Xem mẫu
- Hội thảo Văn hóa kinh doanh trong điều kiện kinh tế thị trường
174 định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
XÂY DỰNG VĂN HÓA KINH DOANH TRONG NỀN
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
Nguyễn Văn Vỹ
Học viện chính trị khu vực IV
TÓM TẮT
Trong mỗi xã hội, nếu văn hoá là nền tảng tinh thần đảm bảo sự phát triển bền
vững của xã hội, thì văn hoá kinh doanh chính là nền tảng tinh thần, là linh hồn cho
các hoạt động kinh doanh của một quốc gia, dân tộc. Trong thời đại toàn cầu hoá
hiện nay, xây dựng một nền văn hoá kinh doanh với bản sắc riêng của mình sẽ góp
phần đưa nền kinh tế các nước hội nhập vào đời sống kinh tế, chính trị toàn cầu. Ở
Việt Nam khi xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đòi hỏi
văn hóa kinh doanh phải đáp ứng nhiều yếu tố vừa đảm bảo năng lực cạnh tranh
trên thương trường, vừa phát huy tốt các nguồn lực, đảm bảo hài hòa về lợi ích trong
tính cá nhân với cộng đồng, tập thể và quốc gia, dân tộc và nhất là đảm bảo đúng
định hướng xã hội chủ nghĩa trong nền kinh tế thị trường.
Từ khóa: Hoạt động kinh doanh, bản sắc, kinh tế thị trường, toàn cầu, hội nhập
1. Xây dựng nền kinh tế thị trường định mất động lực, không phát huy hết tiềm năng,
hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay nguồn lực trên tất cả các phương diện trong
K
inh tế thị trường định hướng phát triển kinh tế - xã hội.
xã hội chủ nghĩa vừa là phương Trong kinh doanh các doanh nghiệp
thức, vừa là con đường và mục thường bị động, chi phối bởi nhiều rào cản,
tiêu trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã trong đó nền sản xuất nhỏ, manh mún không
hội ở nước ta. Trước Đại hội VI (1986), khái thể tạo nên những doanh nghiệp vươn xa. Đại
niệm kinh tế thị trường chưa được Đảng ta đề hội VI, Đảng ta chủ trương “phát triển kinh tế
cập đến và xem đó là nền tảng của nền sản hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ
xuất tư bản chủ nghĩa. Do vậy, chúng ta chỉ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước”.
tập trung và thực hiện nền kinh tế hàng hóa Tháng 3/1989, sự ra đời của Nghị quyết
tập trung bao cấp, trong đó, nhà nước giữ vai Trung ương 6 khóa VI, Đảng ta mới đưa ra
trò chủ đạo, quản lý và điều tiết trên tất cả quan điểm phát triển nền kinh tế hàng hóa có
các lĩnh vực và phương diện. Đặc điểm của kế hoạch gồm nhiều thành phần. Từ đây, các
nền kinh tế thời kỳ này là vận hành theo cơ phạm trù nền kinh tế thị trường được sử dụng
chế xin - cho, quản lý và phân phối theo kiểu ngày càng phổ biến trên cả về lý luận và thực
“phân cấp”. Sản xuất theo kiểu cộng đồng và tiễn. Đặc biệt, trên thị trường kinh doanh đã
thực hiện theo kế hoạch. Chính điều này đã có sự đa dạng về các hình thức kinh doanh,
tạo ra sự trì trệ, ỷ lại, làm giảm tính chủ động, phong phú về các sản phẩm kinh doanh và
- Nguyễn Văn Vỹ 175
xuất hiện nhiều doanh nghiệp, doanh nhân trên nguyên tắc gắn liền với định hướng xã
khơi nguồn cho một thị trường kinh doanh hội chủ nghĩa, có sự quản lý của Nhà nước.
