Xây dựng chính sách bổ sung tài liệu truyền thống tại Thư viện Đại học Hà Nội

Nghiïn cûu - Trao àöi XÊY DÛNG CHÑNH SACH BÖ SUNG TAI LIÏU TRUYÏN THÖNG TAI THÛ VIÏN ÀAI HOC HA NÖI ThS Nguyïn Thõ Nga Thû viïn Trûúng Àai hoc Ha Nöi Tom tùt: Trònh bay àöi net vï cöng tac bö sung vön tai liïu tai Thû viïn Àai hoc Ha Nöi (TVÀHHN) hiïn nay. Nghiïn cûu, khao sat ngûúi dung tin, nhu cêu tin, thûc trang cöng tac bö sung vön tai liïu, thanh phên vön tai liïu truyïn thöng hiïn co tai TVÀHHN. Àï xuêt viïc xêy dûng chñnh sach bö sung vön tai liïu truyïn thöng tai TVÀHHN va àûa ra möt sö khuyïn nghõ nhùm triïn khai chñnh sach vao thûc tï hoat àöng cua Nha trûúng. Tû khoa: Thû viïn àai hoc; chñnh sach bö sung; cöng tac bö sung; Thû viïn Àai hoc Ha Nöi. Developing acquisition policy for traditional collections at Hanoi University Library Summary: Briefs acquisition of collection at Hanoi University Library (HUL) presently; studies and investigates information users, information need, the state of the art of acquisition work, composition of traditional collection, available at HUL; suggests formulation of an acquisition policy for this collection and sets forth some recommendations on developing this policy in practical activity of the University. Keywords: University library, acquisition policy; acquisition work; Hanoi University Library. 1. Àùt vên àï Trong thúi àai khoa hoc va cöng nghï phat triïn nhû vu bao va sû bung nö thöng tin, möi ca nhên àïu co thï tû mònh xuêt ban, cöng bö thöng tin qua nhiïu hònh thûc khac nhau. Àùc biït, nhú nhûng ûng dung cua Internet va mang xa höi nhû: Facebook, Twitter, Worldpress, Flickr, Hi5, tagged, bebo, Y!36, Wikipedia… viïc phö biïn thöng tin trú nïn dï dang va nhanh chong. Tû thûc tï nay, vên àï kiïm soat, àanh gia va sû dung thöng tin trú thanh thach thûc lún àöi vúi möi ca nhên, cú quan, tö chûc TT-TV. Möi ca nhên muön chu àöng trong viïc sû dung thöng tin phuc vu hoc têp va nghiïn cûu cên trang bõ cho mònh cac ky nùng nhên diïn vên àï, àõnh võ thöng tin, tiïp cên va chon loc va àanh gia thöng tin tòm àûúc trûúc khi sû dung. Thû viïn Àai hoc Ha Nöi àa va àang trïn con àûúng àöi múi. Vúi cú sú vêt chêt khang trang, nguön tai liïu phong phu va àa dang göm trïn 30 nghòn biïu ghi thû muc àa gop phên nêng cao chêt lûúng àao tao va nghiïn cûu khoa hoc cua nha trûúng. Hiïn nay, àï àap 28 ûng ngay cang cao nhu cêu cua xa höi vï nguön nhên lûc, nha trûúng àa thûc hiïn cöng cuöc àöi múi chûúng trònh àao tao tû chuyïn nganh ngoai ngû sang àa nganh, àa lônh vûc va co phat huy thï manh ngoai ngû. Tû nhûng thay àöi noi trïn, Thû viïn cên chu trong hún trong qua trònh bö sung tai liïu va xêy dûng cho mònh möt chñnh sach phu húp nhùm tao sû cên bùng giûa sö lûúng va chêt lûúng cua nguön tai liïu àöng thúi tiït kiïm chi phñ va àap ûng nhu cêu cua ngûúi dung tin. Bai viït nay la kït qua cua möt cöng trònh nghiïn cûu viïc xêy dûng chñnh sach bö sung tai liïu truyïn thöng (tai liïu in trïn giêy) tai TVÀHHN va àï xuêt cac kiïn nghõ cu thï nhùm triïn khai chñnh sach vao thûc tï hoat àöng cua Nha trûúng. 