Xem mẫu
- nhi cho vui cau chuySn, dep Idi chiic, tieng giao hoa, niem an tinh nam mdi... M i i t la hang nhat. Tir lau Idm, Tet khong phai la luc chuong cac loai banh an chong no nhu ga to, bich quy, banh gai, banh TIEP KHACH TET ditu... Sang nhat c6 le la miift hat sen trdn, di ben canh no la miit bi, mut lac, mut quat, miit man, triing c h i m , keo siu (ngon la cua Nam D i n h ) , me simg (cua Hue). Tir giai phong mien Nam, giao liru rong mo, mien B k c6 them nhixng thii miit me de nguyen qua, miit mang cau boc timg thoi trong giay bong, miit mit... d i Cling cac loai miit c6 truyen nhu miit khe, 5 mai cam thao, miit ''# 'et, ai cung phai tiep khach, du do la ngudi sang nhat nuoc: 1. 6 n g Vua hoac ngudi thap hen nhat, a bale tan cung cua xa phat thu, miit gimg... hoi la anh mo lang. Ne'u trudc day cai qua dung trau scfn son thep vang, mat qua Co tram nghin thii khach thi cung c6 tram ngan kieu tiep CO nhieu ngan de dung trau da tem, v o i , vd chay, v6 quach, cau khach. Nhimg thong thuong, thi hau nhu deu na na giong nhau, kho, cau tuoi... v i mieng trau la dau cau chuyen... thi nay c6 cai thanh thi la each ciia thanh t h i , nong thon la kieu cua nong khay nhya g i n giong no, c6 nhieu 6, m 6 i 6 mot thii miit, nguyen thon... nha giau, nha trung liru, nha ngheo... da quen thudc tiT ven, ngay ngSn, them bong hoa h6ng cho thoin. nhi^u d5i. Tuc an trau da thua vang dSn d i . N g u 5 i an win da it han, Trudfc het, tiep khach du ngdi quanh ban c6 ghe tua cao, hai CO le chi con mot s6' rat it cu cao nien m 6 i bom bem nhai ben trang k y , ngoi ghe xa long g6 lun hay sa long dem miit, mieng t r i u , c6 nguai nhan chii nha trao mieng trau, rihung ngoi tren sap gu hay tren chieu rai mat giuong, tham chf chi la cung chi cam ma khong an. V i the ma khay miit la rat can cai chong tre don gian... trudc tien phai c6 nuoc. thiet tren ban tie'p khach. M d i nhau, tiep nhau, c6 nguoi an lay A m mx6c hay tich nu6c, cai ca, cai coc, cai tach, chen hat le, CO ngudi x i n vang nhung la vang de day, chi c6 cac em tho mit, chen qua hong... c6 khay hoac khong khay... m6i hay xan den, lay thii nay thur no doi chut, vira nhay chan sao Nuoc la tra hao hang hay tra b6m tra banh, tra tuoi hay vira nham nhap... nuoc v o i , tra hat (tra nu) uop hoa cue chi hay diem chiit girng. Va cung C O the la ruou, du cac loai noi ngoai, quoc doanh, rugu Co m6t mon cQng luon c6 mat tren ban nude, tir thanh thi ngang rugu lau... nang nhe khac nhau... den nong thon... do la mon hat b i . Ngoai nuoc thi tiep khach ngay Tet cQng khong the qua so sai, qua nhat nheo, suong tinh. Phai c6 mot chut gi do ma nham t Nguyen tru6c day, thdng thucmg c6 hat dua, la hat c6 mau do, dugc nhu6m them, lay tir ruot qua dua hau, ruot vang, nhap 182 183
- tir Hai Nam sang. Chie'n tranh, diit quang. Ngucfi thanh ph6' c6 sang kien dung hat bi ngo thay cho hat dua. Rang thcfm, an cung bui, nhi nhach cang v u i , cho da bu6n, cho them no cau chuyen. Co ngudi con bao an nhieu hat bi con chiJa duoc benh giun, chua bie't dung sai the nao, nhung c6 dia hat bi (it k h i la lac rang) cung lam chu khach them v u i . Nhieu k h i khay mut con T E T HA NOI nguyen, nhung hat bi thi chong het. Chi c6 dieu, khach di chuc Tet, nhkn hat bi, cSn hat b i , rat can giu y la khong tien tay viit v6 xuong nen nha, san nha, ma viit no vao cai gat tan thudc la, hoac de mot goc ban, chii nha se don di sau. a. T 7a N d i nlim giira trung tam ddng bang Bac Bd, cai ndi dan / ~ Z toe nen Ha N d i cd day du nhung net co ban ciia mien Bac. Thudc la thudc lao la mdn rieng, cd le khdng can ban den Tet, nhirng net dd cang cd difeu kien de boc 16, phat huy, khdng " v i nhirng cai dng k h d i " ay cd each hut, each tie'p nhau ridng, nhung the ma nd eon duoc binh phuong Ifen, luy thiJra len de rue kieu nhan tam tuy thich. rd them, sang lang them. Con thdng le, ngay Tet nha ai cQng cd khach, phai tiep M o t net cot yeu dau tien ma miin Trung va m i ^ n Nam khach. Tuy theo gia canh va miic d6 than so, cd mdn nay mdn khdng the cd dd la miia ddng dat Bac. Gid ret va mua bay, mdt no ra- sao la tuy, cung con cd the mdi nhau 6 lai an cd. Nhimg thu; mua nhu phan, mua khdng nude, mua de tinh ngudi phai sat lai gan nhau, de cac mdn an va mdn cd bdi phan ngon hon niia. thdng thudng, ban nude, chen nude, chiit g i do de cho vui la khdng the thieu, cd th^ con dCing di ddn tay cho tre be. Ngay Ret lam ngon lira luoc banh churig dem giao thira thanh y nay, Tfe't den, cd rat nhieu thii banh keo khac nhau, dat tien, ciia v i , tinh t i i , thanh ky niem ddi ngudi. Ret va mua phii lam m o i nude nay nude khac, xanh do t i m vang... nhung cd le khdng thii thu: ao quan khan... duoc dip phd truong (nay goi la thdi trang). gi sanh duoc vdi nhung mdn miit c6 truyen Viet Nam ma danh y Ret va mua ay lam hoa bimg nd, tuoi nhu tudi day t h i , ma trudc Hai Thuong Lan Ong da hudng dan each lam trong cudn sach het la thii hoa vua cua moi loai hoa Tfet: Hoa dao. "Net cong thdng Idm" cm 6ng. Ngudi Ha N d i da tir nghin nam la ngudi K i n h dd, Ke chof, K i n h k y , nen cd dieu kien phat trien ve kinh te, van hoa, t r i tue, Cai ban nude, khay nude sach se, thom tho, gon gang... da nep ling xir, thii vui choi... trdi hon m o i dia phuong khac. Tet, la mot Idi chao ciia chii nhan vdi khach Tet, con them g i la tuy. moi dieu tot dep duoc trung ra, duoc tha'm vao hon, duoc lan toa Chac chan la nhu the. ra td; be anh hudng. 2002 Thii choi hoa Tet la mot diem tung bimg it noi cd duoc the'. Cd ca mot vung bat ngat chuyen trdng hoa dao d T i l Lien, T i i 184. 185
- Tong, Nghi Tam, Quang Ba, Phii Thuong, hang trieu canh dao Khong the c6 thii tu lanh nao bang tu lanh thien nhien r6ng hang ngan cay so, u6p ca canh vat va con ngu5i, v i the ma bua di v6 m o i gia dinh Ha N o i , di ve m o i nga Bac Nam D6ng Tay nem ran hom ba muoi, bua bun thang hom miing bon m 6 i tuyet dat nudrc ma ngudi Ha N o i quen goi viing do la " D i n h dao". Dao dieu lam sao. Nong va mat, nggt va bui, cay va chua, thom niic bich hoa tham, dao phai (con goi dao M o n g Tir, dao Van Nam) vi hat tieu, nhat la ca cuong... Nha van V u Bang tihig nho le k h i hoa phot hong mau ma nQ trinh vira thanh tan vira mon mem. tihd ve Tet Ha N o i nhu the trong tac pham trii danh 'Thumg Dao ta, loai dao an qua, canh don, hoa thanh manh va mau cung nhcf mudi hai", cho du ngay nay. Ha N 6 i da phat trien con hom e le, khong qua nong nan rue r6. Dao bach hoa trang nhu tuyet 50 nam ve trudc. diem, doi k h i cung xuat hien. Ben canh hoa dao thi hang tram loai hoa khac cung gop mat cung ngay Tet: Hoa hong, hoa ciic, Cac mon c6 ban ciia Tet Ha N o i thi kho ma tinh xue. van tho, cue t i m , ciic mong r6ng, hai duong, phong Ian, dia Ian, Nhung dai loai cung ddu da quen thuoc v6i ngucfi Viet Nam t i i chan chim, thugc duoc, mat tr5i, pang-xe... Cho hoa Hang Luge lau lam r o i , nhu gio lua, cha que, nem ran, dua hanh, bong cha, hop lien mot phien 7 ngay, den gan giao thira m6i tan phien. ImiTc xao, nam mgc, ga ham, chim tan... duong nhien khong t h ^ Hau nhu Tet khong nha ai khdng c6 mot canh dao, gdc dao. * t h i e u banh chung (ngu5i Ha N o i kieng an thit vit ngay Tet). Banh chung goi to, luge tir 12 den 14 tieng dong h6, nen deo, Xua, nha tho VQ D i n h Lien viet bai tho 'Vng do" noi tieng. den, de ca tuan khong " l a i gao", khac mon banh tet de kh6 Co le ong do chi xuat hien o Ha N o i , tren pho Hang B6. Nay c6 Cling. TCr truoc Tet hang tuan da c6 nhung ngudi ban la dong thii choi thu hoa noi tiep. Tet, Van M i e u c6 cac cu viet cau doi rimg va dumg noi nga t u che lat giang de ban timg chuc sgi. noi tieng chu dep nhu cu Xuan Hoa, Tran Le Van, Bui Hanh Nguoi Ha N o i thay Tet trong gio miia, tiong canh nguoi ngudi Can, Tu Sot... 6m hoa dao, 6m quat phong xe d i , thay hang la dong, va ty minh Tet, theo phong tuc c6 t r u y l n , la ngay sum hop, la ngay cua cung thiic len niem xon xao v i Tet. gia dinh, trir lop thanh nien thich ra dudng dem giao thira hay Ngu5i Ha N o i ft d i lam thirc khach ngay Tet, v i nha ai cung choi xuan pho ve dep thori trang. V i sum hop, nen c6 Tet la CO c6, can c6 mat b gia dinh m i n h . Phai ngay Tet mcfi thay gia khong the thieu. Nhirng mon truyen doi, nhirng mon ngon lanh, dinh la thieng lieng nhu the nao, k h i The L i i viet cau tho da gan ca cau ky va don so, d6u xuat hien. V i mua dong, cam cam te the ky ma v l n lam xao xuye'n: gia nen c6 mon nhan do ma xuat hien. Thit dong la mot. Thit Ru do phong sicaiig tren gdc tro t Icfn, thit ga nau nhir, qua dem suong gia, d6ng dac ma nha tho Lqng nhin thien hq don xudn sang Bach Cu D i thdi xua phai v i Ian mo dong ay la nucfc da ciia nang Duong Quy Phi. Chat dong trong no lam mat te cai luoi, lam Do chinh la n6i c6 dem ciia ngudi khach l u , n6i lanh hon ngot l i m than kinh, an no v6i cu dua hanh da " c h i n " da det cua ke xa nha hay khong nha. Va chinh nhac sT Van K y mjgt xuong, tuong kho c6 thii cao luong my v i nhap ngoai nao sanh dem giao thila lang thang trong long Ha N 6 i da viet nhac pham dugc. Ca kho Tet la chep, trdm to, mau canh gian, nhir ma "Dem dong" tuyet v5i, c6 cau: Co ai thd'u tinh c6 lif dem dong khong nat, de hang chuc ngay khong hong... khong nha... Ha N g i day, niem am ap ciia gia dinh day. 187 186
