Xem mẫu
- ViÖn Th«ng tin khoa häc x· héi 40 n¨m. §«i ®iÒu nhí l¹i vµ suy ngÉm L¹i V¨n Toµn(*) I. Nh÷ng quyÕt ®Þnh lÞch sö ph¶n ¸nh xu thÕ thêi ®¹i víi c«ng t¸c khoa häc x· héi”. §©y lµ Tr−íc sù ph¸t triÓn cã tÝnh b−íc v¨n b¶n ph¸p quy ®Çu tiªn cña Nhµ ngoÆt cña t×nh h×nh ®Êt n−íc do t¸c n−íc ViÖt Nam vÒ th«ng tin KHXH, ®éng trùc tiÕp cña c¸c sù kiÖn lÞch sö ®¸nh dÊu b−íc chuyÓn biÕn lín cña “ChiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ trªn kh«ng nhËn thøc vÒ sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c n¨m 1972” m−êi hai ngµy ®ªm ë Hµ Néi th«ng tin khoa häc, ®ång thêi còng cho vµ “HiÖp ®Þnh vÒ chÊm døt chiÕn tranh, thÊy sù quan t©m, tin cËy vµ ®ßi hái cña lËp l¹i hßa b×nh ë ViÖt Nam” ®−îc ký nh©n d©n vµ l·nh ®¹o ®Êt n−íc ®èi víi kÕt ngµy 27 th¸ng Giªng n¨m 1973 t¹i c¬ quan th«ng tin KHXH trong c«ng Paris, ngµy 06/3/1973 Chñ nhiÖm ñy cuéc ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ ®Êt n−íc sau ban KHXH ViÖt Nam víi tÇm nh×n chiÕn tranh. (*) chiÕn l−îc ®· ký quyÕt ®Þnh thµnh lËp §iÓm qua ®«i nÐt nh− vËy vÒ bèi Ban Th«ng tin KHXH trùc thuéc ñy c¶nh ra ®êi cña ViÖn lµ ®Ó hiÓu râ thªm ban. Ch¸nh V¨n phßng, Tæng Th− ký vÒ nguyªn nh©n hèi thóc viÖc thµnh lËp Héi ®ång khoa häc cña ñy ban, ®ång chÝ ViÖn, vÒ lý do tån t¹i cña ViÖn víi t− Vâ Hång C−¬ng - ®−îc bæ nhiÖm lµm c¸ch lµ c¬ quan th«ng tin KHXH trong Tr−ëng ban, ®ång chÝ Hoµng VÜ Nam - ®êi sèng khoa häc vµ chÝnh trÞ cña c¶ lµm Phã Tr−ëng ban. n−íc mµ l·nh ®¹o ñy ban KHXH ViÖt Mét tuÇn lÔ sau sù kiÖn lÞch sö Nam vµ Nhµ n−íc ta ®· nh×n xa thÊy 30/4/1975, Thñ t−íng Ph¹m V¨n §ång tr−íc: §Êt n−íc sau chiÕn tranh cÇn rÊt thay mÆt Héi ®ång ChÝnh phñ ®· ký nhiÒu th«ng tin khoa häc vÒ thÕ giíi vµ QuyÕt ®Þnh sè 93/CP ngµy 08/5/1975 vÒ còng rÊt cÇn cã nhiÒu th«ng tin vÒ ®Êt viÖc thµnh lËp ViÖn Th«ng tin KHXH n−íc göi ra thÕ giíi, ®Õn víi b¹n bÌ, c¸c trùc thuéc ñy ban, trªn c¬ së thèng n−íc! nhÊt Th− viÖn KHXH vµ Ban Th«ng tin L−u ý ®Õn thêi ®iÓm lÞch sö ViÖn ra KHXH. QuyÕt ®Þnh ghi râ: “ViÖn cã chøc ®êi cßn lµ ®Ó gîi nhí vµ h×nh dung cô n¨ng nghiªn cøu, th«ng b¸o, cung cÊp thÓ nh÷ng khã kh¨n mµ l·nh ®¹o vµ líp tin tøc vµ t− liÖu vÒ khoa häc x· héi cho c¸c c¬ quan cña §¶ng, Nhµ n−íc vµ c¸c (*) GS.TS., Nguyªn ViÖn tr−ëng ViÖn Th«ng tin tæ chøc quÇn chóng cã tr¸ch nhiÖm ®èi KHXH.
- ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi 40 n¨m… 27 c¸n bé ®Çu tiªn cña ViÖn ®· v−ît qua. ph¶i tr¶i qua phÇn lín thêi gian tr¹ng Ngoµi nh÷ng khã kh¨n cña thêi “bao th¸i céng sinh gi÷a th− viÖn vµ th«ng cÊp” mµ nh©n d©n c¶ n−íc ®Òu ph¶i tin”; sù thèng nhÊt “b»ng mét quyÕt g¸nh chÞu sau chiÕn tranh, hä cßn ph¶i ®Þnh chØ míi cã nghÜa lµ thèng nhÊt vÒ ®èi mÆt víi nh÷ng khã kh¨n cña viÖc mÆt tæ chøc”; “giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ thùc hiÖn lÇn ®Çu tiªn ë n−íc ta m« tr×nh ®ã kh«ng thÓ tr¸nh khái lµ thêi kú h×nh thèng nhÊt th− viÖn víi th«ng tin, céng sinh, thêi kú sèng trong sù liªn hÖ vµ ®Æc biÖt lµ khã kh¨n ph¶i chiÕm lÜnh chÆt chÏ víi nhau mét c¸ch c©n ®èi vµ mét lÜnh vùc khoa häc cßn míi mÎ lµ c¶ hai bªn ®Òu nghÜ ®Õn m×nh h¬n ®Õn th«ng tin häc. ng−êi” (Hoµng VÜ Nam, 1985, tr.3). Thèng nhÊt hai tæ chøc ®−îc ho¹t Vµ cßn mét khã kh¨n kh¸c n÷a ®Æc ®éng theo c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ tr−ng cho líp ng−êi më ®−êng vµ còng môc tiªu kh¸c nhau lµ kh«ng ®¬n gi¶n. kh«ng thÓ gi¶i quyÕt trong ngµy mét CÇn ph¶i cã thêi gian; cã biÕt bao viÖc ngµy hai. Nh− ®· nh¾c ®Õn ë trªn, ®ã lµ ph¶i lµm vµ lµm theo c¸ch míi, nhiÒu viÖc chiÕm lÜnh lÜnh vùc th«ng tin häc viÖc ph¶i lµm míi tõ ®Çu; ph¶i chØnh vèn cßn míi mÎ ®èi víi n−íc ta 40 n¨m ®èn, s¾p xÕp, tæ chøc l¹i tÊt c¶ tõ chøc vÒ tr−íc. V−ît qua khã kh¨n nµy kh«ng n¨ng, nhiÖm vô, môc tiªu ®Õn ph−¬ng thÓ chØ b»ng “ý chÝ”, “nhiÖt t×nh c¸ch thøc ho¹t ®éng vµ h×nh thøc phôc vô... m¹ng”, mµ cÇn ph¶i cã c¶ tri thøc. Kh«ng sao cho phï hîp víi chøc n¨ng, nhiÖm cã c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i häc, võa häc võa vô... míi cña mét c¬ quan th«ng tin lµm - häc ®Ó lµm, võa lµm võa häc - lµm KHXH. Vèn t− liÖu vÒ KHXH, ch¼ng ngay trong khi ®ang