Xem mẫu
- TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 63 (3/2019) No. 63 (3/2019) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: https://tapchikhoahoc.sgu.edu.vn XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG TINH THẦN CHO SINH VIÊN Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP Building the spiritual life for students in Ho Chi Minh City – Reality and solutions ThS. Phạm Đình Huấn Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng Tóm tắt Xây dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở TP.HCM là hoạt động góp phần rèn luyện, bồi dưỡng phẩm chất và năng lực cần thiết của người sinh viên nhằm xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho xã hội. Trên cơ sở làm sáng tỏ những đặc điểm đời sống tinh thần của sinh viên ở TP.HCM, bài viết phân tích những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân trong xây dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở TP.HCM trong những năm qua, từ đó đề xuất những giải pháp cơ bản để xây dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở TP.HCM ngày càng phát triển toàn diện hướng đến giá trị chân, thiện, mỹ. Từ khóa: đời sống tinh thần, sinh viên, Thành phố Hồ Chí Minh Abstract Building the spiritual life of students in Ho Chi Minh City is the activity which contributes to training and cultivating the virtue and essential capacity of students in order to build high quality human resources to serve the society. On the basis of clarifying the characteristics of the spiritual life of students in Ho Chi Minh City, the article analyzes the achievements, limitations and causes in building the spiritual life of students in the past years. Through those results, the article proposes basic solutions for improving the spiritual life of students in Ho Chi Minh City comprehensively towards the truth, the goodness and the beauty. Keywords: spiritual life, students, Ho Chi Minh City 1. Đặt vấn đề hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế ở Việt Đời sống tinh thần là một lĩnh vực cơ Nam hiện nay, cùng với nâng cao đời sống bản của đời sống xã hội, phản ánh và thể vật chất, nâng cao đời sống tinh thần cho hiện một lĩnh vực đặc thù của cuộc sống các tầng lớp nhân dân nói chung và sinh con người, là hoạt động thiết yếu không thể viên nói riêng là một trong những nhiệm thiếu của mỗi con người và xã hội. Trong vụ quan trọng nhằm xây dựng con người quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Việt Nam trong đó có sinh viên Việt Nam xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã “Phát triển toàn diện, hướng đến chân – Email: huancaothang@yahoo.com 116
- PHẠM ĐÌNH HUẤN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN thiện – mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, TP.HCM còn những hạn chế như: Hoạt nhân văn, dân chủ và khoa học” (Đảng động nghiên cứu khoa học trong sinh viên, Cộng sản Việt Nam, 2016, tr.28). nhất là sinh viên cao đẳng còn hạn chế, tỷ TP.HCM với lịch sử hơn 300 năm lệ tập hợp sinh viên tham gia chưa đạt yêu hình thành và phát triển, nay có vai trò là cầu kế hoạch đề ra; công tác tuyên truyền đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh danh hiệu sinh viên 5 tốt và kết nối gương tế, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học sinh viên 5 tốt chưa thực hiện tốt; một bộ công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập phận sinh viên chưa quan tâm đến rèn quốc tế. Đảng bộ, Chính