Xem mẫu
- LIÊN NGÀNH VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT - THỂ DỤC THỂ THAO Xu thế và giải pháp giảng dạy tiếng Anh trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0 ở Việt Nam Trends and solutions to English teaching in the era of Industry 4.0 Revolution in Vietnam Đặng Thị Minh Phương Email: phuongdhsd@gmail.com Trường Đại học Sao Đỏ Ngày nhận bài: 18/01/2019 Ngày nhận bài sửa sau phản biện: 02/11/2019 Ngày chấp nhận đăng: 31/12/2019 Tóm tắt Những năm gần đây, tiếng Anh ngày càng đóng vai trò quan trọng, là cầu nối giúp cho quá trình phát triển và hội nhập quốc tế của nước ta ngày càng nhanh hơn. Vì vậy, việc dạy và học tiếng Anh cho học sinh, sinh viên (HS, SV) và người dân trở nên vô cùng cấp thiết. Bởi vậy, Đảng, Nhà nước và Chính phủ rất quan tâm đẩy mạnh việc dạy tiếng Anh trong trường học để đáp ứng yêu cầu trong thời kỳ hội nhập. Tuy nhiên, qua đánh giá việc dạy, học tiếng Anh ở nước ta trước đây và hiện nay đang bộc lộ nhiều hạn chế, kém hiệu quả. Trước yêu cầu mới, khi nhân loại bước vào thời kỳ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (gọi tắt là cuộc cách mạng 4.0), đòi hỏi chúng ta cần nhìn nhận, đánh giá lại thực trạng dạy và học tiếng Anh ở nước ta trong những năm qua. Trên cơ sở đó, đưa ra những giải pháp, gợi mở xu thế mới trong dạy và học tiếng Anh nhằm đạt hiệu quả cao hơn. Từ khóa: Thực trạng dạy và học tiếng Anh; Cách mạng công nghiệp 4.0; giải pháp; xu thế trong việc dạy và học tiếng Anh. Abstract In recent years, English has increasingly played an important role in Vietnam’s development process and been the bridge that boosts up the country’s integration into the world. Therefore, teaching and learning English have become increasingly important and extremely urgent demands in Vietnam. In order to do that, the Party, State, and the Government have been focusing on promoting English teaching in schools to meet the requirements in the integration period. However, the evaluations of English teaching and learning outcomes over the past years in our country have shown many limitations and inefficiencies. Facing with new challenges and demands in the time when humans are progressing the Industry 4.0 Revolution, it is important to re-evaluate the process of English teaching and learning in our country over the years to find out problems and new trends and then propose solutions to achieve higher efficiency in English teaching and learning English in the new era. Keywords: Situation of teaching and learning English; Revolution 4.0; solutions; trends in teaching and learning English. 1. TIẾNG ANH - CHÌA KHÓA HỘI NHẬP VÀ phương thức sản xuất. Khi áp dụng những thành PHÁT TRIỂN tựu của cách mạng 4.0 vào việc dạy và học tiếng Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (hay còn Anh sẽ tạo ra sự thay đổi căn bản, khác biệt so gọi là cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0) là dựa với phương pháp dạy truyền thống, giúp cho giảng trên nền tảng công nghệ số và tích hợp tất cả các viên (GV) và HS, SV chủ động hơn trong việc tiếp công nghệ thông minh để tối ưu hóa quy trình, cận với các nền tảng công nghệ số và tích hợp tất cả công nghệ thông minh để áp dụng trong việc Người phản biện: 1. PGS.TS. Nguyễn Văn Độ dạy và học tiếng Anh. Việc nghiên cứu đánh giá 2. TS. Nguyễn Thị Kim Nguyên và đưa ra các xu thế và giải pháp trong việc dạy, Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4 (67).2019 79
- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC học tiếng Anh thời đại Cách mạng công nghiệp của đất nước, tiếng Anh ngày càng được Đảng, 4.0 nhằm đạt hiệu quả cao hơn là một đòi hỏi cấp Nhà nước, Chính phủ và nhân dân quan tâm hơn. thiết và tất yếu. Cụ thể năm 2008, Chính phủ triển khai một đề án Hiện nay, tiếng Anh là ngôn ngữ có tầm ảnh mang tính chiến lược quốc gia về dạy và học ngoại hưởng lớn nhất thế giới với 53 quốc gia và vùng ngữ, đó là đề án: “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ lãnh thổ sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ chính thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020”. thức