häc, häc ®Õn ®©u lµm h¹n, ph¶i ®−îc x©y dùng theo yªu cÇu ®Õn ®ã. Qu¶ thùc lµ gian khæ nh−ng ®ã lµ thùc hiÖn chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña c¸ch mµ líp ng−êi më ®−êng cña ViÖn ®· th«ng tin nh»m t¹o ra c¸c dßng tin cã thùc hiÖn thµnh c«ng, ch¼ng nh÷ng ®· gi¸ trÞ khoa häc cao, hÖ thèng vµ cã c¬ chøng minh vµ chøng minh cã søc thuyÕt cÊu hîp lý, ®¸p øng tróng yªu cÇu vµ phôc cho m« h×nh tæ chøc th«ng tin - th− ®óng nhu cÇu th«ng tin cña ng−êi dïng viÖn ®· lùa chän, mµ cßn kh¼ng ®Þnh ®−îc tin lµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh ®−êng lèi, lý do tån t¹i cña ViÖn víi t− c¸ch mét c¬ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc, c¸c quan th«ng tin KHXH. c¬ së nghiªn cøu KHXH. Vèn t− liÖu II. Líp ng−êi ®i tr−íc g¸nh v¸c nhiÖm vô lÞch sö s¸ch b¸o vÒ KHXH khi ®ã sÏ trë nªn “sèng ®éng” h¬n, ®−îc khai th¸c cã hiÖu Thùc lµ kh«ng ph¶i (®¹o), nÕu qu¶ h¬n, gãp phÇn ®¸p øng kÞp thêi vµ kh«ng dµnh Ýt dßng ®Ó nãi vÒ líp ng−êi ®Çy ®ñ h¬n nhu cÇu cña ng−êi dïng tin. më ®−êng ®i tr−íc cña ViÖn ®· ph¶i “võa Nh−ng cÇn ph¶i cã sù chØ ®¹o thèng häc võa lµm”, “võa lµm võa häc”, “võa nhÊt vÒ mÆt khoa häc. §Ò cËp ®Õn khã lµm võa x©y” nh− thÕ nµo. Kh«ng chØ v× kh¨n gÆp ph¶i khi thùc hiÖn m« h×nh b−íc ®i ban ®Çu ®óng ®¾n cña hä t¹o tiÒn thèng nhÊt th− viÖn vµ th«ng tin, ViÖn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña ViÖn trong tr−ëng Hoµng VÜ Nam trong b¸o c¸o nh÷ng thËp niªn tiÕp theo, mµ cßn v× tõ tæng kÕt m−êi n¨m tr−ëng thµnh cña hä cã thÓ rót ra ®−îc nh÷ng bµi häc cÇn ViÖn (1975-1985) viÕt: “Chóng ta ®· thiÕt cho ®éi ngò c¸n bé cña ViÖn trong
- 28 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2015 hoµn c¶nh míi cã nhiÒu thuËn lîi nh−ng phó, trªn nhiÒu c−¬ng vÞ c«ng t¸c kh¸c khã kh¨n còng kh«ng ph¶i Ýt. nhau, tõ chÝnh trÞ, qu©n sù ®Õn v¨n hãa Mét c¸ch kh¸i qu¸t, ë líp ng−êi nµy vµ khoa häc... ë ViÖn Th«ng tin KHXH, ®· héi tô ®−îc nh÷ng tè chÊt nh−: ViÖn tr−ëng Vâ Hång C−¬ng lµ mét thµnh c«ng ®iÓn h×nh vÒ ph¸t huy kinh a/ Giái vÒ l·nh ®¹o qu¶n lý, vÒ nghiÖm ho¹t ®éng thùc tiÔn trong tæ nghiªn cøu khoa häc, vÒ nghiÖp vô chøc vµ qu¶n lý ho¹t ®éng th«ng tin th«ng tin - th− viÖn; KHXH. Nh÷ng s¶n phÈm th«ng tin chñ b/ Sè ®«ng sö dông thµnh th¹o yÕu cña ViÖn ®· ®−îc xuÊt b¶n ngay tõ ngo¹i ng÷ (Anh, Ph¸p, Nga, Trung, nh÷ng n¨m cuèi thËp niªn 70 cña thÕ kû §øc...), nhiÒu ng−êi sö dông ®−îc hai, XX chÝnh lµ d−íi thêi ViÖn tr−ëng Vâ ba ngo¹i ng÷, cã ng−êi sö dông ®−îc c¶ Hång C−¬ng n¨ng ®éng vµ quyÕt ®o¸n. v¨n tù H¸n - N«m vµ tiÕng Trung Quèc cæ; LÇn l¹i ho¹t ®éng cña ViÖn khi b¾t c/ Vµ ®Æc biÖt, cã bÒ dµy ho¹t ®éng tay vµo qu¸ tr×nh chuÈn bÞ tæng kÕt 20 thùc tiÔn c¶ chÝnh trÞ, qu©n sù, nghiªn n¨m thµnh lËp ViÖn, t«i cã ®iÒu kiÖn cøu khoa häc vµ c«ng t¸c x· héi.… biÕt nhiÒu vµ hiÓu râ h¬n vÒ vai trß “®øng mòi chÞu sµo” cña ViÖn tr−ëng Vâ Nh÷ng tè chÊt c¬ b¶n nµy - nÕu cã thÓ nãi nh− vËy - bæ sung cho nhau, Hång C−¬ng trong buæi ®Çu thµnh lËp ViÖn, vÒ ®ßi hái cao cña «ng ®èi víi c¸n kh«ng nh÷ng ®· hun ®óc ë hä ý chÝ, nhiÖt t×nh c«ng t¸c, tinh thÇn kh¾c phôc bé, vÒ lßng tin cña «ng ®èi víi c¸n bé cÊp khã kh¨n, mµ cßn lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt d−íi khi «ng giao viÖc ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho c¸n bé hoµn thµnh gióp hä tiÕp cËn víi nguån t− liÖu nhiÖm vô ®−îc giao. ¤ng lµ “mét thñ KHXH phong phó cña thÕ giíi, vµ ®iÒu quan träng, ®−a l¹i cho hä tÝnh nh¹y tr−ëng nghiªm kh¾c nh−ng giµu lßng bÐn vµ kh¶ n¨ng b¸m s¸t thùc tiÔn nh©n ¸i”, nh− anh chÞ em vÉn th−êng chÝnh trÞ vµ ®êi sèng kinh tÕ - x· héi, nh¾c l¹i. thùc tiÔn nghiªn cøu khoa häc, ®ñ søc Anh NguyÔn Hoµi nhiÒu n¨m lµ th− ph¸t hiÖn ra tõ ®ã nh÷ng ®iÓm míi, ký Héi ®ång khoa häc cña ViÖn vµ lµ nh÷ng vÊn ®Ò cÊp thiÕt, bøc xóc - ®ã lµ Chñ tÞch C«ng ®oµn ViÖn KHXH ViÖt nh÷ng vÊn ®Ò lín mµ thùc tiÔn ®Êt n−íc Nam nhiÖm kú 1991-1993; Tr−ëng ®Æt ra còng nh− nh÷ng thµnh tùu míi phßng Nghiªm V¨n Th¸i tõng lµ th− ký trong KHXH cña thêi ®¹i - cÇn ®−îc toµ so¹n T¹p chÝ Th«ng tin KHXH còng th«ng tin vµ th«ng tin kÞp thêi, gãp lµ Chñ tÞch C«ng ®oµn Trung t©m phÇn cung cÊp