quyền thành phố luyện các kỹ năng; trong triển khai thực đã nhận thức sâu sắc ý nghĩa quan trọng hiện các chương trình, kế hoạch, phong của nhiệm vụ xây dựng đời sống tinh thần trào một số đơn vị còn lúng túng trong giải cho sinh viên ở TP.HCM “Chăm lo xây pháp thực hiện.v.v. Bức tranh tổng thể về dựng thế hệ trẻ giàu lòng yêu nước, kiên đời sống tinh thần của sinh viên ở định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa TP.HCM vẫn còn nhiều vấn đề đặt ra. Vì xã hội, có đạo đức cách mạng, lối sống vậy, việc nghiên cứu thực trạng và tìm lành mạnh; phát triển về thể chất, tri thức, kiếm giải pháp xây dựng đời sống tinh kỹ năng, tác phong công nghiệp và khả thần cho sinh viên ở TP.HCM hiện nay là năng lập nghiệp, có năng lực, bản lĩnh yêu cầu cấp thiết cả về phương diện lý trong hội nhập quốc tế” (Đảng Cộng sản luận và thực tiễn. Việt Nam, Đảng bộ TP.HCM, 2010, tr. 69). 2. Nội dung Quán triệt thực hiện đường lối, chính sách 2.1. Khái niệm “đời sống tinh thần” của Đảng bộ và Chính quyền thành phố, “Đời sống tinh thần” là một khái niệm các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể, ghép, gồm khái niệm “đời sống” và khái nhất là các trường đại học, cao đẳng và niệm “tinh thần”. Đời sống là dùng để chỉ Hội sinh viên ở TP.HCM đã xây dựng và hoạt động và điều kiện sinh hoạt xã hội của triển khai thực hiện nhiều chương trình, kế con người. Tinh thần “theo nghĩa rộng của hoạch nhằm xây dựng đời sống tinh thần từ là một khái niệm đồng nhất với cái quan cho sinh viên ở TP.HCM, điển hình như: niệm, với ý thức là hình thức hoạt động Phong trào sinh viên 5 tốt; Chương trình tư tâm lý cao nhất; theo nghĩa hẹp của từ thì vấn, hỗ trợ sinh viên; Phong trào rèn luyện đồng nghĩa với khái niệm tư duy” (Từ điển đạo đức, tác phong; Phong trào sinh viên triết học, 1975, tr. 576). Đời sống tinh thần tình nguyện vì cộng đồng; Phong trào sinh là cái đặc hữu của con người, có cấu trúc viên nghiên cứu khoa học; Các cuộc thi phong phú, phức tạp, gồm tổng hòa sống học thuật; Phong trào sinh viên khởi động của nhiều lĩnh vực hoạt động. Việc nghiệp; Sinh hoạt các câu lạc bộ học tập, phân chia các lĩnh vực hoạt động cơ bản vui chơi giải trí.v.v. Những nỗ lực xây của đời sống tinh thần hiện vẫn còn nhiều ý dựng đời sống tinh thần của sinh viên ở kiến khác nhau. Điều này có nhiều lý do, TP.HCM là rất lớn. Tuy nhiên, những kết trong đó có lý do là đối tượng, mục đích, quả tích cực đó mới chỉ là bước đầu. Quá nhiệm vụ cụ thể có tính đặc thù của các trình triển khai, thực hiện nhiệm vụ xây công trình nghiên cứu, các bộ môn khoa dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở học. Để có sự phù hợp với đối tượng, mục 117
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019) đích và nhiệm vụ nghiên cứu là sinh viên thuộc” (Đảng Cộng sản Việt Nam, Đại hội trong bài viết này, tác giả phân chia đời đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ X nhiệm sống tinh thần thành các hoạt động theo kỳ 2015 – 2020, 2015, tr.2). TP.HCM hiện các lĩnh vực cơ bản: tư tưởng, đạo đức và có “458,392 sinh viên” (Tổng cục thống kê, lối sống, giáo dục, khoa học, nghệ thuật. 