Xem mẫu
- TRƯỜNG CAO ĐẲNG XÂY DỰNG SỐ 1
KHOA XÂY DỰNG – BỘ MÔN MÁY XÂY DỰNG
BÀI GIẢNG CHUNG
ĐIỆN CÔNG TRÌNH
Hà nội 5.2013
- LỜI MỞ ĐẦU
Trường cao đẳng xây dựng, tháng 5 năm 2013
“Điện công trình” là môn học được xây dựng trên nền tảng của các môn học Kỹ
thuật điện, cung cấp điện, hệ thống điện... áp dụng cho học sinh khối ngành xây dựng,
môn học tập trung đi sâu nghiên cứu các vấn đề liên quan đến hệ thống cung cấp, trang
bị điện và chống sét cho các công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp.
Với chủ trương chung của Đảng ủy – Ban giám hiệu Nhà trường, việc dạy và học
cần đi sát với thực tiễn của ngành xây dựng, bộ môn máy xây dựng đã xây dựng thành
công bài giảng chung cho môn học “Điện công trình”.
Bài giảng chung “Điện công trình” nhằm giúp cho giảng viên thống nhất nội
dung, kiến thức giảng dạy bên cạnh đó chủ yếu nhằm làm tư liệu học tập cho học sinh,
do thời lượng học tập trên lớp hạn chế, hy vọng với sự sáng tạo và tư duy độc lập của
học sinh bài giảng chung này có thể củng cố thêm kiến thức cần thiết.
Bài giảng chung “Điện công trình” được soạn và in lần đầu tiên nên không tránh
khỏi những hạn chế, rất mong bạn đọc góp ý kiến gửi về bộ môn máy xây dựng để bài
giảng ngày càng hoàn chỉnh hơn.
Thay mặt bộ môn, nhóm biên soạn gồm Ths.Ks Lê Anh Đức, Ths.Ks Nguyễn
Trường Sinh trân trọng cảm ơn.
[1]
- CHƯƠNG I. TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG ĐIỆN
TRONG XÂY DỰNG DÂN DỤNG VÀ CÔNG NGHIỆP.
I. Tổng quan về hệ thống điện:
Ngày nay khi nói đến hệ thống năng lượng, thông thường người ta thường hình
dung nó là hệ thông điện, đó không phải là hiện tượng ngẫu nhiên mà nó chính là bản
chất của vấn đề. Lý do là ở chỗ năng lượng điện đã có ưu thế trong sản xuất, khai thác
và truyền tải, cho nên hầu như toàn bộ năng lượng đang khai thác được trong tự nhiên
người ta đều chuyển đổi nó thầnh điện năng trước khi sử dụng nó. Từ đó hình thành
một hệ thống điện nhằm truyền tải, phân phối và cung cấp điện năng đến từng hộ sử
dụng điện.
1. Một số đặc điểm của điện năng:
+ Dễ chuyển hoá thành các dạng năng lượng khác (quang, nhiệt, cơ năng…).
+ Dễ truyền tải và truyền tải với hiệu suất khá cao.
+ Không có sắn trong tự nhiên, đều được khai thác rồi chuyển hoá thành điện
năng. Ở nơi sử dụng điện năng lại dễ dàng chuyển thành các dạng năng lượng khác.
Ngày nay phần lớn năng lượng tự nhiên khác được khai thác ngay tại chỗ rồi được đổi
thành điện năng (Ví dụ Nhà máy nhiệt điện thường được xây dựng tại nơi gần nguồn
than; nhà máy thủy điện gần nguồn nước…). Đó cũng chính là lý do xuất hiện hệ thống
truyền tải, phân phối và cung cấp điện năng mà chúng ta thường gọi là hệ thống điện.
+ Điện năng sản xuất ra, nói chung không tích trữ được. Vì vậy tại mọi thời điểm
luôn luôn phải đảm bảo cân bằng giữa lượng điện năng sản xuất ra với điện năng tiêu.
+ Quá trình về điện xảy ra rất nhanh.
+ Điện năng là nguồn năng luợng chính của các ngành: CN nặng, CN nhẹ... và là
điều kiện quan trọng để phát triển các đô thị và khu dân cư.
2. Định nghĩa:
Hệ thống điện bao gồm các khâu sản xuất ra điện năng; khâu truyền tải; phân
phối và cung cấp điện năng đến tận các hộ dùng điện.
[2]
- “Công trình điện” được hiểu là tổ hợp công trình xây dựng và vật kiến trúc, trang
thiết bị để phát điện, truyền tải và phân phối điện năng. Công trình điện bao gồm các
nhà máy, tổ máy phát điện, các trạm biến áp, các đường dây dẫn điện và trang thiết bị
đồng bộ kèm theo.
II. Nguồn điện:
Nguồn điện là thiết bị phát ra điện năng. Về nguyên lý, nguồn điện là thiết bị biến
đổi các dạng năng lượng như cơ năng, hóa năng, nhiệt năng thành điện năng.