nh÷ng th«ng tin khoa KHXH&NV Quèc gia khãa 1993-1995; häc cho c¸c c¬ quan cña §¶ng, Nhµ Phã ViÖn tr−ëng PGS. Ph¹m Khiªm Ých n−íc, vµ giíi nghiªn cøu KHXH n−íc tõ 1968 ®· tham gia ñy ban Trung −¬ng nhµ. §©y lµ ®iÒu cÇn nhÊn m¹nh, kh«ng MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam - lµ ñy viªn chØ vµo buæi ®Çu thµnh lËp ViÖn. Héi ®ång t− vÊn vÒ Khoa häc vµ Gi¸o Tr−íc khi lµ Tr−ëng ban råi ViÖn dôc cña ñy ban Trung −¬ng MÆt trËn tr−ëng ViÖn Th«ng tin KHXH, ®ång chÝ Tæ quèc ViÖt Nam; Phã ViÖn tr−ëng Vâ Hång C−¬ng ®· tr¶i qua h¬n 30 n¨m PGS.TS. V−¬ng V¨n Toµn lµ Phã Chñ ho¹t ®éng thùc tiÔn s«i ®éng kh¸ phong tÞch Héi h÷u nghÞ ViÖt - Ph¸p nh÷ng
- ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi 40 n¨m… 29 n¨m 1999-2009. Trong sè nh÷ng ng−êi b¶n ®©y lµ nh÷ng lo¹i h×nh th«ng tin thuéc líp c¸n bé ®i tiªn phong më ®−êng chñ yÕu cña ViÖn, ph¶n ¸nh tõ gãc ®é buæi ®Çu thµnh lËp hoÆc võa thµnh lËp c¸c KHXH, b»ng ph−¬ng ph¸p tæng hîp ViÖn, cßn ph¶i kÓ ®Õn c¸c tr−ëng phßng vµ liªn ngµnh, c¸c chñ tr−¬ng, ®−êng PGS. Lª Xu©n VÜnh (tøc Lª S¬n), lèi, quan ®iÓm, ph−¬ng h−íng, ph−¬ng NguyÔn Nh− DiÖm vµ NguyÔn ChÝ T×nh. ch©m vµ ph−¬ng ph¸p c«ng t¸c... cña C¸c anh ®¹t tíi tr×nh ®é ViÖt hãa ®iªu §¶ng vµ Nhµ n−íc, ®ång thêi th«ng tin luyÖn khi dÞch hay l−îc thuËt c¸c tµi vÒ bèn c¸i míi cña c¸c KHXH. liÖu tiÕng n−íc ngoµi, ®Õn møc khi ®äc Tuy cßn cã mét sè ý kiÕn kh¸c nhau c¸c b¶n dÞch (hay l−îc thuËt) mµ c¸c xung quanh tiªu ®Ò mét vµi lo¹i h×nh anh thùc hiÖn, ng−êi ®äc cã c¶m nhËn s¶n phÈm th«ng tin trong hÖ thèng s¶n nh− ®äc c¸c tµi liÖu tiÕng ViÖt mµ c¸c phÈm th«ng tin cña ViÖn, thËm chÝ cßn anh lµ t¸c gi¶. cã c¶ nh÷ng hoµi nghi vÒ tÝnh khoa häc Vµ cßn nhiÒu “bé ®éi Cô Hå”, nhiÒu cña c¸c s¶n phÈm th«ng tin KHXH cña ng−êi ho¹t ®éng trong thùc tiÔn v¨n ViÖn, nh−ng kh«ng thÓ phñ nhËn r»ng nghÖ, b¸o chÝ n÷a,v.v... hÖ thèng c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô th«ng C¸c b¸c, c¸c anh cïng víi nhiÒu anh tin khoa häc cña ViÖn b¾t ®Çu ®−îc x©y chÞ kh¸c cã mÆt ngay tõ nh÷ng ngµy dùng tõ thêi kú ®Çu thµnh lËp ViÖn ®· ®Çu thµnh lËp ViÖn chÝnh lµ nh÷ng ®¸p øng mét phÇn ®¸ng kÓ nhu cÇu cña ng−êi ®øng mòi chÞu sµo, v−ît qua biÕt ng−êi dïng tin n−íc ta. NhiÒu s¶n phÈm bao khã kh¨n, thö th¸ch ®Æt nÒn mãng th«ng tin cã gi¸ trÞ khoa häc ®−îc ng−êi x©y dùng ViÖn theo m« h×nh thèng nhÊt dïng tin ®¸nh gi¸ cao do ®−a l¹i cho hä th«ng tin vµ th− viÖn lÇn ®Çu tiªn ®−îc nh÷ng c¸i míi, gióp hä cËp nhËt nhiÒu thùc hiÖn ë n−íc ta, chøng minh cho sù tri thøc míi, gãp phÇn h×nh thµnh ë hä tån t¹i cÇn thiÕt cña ViÖn trong ®êi sèng nh÷ng nhËn thøc míi, nh÷ng quan khoa häc vµ chÝnh trÞ cña ®Êt n−íc. niÖm míi, c¸ch tiÕp cËn míi vµ cã t¸c Còng nhê vËy kh«ng bao l©u sau ®éng ®Þnh h−íng kh«ng chØ ®èi víi ho¹t ngµy thµnh lËp ViÖn, ngoµi lo¹i h×nh ®éng nghiªn cøu mµ cßn c¶ ho¹t ®éng th«ng tin th− môc (tËp ®Çu tiªn mang thùc tiÔn cña hä. tªn Th«ng b¸o s¸ch míi, th¸ng 12/1975), d−íi sù l·nh ®¹o quyÕt liÖt chñ biªn; tiÕp ®Õn lµ tËp san Th«ng tin chuyªn cña ViÖn tr−ëng Vâ Hång C−¬ng, ViÖn ngµnh KHXH - phÇn X· héi häc, do anh TrÇn ®· xuÊt b¶n tËp san Th«ng tin KHXH Thanh Lª chñ biªn; tËp san Th«ng tin chuyªn ngµnh KHXH - phÇn Kinh tÕ häc, do anh NguyÔn vµ sau ®ã lµ T¹p chÝ Th«ng tin KHXH. TÊn Hße chñ biªn; tËp san Th«ng tin chuyªn ngµnh Còng trong nh÷ng n¨m 1977–1978, trªn KHXH - phÇn LuËt häc, do chÞ NguyÔn ThÞ DiÖu c¬ së ®Þnh h×nh c¸c h×nh thøc xö lý C¬ chñ biªn; tËp san Th«ng tin chuyªn ngµnh th«ng tin (chó gi¶i, l−îc thuËt, dÞch KHXH - phÇn V¨n häc, do PGS. Lª Xu©n VÜnh chñ biªn; tËp san Th«ng tin chuyªn ngµnh KHXH - thuËt, tæng thuËt) vµ tæ chøc x©y dùng phÇn Ng«n ng÷ häc, do TS. NguyÔn Quang chñ vèn tin, ViÖn cßn xuÊt b¶n c¸c tËp san biªn; tËp san Th«ng tin chuyªn ngµnh KHXH - Th«ng tin chuyªn ngµnh KHXH(*). VÒ c¬ phÇn c¸c khoa häc LÞch sö, do anh Nghiªm V¨n Th¸i chñ biªn; tËp san Th«ng tin chuyªn ngµnh KHXH - phÇn Chñ nghÜa x· héi khoa häc, do (*) Më ®Çu lµ tËp san Th«ng tin chuyªn ngµnh NguyÔn Tr×nh chñ biªn. TÝnh ®Õn n¨m 1983 mçi KHXH - phÇn TriÕt häc, do PGS. Ph¹m Khiªm Ých tËp san chuyªn ngµnh kÓ trªn xuÊt b¶n ®−îc 4 sè.
