Xem mẫu
- VÒ VIÖC §ÞNH CANH §ÞNH C¦ Cña NG¦êI HM¤NG ë L¢M §åNG (tr−êng hîp x· R« men) TrÇn Minh §øc (*) 1. Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ ng−êi Hm«ng tÕ (giao ®Êt ®Õn c¸c hé gia ®×nh, cã sù Hm«ng lµ mét d©n téc thiÓu sè ®ßi ®Êt tæ tiªn, thiÕu ®Êt canh t¸c, ®Êt t−¬ng ®èi ®«ng (trªn 9 triÖu ng−êi), c− canh t¸c xÊu, rõng bÞ tµn ph¸ nhiÒu...) tró ë nhiÒu n−íc kh¸c nhau trªn thÕ Bªn c¹nh ®ã, vÊn ®Ò t«n gi¸o kÕt hîp víi giíi, trong ®ã ®«ng nhÊt lµ ë Trung sù l«i kÐo cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch còng Quèc (kho¶ng 7,5 triÖu ng−êi). ë ViÖt dÉn ®Õn di c− (xem thªm: 2). ViÖc di d©n Nam, ng−êi Hm«ng cã trªn 1 triÖu tù do cña ng−êi Hm«ng lu«n lµ vÊn ®Ò ng−êi, ë Lµo cã kho¶ng 25 v¹n, ë nan gi¶i cña c¸c ®Þa ph−¬ng, ®Æc biÖt lµ Thailand 15 v¹n,... Trong vµi ba thËp c¸c tØnh T©y Nguyªn. Khi ®Õn c¸c ®Þa niªn gÇn ®©y, ng−êi Hm«ng cßn cã mÆt ph−¬ng hä th−êng sèng co côm theo ë mét sè n−íc ngoµi ch©u ¸ nh−: Ph¸p, tõng nhãm, trong rõng s©u, n¬i c¬ së h¹ Mü, Canada... ë n−íc ta, ng−êi Hm«ng tÇng ch−a ph¸t triÓn vµ tiÕn hµnh s¨n n»m trong nhãm c¸c d©n téc nãi ng«n b¾n h¸i l−îm theo truyÒn thèng. §©y ng÷ MÌo - Dao (gåm ba d©n téc: Hm«ng, còng chÝnh lµ mét tËp qu¸n ®iÓn h×nh Dao, Pµ ThÎn) (xem thªm: 1). cña ng−êi Hm«ng. Ngoµi thêi gian lµm rÉy theo mïa vô, phÇn lín nam giíi T¹i ViÖt Nam, d©n téc Hm«ng sèng ng−êi Hm«ng ®i s¨n.∗ ph©n bè kh¾p trªn c¸c tØnh phÝa B¾c 2. VÒ t×nh h×nh ng−êi Hm«ng ë L©m §ång ViÖt Nam nh−: Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n, B¾c C¹n, Cao B»ng, Hµ Giang, Tuyªn Tõ nh÷ng n¨m 1990, do gÆp nhiÒu Quang, Yªn B¸i, Lµo Cai, Lai Ch©u, biÕn ®éng cña x· héi, ®Æc biÖt lµ xuÊt §iÖn Biªn, S¬n La, Hoµ B×nh, Thanh ph¸t tõ ®iÒu kiÖn lao ®éng, m«i tr−êng Ho¸, NghÖ An vµ sè Ýt ë Phó Thä. Qu¸ sèng..., ng−êi Hm«ng tõ c¸c tØnh Hµ tr×nh dÞch chuyÓn cña ng−êi Hm«ng ra Giang, Cao B»ng, Lµo Cai..., b»ng c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c rÊt phøc t¹p, sù di ®−êng bé chia thµnh nhiÒu ®ît di c− lÎ c− tù do cña ng−êi Hm«ng vµo c¸c tØnh tÎ ®Õn sèng t¹i vïng th−îng nguån s«ng T©y Nguyªn diÔn ra do nhiÒu nguyªn nh©n. Do cã sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh (∗) Tr−êng §¹i häc §µ L¹t.