- M o n ngot cua Tet Ha N p i cQng phong phu, d^y h i p dSn. Cac loai mut ma nhat hang la mut sen tran nham nhi cung tra sen thom thoang. Cac loai khac nhu mut gung cho am c6, mut qua't cay cay, miit phat thu te te, mut cam, mut b i , mut dira, mut man, miit hong, mut lac... nay con th6m miit mit, mut na cua mien Nam giri ra ciing vdi hoa mai vang mang theo chiit nSng HAI LOG T H E NAO rye ro ciia Sai Gon lam Ha N o i cang rue ro may ngay Tet. Nhieu gia dinh con lam mon che kho. Cung chi la d6 xanh I va ducfng thoi, nhimg hon sau ISng dong ciia mon nay la huong thcfm ciia qua to ho (tiic qua thao qua). Do la thii huong thom ciia niii rtaig dong lai, bay g i d toa ra cho dong bang mSt loai huong ma quai cua chat da't nude que huong... L au nay nhieu ngudi hay noi den chii " L o c " . 6 n g thay boi, thay Cling nh5 n h i l u nguoi t i m den, noi "Thanh cho an l6c". Ngudi CO san pham tot, duge thudng noi " M i n h vira c6 loc". Ba vcf ong quan tham nhung cung noi "Nha minh c6 16c". C6 ban Tet Ha N o i c6 the lam thanh mot luan van tien si, v i nd qua hang trong cho, may dugc ngay dat hang, khoe " H 6 m nay nhieu giau CO va phong phu. Tir mot each choi hoa dao, choi dao the 16c"*.. N h u vay ta hieu " L o c " la dieu gi may man, c6 l o i , minh den mot mon an, am tra, m6t chiec ao kep ao b6ng, tir Idi chiic dugc hucfng, do trdi dem lai, nguoi dem lai, minh t u dem lai, c6 mimg nhau den doi cau doi do tren ban tho hay hai ben cot, tir thii 16c trong sach, lifim chinh, cung c6 thii 16c bat chinh, an vao dem giao thira quanh H6 Guom, trudc Lang Bac Ho hay di chef r6i thi lo ngay ngay, nhu cau tuc ngii: hoa ma ngSm hoa, ngSm nhau, t i m ban cu... Tha an rau md ngay o o Khac h i n Tet mi6n Trung, mien Nam, Tet Ha N 6 i c6 nhimg con hcfn an bo ma lo ngay ngay... ngay ret ngot tuyet v d i , chinh la mon qua thieng lieng, la niem Theo tir dien thi " L o c " la mam cay m6i nhii ra, v i du: M i i a tru ai ciia T6 quoc tang cho Ha N o i , kem theo no chinh la bao xuan, trong mua bay, 16c bang xanh mdn, tr6ng nhu ngan cay di^u viJra quen vira la, c6 tir nghin nam va dang duoc gin giir, nen dugc gSn tren canh kh6. Cay de cay da dau lang cung dom phat huy... khong the nao yeu cho het, dam say cho xue thu vao loc don xuan. Cay budi ra l6c d6ng thdi cung dom nhieu chum long minh ca ddi v l n tha'y khong the nao thoa man, ntn ngay tir nu l i t i de ft ngay niia, la chua gia t h i hoa budi da thom limg dau thang Chap, ngudi Ha N o i da ba'm dot ngon tay ti'nh ngay th6n xom... am lich de don Tet trong hoi hop doi chd. Tet, dan tgc ta c6 phong tuc " d i hai 16c". Phong tuc ay nhu Tet Ngg the nao? Ngudi hai che tren d6i, hai mot t6m hai la, thue chat la hai 16c ciia cay che, nhung kh6ng ai ggi la hai 16c. 189 188
- Nguyen, moi ngudi quanh nam dau tat mat toi, song vao Dem canh loc ay vao nha, truoc anh den giao thira ma doan, trdng trot, nhd va thien nhien, d i m minh vao mau xanh hoa trai canh loc c6 nhung gi, may la non la gia, c6 nu c6 hoa c6 qua ra nen khi xuan ve, bat dau mot vong tuan hoan tai sinh, con ngiroi sao de so v6i dieu minh tam niem tir truoc... '" luon mo \i6c, mong moi dugc thien nhien iru ai, cho minh duoc huong nhidu nhieu len mot chut, hon nam ngoai mot chiit, v a Canh loc xem xong, duoc trang trong cam len binh hoa, hon cang nhieu cang tot. Nhung thien nhien muon ddi la bi mat, binh dung huong tren ban th6. Co noi khong the, dem cam ca con ngudi khong hd biet truoc, khong ai c6 tai tien tri nhu ong loc vao don tay noi mai hien, ch6 cira, hang ngay ca nha v l n vao Trang Trinh Nguyln Binh Khiem biet nam tram nam trudtc va ra, de canh loc phii ho, de moi ngu5i nhd ve canh loc dem xuan biet ca nam tram nam sau, cQng khong bang ong Khdng Minh dau tien... Gia Cat Luong biet gan nhu the... nen danh nhor vao may riii, vao u6c doan, c6 khi con la vao mong mi... Phai den cuoi nam, miia dong thang gia, cay kho la vang, canh loc heo di, vang xuom, chii nha m6i voi tay, dem canh loc Miia xuan, dieu gi cung la dau tien, dau xuoi duoi lot, dau song voi minh suot mot nam trucmg, tha no xuong gieng cho tien ma tot, ma may man thi han quanh nam se tot, se may man... The la phong tuc hai loc ra d5i. h6n cay mat me. Tuyet nhien khong bao gid vut canh loc vao noi ue tap mot each bira bai... Khong phai dem giao thira di don xuan r6i be cay, vac mot vac khdng 16 nhu nhieu thanh nien v l n lam ma'y nam nay y Th5i gian nhanh cham bu6c di cho con ngu6i phat trien, thanh pho. Hai loc la ucfc doan, la dem tuoi xanh vao nha, la mo phong tuc nhieu khi thay d6i. Duong nhien. uac qua hoa, loc non, la m5i thien nhien den v6i minh. Tet, cac vai gia len chija. Tet, cac lao ong ra dinh ciing Xua, phan lorn cac gia dinh deu c6 mot manh vudn nho than. The la tuc hai loc c6 chuyen van doi chiit, nhan tien xuat nho. Tir chieu toi ba muai Tet, ngu5i chu nha, ngudi c6 dia hanh, moi ngu5i xin loc cua Phat ciia chiia cua Thanh d dinh, cao nhat nha ra vudn nham sSn mot canh nao do d mot cay ma cay da, cay de, canh khe chiu chit qua, nhanh hoa kho moc, nao do, cay buai, cay nhan, cay si, cay hai dudng, cay hoa dao, hoa man... Khong can canh to ma can c6 loc non moi canh gioi, nhanh tam xuan... duoc hai mang ve, no con quy hon dom, la con chua diep luc ma tuoi mau thien ly, mau la ma. canh loc vudn nha vi day la loc Phat, loc Thanh, l6c Tr5i... Chon cay nao c6 loc lai c6 nu c6 hoa, c6 qua non thi tuyet vol. Canh loc vSn duoc giir nguyen trong nha, no la hinh anh Yeu cau do la ra't kho, thoi danh, vai ba la loc la chinh cQng mua xuan, dem thien nhien xanh rem tuai biec vao nha. Quy lam duoc. Diing phiit giao thira, chii nha ra vu5n, ch6 luc chiSu da va thieng lam. chon, nhung bay gid dem ba muoi Tet trdi tdi nhu mirc, nhcf ch6 nhung khong the nhdt chinh xac, vay thi cii nham khoang a'y, hai Khong the nghi rang di \t tra ve ma khong c6 canh 16c lay mot canh, mot nhanh cung Idi khan khiia, tham thi cung cay trong tay. Nha nha di hai loc. Nhung quan trong la canh loc CO thien nhien. kh6ng bao gid la canh to, phai vac len vai. No chi la mot nhanh 190 191
