Xem mẫu

  1. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN 20. VỀ VIỆC MỞ NGÀNH TOÁN KINH TẾ TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH - MARKETING TS. Trần Kim Thanh Trường Đại học Tài chính - Marketing Tóm tắt Bài viết trình bày những nội dung liên quan đến việc mở ngành đào tạo Toán kinh tế tại Trường Đại học Tài chính - Marketing cụ thể là: khái quát về ngành Toán kinh tế, tìm hiểu chương trình đào tạo, chương trình học ngành Toán kinh tế ở các trường đại học hiện nay cũng như cơ hội việc làm của cử nhân ngành Toán kinh tế và một số ý kiến, nhận xét của người viết. Từ khóa: Toán kinh tế, Trường Đại học Tài chính - Marketing 1. TÌM HIỂU KHÁI QUÁT VỀ NGÀNH TOÁN KINH TẾ Từ xa xưa con người đã biết ứng dụng những hiểu biết của mình về Toán học vào thực tiễn cuộc sống, đặc biệt là trong các hoạt động kinh tế. Sự thay đổi và phát triển ngày càng đa dạng, phong phú của kinh tế cũng như những nhu cầu ngày càng tăng của xã hội đặt ra cho con người những vấn đề như: chính xác hóa, hợp lý hóa, tối ưu hóa,... đồng thời yêu cầu đưa ra những phân tích, đánh giá, dự báo kịp thời không chỉ về mặt định tính mà còn mang tính định lượng trong các hoạt động kinh tế. Như Giáo sư Finn Kydland [13] đã từng nhận xét: Kinh tế học hiện đại hiện đang thiên về Toán học với việc sử dụng rất nhiều kiến thức, công cụ toán. Thực tế này đòi hỏi các cơ sở đào tạo đại học cần phải mở ra một ngành đào tạo nguồn nhân lực có thể nghiên cứu và ứng dụng các công cụ của Toán học vào lĩnh vực Kinh tế, đó là ngành Toán kinh tế. 206
  2. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN Toán kinh tế (Economic Mathematics) được hiểu là môn khoa học nhằm vận dụng toán học trong phân tích các mô hình kinh tế để từ đó hiểu rõ hơn các nguyên tắc và các quy luật kinh tế của nền kinh tế thị trường, trang bị cho các nhà quản lý các kiến thức để họ có thể vận dụng vào việc ra các quyết định sản xuất [1]. Toán kinh tế còn được xem là một lĩnh vực của Kinh tế, sử dụng các công cụ và phương pháp toán học để phân tích, đánh giá các vấn đề kinh tế, kinh doanh. Công cụ toán học cho phép các nhà kinh tế phân tích suy luận một cách định lượng và xây dựng các mô hình đánh giá, dự báo về kinh tế, kinh doanh trong tương lai. Ngành Toán kinh tế là ngành đào tạo cử nhân đại học ngành Toán kinh tế có kiến thức cơ bản về kinh tế - xã hội, quản lý và quản trị kinh doanh; có kiến thức chuyên sâu về Toán ứng dụng trong kinh tế, quản lý và quản trị kinh doanh; có tư duy nghiên cứu độc lập; có năng lực tự học tập bổ sung kiến thức, nâng cao trình độ chuyên môn thích nghi với sự thay đổi của môi trường làm việc. Ngành Toán kinh tế bao gồm hai chuyên ngành: chuyên ngành Toán kinh tế (Mathematical Economics Specification) và chuyên ngành Toán tài chính (Mathematical Finance Specification). Ngành Toán kinh tế, chuyên ngành Tài chính định lượng (TCĐL) hay Toán tài chính (Quantitative Finance hay Mathematical Finance) là một mảng của ứng dụng các mô hình toán học vào thị trường tài chính nhằm dự báo, định giá giá trị chứng khoán; quản lý danh mục đầu tư; quản trị rủi ro tài chính hay giao dịch tự động. Ngành Toán kinh tế là một trong những ngành được đào tạo rộng rãi và phổ biến ở các nước tiên tiến trên thế giới. Hoa Kỳ và châu Âu là hai khu vực khởi đầu và phát triển