1. Các dạng nguồn điện
TỶ LỆ NGUỒN PHÁT ĐIỆN NĂM 1997 (EVN)
Thủy điện Hòa Bình
NĐ Than (36,6%)
(17,36%)
TBK Gas
(10,29%)
Diezel
TBK Dầu (1,2%)
(4,96%)
NĐ Dầu
Thủy điện khác
(5,26%)
(23,26%)
[3]
- 2. Nhà máy thủy điện Hòa Bình
3
1
5
4 2
6
1. Hồ thượng lưu. 2. Hồ hạ lưu. 3.Đập ngăn
4. Đường ống dẫn nước áp lực. 5. Hợp bộ tuốc bin – Máy phát.
6. Cửa xả nước sau tuốc bin.
3. Ưu, nhược điểm của nhà máy thủy điện
3.1 Ưu điểm
- Công suất nhà máy tùy thuộc vào năng lực của nguồn nước, từ 1 vài MW đến
hàng trăm và hàng ngàn MW.
- Tính linh hoạt vận hành rất cao, trong một vài phút có thể huy động hết công
suất nhà máy.
- Số lượng người quản lý vận hành không nhiều, chất thải sạch,
- Kết hợp phát điện với điều tiết thủy lợi, phát triển giao thông, du lịch ...
[4]
- 3.2 Nhược điểm
- Phải ngăn sông tạo ra các hồ nước lớn trải rộng dọc theo lưu vực của sông
chính và làm thay đổi căn bản tất cả hệ sinh thái trong vùng. Thay đổi tập quán sinh
họat, lao động và văn hóa của các quần cư trong lưu vực.
-Khai thác công suất phụ thuộc vào thủy chế của hồ chứa, thời tiết khí hậu trong
năm.
-Hoạt động của nhà máy phụ thuộc nhiều vào các ngành liên quan và thụ động.
III. Mạng lưới điện
Điện năng sau khi sản xuất ra từ các nguồn phát sẽ được truyền tải - cung cấp -
phân phối tới các hộ tiêu thụ điện nhờ mạng lưới điện.
Hệ thống điện bao gồm toàn bộ các khâu phát điện - truyền tải - cung cấp - phân
phối đến các hộ tiêu thụ điện.
Mạng lưới điện bao gồm hai bộ phận chủ yếu: Đường dây tải điện và các trạm
biến áp khu vực.
Mạng điện xí nghiệp có một phạm vi nhỏ, chỉ bao gồm có trạm biến áp và mạng
phân phối điện đến các thiết bị dùng điện trong xí nghiệp.
Cấp điện áp định mức của mạng điện được chọn càng cao thì công suất truyền tải
và độ dài truyền tải càng lớn.
Cấp điện áp định mức càng cao thì vốn đầu tư xây dựng cũng như chi phí vận
hành và tính phức tạp của mạng điện cũng tăng theo.
Do đó ứng với một lượng công suất và khoảng cách truyền tải nhất định, để chọn
cấp điện áp định mức cho hợp lý ta phải giải quyết bài toán so sánh cả về kinh tế và kỹ
thuật.
IV. Hệ dẫn điện.
Hệ dẫn điện là tập hợp các dây dẫn điện, cáp điện với các kết cấu, chi tiết kẹp, đỡ
và bảo vệ liên quan tới chúng, được lắp đặt theo quy phạm. Hệ dẫn điện được phân loại
như sau:
1. Hệ dẫn điện hở là hệ dẫn điện lắp đặt trên bề mặt tường, trần nhà, vì kèo và
các phần kiến trúc khác của toà nhà và công trình, trên cột điện... Đối với hệ dẫn điện
[5]
- hở, áp dụng các phương pháp lắp đặt dây dẫn hoặc cáp điện sau: trực tiếp trên mặt
tường, trần nhà v.v. trên dây đỡ, dây treo, puli, vật cách điện, trong ống, hộp, ống mềm
kim loại, máng, trong gờ chân tường và thanh ốp kỹ thuật điện, treo tự do v.v. Hệ dẫn
điện hở có thể là cố định, di động hoặc di chuyển được.
2. Hệ dẫn điện kín là hệ dẫn điện lắp đặt bên trong phần kiến trúc của toà nhà và
công trình (tường, nền, móng, trần ngăn), cũng như trên trần ngăn làm sàn, trực tiếp
bên dưới sàn có thể tháo ra được... Đối với hệ dẫn điện kín, áp dụng các phương pháp
sau để lắp đặt dây dẫn hoặc cáp điện: trong ống, ống mềm kim loại, hộp, mương kín và
các khoảng trống của kết cấu xây dựng, trong rãnh trát vữa, cũng như trong khối liền của
kết cấu xây dựng.
V. Phụ tải điện.
Dữ kiện tối quan trọng của bài toán thiết kế cung cấp điện là phụ tải điện. Việc
xác định chính xác giá trị phụ tải cho phép lựa chọn đúng thiết bị và sơ đồ cung cấp
điện, đảm bảo tính kinh tế, kỹ thuật của hệ thống cung cấp điện.