- 38 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2010 §ång Nai - L©m §ång. Víi thãi quen ë toµn x· cã 12 thµnh phÇn d©n téc víi trªn nh÷ng vïng nói rõng, nh÷ng triÒn 1072 hé/4.552 nh©n khÈu. Trong ®ã: ®åi hoÆc däc c¸c con s«ng suèi, ®Õn L©m ®ång bµo d©n téc thiÓu sè: 675 hé/3.186 §ång, ng−êi Hm«ng còng tù t×m cho khÈu, chiÕm 63% sè hé, chiÕm 70% vÒ sè m×nh nh÷ng n¬i c− tró tu¬ng tù, ®ã lµ khÈu. Toµn x· cã 3.421 khÈu theo ®¹o c¸c vïng b¸n s¬n ®Þa t−¬ng ®èi biÖt lËp kh¸c nhau. Trong ®ã 1.616 khÈu theo víi khu vùc xung quanh. ®¹o Thiªn Chóa, 40 khÈu theo ®¹o PhËt, Theo ®iÒu tra t¹i huyÖn §am R«ng, 1.707 khÈu theo ®¹o Tin Lµnh vµ 58 tØnh L©m §ång, ng−êi Hm«ng b¾t ®Çu khÈu theo ®¹o Cao ®µi. Kh«ng theo ®¹o di c− vµo ®©y tõ n¨m 2001- 2002 (lóc cã 1.131 khÈu. nµy §am R«ng cßn lµ mét bé phËn cña Nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho sè ®ång bµo huyÖn L©m Hµ vµ huyÖn L¹c D−¬ng). d©n téc Ýt ng−êi nãi chung vµ ng−êi T¹i ®©y, ban ®Çu cã kho¶ng 100 hé Hm«ng nãi riªng di c− tù do ®Õn ®Þa Hm«ng sinh sèng tËp trung t¹i khu vùc ph−¬ng tho¸t khái nguy c¬ ®ãi nghÌo suèi T©y S¬n, ®iÓm cuèi cïng cña 2 x· cao, mÊt v¨n ho¸, suy tho¸i gièng nßi..., Phi Liªng vµ Liªng Sr«nh - vïng gi¸p tõ nh÷ng n¨m 1995, chÝnh quyÒn tØnh ranh víi tØnh §¾k L¾k (nay lµ §¾k L¾k L©m §ång ®· tËp trung ph¸t triÓn giao vµ §¾k N«ng). Ph¶i ®Õn th¸ng 3/2003, th«ng vµ c¬ së h¹ tÇng, xo¸ ®ãi, gi¶m sau nhiÒu lÇn chÝnh quyÒn huyÖn §am nghÌo, khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng, R«ng vËn ®éng ra n¬i ë míi, cã 50 hé thÕ m¹nh cña tõng vïng cã ®ång bµo Hm«ng ®· rêi khu vùc x· Phi Liªng vÒ d©n téc thiÓu sè sinh sèng. Tõ n¨m 2001 ®Þnh c− t¹i hai th«n IV vµ V cña x· R« ®Õn nay, th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh Men. V× vËy t¹i huyÖn §am R«ng - n¬i nh−: “Hç trî kinh phÝ lµm nhµ cho ®ång ng−êi Hm«ng di c− ®Õn ®«ng nhÊt tØnh bµo d©n téc Ýt ng−êi thuéc khu vùc ®Æc L©m §ång, hiÖn cã trªn 1.950 ng−êi, biÖt khã kh¨n”; “gi¶i quyÕt n−íc sinh ®−îc chia thµnh hai bé phËn: Bé phËn ho¹t, ®Êt s¶n xuÊt, ®Êt ë cho c¸c hé ng−êi Hm«ng ®· ®−îc chÝnh quyÒn ®Þa ®ång bµo d©n téc thiÓu sè cã ®êi sèng ph−¬ng ®Þnh c− æn ®Þnh t¹i x· R« Men khã kh¨n”; “bè trÝ d©n c− c¸c vïng thiªn víi gÇn 900 ng−êi vµ bé phËn ch−a ®−îc tai, ®Æc biÖt khã kh¨n, di c− tù do, xung ®Þnh c− sèng r¶i r¸c ë hai x· Liªng yÕu vµ rÊt xung yÕu cña rõng phßng hé, Sr«nh vµ Phi Liªng víi trªn 1.000 khu b¶o vÖ nghiªm ngÆt cña rõng ®Æc ng−êi. dông”... ®· cã gÇn 100 tû ®ång ®−îc ®Çu R« Men lµ mét x· thuéc huyÖn t− ®Ó æn ®Þnh cho trªn 1.700 hé d©n di nghÌo §am