2017, tr.712), nhiều thứ hai so với cả nước, Từ sự phân tích như trên, tác giả cho rằng với nhiều lĩnh vực đào tạo như: khoa học tự đời sống tinh thần là phản ánh và thể hiện nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, kỹ một lĩnh vực đặc thù của cuộc sống con thuật, y khoa, an ninh, quân sự, cảnh sát, người (của mỗi cá nhân và cả cộng đồng). luật, công nghệ thông tin, kinh tế, ngân Nó bao gồm tổng hòa sống động của các hàng, thể dục thể thao, văn hóa nghệ thuật, hoạt động và thành quả của nó trên các sư phạm.v.v. Sinh viên ở TP.HCM sinh lĩnh vực: tư tưởng, đạo đức và lối sống, sống, học tập trong môi trường kinh tế thị giáo dục, khoa học, nghệ thuật, đáp ứng trường phát triển năng động; môi trường nhu cầu phát triển về các mặt chân, thiện, công nghiệp hiện đại, có tác phong công mỹ của đời sống con người và xã hội. nghiệp và kỹ năng nghề nghiệp cao; môi “Xây dựng” theo Từ điển tiếng Việt có trường hội nhập quốc tế sâu rộng, sôi động. nghĩa là “thái độ, ý kiến có thiện ý, nhằm Vì vậy, sinh viên ở TP.HCM cũng trở nên mục đích làm cho tốt hơn” (Hoàng Phê năng động, sáng tạo. Do điều kiện môi (chủ biên), 2016, tr.1427). Như vậy, xây trường tự nhiên, điều kiện kinh tế, chính trị, dựng đời sống tinh thần là làm cho đời xã hội, văn hóa, lịch sử ở TP.HCM chi sống tinh thần ngày càng tốt hơn, như phối, đời sống tinh thần của sinh viên ở Đảng đã nêu trong Nghị quyết Trung ương TP.HCM có những đặc điểm như: có truyền 5, khóa VIII, năm 1998 “tạo ra trên đất thống lịch sử đấu tranh cách mạng vẻ vang nước ta đời sống tinh thần cao đẹp”. và tiên phong trong các phong trào sinh 2.2. Đặc điểm đời sống tinh thần của viên; có sự đan xen, dung hợp của nhiều sinh viên ở TP.HCM sắc thái văn hóa khác nhau; sinh viên ở TP.HCM là một trong hai thành phố có TP.HCM có nhu cầu tinh thần cao, phong số lượng lớn các trường đại học, cao đẳng phú, đa dạng và những điều kiện thuận lợi của cả nước, thành phố hiện có “85 trường để đáp ứng nhu cầu đó; có hoạt động giao đại học, cao đẳng, chia thành 4 nhóm: lưu tinh thần phát triển, rộng rãi, đa dạng, nhóm 1: các trường đại học, cao đẳng công phong phú. lập thuộc thành phố, gồm có 9 trường (2 2.3. Thực trạng xây dựng đời sống tinh trường đại học, 6 trường cao đẳng, Học thần cho sinh viên ở TP.HCM hiện nay viện Cán bộ thành phố); nhóm 2: các Trên cơ sở nhận thức tầm quan trọng trường đại học, cao đẳng tư thục, có 23 về nhiệm vụ chăm lo, xây dựng đời sống trường (14 trường đại học, 9 trường cao tinh thần cho sinh viên, xuất phát từ đặc đẳng); nhóm 3: các trường đại học, cao điểm, điều kiện thực tế của sinh viên thành đẳng công lập thuộc Bộ, ngành Trung ương phố. Trong những năm qua, TP.HCM đã quản lý có 46 trường; nhóm 4: các trường đẩy mạnh xây dựng đời sống tinh thần cho đại học, cao đẳng thuộc Đại học Quốc gia sinh viên trên các lĩnh vực cơ bản như: tư TP.HCM, có 7 trường và 1 khoa trực tưởng, đạo đức, lối sống; giáo dục; khoa 118
- PHẠM ĐÌNH HUẤN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN học; nghệ thuật và bước đầu có những kết Bên cạnh những thành tựu đạt được, nhiệm quả nhất định. vụ xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống Thứ nhất, trong lĩnh vực tư tưởng, đạo của sinh viên ở TP.HCM còn những hạn đức, lối sống, trên tinh thần chỉ đạo của chế trong các khâu từ hoạch định, tổ chức Đảng bộ thành phố “xây dựng thế hệ trẻ triển khai, thực hiện. Có một bộ phận sinh giàu lòng yêu nước, kiên định lý tưởng độc viên còn xem nhẹ việc học tập các môn lý lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức luận chính trị, theo kết quả khảo sát của cách mạng, lối sống lành mạnh” (Đảng chúng tôi có “18,5% sinh viên được hỏi Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ TP.HCM, không thích học các môn lý luận chính trị” 