nhất đến thời điểm hiện tại. Tại Mỹ có 28 trường đại học đào tạo ngành Toán Kinh Tế [2], như: Univesity of Delaware, Univesity of Arizona, The Univesity of New Orleans , Florida Atlantic Global Student Success Program, Portland State Univesity, Valparaiso Univesity, College of Southern Nevada, Eastern Michigan Univesity, Univesity of Maine, Troy Univesity, Carnegie Mellon Univesity, Univesity of Chicago,... Tại Đức và nhiều nước châu Âu [6], Toán ứng dụng nói chung và Khoa học dữ liệu, Toán tài chính nói riêng đang là những ngành hót, thu hút sự lựa chọn của người học. Ở Việt Nam, từ lâu đã có nhiều trường đại học đào tạo ngành Toán kinh tế. Ngoài các trường đại học khối Kinh tế, các trường đào tạo cơ bản hoặc đào tạo kỹ sư như Trường Đại học Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh (TP. HCM), Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội, Trường Đại học Bách Khoa TP. HCM, Trường 207
  3. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN Đại học Khoa học Huế,..., đã đào tạo chuyên ngành Tối ưu và Hệ thống (tên cũ là Toán kinh tế, riêng Trường Đại học Khoa học Huế vẫn giữ tên cũ ngành này ) [7]. Chương trình đào tạo Toán ứng dụng trong Kinh tế của Đại học Thăng Long được mở ra nhằm thực hiện nhiệm vụ về lâu dài sẽ đào tạo được một lớp người giỏi về Kinh tế và Toán, tạo nguồn bổ sung cho đội ngũ chuyên gia cấp cao trong các cơ sở Kinh tế, các nhà khoa học trong lĩnh vực Toán - Kinh tế, làm hạt nhân nâng cao chất lượng giảng dạy Kinh tế và Toán ứng dụng trong các trường đại học. Các trường này thường có xu hướng đào tạo thiên về nghiên cứu, trang bị cho người học nền tảng của Toán học ứng dụng vào các vấn đề kinh tế. Theo Giáo sư Phạm Huyên (Trường Đại học Paris Diderot (ĐH Paris 7)), người thường xuyên tham gia hợp tác nghiên cứu và giảng dạy ở Viện John Von Neumann TP. HCM và Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán [11], ngành Tài chính định lượng là một ngành đang phát triển ở châu Âu và Mỹ nhưng ở Việt Nam, ngành này chưa có được vị thế và sự coi trọng; các cơ sở giáo dục đại học có ngành đào tạo này nhưng chưa được đầu tư phát triển. Chuỗi Hội thảo Tài chính định lượng châu Á được khởi đầu tại Singapore (năm 2013), và sau đó được tổ chức hàng năm tại Trung Quốc (năm 2014 và 2018), Hồng Kông (năm 2015) và Nhật Bản (năm 2016) và Hàn Quốc (năm 2017). Các hội thảo nhằm xây dựng quan hệ hợp tác và trao đổi thông tin giữa các nhà nghiên cứu về lĩnh vực tài chính định lượng ở châu Á nói riêng và trên thế giới nói chung. Hội thảo Tài chính định lượng châu Á lần thứ 7 (AQFC 2019) do viện Nghiên cứu cao cấp về Toán chủ trì tổ chức, phối hợp cùng Đại học Paris Dedirot (Paris 7), Đại học Quốc gia Singapore và Đại học Bách khoa Hong Kong (đây là lần đầu tiên hội nghị được tổ chức ở Việt Nam), mang ý nghĩa là một trong những công việc chiến lược của viện Nghiên cứu cao cấp về Toán thời gian tới, sẽ hỗ trợ việc tổ chức các hội nghị, các nghiên cứu liên quan đến ứng dụng của Toán học trong các lĩnh vực khác nhau, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế [12]. 2. VỀ CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CỦA CHUYÊN NGÀNH TOÁN KINH TẾ Trong bài viết này, trước hết chúng ta quan tâm đến chương trình học của chuyên ngành Toán kinh tế ở hai trường lớn nhất thuộc khối các trường Kinh tế ở Việt Nam: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) và Trường Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH). 208