tại nước ta. Đại hội IX Đảng đã chủ trương: Đây là quan điểm nhất quán và là nguyên tắc
“Thực hiện nhất quán và lâu dài chính sách bất biến của Đảng ta thể hiện sự nỗ lực tránh
phát triển kinh tế hàng hóa nhiều thành phần “chệch hướng” trong quá trình xây dựng lên
vận động theo cơ chế thị trường có sự quản chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ Định hướng xã hội chủ nghĩa là quá trình
nghĩa, đó chính là nền kinh tế thị trường định đấu tranh để đi đến một mục đích, đó là xã hội
hướng xã hội chủ nghĩa. Đó là mô hình kinh chủ nghĩa - giai đoạn đầu của hình thái kinh
tế tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa. Cho nên, “Con
độ lên chủ nghĩa xã hội”1. Đây là chủ trương đường thông qua kinh tế thị trường đi tới chủ
quan trọng và nhận định cơ bản thể hiện sự nghĩa xã hội là có tính phổ biến trong phạm vi
chuyển biến căn bản về chất trong nhận thức toàn thế giới”2. Kinh tế thị trường có tính phổ
và tư duy của Đảng ta. Khái niệm kinh tế thị quát cho mọi mô hình, dù là nền kinh tế tư
trường được đưa vào Văn kiện đã khẳng định bản chủ nghĩa, xã hội chủ nghĩa, hay là thời
quyết tâm đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, tạo kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, trừ khi xã hội
nền tảng cho sự phát triển xã hội. Kinh tế thị loài người tiến tới xã hội cộng sản.
trường là phương thức vận hành để các hình
thức kinh doanh lấy đó làm nguyên tắc xây Tuy nhiên, để nền kinh tế phát triển đúng
dựng, tồn tại và phát triển. hướng, đảm bảo thị trường kinh doanh hiệu
quả và lâu dài thì dù muốn hay không muốn
Bản chất của kinh tế thị trường là một chúng ta phải xây dựng một nền văn hóa kinh
nền kinh tế dựa trên cơ sở sản xuất - trao đổi doanh. Văn hóa kinh doanh này mang màu
hàng hóa ở trình độ cao, mục đích của kinh tế sắc của thể chế kinh tế - chính trị, mang các
thị trường đó là tăng năng suất và tạo ra lợi giá trị về đạo đức, pháp luật, gắn lợi ích của
nhuận, vì thế, lực lượng sản xuất phát triển cá nhân trong lợi ích của dân tộc.
là hệ quả tất yếu khi phát triển nền kinh tế
thị trường. Đây là yếu tố vật chất quan trọng Trong văn kiện Đại hội XI, Đảng ta đã
và quyết định nhất để xây dựng chủ nghĩa xã khẳng định: “Nền kinh tế thị trường định
hội ở nước ta, trong đó các doanh nghiệp và hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta là nền kinh
doanh nhân như là “đòn bẩy” thúc đẩy sự phát tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo
triển của thị trường hàng hóa, lao động, tiền cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước,
tệ tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho xã hội. dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản; vừa
vận động theo những quy luật của kinh tế thị
Trên phương diện lý luận và thực tiễn:kinh trường, vừa được dẫn dắt, chi phối bởi các
tế thị trường là thành tựu của loài người mà nguyên tắc và bản chất của chủ nghĩa xã hội;
Việt Nam cần phải sử dụng để “rút ngắn”, “đi trong đó, cơ chế thị trường được vận dụng đầy
tắt” đón đầu. Vì thế, nền kinh tế của chúng đủ, linh hoạt để phát huy mạnh mẽ, có hiệu
ta đang sử dụng là sự kế thừa những thành quả mọi nguồn lực nhằm phát triển nhanh và
tựu của kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa bền vững nền kinh tế; khuyến khích làm giàu
và kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa. Phát hợp pháp đi đôi với xóa đói giảm nghèo, thực
triển kinh tế thị trường là phương thức để hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
thực hiện mục đích, phương thức đó phải dựa công bằng, văn minh. Các thành phần kinh tế
1
. Đảng cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu 2
. Phát triển và sáng tạo: Chủ nghĩa xã hội thế giới ở
toàn quốc lần thứ IX, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, đầu thế kỷ XXI. Tạp chí Thông tin công tác tư tưởng lý
2001, tr.23. luận số 4/2006, tr.53.