2010, tr. 69), Đảng, Chính quyền, Đoàn (Phạm Đình Huấn, 2018, Bảng biểu 6). Thanh niên, Hội sinh viên, các trường đại Một bộ phận sinh viên thiếu niềm tin, lý học, cao đẳng ở TP.HCM đã triển khai tưởng cách mạng, thiếu sự quan tâm đến nhiều việc làm thiết thực. Về tư tưởng đã tình hình kinh tế, chính trị, xã hội; một bộ trang bị cho sinh viên thế giới quan, phận sinh viên bị dao động về tư tưởng. phương pháp luận khoa học, nhân sinh Một bộ phận sinh viên thiếu sự hiểu biết về quan cách mạng, xây dựng niềm tin, lý những giá trị truyền thống dân tộc, xa rời tưởng cách mạng cho sinh. Theo kết quả những giá trị truyền thống dân tộc, bị cuốn khảo sát của chúng tôi có “75,5% số sinh theo lối sống của nước ngoài du nhập vào viên được hỏi họ có niềm tin vào sự lãnh thành phố, thiếu sự quan đến cộng đồng, đạo của Đảng, quản lý của nhà nước” thiếu kỷ cương, nề nếp trong học tập, rèn (Phạm Đình Huấn, 2018, Bảng biểu 7). luyện hàng ngày. Đồng thời, giáo dục sinh viên tinh thần yêu Thứ hai, trong lĩnh vực giáo dục, Đảng nước, tăng cường nắm bắt tư tưởng, tâm tư, bộ, Chính quyền, Đoàn, Hội, các trường tình cảm nguyện vọng của sinh viên, giải đại học, cao đẳng ở TP.HCM đã quan tâm đáp kịp thời những băn khoăn, thắc mắc triển khai nhiều hoạt động nhằm xây dựng của sinh viên và cung cấp những thông tin đời sống tinh thần của sinh viên ở TP.HCM chính thống đến sinh viên. Về đạo đức và trên lĩnh vực giáo dục giúp sinh viên tích lối sống, giáo dục sinh viên về những giá lũy tri thức, có năng lực và phẩm chất trở trị truyền thống dân tộc, tình yêu quê thành nguồn lực chất lượng cao phục vụ hương đất nước, lòng tự hào dân tộc; giáo phát triển kinh tế - xã hội của thành phố và dục lối sống cho sinh viên về xây dựng môi cả nước. Nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giáo trường giáo dục tích cực, lành mạnh, thân dục, trang bị cho sinh viên về tri thức, các thiện, sống có trách nhiệm với cộng đồng, trường đại học, cao đẳng và các tổ chức có nề nếp, tác phong. Nhờ đó, đại đa số đoàn, hội đã tổ chức nhiều câu lạc bộ, đội, sinh viên ở TP.HCM có thế giới quan, nhóm học thuật, tổ chức các cuộc thi học phương pháp luận khoa học, cách mạng, có thuật, trang bị cho sinh viên phương pháp niềm tin và lý tưởng cách mạng, trân trọng học tập hiệu quả giúp sinh viên học tập tích những giá trị truyền thống dân tộc, có ý cực, chủ động, sáng tạo. Năm học 2017 – thức tổ chức, kỷ luật, thực hiện nội quy, 2018, Hội sinh viên TP.HCM đã tổ chức quy chế, pháp luật trong đời sống hàng “787 hoạt động học thuật các cấp, thu hút ngày, có lối sống lành mạnh vì cộng đồng. 188,172 sinh viên tham gia” (Hội sinh viên 119
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019) Việt Nam TP.HCM, 2018a, tr.17). Không không tham gia các hoạt động tình nguyện chỉ giáo dục sinh viên về tri thức, dạy mùa hè xanh, 51,5% sinh viên không tham nghề, các trường và các tổ chức đoàn thể gia phong trào rèn luyện sinh viên 5 tốt, có còn quan tâm giáo dục sinh viên về cách 47,8% sinh viên không tham gia khóa học, làm người, trang bị cho sinh viên thành đào tạo kỹ năng” (Phạm Đình Huấn, 2018, phố những kỹ năng để chung sống và làm Bảng biểu 22). Ngoài ra trình độ ngoại việc trong xã hội thông qua các hình thức ngữ, tin học của sinh viên còn thấp, chưa giáo dục kỹ năng mềm, tạo môi trường cho đáp ứng tốt yêu cầu của hội nhập quốc tế, sinh viên rèn luyện kỹ năng mềm, kết nối nhất là khả năng giao tiếp ngoại ngữ của doanh nghiệp. Năm học 2017 – 2018 đã tổ sinh viên còn yếu. chức “663 lớp trang bị kỹ năng thực hành Thứ ba, trong lĩnh vực khoa học, hoạt xã hội, thu hút 233,203 sinh viên tham gia” động khoa học là một trong những hoạt (Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM, 2018a, động chính của các trường đại học, cao tr.21); giáo dục ngoại ngữ, tin học làm đẳng và sinh viên. Do đó, Đảng bộ, Chính phương tiện để giao tiếp và kết nối trong quyền, các tổ chức đoàn thể, các trường đại quá trình học tập rèn luyện và giao lưu văn học, cao đẳng ở TP.HCM rất quan tâm, hóa; phối hợp chặt chẽ với gia đình trong thực hiện nhiều biện pháp tạo điều kiện để giáo dục, rèn luyện và học tập của sinh sinh viên nghiên cứu khoa học góp phần viên thông qua các hình thức liên lạc với nâng cao chất lượng học tập và tạo điều gia đình, cung cấp thông tin về tình hình kiện cho sinh viên phổ biến những tri thức học tập và rèn luyện của sinh viên đến gia khoa học đến cộng đồng, xã hội. Nhằm tạo đình. Tuy nhiên, trong lĩnh vực giáo dục điều kiện, môi trường cho sinh viên nghiên còn có những bất cập, một bộ phận sinh cứu khoa học, các trường đại học, cao viên học một cách thụ động, chưa có đẳng, các tổ chức đoàn thể ở TP.HCM đã phương pháp học tập hiệu quả, một bộ tổ chức các hội thảo khoa học, diễn đàn phận sinh viên chưa tích cực tham gia các nghiên cứu khoa học, giải thưởng sinh viên câu lạc bộ học thuật, làm việc nhóm từ đó nghiên cứu khoa học, năm học 2017 – ảnh hưởng xấu đến chất lượng học tập của 2018, Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM đã sinh viên. Chương trình đào tạo của nhiều tổ chức “787 hoạt động học thuật các cấp, trường đại học, cao đẳng cũng chưa chú ý thu hút 188,172 sinh viên tham gia… có đến đào tạo toàn diện về tri thức chuyên 5,211 đề tài nghiên cứu khoa học các cấp” môn, đạo đức, kỹ năng cho sinh viên. Một (Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM, 2018a, bộ phận sinh viên cũng chưa chú trọng đến tr.17), giúp sinh viên có điều kiện tốt học tập toàn diện, rèn luyện đạo đức, kỹ nghiên cứu khoa học, nhiều trường có các năng, mà chỉ quan tâm đến kiến thức hoạt động hỗ trợ sinh viên như: hỗ trợ chuyên môn, xem nhẹ hoặc không quan nguồn tài liệu tham khảo, xây dựng ngân tâm đến kiến thức đại cương dẫn đến học hàng thư viện số, kết nối doanh nghiệp để lệch, thiếu rèn luyện về kỹ năng, đạo đức, hỗ trợ sinh viên nghiên cứu khoa học. ít quan tâm đến hoạt động phong trào. Ngoài ra, để giúp sinh viên phổ biến những Theo số liệu khảo sát của chúng tôi cho tri thức khoa học đến cộng đồng thông qua thấy, khi được hỏi có “63% sinh viên các hoạt động tình nguyện của sinh viên, tổ 120
- PHẠM ĐÌNH HUẤN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN chức các đội hình chuyên tình nguyện gắn chế văn hóa phục vụ cho hoạt động sản với thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa xuất, trao đổi, phổ biến, tiêu dùng, hưởng học, chuyển giao khoa học – công nghệ, hỗ thụ văn hóa nghệ thuật của sinh viên thành trợ sinh viên khởi nghiệp và trong năm học phố được đầu tư, xây dựng khá toàn diện. 2017 – 2018 “đã có 279 hoạt động hỗ trợ Nhiều công trình lớn đã được Chính quyền 59,572 sinh viên khởi nghiệp” (Hội sinh thành phố đầu tư như: nhà văn hóa sinh viên Việt Nam TP.HCM, 2018a, tr.18). viên ở quận 3 và Thủ Đức, Trung tâm hỗ Những hoạt động trên đã giúp cho sinh trợ HSSV; hệ thống thư viện ở các viên thành phố học tập ngày càng năng quận/huyện và các trường, ngoài