  4. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN - Ở Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU), ngành Toán kinh tế được đào tạo trong Khoa Toán kinh tế, với hai chuyên ngành: Toán kinh tế và Toán tài chính, trong khi Toán thống kê là một khoa riêng: Khoa Toán thống kê. Tổ hợp xét tuyển của ngành Toán kinh tế chú trọng đến môn Toán: A00: Toán, Vật lý, Hóa học; A01 (Toán, Vật lý, Tiếng Anh); D01 (Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh); D07 (Toán, Hóa học, Tiếng Anh). Về chương trình đào tạo của ngành Toán kinh tế: Toán cao cấp và Xác suất Thống kê chiếm 11 tín chỉ bắt buộc trong kiến thức giáo dục đại cương (Đại số: 3 tín chỉ, Giải tích 1: 2 tín chỉ, Giải tích 2: 3 tín chỉ, Lý thuyết Xác suất: 3 tín chỉ); phần kiến thức lựa chọn chung của trường là 12 tín chỉ (Kinh tế vi mô 1: 3 tín chỉ, Kinh tế vĩ mô 1: 3 tín chỉ, Quản lý học 1: 3 tín chỉ, Quản trị kinh doanh 1: 3 tín chỉ); phần kiến thức chung bắt buộc của trường là 9 tín chỉ (Kinh tế lượng 1: 3 tín chỉ, Lý thuyết Tài chính tiền tệ 1: 3 tín chỉ, Nguyên lý kế toán: 3 tín chỉ); phần kiến thức chung của ngành là 25 tín chỉ (Giải tích 3: 3 tín chỉ, Thống kê Toán: 3 tín chỉ, Lý thuyết mô hình Toán kinh tế: 3 tín chỉ, Kinh tế lượng 2: 3 tín chỉ, Tối ưu hóa 1: 3 tín chỉ, Tối ưu hóa 2: 3 tín chỉ, Phân tích Thống kê nhiều chiều 1: 3 tín chỉ, Kinh tế Vi mô 2: 3 tín chỉ, Kinh tế Vĩ mô 2: 3 tín chỉ); phần kiến thức lựa chọn của ngành là 12 tín chỉ, gồm 6 tổ hợp, mỗi tổ hợp được chọn 1 môn; phần kiến thức chuyên ngành là 22 tín chỉ, trong đó có 14 tín chỉ băt buộc (Lý thuyết mô hình Toán kinh tế 2: 3 tín chỉ, Phân tích Thống kê nhiều chiều 2: 2 tín chỉ, Phân tích chuỗi thời gian trong Tài chính: 3 tín chỉ, Mô hình phân tích, định giá tài sản tài chính 1: 3 tín chỉ, Mô hình ứng dụng: 3 tín chỉ) và 8 tín chỉ cho phần tự chọn gồm 4 tổ hợp, mỗi tổ hợp được chọn 1 học phần (trong đó tổ hợp 1 gồm: Mô hình I/O, Mô hình cân bằng, Điều khiển học kinh tế; tổ hợp 2 gồm: Lý thuyết trò chơi, Mô hình tài chính quốc tế, Chuyên đề Phương pháp tính; tổ hợp 3 gồm: Mô hình tuyến tính tổng quát, Chuyên đề phân tích dữ liệu định tính, Quản trị rủi ro; tổ hợp 4 gồm: Mô hình phân tích dữ liệu mảng, Chuyên đề Mô phỏng ngẫu nhiên, Chuyên đề Phân tích kỹ thuật trong Tài chính); cuối cùng là Chuyên đề thực tập gồm 10 tín chỉ. - Ở Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH), ngành Toán kinh tế được thuộc về Khoa Toán – Thống kê [10]. Chương trình đào tạo ngành Toán kinh tế của trường này được xây dựng trên cơ sở tham khảo chương trình đào tạo của các trường trong top 50 trường đại học có uy tín trên thế giới. Sau khi hoàn thành chương trình đại cương, sinh viên ngành Toán kinh tế sẽ lựa chọn theo một trong hai chuyên ngành cụ thể sau đây: - Chuyên ngành Phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm (Actuarial Science): Được trang bị các kiến thức sau: Xác suất (Exam P – Probability), Toán tài chính (Exam 209
