t¶i mµ cßn c‚c chłc n¤ng nh− nŁi kÕt, fi‚nh fiÞa chØ, fiång nh˚t ng«n ng÷, d„ng th«ng tin ... II.1.2. C‚c dÞch vô viÔn th«ng : - Tho„i : Sø trao fiæi th«ng tin b»ng tiÕng nªi, víi fi˙u cuŁi lµ m‚y fiiÖn thäai. DÞch vô tho„i lµ dÞch vô tr¶i rØng nh˚t trong lo„i h×nh viÔn th«ng. Dïng fiiÖn tho„i, tr“n thøc tÕ ta cª thÓ gäi mäi n‹i tr“n thÕ giíi. - Telex :ThiÕt kÕ m„ng telex døa tr“n thiÕt kÕ m„ng fiiÖn tho„i, víi c‚c fi˙u cuŁi lµ m‚y telex thay v× m‚y fiiÖn tho„i. Tuy nhi“n, viÖc truyÒn c‚c ký tø kh«ng ph¶i lµ `m Bµi gi¶ng m«n Tæng fiµi fiiÖn tö Trang I.3 Ng−Œi so„n: NguyÔn Duy Nh¸t ViÔn thanh mµ b»ng c‚c m• do c‚c młc fiiÖn ‚p t„o n“n. TŁc fiØ ch¸m (50bits/s), kh«ng kÓ mØt sŁ ký tø fi˘c biÖt th× chØ cª ch÷ c‚i míi fi−îc truyÒn fii. - Teletex : Nª cª thÓ sö dông nh− telex th«ng th−Œng nh−ng tŁc fiØ lµ 2400 bits/s thay v× 50 bits/s. H‹n n÷a, nª cª bØ ký tø bao gåm ch÷ c‚i vµ ch÷ con. Còng cª thÓ li“n l„c ch—o víi c‚c thu“ bao Telex. V¤n b¶n fi−îc thu“ bao th¶o ra, bi“n t¸p, l−u gi÷ vµ gºi fiÕn thu“ bao kh‚c trong m„ng. Do fiª, tŁc fiØ truyÒn cao, dÞch vô nµy thÝch hîp víi c‚c t− liÖu lín mµ víi c‚c dÞch vô telex cò lµ qu‚ fi¾t vµ tŁn thŒi gian. Cª c‚c sŁ dÞch vô fi−îc fi−a ra, nh− c‚c con sŁ rót gän, truyÒn tø fiØng fiÕn mØt ho˘c nhiÒu fiÞa chØ fi• l−u gi÷ ... Kh«ng c˙n ph¶i gi‚m s‚t thiÕt bÞ v× nª fi−îc mº li“n tôc. Th«ng tin fi−îc nh¸n l¸p tłc fi−îc c˚t gi÷ cho fiÕn khi fi−îc fiäc vµ fi−îc xö lý. - Facsimile : DÞch vô nµy cho ph—p truyÒn th«ng tin h×nh ¶nh gi÷a c‚c thu“ bao. C˙n cª mØt thiÕt bÞ fi˘c biÖt fiÓ fiäc vµ ph‚t ¶nh tÜnh. - Videotex : DÞch vô Videotex fi−îc khai th‚c tr“n m„ng fiiÖn tho„i. Sö dông c‚c thiÕt bÞ t−‹ng fiŁi fi‹n gi¶n nh− m‚y tÝnh c‚ nh`n lµ cª thÓ t×m g˘p sŁ l−îng lín c‚c c‹ sº d÷ liÖu. Videotex lµm viÖc º tŁc fiØ 1200 bits/s tr“n h−íng c‹ sº d÷ liÖu fiÕn thu“ bao vµ 75 bits/s tr“n h−íng thu“ bao fiÕn c‹ sº d÷ liÖu. §Łi víi ng−Œi cung c˚p th«ng tin trong hÖ thŁng, tŁc fiØ truyÒn lµ 1200 bits/s tr“n c¶ hai h−íng. - SŁ liÖu : Bao gåm t˚t c¶ c‚c lo„i h×nh truyÒn th«ng, º fiª, m‚y tÝnh fi−îc dïng fiÓ trao fiæi, truyÒn fi−a th«ng tin gi÷a c‚c ng−Œi sö dông. II.1.3. M„ng sŁ fia dÞch vô (ISDN) : Telex Computer Teletex ISDN §iÖn tho¹i sè FACSIMILE VIDEOTEX H×nh 1-3 : M„ng ISDN li“n kÕt dÞch vô. §`y lµ ph−‹ng tiÖn v¸t mang cho c‚c dÞch vô kh‚c nhau, nh−ng nª lµ mØt thÓ thŁng nh˚t mµ kh«ng ph¶i lµ tæ hîp cæa c‚c hÖ thŁng kh‚c nhau. Chóng ta chØ cª mØt v¸t mang lµ ISDN. §ª lµ m„ng sŁ li“n kÕt dÞch vô vµ mäi h×nh th‚i dÞch vô fiÒu fi−îc Bµi gi¶ng m«n Tæng fiµi fiiÖn tö Trang I.4 ... - tailieumienphi.vn