ra, còn rất động, sáng tạo, biết vận dụng những kiến nhiều trung tâm, tụ điểm văn hóa của nhà thức đã học vào thực tiễn. Bên cạnh những nước và tư nhân phục vụ người dân và sinh thành tựu đáng ghi nhận trên, những hạn viên thành phố. Xây dựng văn hóa đọc cho chế trong lĩnh vực này là khó tránh khỏi, sinh viên thành phố cũng được Đảng bộ, sinh viên chưa tích cực, chủ động tham gia Chính quyền, các tổ chức đoàn thể, các hoạt động khoa học, còn tâm lý e ngại, tự trường đại học, cao đẳng ở TP.HCM quan ti, ngại tham gia hoặc tham gia cho có tâm xây dựng với các hoạt động như: mở phong trào nên chất lượng không cao; sản đường sách TP.HCM để tôn vinh văn hóa phẩm nghiên cứu khoa học của sinh viên đọc, bầu chọn giới thiệu 100 cuốn sách có tính ứng dụng thấp, chưa nhận được thanh thiếu nhi TP.HCM cần đọc, đa dạng nhiều sự quan tâm thiết thực từ các doanh hóa và nâng cấp các dịch vụ tiện ích ở thư nghiệp; vấn đề khởi nghiệp của sinh viên viện để hút sinh viên… đã cổ vũ và thu hút được các trường rất quan tâm, nhưng tỷ lệ đông đảo sinh viên đọc sách, hình thành khởi nghiệp của sinh viên còn thấp, phần văn hóa đọc cho sinh viên thành phố. Tuy lớn sinh viên sau khi tốt nghiệp đều có xu nhiên, ở lĩnh vực này còn có một số những hướng nộp đơn xin đi làm. hạn chế nhất định. Các chương trình sinh Thứ tư, trong lĩnh vực nghệ thuật, hoạt văn hóa nghệ thuật chưa đủ sức hấp TP.HCM đã đầu tư lớn cho hoạt động văn dẫn, lôi cuốn sinh viên tham gia. Kết quả hóa nghệ thuật, đặc biệt là tổ chức các hoạt khảo sát cho thấy “67% sinh viên chưa động biểu diễn nghệ thuật của sinh viên tham gia hội thi, hội diễn văn nghệ, 59,3% hàng năm thông qua các chương trình như: sinh viên chưa tham gia hội thi thể dục thể liên hoan tiếng hát sinh viên, chương trình thao” (Phạm Đình Huấn, 2018, Bảng biểu văn nghệ chào mừng các ngày lễ trong 19). Một bộ phận sinh viên chưa quan tâm, năm, liên hoan phim của sinh viên, cuộc thi sinh hoạt tại Nhà văn hóa sinh viên, Nhà nét đẹp sinh viên, tổ chức các câu lạc bộ văn hóa thanh niên, Trung tâm hỗ trợ văn hóa nghệ thuật, trong năm học 2017 – HSSV. Theo kết quả khảo sát cho thấy “có 2018 đã tổ chức “431 sân chơi văn nghệ 71,8% sinh viên không tham gia sinh hoạt thuật, thu hút trên 191,482 sinh viên tham tại nhà văn hóa sinh viên, 66,3% không gia” (Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM, tham gia sinh hoạt tại Trung tâm hỗ trợ 2018b, tr.47), tạo ra không gian hoạt động HSSV” (Phạm Đình Huấn, 2018, Bảng văn hóa nghệ thuật thường xuyên, vui tươi, biểu 23). Mặc dù TP.HCM rất quan tâm lành mạnh cho sinh viên. Hệ thống thiết xây dựng văn hóa đọc cho công dân thành 121
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019) phố, nhưng tỷ lệ sinh viên đọc sách còn chưa đầy đủ, chưa rõ về nhiệm vụ xây thấp, kết quả khảo sát cho thấy “có 20,3% dựng đời sống tinh thần của sinh viên; dựa sinh viên được hỏi là thường xuyên đọc trên đặc điểm, tình hình cụ thể tại sách tại thư viện, sinh viên quan tâm nhiều TP.HCM, thực tế có những chính sách còn hơn đến việc truy cập các trang mạng xã bất cập, thiếu đồng bộ phát triển cơ sở hạ hội, kết quả khảo sát cho thấy có 49,8% tầng, nhất là quy hoạch mạng lưới các sinh viên được hỏi thường xuyên truy cập trường đại học, cao đẳng, thiếu quỹ đất để mạng xã hội” (Phạm Đình Huấn, 2018, đầu tư xây dựng phát triển trường hoặc di Bảng biểu 17). dời tập trung về một mối, thiếu quỹ đất xây Nhìn chung, ở tất cả các lĩnh vực, quá