  5. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN FM – Financial Mathematics), Lý thuyết đầu tư và thị trường Tài chính (Exam IFM – Investment and Financial Markets), Toán bảo hiểm dài hạn (Exam LTAM – Long- term Actuarial Mathematics), Toán bảo hiểm ngắn hạn (Exam STAM – Short-term Actuarial Mathematics), Thống kê lập mô hình rủi ro (Exam SRM – Statistics for Risk Modeling) Chương trình này trang bị cho các sinh viên những kiến thức cần thiết để có thể trở thành những chuyên viên phân tích rủi ro và định phí bảo hiểm, những chuyên gia giỏi trong việc quán lý rủi ro, những nhà quản lý giỏi trong những công ty quản trị rủi ro,... Đồng thời sinh viên tốt nghiệp ngành này được công nhận 3 chứng chỉ nghề là: Thống kê Toán, Kinh tế, Kế toán và Tài chính của VEE (Validation by Educational Experience), ngoài ra được trang bị kiến thức để có thể tham dự 6 kỳ thi của Hiệp hội chuyên gia định phí bảo hiểm Hoa Kỳ (SOA: Society of Actuaries), đáp ứng được về trình độ và kỹ năng của một chuyên viên định phí bảo hiểm chuyên nghiệp ở môi trường trong và ngoài nước. - Chuyên ngành Toán Tài chính (Financial Mathematics): Theo Trường này, đây là chương trình được cập nhật từ các trường quốc tế hàng đầu, với các môn học tiêu biểu như: Thống kê toán, Toán Giải tích, Cơ sở dữ liệu, Phân tích dữ kiệu, Kinh tế lượng trong Tài chính, Toán tài chính, Quá trình ngẫu nhiên, Tin học trong ngành Tài chính, các kiến thức về Kinh tế, Ngân hàng, Tài chính, Bảo hiểm. Thị trường Tài chính thế giới trong những thập kỷ gần đây đã sử dụng các công cụ Toán và Thống kê trong các hoạt động định giá, quản lý danh mục đầu tư. Vì vậy, các công cụ định lượng ngày càng được nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trong việc giúp ổn định và tăng cường tính bền vững trong các hoạt động của thị trường. Năm 2017, thị trường phái sinh tài chính Việt Nam ra đời, do đó đòi hỏi nguồn nhân lực quan trọng là các chuyên gia Tài chính định lượng. Chương trình ngành Toán kinh tế, chuyên ngành Tài chính định lượng cho phép sinh viên được tiếp cận một chương trình đào tạo tiên tiến cả về lý thuyết và thực tiễn. Các bài tập tình huống được sinh viên giải quyết mô phỏng với các mô hình toán học trong Tài chính với các phần mềm Tin học. Chương trình được thiết kế tích hợp các môn học về Tài chính và Toán học, sau khi hoàn tất khóa học sinh viên tốt nghiệp cử nhân ngành Toán kinh tế chuyên ngành Tài chính định lượng sẽ được trang bị những kiến thức về Xác suất - Thống kê, mô hình Toán kinh tế, thiết lập mô hình tài chính, tối ưu hóa danh mục đầu tư, quản lý định lượng rủi ro tài chính, phân tích chuỗi thời 210
  6. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN gian tài chính... Qua đó, sinh viên có khả năng xây dựng các mô hình mô phỏng danh mục đầu tư, đo lường rủi ro và dự đoán được lợi nhuận của danh mục, xử lý các vấn đề liên quan tới các mô hình tài chính trong thực tế; vận hành được các mô hình định lượng, khai thác dữ liệu, kiểm định và tối ưu hóa tham số trong các bài toán tài chính, đầu tư, quản lý rủi ro,... 