Các nhân tố công suất, loại và vị trí của các thiết bị tiêu thụ cho phép xác định
cấu trúc sơ đồ và các tham số của các phần tử hệ thống cung cấp điện. Thường trong dữ
kiện bài toán thiết kế cho biết công suất đặt của các thiết bị tiêu thụ điện, tuy nhiên sự
đốt nóng các phần tử và các thiết bị điện còn phụ thuộc cả vào chệ độ làm việc của các
hộ dùng điệnn vì vậy cần phải xem xét phụ tải theo cả dòng điện I, công suất tác dụng
P, công suất phản kháng Q và công suất toàn phần S.
Việc lựa chọn các thiết bị, các phần tử của hệ thống cung cấp điện được thực hiện
dựa trên kết quả tính toán phụ tải. Sai số của bài toán xác định phụ tải có thể dẫn đến
việc lựa chọn sơ đồ thiếu chính xác, dẫn đến giảm sút các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật của
hệ thống cung cấp điện. Nếu kết quả tính toán lớn hơn so với giá trị thực thì sẽ dẫn đến
sự lãng phí vốn đầu tư, các thiết bị được lựa chọn không làm việc hết công suất, dẫn
đến hiệu quả thấp; Nếu kết quả tính toán nhỏ hơn giá trị thực, thì sẽ dẫn đến sự làm việc
quá tải của các thiết bị, không sử dụng hết khả năng của các thiết bị công nghệ, làm
giảm năng suất, làm tăng tổn thất điện năng và giảm tuổi thọ của các thiết bị điện. Như
vậy bài toán xác định phụ tải là giai đoạn tối quan trọng của quá trình thiết kế cung cấp
[6]
- điện. Tuy nhiên, việc xác định chính xác giá trị phụ tải là không thể, vì có rất nhiều
nhân tố ảnh hưởng đến chệ độ tiêu thụ điện, trong dó có cả các nhân tố tác động ngẫu
nhiên. Nhìn chung sai số cho phép của bài toán này khoảng ± 10%.
Các tham số quan trọng tham gia trong quá trình tính toán phụ tải là:
- Công suất định mức là công suất thiết bị ứng với với các điều kiện chuẩn do
nhà máy chế tạo ghi trên hộ chiếu của thiết bị. Đối với động cơ điện, công suất định
mức ghi trên nhãn hiệu máy, chính là công suất cơ trên trục cơ. Đối với các thiết bị làm
việc ở chế độ ngắn hạn lặp lại, khi tính toán, công suất định mức được quy về chế độ
làm việc dài hạn ứng với hệ số tiếp điện định mức εn:
P’n = Pn εn
Ở đây P’n là công suất định mức quy về chế độ làm việc dài hạn;
εn- hệ số tiếp điện định mức.
- Công suất tiêu thụ trung bình trong một khoảng thời gian xét t được xác định
từ biểu thức sau:
Ar
Ptb = ;
t
Ar - điện năng tác dụng và phản kháng tiêu thụ trong khoảng thời gian t.
Công suất tiêu thụ trung bình đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích chế
độ, xác định phụ tải tính toán và tổn hao điện năng .
- Công suất cực đại là công suất lớn nhất xuất hiện trong khoảng thời gian xét.
Phân biệt hai loại công suất cực đại:
* Công suất cực đại ổn định (PM) là công suất tiêu thụ lớn nhất tác động trong
khoảng thời gian không dưới 30 phút. Đây là công suất để đánh giá chế độ làm việc và
chọn thiết bị điện theo điều kiện đốt nóng cho phép.
* Công suất cực đại đỉnh nhọn - Pđnh là công suất lớn nhất xuất hiện trong khoảng
thời gian ngắn (ví dụ như khi khởi động động cơ). Người ta căn cứ vào giá trị phụ tải
này để kiểm tra dao động điện áp, điều kiện tự khởi động của động cơ, chọn dây chảy
và tính dòng điện khởi động của rơle bảo vệ. Ngoài trị số của phụ tải đỉnh nhọn, người
ta còn quan tâm đến số lần xuất hiện nó, nếu tần số xuất hiện càng lớn thì mức độ ảnh
[7]
- hưởng tới sự làm việc bình thường của các thiết bị dùng điện khác trong mạng điện sẽ
càng cao.
- Công suất tính toán là công suất giả định lâu dài không đổi, tương đương với
phụ tải thực tế về mặt hiệu ứng nhiệt lớn nhất. Các thiết bị điện được chọn theo công
suất này sẽ đảm bảo được an toàn trong mọi trạng thái vận hành. Trong thực tế công
suất tính toán thường được lấy bằng công suất cực đại ổn định (Ptt=PM).