- 30 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2015 Nh×n l¹i 40 n¨m qua cã thÓ thÊy, c¶ lµ mét thµnh tùu cña chóng ta vÒ viÖc mét tËp thÓ c¸c líp c¸n bé cña ViÖn ®· phôc vô kÞp thêi nh÷ng nhu cÇu thêi sù. phÊn ®Êu kh«ng mÖt mái, dµnh søc lùc C¸c ®ång chÝ ®· thùc hiÖn chØ thÞ vµ trÝ tuÖ cña m×nh cho sù nghiÖp th«ng cña c¸c ®ång chÝ l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ tin khoa häc míi mÎ ®Ó ®i tõ kh«ng ®Õn n−íc ta khi ®Õn th¨m ñy ban KHXH cã, tr−ëng thµnh lªn cïng n¨m th¸ng, ViÖt Nam: “Lý do tån t¹i cña ñy ban v−¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh vai trß, vÞ trÝ cña (mµ ViÖn Th«ng tin KHXH lµ mét bé m×nh trong ®êi sèng khoa häc vµ chÝnh phËn) lµ ph¶i øng ®¸p, ph¶i tr¶ lêi ®−îc trÞ cña ®Êt n−íc. Ngµy nay ViÖn Th«ng nh÷ng c©u hái do c¸ch m¹ng n−íc ta ®Ò tin KHXH trë thµnh ®iÓm ®Õn cña nhiÒu ra”. ChÝnh v× vËy mµ §¶ng vµ Nhµ n−íc nhµ khoa häc, nhµ ho¹t ®éng thùc tiÔn ta rÊt quan t©m ®Õn th«ng tin KHXH. kh«ng chØ do tÝnh hÊp dÉn cña nguån lùc §©y lµ mét tiÕn bé, mét thµnh tùu vµ cã KHXH phong phó vÒ c¸c lo¹i h×nh t− thÓ nãi lµ mét th¾ng lîi lín cña c¸c ®ång liÖu cã gi¸ trÞ khoa häc, mµ cßn nhê vµo chÝ, cña tÊt c¶ chóng ta” (NguyÔn mét hÖ thèng c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô Kh¸nh Toµn, 1980, tr.5). th«ng tin KHXH ngµy cµng ®a d¹ng, gãp Qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc n¨ng, phÇn n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¹o cña c¸c nhiÖm vô ®−îc giao còng lµ qu¸ tr×nh nhµ qu¶n lý vµ giíi nghiªn cøu khoa häc. ViÖn chøng minh lý do tån t¹i cña m×nh. Thµnh c«ng nµy cã c«ng søc ®ãng gãp to Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng - tù kh¼ng lín cña líp ng−êi ®i tr−íc. ®Þnh, ViÖn ®· ph¶i xö lý vµ gi¶i quyÕt Ph¸t biÓu t¹i Héi nghÞ tæng kÕt c«ng nhiÒu mèi quan hÖ vÒ th«ng tin, trong t¸c n¨m 1979 cña ViÖn, Chñ nhiÖm ñy ®ã næi lªn mèi quan hÖ gi÷a th«ng tin ban KHXH ViÖt Nam GS.VS. NguyÔn phôc vô l·nh ®¹o vµ th«ng tin phôc vô Kh¸nh Toµn ®· kh¼ng ®Þnh víi c¸n bé giíi nghiªn cøu khoa häc, gi÷a th«ng tin l·nh ®¹o vµ tËp thÓ c«ng nh©n viªn chøc mòi nhän, phôc vô c¸c nhiÖm vô thêi sù cña ViÖn: cÊp thiÕt vµ th«ng tin phôc vô nghiªn cøu (lý luËn khoa häc) c¬ b¶n, gi÷a “Ngoµi bèn c¸i míi - thµnh tùu míi, th«ng tin håi cè vµ th«ng tin hiÖn ®¹i. luËn ®iÓm míi, ph−¬ng h−íng míi vµ III. §«i ®iÒu suy ngÉm ph−¬ng ph¸p míi cña c¸c ngµnh khoa häc x· héi - c¸c ®ång chÝ ®· rÊt coi träng §èi víi lÞch sö d©n téc vµ lÞch sö nÒn th«ng tin cã ®Þnh h−íng, trùc tiÕp phôc khoa häc n−íc nhµ, lÞch sö 40 n¨m x©y vô sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi dùng vµ ph¸t triÓn cña ViÖn Th«ng tin vµ b¶o vÖ Tæ quèc x· héi chñ nghÜa cña KHXH ch−a ph¶i lµ dµi, thùc tiÔn ho¹t chóng ta. C¸c ®ång chÝ ®· kÞp thêi ®éng 40 n¨m cña ViÖn ch−a thùc lín, nghiªn cøu vµ th«ng tin vÒ viÖc phª nh−ng còng ®ñ ®Ó suy ngÉm, trao ®æi vÒ ph¸n chñ nghÜa Mao sau Mao. VÒ mÆt mét sè vÊn ®Ò. nµy, kh«ng nh÷ng c¸c ®ång chÝ ®· phôc 1. Lµ mét c¬ quan th«ng tin KHXH, vô cho c¸c viÖn nghiªn cøu trong ñy ViÖn lu«n lu«n coi träng viÖc thùc hiÖn ban mµ cßn phôc vô kÞp thêi cho c¸c c¬ chøc n¨ng chñ yÕu cña m×nh lµ cung cÊp quan cña §¶ng, Nhµ n−íc, Qu©n ®éi vµ th«ng tin håi cè vµ th«ng tin vÒ nh÷ng c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n ë trung −¬ng vµ thµnh tùu míi vµ nh÷ng vÊn ®Ò míi cña c¸c ®Þa ph−¬ng trong c¶ n−íc (...). §©y c¸c KHXH trong vµ ngoµi n−íc, ph¸c
- ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi 40 n¨m… 31 häa mét c¸i nh×n toµn c¶nh vÒ KHXH t×m tßi, b¸m s¸t thùc tÕ, nghiªn cøu vµ trong sù ph¸t triÓn lÞch sö vµ trong mçi tæng kÕt thùc tiÔn theo yªu cÇu cña c¸ch thêi kú ph¸t triÓn, t¹o c¬ së cho t− duy tiÕp cËn “nh×n th¼ng vµo sù thËt, nãi râ s¸ng t¹o cña c¸c nhµ khoa häc, gãp sù thËt”. ChØ cã b¸m s¸t thùc tiÔn theo phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng nghiªn cøu, c¸ch nh− vËy míi cã thÓ rót ra ®−îc kÕt ph¸t triÓn KHXH n−íc nhµ. Trong luËn ®ñ tin cËy lµm c¨n cø cho viÖc nhiÒu thËp niªn qua, ViÖn ®· lu«n coi ho¹ch ®Þnh vµ chØ ®¹o thùc hiÖn thµnh träng vµ lµm tèt chøc n¨ng nµy mµ b»ng c«ng ®−êng lèi ®æi míi. C«ng cuéc ®æi chøng næi bËt lµ hÖ thèng c¸c s¶n phÈm míi trong suèt 30 n¨m qua ®¹t ®−îc th«ng tin cña ViÖn d−íi nh÷ng tiªu ®Ò nh÷ng thµnh qu¶ to lín mµ giê ®©y lµ Th«ng tin chuyªn ngµnh, S−u tËp §¶ng ta vµ nh©n d©n ta ®ang tæng kÕt chuyªn ®Ò hay C¸i míi trong KHXH, vµ ch−a h¼n ®· thÊy hÕt ngay ®−îc gi¸ Niªn gi¸m th«ng tin KHXH,v.v... trÞ to lín cña ®−êng lèi ®æi míi mµ §¶ng NÐt næi bËt cña ViÖn trong thêi gian ta lµ ng−êi khëi x−íng vµ trùc tiÕp chØ ®¹o thùc hiÖn, lµ t¹o nªn søc bËt cña c¶ qua lµ lu«n tËp trung lµm tèt chøc n¨ng d©n téc, kh«ng chØ trong lÜnh vùc ®æi th«ng tin phôc vô l·nh ®¹o, th«ng tin mòi nhän phôc vô nh÷ng nhu cÇu thêi míi t− duy kinh tÕ mµ cßn c¶ trong sù trong mèi quan hÖ hµi hßa víi th«ng nhiÒu lÜnh vùc kh¸c n÷a. tin phôc vô nghiªn cøu - th«ng tin vÒ c¸c Còng nh− bÊt kú mét ho¹t ®éng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n,… s¸ng t¹o nµo kh¸c, s¸ng t¹o ®−êng lèi Nh− chóng ta biÕt, §¶ng l·nh ®¹o ®ßi hái ®−îc cung cÊp nh÷ng th«ng tin b»ng ®−êng lèi, chñ tr−¬ng ®−îc thÓ chÕ kÞp thêi vµ chÝnh x¸c. §ã lµ nh÷ng luËn hãa thµnh ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch qu¶n cø khoa häc vµ nh÷ng th«ng tin - kÕt lý vµ ph¸t triÓn ®Êt n−íc. luËn rót ra tõ sù tæng kÕt thùc tiÔn ph¸t triÓn míi nhÊt cña ®êi sèng hiÖn thùc. Ho¹ch ®Þnh ®−êng lèi chiÕn l−îc, chñ tr−¬ng, c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn Trong x©y dùng vµ thùc hiÖn ®−êng kinh tÕ - x· héi lµ lÜnh vùc lao ®éng lèi chiÕn l−îc, th«ng tin KHXH gi÷ mét vai trß t−¬ng tù nh− ®èi víi ho¹t ®éng s¸ng t¹o, nghiªm tóc vµ cã tr¸ch nhiÖm rÊt cao, võa lµ khoa häc võa lµ nghÖ nghiªn cøu ph¸t triÓn khoa häc. thuËt tæng kÕt thùc tiÔn kÕt hîp víi Th«ng tin KHXH kh«ng ph¶i lµ tÊt nghiªn cøu lý luËn. §−êng lèi ®æi míi, c¶ nh−ng chiÕm mét tû träng kh«ng nhá ch¼ng h¹n, lµ kÕt tinh trÝ tuÖ cña §¶ng vµ quan träng trong c¸c kªnh cung cÊp vµ cña toµn thÓ nh©n d©n ta ®−îc thÓ th«ng tin chiÕn l−îc mang tÇm quèc hiÖn tËp trung t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn s¸ch, phôc vô sù h×nh thµnh vµ x©y quèc lÇn thø VI cña §¶ng, còng lµ sù dùng c¸c quan ®iÓm chØ ®¹o ®Þnh h−íng ph¶n ¸nh s©u s¾c t×nh h×nh ®Êt n−íc ph¸t triÓn, x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l−îc, l©m vµo khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi ph©n tÝch thùc tr¹ng t×nh h×nh ph¸t trÇm träng ë thêi kú sau chiÕn tranh; lµ triÓn kinh tÕ - x· héi, c¸c nguån lùc, thµnh qu¶ cña ®æi míi t− duy lý luËn - nhÊt lµ nguån lùc con ng−êi, lùa chän cña t− duy míi t«n träng quy luËt kh¸ch c¸c gi¶i ph¸p,v.v..., tøc lµ gãp phÇn “vµo quan, nhËn thøc vµ hµnh ®éng theo quy viÖc gi¶i ®¸p c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc luËt kh¸ch quan; còng lµ kÕt qu¶ cña sù tiÔn, dù b¸o c¸c xu thÕ ph¸t triÓn, cung
- 32 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2015 cÊp luËn cø khoa häc cho viÖc ho¹ch héi VIII (1996), §¶ng ta l¹i kh¼ng ®Þnh: ®Þnh ®−êng lèi chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch “tiÕp tôc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi” (§¶ng Céng thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ s¶n ViÖt Nam, 2001, tr.112). tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa” (§¶ng ViÖc thùc hiÖn thµnh c«ng ®−êng lèi Céng s¶n ViÖt Nam, 1996, tr.168). chiÕn l−îc ®ßi hái ho¹t ®éng tù gi¸c cña ®«ng ®¶o c¸c tÇng líp nh©n d©n, dùa VËy lµ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990, vÊn trªn mét sù nhËn biÕt vµ qu¸n triÖt ®Çy ®Ò kinh tÕ thÞ tr−êng, trªn thùc tÕ, ®· ®ñ c¸c môc tiªu vµ nhiÖm vô - néi dung ®−îc §¶ng ta chÝnh thøc ®Æt ra. §©y