3. CƠ HỘI VIỆC LÀM CỦA SINH VIÊN TỐT NGHIỆP NGÀNH TOÁN KINH TẾ Với những nội dung kiến thức được đào tạo ở ngành Toán kinh tế, sinh viên ngành Toán kinh tế có khả năng liên thông cao với các chuyên ngành khác thuộc khối ngành Toán hoặc ngành Kinh tế. Những phương pháp Toán học (mô hình hóa, thống kê, tối ưu,...) ngày càng được áp dụng rộng rãi trong hoạt động thực tiễn. Hơn nữa, những người được đào tạo cơ bản về Toán kinh tế sẽ dễ dàng thích ứng với những thay đổi rất nhanh của thị trường hiện đại. Do đó, trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay, các cử nhân Toán kinh tế có rất nhiều cơ hội về việc làm. Họ có thể làm việc tại các cơ quan nghiên cứu và tư vấn về thị trường, tổ chức tín dụng, ngân hàng, doanh nghiệp, các cơ quan nhà nước, các trường đại học [1], với các vị trí công việc có thể đảm nhận như sau: - Giảng viên tại các trường đại học, chuyên viên tại các Bộ, ngành với vai trò phân tích định lượng trong kinh tế, kinh doanh. - Chuyên viên phân tích chính sách kinh tế và dự báo, hỗ trợ ra quyết định từ phía Nhà nước và tư vấn doanh nghiệp trong việc thích ứng với chính sách mới. - Chuyên viên phân tích rủi ro, tư vấn quản trị rui ro tại các ngân hàng và tổ chức tín dụng, tư vấn xây dựng danh mục đầu tư và môi giới chứng khoán. - Chuyên viên phân tích tài chính, giúp tư vấn ra quyết định về đầu tư, mua bán sáp nhập doanh nghiệp. - Chuyên viên nghiên cứu phân tích thị trường, giúp hỗ trợ ra quyết định sản xuất kinh doanh. - Cử nhân ngành Toán kinh tế với tư duy toán học, thống kê, và phân tích dữ liệu có thể làm việc với vai trò kỹ sư phần mềm, chuyên viên phân tích dữ liệu trong các công ty công nghệ thông tin trong và ngoài nước... Đặc biệt, trong thời đại bùng nổ về mạng xã hội, công nghệ số, những công ty về công nghệ rất coi trọng khoa học dữ liệu đặc biệt là dữ liệu kinh doanh, dữ liệu tài chính; vì vậy, nhu cầu về nhân sự trong lĩnh vực này là rất cao. 211
  7. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN Trong khu vực châu Á, các quốc gia công nghiệp mới (Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, đặc khu Hong Kong) và Trung Quốc đang có nhu cầu nhân lực ngành này rất cao. Ở Việt Nam, trong vòng vài năm trở lại đây, khi chúng ta tiến hành hội nhập, liên kết kinh tế sâu rộng, thị trường tài chính, bất động sản,... năng động và quy mô lớn hơn đã tạo ra nhiều cơ hội cho các chuyên gia Toán kinh tế thử sức. Kết quả khảo sát của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và Thông tin thị trường lao động Thành phố Hồ Chí Minh trên khắp cả nước cho thấy, thị trường lao động cần nhân lực là cử nhân ngành Toán kinh tế chuyên ngành Tài chính định lượng là rất lớn. Ngành Tài chính, Tín dụng, Bảo hiểm... cần khoảng 10.800 lao động; tuy nhiên, tỷ lệ cử nhân được đào tạo bài bản trong các ngành này chỉ khoảng 33%. Theo thống kê này, hằng năm các cơ sở đào tạo khu vực phía Nam và phía Bắc chỉ cung cấp cho xã hội khoảng gần 220 lao động có trình độ đại học trong các lĩnh vực như chuyên viên định giá tài sản tài chính, tư vấn mua bán, sáp nhập doanh nghiệp; chuyên viên xây dựng mô hình, đo lường, phân tích, dự báo và quản trị rủi ro trong ngân hàng, công ty chứng khoán, các định chế tài chính, các doanh nghiệp. Các ngân hàng, quỹ đầu tư, công ty tài chính, bảo hiểm...cũng đang khát nguồn nhân lực thành thạo về ngành Toán kinh tế, chuyên ngành Tài chính định lượng. - Tại thị trường việc làm trong nước, đối với sinh viên ngành Toán kinh tế mới ra trường và ít kinh nghiệm làm việc tại các doanh nghiệp thì mức lương cơ bản từ 5 - 7 triệu đồng/ tháng. Ngoài ra, tùy vào vị trí công việc, năng lực và kinh nghiệm làm việc trong ngành Toán kinh tế thì mức lương từ 7 - 10 triệu đồng/tháng hoặc có thể cao hơn. [4] - Trong 