R«ng(∗), tØnh L©m §ång, c− tù do, trong ®ã kho¶ng 250 hé ®−îc thµnh lËp theo NghÞ ®Þnh Hm«ng, tøc kho¶ng 1.300 nh©n khÈu 189/2004/N§-CP ngµy 27/11/2004 cña (Riªng t¹i x· R« Men, huyÖn §am R«ng ChÝnh phñ vÒ viÖc thµnh lËp x· thuéc cã kho¶ng 165 hé) ®−îc æn ®Þnh n¬i ë vµ c¸c huyÖn L¹c D−¬ng, L©m Hµ vµ thµnh cã ®Êt ®ai s¶n xuÊt; ®−îc h−ëng tÊt c¶ lËp huyÖn §am R«ng. Theo sè liÖu ®Õn c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i cña Nhµ n−íc, th¸ng 01/2010 cña UBND x· R« Men, nh− Ch−¬ng tr×nh 143 (ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia xãa ®ãi gi¶m nghÌo), (∗) §am R«ng hiÖn nay lµ mét trong 62 huyÖn Ch−¬ng tr×nh 135 (ch−¬ng tr×nh ph¸t nghÌo nhÊt n−íc. triÓn kinh tÕ- x· héi c¸c x· ®Æc biÖt khã
- VÒ viÖc ®Þnh canh ®Þnh c−… 39 kh¨n, vïng ®ång bµo d©n téc miÒn nói, lµng cò, t«n träng tËp qu¸n cña c¸c gia biªn giíi, vïng s©u, vïng xa); ®−îc hç ®×nh, dßng hä ng−êi Hm«ng, võa thiÕt trî vÒ nhµ ë, y tÕ, gi¸o dôc vµ c¸c c¬ së lËp ®−îc trËt tù c− tró ë th«n míi. h¹ tÇng kh¸c... - Tõ khi h×nh thµnh hai th«n ®Þnh 3. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®−îc trong qu¸ tr×nh ®Þnh c− míi ®· kh«ng g©y ra sù x¸o trén, xÐ canh ®Þnh c− cña ng−êi Hm«ng t¹i R« Men lÎ d©n c−; nhµ cöa cña c¸c gia ®×nh trong th«n ®−îc bè trÝ theo kiÓu gÇn Qua trùc tiÕp ®iÒu tra, kh¶o s¸t, nhau (nhµ c¸ch nhµ chõng vµi ba chôc trao ®æi ý kiÕn, t×m hiÓu t©m t− nguyÖn mÐt), võa tiÖn ®i l¹i, võa ®¶m b¶o diÖn väng tõ ng−êi d©n, chÝnh quyÒn ®Þa tÝch v−ên nhµ hîp lý cho c¸c gia ®×nh. ph−¬ng t¹i vïng ®Þnh c− ng−êi Hm«ng ë Nh÷ng ng«i nhµ ®−îc Nhµ n−íc hç trî R« Men; song song víi viÖc so s¸nh cïng kinh phÝ, cßn kiÕn tróc hoµn toµn do bµ mét sè m« h×nh ®Þnh canh, ®Þnh c− kh¸c con tù lùa chän, do vËy c¸c gia ®×nh trªn ®Þa bµn tØnh L©m §ång nh− m« ng−êi Hm«ng vÉn gi÷ l¹i ®−îc nÐt h×nh ®Þnh canh ®Þnh c− ng−êi Ch©u M¹ truyÒn thèng trong ng«i nhµ cña m×nh, ë Léc L©m, huyÖn B¶o L©m; m« h×nh võa ®¶m b¶o tiÖn Ých sinh ho¹t, b¶o l−u ®Þnh canh, ®Þnh c− ng−êi Hoa ë huyÖn ®−îc nh÷ng ®Æc tr−ng v¨n hãa. Vµ ®iÒu §øc Träng; m« h×nh ®Þnh canh, ®Þnh c− quan träng h¬n c¶, viÖc bè trÝ nhµ ë ng−êi K’ho ë huyÖn L¹c D−¬ng..., chóng trong th«n nh− vËy ®¶m b¶o ®−îc viÖc t«i ®−a ra mét vµi nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cÊp n−íc, ®iÖn sinh ho¹t, x©y dùng nh− sau: ®−êng giao th«ng, tr−êng häc vµ c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng d©n sinh kh¸c. - Nh×n chung, viÖc quy ho¹ch ®Þnh canh, ®Þnh c− cho ng−êi Hm«ng t¹i R« - §−êng giao th«ng ®−îc më tíi tËn Men phï hîp víi nhu cÇu vµ nguyÖn c¸c th«n, tuy ch−a ®−îc tr¶i