2. Àöi net vï cöng tac bö sung tai liïu truyïn thöng tai TVÀHHN hiïn nay 2.1. Quy trònh bö sung tai liïu truyïn thöng tai TVÀHHN Tai liïu truyïn thöng tai TVÀHHN bao göm: Giao trònh, sach tham khao cac thû THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2015 Nghiïn cûu - Trao àöi tiïng, bao cao kït qua cac nhiïm vu khoa hoc cöng nghï (cac àï tai/àï an cac cêp); luên vùn, luên an, khoa luên töt nghiïp; tai liïu höi nghõ, höi thao khoa hoc va ên phêm àõnh ky. Hiïn nay, TVÀHHN chûa co möt vùn ban mang tñnh hï thöng va cu thï lam cùn cû cho hoat àöng bö sung tai liïu. Hang nùm, Thû viïn xêy dûng kï hoach bö sung dûa trïn chûúng trònh giang day cua Nha trûúng va thûc hiïn theo quy trònh nhû sau: Àöi vúi tai liïu phai tra tiïn - Thû viïn gûi danh muc/catalog giúi thiïu tai liïu túi tûng khoa àï yïu cêu lûa chon tai liïu trong danh muc hoùc Thû viïn khao sat nhu cêu cua cac khoa àï co danh muc tai liïu ho cên lam cùn cû bö sung; - Cùn cû vao kinh phñ cua nùm, Thû viïn lêp danh muc bö sung trònh Ban giam hiïu; - Ban giam hiïu duyït danh muc va kinh phñ; - Thû viïn trûc tiïp liïn hï vúi nha cung cêp àï àùt mua. Àöi vúi tai liïu khöng phai tra tiïn Nguön nöp lûu chiïu: Thûc hiïn theo “Quy àõnh vï viïc quan ly va khai thac nguön tai liïu nöi sinh” àûúc thû viïn va nha trûúng ban hanh nùm 2013. Nguön qua tùng: Tiïp nhên tai liïu dang qua tùng dûa trïn sû phu húp vúi cac chuyïn nganh àao tao cua Nha trûúng. Tuy nhiïn, do chûa co quy àõnh cung nhû tiïu chñ lûa chon cu thï va can bö chuyïn trach nïn viïc tiïp nhên tai liïu qua tùng con nhiïu han chï lam anh hûúng túi chêt lûúng cua nguön tai liïu. Nguön tiïp quan: Nguön bö sung tiïp quan àûúc thûc hiïn chu yïu tû viïc nhên tai liïu tû cac khoa, àún võ trong trûúng chuyïn vï Thû viïn. Nguön tai liïu nay chu yïu la qua tùng tû cac tö chûc, cú quan, àai sû quan hay cac ca nhên co quan hï húp tac vúi Nha trûúng. Quy trònh nhên tai liïu tiïp quan thûc hiïn nhû sau: - Khoa liïn hï vúi Thû viïn àï thöng bao vï viïc muön chuyïn tai liïu vï Thû viïn (co thöng bao vï tònh trang cung nhû nöi dung sú THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2015 lûúc cua tai liïu); - Thû viïn cû can bö nhên tai liïu tû khoa va lêp danh muc tai liïu cu thï (co xac nhên giûa Thû viïn va khoa). 2.2. Möt sö nhên xet vï cöng tac bö sung tai liïu tai TVÀHHN - Chûa co chñnh sach bö sung lam cùn cû cho cöng tac bö sung cung nhû àõnh hûúng phat triïn nguön tai liïu. Àiïu nay anh hûúng nghiïm trong túi viïc àam bao chêt lûúng cung nhû sö lûúng cua nguön tai liïu va sû àap ûng nhu cêu cua ngûúi dung tin. - Nguön bö sung chu yïu dûa vao phûúng thûc khöng phai tra tiïn: qua tùng, lûu chiïu, tiïp quan anh hûúng lún túi chêt lûúng cua nguön tai liïu. - Quy trònh bö sung con han chï, chûa co sû gùn kït chùt che giûa Thû viïn va khoa/giao viïn anh hûúng àïn viïc lûa chon tai liïu phu húp