- con con, dii tram ngudi hai cQng khong hai gi den g6 cay, canh 16n. Hon nCra da bao thua, cay gan gui v6i con ngudi, cay c6 mat 6 m o i noi m o i ch6, dau dinh, san chua, quanh ngo, khu vu5n, bo rao, ven de, ven con duomg lien thon, lien xa, khong ch6 nao khdng C O cay xanh, nen tuy nhifeu ngudi hai loc, cay vSn sSn sang hao phong. NGirClI HA NOI Hon nua theo cac nha nong hoc, nhieu loai cay c6 duoc tia canh mcfi dam choi manh hon chu khong he thui chot. CHdIHOA Lau nay chiing ta phai Idtn tieng ngan chan tuc hai loc. V i sao? Boi nhidu ngucfi khong coi day la mot tuc It mang tinh chat " h e m " , tinh chat "diem bao" ma trd thanh mOt thii dua nhau, ai A /"gudi Ha N o i vd'n dupe tieng la tao nha, thanh lich cho nen 1 V choi hoa la mot net van hoa trong ddi song thudng ngay. hai duoc canh to thi cang duoc ban be ca nggi, v i the lam khi Tir hang may tram nam, lang c6 Ngpc Ha, Hiru Tiep da c6 nghe cay non moi trong da bi ho be ngang goc, c6 cay bi vat trui non trdng hoa cung cap cho Ha N p i , gan day no mdi nhudng chd canh, vac di mot vac, keo le mat dat, hp khong cho la sai ma la cho nhidu lang hoa khac rdng rai hon. D i n h dao Nhat Tan, vui, nen c i i cudi nghieng nga mac ke cho ai diing nhin ma dau Quang Ba cung cap hoa dao m d i Te't hang trieu canh hoa dao xot cho cay, cho xuan. Diing la vori hanh dong do thl phan doi tuoi tan ma clip hoa Hang Lupc la dien hinh c6 tir thdi nha Tran, hai loc la dung. muoi nam gan day chp hoa con viron ra ca mot con dudng Lac Nhimg ne'u hie'u ngpn ngu6n ciia phong tuc, c6 su nghiem Long Quan va A u Co dai gan chuc cay so bat ngan la hoa cho ngudi Ha N p i choi Tet, cang chung to tinh yeu cua ngudi Ha trang, can trong, thi lam theo each hai loc tir ngan xua, phong N p i vdi hoa sau nang va tham thiet biet chimg nao, Hoa 'da trd tuc nay chi la mot net van hoa dep ciia dan toe, gop phin lam . thanh mot phan thiet yeu ciia ddi song hang ngay, bat cii ngudi Te't Nguyen Dan them giau y nghia nhu ciing to tien, xong nha do d giai tang nao va ddi song vat chat ra sao. Rat de dang nhan la'y may, mimg tuoi ngudi cao tuoi va tre tho, chuc mimg nhau, ra tren nhieu dudng pho c6 nhung ngudi con gai di ban hoa kieng d i l u xau... rong, chie'c xe dap th6 dii mau sdc va huong thom di trong Tuu chung, ne'u Te't khong c6 phong tuc thi se khdng con la suong sdm, n i n g non, trao nhung bo hoa rye r d vao tay m p i Te't, dii mam cao c6 day thi cung chi la len day da day, ma neu ngudi nhu trao niem vui va cai dep dat trdi da ban phat cho con ngudi de hoa thay mat cho m d i trudng tuoi xanh bat ngat ma the' thi Te't trd thanh v6 nghia... con ngudi thanh phd bi thiet thdi, khdng c6 dupe ludn ludn. 2003 Tren ban thd gia tien, dia hoa ciing dupe thay cho hoa tuoi hang ngay, do la bong hong que do tham, bdng hue trang ngin, 192 193
- bong hoaiig Ian m i m mai, nhanh hoa ngau k m dao duoc boc ddi. Chiec lo pha le hay binh gdm xinh xinh cam muoi bdng trong manh la chudi tuoi ciif xanh bie'c nhu dong suang dem tinh ddng tien (hoa mat trdi) thi can phong nhu them nang am mat khiet. Tren ban nha tho, ong giam doc, ban lam viec cua v i bac trdi v i canh hoa do tuoi nhu dung day k h i sac cua mat trdi, cua S I , phong ong tdng bien tap bao, ch5 lam viec ciia nha doanh niem vui vien man. Lau nay loai hoa mat trdi don da hie'm, chi nghiep cho den gian phong nho xinh xinh ciia thieu nu, hau nhu cdn mat trdi kep phat trien v i cudng hoa kha cung, chiu dung It khi thieu duoc nhung lo hoa xinh xkn tuoi mau. Do c6 the la duoc thdi gian va khdng gian nhung can phdng chat choi ndi may bdng hoa hong ham tieu nhu con ngam suong dem va gio that. Neu hoa Lis m d i nhap duoc ua chuong thi thang ba, hoa trdi tung toa nai goc vuon nha ai, nay vao day cho cuoc d5i coi loa ken dep mdt each kieu sa, quy phai da vao tranh danh hoa mo tam h6n con ngudi vdi dat troi thanh sach. Do c6 the la may Td Ngoc Van tir dau the' ky X X , cd huong thorn man dai ndng bong cam chuong c6 huong tham thoang thoang, do tham tuong nan, trong k h i hoa Camen hoac luu ly chi cd the lam nen cho trung cho tinh yeu trao giri, neu la cam chuong gam thi tra thanh cac loai hoa khac... net tai hoa ciia ngudi choi hoa, cii khiem nhucmg lang le mot Tet, cd mdt loai hoa t i m , cay thang va cao, de cam, nhieu minh minh biet. Cung c6 the la may bong sen hong sen trSng ngudi thich do la hoa chan chim. Nguyen nd cd ten la chan con (neu la mua he) mot loai hoa quy gia, tinh khiet den dang de ton chim son ca v i mdi bdng hoa xinh xinh mau tim biec deu gidng thor, hoa se song ciing nguoi may ngay nhung cung se thanh bat ban chan con chim trdi hay bay viit len mdi tha xud'ng tran gian, tir k h i gap cay but ve cua hoa si dua no len khung vai. Hoa sen tieng hdt nhu tieng to vuong van hdn ngudi. Nhieu ngudi goi nham khong ndng nan, khong ngao ngat, chi thoang qua nhu hinh nd la violet. Khdng phai. Hoa vidlet la loai hoa khac. La trdn, cay bong mot ai cir chdn vcm ngoai khung cira roi lang tham khua't thap, hoa cung tim nhung mdi bdng hoa cd canh rd ret va canh hoa bong. M i i a thu may bong cue dai doa vang tuoi nhu nang se lam cd diem mot chiit vang chanh nhu mau nang dpng tren canh hoa can phong rue ro niam vui mac cho ngoai kia mua gio c6 nao ne cai vudn que, cd huong thorn phang phat. Day la hai loai hoa khac hay suong m5 giang mac. Co mot loai hoa mcri nhap noi tir the h i n nhau, ngudi Ha N d i sanh choi hoa khdng nham l i n bao gid. ky X X nhung da trd nen quen thuoc, no con mang nguyen ten Hoa Tet cdn cd thuy tien vdi each choi that cdng phu cau k y ngoai qudc, do la hoa pang-xe tiic la hoa tudng nh6 (co ngudi nhung bu lai, hoa la thu choi thanh cao, sang trong, huong thom mudn goi no theo ten Viet la hoa budm nhung lai d l trung ten khdng ngao ngat nhung dai cac, day phong v i cua quan tir, v i the' vdi anh cue ngu sac cOng ten la hoa budm). Pang-xe la hoa "anh ma xua da timg cd cuoc thi hoa thuy tien tai den Ngoc Scfn. nghi den em", hay "em nghi ve anh", hoac "chiing ta ludng Ngudi thang cuoc, dupe m p i ngudi rude hoa va ngudi ve tan nha tudng nhd ve nhau". Hoa ndi ho Idi tham, n i l m tarn sy giri gid ma phan thudng la vinh du tinh than, nhieu nam sau cdn dupe thi lau qua, giri ndng thi so nhat mau, giri suong thi e hoi lanh, nhac lai nhu mdt thu chPi dep ciia ngudi Ha N d i . nen giri nhau qua Idi canh budm vang budm t i m , c i i rung rinh nhu t i m trai t i m gai dap theo nhip tinh mong nhd... Loai hoa nay Cd rat nhieu loai hoa dep de thoa man thii choi hoa, ngay qua It, CO le nd khd trdng, v i the' ma no cang quy, cd le quy nhu nay cang cd them nhieu gidng m d i nhu ciic Nhat Ban ciing cay, tinh yeu, v i xua nay tinh yeu van duoc coi la vat quy nhat tren nhieu mau nhung khdng thom, hdng Da Lat tir trang den vang. 194 . 195
- khung cira sd, cung la ni6m them khat thien nhien, moi trudng phan h6ng hay mau son, cung it thorn du bong kha to kha dep. trong sach. Hoa hue it ngudi cam tren ban ma thuong duoc dung lam hoa Vao dip Tet Nguyen Dan, Ha Ndi la mot trdi hoa dep. Hau thb. Cue thuy c6 nhieu mau sac, cay toa d^u can ddi, di cam, nhu khdng nha ai thieu duoc hoa, nhat la hoa dao, du cd th^ nhung khdng sang trong va khong huong. Co nguoi con cam ca thieu thit ga, gid lua. hoa beo tay vi mau tim ca cua no kha dep, du chi duoc mdt Ha Ndi cd ca mdt viing chuyen trong hoa dao choi Tet goi ngay. Nhiing ciic bach mi, cue hoang kim thap, nhiJng ciic van la Dinh dao, ma nay vi dd thj phat trien nen nd bi thu hep va tho hay cue bach nhat cOng deu la hoa dep nhung ngudi thich chuyen ra phfa ngoai ven de sdng Hdng. hoa ft cam no trong binh. Hoa ty gon da vao truyen ngan ciia Thanh Chau va tho T.T.Kh chi la than mem la luot, cam vao Hoa dao cd nhieu loai. Dao bfch mau dd thSm, canh kep, chiec coc c6 chut nuoc tinh khiet cung an iii duoc anh mat ngudi canh can ddi, choi kha ben, la loai hoa duoc trong nhieu nhat d giay lat vi m6i bong hoa nhu mot trai tim mau hdng dang he Quang Ba, Nghi Tam, TiiLien, Phii Xa. Dao phai canh cijng kep' md, dang chd doi mot Idi ai do ngo. nhung mau phdt hdng, thanh manh, cd phan e de, te' nhi trong nhan sac, khdng tha thiet ma van kieu sa tinh tii. Loai nay cdn Dac biet hoa "don" ten chinh thiic ia Glaieul la loai hoa gpi la dao Mdng Tir hay Van Nam vi lay gidng tir cac noi dd vd canh cao, choi ben, nhung chi hop vdri nhCrng phong khach rong trong. Dac ta la loai dao bat ngan cac tinh bien gidi, hoa mau rai day dii tien nghi, c6 tham rai dudi chan, cd tranh treo tren nhat, canh don, d mien xudi nd khdng dau qua, chi de choi Tet, tudng, cd do su do pha le trang tri, cd xa Idng dat tien, nd khdng canh gan gudc, nhieu Idc xuan tuoi mdn, la da. phii hop vdi khdng gian chat hep hoac chii nha x6nh xoang. Cho hoa chii yeu nhieu dao bfch, dao phai chi thua thoang it Ta cd the bat gap nhieu loai hoa khac nua nhu hoa cue nhieu. Cdn dao ta cung chang nhieu hon dao phai, vi nd phii hop cosmos, hoa bach dau dng, hoa bee gie, hoa thuoc duoc, hoa ciic vdi nhirng ai ua lang le va gan gui thien nhien mdi trudng, vudn chi, nhung loai hoa it duoc chii y. May chi gai lam ddm ngam que. Ddi khi cd vai ba canh hoa trang, dd la canh man ma moi thudng tha'bdng ngoc Ian, bong hoa nhai vao tiii ao. Chi di qua ngudi cd y goi la canh mai cho them gia tri. ai dd, mill thorn thoang thoang lam nhi^u chang trai phai di theo Hau nhu bao nhieu hoa dao d cac cho hoa, de'n cud'i ngay nhu di tim mot bi mat khdng Idi giai, nd hap dan hon ca thii ba muoi Te't cung duoc tieu thu he't, chimg to ngudi Ha Ndi yeu nude hoa dat tien ma cd gai thdi trang xuc day len vay ao. hoa tham thiet den chimg nao. Hoa dao da tuong trung cho miia Trudc, cd miia ft hoa tuoi, hoac ddi ba ngudi thieu hoan xuan Ha Ndi, nhung nam chien tranh chdng My, cho hoa Hang canh vat cha't nhimg nang Idng vdi thien nhien, khdng cd hoa Luoc phai so tan sang Hang Da, v l n ddng hoa nghin nghit, va tuoi thi tim mdt nhanh duong xi, nhanh cay dudi luon (cd tdng), chinh d cho hoa nay, nha van Nguyln Tuan da rong nhirng ten nhanh la trdc bach ditp hay mdt nhanh la mang... lam can giac lai cho chiing di xem ngudi Viet Nam ta yeu hoa binh va phdng cd them mdt mau xanh nhu khoang may xanh lua khdng yeu hoa nhu the nao, lam chiing v6 cung ngac nhien va thich khf vao day long ngirc khao khat khf thiSn nhien. Cd ngudi cam thii, kham phuc Viet Nam. mdt nhanh van nien thanh vao chiec bdng den v6 cd, dat len 197 196
- Nhieu gia dinh c 6 khuon vi6n hay ban c6ng, cQng con c 6 cay bang vao dong, toi ta nhung to thu do. tu minh an het mau nhOng loai hoa quen thu6c nhu hoa gia'y tiic hoa Moc dieu, hoa diep luc, chi con siic tha mau do vao nhan gian, nhung xuan den, Ian tieu, chum dt hay tam xuan de c 6 them chut thien nhien cho mua bay nhe nhe hay tu gdc bang vut khoe, bat ra nghin ngon nen cuoc doi luon tuoi dep. xanh hoi pha chut mau hong d6ng dieu moi ra 16, chua ngudi trong hoi lanh lanh k h i xuan hao nhien va tinh khiet... Ha Noi dang ngay mot chat choi va cQng dang phat tri^n timg ngay, vi the hoa la mot phan than thiet ciia doi song, va Do la c6 thu dang h6i sinh, tre lai, dang hdrp titng hdtp nguoi Ha Noi ngay cang phat trien thii choi hoa dSy tao nha cua khong gian day tran tuoi tdn nhu ngudi yen gap lai ngudi yeu, minh, ma ro nhat la nhieu cua hang hoa mo ra a nhieu pho to nhu me gia thay con minh trd ve, nhu ddng song gap lai chie'c nho, nhung ft khi hoa bi e. budm nau di t u bdn phuong trdi toi ta, nhung cii ben cQ ma rong, gap lai bd lau va mai tranh chd doi... Choi hoa da tro thanh mot tinh each cua ngudi Ha Noi vay, ma Tet den, thii choi nay cang duoe dap ung day du nhat. Diing la moi vat chd doi da mdn mudi hai thang, mudi hai con trang nong lanh, mudi hai ndi khac khoai nhd mong... C6 2007 thu da vay, chi loai hoa thao nhu bd de hoa c6 may tan, mau ti'm bie'c gia nua trong gia ret cung phai nhudng cho mau xanh non tung ngon c6 non to, bat len theo la nhanh c6 ga cho be tho choi nhdi. Cdn cay lua thi tai sinh Ian thu: bao nhieu van, da phu k i n timg mat guong vudng lap lanh anh mat trdi va may soi phang CAY XUAN phat... Mot vu m d i dang la hy vong, hy vong bat dau tir mua xuan, t u phut giao thira, tir hdi trong dinh lang am vang nhang^ khoi, tir soi gio hay Ian mua, tu hoi tho c6 cay am ap hay con song t h i thao xa vdng c6 Ian phii sa dang voi va t i m ve... P huong Tay, c6 nhieu nude den thang nam, tiic la gan giua nam mdi la thoi khae ciia mua xuan. Con nhung thang dau nam, moi canh vat cu thiem thiep di trong tuyet trSng, bang troi... Da thit ta luon duoc tiep xuc dau tien vdi khi thieng trdi dat, CO k h i no binh yen phang lang, c6 luc no " n d i da ga" v i hoi thd ciia mua xuan, vi mot tieng tham xao xuyen trong con gio cdn May thay, chiing ta khong the (du c6 chut thiet thoi la non vira th6i tdi... khong CO tuyet - triT Sapa). NhOng cay vong da triit het la. Nhung cay hoa gao cung bat Giua mua dong gia ret che't ca ca trong ao, l u i chay canh chudc lam theo. Ca cay hoa sua (khong phai hoa sua) di phi'a ddng ma non, thi trofi vSn xanh, dat van xanh, cay c6 v l n xanh sau cQng tu birt het la minh de k h i xuan sang, hoa gao tung bung va long ta cQng ngcfi ngoi hoa xanh ciing trdi dat. choi do, tie'p theo la hoa vdng rue r d nhu lira duom dau canh, Mua xuan mang trong long no mot sue manh gi bi mat va v l cdn hoa sua t h i trang mudt nhu tuyet bang b k cue. Tai mua dai the' khie'n quanh ta deu d6i khac? xuan day, xuan o i ! Xuan cho gia nua tre lai, cho canh dam chdi, 198 199
- cho nhira len than, cho nu thanh hoa... con hoa cho qua thi chua Hoa xoan la tinh cay, la huong cay, la vQ tru hoa than, la dau, phai cho them ft nua. Nguy6n Du da viet: "Thua hong ram sire hut cua thanh nam cham trai gai trai chieu cir phai tim nhau luc" chinh la liic miia xuan c6 chiit hoi gia, la da ram, hoa da ma hut vao nhau nhu dinh luat. phai mot phan nhan sSc ciia loai cay, con gid day, xuan dang Ta CO la m6t gdc cay khong, khi ta la hat d6 vira nay hai la hon hd tren dudng tim vao timg long ngudi, timg gdc cay, tirng mam trong cai ong bo thi nghiem ciia hoc sinh tieu hoc? Ta c6 nga dudng, timg ngo nho... khien nha tu hanh cung phai dong la gdc cay khong khi ta da mang may mau suong gio bac trang len hoi chuong, c6 trinh nu boi lai mai tbc soi guong tim minh thdi gian, va gdc ta la nhieu miia la rung, hoa roi, nhi^u miia dau CO moi do ma h6ng, ba vai gia len chiia hat khuc Muc Kieu Lien qua... Chang cay nao gidng cay nao, chang ngudi nao gidng v6i cau do dua tu minh lam didn vien, tir minh lam khan gia... va ngudi nao. Tai sao qua cam thi ngot ma qua chanh thi chua. Tai ta, ta ch5 ai, ai chd ta, chi minh ta biet, nhimg c6 le cung la toan sao qua chudi lai vang ma qua dau lai do? Cung mot manh thien ha biet. vudn, chung ludng dat quen, sao bong thuoc duoc to nhudng Chi CO ngudi dang yeu m6i md mat va .sieu long, tucmg kia, lung linh mau do mau hong con cay hoa chan chim lai biec khong ai biet, kh6ng khac gi em tho nham mat lai coi nhu nhu muc hoc trd mot thdi in dam trong ky lie? Tai miia xuan khong ai nhin thay minh. Khong dau: Miia xuan, the gian, mat day xuan oi! doi tinh lam, khong c6 manh vai thua nao che kin duoc tinh yeu. Mua xuan nao cung quay trd lai dudng quen, mac dii c6 cay Ma miia xuan thi dang ho phong hoan vu, dang diing chiec dua chi dung im mot chd. Cay duoc xuan an iii, tudi tarn, thii thi tam than cua minh lam ra trieu trieu con mat xanh tren moi khu tinh, tiep them siic manh, cho nhieu mau sk... vi the ma ta rimg, moi duang cai quan, moi nga ve lang... nhiing con mat la, khdng the nao hieu noi miia xuan lay siic manh ay tir dau? chinh la de nhin ddi cho ro, de cam thong v6i nhirng con mat tinh khon nhung tinh yeu lam cho khd khao. Ngay xua nha van Bd Tung Linh viet chuyen Lieu trai, cho moi hon cay nhd miia xuan ma ddu bien thanh thuc nu. Nang cay xuan la mot mang cua mua xuan. Neu la sa mac, xuan Dao, nang Man, nang Hdng, nang Mau Don, nang Hai Dudng, noi bang gi? Chlng le cat cung dam choi? Chac khong! Chi c6 ca nang Lieu khdng hoa, nang Mai yeu menh, nang Phii Dung mot miin xanh tham tran day diep luc m6i goi chinh xac khiic sdm no tdi tan... cac nang tim thu sinh ma tinh tu, ma tho phii hat xuan ye. Va hon ta di theo khiic hat xanh nhu the, khien trao duyen va nhan do hut lay tinh tuy dat trdi chu-a dung trong chang thi sT dong que phai bat ra cau tho: cac trai tim trai si tinh dam dudi ay... Rdi hoa trd ve kiep hoa, BQa dy mUa xuan phai phcfi bay cay lai thanh cay, nhung them sure lire, them miia hoa... Bao Hoa xoan l&p lap rung vai day nhieu phan trong do, trong nhirng chuyen tinh than tien va ma quai ay la tai miia xuan, la cd miia xuan? Bd Timg Linh da Hoi cheo lang Dang di ngang ngo khuat, ddi hien dai, cay khdng biet bien thanh ngudi, ta biet Me bdo thon Dodn hat tdi nay... ''" hoi ai day? Danh hoi long ta, ta don mua xuan the nao, ta cd la (Nguyen Binh) mot gdc cay duoc miia xuan uu ai? Ta se het cdi can, ta se tung 200 201