- Hội thảo Văn hóa kinh doanh trong điều kiện kinh tế thị trường
176 định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
hoạt động theo pháp luật đều là bộ phận quan quan trọng; giáo dục đào tạo và khoa học,
trọng của nền kinh tế, bình đẳng trước pháp công nghệ có bước phát triển;kinh tế đối
luật, cùng phát triển lâu dài, hợp tác và cạnh ngoại phát triển khá, vị thế của nước ta
tranh lành mạnh trong đó, kinh tế nhà nước trên trường quốc tế từng bước được nâng
giữ vai trò chủ đạo”3. cao;các lĩnh vực văn hoá thông tin, y tế, chăm
Ở đây một vấn đề chúng ta cần bàn đến sóc người có công với cách mạng có bước
đó là “vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước” tiến quan trọng.
trong “điều tiết” và “định hướng” nền kinh Sự xác định và xác lập nền kinh tế thị
tế. Chỉ có giữ vai trò chủ đạo của kinh tế, nhà trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã tạo ra
nước mới đảm bảo cho các thành phần kinh nhiều thay đổi trong nền kinh tế - xã hội, đặc
tế không bị “chệch hướng”, các ngành kinh biệt, các nội dung và hình thức sản xuất kinh
tế, các doanh nghiệp bình đẳng trước pháp doanh đang từng bước hình thành phát triển
luật trong kinh doanh. Vai trò của kinh tế nhà cụ thể rõ nét hơn. Trong những chuyển biến
nước được Đảng ta thể hiện rõ trong Đại hội đó, văn hóa kinh doanh cũng dần được thể
XI: “Nhà nước quản lý nền kinh tế thị trường hiện khi sức sản xuất, kinh doanh, hàng hóa,
định hướng xã hội chủ nghĩa bằng pháp luật, dịch vụ, hệ thống các doanh nghiệp, doanh
cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, nhân xuất hiện ngày càng nhiều và mang lại
kế hoạch và các nguồn lực kinh tế, giữ vững những hiệu quả kinh tế ngày càng cao. Vì thế,
ổn định kinh tế vĩ mô, tạo lập, phát triển đầy việc xây dựng phát triển văn hóa kinh doanh
đủ, đồng bộ các yếu tố thị trường và các loại trong nền kinh tế thị trường định hướng xã
thị trường, cải thiện môi trường kinh doanh, hội chủ nghĩa là một tất yếu khách quan.
nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, định 2. Văn hóa kinh doanh
hướng phát triển, phát huy mặt tích cực, hạn
chế, khắc phục mặt trái, tiêu cực của cơ chế Nói một cách ngắn gọn theo ngữ nghĩa cổ
thị trường; phát huy dân chủ, quyền làm chủ điển: văn hóa là cái “đạo”, một con đường
của nhân dân trong lĩnh vực kinh tế”4. để đi tới đích, một phương cách chỉ đạo hành
động. Kinh doanh là các hoạt động kinh tế
Thực tế gần 30 năm đổi mới, sự phát triển để đi đến cái lợi nhuận, làm tăng thêm giá trị
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, vật chất với mục đích để làm giàu. Cho nên,
việc mở cửa hội nhập nền kinh tế thế giới đã văn hóa kinh doanh nói một cách ngắn gọn
chuyển kinh tế nước ta từ tập trung, bao cấp nhất chính là “đạo làm giàu”. Tuy nhiên, làm
phi thị trường sang hệ kinh tế thị trường với giàu như thế nào? Làm giàu bằng cách nào?
sức cạnh tranh cao, tạo ra nhiều chuyển biến Những yếu tố nào tham gia vào quá trình
quan trọng về mọi mặt kinh tế - chính trị - này? Đó là những câu hỏi mà đáp án của nó
xã hội - văn hóa. Kinh tế vĩ mô từng bước chính trong nội hàm của khái niệm văn hóa
đi vào ổn định; cơ cấu kinh tế chuyển dịch kinh doanh.