10 ngành đào tạo có mức lương cao nhất ở Mỹ [4]: Toán ứng dụng xếp thứ 4, mức lương khởi điểm bình quân là 52200 USD/năm và mức lương ở giai đoạn giữa sự nghiệp bình quân là 101850 USD/năm; Quản lý hệ thống thông tin xếp thứ 6 có mức lương khởi điểm bình quân là 49600 USD/năm và mức lương ở giai đoạn giữa sự nghiệp bình quân là 86600 USD/năm; Toán học và Thống kê xếp thứ 9 có mức lương khởi điểm bình quân là 48900 USD/năm và mức lương ở giai đoạn giữa sự nghiệp bình quân là 99800 USD/năm. - Các ngành nghề có mức thu nhập cao nhất ở Đức [6]: Tài chính doanh nghiệp xếp thứ 2 với mức lương trung bình hàng năm là 77.525 euro; Phát triển kinh doanh xếp thứ 4 với mức lương trung bình hàng năm là 73.755 euro; Quản lý tiền mặt / Kho bạc 6 với mức lương trung bình hàng năm là 71.916 euro; Tư vấn thuế / Kiểm toán viên 212
  8. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN xếp thứ 7 với mức lương trung bình hàng năm là 71.128 euro; Ngân hàng khách hàng doanh nghiệp xếp thứ 9 với mức lương trung bình hàng năm là 69.275 euro; Quản lý rủi ro / Kiểm soát rủi ro xếp thứ 11 với mức lương trung bình hàng năm là 67.773 euro; Tư vấn kinh doanh xếp thứ 13 với mức lương trung bình hàng năm là 67.534 euro; Cố vấn Đầu tư / Ngân hàng Khách hàng cá nhân xếp thứ 15 với mức lương trung bình hàng năm là 67.205 euro; Bảo hiểm xếp thứ 16 với mức lương trung bình hàng năm là 67.149 euro. 4. MỘT SỐ SUY NGHĨ VỀ VIỆC MỞ NGÀNH TOÁN KINH TẾ Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH-MARKETING Chúng ta biết rằng: Tài chính định lượng là một chuyên ngành trong ngành Toán Kinh tế và chúng ta đã tham gia đã chứng kiến những hoạt động từ buổi ban đầu chuẩn bị cho việc mở chuyên ngành này tại Trường Đại học Tài chính - Marketing chẳng hạn như tổ chức thành công Hội thảo về Tài chính định lượng (có sự tham gia của các chuyên gia có uy tín trong và ngoài nước); triển khai xây dựng chương trình đào tạo cho đến việc triển khai tuyển sinh và đào tạo. Cho đến nay, Nhà trường đã có những thành quả ban đầu đáng khích lệ là những cử nhân Tài chính định lượng được xã hội đón nhận. Vì vậy, người viết tham luận này cho rằng chuyên ngành Tài chính định lượng mà Trường Đại học Tài chính - Marketing đã đào tạo mấy năm học vừa qua chính là tiền thân của ngành Toán kinh tế và việc Nhà trường mở ngành Toán kinh tế là tiếp tục hoàn thiện công việc nói trên mà Trường đã triển khai. Từ đó, có thể thấy được những thuận lợi và khó khăn của Nhà trường trong việc mở ngành Toán kinh tế như sau: • Về những điều kiện thuận lợi: - Sự đồng thuận và quyết tâm của Ban Giám hiệu Nhà trường, của Khoa Kinh Tế - Luật cùng với khả năng của đội ngũ giảng viên. - Đã có một chuyên ngành của ngành Toán kinh tế là chuyên ngành Tài chính định lượng được hình thành và bước đầu có những thành công nhất định. Điều này cũng bước đầu đặt niềm tin về sự thành công của Nhà trường trong tương lai khi mở ngành Toán kinh tế. Những thành công này là những sự khích lệ, những trải nghiệm mấy năm qua là những kinh nghiệm cho toàn trường. - Ngành Toán kinh tế được mở trong một trường thuộc khối kinh tế như Trường Đại học Tài chính - Marketing là một thuận lợi rất lớn, bởi Bộ môn Toán thống kê có 213