- bCrng tre trang. Ta l a i la con thuydn ra k h o i , la blip non don Tet, nha cita phai gon gang, phong quang, sach se. Con mua xuan phoi phcfi, la con duang mai miet den tram phuong, ngudi phai dep de, thorn tho. Cau chao tieng ndi phai diu dang, la dong song c h d mach song, ngu6n song den m o i con nguoi lich su, thanh nha. Ngudi quen, be ban k h i gap nhau phai tay bat dang khao khat... mat miing, chiic tung, cdi m d . Tet la ngay m o i cong viec nang nhoc tarn dijng, do duoc nghi tay ma cd the d i choi dau dd, gan Chi C O miia xuan mdi tran day siic manh phi thudng nhu hay xa tuy y, ma den tham ho hang, than thich hay Ian bang bau lh6 di cay ta thanh cay xuan, qua mua rung la l a i tran xanh ban... V i the ma Tet can an nhung Tet cung phai choi. muot mat... cau cira mieng ciia m o i ngudi, thudng la: " N a m nay dng ba an Tet ra sao?", "Bac cd v6 que an Tet khdng?", "Chua nam nao nha ta lai an mot cai Tet sum hop day dii m o i ngudi nhu nam nay..."... chii ta khdng nghe duoc nhung cau nhu the ma chiJ an duoc thay bang chu choi, la: " N a m nay dng ba choi Tet ra sao?", "Bac cd ve que choi Tet khdng?", "Chua nam nao nha ta CHdl TET lai choi mot cai Tet sum hop day dii m o i ngudi nhu nam nay...". Va chung ta cung chi nghe m o i ngudi ndi: D u xuan, d i choi xuan, ma khdng ndi an xuan, d i an xuan... de cang ro Tet va ''# 'ir thud so khai dung nude trai may nghin nam, chua bao gio xuan d i cung, nd bao g i d cung cd hai ve lien nhau nhu mdt d 6 i J . dan toe ta duoc goi la nguoi giau c6. Co le v i the' ma cai an cau d d i , chi mot thi khdng thanh cau ddi. duoc coi la rat quan trong: "Co thue m d i virc duoc dao". L a i c6 M u o i nam trd lai day, thdi ky ddi mdi da m d ra nhOng trang chu "c6 c u d i " , "c6 Tet", nhung khdng cd chu "c6 ngay thudng" ky la trong cudn lich sir dai dd so Viet Nam. T u chd thieu timg ma chi cd chu " c o m thudng". N d i each khac, chi vao dip long bo gao hang ngay, chiing ta da ban ra nude ngoai hang ba nghin trong m d i duoc an ngon hon mot chiit, phai chang cau "an Tet" trieu can gao ngon, tiJr chd chi cd chiec dia den leo let thap bang cung v i vay ma duoc sinh ra, truydn lai. bac cd va dau lac dau vimg, ta da cd hang trieu tan dau tir trong Diing la Tet ma khdng cd cai an, khdng cd cd ban thi khdng long dat bom len. thanh Tet. Cd le chua bao g i d cd ai mac quan ao dep d i chiic Tet Cudc song hang ngay ciia tuyet dai da so ngudi dan da thay ve lai chi cd bat com don an vdi t i tuong rot ra trong cai hu ben ddi ve CO ban. Mieng an hang ngay khdng cdn la va'n de song gdc cau r d i tu ngum nude mua ma d i ngu. chet phai co cue hang ngay nhu trudc, dii mieng an vSn la quan Tuy nhien ben canh nhimg mam cd linh dinh ciia cd T6't thi trong (ndi nhu ngudi xua: Khdng an thi me cung chet). trong viec "an Tet" chiing ta van duoc thiia hudng nhung thii khdng the nao an duoc, nhung ngay Tet lai khong the thieu nd. Chiing ta cung da dang tay ra vdi nam chau, don nhan hang D d la nhung thii choi, nhung trd choi, nhiing ni6m vui do Tet tram nude vao lam an vdi so vdn dau t u kha Idn, ndi each khac, mang lai, do con ngudi lam cho Tet vui them, y nghia them. da hoa nhap vdi toan cau, toan nhan loai, ma khdng cdn la " T a 202
- ve ta tarn ao ta" va 'Traw ta an c6 dong ta" hieu theo nghia bao quat nua. gian phong khach trang t r i den chum, guong kinh, man nhung, , nen nha gach Y... Tet CO truy^n lai v6. Van la an Tet, nhirng thuc ra chuyen choi Tet da thanh quan trpng hon nhi^u, c6 the noi an da xep He pho Hang B6 da thua vSng may cu gia viet cau doi tren xuong hang thii yeu. giay h6ng dieu, noi nhu cau tho V u D i n h Lien: Mot thu linh hon cua Tet la banh Lang Lieu, hau nhu truoc NhQng ngicdi niuon nam cu day nha ai cQng phai goi de tat bat vui trong rira la, dai d6, nhat Hon dddu bay gid... la dem canh banh am sue mac cho mua gio ngoai kia but rung ; thi nha bai dudng Van M i e u vSn c6 cac cu Le Xuan Hoa, Tran bao loai la cudi dong. Nay, so thl gio ay c6 the de di choi, di ;Le Van, Biii Hanh Can, ong Hong Thanh... tung hoanh cay but mua canh dao, cay quat, d i ra ngoai thanh, tham danh lam thang I6ng choi thu phap, vie't thanh cau doi hay dai t u , chu Tam, chu canh, di nghe binh tho, xem ca nhac... Con can banh thi... chi Nhan, chu Phiic... tren voc hong, tren lua ong... khach ngudi muoi phut, CO ngay t i l vai cai de'n hang nghin cai cQng c6, that Viet, khach nuoc ngoai tram tro, xia tien la mat ra ma cam on v i ngon, that tien... v i the ma nhi6u gia dinh them mot dem luoc chu dep. banh chung nhung khong dam t u goi vi khong c6 ai an ho. Lorp tre tu6i thi thanh khong con chi ua tam ao dai c6 dien. Trong khi nhung chiec bep luoc banh it con ndi lira, thl cho 'Mot nui hang thdi trang cung het veo, de dem giao thira quanh hoa dao lai tran ra, tang len. Chg hoa Hang Luoc noi gam cau ho Hoan Kie'm, mot doi mat nao ngdm nhin la du. Sau ngay Hang Cot da nhu con song lu mau dao, phai hoa vao nhung mung mot con den cac cong vien, ra ngoai 6 t i m danh thang, nhanh mdi: Hang Khoai, Quan Thanh, Phan D i n h Phung, Hang chup anh da thua bot ma thay bang may ghi hinh... Bua c6 Tet Chai, Hang Cot, Hang Giay... khOng ke nhung chef hoa dan em: khong con la quan trpng, khong can phai ve nha diing gid, ma Ngo Hue, Quoc T u Giam, 6 Cho Dira, Nga T u Sd, Cho M o , Cau Giay, Hoc vien Thuy L p i , Tran Nhan Tong, Gia L a m . . . gap dau dijmg lai do, quan nao c6 dia hinh hien dai, c6 nhac t u chpn... choi sudt may ngaydau xuan khong tinh toan. Hoa dao la Tet, la xuan, la dan toe. M 6 i Tet c6 may trieu canh dao, tu dao bich, dao phai, dao ta, dao the... de'n cac gia N6ng thon lien tiep dupe miia. Khdng con phai " d u n g " ma'y dinh, vao phuong Nam, ra nuac ngoai... Chua bao gid nhu bay nha v6i nhau de chung mot con Ipn nhieu mo hon nac. Co nhieu gi5, vung hoa Nhat Tan tac mot doan dudng dai ven de v i ngudi gia dinh bay ban thd toan nhirng thii nude ngoai, ddi bang hang di chon hoa dao choi Tet. • ta'n thdc cung khdng sao. Canh mam ngu qua la timg hop to hop nhd, rupu do rupu vang... de choi cho dep, cho vui mat, cho Khong chi c6 hoa dao, nguai choi Tet con t i m cho duoc sang, con udng t h i lai m d cai chai niit bang la chudi khd dung canh phong lan Thai Lan, bong hoa hong Da Lat, doa tuy lip Ha thii rupu cat bang nep cai hoa vang thorn niic. Lan, gio thtiy tien H6ng K6ng... ma chang ne ha gia ca... de Ma'y CO gai lang khdng con bang Idng vdi chie'c so m i triing xiing dang vdi cai xe ddi m d i vCia mua choi Te't, de xung vdti sao va chie'c quan lua hoa dau, ma da len thi tra'n t h i xa " l a m 204 205
- dSu", sam chiec ao kieu m d i nhat, thoi son m o i h6p pha'n thom limg, at ca huong hoa buoi hoa chanh... Neu thai gian bao cap chua xa, nhieu ba noi tra lo su6't LCJl CHUC T E T thang phai danh dum timg lang thit theo phieu, phai mua dir tru tir lang mien, mor nam huang... thi nay da c6 dien thoai cim tay, hoac chi ngoi d nha, hay t u di choi trong nira gia d6ng h6 la sSm xong cai Tet g6m hang tram thii nguyen lieu khac nhau vdfi so ti^n khong nho... ngudi ban mang den tan nha, lai con cam on nguai mua tiu tit v6i cau chiic Tet s6m liic tan dong. T h i gi6 r6i C a u noi c6: rai de lam gi? De di chai, di gap ban, d i hat ho, di xem trien Thit md dua lianh cau doi do lam, hoi cha, di khoe mot mdi tren xe m d i khip ducmg pho, doi thi phong len ven ho Tay an nem ca, cuon ca, 6c hap thuoc bSc, Neu cao tidng phdo bdnli cliUng xanfi... tai Ion mudi chua, ruau can trong nha san gia, con thi gib nua de noi ve Tet, da mot phan thay doi. Ma'y nam nay khong c6 thi den ca phe vudn m d to... C6 a nha e u? Chuyen vat. phao, Thit ma da it ngudi an ma chon nhirng thiic an cao cap Ben canh nhiJng nguai thuoc Idp duac doi mdi cho ca hoi han. Thanh pho 1dm, it c6 ch6 trong neu... M o t trong nhung dieu lam giau, an choi xa lang, thi lop nguai cu cung khong con qua lam ngay Tet c6 y nghIa, khien cho ai cung dep long, vui tuai, thifi'u thon lam than. Cai an cung khong thanh van de quan phan khoi la nhirng Idi chiic Tet. trong. Hoa Tet la khong the thieu. Bo com le, cai ao dai nhung Thir tuong tuang ngay Tet gap nhau, xong nha nhau ma chi tro thanh binh thucmg, sim luc nao cung dugc thi ngay Tet phai c6c 16c mot cau: "Chao", hoac "Chao bac..." thi se the nao? dem ra ma mac... Phai CO Idi chiic Tet mdi thanh ngay Tet, m d i la khong k h i NhiJng vung xa, reo cao dii con thieu thO'n, nhimg Tet den mua xuan, mdi khac biet vdi ngay thudng. vSn phai c6 hoi tung "con", nhay miia theo tieng khen tren bai Dem trir tich, ca gia dinh quay quan, doi dien, nhung k h i C O , hat doi dap Sli, lucfn giao duyen... Chai Tet da thanh nep giao thira den, budc vao giay phut dau tien ciia nam m d i , m o i song khong the thieu, c6 k h i no con can hon ca cai an. ngudi cung deu dung len, vui ve chuc mimg nhau bang Idi chiic Sap het mot the ky. Con dudng phat trien bon nghin nam da l e t . Con chau chuc dng ba, cha me, em chuc mCrng anh chi... m a ra day hy vong. Tet c6 truyen mang y nghia thieng lieng, 6ng ba, cha me chiic con chau, chi chuc em... nhimg theo da ddi m 6 i , nhieu noi dung mdi da c6 mat. Trong Chieu t6i ba muoi Tet, may ngudi ban cdn di mua hoa, d i do, an Tet va chai Tet, ve nao duoc coi trong hon, c6 the mudng lien hoan, ud'ng tra ciing nhau, nhung sdm nay, miing mot gap tugng ra k h i cai banh da ciia con tau da chuyen tren ducmg tang nhau, v l n phai cd Idi chiic Tet nhu da lau lam r d i khong gap tdc. Dan toe va hoa nhap cang ro nha't k h i no the hien ra trong hau. Khong the bat dau phiit gap gd bang cau hoi: " K i a , cau ngay Tet. day a?" hoac: " C d g i ma hdn hd the?"... 206 207