Đơn giản nhất, phụ tải điện là các thiết bị tiêu thụ điện năng và biến đổi điện
năng thành các dạng năng lượng khác như cơ năng, nhiệt năng, quang năng…
Tất cả các thiết bị điện được phân loại theo các đặc điểm vận hành và kỹ thuật cơ
bản sau: thiết bị sản xuất; điều khiển sản xuất; chế độ dùng điện; công suất và điện áp;
loại dòng điện; mức độ tin cậy cung cấp điện v.v.
1. Phân loại theo cấp điện áp.
Theo cấp điện áp tất cả các thiết bị điện được phân thành hai loại: thiết bị hạ áp
(có U≤1000 V) và thiết bị cao áp (U>1000 V).
2. Phân loại theo loại dòng điện.
- Thiết bị làm việc ở mạng điện xoay chiều tần số công nghiệp (50 Hz);
- Thiết bị làm việc ở mạng điện tần số cao hoặc thấp;
- Thiết bị làm việc ở mạng điện một chiều.
3. Phân loại theo chế độ làm việc.
- Thiết bị làm việc với chế độ dài hạn: Các thiết bị này có phụ tải không thay đổi
hoặc ít thay đổi trong suốt thời gian làm việc như động cơ các máy bơm, máy quạt v.v.
- Thiết bị làm việc ở chế độ ngắn hạn: Các thiết bị chỉ làm việc trong khoảng thời
gian ngắn chưa đủ để nhiệt độ tăng lên đến giá trị xác lập, ví dụ như máy cắt kim loại,
máy trộn v.v.
- Thiết bị làm việc ở chế độ ngắn hạn lặp lại: trong trường hợp này các thiết bị
làm việc theo chế độ luân phiên: đóng, cắt thời gian gian của toàn bộ chu trình không
vượt quá 10 phút, ví dụ máy nâng hạ, máy hàn, thang máy v.v.
[8]
- 4. Phân loại theo dạng năng lượng biến đổi được phân thành các nhóm: động
lực, chiếu sáng, tạo nhiệt v.v.
5. Phân loại theo vị trí lắp đặt.
- Thiết bị điện lắp đặt cố định, di động.
- Thiết bị điện lắp đặt trong nhà, ngoài trời.
- Thiết bị điện lắp đặt ở những điều kiện đặc biệt như nóng, ẩm, bụi, có hơi và
khí ăn mòn, có khí và bụi nổ.
VI. Đặc điểm kỹ thuật của các thiết bị điện công nghiệp
1. Thiết bị động lực
Thiết bị động lực trong công nghiệp chiếm tỷ lệ rất lớn. Phụ thuộc vào đặc điểm
của các quá trình công nghệ các động cơ điện có thể là động cơ điện xoay chiều (không
đồng bộ, hoặc động cơ đồng bộ), động cơ điện một chiều với các gam công suất khác
nhau. Điện áp định mức của các động cơ xoay chiều ba pha chủ yếu là 0,38; 0,66; 3; 6
hoặc 10 kV. Gam công suất phổ biến là 0,1÷350; 1÷600; 100÷1000; 20÷1000 và trên
1000 kW. Các động cơ điện một chiều thường sử dụng điện áp 220 hoặc 440 V công
suất từ 0,3÷329 kW.
2. Thiết bị tạo nhiệt
Thiết bị tạo nhiệt chủ yếu là các lò điện và các cơ cấu chuyển đổi điện năng thành
nhiệt năng thường làm việc theo các nguyên lý: điện trở, cảm ứng, hồ quang và nguyên
lý hổn hợp.
Các lò nhiệt điện trở thường được cung cấp bởi mạng điện 380/220V tần số công
nghiệp 50Hz. Tồn tại loại lò điện một pha hoặc ba pha công suất từ vài chục đến hàng
ngàn kW. Hệ số công suất của các thiết bị này khá cao (sấp sỉ 1, đối với lò gián tiếp và
0,7 ÷ 0,9 đối với lò trực tiếp).
Các lò điện cảm ứng được chế tạo có hoặc không có lõi thép. Loại lò cảm ứng có
lõi thép làm việc với tần số công nghiệp, điện áp 380/220 V hoặc cao hơn, phụ thuộc
vào công suất. Chúng có thể là thiết bị một, hai hoặc ba pha công suất đến 2000 kVA.
Hệ số công suất của các loại thiết bị này dao động trong phạm vi rộng: cosϕ = 0,2 ÷ 0,8.
[9]
- Các lò điện cảm ứng không lõi thép được chế tạo để làm việc với tần số công
nghiệp hoặc với tần số cao từ 500 Hz đến 40 Mz. Các thiết bị này được cung cấp bởi
mạng điện xoay chiều tần số công nghiệp. Hệ số công suất của thiết bị tương đối thấp
(0,06 ÷ 0,25).
Các lò điện hồ quang, theo nguyên lý đốt nóng được phân thành các thiết bị đốt
nóng trực tiếp, gián tiếp hoặc hỗn hợp.