nhùa, song väng cña bµ con nh©n d©n. Chñ tr−¬ng nhiÒu km ®−êng cÊp phèi liªn th«n ®· ®−a d©n vÒ sèng ®Þnh canh, ®Þnh c− t¹i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn tiÖn cho giao th«ng ®Þa ph−¬ng ®· ®−îc chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®i l¹i cña ng−êi d©n n¬i ®©y c¶ mïa kh« chuÈn bÞ kh¸ chu ®¸o c¸c ®iÒu kiÖn tèi lÉn mïa m−a. HiÖn nay t¹i 2 th«n ng−êi thiÓu phôc vô chuyÓn c−, ®Þnh c−. C¸ch Hm«ng x· R« Men ®· cã ®iÖn th¾p s¸ng lµm nµy ®· gióp cho nhiÒu hé dÇn dÇn víi tû lÖ 100% sè hé(∗). Cã ®iÖn sinh tù nguyÖn vÒ sèng ®Þnh c− t¹i c¸c th«n ho¹t, ®êi sèng v¨n hãa vµ nhu cÇu th«ng míi. Khu d©n c− míi ë x· R« Men gåm 2 tin cña ng−êi d©n ®−îc ®¸p øng, nhÊt lµ th«n (IV vµ V) víi kho¶ng 315 ha ®Êt qua c¸c b¶n tin cña §µi TruyÒn thanh- n«ng nghiÖp, xung quanh lµ rõng vµ ®Êt TruyÒn h×nh huyÖn §am R«ng vµ §µi rõng do c¸c L©m tr−êng qu¶n lý. N¬i Ph¸t thanh- TruyÒn h×nh L©m §ång. lËp lµng míi kh¸ phï hîp víi tËp qu¸n S¶n xuÊt æn ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh c− tró cña ng−êi Hm«ng, ®ã lµ vïng b¸n canh ®Þnh c−, diÖn tÝch ®Êt ruéng cho s¬n ®Þa. T¹i khu ®Þnh c− míi nµy cã mçi nh©n khÈu ®−îc quy ®Þnh râ: mçi nguån n−íc tù nhiªn cña suèi Th«n V, cung cÊp c¬ b¶n nguån n−íc t−íi cho (∗) s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña bµ con. Nh− Nhê dù ¸n cÊp ®iÖn cho c¸c th«n, bu«n ë 5 tØnh T©y Nguyªn, gåm: Gia Lai, Kon Tum, §¾k L¾k, vËy víi viÖc quy ho¹ch hîp lý, chÝnh §¾k N«ng vµ L©m §ång ®−îc Thñ t−íng ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng võa gi÷ ®−îc c¬ cÊu phñ phª duyÖt th¸ng 04/2006.
- 40 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2010 lao ®éng ®−îc nhµ n−íc cÊp 460 m2(*). gia qu¶n lý x· héi, qu¶n lý s¶n xuÊt, gi÷ ViÖc qu¶n lý ®Êt ®ai ®−îc x· vµ th«n g×n an ninh c«ng céng, vÖ sinh th«n thùc hiÖn chÆt chÏ, nh−ng vÉn dùa trªn xãm. NhiÒu vô viÖc xÊu x¶y ra trong ®¬n vÞ truyÒn thèng lµ lµng. Th«n cã th«n ®· ®−îc nh©n d©n ph¸t gi¸c, kÞp Ban nh©n d©n th«n do Tr−ëng th«n thêi ng¨n chÆn. §ã lµ c¸c vô x©m lÊn ®øng ®Çu. Ngoµi qu¶n lý b»ng sæ s¸ch, rõng lµm rÉy; thanh niªn quËy ph¸, ban nh©n d©n th«n cßn trùc tiÕp theo ®¸nh nhau g©y mÊt ®oµn kÕt.. dâi chung cho c¶ lµng trong suèt qu¸ - Mét yÕu tè quan träng n÷a gãp tr×nh s¶n xuÊt vµ c¸c ho¹t ®éng v¨n hãa phÇn ®¶m b¶o th¾ng lîi trong viÖc ®Þnh x· héi. C¸c tr−êng hîp vi ph¹m trong canh, ®Þnh c− cho ng−êi Hm«ng ë R« lµng ®Òu ®−îc th«n thµnh lËp ®éi xö lý Men lµ viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, ®Ó gi¶i quyÕt triÖt ®Ó; nh÷ng tr−êng hîp tõ ph−¬ng thøc kiÕm sèng chñ yÕu dùa