dựng khu vui chơi giải trí, sinh hoạt văn trình xây dựng đời sống tinh thần cho sinh hóa, y tế, giao thông, nhà trọ, ký túc xá; sự viên ở TP.HCM, bên cạnh những thành thiếu ý thức tự giác và tinh thần nỗ lực tựu, còn tồn tại không ít những hạn chế, bất vươn lên của một bộ phận sinh viên cập và chúng đều có những nguyên nhân TP.HCM trong xây dựng đời sống tinh nhất định. Nguyên nhân của những thành thần của bản thân họ. tựu là: những thành tựu trong phát triển 2.4. Phương hướng và giải pháp xây kinh tế - xã hội mà TP.HCM đạt được dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở trong thời gian qua đã góp phần hiệu quả TP.HCM hiện nay xây dựng đời sống tinh thần cho nhân dân 2.4.1. Phương hướng xây dựng đời thành phố nói chung cũng như sinh viên ở sống tinh thần cho sinh viên ở TP.HCM TP.HCM nói riêng; sự quan tâm lãnh đạo, hiện nay chỉ đạo của Đảng bộ, Chính quyền, các tổ Một là, chăm lo xây dựng đời sống chức đoàn thể, gia đình, đặc biệt là Đoàn tinh thần cho sinh viên nhằm tạo dựng cho Thanh niên, Hội Sinh viên và các trường sinh viên ở TP.HCM một đời sống tinh đại học, cao đẳng đối với nhiệm vụ xây thần cao đẹp, vừa tiên tiến, vừa đậm đà bản dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở sắc văn hóa dân tộc đáp ứng nhu cầu phát TP.HCM. Đây là nơi tập trung nhiều triển nhanh, bền vững của TP.HCM. trường đại học, cao đẳng trong đó có nhiều Hai là, xây dựng đời sống tinh thần trường đào tạo có chất lượng, uy tín trong cho sinh viên ở TP.HCM là nhiệm vụ của và ngoài nước, đào tạo ra một khối lượng toàn xã hội, của cả hệ thống chính trị, trong lớn sinh viên có năng lực, phẩm chất phục đó Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên, các vụ sự phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập trường đại học, cao đẳng ở TP.HCM có vai quốc tế của TP.HCM cũng như của cả trò quan trọng. nước. Đồng thời, những phong trào của Ba là, coi trọng, tiến hành đồng bộ học sinh, sinh viên thành phố luôn thể hiện trong xây dựng các lĩnh vực của đời sống tính năng động, sáng tạo, có tính lan tỏa tinh thần của sinh viên ở TP.HCM. Đồng đến các địa phương khác trong cả nước. Về thời, lựa chọn, tập trung sự chỉ đạo và nguyên nhân của những hạn chế là: Một bộ nguồn lực xây dựng một số lĩnh vực then phận tổ chức Đảng, Chính quyền, các tổ chốt, có ảnh hưởng quyết định đến sự chức đoàn thể, các trường đại học, cao chuyển biến tích cực, mạnh mẽ, đúng đẳng và sinh viên ở TP.HCM nhận thức hướng của toàn bộ đời sống tinh thần của 122
- PHẠM ĐÌNH HUẤN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN sinh viên ở TP.HCM. truyền thống dân tộc, có nề nếp tác phong, 2.4.2. Một số giải pháp cơ bản xây có lối sống lành mạnh; sinh viên được giáo dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở dục toàn diện, có năng lực và phẩm chất, TP.HCM hiện nay có sự quan tâm kết nối giữa nhà trường với Để thực hiện những phương hướng gia đình và doanh nghiệp trong giáo dục; trên cần phải có những giải pháp đồng bộ sinh viên tích cực tham gia nghiên cứu và thực hiện những giải pháp sau đây: khoa học và phổ biến những tri thức khoa Một là, nâng cao nhận thức của toàn học đến cộng đồng; các hoạt động nghệ xã hội, trước hết là cán bộ lãnh đạo Đảng, thuật của sinh viên được tổ chức định kỳ và Chính quyền, các tổ chức đoàn thể, các thường xuyên giúp sinh viên có môi trường trường đại học, cao đẳng ở TP.HCM về sinh hoạt, thưởng thức, giải trí và sáng tạo nhiệm vụ xây dựng đời sống