- L6i chuc TCt la 16i chao dSu nam, la 15i ciu mong cho long nhau bang nhffng Idi th6 thien. Hai ngudi hang xdm ngay ngucfi minh gap, ngudi dang 6 trucfc mat... duoc hanh phiic. thudng CO mau thuSn, nhimg Tet dfi'n, chiic miftig nhau cung tam thanh cong, vui ve, nghia la duoc huong nhiJng didu tot dep nhai quen xich mich de hoa khi tang them, cho Idi ndi vui mimg tea dang con mong moi. sang tam hdn... Tuy nhien, khong phai tat ca mpi iofi noi deu la Idi chuc Tet, Khong nhfltig chi Idi ndi, kem theo Idi chiic T^t cdn la net chiic the nao cQng duoc. Tuy hoan canh, truong hop ma ap mat tuoi vui, hdn hd, rang rd. Nhin thang vao mat nhau ma giri dung, sir dung m6i lai chiic Tet cho thich hop, neu khong se Idi trao tieng chir khdng th^ cau cd, klid dam dam hoac nhin len thanh v6 duyen, kech com, lam "rong" ngudi khac. Chang han ngon cay ma ndi... •/>• di xong nha ban, khong the chiic vo ch6ng ban "song lau tram Xa hoi da cd nhidu thay ddi, nhimg niim vui thi ai cung tuoi, den dau bac rang long", cau chiic ay chi dung cho dam can, hanh phiic la dieu ai cung mong. Tuy nhi^n, cong ddng cu6i. Nha ban c6 cha me gia, khong the chiic cac cu lam an phat luon duoc sang loc, cd nhung cai bdng tro ntn Idi thdi thi ching dat, hoc hanh tan t6i... ma phai la chiic cac cu song lau, ngay nen cau ne. them manh khoe... Khong the chiic nha doanh nghiep thang Phong trao ke hoach hoa gia dinh, chi m6t den hai con la quan tien chiic, nguac lai, khong the chiic 6ng can h6 Nha nuoc du, khong the chiic nhau "Sinh nam de bay", "Con dan chau la thanh dat tren thuong trudng... Khong thi chiic cac em nho ddng", "Dau nam sinh con trai, cudi nam sinh con gai". Thdi dai con dang di hoc rang: Buon may ban dat, cung nhu khong thi canh tranh thuong trudng, nhimg cung khdng thi chiic nhau chiic ngudi phu nCr goa chdng la sinh nam de bay... "Nhat ban van Igfi" (mot vdn mot van lai) ma duoc. Lam each Tieng Viet von phong phii. Sac thai tinh cam cua ngudi Viet mang la lam cong bdc cho dan chu khdng phai lam quan - each cung duoc bieu hien da dang, muon mau muon ve, loi chiic Tet - mang, vi the ma cau chiic: "Thang quan tien chuc" khdng cdn cang khong the la tuy tien, ma phai chon loc, sao cho phu hop, phii hop, chi lam hu ai dd thich hu danh, bdng loc va biet dau se tinh te, nhuan nhi de ngudi duoc nghe thay vui long, tin tudng, la nguy hai. Xet ve mdt mat khac thi tiln tai, danh vpng, chirc yen tam, du biet rang do chi la Icfi cau chiic nhimg vSn c6 the tudc rdi cung deu thanh hu ao, khdi may. Quy nhat cho mdi nghl rang no la sir that, dang thanh hien thirc, da den ngay r6i... ngudi la siic khoe, dd la vang mudi cua cuoc ddi cho ta. Cho nen Khong phai la lira ddi nhau hay tir lira ddi minh ma day la tam Idi chiic nhau siic khoe cd le la quy gia nhat, ai nghe cung hop thiic, udc mo, mong mudn, va duong nhien nhan dinh thang long minh, khdng the phan ddi. Rong hon ra, hanh phiic la mo thien, khac di khac tdi, cau thi duoc, udc thi thay. Chlng khac udc cua moi ngudi, khdng trir ai, no bao ham rat nhieu mat, tir nao cu gia yeu met nhimg ludn nghi la minh khoe thi se khoe hanh phiic vat chat den hanh phiic tinh than, tir vo chdng thiiy them. Anh hoc tro di thi, tin rang minh dd thi d l dd hon anh lo chung den con cai trudng thanh, tir cha me song lau den an lang rang nam nay minh chac la thi trugt... toan... vi the ma chiic nhau hanh phiic cung rat xac dang, cd the dung cho nhieu trudng hop, tCr thanh thi den ndng thdn, tir tri Gap nhau diu xuan, Idi chiic Tfi't bao gid cung dep, cung thirc den nong dan... vui. Khdng ai rua nhau, khdng ai mai mia, khdng ai lam r^u 209 208
- Tet la ngay dac biet. L 6 i chuc T6t cung la IM dac biet, khong chi vi vat chat hCru the, ma con la van hoa v6 the. M 6 i chung ta, ai cung deu mong cho m o i ngucri quanh ta hanh phiic, song tuai vui lanh manh, thanh dat de cung nhau tao ra m6t dai song van hoa ben lau. L o i chiic Te't cung mang y nghia van hoa nhu the. MAM NGU QUA Chot nh6 lai bai tho cham biem cay chua cua T i i Xuomg vol niem phSn uat trong long trudc nhirng nhd nhang thdi dai each day tram nam ciia nhiJng ten troc phu, nhung ten tham quan 6 T / i e t Nam la nu6c nhi6t d6i, mua nao cung nhieu hoa thom lai, CO nhirng doan: y qua ngot. De chuan bi don miia xuan m 6 i , hau nhu vung dat Lang long ma nghe no chuc con nao cijng c6 nhirng dac san cua mlnh de miia xuan thinh vuong, Sink nam de bay duoc vuong trdn phat trien, tuai vui. Pho phudng chat hep ngudi dong due Tet la cai mdii, la niem v u i , la say dam, la liic on lai mot Bong be nhau len no a non... nam qua nhirng bu6n v u i , duoc mat... v i the ma c6 trong nha minh nhung san vat quen thuoc ciia d6ng ruong niii non la difeu Lang long ma nghe no chuc sang d6 hieu va da tra thanh tap tuc dang quy. Diia thi mua tucfc dua mua quan Tren ban thof tudng nha to tien, khoi huong nghi ngiit suot Phen nay ong quye't di huon long nhung ngay Tet, c6 the nao khong c6 mau sac, khoi hinh, huong vi ciia que huong... do la hoa qua quanh vung hay hoa qua khSp Vi^a chiii vita rao cung ddt hang... vung dat nu6c, thS hien vao mam ngu qua. Nha tho da ghi duoc dau vet thoi dai bang tho, du c6 qua l o i Phia sau bat huong, ben cau doi do, va nhung chiec banh day nghien. M a y sao, nha tho con ket luan: chimg xanh, hoa tuai nhi6u sac do... thi mam ngu qua la do Bat chudc ai ta chuc may Idi... cung dac biet dang len ngudi xa, cung la ni6m vui ngudi dang mong cho ta't ca bi6t each song d ^ : C O mat. : : Sao duoc cho ra cdi giong ngUdi... Goi la ngQ qua nghla la 5 thit, nhirng c6 nhieu cung khong ki cung la thoa dang va v l n con la bai hoc nong hoi. sao, cang nhieu cang quy, ma con s6' 5 la so tdi thieu. Dau sao, Idi chiic Tet cung phai chan thanh va ngot ngao, Do la mam b6ng, mot loai dia c6 chan cao, c6 k h i la bang mang tinh van hoa va tham my cao m6i la chuc Tet. g6 tien, son son thep vang, long dIa that to, bang pha le cang quy. Co nai c6 tuc bay ngay mam ngu qua xuong mat g6 ban thd cho tien cung khong sao. 210 211
- Timg CO gia dinh ngheo, ban thd tr(5ng tro, chi c6 chie'c bat choang lay ta ma chiic mimg nam mdi... nhu vay mam ngu qua huong va chen nu6c, ngon den. Tet c6 bay mam ngu qua, nhung CO tren 5 loai qua, cang dep, cang tuoi, cang quy. kiem mai cung chi c6 nai chuoi xanh xin ben nha hang xom va Do la mam ngu qua thong thudng mien Bic, von g6m qua budi hai tir vuon nha coi coc. Thoi danh vay, xin to ti^n nhung loai qua quen thu6c tir xa xua, da thanh truyen thong. chiing giam ma tha thii canh ngheo. Vao den phuang Nam, mam ngii qua cung lu6n c6 mat m6i Con nha kha gia tro len thi khac. Mam ngu qua la tac pham xuan ve. Nhung phong tuc m6i nai m6i khac, mam ngu qua 66 so. Trucfc het la nai chuoi xanh, m6i qua nhu mot ngon tay CO nhieu thay d6i. Ngoai may qua dua hau da xanh den xanh, gio len da lay miia xuan dang ve. Long nai chuoi la qua nhung ruot do h6ng, de hai b6n canh ban thd, thi mam ngu bu6i vang tuai, con chiec cuong va vai la xanh tuoi tan, huong qua Nam Bo luon c6 may thii qua ngon lanh: qua dira, qua ciia dat vu5n vuong van. Vong quanh no la may qua cam Thanh xoai, qua du dii. Mien Nam doc xoai la sai, dira la vira, va du Ha (Hai Duong) do hong, chua nhimg bay mam thi dep, may dii la no dii, c6 nghia la mong dat trdi que huong cho con qua cam B6 Ha goi la cam sanh vi da no san siii, I6i 16m, vang nguai quanh nam duac sdi vica du, nghIa la kh6ng thieu thon chen xanh, pha nhau nhu mau tranh ve tira tira mau gom nung thii gi. Mam ngu qua khong chi mang y nghia nh6 de'n tien t6 gia ciia Phii Lang, Thd Ha, Bat Trang, Mong Cai. Chua du, con ma no con ham y cau mong cho cuoc