kh«ng gi¶i quyÕt ®−îc ban nh©n d©n vµo s¨n b¾n, khai ph¸ ®Êt hoang sang th«n míi ®−a lªn x·. ®Þnh canh vµ th©m canh; ph¸ rõng lÊy - Th«n míi ®−îc thµnh lËp trªn c¬ ®Êt s¶n xuÊt ®−îc thay b»ng nhËn ®Êt së tæ chøc l¹i c¸c lµng truyÒn thèng. th©m canh lóa n−íc, trång b¾p, cµ phª, Tr−ëng lµng lµ giµ lµng - ng−êi cã uy tÝn ch¨n nu«i tr©u, bß. C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý do bµ con nh©n d©n tù bÇu ra trë thµnh cho bµ con kh«ng nh÷ng chÊm døt ®−îc nßng cèt trong ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n¹n du canh du c−, chÊm døt ®−îc t×nh x©y dùng cuéc sèng trong c¸c th«n míi. tr¹ng ph¸ rõng, b¶o vÖ ®−îc m«i tr−êng C¸c dßng hä vÉn ®−îc duy tr× nguyªn sinh th¸i, mµ cßn gióp nhiÒu ng−êi d©n vÑn kh«ng bÞ xÐ lÎ, ®−îc c− tró thµnh tho¸t ®ãi nghÌo, æn ®Þnh cuéc sèng. tõng khu vùc. C¸c luËt tôc truyÒn thèng Víi nh÷ng nç lùc ®¸ng ghi nhËn cña ®−îc b¶o l−u ®· cã t¸c dông tÝch cùc c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng… trong viÖc duy tr× quan hÖ gi÷a c¸c ng−êi Hm«ng ë hai th«n (IV vµ V) x· R« thµnh viªn, gia ®×nh, dßng hä, b¶o vÖ Men ®Õn nay ®· dÇn quen víi viÖc kÕt nguån n−íc, b¶o vÖ mïa mµng, b¶o vÖ hîp trång lóa, hoa mµu vµ ch¨n nu«i gia gia sóc, b¶o vÖ rõng... cña céng ®ång sóc. Hai th«n míi ®Þnh c− ®· c¬ b¶n æn ng−êi Hm«ng ë ®©y. ®Þnh ®−îc s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng, C¬ cÊu x· héi cæ truyÒn trong c¸c kinh tÕ dÇn ph¸t triÓn víi trªn 100 ha th«n ®−îc gi÷ l¹i c¸c yÕu tè tÝch cùc, lo¹i lóa n−íc, 50 ha cµ phª, b¾p, hµng tr¨m bá nh÷ng hñ tôc, bæ sung vµo ®ã lµ c¸c con tr©u, bß, lîn vµ hµng ngµn con gµ yÕu tè n«ng th«n míi. C¸c ®oµn thÓ: Chi th¶ v−ên… B×nh qu©n thu nhËp ng−êi §oµn thanh niªn, Chi Héi phô n÷, Héi d©n n¨m 2010 lµ kho¶ng 6 triÖu ®ång. Phô huynh häc sinh, Chi Héi Ng−êi cao Tuy nhiªn th¾ng lîi lín nhÊt trong viÖc tuæi... ®−îc thµnh lËp ®· gãp phÇn tham ®Þnh canh, ®Þnh c− cho ng−êi Hm«ng ë R« Men lµ ®· gióp cho bµ con thÊy ®−îc (*) Theo «ng Giµng Sao L«ng (ng−êi Hm«ng), nÕu tiÕp tôc du canh, du c−, ph¸ rõng tr−ëng th«n V, X· R« Men, ngoµi sè ®Êt Nhµ lµm rÉy sÏ ®ãi nghÌo, chØ cã ®Þnh canh, n−íc cÊp ra, mét sè hé d©n cßn ®i khai hoang thªm; mét sè hé cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ tù ®i sang ®Þnh c− th©m canh lóa, b¾p, cµ phª; nh−îng ®Êt cña ng−êi kh¸c ®Ó s¶n xuÊt. Vµ hiÖn ch¨n nu«i tr©u, bß; trång, ch¨m sãc vµ nay ®· cã trªn 8 hé nhê lµm ¨n kh¸ ®· sang nh−îng ®−îc trªn 1 ha ®Êt ruéng ®Ó s¶n xuÊt (t¸c gi÷ rõng míi mang l¹i cuéc sèng no Êm, gi¶ lµ ng−êi pháng vÊn- NM§). chÊm døt c¶nh sèng lang thang, nghÌo ®ãi.