lµ c¬ b¶n cña ®−êng lèi, chiÕn l−îc ph¸t vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n, ®ång thêi còng lµ triÓn. Phôc vô ®−êng lèi, th«ng tin vÊn ®Ò mòi nhän cÇn thu thËp th«ng KHXH tuy kh«ng trùc tiÕp s¶n sinh ra tin, nh− mét nhiÖm vô cÊp b¸ch mang tri thøc míi - “luËn cø khoa häc” - tÝnh thêi sù ph¶i tËp trung nghiªn cøu, nh−ng, nh− ®· tr×nh bµy, l¹i gi÷ mét vai th«ng tin. trß rÊt quan träng trong sù h×nh thµnh Kh¸i niÖm “kinh tÕ thÞ tr−êng” tri thøc vµ nhÊt lµ trong khai th¸c, dÉn kh«ng míi vµ còng nh− bÊt kú mét kh¸i truyÒn, phæ biÕn, ®−a néi dung ®−êng niÖm, ph¹m trï kinh tÕ häc nµo kh¸c, lèi, chiÕn l−îc ph¸t triÓn vµo ®êi sèng lu«n vËn ®éng vµ n¶y sinh thªm nh÷ng x· héi - lµm râ nh÷ng môc tiªu vµ khÝa c¹nh míi, nh−ng l¹i lµ rÊt míi (vµ nhiÖm vô, nhÊt lµ nh÷ng nhiÖm vô thËm chÝ lóc ®Çu Ýt nhiÒu cßn “bÞ thµnh träng t©m ®−îc ®Ò ra trong ®−êng lèi, kiÕn”) ®èi víi nh÷ng n−íc nhiÒu n¨m ®· chiÕn l−îc ph¸t triÓn. ViÖc ho¹ch ®Þnh g¾n bã víi kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp ®−êng lèi chiÕn l−îc ®óng ®¾n cã ý trung hay võa míi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi sù nghiÖp x©y chuyÓn ®æi sang kinh tÕ thÞ tr−êng. dùng vµ b¶o vÖ, ph¸t triÓn ®Êt n−íc, NhËn thøc ®−îc tÇm quan träng c¶ nh−ng ch−a ph¶i lµ tÊt c¶. Tæ chøc lùc vÒ ph−¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn, xuÊt l−îng x· héi thµnh phong trµo thùc ph¸t tõ tr¸ch nhiÖm lµ c¬ quan th«ng tin tiÔn thùc hiÖn thµnh c«ng ®−êng lèi KHXH, ViÖn ®· tæ chøc nghiªn cøu, thu chiÕn l−îc trong cuéc sèng cã ý nghÜa thËp vµ xö lý th«ng tin nh»m lµm râ néi quyÕt ®Þnh kh«ng thua kÐm. Thùc hiÖn hµm khoa häc cña kh¸i niÖm nµy vµ nhiÖm vô phæ biÕn, ®−a ®−êng lèi chiÕn nhiÒu khÝa c¹nh lý luËn vµ thùc tiÔn liªn l−îc vµo ®êi sèng hiÖn thùc cã ý nghÜa quan. KÕt qu¶ lµ, ViÖn ®· kÞp thêi ®−a to lín nh− vËy, th«ng tin KHXH võa ra phôc vô mét lo¹t S−u tËp chuyªn ®Ò khai th¸c, võa gia nhËp vµo viÖc tæ vÒ kinh tÕ thÞ tr−êng, ®¸p øng kÞp thêi chøc c¸c dßng tin khoa häc phôc vô kÞp nhu cÇu nghiªn cøu cña c¸c ®èi t−îng thêi l·nh ®¹o. ng−êi dung tin gåm c¸c nhµ khoa häc vµ N¨m 1991, t¹i §¹i héi VII, §¶ng ta l·nh ®¹o n−íc ta trong nh÷ng n¨m lÇn ®Çu tiªn kh¼ng ®Þnh nÒn kinh tÕ 1990, nh−: Kinh tÕ thÞ tr−êng: Thùc chÊt n−íc ta lµ “nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu vµ triÓn väng (1992), Quan hÖ së h÷u thµnh phÇn theo ®Þnh h−íng x· héi chñ trong kinh tÕ thÞ tr−êng (1993), §¹o ®øc nghÜa vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã trong kinh tÕ thÞ tr−êng (1995), C¬ chÕ sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc”. Sau ®ã t¹i §¹i thÞ tr−êng vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi (1997),
- ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi 40 n¨m… 33 TÖ n¹n x· héi (trong kinh tÕ thÞ céng s¶n trong thÕ kû XX cña Z. tr−êng): C¨n nguyªn, biÓu hiÖn, ph−¬ng Brzezinski (1992) vµ cuèn §Õ chÕ tan vì: thøc kh¾c phôc (1997), Vai trß cña nhµ Cuéc næi dËy cña c¸c d©n téc ë Liªn X« n−íc trong kinh tÕ thÞ tr−êng (1998), cña H. C. d’ Encausse (1993). ThÞ tr−êng lao ®éng trong kinh tÕ thÞ Riªng cuèn ThÊt b¹i lín: Sù ra ®êi tr−êng (1999), N«ng th«n trong kinh tÕ vµ c¸i chÕt cña chñ nghÜa céng s¶n trong thÞ tr−êng (1999)... cïng víi hµng tr¨m thÕ kû XX cña Z. Brzezinski, theo gîi ý bµi viÕt - nghiªn cøu míi cña c¸c häc vµ t¹o ®iÒu kiÖn (kÓ c¶ mét phÇn kinh gi¶ n−íc ngoµi vµ c¸c nhµ nghiªn cøu phÝ) cña V¨n phßng Trung −¬ng, ViÖn trong n−íc vÒ c¸c khÝa c¹nh lý luËn, vÒ ®· cung cÊp - phôc vô theo chÕ ®é tr¸ch kinh nghiÖm thùc tiÔn ®· ®−îc c¸c n−íc nhiÖm vÒ sö dông tµi liÖu mËt cña ViÖn tæng kÕt mét c¸ch khoa häc vÒ chñ ®Ò thêi ®ã - göi ®Õn 146 ñy viªn trung lín nµy. −¬ng ®ang häp Héi nghÞ Trung −¬ng 4 §©y kh«ng h¼n lµ th«ng tin lý luËn Khãa VII (t¹i Hµ Néi, th¸ng 1/1993), c¬ b¶n, còng kh«ng thÓ kh¼ng ®Þnh ®©y sau ®ã göi thªm tíi Tæng BÝ th− §ç lµ th«ng tin mòi nhän - phôc vô nhu cÇu M−êi 10 b¶n (theo yªu cÇu vµ qua V¨n thêi sù hay nhiÖm vô cÊp thiÕt, mµ thùc phßng Tæng BÝ th−) vµ göi 5 b¶n ®Õn cè chÊt ®©y võa lµ th«ng tin nghiªn cøu lý vÊn NguyÔn V¨n Linh (theo ®Ò nghÞ cña luËn c¬ b¶n võa lµ th«ng tin mòi nhän. ®ång chÝ). TÊt c¶ 161 b¶n nµy ®Òu phôc vô miÔn phÝ vµ ®−îc ®¸nh sè sö dông do 2. Th«ng tin khoa häc phôc vô l·nh V¨n phßng Trung −¬ng chÞu tr¸ch ®¹o lµ nhiÖm vô, lµ tr¸ch nhiÖm vµ còng nhiÖm qu¶n lý. Víi cuèn s¸ch nµy, ViÖn lµ niÒm tù hµo, niÒm vui cña ®éi ngò cung cÊp thªm nh÷ng th«ng tin dù b¸o c¸n bé cña ViÖn trong suèt 40 n¨m qua. tõ c¸ch tiÕp cËn míi cña mét nhµ lý PhÊn khëi biÕt bao ®èi víi nh÷ng luËn ph−¬ng T©y, tõng lµ cè vÊn vÒ an ng−êi lµm c«ng t¸c th«ng tin khoa häc ninh cña Tæng thèng Mü, vÒ “c¸c nh©n khi thÊy thµnh qu¶ lao ®éng cña m×nh tè quy ®Þnh cuéc khñng ho¶ng vµ sôp ®æ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu tin cña c¸c c¬ m« h×nh chñ nghÜa x· héi kiÓu X«-viÕt”. quan l·nh ®¹o cña §¶ng, Nhµ n−íc c¸c TÝnh ®Õn n¨m 2001, ViÖn ®· kh¼ng cÊp, gãp phÇn cung cÊp nh÷ng luËn ®Þnh ®−îc vai trß cña m×nh trong hÖ ®iÓm, nh÷ng vÊn ®Ò míi mµ lý luËn vµ thèng th«ng tin khoa häc phôc vô l·nh t×nh h×nh thùc tiÔn ph¸t triÓn ®Æt ra. ®¹o. V× vËy, cuèi th¸ng 12/2001, ViÖn NhiÒu c¸n bé cña ViÖn ®Õn nay vÉn cßn ®−îc Th−êng trùc Ban BÝ th− Trung nhí, cuèi nh÷ng n¨m 1980 - ®Çu nh÷ng −¬ng §¶ng giao cho nhiÖm vô lµ mét n¨m 1990, m« h×nh XHCN bÞ sôp ®æ ë trong ba ®Çu mèi cña Trung t©m c¸c n−íc §«ng ¢u vµ Liªn bang X« ViÕt KHXH&NV Quèc gia cung cÊp c¸c bÞ tan vì. Cïng víi nh÷ng th«ng tin th«ng tin chiÕn l−îc phôc vô Ban BÝ th− tæng quan vÒ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù Trung −¬ng. biÕn lÞch sö khiÕn c¶ thÕ giíi (ph−¬ng §«ng còng nh− ph−¬ng T©y) bÊt ngê Phßng Th«ng tin chiÕn l−îc ®−îc nµy, ViÖn ®· tæ chøc dÞch vµ phæ biÕn thµnh lËp lóc ®Çu do ViÖn tr−ëng trùc theo chÕ ®é “tµi liÖu mËt” cuèn ThÊt b¹i tiÕp phô tr¸ch. Ngoµi mét sè c¸n bé c¬ lín: Sù ra ®êi vµ c¸i chÕt cña chñ nghÜa h÷u cña phßng, ViÖn ®· thùc hiÖn chÕ
- 34 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 4.2015 ®é céng t¸c viªn linh ho¹t vÒ nh÷ng vÊn th«ng tin ph¶i qu¸n triÖt yªu cÇu ®Ò liªn quan. Nhê vËy b¾t ®Çu tõ th¸ng nghiªn cøu, xö lý gÊp, cung cÊp kÞp thêi 2/2002 ViÖn ®· cã thÓ göi tíi Ban BÝ th− c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu. Th«ng tin ph¶i (qua V¨n phßng Trung −¬ng) nh÷ng ®i tr−íc mét b−íc. th«ng tin d−íi h×nh thøc c¸c tæng thuËt XÐt vÒ tÝnh môc ®Ých, th«ng tin còng ph©n tÝch, kÌm theo c¸c kiÕn nghÞ ®−îc nh− nghiªn cøu ®Òu nh»m t¹o ra nh÷ng rót ra tõ xö lý c¸c tµi liÖu ViÖn cã hay tri thøc míi. §iÓm kh¸c biÖt lµ ë chç, ®−îc V¨n phßng Trung −¬ng cung cÊp. ho¹t ®éng th«ng tin, nh− ®· tr×nh bµy, §ã lµ th«ng tin vÒ chiÕn l−îc cña c¸c kh«ng trùc tiÕp t¹o ra tri thøc míi, n−íc lín, vÒ ®èi s¸ch cña c¸c n−íc ®èi nh−ng qu¸ tr×nh nghiªn cøu - t¹o ra tri víi toµn cÇu hãa, vÒ an ninh quèc gia, vÒ thøc míi l¹i ph¶i dùa vµo th«ng tin, nh÷ng vÊn ®Ò vµ kinh nghiÖm phßng th«ng tin ®−îc hiÓu lµ ®iÒu kiÖn cÇn chèng tham nhòng ë c¸c n−íc nh− thiÕt ph¶i cã, lµ kh©u c¬ h÷u kh«ng thÓ Singapore, Trung Quèc,v.v... thiÕu cña qu¸ tr×nh t¹o tri thøc míi. 3. VÒ mèi quan hÖ gi÷a th«ng tin vµ ViÖn lu«n khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu nghiªn cøu - nghiªn cøu vµ th«ng tin. kiÖn cho c¸n bé tham gia nghiªn cøu. XÐt c¶ vÒ c¬ chÕ t¸c ®éng lÉn tÝnh Trong ®éi ngò c¸n bé cña ViÖn, cã nhiÒu ng−êi viÕt vµ xuÊt b¶n nhiÒu c«ng tr×nh môc ®Ých, ho¹t ®éng th«ng tin khoa häc vµ ho¹t ®éng nghiªn cøu khoa häc lu«n nghiªn cøu cã gi¸ trÞ, trong khi hä lµ kÕt g¾n mËt thiÕt víi nhau trong mét nh÷ng c¸n bé lµm th«ng tin giái. Nh− võa tr×nh bµy ë trªn, nghiªn cøu chÝnh thÓ thèng nhÊt lµ qu¸ tr×nh t¹o tri thøc lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®Ó cã khoa häc. Nghiªn cøu