vúi nhu cêu va chûúng trònh giang day. - Khöng co sû phöi húp àï theo doi qua trònh sû dung tai liïu cung nhû kñch thñch nhu cêu sû dung tai liïu trong hoc têp, nghiïn cûu. - Chûa co nhûng nghiïn cûu, theo doi qua trònh sû dung tai liïu, gêy kho khùn lún trong viïc xêy dûng qui trònh thanh loc, thanh ly tai liïu. - Chûa co can bö chuyïn trach àï thûc hiïn cöng tac bö sung. - Chûa thûc hiïn viïc phöi húp bö sung nhùm àat àûúc tiïu chñ àap ûng töi àa nhu cêu cua ngûúi dung tin trong àiïu kiïn kinh phñ va cú sú vêt chêt con han chï. 3. Khai quat vï ngûúi dung tin va nguön tai liïu hiïn co tai TVÀHHN Cùn cû vao thûc tï TVÀHHN, co thï chia ngûúi dung tin lam cac nhom: Sinh viïn, hoc viïn; Can bö giang day, nghiïn cûu; Can bö lanh àao, quan ly. 3.1. Sö lûúng ngûúi dung tin tai TVÀHHN Theo thöng kï trong phên mïm quan ly thû viïn tñch húp Libol 6.0, sö lûúng ban àoc theo khoa àûúc thï hiïn trong Hònh 1: 29 Nghiïn cûu - Trao àöi Hònh 1: Sö lûúng ngûúi dung tin theo khoa - 2013 Töng sö ngûúi dung tin cua TVÀHHN doanh - Du lõch, tiïng Trung Quöc va khoa theo thöng kï la khoang 9.438 ngûúi Cöng nghï Thöng tin. thuöc 17 khoa àao tao khac nhau va nhom ngûúi dung tin la can bö, giao viïn, hoc viïn sau àai hoc va sinh viïn thuöc hï àao tao tai chûc. Sö liïu thï hiïn tû Hònh 1 cho thêy, sö lûúng ngûúi dung tin têp trung chu yïu vao 3.2. Lûút ngûúi dung tin sû dung cac kho tai liïu cua TVÀHHN Theo thöng kï trong phên mïm quan ly thû viïn Libol 6.0 cua Thû viïn, lûút ngûúi dung tin sû dung sach cua cac kho tai thû viïn nùm cac khoa nhû: tiïng Anh, Quan trõ kinh 2013 trònh bay trong Hònh 2: Hònh 2: Lûút NDT sû dung kho sach cua Thû viïn - 2013 Thöng qua Hònh 2 co thï thêy ngûúi dung tin sû dung tai liïu têp trung vao hai kho tai liïu chñnh la tiïng Anh va tiïng Viït. Trong nùm 2013 co hún 107.000 lûút ban àoc sû dung tai liïu cua kho tiïng Anh va hún 115.000 lûút sû dung tai liïu kho tiïng Viït. 3.3. Nguön tai liïu truyïn thöng hiïn co tai TVÀHHN Muc àñch cua viïc thöng kï, khao sat thûc 30 trang tai liïu truyïn thöng cua Thû viïn la àï tòm hiïu vï cú cêu cua nguön tai liïu truyïn thöng, cac nguön bö sung va möt sö àùc trûng cua tai liïu vï ngön ngû, vï tñnh cêp nhêt cua tai liïu, sö lûúng tai liïu trung bònh cho möi sinh viïn va cac chuyïn nganh àao tao múi nhû: cöng nghï thöng tin, tai chñnh kï toan, quan trõ kinh doanh - du lõch va quöc tï hoc… THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2015 Nghiïn cûu - Trao àöi Hònh 3: Nguön tai liïu theo kho lûu trû - Nguön tai liïu theo kho lûu trû Qua thöng kï trong phên mïm Libol thï hiïn qua Hònh 3 cho thêy, tai liïu têp trung vao kho tiïng Anh va tiïng Viït la chu yïu. Ngoai ra co kho tai liïu nghiïn cûu khoa hoc, kho giao trònh va tiïng Han Quöc cung co sö lûúng tai liïu tûúng àöi lún trong töng sö tai liïu cua Thû viïn. Bang 1: Thanh phên tai liïu theo nguön bö sung Theo nguön bö sung Nöp lûu chiïu Mua theo HÀ + Mua le Sûu têm + Qua tùng + Tiïp quan + Àong gop + Trao