theo hướng tích cực, phát huy tiềm năng
của từng ngành, từng vùng, từng thành Cho đến nay, nhiều định nghĩa, khái niệm
phần kinh tế; công tác xoá đói giảm nghèo, về văn hóa, kinh doanh, văn hóa kinh doanh
tăng việc làm đã đạt được những thành tựu cũng như chúng ta thường bắt gặp văn hóa
giao tiếp, văn hóa công sở, văn hóa doanh
3. Đảng cộng sản Việt Nam:Văn kiện Đại hội đại biểu nghiệp, văn hóa ẩm thực, văn hóa làng xã,
toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, văn hóa dô thị, văn hóa chính trị, văn hóa
2011, tr.34-35.
kinh doanh của rất nhiều các học giả đề cập
4. Đảng cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, đến nhiều góc độ khác nhau. Vì thế, văn hóa
2011, tr.206. luôn gắn với các hoạt động có mục đích của
- Nguyễn Văn Vỹ 177
con người. Tuy nhiên, có thể hiểu một cách chủ đích đó mới có thể tồn tại dù bản thân nó
khái quát văn hóa kinh doanhlà việc sử dụng hoạt động trong nền kinh tế thị trường. Vì thế,
các yếu tố của văn hóa vào hoạt động kinh vấn đề “làm giàu có đạo” bao giờ cũng chứa
doanh của chủ thể, là cái văn hóa mà các chủ đựng tính xã hội, tính cộng đồng, tính dân tộc
thể kinh doanh tạo ra trong quá trình kinh và các yếu tố trong mối tương quan thúc đẩy
doanh hình thành nên những kiểu kinh doanh nhau về lợi ích cá nhân và tập thể, kinh tế và
ổn định và đặc thù của họ. Bản chất của văn đạo đức, văn hóa, pháp luật, chính trị, các yếu
hóa kinh doanh đó là cái lợi gắn với cái tốt, tố truyền thống và hiện đại.
cái đúng, cái đẹp. Trong đó, lợi ích cá nhân
Trên góc độ kinh tế học, mục đích của chủ
phải gắn với lợi ích tập thể, cộng đồng, giai
thể văn hóa kinh doanh đó là tạo ra lợi nhuận
cấp và cao hơn là lợi ích của dân tộc, lợi ích
hay “giá trị thặng dư” một cách hiệu quả nhất.
xuất phát từ cái đúng, tuân theo cái đúng, cái
Trong nền kinh tế tư bản, văn hóa kinh doanh
đẹp, gắn với những giá trị đạo đức, pháp luật.
hoạt động tuân theo các quy luật của kinh tế
Vì thế, văn hóa kinh doanh phải gắn với lợi thị trường và sự cạnh tranh theo kiểu “mạnh
ích và văn hóa của dân tộc. ai người đó thắng”. Vì thế, muốn tồn tại và
Để thực hiện được nội dung này văn hóa phát triển các chủ thể tham gia vào quá trình
kinh doanh phải thực hiện hai vấn đề: Thứ kinh doanh luôn vận động, một mặt vừa đảm
nhất, các yếu tố văn hóa khi đưa vào trong bảo sự tồn tại, mặt khác tạo ra giá trị thặng dư
nội dung sản xuất kinh doanh phải mang để tự nuôi chính bản thân mình.