Ở lò hồ quang đốt nóng trực tiếp, kim loại được làm chảy bởi nhiệt năng tao ra
giữa điện cực với chính kim loại xử lý. Loại lò này được cung cấp bởi mạng điện xoay
chiều 6÷ 110 kV qua máy hạ áp. Hệ số công suất có giá trị trong khoảng 0,8 ÷ 0,6.
Ở loại lò hồ quang đốt nóng gián tiếp, kim loại được làm chảy bởi nhiệt năng
sinh ra giữa các điện cực của thiết bị. Công suất của loại lò này không lớn lắm. Lò được
cung cấp bởi mạng điện tần số công nghiệp qua máy biến áp đặc biệt.
Ở loại lò hổn hợp, kim loại được làm nóng bởi nhiệt năng sinh ra do dòng điện đi
qua chất liệu và cả do hồ quang. Lò hổn hợp được cung cấp bởi mạng điện xoay chiều
tần số công nghiệp qua máy hạ áp. Công suất lò cỡ vài tăm kW, hệ số công suất 0,85 ÷
0,92.
Thiết bị hàn điện làm việc với dòng điện xoay chiều hoặc dòng một chiều. Thiết
bị hàn điện xoay chiều được cung cấp bởi máy biến áp 380/220 V hoặc cao hơn. Công
suất của máy biến áp hàn dao động từ vài chục đến vài trăm kVA. Hệ số công suất của
các thiết bị này tương đối thấp (0,3 ÷ 0,35 đối với máy hàn hồ quang và 0,4 ÷ 0,7 đối
với máy hàn điểm). Các thiết bị hàn điện một chiều được cung cấp bởi cơ cấu chỉnh lưu
biến đổi dòng điện xoay chiều thành dòng một chiều. Hệ số công suất của thiết bị này ở
chế độ làm việc khoảng 0,7 ÷ 0,8 và ở chế độ không tải là 0,4.
Các thiết bị chiếu sáng dùng trong công nghiệp chủ yếu là đèn sợi đốt và đèn
phóng điện. Các loại đèn công nghiệp đều là thiết bị một pha công suất 100 ÷ 1000 W
với điện áp 127 ÷ 220 V. Hệ số công suất của đèn sợi đốt là 1 và của các đèn phóng
điện là 0,6 ÷ 0,7, tuy nhiên hầu hết các đèn phóng điện đều được mắc kèm theo các tụ
bù nên hệ số công suất của mạng điện chiếu sáng thường đạt đến giá trị 0,9 ÷ 0,96.
[10]
- VII. Những yêu cầu cơ bản khi thiết kế cung cấp điện (CCĐ).
1. Độ tin cậy.
Sơ đồ phải đảm bảo tin cậy CCĐ theo yêu cầu của phụ tải, do đó phải căn cứ vào
hộ tiêu thụ (dưới đây) từ đó chọn sơ đồ nguồn CCĐ.
* Hộ loại I: phải có 2 nguồn CCĐ. sơ đồ phải đảm bảo cho hộ tiêu thụ không
được mất điện, hoặc chỉ được giãn đoạn trong 1 thời gian cắt đủ cho cacd TB tự động
đóng nguồn dự phòng.
* Hộ loại II: được CCĐ bằng 1 hoặc 2 nguồn. Việc lựa chọn số nguồn CCĐ phải
dựa trên sự thiệt hại kinh tế do ngừng CCĐ.
* Hộ loại III: chỉ cần 1 nguồn.
2. An toàn.
Sơ đồ CCĐ phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người vận hành trong mọi trạng
thái vận hành. Ngoài ra còn phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật như đơn giản, thuận tiện
vận hành, có tính linh hoạt cao trong việc sử lý sự cố, có biện pháp tự động hoá..
3. Kinh tế.
Sơ đồ phải là sự lựa chọn tối ưu, hợp lý nhất về vốn đầu tư và chi phí vận hành.
VIII. Những tiêu chuẩn cơ bản của hệ thống cung cấp điện (CCĐ).
1. Tiêu chuẩn điện áp.
Điện áp đặt lên đầu cực thiết bị điện (TBĐ) so với điện áp định mức của nó
không được vượt quá giới hạn cho phép. Quy định như sau:
- Đối với mạng cung cấp cho các thiết bị động lực: [∆U%] = ± 5%.
- Đối với mạng cung cấp cho các thiết bị chiếu sáng: [∆U%] = ± 2,5%.
Trong trường hợp khởi động động cơ hoặc mạng đang ở trong tình trạng sự cố thì
độ lệch điện áp cho phép có thể tới - 10%Uđm.
2. Tiêu chuẩn tần số.
Độ lệch tần số cho phép được qui định là ± 0,5 Hz. Để đảm bảo tần số của hệ
thông điện được ổn định công suất tiêu thụ phải nhỏ hơn công suất của hệ thống. Vậy ở
phụ tải lớn khi phụ tải gia tăng thường phải đặt thêm thiết bị tự động đóng thêm máy
phát điện dự trữ hoặc thiết bị bảo vệ sa thải phụ tải theo tần số.