của quốc gia, với hơn 400 triệu người dùng Ngày 22/12/2017, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết tiếng Anh là tiếng mẹ đẻ và hơn 1 tỷ người dùng định số 2080/QĐ-TTg “Quyết định phê duyệt điều tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Tiếng Anh còn chỉnh, bổ sung đề án dạy và học ngoại ngữ trong được dùng như một trong nhiều ngôn ngữ chính hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2017-2025” thức của nhiều tổ chức quốc tế như Liên hợp {2}. Đề án định hướng “Tạo bước đột phá về chất quốc, Liên minh châu Âu, Tổ chức Thương mại lượng dạy và học ngoại ngữ cho các cấp học và thế giới (WTO), Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Khối trình độ đào tạo, khuyến khích đưa ngoại ngữ vào Thịnh vượng chung Anh (The Commonwealth of nhà trường từ bậc mầm non và các hoạt động xã Nations), Nhóm G8... Trong giao dịch quốc tế, hội. Đẩy mạnh dạy ngoại ngữ tích hợp trong các tiếng Anh cũng được sử dụng nhiều hơn bất kỳ môn học khác và dạy các môn học khác (như toán thứ tiếng nào khác. và các môn khoa học, môn chuyên ngành...) bằng ngoại ngữ. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên Nhiều quốc gia coi tiếng Anh là “chìa khóa” mở ra tiến trong dạy và học ngoại ngữ với hệ thống học sự hội nhập và phát triển đất nước, đơn cử như liệu điện tử phù hợp mọi đối tượng để người học Singapore... Đất nước Singapore, dưới thời của có thể học ngoại ngữ, tiếp cận tiếng bản ngữ mọi Thủ tướng Lý Quang Diệu (giai đoạn từ 1965- lúc, mọi nơi, bằng mọi phương tiện, đặc biệt trong 1990) đã nhanh chóng phát triển thần kỳ và trở phát triển kỹ năng nghe và kỹ năng nói. Tạo môi thành một trong bốn con rồng châu Á. Thành tựu trường học ngoại ngữ trong nhà trường, gia đình đó được xuất phát từ việc định hướng của ông lấy và xã hội để GV, HS, SV cùng học ngoại ngữ. Bảo tiếng Anh làm nền tảng để phát triển đất nước. đảm năng lực ngoại ngữ và năng lực sư phạm của Trong bộ “Hồi ký Lý Quang Diệu”, ông viết: “Chúng đội ngũ GV ngoại ngữ, GV dạy các môn khoa học, tôi nhận ra rằng tiếng Anh phải là ngôn ngữ ở nơi môn chuyên ngành bằng ngoại ngữ cho các cấp làm việc và là ngôn ngữ chung. Là một cộng đồng học và trình độ đào tạo.” [2]. giao thương quốc tế, chúng tôi sẽ không kiếm sống được nếu chúng tôi dùng tiếng Malay, tiếng Đề án đặt mục tiêu “Đổi mới việc dạy và học ngoại Hoa hay tiếng Tamil.”[1]. Ông Lý Quang Diệu cũng ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân, tiếp tục cho rằng: “Tiếng Anh đóng vai trò như một ngôn triển khai chương trình dạy và học ngoại ngữ mới ngữ làm việc, giúp ngăn chặn những xung đột nảy ở các cấp học, trình độ đào tạo, nâng cao năng sinh giữa các sắc tộc với nhau và đã đem lại cho lực sử dụng ngoại ngữ đáp ứng nhu cầu học tập chúng tôi ưu thế cạnh tranh, vì đó là ngôn ngữ và làm việc; tăng cường năng lực cạnh tranh của giao dịch, đàm phán và là ngôn ngữ của khoa học, nguồn nhân lực trong thời kỳ hội nhập, góp phần kỹ thuật quốc tế.” [1]. vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước; tạo nền tảng phổ cập ngoại ngữ cho giáo dục phổ Từ tầm nhìn về việc chọn ngôn ngữ tiếng Anh để thông vào năm 2025.” [2]. phát triển đất nước đã giúp cho Singapore nhanh chóng trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà Qua những chỉ đạo, quyết sách về vấn đề này để đầu tư nước ngoài, tạo nền tảng đưa nền kinh tế ở thấy rằng Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã nhận đảo quốc này có sự phát triển thần kỳ: “Không có thấy tiếng Anh là chìa khóa để Việt Nam hội nhập nó, chúng tôi sẽ không có nhiều công ty đa quốc với thế giới, tiền đề để phát triển đất nước và đang gia trên thế giới cũng như hơn 200 ngân hàng làm quyết tâm, quyết liệt chỉ đạo thực hiện để phổ hàng đầu thế giới ở Singapore. Và người dân cập, nâng cao trình độ tiếng Anh cho người dân. chúng tôi sẽ không được tiếp cận với máy tính và Internet quá dễ dàng như vậy” [1]. 2. THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC TIẾNG ANH HIỆN NAY Sự phát triển của Singapore là bài học cho nhiều quốc gia học tập, trong đó có Việt Nam. Đầu Hiện nay, việc dạy và học tiếng Anh trong nhà trường thuộc các cấp học đã được quan tâm rất những năm 90 của thế kỷ XX, Việt Nam tuy không nhiều. Tuy nhiên, qua đánh giá việc dạy và học tuyên bố chọn tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai tiếng anh đang bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế nhưng trên thực tế cũng đã đưa môn học tiếng khiến cho kết quả đạt chất lượng thấp. Trình độ Anh vào dạy trong khối trường trung học cơ sở tiếng Anh của HS, SV chưa đáp ứng được yêu và trung học phổ thông, các trường đại học, cao cầu đang chiếm tỉ lệ rất cao. HS, SV hổng nhiều đẳng. Sau này, môn học tiếng Anh tiếp tục được kiến thức về từ vựng, ngữ pháp và tình trạng “học đưa vào dạy ở cấp tiểu học. Cùng với sự phát triển trước quên sau” rất phổ biến. 80 Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4 (67).2019
- LIÊN NGÀNH VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT - THỂ DỤC THỂ THAO Ngay đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống tạo về ngoại ngữ, điểm thi đầu vào của SV không giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020” đã được đồng đều và có sự chênh lệch khá lớn về khả triển khai trong nhiều năm qua, tuy nhiên theo năng tiếng Anh. nhiều chuyên gia đánh giá kém hiệu quả và không Bốn là: Nhiều HS khi còn học tại các trường trung đạt mục tiêu đề ra. Nhiều đánh giá cho rằng đề học phổ thông không chú trọng học tiếng Anh dẫn án ngoại ngữ quốc gia bao năm nay vẫn chỉ tập đến kết quả là vốn tiếng Anh rất thấp, do đó, trong trung đào tạo tiếng Anh “chết”, chỉ thi viết về từ quá trình học SV gặp trở ngại lớn với môn học này. vựng, ngữ pháp và đọc hiểu, người học yếu về kỹ năng thực hành. Điều này, cũng được Bộ trưởng Năm là: Một số SV chưa nhận thức được tầm quan trọng và sự cần thiết của việc học tiếng Anh. Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ (trong Điều này dẫn đến một thực tế là SV chưa chú tâm phiên trả lời chất vấn của Đại biểu Quốc hội ngày học tập hoặc học đối phó, không xác định đúng 16/11/2016) thẳng thắn thừa nhận: “Đề án dạy học mục tiêu nghề nghiệp cũng như sự cần thiết của ngoại ngữ không đạt mục tiêu” [3]. việc học và vận dụng nó. Tìm hiểu về thực trạng học tiếng Anh của SV, thấy Vì vậy, việc dạy và học tiếng Anh trong HS, SV rằng còn một số lượng lớn SV thiếu kiến thức cần phải thay đổi để có những phương pháp phù tiếng Anh cơ bản lẫn chuyên ngành. Tình trạng hợp, góp phần nâng cao chất lượng ngoại ngữ này đã và đang diễn ra ở hầu hết các khối ngành này là điều rất cần thiết. từ kỹ thuật đến xã hội, nhân văn và những ngành nhiều hay ít khi tiếp xúc với tiếng Anh. Theo báo 3. MỘT SỐ XU THẾ DẠY VÀ HỌC TIẾNG cáo tại hội thảo tiếng Anh tăng cường (TATC) ANH MỚI theo lộ trình đề án 2020, tổ chức ngày 23/12/2014 tại Thành phố Hồ Chí Minh đã chỉ ra: “Đại học Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 đang Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, kết quả kiểm diễn ra ngày càng sâu rộng và có sự ảnh hưởng tra đầu vào môn tiếng Anh năm học 2014-2015 đến lĩnh vực giáo dục, đào tạo nói chung, trong đó với 2.113 SV cho thấy chỉ 80 SV đạt trình độ B1 dạy và học tiếng Anh nói riêng. Hiện nay, nhiều tổ (tương đương bậc 3 trong khung tham chiếu 6 bậc chức, doanh nghiệp hoạt động về lĩnh vực giáo dành cho Việt Nam), 342 đạt trình độ bậc 2,457 dục (gọi chung là hệ thống giáo dục ngoài nhà đạt trình độ bậc 1. Còn lại, có tới 1.246 sinh viên nước) đã chủ động đón đầu xu thế, dành nhiều dưới bậc 1 (chiếm 58,97%)”. Thực trạng này cũng kinh phí để đầu tư các ứng dụng công nghệ cao đang diễn ra ở nhiều trường đại học, cao đẳng ở tiên tiến, hiện đại nhất để việc dạy và học tiếng Việt Nam hiện nay [4]. Anh đạt hiệu quả cao. Còn theo số liệu khảo sát tại 18 trường đại học ở Đơn cử như Công ty cổ phần Tập đoàn Giáo dục Việt Nam của Vụ Giáo dục Đại học cho thấy SV Egroup có 2 công ty thành viên là Apax Leaders năm nhất chỉ đạt ở mức 220÷245/990 điểm TOEIC và Apax English phát triển chuỗi trung tâm dạy (tiêu chuẩn của Cục Khảo thí Hoa Kỳ). Với mức tiếng Anh. Để bắt kịp với xu thế mới từ cuộc Cách điểm này, các nhà