  9. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN được sự đồng hành của một đội ngũ giảng viên có uy tín và có kinh nghiệm của các ngành Tài chính, Ngân hàng, Quản trị Kinh doanh và các ngành khác có liên quan trong trường. Chính vì vậy, Nhà trường cũng thuận lợi hơn trong việc điều hành một cách hợp lý công tác đào tạo và quản lý, đồng thời sinh viên ngành Toán kinh tế sẽ được trang bị những kiến thức đầy đủ về công cụ Toán học và các kiến thức về Kinh tế có liên quan bởi chính đội ngũ giảng viên trong trường. Từ đó, tạo sự niềm tin cho người học và thương hiệu của Nhà trường. Lợi thế này không có được ở các trường cơ bản như các Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, các trường khối kỹ thuật như các trường Đại học Bách khoa có đào tạo ngành Toán kinh tế. - Tham khảo kinh nghiệm của các trường đã mở đào tạo ngành Toán kinh tế như Trường Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU), Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH),... - Trường Đại học Tài chính - Marketing nằm trong thành phố đầu tàu về kinh tế của cả nước, một thị trường việc làm đầy năng động đang cần đến một nguồn nhân lực rất lớn về cử nhân Toán kinh tế. ▪ Về những khó khăn bất cập: - Các môn Toán làm cơ sở nền tảng cho ngành Toán kinh tế có số giờ quá ít so với yêu cầu. Đây là khó khăn chung của cả người dạy và người học. - Kể từ khi triển khai hình thức thi trắc nghiệm môn Toán ở Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia và bỏ kỳ thi vào đại học, chất lượng đầu vào của các trường đại học giảm sút một cách đáng báo động. Kết quả là hình thức thi đã bóp méo hình thức dạy và học ở bậc phổ thông: thi sao học vậy, không cần rèn luyện tư duy chiều sâu, triệt tiêu khả năng diễn đạt, chỉ cần trúng, trật, môn Toán thành môn đoán. Điều này đã và đang được nhiều chuyên gia giáo dục, nhiều nhà khoa học có uy tín cảnh báo, nhưng tình hình vẫn chưa được cải thiện. Học ngành Toán kinh tế, sinh viên cần có khả năng tiếp thu được các kiến thức về các môn Toán nền tảng của ngành này. Nhưng tình trạng nói trên đã hạn chế rất nhiều khả năng tiếp thu của người học ngày từ bậc học phổ thông. Không lẽ các giảng viên chúng ta phải lên lớp giảng lại những kiến thức toán sơ cấp, trong khi giờ giảng của chính học phần đang dạy cũng rất eo hẹp? Hầu hết các sinh viên được gọi lên bảng giải bài tập đều không biết cách trình bày lời giải như thế nào. Thậm chí có nhiều giảng viên phản ánh có những em sinh viên điểm đầu vào (tốt nghiệp phổ thông) cao ngất ngưởng nhưng lại thi trượt môn Toán cao cấp. Đây chính là điều khó khăn nhất cho cả thầy và trò ở giảng đường đại học trong thời kỳ này. 214
  10. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN - Bên cạnh việc tham khảo kinh nghiệm đào tạo ngành Toán kinh tế của các trường đã triển khai đào tạo ngành này nhiều năm, thì một khó khăn không nhỏ là áp lực cạnh tranh trong tuyển sinh của một trường mới triển khai, một khi các thí sinh có nhiều thông tin về việc đào tạo ngành Toán kinh tế ở các trường nói trên. Để kết thúc bài viết, người viết xin có một số kiến nghị như sau: - Mạnh dạn cùng với các chuyên gia giáo dục, các nhà khoa học có uy tín, các trường đại học khác đề xuất với Bộ Giáo dục - Đào tạo thay đổi hình thức thi tốt nghiệp môn Toán phổ thông, thay đổi hình thức tuyển sinh sao cho phù hợp. - Kịp thời đưa được thông tin cần thiết về đào tạo đến các thí sinh học ở các