- VÒ viÖc ®Þnh canh ®Þnh c−… 41 Cã thÓ thÊy m« h×nh lËp th«n míi nhiÖm vô chÝnh trÞ ë ®Þa ph−¬ng víi cho ng−êi Hm«ng ë R« Men thµnh c«ng nhiÖm vô an ninh, quèc phßng cña quèc kh«ng chØ trong lÜnh vùc ®Þnh canh ®Þnh gia. c−, mµ cßn thµnh c«ng c¶ ë c¸c lÜnh vùc 4. Nh÷ng khã kh¨n, tån t¹i vµ mét sè ®Ò xuÊt xãa ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn s¶n xuÊt, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®êi sèng, n©ng cao Tuy vËy ph¶i nh×n nhËn lµ sau 6 d©n trÝ, b¶o vÖ rõng vµ m«i tr−êng cho n¨m ®Þnh canh, ®Þnh c−, nÕu so s¸nh víi ®Þa ph−¬ng... Cã thÓ thÊy râ r»ng, mÆt b»ng chung trong toµn x·, vµ xa nh÷ng thµnh tùu trªn lµ kÕt qu¶ cña h¬n lµ ®èi víi c¸c vïng, c¸c d©n téc kh¸c qu¸ tr×nh: ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng l©n cËn th× ®êi sèng ng−êi Hm«ng ë R« Men vÉn cßn gÆp - ChÝnh quyÒn x· ®· dùa vµo d©n, nhiÒu khã kh¨n. Thùc tÕ nµy tån t¹i bëi mäi hµnh ®éng, b−íc ®i ®iÒu ph¶i dùa mét sè nguyªn nh©n sau: trªn nguyÖn väng cña d©n. ChÝnh ®iÒu ®ã ®· ph¸t huy ®−îc kh¶ n¨ng vµ lßng - R« Men cã ®Þa h×nh ®åi nói cao dèc nhiÖt t×nh cña nh©n d©n, tõng b−íc gióp vµ thÊp dÇn thµnh thung lòng, thuËn ng−êi d©n tù ý thøc r»ng: ®Þnh canh, ®Þnh lîi cho ph¸t triÓn trång c©y rõng, c©y c−, xãa ®ãi gi¸m nghÌo, x©y dùng cuéc l©u n¨m, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy, sèng míi Êm no h¹nh phóc... lµ c«ng viÖc trång lóa vµ rau, nh−ng kh«ng cã nguån cña chÝnh hä, gia ®×nh vµ lµng hä. n−íc t−íi dåi dµo; c«ng t¸c thñy lîi ch−a ®−îc quan t©m ®óng møc. Trong khi ®ã - KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a kÕ ho¹ch hiÖn nay víi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, cña chÝnh quyÒn víi nguyÖn väng cña thu nhËp chÝnh cña nh©n d©n gÇn nh− nh©n d©n, trong ®ã tuyÖt ®èi t«n träng phô thuéc hoµn toµn vµo viÖc trång trät tËp tôc vµ lèi sèng truyÒn thèng cña vµ ch¨n nu«i. d©n. BiÕt khai th¸c, ph¸t huy nh÷ng yÕu tè tÝch cùc trong lèi sèng truyÒn thèng cña - C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trªn hä ®Ó x©y dùng n«ng th«n míi. ®Þa bµn kh«ng mÆn mµ thu hót lao ®éng ng−êi d©n téc thiÓu sè. Do vËy vµo thêi - Cïng víi nç lùc cña m×nh, biÕt gian n«ng nhµn, c¸c lao ®éng ng−êi khai th¸c tiÒm n¨ng s½n cã trong d©n, Hm«ng t¹i R« Men rÊt Ýt cã c«ng viÖc tËn dông tèi ®a sù gióp ®ì, ñng hé cña lµm thªm ®Ó t¨ng thu nhËp. ChÝnh phñ, c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi... d−íi nhiÒu h×nh - R« Men lµ x· ®a s¾c téc, nh−ng tr×nh thøc kh¸c nhau ®èi víi sù æn ®Þnh vµ ®é d©n trÝ cña riªng ng−êi Hm«ng hiÖn ph¸t triÓn s¶n xuÊt, æn ®Þnh ®êi sèng nay cßn h¹n chÕ, do ®ã thiÕu nguån nh©n cña c¸c hé gia ®×nh ng−êi Hm«ng ë ®©y. lùc cã tay nghÒ ®Ó b¾t kÞp víi chñ tr−¬ng Kh«ng nh÷ng cho vay vèn, ®Çu t− s¶n hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp n«ng th«n. xuÊt, chÝnh quyÒn cßn cÇm tay chØ viÖc - R« Men lµ x· ®−îc cÊp trªn chó gióp bµ con x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ träng quan t©m nhiÒu, nh−ng ®Õn nay t¨ng c−êng c¸c dÞch vô x· héi kh¸c. 10 tiªu chÝ gåm: quy ho¹ch, giao th«ng, - §Þnh canh ®Þnh c−, ph¸t triÓn thñy lîi, tr−êng häc, c¬ së vËt chÊt v¨n kinh tÕ nh−ng vÉn g×n gi÷ ®−îc b¶n s¾c hãa, nhµ ë d©n c−, thu nhËp, hé nghÌo, v¨n hãa truyÒn thèng cña ng−êi Hm«ng. c¬ cÊu lao ®éng, h×nh thøc tæ chøc s¶n KÕt hîp chÆt chÏ gi÷a viÖc thùc hiÖn xuÊt vÉn ch−a ®¹t ®−îc.