lại lợi ích cho người tiêu dùng và phù hợp Ở nước ta hiện nay, phát triển nền kinh tế
với những yêu cầu của các chủ thể tham gia thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đó là
vào quá trình kinh doanh và phù hợp với các nguyên tắc “bất biến” và là nguyên lý, con
chuẩn mực về các giá trị văn hóa, đạo đức, đường xây dựng đất nước của Đảng, nhà
pháp luật. Thứ hai, các giá trị, sản phẩm của nước và nhân dân ta. Văn hóa kinh doanh
văn hóa mà chủ thể kinh doanh tạo ra phải ngoài việc đảm bảo các yêu cầu nhiệm vụ đã
tạo cơ sở và động lực để đảm bảo cho sự phát nêu còn vận động trong sự vận động và phát
triển của chính chủ thể thực hiện và các chủ triển đi lên của nền kinh tế thị trường định
thể có liên quan. Đồng thời, phải đáp ứng hướng xã hội chủ nghĩa của đất nước. Chính
được các yêu cầu của các quy luật kinh tế sự tương thích, giao hợp trong sự vận động
trong nền kinh tế. này nó sẽ tạo ra sự phát triển hoàn chỉnh của
Về mặt kinh tế - xã hội, văn hóa kinh văn hóa kinh doanh. Cho nên, chủ thể thực
doanh là kiểu kinh doanh tạo ra lợi ích cho hiện văn hóa kinh doanh cần hiểu, nắm bắt,
vận dụng trong sản xuất, kinh doanh để mang
bản thân và cộng đồng, đồng thời, phải đảm
lại tính hiệu quả, sức bền, tính nhân văn trong
bảo tính bền vững về cả kinh tế, chính trị, văn
phát triển kinh tế của chính bản thân và xã
hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng kể cả các
hội.
vấn đề về chính trị, môi trường, tài nguyên...
Trong kinh tế thị trường định hướng xã hội Về mặt thực tiễn, do những điều kiện khách
chủ nghĩa văn hóa kinh doanh phải đảm bảo quan, văn hóa kinh doanh nước ta không thể
có sự đa dạng và “chuyên nghiệp” về kinh
truyền thống văn hóa của dân tộc, đồng thời,
doanh như các nước phát triển, văn hóa kinh
có sự tiếp thu những tinh hoa văn hóa của
doanh nước ta chỉ tồn tại phát triển như là bộ
nhân loại trên nhiều góc độ khác nhau. Tuy phận tồn tại tất yếu trong nền kinh tế. Đặc
nhiên, định hướng xã hội chủ nghĩa là sự phát trưng của nền nông nghiệp truyền thống, trải
triển có nền tảng và có chủ đích, văn hóa qua chế độ phong kiến kéo dài và hai cuộc
kinh doanh phải đáp ứng được nền tảng và chiến tranh chống thực dân và đế quốc, văn
- Hội thảo Văn hóa kinh doanh trong điều kiện kinh tế thị trường
178 định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
hóa kinh doanh nước ta mang nặng tính trao Chúng ta đang xây dựng kinh tế thị trường
đổi để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hơn là vì định hướng xã hội chủ nghĩa. Sau gần 30
lợi nhuận hoặc vì lợi nhuận của những khách năm thực hiện đường lối đổi mới, nước ta đã
thể mà mục đích là bóc lột hơn là kinh doanh. đạt được những thành tựu quan trọng trong
Gần một thế kỷ thực dân Pháp xâm lược nước việc xây dựng thể chế kinh tế thị trường định
ta, chúng đã thực hiện xây dựng các bến cảng, hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, thể chế
nhà ga, các công trình, các hình thức kinh kinh tế thị trường vẫn chưa đồng bộ, các yếu
doanh mục đích cũng chỉ để thực hiện bốc
tố của kinh tế thị trường chưa hình thành đầy
lột và vơ vét của cải của nhân dân ta. Đến đế
đủ, thị trường đất đai còn nhiều vướng mắc,
quốc Mỹ, chủ nghĩa đế quốc xây dựng các
công trình, các hình thức kinh doanh cũng thị trường tài chính phát triển không cân đối,
chỉ để thực hiện mục đích cho chiến tranh đế thị trường trái phiếu còn sơ khai, thị trường
quốc. Sau khi giành độc lập từ một nền kinh chứng khoán thiếu chiều sâu, thị trường khoa
tế yếu kém, cơ sở vật chất còn nhiều hạn chế, học công nghệ chậm phát triển, thị trường lao
trong văn hóa kinh doanh thì các yếu tố văn động tuy đã khá hoàn chỉnh nhưng chất lượng
hóa nặng hơn là kinh doanh ở thời kỳ đầu. nguồn nhân lực thấp cùng với sự bất hợp lý
Khi đất nước bước vào thời kỳ hội nhập, về tiền lương giữa các khu vực đang là rào
chính sân chơi trong “cuộc hội nhập” buộc cản lớn cho việc chuyển dịch lao động đến
các chủ thể kinh doanh tự “hoàn thiện” mình những lĩnh vực thiết yếu trong quản lý nhà
hơn để tồn tại và phát triển trong sự chi phối nước và cung cấp dịch vụ công. Giá cả một
của các quy luật của nền kinh tế thị trường. số hàng hóa và dịch vụ chưa bù đắp được chi
Ngày nay, kinh doanh và sự phát triển các phí, chưa theo cơ chế thị trường, làm cản trở
hình thức kinh doanh bình đẳng trước pháp
việc thu hút nguồn lực và công nghệ cao cho
luật, việc xây dựng văn hóa kinh doanh một
phát triển.