[11]
- 3. An toàn cung cấp điện (CCĐ).
Hệ thống CCĐ phải được vận hành an toàn đối với người và thiết bị. Muốn vậy
phải chọn sơ đồ CCĐ hợp lý, rõ ràng mạch lạc để tránh nhầm lẫn trong vận hành, các
thiết bị điện phải được chọn đúng chủng loại, đúng công suất.
4. Chỉ tiêu kinh tế cao.
Chỉ tiêu kinh tế chỉ được xét đến khi các chỉ tiêu kĩ thuật đã được đảm bảo. Chỉ
tiêu kinh tế được đánh giá qua: tổng số vốn đầu, chi phí vận hành và thời gian thu hồi
vốn đầu. Đánh giá chỉ tiêu kinh tế cần so sánh tỉ mỉ giữa các phương án, từ đó mới rút
ra được phương án tối ưu.
[12]
- CHƯƠNG II. NHỮNG QUY TRÌNH, QUY PHẠM CƠ BẢN TRONG THI
CÔNG ĐIỆN ĐỐI VỚI CÔNG TRÌNH XÂY DỤNG CẤP IV.
I. Tìm hiểu sơ lược về công trình.
1. Tìm hiểu chung về công trình
2. Công nghệ sản xuất, các nguồn cung cấp điện, điều khiển,….
3. Tìm hiểu về các hạng mục
4. Sơ đồ mặt bằng tổng thể, vị trí các hạng mục, chức năng nhiệm vụ của các
hạng mục. Sơ đồ bố trí hệ thống cung cấp điện, điều khiển….
II. Công tác kiểm tra giai đoạn trước khi lắp đặt thiết bị.
1. Kiểm tra sự phù hợp năng lực của nhà thầu thi công.
2. Kiểm tra sự phù hợp năng lực của nhà thầu thi công xây dựng công trình
với hồ sơ dự thầu và hợp đồng xây dựng.
- Kiểm tra về nhân lực, thiết bị thi công của nhà thầu thi công xây dựng công
trình đưa vào công trường;
- Kiểm tra hệ thống quản lý chất lượng của nhà thầu thi công xây dựng công
trình;
- Kiểm tra giấy phép sử dụng các máy móc, thiết bị, vật tư có yêu cầu an toàn
phục vụ thi công xây dựng công trình;
- Kiểm tra phòng thí nghiệm và các cơ sở sản xuất vật liệu, cấu kiện, sản phẩm
xây dựng phục vụ thi công xây dựng của nhà thầu thi công xây dựng công trình.
3. Kiểm tra và giám sát chất lượng vật tư, vật liệu và thiết bị.
- Kiểm tra và giám sát chất lượng vật tư, vật liệu và thiết bị lắp đặt vào công trình
do nhà thầu thi công xây dựng công trình cung cấp theo yêu cầu của thiết kế, bao gồm:
- Kiểm tra giấy chứng nhận chất lượng của nhà sản xuất, kết quả thí nghiệm của
các phòng thí nghiệm hợp chuẩn và kết quả kiểm định chất lượng thiết bị của các tổ
chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận đối với vật liệu, cấu kiện, sản
phẩm xây dựng, thiết bị lắp đặt vào công trình trước khi đưa vào xây dựng công trình.
[13]
- - Mọi thiết bị điện phải kèm theo số liệu chạy thử, thí nghiệm của nhà chế tạo,
đặc biệt là các thiết bị trung thế và cao thế phải có đầy đủ số liệu chạy thử của nhà chế
tạo, thí nghiệm thiết bị theo quy định của ngành điện.
- Thiết bị giao nhận phải trong tình trạng bao gói cẩn thận, có thùng chứa chắc
chắn, chống ẩm, bao nhỏ chứa trong thùng lớn phải bọc nylon và miệng bọc kín, không
có dấu hiệu bị mở trước khi đến công trường.
- Mọi vật tư, vật liệu không đúng tính năng sử dụng, phải đưa ra khỏi phạm vi
công trường. Những thiết bị không phù hợp với công nghệ và chưa qua kiểm định
không được đưa vào lắp đặt. Khi thấy cần thiết có thể lấy mẫu kiểm tra lại chất lượng
vật tư, vật liệu.
- Các thiết bị điện đưa vào công trình phải đảm bảo các yêu cầu:
+ Sự đồng bộ của thiết bị điện.
+ Mã hiệu của thiết bị điện phải phù hợp với phiếu giao hàng của nhà chế tạo,
bảng kê đi kèm với hòm hàng hóa, thiết bị và nhất là đặc điểm và điều kiện kỹ thuật khi
giao nhận hàng.
+ Tình trạng của thiết bị điện hàng hóa: độ mới, độ nguyên vẹn không gãy, không
hư hỏng, tình trạng khuyết tật, tình trạng nước sơn bên ngoài.