tinh thần cho nghệ thuật. Tuy nhiên, trong đời sống tinh sinh viên ở TP.HCM hiện nay. thần của sinh viên ở TP.HCM hiện nay, Hai là, nâng cao tinh thần tích cực, còn một bộ phận sinh viên có những biểu chủ động của sinh viên ở TP.HCM đối hiện như: bị dao động về tư tưởng, thờ ơ với xây dựng đời sống tinh thần của bản trước các sự xã hội, xa rời giá trị truyền thân họ. thống dân tộc; học tập thụ động, chưa có Ba là, đẩy mạnh đấu tranh ngăn chặn phương pháp học tập hiệu quả, chưa quan các hiện tượng tiêu cực trong đời sống tinh tâm đến rèn luyện toàn diện về kiến thức, thần của xã hội và của sinh viên. Đồng thời kỹ năng và thái độ; chưa tích cực, chủ động phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trong nghiên cứu khoa học; sinh viên ít trị để tạo điều kiện thuận lợi cho nhiệm vụ tham gia sinh hoạt câu lạc bộ văn hóa, văn xây dựng đời sống tinh thần. nghệ, ít sử dụng thư viện để học tập. Từ Bốn là, phát triển và đa dạng hóa các thực trạng đời sống tinh thần cho sinh viên hoạt động tinh thần của sinh viên nhằm ở TP.HCM hiện nay, chúng tôi đề xuất nâng cao mức hưởng thụ và sáng tạo giá trị những phương hướng và giải pháp xây tinh thần của sinh viên ở TP.HCM. dựng đời sống tinh thần cho sinh viên. Về Năm là, tăng cường giáo dục truyền phương hướng cần phải xác định rõ nhiệm thống dân tộc, nhất là truyền thống yêu vụ, mục đích và cách thức xây dựng đời nước cho sinh viên ở TP.HCM hiện nay. sống tinh thần cho sinh viên. Về giải pháp, 3. Kết luận cần phải nâng cao nhận thức của những Thực trạng đời sống tinh thần cho sinh chủ thể và bản thân sinh viên trong xây viên ở TP.HCM hiện nay cho thấy, sinh dựng đời sống tinh thần cho sinh viên, cần viên ở TP.HCM được trang bị thế giới có kế hoạch xây dựng đời sống tinh thần quan và phương pháp luận khoa học, có lý cho sinh viên và tổ chức thực hiện tốt kế tưởng cách mạng, trân trọng những giá trị hoạch đó. 123
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019) TÀI LIỆU THAM KHẢO Đảng Cộng sản Việt Nam. (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Hà Nội: Văn phòng Trung ương Đảng. Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh. (2010). Văn kiện đại hội đại biểu lần thứ IX. TP.HCM: Lưu hành nội bộ. Đảng Cộng sản Việt Nam, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ X nhiệm kỳ 2015 - 2020. (2015). Báo cáo của Ủy ban Nhân dân thành phố kết quả thực hiện 6 chương trình đột phá thực hiện nghị quyết đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố lần thứ IX nhiệm kỳ 2010 – 2015. TP.HCM: Lưu hành nội bộ. Hội sinh viên Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh. (2018a). Tài liệu Hội nghị tổng kết công tác hội và phong trào sinh viên thành phố năm học 2017 – 2018. TP.HCM: Lưu hành nội bộ. Hội sinh viên Việt Nam thành phố Hồ Chí Minh. (2018b). Tài liệu hội nghị đại biểu giữa nhiệm kỳ V (2015 – 2018) Hội sinh viên thành phố Hồ Chí Minh. TP.HCM: Lưu hành nội bộ. Hoàng Phê (chủ biên). (2016). Từ điển tiếng Việt. Hồng Đức. Phạm Đình Huấn. (2018). Khảo sát 400 sinh viên ở các trường đại học, cao đẳng tại TP.HCM làm đề tài NCS triết học “Xây dựng đời sống tinh thần của sinh viên trong quá trình hội nhập quốc tế ở TP.HCM. Tổng cục Thống kê. (2017). Niên giám thống kê Việt Nam 2016. Hà Nội: Thống kê. Từ điển triết học. (1975). NXB Tiến bộ mát – xcơ – va. Ngày nhận bài: 21/02/2019 Biên tập xong: 15/3/2019 Duyệt đăng: 20/3/2019 124
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học