trường chuyên ở phổ thông, đặc biệt là học sinh chuyên Toán phổ thông - Đảm bảo cho ngành Toán kinh tế có đầu vào là những thí sinh có khả năng tư duy khá tốt về Toán. - Các sinh viên đã và đang học ở các trường khối cơ bản như: Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Trường Đại học Sư phạm hoặc ở các trường khối kỹ thuật như: Trường Đại học Bách khoa, Trường Đại học Xây dựng,... được trang bị một nền tảng Toán học khá đầy đủ và chắc chắn và nhiều em có nhu cầu về việc học những ứng dụng trong kinh tế cần thiết cho hành trang đi tìm việc làm. Chúng ta nên mở đào tạo văn bằng hai về cử nhân Toán kinh tế để thu hút những sinh viên này và các sinh viên khác có nhu cầu. - Triển khai kịp thời việc xây dựng chương trình đào tạo và biên soạn bài giảng, giáo trình cho ngành Toán kinh tế. Với sự phát triển và hội nhập của nền kinh tế Việt Nam đang đòi hỏi một nguồn nhân lực rất lớn có khả năng ứng dụng Toán học trong các hoạt động kinh tế, việc mở ngành Toán kinh tế tại Trường Đại học Tài chính - Marketing là cần thiết và phù hợp xu thế xã hội. Chúng ta tin tưởng rằng, Nhà trường sẽ gặt hái thành công trong ngành đào tạo đầy triển vọng này! TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. https://tuyensinhso.vn/nhom-nganh-dao-tao/nganh-toan-kinh-te-c17020.html Cổng thông tin tuyển sinh đại học, cao đẳng lớn nhất Việt Nam Ngành Toán kinh tế, cập nhật: 01/07/2019. 215
  11. KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC ĐÀO TẠO NGÀNH TOÁN KINH TẾ TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY VÀ CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN 2. https://www.hotcourses.vn/ 28 trường có khóa học ngành Toán Kinh Tế tại Mỹ 3. https://www.easyuni.vn/united-states-economics/ Các chương trình đào tạo ngành Kinh Tế tại Mỹ 4. http://www.adcduhoc.vn/index.php/tin-tuc/ban-can-biat/item/805-10-ngainh- hoic-coi-muic-luong-cao-nhait-taii-myi, ADC Du học. 10 ngành học có mức lương cao nhất tại Mỹ. 5. https://princetonenglish.vn/tin-tu-van/tong-hop-17-chuyen-nganh-dai-hoc-co-luong- cao-nhat-tai-my/ , Tổng hợp 17 chuyên ngành đại học có lương cao nhất tại Mỹ. 6. https://tiengducvinh.com/details/du-hoc-duc-nganh-toan-ung-dung.htm Du học Đức ngành Toán ứng dụng. 7. https://sites.google.com/site/toiuuvahethong/home/dhai-hoc, Bộ môn Tối ưu và Hệ thống 8. https://www.amec.com.vn/cac-nganh-nghe-co-thu-nhap-cao-nhat-o-duc-2017. html 9. https://top10truonghoc.com/truong-dao-tao-toan-kinh-te-chat-luong-nhatToán kinh tế - Ngành học khó nhưng không hề khô khan. 10. http://sems.ueh.edu.vn/tin-tuc/thong-tin-tuyen-sinh-2019---khoa-toan-thong- ke-174 Khoa Toán – Thống kê. 11. https://giaoducthoidai.vn/trao-doi/nganh-tai-chinh-dinh-luong-can-su-dau-tu- xung-tam Thứ Tư, 24/7/2019 13:09. Ngành Tài chính định lượng: Cần sự đầu tư xứng tầm. 12. https://www.nguoiduatin.vn/tai-chinh-dinh-luong-va-quan-tri-rui-ro-o-vie-t-nam- thuc-cha-t-la-nganh-co-n-non-tre-a440225.html Tài chính định lượng và Quản trị rủi ro ở Việt Nam thực chất là ngành còn “non trẻ”. 13. H. Nhung, “Chương trình đào tạo Kinh tế nên học Toán nhiều hơn” cập nhật ngày 05/07/2016 19:18 GMT+7 14. https://timviec365.vn/blog/toan-kinh-te-la-gi-new6917.html Tuesday, cập nhật ngày 12/11/2019. Toán Kinh tế là gì? Cơ hội của người học Toán kinh tế. 216
nguon tai.lieu . vn