song thucmg nhat duac may trai khe nam miii mong nuoc nhu sap lia ca dong nhira ngot nhu y muon, con ngu6i khong phai qua lo toan vat va vai mieng chua vao miia xuan. Them it qua quat vang uom trang diem cho an hap uong hang ngay. Mo Cl6c do that vira thuc te vira dang dep mat, m6i qua nhu mot vien ngoc mau da cam img chin. Cac yeu ciia ngudi dan Nam Bo, c6 mang van hoa khan hoang (nhu khe ciia nai chuoi con hd, mam ngu qua cung con thid'u mot nha van San Nam noi) khien con nguai hon nhien, phong mau chay lira, thi do, dam ba qua at simg bo do tham, do nhu khoang, thuc te, hao phong... tiet, do nhu sdc cd bay, cam vao tittig khe, no chia ra ngoai nhu noi ve mua xuan chan chiia sac mau dang den. Nhieu gia dlnh Dii mien Bac hay phuang Nam, mam ngu qua chi xuat hien con them that qua trung ga, chtim nho tim, qua hong xiem nau ngay Tet, dat tren ban tha mot each trang trong. No chfnh la nau... Nhimg c6 le dac biet va cong phu nhat la c6 mot qua phat niem thuang nh6 to tien, viec bao cong ciing ngudi khai song thu tir mien niii xuoi ve day quy hiem. md dat, cung la c6ng viec va mong udc thudng ngay... Qua phat thu nghIa la ban tay Phat, nhieu ngon tay, c6 ngon Nha hoa si tre tranh la vui bang mau sac. Nha dieu khac gia ra, c6 ngon cup lai, c6 ngon nhu cho vao khong gian de noi dap phii dieu nan tuang la vui vi khdi hinh. Nha thdi trang vui vi rang suong dang dang, ngay dang den, thai khac dang gia ngan huong tham. Nha canh nong luon lam lung vui vi san pham lam vang, Tet dang vui, td tien dang ve... Mot qua phat thu thudng ra gop ich, tang ngon ngpt cho ddi... Tat ca nhung niem vui cua gia ngang muai qua budi, nhung c6 no thi gian phong cii thorn cac nghe si do deu duac gop gom vao mam ngu qua ngay Tet thoang thoang nhu mot miii nuac hoa tir trdi cao tit bay ve, nhat trong mau sdc, khoi hinh, huong tham, vi ngot, la san vat da't la khi di vang v6, ma cira ra, mui huong phat thu moi la ky, 6m que do cha sinh me de... 213 212
- K h 6 n g ai c6 the biet m a m n g u q u a ra d 6 i tir bao g i d , va a i la m u o n riet lay, g h i 6 m m a dat l e n day vet r a n g k h a o k h a t . T h i r a tac gia. C h i i n g ta d a n g d u o c thira h u o n g m o t d i san v a n hoa xira nay bao g i d m u a x u a n c u n g c6 siic m a n h , l a m c h a o dao t a m t h i e n g l i e n g va q u y b a u , m a d d i d o i t r u y g n l a i p h a i giO g i n . h 6 n . Siic m a n h a'y v 6 h i n h , c i i bang bac l a l i m g t r o n g khong M u a x u a n r 6 i se q u a d i , n h u t i g m u a x u a n r o i se t r d v6. M a m g i a n , tir c a i p h u t t h 5 i g i a n v 6 thucmg, c h u o n g k h a n h t r o n g mo n g u q u a la the h i e n sir h o i s i n h , t u o i tre do. B a n t h d n g a y Tet, d i i cac d i n h c h u a ngan v a n g va l o n g n g u 5 i c u n g p h a i d o n g l e n h 6 i n h a n g k h o i den n e n l u n g l i n h , h o a n h p h i c a u d o i rirc r a , c 6 ban nh5 nhac bang c a u c h i i c t u n g ngucri t h a n : G i a o thira. Siic m a n h sang t r o n g , c o n c h a u d i i day... n h u n g neu t h i e u m o t m a m n g u cua m u a x u a n ay c o n rat h i e n d i e n c6 the n h i n t h a y , s6 t h a y , a n q u a t h i se te nhat d i n h i ^ u . no vao l o n g n h u ta t i m g an k h u o n m a t dep, an a n h m a t n g u 5 i y e u , an c a u n o i g i a o t i n h m 6 i b u d i scfm m a i gap l a i , c 6 vucmg N g a y nay, ta c o n t h a y m a m n g u qua k h o n g c h i 6 cac gia s a i toe m a i c o n g n h u dau h o i ben c a i m a l i i m d 6 n g t i e n " n g u d i d i n h , m a c o n c 6 m a t t r o n g cac d i n h m i e u , c h i i a c h i e n de t o l o n g ay"... D o la n h i r n g m a u s k k h o n g h i e u t h i e n n h i e n d a chat c h i u tarn t h a n h v o i t h a n h t h a n , t r d i Phat. K h o n g nhCmg the, t r o n g m o t tir bao g i a , bang each nao, a nhCrng d a u m a k h i x u a n ve, m a u sac s6' t i e t m u c van nghe t r e n san k h a u , n h i e u vQ d i e u c o n c6 cac v u ay l a m r u n raiy l o n g ta c o n h o n ca cay d a n m o t day den cay d a n n i l m u a d 6 i tay c 6 m a m n g u q u a day s i n h d p n g va m a u sic. 36 day l o n g l a n h a m h u o n g . . . T i r t h i e t t h u c , m a m n g u qua da t h a n h m 6 t b i e u t u g n g c h o T r u d c t i e n la m a u t r a n g , t h i i m a u k h o n g c 6 m a u , t h i i m a u v a n hoa m u a x u a n y e u q u y vay. d u n g ca bay m a u v u t r u , t r a n g t i n h , t r d n g l o p , t r a n g b o n g , t r a n g 2003 r a n t r o n g c a i v o n g v o i b o t rac q u a n h nha, t r e n t a m v a c h biic tucfng m a n g v o i m d i , t r o n g t h i i n g gao nep sap g o i b a n h c h i m g , t r e n c a n h hoa m a i hoa l y m a n g u a i ta t h u d n g c h o d o la g o i y cua t a m l o n g cot c a n h v d i b a n g t r i n h . . . D a m a y n g h i n x u a n t r o i q u a va d o n g l a i t r o n g m a u l i i a bap MAU SAC MUA X U A N b i i n g bep a m b a n h c h i m g tao ra m a u x a n h bat tir cua x a n h r i m g , x a n h l u a , m o t l o a i m a u m a neu k h o n g c6 no t h i l o a i n g u d i t u y e t diet: X a n h cay. V i n h d u t h a y , t a u la d o n g d u a c t h a y m a t cho N m u o n goc v a n c a n h , c6 m a t vdii x u a n x a n h t r o n g m o i g i a d i n h ' g u y e n D u v i e t : "Tliua hong ram luc dd chCcng xuan qua" de' n g u d i V i e t . V a i " d 6 n g " b a n h d u a c dat l e n b a n t h a t i e n t d , o n g n o i ve m i i a rue r o sSp c h u y e n vao n h i r n g lap loe lira l u u cua a n h sac tre c h u o i vucm x a n h q u e n t h u o c , c o n l a i la treo t r e n c h o i c h a n g n a n g l o a . C o n X u a n D i e u t h i viet: chiec sao t r o n g b u o n g , d u o i nha n g a n g , de k h i m a m c6 d o n r a , "//
- : f: Tuyet do day them dem Iqnh buot Con lau m d i c6 mau do gao tren ngon cay d bd H d Gucrm, NgUcfi ve phdng nho bong CO dan cung con lau do moi rue len tren 8 cay vong ben Hoan K i e m , con bay gid, c6 noi nao lai tham thiet trieu gde trieu canh ciia Ma chai bia Iqnh thay com toi canh ddng Nhat Tan - Phii Thugng, nao dao bich nhu thieu phu Ngoi doc thu nha le chifa chan hdi xuan tran ivi ndng tham den dao phai lo dang eii day thi sudt (Giao thira - 1981 cua Thanh Nam) mot ddi minh, mong manh nhu mot Idi "ir h u " day nung niu, eii: Trong nhung can nha nho hep nhimg tinh nguori nhan nghia phon phdt cho ai kia diing dang neu khong " c u d i " duge hoa ve thi nha ta chi con day ndi c6 don chd Te't. bao la cua ngudi Viet, chi can thua thoang bong dang mau xanh nhu the, thi xung quanh, tir khoang vudn tru6c cira den canh Cd nhieu ngudi tha than minh vao viing hoa dd ay tir trude d6ng tit tap, tren bai song hay lung non ngan... moi h6n xanh da xuan ma don Tet, ngam mdt bong man khai, nang mot nhanh nhii ra, da bat len bat ngan loc biec la to ciia sinh ton cay c6, tir ham tieu, nhin cai nu dang hoai thai, lira mot gde cd cai "the"" non chuoi cuon Iron mau lua mo ga gia den mau la bang xanh rdng bay bay canh chim sai gio nhd den cai binh d nha mau ong, la cay d6 t i m nhu d6ng dieu, ma da k i n d6ng mang nguyen ddng hun, mau da luon, mau Bat Trang hay men lam, thiiy mau la ma; dd'n cay da dau lang, xanh luc b6n gan, toe lidu xanh hdng, hay pha le B6-hem tham chi chi la cai lo gdm moc khong m6m la lucrt, gio th6ng v i viit Idi xanh cho chi cay dien thanh men tuy tang tir nghin nam t i m dugc... Mau bich mau phai ay cot k h i ben bd muong c6 ngon chua me xanh vatm v i con gai phd minh trong phdng khach tang 5 tang 7 hay chi la trong ngo hay an hay mot goc vudn nao, nhirng ngon trau cay mang hinh hep chat chgi nhirng linh kinh chan bat man gid... ma tat ca deu t i m cii vuon len thac thom dgi v6i nong... khong the thieu mot sac hoa dao, de hoa xua tan di cai nhgt nhat Nhung CO mot mau mang nhiSu xuan hem ca, boi xuan dong lanh leo ngay thudng khong son phan diem trang... nghla vdti vui tuoi, rue ro, nam trong chir h6ng cua Nguydn Du, Hai cay nen dd pha chiit anh vang cho hoa them mau, quen Xuan Dieu tren kia. Do la mau do, tir h6ng hong den canh sen, di mot nam suong gid de hoa tang ngudi miia xuan y v i niem do tuoi, do t h l m , do tiit ma con gai den bay bay dai that limg, do sum hgp trong hoa, ciing hoa, vdi hoa, cho ngudi cQng nhu bien tir b6ng hai duong den doi cau doi tren cot nha chu muc tau con thanh hoa, mat long mat, tha'y hoa xuan trong ay... den nhanh, do trai cam Thanh Ha den chiee phong bao mimg Banh chung xanh. Da danh. Nhung cd biet bao nhieu dan cay 6ng ba tho lao, do tren xae phao man dia hOng day san tran ngo, treo nhirng den long mau da cam gai gde, gid timg qua gae cd them do tir da trai quyt, trai quat den qua 6t simg trau gai tren mam ngu qua... Duong nhien vui nhat, dep nhat, dep den n6i thieu no chut rugu nga nga thanh mau dd dia xdi gae dom trdn nhu nira trai khdng thanh miia xuan, do la sac do ciia hoa dao. dat de ciing dat trdi, td tien, thi thoang cdn Idi 16m mot chut nhu ngon ddi, IQng khuat, dd la nhiing chiee hat gae eon mang ca cai Bat ngan bien gicfi phia Bac, hinh nhu mau dao phai nam mang thi vi (va duong nhien day chat bd). Hau nhu tuyet ddi mau canh mong tang mudn thi vdi ma con gai M o n g , con gai Dao den khong dugc xuat hien liic xuan sang, v i vay ma khong ai thdi hay no v l n nguyen so tir van thud trong truyen than tien c6 dao com nep dd den hay an che dd den dip Tet. Khong mua dugc qua nguyen cho ngudi lac Idi? 216 217