- Máy biến áp vận chuyển đưa đến hiện trường phải tuân theo quy trình vận
chuyển và lắp đặt máy biến áp hoặc chỉ dẫn của nhà chế tạo. Cách điện có dầu phải tháo
khỏi bao gói và đặt đứng trên các giá đỡ chuyên dụng. Hệ thống dàn làm mát phải cất
chứa tại nhà có mái che, các lỗ và mặt bích phải kín và được vặn chặt. Trước khi lắp đặt
máy biến áp các chi tiết hư hỏng phải được thay thế hoặc sửa chữa.
- Các thiết bị đo đếm phải được bảo quản cẩn thận, nơi khô ráo.
- Các tụ điện phải đặt nơi khô ráo tránh ánh sáng trực tiếp chiếu vào. Các tụ điện
phải đặt đứng, sứ quay lên trên và không xếp chồng cái nọ lên cái kia.
- Các rulô cáp điện phải bảo quản cẩn thận, chống bị va đập, đầu cáp phải hàn
kín. Mặt rulô phải ghi mã hiệu, quy cách, rulô phải quay được. Đối với cáp điện trung
thế phải có bản thí nghiệm thử cách điện nâng áp với điện áp AC/DC.
[14]
- - Các kết cấu kim loại của cột đỡ dây điện trên không khí, cột thép, cột bê tông
phải phân loại và sắp xếp thành khu riêng, kê trên gối đỡ tránh ẩm ướt.
- Cột điện đưa vào công trình phải đảm bảo chất lượng, giữa các hàng phải có gối
đỡ.
III. Công tác kiểm tra trong quá trình lắp đặt thiết bị .
1. Kiểm tra và giám sát trong quá trình thi công lắp đặt thiết bị.
Trong quá trình thi công lắp đặt thiết bị, cán bộ kỹ thuật (CBKT) luôn luôn theo
dõi, giám sát quá trình thi công lắp đặt, kiểm tra hệ thống đảm bảo chất lượng, kế hoạch
chất lượng của nhà thầu đảm bảo việc thi công lắp đặt đúng theo thiết kế đã được phê
duyệt.
2. Kiểm tra và giám sát trong quá trình thi công xây lắp đặt thiết bị bao gồm:
- Kiểm tra biện pháp thi công của nhà thầu thi công đối với các thiết bị quan
trọng như tủ điện, máy biến áp, dây dẫn, các thiết bị đo lường và tự động hoá..
- Kiểm tra và giám sát thường xuyên có hệ thống quá trình nhà thầu thi công
công trình, triển khai các công việc tại hiện trường.
- Kiểm tra xác nhận khối lượng hoàn thành, chất lượng công tác lắp đặt, tiến độ
thực hiện công việc so với kế hoạch.
- Lập báo cáo thường kì về tình hình chất lượng, tiến độ dự án phục vụ công tác
họp giao ban.
- Tổ chức nghiệm thu công trình xây dựng theo quy định tại Điều 23 của Nghị
định 209/2004, NĐ - CP và Tiêu chuẩn xây dựng TCXDVN 371:2006.
- Xác nhận bản vẽ hoàn công.
- Chủ trì, phối hợp với các bên liên quan giải quyết những vướng mắc, phát sinh
trong thi công xây dựng công trình.
- Phát hiện sai sót, bất hợp lý về thiết kế để điều chỉnh hoặc yêu cầu nhà thầu
thiết kế điều chỉnh.
- Tập hợp toàn bộ hồ sơ pháp lý, kiểm tra tài liệu phục vụ nghiệm thu thiết bị,
nghiệm thu hoàn thành từng hạng mục công trình và hoàn thành công trình.
[15]
- - Lập danh mục hồ sơ, tài liệu hoàn thành hạng mục công trình. Khi kiểm tra thấy
công trình đảm bảo chất lượng, phù hợp với yêu cầu của thiết kế và tiêu chuẩn về
nghiệm thu công trình, phối hợp với chủ đầu tư lập biên bản nghiệm thu tông thể công
trình.
IV. Lắp đặt tủ điện
1. Chuẩn bị
- Đọc bản vẽ mặt bằng bố trí tủ điện của hạng mục. Nắm vững chức năng của các
tủ điện đảm bảo các vị trí đặt thuận tiện cho người vận hành và sửa chữa sau này.
- Đọc tài liệu hướng dẫn lắp đặt và vận hành các tủ điện. Tìm hiểu các yêu cầu về
độ ẩm, tiếng ồn và các điều kiện môi trường khác ảnh hưởng đến tuổi thọ của tủ điện.
- Đọc biện pháp thi công của nhà thầu, đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật cung như
an toàn trong quá trình thi công.
2. Theo dõi quá trình lắp đặt
- Trong quá trình lắp đặt CBKT luôn theo dõi nhà thầu thi công từ lắp đặt giá đỡ
tủ đến quá trình vận chuyển và lắp đặt tủ điện vào vị trí.