khoa häc bao giê còng ®ßi hái nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, nh÷ng th«ng tin cã chÊt l−îng. kÞp thêi nh− “s÷a tõ bÇu s÷a mÑ” vËy; Trong ®iÒu kiÖn cña “x· héi th«ng vµ th«ng tin khoa häc tuy kh«ng trùc tin”, con ng−êi ®øng tr−íc mét nghÞch tiÕp t¹o ra tri thøc míi nh−ng l¹i x¶y ra lý: trong khi chøng kiÕn mét khèi l−îng nh− mét kh©u trong qu¸ tr×nh nghiªn th«ng tin t¨ng lªn víi tèc ®é “bïng næ” cøu t¹o tri thøc míi. (§iÒu nµy kh«ng nh−ng l¹i “®ãi tri thøc” nh− hai nhµ dù phô thuéc vµo viÖc ai chuÈn bÞ, cung cÊp b¸o häc J. Naisbit vµ P. Aburdene tõng th«ng tin cho nghiªn cøu, lµ chÝnh nhµ nhËn xÐt. Trong bèi c¶nh c¸c luång nghiªn cøu hay lµ ng−êi lµm th«ng tin). th«ng tin t¨ng lªn nhanh chãng vµ cã xu Thªm n÷a ho¹t ®éng th«ng tin còng gi¶ h−íng ®i vµo ®éc t¶ chiÒu s©u chi tiÕt, ®Þnh - ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu, bëi chØ gÇn nh− cïng ®ång thêi víi t×nh tr¹ng cã nghiªn cøu míi ®−a l¹i nh÷ng th«ng “nhiÔu th«ng tin”. Tr−íc t×nh h×nh ®ã, tin khoa häc chÝnh x¸c. ë ®©y nghiªn ng−êi lµm th«ng tin kh«ng thÓ nµo kh¸c cøu nh»m môc ®Ých th«ng tin, tr−íc hÕt lµ ph¶i cã tri thøc chuyªn s©u vµ h¬n lµ ®Ó ®−a ra ®−îc nh÷ng tri thøc - th«ng thÕ, ph¶i cã thãi quen t− duy logic suy tin khoa häc vµ cã tÝnh cËp nhËt ®¸p nghÜ theo chiÒu s©u. ChØ cã søc m¹nh øng tróng yªu cÇu vµ ®óng nhu cÇu cña cña t− duy nh− vËy míi ®ñ søc ph¸t ng−êi dïng tin lµ nhµ qu¶n lý, ho¹t hiÖn tõ trong tæng thÓ c¸c sù biÕn ®©u lµ ®éng thùc tiÔn hay lµ nhµ khoa häc. ThÕ c¸i b¶n chÊt Èn giÊu s©u l¾ng th−êng nh−ng nghiªn cøu nh»m môc ®Ých rÊt khã ph¸t hiÖn víi c¸c hiÖn t−îng bÒ
- ViÖn Th«ng tin Khoa häc x· héi 40 n¨m… 35 ngoµi dÔ nhËn biÕt ngay c¶ víi t− duy lÇn thø VIII, Nxb. ChÝnh trÞ quèc nhËn thøc n«ng c¹n - ®Ó tõ ®ã ®−a l¹i gia, Hµ Néi. “th«ng tin - tri thøc”, ph©n biÖt víi 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2001), th«ng tin kh«ng míi thËm chÝ lµ “th«ng V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc tin nhiÔu” g©y trë ng¹i. lÇn thø IX, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia, H¼n sÏ kh«ng qu¸ lêi nÕu cho r»ng Hµ Néi. th«ng tin khoa häc lµ mét chuyªn ngµnh 3. Hoµng VÜ Nam (1985), “M−êi n¨m khoa häc nghiªm tóc, s¸ng t¹o vµ còng trr−ëng thµnh cña ViÖn Th«ng tin gian khæ kh«ng thua kÐm so víi ho¹t khoa häc x· héi“, T¹p chÝ Th«ng tin ®éng nghiªn cøu khoa häc KHXH, sè 7. 4. NguyÔn Kh¸nh Toµn (1980), “Ph¸t triÓn c«ng t¸c th«ng tin khoa häc x· Tµi liÖu tham kh¶o héi, phôc vô tèt h¬n n÷a nhiÖm vô 1. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (1996), c¸ch m¹ng trong giai do¹n tr−íc V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc m¾t”, T¹p chÝ Th«ng tin KHXH, sè 1. (TiÕp theo trang 61) rÊt bæ Ých vµ cÇn thiÕt n÷a cã sù hç trî cña tËp thÓ, cña tæ chøc, th«ng qua Bªn c¹nh ®ã, tõng ng−êi cã thÓ cã nh÷ng h×nh thøc ®éng viªn, tËp hîp, thªm mét kÕ ho¹ch häc tËp, båi d−ìng nh÷ng cè g¾ng g©y kh«ng khÝ, g©y ngo¹i ng÷ thùc sù, ph¶i ®−îc trï tÝnh phong trµo, t¹o ®iÒu kiÖn,...… mét c¸ch l©u dµi. TÊt nhiªn, nãi ®Õn Trªn ®©y lµ mét vµi ý kiÕn rót ra tõ chuyÖn häc thªm hay tù häc ngo¹i ng÷ nh÷ng n¨m th¸ng t«i lµm viÖc ë ViÖn lµ nãi ®Õn mét nç lùc v−ît gian khã thùc Th«ng tin KHXH, võa g¾n liÒn víi sù sù, ®ßi hái rÊt nhiÒu khã nhäc. Nh−ng, vËn hµnh c«ng viÖc tËp thÓ ë c¬ quan, v× hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c th«ng tin khoa võa lµ kinh nghiÖm c¸ nh©n. TÊt nhiªn, häc, kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c. VÒ mÆt do ph¹m vi mét bµi viÕt, t«i chØ bµy tá nµy, thÕ hÖ chóng t«i cã thÓ cã kh«ng Ýt ®−îc rÊt Ýt trong sè nh÷ng ®iÒu muèn kinh nghiÖm h÷u Ých víi c¸c c¸n bé trÎ. bµy tá. Vµ rÊt mong cã nh÷ng dÞp ®Ó ViÖc häc ngo¹i ng÷, tr−íc hÕt lµ tiÕp tôc trao ®æi xung quanh chñ ®Ò cña viÖc cña c¸ nh©n tù häc, nh−ng còng bµi viÕt nµy
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học