cách toàn diện, hợp lý đảm bảo cho chủ thể
kinh doanh có sự vững bền trong sự phát triển Trong mọi nền kinh tế, thể chế kinh tế
chung của nền kinh tế đất nước. thị trường là một chỉnh thể gồm nhiều loại
Thực tế, những năm gần dây, ở nước ta thị trường vận động đồng bộ, đan xen có cơ
vấn đề văn hóa kinh doanh trong nền kinh tế cấu gắn kết trong chỉnh thể đó và vấn đề kinh
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã doanh gắn liền mỗi loại thị trường trong cơ cấu
có những biến đổi và nhiều thay đổi về các đó. Vì thế, hoàn thiện thể chế thị trường phải
giá trị văn hóa trong đó mặt trái của vấn đề từng bước và hoàn thiện từng bộ phận trong cơ
kinh doanh và cạnh tranh trong nền kinh tế cấu của nền kinh tế. Ví dụ như khi đưa ra các
thị trường đã đưa nhiều nhà kinh doanh thiếu chính sách xóa đói giảm nghèo cần ban hành
đi tính văn hóa kinh doanh và tình trạng kinh các luật có liên quan để thực thi cũng như là
doanh, cạnh tranh thiếu lành mạnh, vi phạm ngăn chặn xử lý những người thực thi khi vi
các giá trị của đạo đức, quy định của pháp phạm... một khi thể chế thị trường không hoàn
luật của một bộ phận không nhỏ trong những thiện chắc chắn sẽ là kẻ hở cho các đối tượng
năm qua đã tạo ra những vấn nạn trong xã hội xấu lợi dụng và gây nhiều tác hại xấu đến các
và gây hậu quả không nhỏ đến sự phát triển lĩnh vực trong đời sống xã hội. Chính điều này
nền kinh tế của đất nước. là “trái ngược” của văn hóa kinh doanh, nếu
như văn hóa kinh doanh nhằm thực hiện phát
3. Một số giải pháp nhằm xây dựng văn
triển các vấn đề về văn hóa, đạo đức, pháp
hóa kinh doanh nước ta trong thời kỳ hội
luật, tính nhân văn, phát triển kinh tế - xã hội
nhập.
thì một thể chế không đồng bộ, không hoàn
Thứ nhất, hoàn thiện thể chế kinh tế thị thiện sẽ tạo kẻ hở cho các đối tượng xấu lợi
trường dụng làm giàu bất chính. Đây có là điều mà
- Nguyễn Văn Vỹ 179
những người làm công tác quản lý phải nhận hướng xã hội chủ nghĩa chúng ta đang xây
thức được để có các giải pháp toàn diện, chặt dựng và phát triển trong giai đoạn hiện nay,
chẽ và lâu dài trong chiến lược kinh tế và xây sự quản lý tốt việc thực thi các thể chế, tạo ra
dựng văn hóa kinh doanh. môi trường kinh doanh hiệu quả, tạo công ăn
Thứ hai, tăng cường quản lý nhà nước việc làm, mức thu nhập cho nhiều đối tượng
trong việc thực thi các thể chế kinh tế thị khi tham gia và sản xuất kinh doanh.