- Hướng dẫn nhà thầu thi công đảm bảo các tủ điện được lắp đặt đúng các yêu
cầu về vị trí, an toàn điện, kỹ thuật và thuận tiện cho người thao tác sửa chữa sau này.
3. Kiểm tra và nghiệm thu
3.1. Tiêu chuẩn áp dụng thi công, kiểm tra và nghiệm thu
- Quy phạm trang bị điện phần III “Trang bị phân phối và trạm biến áp 11 TCN –
20 - 2006”
- TCXDVN 263:2002 “Lắp đặt cáp và dây điện cho các công trình công nhiệp”
- TCXD 27:1991 " Đặt thiết bị điện trong nhà & các công trình công nghiệp"
- Tiêu chuẩn IEC 364.
3.2. Dụng cụ kiểm tra: Dụng cụ được dùng cho quá trình kiểm tra lắp đặt bao
gồm:
- Thước kẹp, thước mét, thước dây.
- Li vô, ti ô, và các thiết bị đo thăng bằng khác.
- Bản vẽ thiết kế được chủ đầu tư phê duyệt và các sửa đổi được chấp nhận.
[16]
- 3.3. Nội dung kiểm tra.
- Kiểm tra bảng ghi tên tủ: Model, tên tủ, nhà sản xuất, thông số kỹ thuật.
- Kiểm tra kích thước thực tế so với kích thước thiết kế.
- Kiểm tra thép: Độ dày, chính xác.
- Kiểm tra bằng ngoại quan lớp mạ bên ngoài tủ.
- Kiểm tra giá đỡ tủ bằng thép hình U100 về lớp sơn, độ thăng bằng, kích thước
phù hợp với đáy tủ.
- Kiểm tra thiết bị bên trong tủ điện như các máy cắt, áp tô mát, khởi động từ, rơ
le và các thiết bị khác.
- Kiểm tra cách điện thanh dẫn: Vật liệu, kích thước, cách điện.
- Kiểm tra dây dẫn trong tủ: Lắp đặt và kết nối dây dẫn sơ cấp, thứ cấp và dây
điều khiển gọn, đấu nối chắc chắn.
- Kiểm tra các ngăn kéo của tủ điện: Trơn, tách biệt từng khối, chốt phích cắm
tiếp xúc tốt.
- Kiểm tra tiếp địa của tủ điện
- Kiểm tra độ sai lệch trong quá trình lắp đặt
+ Độ thăng bằng cho phép
- - Trong quá trình lắp đặt CBKT luôn theo dõi nhà thầu thi công lắp đặt ống luồn
dây. Yêu cầu nhà thầu phải sơn các giá đỡ 1 lớp sơn chống rỉ và 2 lớp sơn màu.
- Hướng dẫn nhà thầu thi công đảm bảo các yêu cầu về kỹ thuật, an toàn khi vận
hành và không làm ảnh hưởng đến các thiết bị máy móc khác.
3. Kiểm tra và nghiệm thu
3.1. Tiêu chuẩn áp dụng thi công, kiểm tra và nghiệm thu
- Tiêu chuẩn xây dựng TCVNXD 263 : 2002
3.2. Dụng cụ kiểm tra: Dụng cụ được dùng cho quá trình kiểm tra lắp đặt bao
gồm:
- Thước kẹp, thước mét, thước dây.
- Li vô, ti ô, và các thiết bị đo thăng bằng khác.
- Bản vẽ thiết kế được chủ đầu tư phê duyệt và các sửa đổi được chấp nhận.
3.3. Nội dung kiểm tra.
- Kiểm tra chủng loại ống đảm bảo đúng thiết kế
- Kiểm tra kích thước thực tế so với kích thước thiết kế.
- Kiểm tra bằng ngoại quan lớp mạ bên ngoài ống.
- Kiểm tra giá đỡ bằng thép hình L50x50x5, L40x40x4,.. đảm bảo được sơn
chống rỉ và sơn màu. Khoảng cách giữa các giá đỡ đúng theo thiết kế.
- Nếu hệ thống ống chôn ngầm thì yêu cầu phải thi công trước khi trát tường hoặc
đổ bê tông. Trong ống phải có dây mồi kéo cáp.
- Tại các vị trí lắp thiết bị hoặc rẽ nhánh phải có hộp nối, nếu đoạn ống có chiều
dài > 6m phải đặt hộp nối để thuận tiện khi luồn dây.
- Trường hợp đường ống có nhiều đoạn gấp khúc (lớn hơn 3) phải đặt hộp nối tại
đoạn giữa để thuận tiện khi luồn dây.
- Ống luồn cáp điện không được uốn thành góc nhỏ hơn 900.
- Kiểm tra tiếp địa của toàn bộ hệ thống ống.
- Kiểm tra các vị trí hàn phải được sơn chống rỉ các mối hàn
- Kiểm tra độ sai lệch trong quá trình lắp đặt
+ Độ thăng bằng cho phép
- + Độ vuông góc
nguon tai.lieu . vn