nghiên cứu cho rằng: Sinh viên mạng công nghiệp 4.0, tập đoàn Egroud đã lựa phải cần tới 360 giờ đào tạo để đạt được mức chọn con đường phát triển giáo dục dựa trên nền đạt yêu cầu từ 450÷500 điểm TOEIC. Đây cũng là tảng công nghệ. mức điểm đủ tiêu chuẩn mà các nhà tuyển dụng Tìm hiểu chuỗi trung tâm Apax Leaders, chúng tôi lao động coi là mức tối thiểu để họ chấp nhận thấy công ty này đang thực hiện một cuộc cách tuyển dụng. mạng, đặt trọng tâm vào việc nâng tầm sứ mệnh và nhiệm vụ của việc đào tạo ngoại ngữ. Khác với Nguyên nhân chất lượng dạy và học tiếng Anh thấp: nhiều trung tâm tiếng Anh hiện nay, Apax Leaders Một là: Thiếu GV dạy ngoại ngữ nói chung, tiếng không chỉ dừng lại ở việc giúp học viên sử dụng Anh nói riêng, nhiều giáo viên tiếng Anh chưa đạt được môn ngoại ngữ này mà Apax còn chú trọng chuẩn, nhất là GV ở cấp học phổ thông. dạy tiếng Anh cho học viên với tâm thế người dẫn đầu và đào tạo để mỗi học sinh có thể trở thành Hai là: Thời lượng và chương trình đào tạo, công dân toàn cầu theo phương châm “English for phương pháp đào tạo, sách giáo khoa, giáo trình future leaders”. thiết kế bài giảng chưa hợp lý, cách truyền đạt, Điểm nổi bật của việc dạy tiếng Anh ở Apax phương pháp dạy cấp phổ thông, thậm chí giáo Leaders đó là việc áp dụng phương pháp 3T (viết trình ở bậc cao đẳng, đại học cũng chỉ nghiêng về tắt của Textbook - Teacher - Technology). Cụ thể, sách giáo khoa phần tập đọc, viết từ vựng, ngữ Textbook (giáo trình) của Apax Leaders được thiết pháp, HS, SV ít được luyện nghe, nói nên phần kế bởi các chuyên gia Mỹ hàng đầu, được điều đông không giao tiếp bằng tiếng Anh được. chỉnh để phù hợp với các học viên châu Á. Do Ba là: Ở các trường không chuyên ngành đào đó, giáo trình Apax không chỉ đảm bảo các vấn Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4 (67).2019 81
- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC đề về chuyên môn ngôn ngữ mà còn chứa đựng cơ hội tiếp xúc Anh ngữ và tận dụng thời gian tự nhiều kiến thức về văn hóa bản địa. Chữ T thứ hai học tiếng Anh. Hiện chương trình Anh ngữ Thiếu - Teachers, đội ngũ giáo viên của Apax Leaders nhi SuperKids của VUS đang sử dụng giáo trình được lựa chọn dựa trên nhiều tiêu chí khắt khe. Everybody Up (Second Edition) của NXB Đại học Chữ T cuối cùng - Technology, ứng dụng công Oxford để giảng dạy. nghệ cao trên diện rộng. Tại Apax Leaders, các + Học tập qua các dự án và vận động kết hợp giáo trình đều được ứng dụng công nghệ dạy học trên nền tivi cảm ứng, giúp duy trì chất lượng và Cách học hiệu quả nhất là kết hợp vận động tư tạo trải nghiệm gây hứng thú giúp các học viên duy và thể chất, hợp tác, thảo luận và khám phá. học tốt hơn. Học sinh của Apax Leaders được học Xu hướng học tập qua các dự án và vận động kết với hệ thống công nghệ hiện đại bao gồm bảng hợp giúp học viên phát triển các kĩ năng xã hội tương tác tại các lớp học, hệ thống học trực tuyến như làm việc nhóm, thảo luận, tư duy phản biện, E-learning cho phép hỗ trợ học viên và phụ huynh thuyết trình... Với chương trình Anh ngữ Thiếu cùng tự học linh hoạt và dễ dàng; trường quay thu niên Young Leaders, bên cạnh các nội dung học nhỏ Apax Studio (ứng dụng công nghệ Chroma mang tính tương tác cao, học viên được thỏa sức Key đầu tiên) để học viên tự tin thực hiện dự án tư sáng tạo cũng như dần hoàn thiện các kỹ năng duy sáng tạo (CTP). Bên cạnh đó, Apax Leaders mềm qua các dự án học tập tại lớp. Qua đó, các còn áp dụng phương pháp đào tạo STEAM trong em có ý thức chủ động trong việc tìm hiểu thông việc dạy tiếng Anh. Đây là một xu hướng trong tin, học cách làm việc cùng tập thể, đúc kết trải giáo dục ở Việt Nam vì tính khác biệt hiệu quả nghiệm và từ đó áp dụng hiệu quả cho bản thân. của nó. Tại lớp học STEAM của Apax Leaders, + Học từ thế giới thực học sinh học khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học hoàn toàn bằng tiếng Anh. Hoạt Một trong những yêu cầu của việc học tiếng Anh là động trải nghiệm tại không gian STEAM, giúp học sau khi học, học sinh có thể sử dụng các kiến thức viên phát triển kỹ năng và kiến thức tiếng Anh toàn và kỹ năng thực tế vào đời sống, học tập và công diện. Thông qua quá trình học các kiến thức khác, việc. Hiện VUS là hệ thống Anh ngữ đầu tiên đưa tiếng Anh của học viên được tiếp nhận tự nhiên Perspectives (NXB National Geographic xuất bản) hơn và hình thành nền tảng ngôn ngữ vững chắc vào sử dụng trong nội dung giảng dạy của chương như một công cụ chính thức để tư duy và làm việc trình Anh ngữ Thiếu niên Young Leaders. Với đội cho các em sau này. ngũ giảng dạy chuyên nghiệp cùng nội dung học tập mang tính truyền cảm hứng cao, các bạn học Thông qua các phương pháp này, học sinh của viên tuổi teen dần hình thành sự tự tin, có những Apax Leaders không chỉ giỏi tiếng Anh toàn diện cái nhìn đa chiều về thế giới và xây dựng cho bản với bốn kỹ năng nghe - nói - đọc - viết mà còn phát thân tư duy có tính chiến lược. Tất cả sẵn sàng huy tối đa năng lực sáng tạo, thực hành để nuôi cho các em một nền tảng vững chắc sẵn sàng dưỡng đam mê và định hướng tương lai. Vì vậy, bước ra thế giới. không có gì lạ khi Công ty Apax Leaders đã nhanh chóng phát triển chuỗi trung tâm Apax Leaders và + Cá nhân hóa chương trình học thu hút rất đông người học. Theo số liệu, hiện nay Phương pháp cá nhân hóa chương trình học là Apax Leaders đã phát triển được hơn 60 trung tâm một trong những xu hướng đáng quan tâm và ở nhiều tỉnh, thành trong nước, với hơn 60.000 được số lượng lớn người học chú ý. Với chương học viên [5]. Kết quả này cho thấy xu hướng dạy trình Anh ngữ giao tiếp iTalk của VUS, người học và học tiếng Anh áp dụng công nghệ đang đem lại chủ động thiết kế nội dung, thời gian biểu và lộ hiệu quả tích cực. trình học phù hợp với thời gian, nhu cầu và trình độ của bản thân bằng tài khoản trực tuyến cá Tìm hiểu thêm các tổ chức, doanh nghiệp dạy nhân. Nhờ đó, học viên người lớn dù bận rộn vẫn tiếng Anh khác ở nước ta, cho thấy nhiều tổ chức có thể cải thiện khả năng Anh ngữ, đảm bảo tiến đã nghiên cứu đưa ra các phương pháp giáo dục độ học tập của mình. hiện đại tiên tiến kết hợp với ứng dụng công nghệ nhằm hỗ trợ việc dạy và học tiếng Anh đạt được Mỗi chương trình học dành cho mỗi đối tượng những kết quả tốt nhất. học viên sẽ phù hợp với các phương pháp và xu hướng giáo dục khác nhau. Để có thể xây dựng Như hệ thống Anh văn Hội Việt - Mỹ VUS đã cho học viên một nền tảng Anh ngữ vững chắc, nghiên cứu, áp dụng một số phương pháp giáo cần tận dụng tối đa ưu điểm và lợi ích của công dục nổi trội hiện nay vào giảng dạy trong hệ thống nghệ vào giảng dạy nhằm mang lại hiệu quả học giáo dục của mình tại Việt Nam. Đó là: tập tốt nhất. + Học tập kết hợp Hệ thống Anh Văn Hội Việt - Mỹ VUS đã sớm áp Phương pháp kết hợp cách học truyền thống tại dụng những cải tiến này vào hầu hết các chương lớp và các bài học trực tuyến giúp học viên tăng trình Anh ngữ dành cho mọi lứa tuổi. Năm 2018, 82 Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4 (67).2019
- LIÊN NGÀNH VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT - THỂ DỤC THỂ THAO VUS đã được công nhận bởi Tổ chức Đánh giá giảng dạy. Cách mạng công nghiệp 4.0 đã kéo chất lượng đào tạo và dịch vụ NEAS cũng như Kỷ theo nhiều tác động đến ngành giáo dục và đặc lục Việt Nam với hơn 100.000 học viên đạt chứng điểm của GV bởi sự cập nhật liên tục của thông chỉ Anh ngữ quốc tế như Cambridge, IELTS, tin. Bên cạnh những lợi ích mà kho thông tin khổng TOEFL iBT… [6]. lồ mang lại, Cách mạng công nghiệp 4.0 cũng đặt ra yêu cầu về “sự nhạy bén” trong đặc điểm của 4. KINH NGHIỆM DẠY TIẾNG ANH CỦA GV. Ví dụ, dù được xử lý nhưng vẫn luôn tồn đọng GIẢNG VIÊN những nguồn thông tin nhiễu, không xác thực. Do đó, trong quá trình tìm kiếm, GV đã chọn lọc và Nắm bắt xu thế dạy và học tiếng Anh đang thay phân loại thông tin. GV phải nhạy bén trong việc xử đổi không ngừng, có thể thấy bản thân giáo viên lý thông tin và phát triển kỹ năng quản lý thông tin. cần phải thay đổi tư duy và phương pháp dạy học tiếng Anh của mình để bắt nhịp với thời đại. Muốn + Tiếp cận, ứng dụng công nghệ vào giảng dạy vậy giảng viên phải: Những phương pháp của GV trong dạy học truyền + Tự trau dồi kiến thức thống đó là thầy