- gac (may thay don xuan cung diing vao mua gic chin) thi chi it dd rue hay vita dd vira vi&n trang goi la "bi6n"... M o t mau ao cung phai la dia xoi trdng nguyen so cua hat nep cai phau phau, nau that lung dd cua vai gia (trong dd c6 me ta) len chua Ig hoac dia xoi hoa cau c6 hat d6 xanh mang sSc vang la lung, xen ke, Phat... M o t chiec y ^ m dao xua cu cho den nay la chie'c khan ndi chim, mau cua churn hoa cau x i i que thom ngat, cung lam cQng quang phat pho nhiJng mau nhung len hien dai... M 6 t chum phai la dia xoi d6, thu d6 khong dai v6, nen khong biet goi no la bdng bay xanh dd t i m vang nhu de tung trai da't bay len... Cho mau gi, danh goi la mau " x o i d6". den mau cd dai d san dinh, cong vien, buc tranh bang gach non, Trong cai mua xuan lay phay cudi chap, trdi dang mau sua la cay, vd diep ma lap lanh tren hai canh cdng tre dan da cho loang, nhOng ludng cai da ti6n dua cay cai ngong vao vat dua den birc son dau loang ngoang bi hiem khong ai hieu ndi, den ngan neo, con sot lai it hoa vang lam gidng mua sau. Mau hoa ndi ngay tac gia cung cha biet minh ve cai g i . . . vang nhu nang, tuai nhu ddi trong cho hanh heo ret mudt, dti Mua xuan muon tia nghin hdng lai den. T h i si thudng v i thieu nhung chang budfm va nang budm con me man gia'c ngii mua xuan la giai nhan, la my nu, la cong chua (nen m d i cd chua trong nhung chife'c td sau ken dau do, thi hoa cai vang kia cung xuan). Ta dan thudng, ta chi hoa dao, banh chung xanh, cau doi len tieng goi ta ve vdi que me, nhd dem dang cha gio cue vang dd, ta chi "ta v6i minh tuy hai ma m o t " , dd la tinh yeu ben chat, dai doa, bong van thp canh vien nhung, mau vang nhuom bang sat son, thieu "mot nua cua m i n h " at mua xuan se mang tat ca qua danh danh trong chiec banh xu xe lang D i n h Bang, thii hoa sac mau ma bd ta di mat. riit ruot thien nhien ma thanh mau thanh sac ngon lanh, cd le da Mua xuan ay chinh la tir Idng ta, bat ngudn cho mu6n nghin cd tir thdi L y Cong Uan til thon Co Phap nay ra di de trd thanh xuan cam, cho nghin mau sac trudng ton... ong vua sang nghiep nha L y , cd cong dung len mot Thang Xuan 1999 Long, tudi sap trdn nghin. Neu mau do tran tri sac xuan cho m o i long nao mic miJmg vui thi mau t i m tru tinh, em diu lai chi xua't hien diem xuyet khe khang, chim khuat, may ra chi t i m thay trong bong hoa pang-xe (con goi la hoa budm) ciia ai dd tang ai, ndi tham mot dieu rieng hieu. Mot ddi ngudi, may ai song dii tram xuan de sam duoc tram CHdl TAM cue canh dao bich dao phai hay " x i n " duoc tram cau ddi dd? K h d thay. Nhung cung may ai hudng duoc het nhung s k mau long T Tmh nhu tCr lain lam, bo bai tam ciic da vdng bdng, cd thi lay ciia timg xuan, m d i xuan m d i ve ciia ddi minh? Mot bong 11 cung rat it ngudi choi. Ngudi ta chay theo nhieu trd chai hong he mieng ngam suong, hong que va hdng lam. MOt canh mang tinh cd bac, an thua nhi^u hon, danh bai an t i ^ n nhi^u thuoc duoc, xoe ban tay ma canh hoa cdn chdm ra nhu chua hon, nhu t i i lo kho bien thanh la la, tien len. Trong cac 16 hoi thoa ndi khong gian, t i l vang chanh, trang mudt, den canh sen. miia xuan nhidu quay trung bien " t r d choi cd thudng" thuc chat 218 219
- la c5 bac, ma la c6 bac bip, hoac cac tro cua ca danh bang con khach khiia da van, c6 ban da xong, ngay trgng dai da qua, xuc x l c . . . khong xay ra d6 vo g i , hoac dieu khong may m l n , dieu xiii quay N h i ^ u thii choi xua nguyen la de vui ve, thu gian, giai trf thi nao... m g i ngudi m d i yen tam. nay da bi l o i dung, bien thanh tro cd bac, v i pham phap luat. Va luc nay m d i thuc sir la niSm vui quay qain ca nha sum Ngudi chai v i long tham, v i mudn "do nha ngucri khac ve lam hop. Da lau lam r o i , thdi chua c6 dien, cung chua cd dem cao nha bep cua m i n h " , chi muon boc lot nhan nhui ngu5i khac, su, ma Te't thi thudng ret dam, cd rat nhieu gia dinh ngdi dudi nhimg r o i lai bi ngudi khac boc lot nhSn nhui, ma ke dugc loi a anh den treo goi la den hai day, ba day (khong phai den mang day la nha chiia h6, la ke m d song... sdng hay den thap bang dat den rat sang) ngdi tren chieu, nhung Co le chi con bo tarn cue la no v i n nguydn ven gia t r i choi cd le am ciing va hanh phiic nhat la ngdi tren 6 ram, no dap dinh vui may ngay TCt. nhu con thuySn chao nhe, nd rung rinh va am ap nhu dat trdi ddi khac, nhu nang mua he miia thu dgng trong ram bay g i d pha hai Phien cho huyen, chg thi tran cuoi nam, chi gai di chg, nao a'm ra cho timg con ngudi do ddi m d i , hdng ddi ma. mua nhang tham, mQ ong Cong, nao bo mien, mof mang, can duc(ng, goi mirt... the nao chj cQng khong quen mua mot bd tam Ba c i i viec an trau, me cQng ven ta ao tu: than ngdi xudng cue that (khac vdi tam ciic gia la thii in thu cong nhoe nhoet) ben canh cd con gai dang t h i . May em trai em gai tiu tit tranh con phong k i n , giong nhu mot thoi banh khao. Chi g i u bi mat nhau chd ngdi, tranh nhau mot "chan". Tay d d i , r d i tay ba, cd suot may ngay giap Tet, coi nhu khong c6 no, v i bao nhieu cong k h i tay t u cQng dugc, nhimg tay ba la hay nhat, vui nhat, cd bai viec dang cho ban tay cQa tat ca moi nguoi trong gia dinh. Ong bo di 5 quan, chi cdn 27, mdi nha cd 9 quan, va con si dieu dugc chuan bi ban th5, ba ciing me sap ngira lo loan cho nhung mam goi la tudng dng. Cd bai m d i cdn tham m i i i mirc, cd le la m i i i c5. May anh chi em thi nguc(i vo gao, ngudi rira la, ngudi dai d6, tham ciia phien chg Tet cd budi bong, cam quyt, cd nhang nen, ngudi tuot lat cho n6i banh chung, anh ca khoe manh thi d i gom cd hoi ngudi ma chi mang ve, gia'u di may hdm, nay m d i bd ra. ciii quanh vuon, tir khuc goc tre, goc xoan, canh nhan, coc hang Khong g i vui bang t i i tir trinh lang, cd Ian t i i t u den, khdng rao den choi ciin re rach de luoc banh... Khong ai ngai tay, ngd lai cd t i i t u do de len. The la thua. Ket tot den, an thanh hai ngudi tong ve sinh, quet mang nhen, quet san, xem lai hang rao, goi la ke't nhat bd nhi thi cudi pha ca "lang". K h d than k h i cd chiec canh cong, ngudi ve voi bot ra san ra c6ng, vira cho dep hai bd ba cgc each, hoac 5 tot va 2 ma khdng vao bd nao, danh vira la ve sinh (chtr khong chi la de trir ta ma yeu quai). chiu ban, nghia la lip bai xudng, chiu thua ngay tii dau, chi bi an Ngay ca dem giao thira cung con vat va. Nao sira mam c6 phu, 3 quan, chii khdng bi an ket 6 quan. Cling tho than, thien dia, ciing gia tien, ciing tren ban thd, ciing L a mot dieu, bat cai hoac cai Ian lugt, sao ma hay nham hay 16 thien... r o i di 11 giao thiia, roi d i x i n loc... nao xem lai quan ao quen the. Ba phai cho lang mugn khiic vd chay de ai cam cai thi dep cho s6m mai, nao chuan bi tra thudc, trdu cau tiep khach de nd vao long hay trudc mat cho d i nhd. The' ma cdn cd ngudi den xong nha, sdp tien mung tuoi cho cac em be... Diing la an gian. "khong con m a mat ra dugc". Chi den chieu toi milng mot Tet, Danh bai an tam hay an det. A n tam thi m d i ngudi dugc 10 220 221
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học