- 42 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 10.2010 - §Õn nay R« Men vÉn cßn gÇn 1/3 l¹i hiÖn tr¹ng ®Þnh canh, ®Þnh c− thêi sè nh©n khÈu ng−êi Hm«ng ch−a cã hé gian qua. Nh÷ng n¬i nµo thÊy ch−a thËt khÈu th−êng tró. §iÒu nµy khiÕn ng−êi phï hîp cho s¶n xuÊt th× nªn quy ho¹ch d©n kh«ng chØ gÆp khã kh¨n khi lµm l¹i. Trong khi quy ho¹ch còng cÇn ®¶m giÊy khai sinh cho con c¸i mµ cßn g©y b¶o r»ng ng−êi d©n ®ñ ®Êt s¶n xuÊt vµ khã kh¨n cho c¸c cÊp c¸c ngµnh trong kh«ng gÆp qu¸ nhiÒu bÊt lîi trong viÖc viÖc qu¶n lý nh©n khÈu còng nh− khi vËn chuyÓn hµng hãa n«ng s¶n tõ v−ên, triÓn khai c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i cña ruéng vÒ nhµ. nhµ n−íc cho bµ con. + ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång, vËt §Ó ch¨m lo ®êi sèng cho bµ con nu«i phï hîp víi thÞ tr−êng vµ thùc tÕ, ng−êi Hm«ng, duy tr× sù ph¸t triÓn kinh thãi quen s¶n xuÊt cña ng−êi d©n. Nhµ tÕ - x· héi bÒn v÷ng cho hä, cÇn quan n−íc nªn cã chÝnh s¸ch h−íng dÉn cho t©m gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau: ng−êi d©n vÒ n¬i tiªu thô n«ng s¶n lµm - 100% sè hé ng−êi Hm«ng ph¶i ra; hç trî bµ con vÒ c©y, con gièng, vËt ®−îc ®Þnh canh, ®Þnh c−, cã nhµ ë æn t− n«ng nghiÖp vµ khoa häc kü thuËt ®Þnh, cã v−ên vµ chuång tr¹i ch¨n nu«i trong s¶n xuÊt ch¨n nu«i. bè trÝ theo quy ho¹ch. + CÇn giao kho¸n rõng cho bµ con - 100% sè hé Hm«ng ®−îc th−êng tró. ng−êi Hm«ng qu¶n lý, ch¨m sãc, b¶o vÖ. - Kh«ng cßn hé Hm«ng ®ãi, ph¸ + T¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó khuyÕn rõng lµm rÉy. khÝch cho bµ con kh«i phôc c¸c nghÒ truyÒn thèng. - Cã ruéng ®Êt æn ®Þnh, cã c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i hîp lý, cïng víi viÖc + T¨ng c−êng phèi hîp víi c¸c ph¸t triÓn m¹ng l−íi c¸n bé khuyÕn doanh nghiÖp ®ãng trªn ®Þa bµn t¹o n«ng ®Õn tËn khu d©n c− ®Ó kÞp thêi vËn c«ng ¨n viÖc lµm cho bµ con vµo nh÷ng ®éng ng−êi d©n s¶n xuÊt ®óng thêi vô. ¸p lóc n«ng nhµn; t¹o thãi quen tiÕn ®Õn sö dông ®−îc thµnh tùu khoa häc kü thuËt dông lao ®éng mét c¸ch th−êng xuyªn. phôc vô s¶n xuÊt mang l¹i gi¸ trÞ thu Theo kh¶o s¸t cña chóng t«i, tÝnh nhËp tõ ®Êt s¶n xuÊt, v−ên, hé gia ®×nh. ®Õn ®Çu n¨m 2010, t¹i 2 th«n (IV vµ V) - Sím phæ cËp tiÓu häc cho trÎ em x· R« Men ch−a cã nghÒ thñ c«ng nµo trong ®é tuæi, cã ®iÓm vui ch¬i sinh ho¹t cña ng−êi Hm«ng ®−îc ho¹t ®éng mang v¨n hãa cho ng−êi d©n. X©y dùng vµ tÝnh chÊt hµng hãa. thùc hiÖn nÕp sèng míi, xãa bá hñ tôc, - VÒ ph¸t triÓn v¨n hãa- x· héi: mª tÝn dÞ ®oan. §Ó ®¹t ®−îc c¸c môc tiªu nµy, cÇn + VËn ®éng ng−êi d©n thùc hiÖn thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p sau: chÝnh s¸ch d©n sè kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh víi viÖc t¨ng c−êng c¸n bé d©n sè th«n - VÒ lao ®éng, s¶n xuÊt: b¶n (ng−êi d©n téc Hm«ng) tuyªn + Víi nh÷ng hé Hm«ng ch−a cã hoÆc truyÒn vËn ®éng, h−íng dÉn bµ con c¸ch ch−a ®ñ ®Êt s¶n suÊt, cÇn tiÕn hµnh phßng, tr¸nh thai; thùc hiÖn tèt c«ng t¸c giao ®Êt cho tõng hé trªn c¬ së rµ so¸t ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu; kh¸m ch÷a
- VÒ viÖc ®Þnh canh ®Þnh c−… 43 bÖnh cã chÊt l−îng cho bµ con; thùc hiÖn + VËn ®éng sù tµi trî, hç trî cña c¸c ®Çy ®ñ viÖc tiªm chñng më réng. c¬ quan, ®¬n vÞ ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nh− nhµ ë x· héi, nhµ vÖ sinh, + §Èy m¹nh c«ng t¸c xãa mï ch÷, giÕng n−íc s¹ch... cho bµ con. vËn ®éng trÎ em trong ®é tuæi ®Õn tr−êng. TiÕp tôc x©y dùng thªm hÖ + L−u ý khi triÓn khai c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ®−îc ®Çu t− trªn ®Þa bµn thèng tr−êng häc, ®Æc biÖt c¸c tr−êng ph¶i ®óng ®èi t−îng, ®óng môc ®Ých, cã mÇm non, tiÓu häc, cïng víi viÖc t¨ng gi¸ trÞ kinh tÕ cao, gãp phÇn thiÕt thùc c−êng ®Çu t− c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt trong c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, t¹o bÞ kh¸c nh»m phôc vô gi¶ng d¹y vµ häc lßng tin trong nh©n d©n vÒ ®−êng lèi tËp ®−îc tèt h¬n. Chó träng ®µo t¹o, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc. tuyÓn dông con em ng−êi d©n téc Hm«ng vÒ ®Þa ph−¬ng gi¶ng d¹y. Tµi liÖu tham kh¶o - X©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®¸p øng 1. ViÖn D©n téc häc. C¸c d©n téc Ýt kÞp thêi víi quy m« ph¸t triÓn d©n sè ng−êi ë ViÖt Nam (c¸c tØnh phÝa + TiÕp tôc ®Çu t− x©y dùng c¬ së h¹ B¾c). H.: Khoa häc x· héi, 1978. tÇng, ®Æc biÖt ph¸t huy tèt c¸c ch−¬ng 2. Tæng côc Thèng kª. Tæng ®iÒu tra tr×nh 134, 135… t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi d©n sè vµ nhµ ë ViÖt Nam n¨m 2009: cho c¸c ch¸u ®Õn tr−êng; x©y dùng ®iÓm c¸c kÕt qu¶ chñ yÕu. vui ch¬i gi¶i trÝ; x©y dùng c¸c tuyÕn http://www.gso.gov.vn/default.aspx ®−êng giao th«ng néi th«n, liªn th«n. ?tabid=512&idmid=5&ItemID=9812
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học