đọc, trò chép hay giáo án viết tay đã không còn phù hợp. Sự thay đổi của công nghệ Do ý thức được việc thông tin cập nhật liên tục, GV giúp GV tiếp cận với phương tiện mới như máy đã không để kiến thức của mình bị “lỗi thời”. Ví dụ, tính, mạng Internet. Những công cụ đó đã trực tiếp trong quá trình dạy tiếng Anh, GV không sử dụng làm tăng hiệu suất lao động. Hơn nữa, thị hiếu của những giáo trình cũ như Streamline, giáo trình đã mọi người nói chung luôn bị thu hút bởi các sản một thời được rất nhiều GV tiếng Anh sử dụng để phẩm đa phương tiện như hình ảnh, video… SV giảng dạy. Nhưng đó là giáo trình đã có từ lâu và cũng không ngoại lệ. Bài giảng trên PowerPoint những chủ đề đã rất cũ so với thời đại hiện tại. kèm hình ảnh trực quan luôn sinh động hơn các Những dạng bài tập của những cuốn sách cũ cũng phương pháp “bảng phấn” thông thường. Vì vậy, không còn hấp dẫn SV cũng như đáp ứng nhu cầu GV đã và đang sử dụng công nghệ ảo để mô làm việc thực tế. Vì vậy, GV đã chọn những giáo phỏng bài giảng. Hiệu quả là SV hứng thú hơn trình dạy SV theo hướng chinh phục những chứng với bài học. GV có thể đưa ra nhiều dạng bài tập chỉ quốc tế và luôn cập nhật giáo trình theo từng để SV không cảm thấy áp lực và nhàm chán trong năm học. quá trình học tập. Nhìn chung là SV thích thú hơn Như vậy, một đặc điểm của GV cần có chính là ý với bài giảng và tiếp thu tốt hơn. thức tự bồi dưỡng khả năng của bản thân. Thông Ngoài ra, GV có thể hướng dẫn trực tuyến qua các phương tiện hiện có, sử dụng nguồn (e-learning) cho SV. Việc hướng dẫn này có thể thông tin khổng lồ để liên tục học hỏi điều mới. diễn ra mọi lúc, mọi nơi. SV có thể trao đổi thêm GV cần không ngừng học tập và nâng cao khả để hiểu hơn về bài học với GV sau giờ học. SV có năng. Luôn đặt mục tiêu học hỏi thêm kiến thức thể hỏi những vấn đề chưa rõ nhờ hệ thống kết nối mới và ứng dụng kiến thức đó vào giảng dạy. Ý mạng Internet. thức được việc thầy giỏi chính là tiền đề cho SV giỏi nên GV đã không ngừng học hỏi và cập nhật 5. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT những kiến thức mới. LƯỢNG GIẢNG DẠY TIẾNG ANH + Xác định lại vai trò của mình Từ những xu thế mới trong dạy và học tiếng Anh Trước đây, đặc điểm của GV thường tập trung đang được áp dụng tại một số trung tâm, trường xung quanh vai trò “dạy học”. Cụ thể, GV dạy lại lớp của các tổ chức, doanh nghiệp hoạt động về cho SV những điều mình đã biết. Trước xu thế lĩnh vực giáo dục, kinh nghiệm từ thực tiễn giảng này, GV cần xác định lại vai trò người dạy của dạy của GV cho thấy, việc dạy và học tiếng Anh mình là trở thành người “hướng dẫn” SV cách áp dụng công nghệ đang trở thành xú thế tất yếu. học, truyền đạt phương pháp giúp SV nắm vững Vì vậy, thiết nghĩ việc dạy và học tiếng Anh trong kiến thức. Phương pháp đó bao gồm cách phân hệ thống giáo dục nhà nước cần phải thay đổi để tích, đánh giá vấn đề, tìm nguồn thông tin, chọn thích ứng với xu thế thời đại Cách mạng công lọc và xử lý dữ liệu, biến dữ liệu thành kiến thức nghiệp 4.0. Dưới đây là một số giải pháp phù hợp của mình. Sự thay đổi đó đã đem lại hiệu quả học với thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0 để nâng tập cho SV. Bởi SV sẽ tự chủ động việc học của cao chất lượng dạy và học tiếng Anh trong các bản thân. trường học: + Phát triển kỹ năng xử lý kho thông tin khổng lồ Thứ nhất: Đổi mới chương trình đào tạo tiếng Anh Trong thời đại công nghiệp 4.0, kho thông tin lưu Hiện nay, ở nhiều trường chương trình học tiếng trữ trong thế giới ảo vô cùng lớn. Nhờ kho thông Anh đã được xây dựng từ rất lâu, không còn phù tin phong phú đó, GV dễ dàng tiếp cận với những hợp với nhu cầu thực tiễn, ảnh hưởng lớn đến cập nhật mới trong kiến thức để ứng dụng vào chất lượng dạy và học tiếng Anh của HS, SV. Vì Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4 (67).2019 83