àöi + Khac Sao chup Töng sö Sö àêu tïn tai liïu 602 1.645 18.829 282 21.358 Tó lï Sö Tó lï (%) ban (%) 2,82 1.370 3,88 7,70 5.414 15,35 88,16 28.211 79,99 1,32 274 0,78 100,00 35.269 100,00 - Thanh phên tai liïu theo nguön bö sung Bïn canh thanh phên tai liïu theo kho lûu trû chûa àûúc àöng àïu, sû khöng cên àöi con thï hiïn qua nguön bö sung tai liïu. Tñnh theo sö àêu tïn tai liïu thò tai liïu co nguön bö sung la qua tùng, sûu têm, trao àöi, àong gop va tiïp quan chiïm hún 88%. Chó co gên 8% tai liïu thûc hiïn qua nguön bö sung mua ban theo húp àöng va mua le va gên 3% tai liïu bö sung qua nguön lûu chiïu. Nguön lûu chiïu chu yïu göm cac tai liïu la giao trònh, cöng trònh nghiïn cûu khoa hoc, luên an, luên vùn THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2015 va khoa luên töt nghiïp. - Tñnh cêp nhêt cua nguön tai liïu Nguön tai liïu cua Thû viïn co tñnh cêp nhêt chûa cao, sö tai liïu xuêt ban trûúc nùm 2000 chiïm hún 42%, va sö lûúng tai liïu xuêt ban tû nùm 2000 túi 2005 la gên 34%. Töng sö lûúng tai liïu xuêt ban trong hai giai àoan nay chiïm hún 70%. Sö lûúng tai liïu tû nùm 2006-2010 chiïm hún 16% va sö lûúng tai liïu àûúc bö sung gên àêy chó chiïm gên 8% (Bang 2). 31 Nghiïn cûu - Trao àöi Bang 2: Tñnh cêp nhêt cua tai liïu Nùm xuêt ban Trûúc 2000 2000-2005 2006-2010 2011 - 2014 Töng sö ban tai liïu Sö lûúng tai liïu Ty lï % 14.964 42,42 11.827 33,53 5.719 16,21 2.759 7,82 35.269 100,00 Trong àiïu kiïn khoa hoc va cöng nghï phat triïn nhû hiïn nay, tñnh cêp nhêt cua thöng tin, tai liïu cên àûúc chu trong àï àap ûng nhu cêu cua ngûúi dung tin, nhêt la cac chuyïn nganh: Cöng nghï thöng tin, tai chñnh ngên hang va quan trõ kinh doanh. 4. Möt sö àï xuêt cho viïc xêy dûng chñnh sach bö sung tai liïu truyïn thöng ú TVÀHHN Tû cac cùn cû khoa hoc àa nghiïn cûu va thûc tï cac yïu tö anh hûúng túi viïc xêy dûng chñnh sach bö sung nguön tai liïu truyïn thöng nhû: thûc trang cöng tac bö sung, ngûúi dung tin, mûc àö sû dung va thûc trang nguön tai liïu hiïn co cua Thû viïn, tac gia àï xuêt viïc xêy dûng möt chñnh sach bö sung tai liïu truyïn thöng cho TVÀHHN vúi möt sö nöi dung sau: 4.1. Xêy dûng cac nguyïn tùc lûa chon tai liïu Viïc bö sung tai liïu cho Thû viïn cên dûa trïn cac nguyïn tùc sau: - Dûa vao chuyïn nganh àao tao xac àõnh diïn bö sung cua Thû viïn, àûúc thï hiïn qua Bang 3: Bang 3: Cac chuyïn nganh àao tao chñnh quy cua Trûúng ÀHHN STT Cac nganh àao tao àai hoc 1 Cöng nghï thöng tin (day bùng tiïng Anh) 2 Quan trõ kinh doanh (day bùng tiïng Anh) 3 Kï toan (day bùng tiïng Anh) 4 Tai chñnh - Ngên hang (day bùng tiïng Anh) 5 Quöc tï hoc (day bùng tiïng Anh) 6 Quan trõ dõch vu du lõch va lû hanh (day bùng tiïng Anh) 7 Ngön ngû Anh 8 Ngön ngû Nga 9 Ngön ngû Phap 10 Ngön ngû Trung Quöc 11 Ngön ngû Àûc 12 Ngön ngû Nhêt 13 Ngön ngû Han Quöc 14 Ngön ngû Têy Ban Nha 15 Ngön ngû Italia 16 Ngön ngû Bö Àao Nha 32 THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 1/2015 ... - tailieumienphi.vn