trường trên nhiều lĩnh vực trong đó có văn Thứ ba, tiếp tục cải thiện môi trường kinh
hóa kinh doanh doanh
Trong kinh tế thị trường định hướng xã Môi trường kinh doanh và văn hóa kinh
hội chủ nghĩa, kinh tế nhà nước giữ vai trò doanh là hai phạm trù khác nhau về bản chất
chủ đạo và điều tiết nền kinh tế. Nhà nước và phạm vi nhưng đều tham gia vào quá trình
thực hiện vai trò quản lý vĩ mô nền kinh tế kinh doanh và cùng mục đích là tạo ra sự phát
thông qua hệ thống pháp luật trong đó có văn triển của các chủ thể tham gia vào quá trình
hóa kinh doanh. Để văn hóa kinh doanh phát kinh doanh. Ở mỗi nền kinh tế, môi trường
triển đảm bảo tính hiệu quả và vững bền nhà kinh doanh là toàn bộ hệ thống cơ sở hạ tầng,
nước đóng vai trò hết sức quan trọng, nhất là các phương tiện, chủ thể kinh doanh, hệ thống
khi liên quan đến lợi ích kinh tế trong kinh pháp luật, các chính sách, chế độ liên quan; hệ
doanh. Việc quản lý thực thi các thể chế kinh thống thông tin quốc gia, chế độ chính trị, các
tế thị trường tạo ra tính công minh và chặt chẽ vấn đề về an ninh, tập quán lao động, nguồn
trong việc triển khai pháp luật để quản lý các nhân lực, văn hóa kinh doanh. Một môi trường
vấn đề kinh doanh. kinh doanh tốt sẽ thu hút được nhiều nhà đầu
Thực tế những năm qua hệ thống pháp luật tư từ nước ngoài, một môi trường kinh doanh
chúng ta được xây dựng và hoàn thiện dần, tốt sẽ phát huy có hiệu quả mọi nguồn lực. Để
các chủ trương chính sách phát triển kinh tế tạo sự ổn định và môi trường kinh doanh tốt,
đều thể hiện đúng hướng và mang tính khả nhà nước cần có chính sách, chiến lược phát
thi, nhưng việc thực thi và quản lý việc thực triển kinh tế phù hợp, nhất quán, đặc biệt là
thi pháp luật chưa thật sự tốt, chưa mang lại các chính sách tài chính, tiền tệ, lãi suất, tỷ
hiệu quả cao, vì thế tạo ra những sự thất thoát giá hợp lý, linh hoạt. Chính phủ cũng cần tiếp
trong quản lý kinh tế gây ảnh hưởng không tục đẩy mạnh các mối quan hệ ngoại giao để
nhỏ đến mọi mặt của đời sống xã hội. Các sai thúc đẩy kinh tế đối ngoại phát triển, tạo cơ
phạm của những tập đoàn kinh tế gây hậu quả hội cho doanh nghiệp, doanh nhân và các chủ
nghiêm trọng đối với nền kinh tế những năm thể kinh doanh vươn ra thế giới; tiếp tục tạo
vừa qua là những biểu hiện về những hạn chế điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước
trong quản lý và thực thi các thể chế của kinh ngoài đầu tư trực tiếp và gián tiếp vào Việt
tế thị trường. Nam.