- NGHIÊN CỨU KHOA HỌC vậy, đổi mới chương trình đào tạo tiếng Anh là trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0, các việc làm cấp thiết, để phù hợp với xu thế hiện này. trường học, cơ sở đào tạo cần tuyển những giáo Việc đổi mới chương trình sẽ giúp cho GV giảng viên có trình độ chuyên môn cao, ngoài kiểm tra dạy thuận lợi hơn, giúp trang bị cho HS, SV không bằng cấp cũng cần kiểm tra các kỹ năng khác như: chỉ những kiến thức ngữ pháp vững chắc mà còn kỹ năng giao tiếp, diễn thuyết trước đám đông, kỹ phát triển, nâng cao khả năng nghe, nói, đọc, viết. năng sử dụng thiết bị công nghệ để áp dụng trong Rộng hơn giúp cho SV sau khi ra trường có thể sử giảng dạy. Các nhà trường, cơ sở đào tạo cũng dụng thành thạo tiếng Anh để phục vụ công việc cần quan tâm, khuyến khích và tạo điều kiện thuận chuyên môn cũng như trong giao tiếp với người lợi để GV không ngừng nâng cao trình độ chuyên nước ngoài. Vì vậy, cần điều chỉnh chương trình môn để không ngừng tìm tòi, đổi mới phương đào tạo tiếng Anh, tăng thời lượng thực hành các pháp giảng dạy giúp nâng cao chất lượng dạy và kỹ năng nghe, nói, đọc, viết trở thành nội dung học tiếng Anh. chính trong việc giảng dạy và kiểm tra đánh giá HS, SV. Thứ tư: Thay đổi nhận thức về học tập tiếng Anh HS, SV sẽ không thể học tập được tốt tiếng Anh Thứ hai: Đổi mới phương pháp giảng dạy tiếng Anh nếu không có thái độ học tập đúng đắn. Vì vậy, GV Các GV dạy tiếng Anh trong trường học các cấp cần phải “truyền lửa” cho HS, SV, nâng cao nhận cần phải loại bỏ những phương pháp không còn thức, vai trò, ý nghĩa của tiếng Anh trong công việc phù hợp để nghiên cứu, tìm tòi các phương pháp và cuộc sống như: Sinh viên học giỏi tiếng Anh giảng dạy mới phù hợp yêu cầu của thực tiễn. sau khi ra trường sẽ nhiều cơ hội việc làm tốt hơn, Tăng cường các hoạt động trải nghiệm cho HS, cơ hội làm việc trong các tập đoàn xuyên quốc gia, SV thông qua các hoạt động ngoại khóa, thành các tổ chức quốc tế, cơ hội thăng tiến, lương cao lập các câu lạc bộ tiếng Anh để HS, SV có môi trong công việc hơn so với những người không trường sinh hoạt và thực hành kỹ năng nghe, nói giỏi tiếng Anh. Giỏi tiếng Anh sẽ giúp tự tin khi bằng tiếng Anh. GV có thể thông qua việc lựa tiếp xúc, giao tiếp với người nước ngoài, có nhiều chọn các bài tập theo chủ đề để sinh viên có thể cơ hội học hỏi, tìm hiểu, tiếp thu các nền văn hóa rèn luyện trao đổi và tranh luận để tăng khả năng trong cộng đồng các nước có sử dụng tiếng Anh. nghe và nói cho sinh viên. GV sử dụng hoàn toàn Để HS, SV xác định mục tiêu, nỗ lực học tập nâng bằng tiếng Anh trong quá trình giảng cũng như trò cao trình độ tiếng Anh. Bên cạnh đó, GV cần tạo chuyện với HS, SV để tạo môi trường học tập Anh sự đam mê, yêu thích tiếng Anh cho HS, SV bằng ngữ, giúp người học rèn luyện các kỹ năng nghe, nhiều cách, hướng tiếp cận tiếng Anh vui nhộn, nói và thẩm thấu ngôn ngữ này, đồng thời tạo cho thú vị. Tránh gây sự nhàm chán, đơn điệu, tẻ nhạt người học sự tự tin sử dụng tiếng Anh. để các em hình thành tâm lý sợ học tiếng Anh. Từ Thứ ba: Không ngừng nâng cao trình độ chuyên đó, các em có thái độ, động cơ, ý thức học tập môn của người dạy đúng đắn để rồi tự biết tìm ra phương pháp học tập hiệu quả. Một trong những nguyên nhân khiến cho chất lượng giảng dạy tiếng Anh trong các cấp học Thứ năm: Tích cực ứng dụng công nghệ trong dạy không cao, đó là chất lượng, trình độ chuyên môn và học tiếng Anh của GV. Những năm trước đây, GV chủ yếu được Các nhà trường, cơ sở đào tạo cần lắp đặt trang bị đào tạo tiếng Nga nên khi tiếng Anh được đưa những trang thiết bị công nghệ kết nối Internet, wifi, vào giảng dạy trong các bậc học, nguồn GV khan tivi cảm ứng, máy tính, máy chiếu... (tùy theo điều hiếm nên các GV tiếng Nga học chuyển đổi cấp kiện của từng trường) để GV và HS, SV có thể kết tốc phục vụ yêu cầu nhiệm vụ nên chất lượng GV nối mạng phục vụ vào việc dạy và học tiếng Anh. không cao, nhiều GV giọng phát âm không chuẩn, GV, HS, SV cũng cần tự trang bị cho mình những vốn tiếng Anh không nhiều, phương pháp giảng kiến thức về công nghệ, trang thiết bị công nghệ dạy cũ nên chất lượng giờ giảng không cao. Học hiện đại, thông minh để ứng dụng trong việc dạy sinh khó tiếp thu, thậm chí tiếp nhận kiến thức sai học, trao đổi và học tập tiếng Anh. Ví dụ: Ngoài như đọc, phát âm không chuẩn âm tiết của từ, nắm giờ học trên lớp, giảng đường, GV và HS, SV có không chắc ngữ pháp. Chính điều đó dẫn tới kết thể sử dụng mạng xã hội như Facebook, Zalo... quả học tập tiếng Anh từ các bậc học phổ thông để trao đổi các bài tập, bài học, nói chuyện bằng đến cao đẳng, đại học của HS, SV thấp. Gần đây, tiếng Anh để tạo cho HS, SV “đắm chìm” trong môi chất lượng GV cũng đã được nâng lên. GV được trường tiếng Anh. Cũng thông qua các mạng xã đào tạo bài bản, trình độ đều đạt chuẩn và trên hội, HS, SV kết bạn với những người nước ngoài chuẩn nên việc dạy và học tiếng Anh trong các để tạo môi trường giao tiếp bằng tiếng Anh và cấp học đã có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy thường xuyên được rèn luyện, trải nghiệm và nâng nhiên, để thích ứng với việc giảng dạy tiếng Anh cao các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết tiếng Anh. 84 Tạp chí Nghiên cứu khoa học,Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4 (67).2019
- LIÊN NGÀNH VĂN HÓA - NGHỆ THUẬT - THỂ DỤC THỂ THAO HS, SV có thể ứng dụng các thiết bị công nghệ TÀI LIỆU THAM KHẢO trong việc học tiếng Anh, như sử dụng thiết bị headphones trong việc luyện nghe, phát âm tiếng [1] Lý Quang Diệu (2017), Bộ sách “Hồi ký Anh. Đây là phương pháp học rất thú vị, hiệu quả. Lý Quang Diệu”.Tập 2: Bí quyết hóa rồng. Khi nghe từ mới qua headphones, HS, SV sẽ Chương X: Nhiều tiếng nói, một ngôn ngữ. cố gắng đọc theo và hình dung cách viết của nó Nxb Chính trị Quốc gia - Sự thật, 2017. nhanh nhất có thể. Học theo phương pháp này có [2] Thủ tướng Chính phủ, quyết định số 2080/ thể tăng sự tưởng tượng và hình dung từ mình đang nghe và nói, qua đó làm cho khả năng nhớ QĐ-TTg ngày 22/12/2017. Quyết định phê được tốt hơn. Đồng thời phương pháp này có thể duyệt điều chỉnh, bổ sung đề án dạy và áp dụng trong mọi không gian, thời gian khác nhau học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục như trong khi đi dạo, đi bộ, thư giãn… quốc dân giai đoạn 2017-2025. HS, SV cũng có thể học thông qua các ứng dụng [3] Nhóm phóng viên NDĐT. Bộ trưởng Bộ công nghệ (Tech and App). Học online (học tiếng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ: Anh trên Internet) thông qua các thiết bị điện Đề án dạy học ngoại ngữ không đạt mục thoại thông minh, máy tính, máy tính bảng kết nối tiêu. Báo Nhân dân điện tử. Cập nhật ngày Internet đang là phương pháp học tiếng Anh được 16/11/2016. nhiều người áp dụng. Hiện nay có rất nhiều trang [4] Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, web cũng như app (ứng dụng) trên điện thoại giúp (2014) Báo cáo hội thảo “tiếng Anh tăng cho việc học ngoại ngữ trở nên dễ dàng hơn bao cường (TATC) theo lộ trình đề án 2020”. giờ hết thông qua flashcard (thẻ mang thông tin). Vì vậy, ngoài giờ học trên lớp, giảng đường, HS, [5] Website của tập đoàn Egroup và website SV ứng dụng các công nghệ để có thể tự học ở (của công ty thành viên) Apax Leaders nhà hoặc những lúc rảnh rỗi. (đường link: http://www.apaxleaders.edu. vn/) Trên đây là một số giải pháp cơ bản, nếu được áp dụng rộng rãi trong các trường học, cơ sở giáo [6] Website Hệ thống Hội Anh văn Việt-Mỹ dục nói chung và trong các trường cao đẳng, đại VUS (đường link: https://vus.edu.vn/) học nói riêng, chúng ta tin tưởng chất lượng giảng dạy tiếng Anh sẽ được nâng cao, hoàn toàn đáp ứng được yêu cầu đòi hỏi trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. THÔNG TIN TÁC GIẢ Đặng Thị Minh Phương - Tóm tắt quá trình đào tạo, nghiên cứu (thời điểm tốt nghiệp và chương trình đào tạo, nghiên cứu): + Năm 2001: Tốt nghiệp Đại học ngành Tiếng Anh, Trường Đại học Ngoại ngữ + Năm 2009: Tốt nghiệp Thạc sĩ chuyên ngành Lý luận và Phương pháp giảng dạy tiếng Anh, Trường Đại học Ngoại ngữ, Đại học Quốc gia Hà Nội - Tóm tắt công việc hiện tại: Giảng viên K.DL&NN, Trường Đại học Sao Đỏ - Lĩnh vực quan tâm: Ngôn ngữ, các phương pháp giảng dạy tiếng Anh, du lịch, các chủ đề về khối xã hội - Email: phuongdhsd@gmail.com - Điện thoại: 0352598717 Tạp chí Nghiên cứu khoa học, Trường Đại học Sao Đỏ, ISSN 1859-4190 Số 4 (67).2019 85
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học