Vì vậy, Nhà nước quản lý tốt việc thực thi Trong định hướng xã hội chủ nghĩa, vai
các thể chế kinh tế đảm bảo hệ thống kinh tế, trò chủ thể của Nhà nước chính là việc định
sản xuất kinh doanh vận hành và phát triển hướng, tạo môi trường pháp lý, thực thi các
đúng hướng, phát huy hiệu quả, tạo ra sức thể chế và chính sách, khuyến khích, trợ giúp,
bền, sức cạnh tranh tốt trong nền kinh tế thị cải cách hành chính, thanh tra, kiểm tra… tạo
trường. Điều này tạo hành lang pháp lý bảo nên năng lực cạnh tranh quốc gia làm nền
vệ và đảm bảo cho văn hóa kinh doanh phát tảng cho việc xây dựng và nâng cao năng lực
triển đúng theo bản chất và ngữ nghĩa của nó. cạnh tranh của mỗi ngành kinh tế, nhất là của
Đặc biệt, trong nền kinh tế thị trường định doanh nghiệp.
- Hội thảo Văn hóa kinh doanh trong điều kiện kinh tế thị trường
180 định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
Thứ tư, tăng cường giáo dục đào tạo đội thế, trong thời kỳ hội nhập, nhất thiết phải đào
ngũ doanh nhân, doanh nghiệp đáp ứng yêu tạo và tạo ra được đội ngũ doanh nhân, doanh
cầu thời kỳ hội nhập nghiệp giỏi đáp ứng yêu cầu phát triển của
Kinh doanh phải có doanh nhân và các nhà kinh doanh trong nền kinh tế của đất nước.
doanh nghiệp giỏi đủ đức đủ tài, đủ bản lĩnh, Trải qua gần 30 năm thực hiện đường lối
năng lực đó là yêu cầu cần thiết và tất yếu, đổi mới, nền kinh tế nước ta từng bước hội
nhất là trong thời kỳ hội nhập quốc tế đội ngũ nhập vào khu vực và thế giới, sự ổn định về
các nhà kinh doanh giỏi mới có thể đủ sức chính trị phát triển về kinh tế đảm bảo về
và biết cách để đưa doanh nghiệp vươn ra xa quốc phòng và an ninh đang tạo ra môi trường
và chịu được sức cạnh tranh trên thị trường. thuận lợi để doanh nghiệp và thị trường kinh
Những hạn chế trong kinh doanh nước ta doanh ngày càng phát triển, đây là nhân tố
không chỉ về văn hóa kinh doanh, môi trường quan trọng phát huy các nguồn lực đồng thời
kinh doanh, các vấn đề quản lý, kinh nghiệm tạo nền tảng vững chắc để xây dựng văn hóa
về kinh doanh, việc nắm bắt hệ thống pháp kinh doanh của nước ta trong nền kinh tế thị
luật quốc tế trong kinh doanh mà còn với trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đất
đội ngũ các nhà doanh nghiệp, các chủ thể nước càng phát triển, quá trình hội nhập quốc
tham gia kinh doanh còn nhiều hạn chế về tế ngày càng sâu rộng thì văn hóa kinh doanh
cả nguồn lực, kinh nghiệm lẫn trình độ quản càng chứng tỏ vị trí quan trọng của nó. Không
lý, nắm bắt hệ thống pháp luật. Việc đào tạo có văn hóa kinh doanh không thể chung sống
đội ngũ doanh nhân và doanh nghiệp tạo ra lâu dài được, không thể cạnh tranh lành mạnh
một lực lượng về nguồn lực con người luôn với các thị trường lớn được, do đó, khó có thể
là nhân tố quyết định đến thành công trong phát triển vươn ra tầm thế giới. Vì vậy, phát
kinh doanh và xây dựng văn hóa kinh doanh. triển kinh tế phải gắn liền với xây dựng văn
Khi tham gia một “sân chơi” của kinh tế thị hóa kinh doanh, coi đó là yếu tố cơ bản góp
trường, đội ngũ doanh nhân, doanh nghiệp phần quyết định nên sự thành công của các
giỏi là lực lượng cốt cán và là đại diện trực thương hiệu Việt Nam trên thị trường quốc
tiếp với các đối tác trên thị trường quốc tế. Vì tế/.
nguon tai.lieu . vn
