- Trang Chủ
- Kinh tế học
- Vận dụng quan điểm của đảng trong hoạch định chủ trương phát triển kinh tế tư nhân của đảng bộ thành phố Hải Phòng thời kỳ đổi mới
Xem mẫu
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 373
VẬN DỤNG QUAN ĐIỂM CỦA ĐÂNG TRONG HOÄCH ĐỊNH
CHỦ TRƯƠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN CỦA ĐÂNG BỘ
THÀNH PHỐ HÂI PHÒNG THỜI KỲ ĐỔI MỚI
TS. Nguyễn Phương Hải
Khoa Lý luận chính trị,
Trường Đại học Hải Phòng
Tóm tắt: Lãnh đạo phát triển kinh tế, trong đó có kinh tế tư nhân là một trong những nội
dung quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam thời kỳ đổi mới. Vận dụng quan điểm của
Đảng, Đảng bộ thành phố Hải Phòng đã từng bước đổi mới nhận thức trong hoạch định
chủ trương phát triển kinh tế tư nhân. Nhờ đó, chủ trương phát triển kinh tế tư nhân của
Đảng bộ thành phố Hải Phòng đã từng bước được hình thành, bổ sung và hoàn thiện phù
hợp với hoàn cảnh cụ thể của thành phố và xu thế chung của đất nước.
Từ khóa: Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ thành phố Hải Phòng, kinh tế tư nhân.
APPLYING THE PARTY'S VIEWS IN THE PRIVATE ECONOMIC
DEVELOPMENT POLICY PLANNING OF HAI PHONG CITY PARTY
COMMITTEE DURING THE RENOVATION PERIOD
Abstract: Leadership in economic development, including private economy, is one of the
important contents of the Communist Party of Vietnam during the renovation period.
Applying the Party's views,Hai Phong City Party Committee has gradually renewed
awareness in planning policies for private economic development.Hence,The policy of
private economic development of Hai Phong City Party Committee has been gradually
formed,supplement and perfect in accordance with the specific circumstances of the city
and the national trend.
Keyword: Communist Vietnam,Hai Phong City Party Committee, personal economic.
ĐẶT VÇN ĐỀ
Hải phòng là thành phố cảng, có vị trí chiến lược, trung tâm dịch vụ, thủy sản của
vùng duyên hải Bắc bộ, một trong những trung tâm công nghiệp, thương mại lớn của Việt
Nam, thực hiện vai trò là đầu mối giao thông quan trọng, cửa chính ra biển của các tỉnh
phía Bắc sở hữu hơn 125 km chiều dài bờ biển – một môi trường để phát triển hiệu quả
kinh tế tư nhân. Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập sâu rộng, quán triệt quan điểm chỉ
đạo của Đảng, Hải Phòng cũng như nhiều thành phố khác của Việt Nam đã và đang tích
cực tận dụng, phát huy mọi lợi thế để phát triển kinh tế, xã hội và phát triển kinh tế tư nhân
chính là một trong những định hướng lớn của thành phố. Từ năm 1986 đến nay, vận dụng
- 374 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về kinh tế tư nhân một cách sáng tạo trong hoàn
cảnh cụ thể của thành phố, Đảng bộ thành phố Hải Phòng đã có nhiều đổi mới trong hoạch
định chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, tạo tiền đề về lý luận cũng như thực tiễn cho
khu vực kinh tế này phát triển.
NỘI DUNG
1. Quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về phát triển kinh tế tư nhân thời kỳ
đổi mới
Khái niệm “Kinh tế tư nhân” được dùng để chỉ các thành phần kinh tế dựa trên
chế độ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Với cách hiểu trên, kinh tế tư nhân bao gồm
kinh tế cá thể, tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân. Ở Việt Nam trong thời kỳ trước đổi
mới, Đảng ta đã nhận thức được vai trò của kinh tế tư nhân, Tuyên ngôn của Đảng Lao
động Việt Nam được thông qua tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng
(1951) viết: “tiểu thương, tiểu thủ cần được giúp đỡ để phát triển thương nghiệp và thủ
công nghiệp. Những nhà tư sản dân tộc cần được khuyến khích, giúp đỡ, hướng dẫn
kinh doanh để góp sức vào phát triển kinh tế quốc dân” [9,475]. Tuy nhiên, trong thực
tế kinh tế tư nhân vẫn chưa được thừa nhận. Kể từ khi thực hiện đường lối đổi mới
(năm 1986), kinh tế tư nhân mới chính thức được Đảng Cộng sản Việt Nam thừa nhận
là một bộ phận của nền kinh tế quốc dân, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (1986)
của Đảng khẳng định: “Nền kinh tế có cơ cấu nhiều thành phần là một đặc trưng của
thời kỳ quá độ” [10,57], “Nhà nước cho phép những nhà tư sản nhỏ sử dụng vốn, kiến
thức, kỹ thuật và quản lý của họ để tổ chức sản xuất, kinh doanh…hoạt động của kinh
tế tư bản tư nhân được hướng dẫn theo quĩ đạo của chủ nghĩa xã hội bằng nhiều hình
thức” [10,62].
Từ những thừa nhận chính thức đầu tiên tại Đại hội VI và trên cơ sở nhận thức đầy
đủ hơn về kinh tế tư nhân, Đại hội VII của Đảng (6/1991) nêu rõ: “kinh tế tư nhân được
phát triển đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất theo sự quản lý, hướng dẫn của Nhà nước”
[10,275], “kinh tế cá thể, tiểu chủ được khuyến khích phát triển trong các ngành nghề ở cả
thành thị và nông thôn, không bị hạn chế việc mở rộng kinh doanh, có thể tồn tại độc lập.
Kinh tế tư bản tư nhân được phát triển không hạn chế về qui mô và địa bàn hoạt động,
trong những ngành nghề mà luật pháp không cấm” [10,345-346].
Quan điểm của Đảng tại Đại hội VII tiếp tục được bổ sung và phát triển tại Đại hội
Đảng toàn quốc lần thứ VIII (1996) khi xác định mục tiêu phát triển kinh tế của Việt Nam
đến năm 2020 là: “tiếp tục phát triển nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị
trường, có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Để thực hiện được
mục tiêu trên, Đại hội đã khẳng định vị trí, vai trò của các thành phần kinh tế và đưa ra
những định hướng phát triển cho khu vực kinh tế tư nhân: “tạo điều kiện pháp lý thuận lợi
để các nhà kinh doanh tư nhân yên tâm đầu tư làm ăn lâu dài” [10,477], “giúp đỡ kinh tế
cá thể, tiểu chủ giải quyết các khó khăn về vốn, về khoa học, công nghệ, về thị trường tiêu
thụ” [10,481], “khuyến khích tư bản tư nhân đầu tư sản xuất, yên tâm làm ăn lâu dài, bảo
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 375
hộ quyền sở hữu và lợi ích hợp pháp, tạo điều kiện thuận lợi đi đôi với tăng cường quản lý,
hướng dẫn làm ăn đúng pháp luật” [10,481].
Vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân được Đảng ta nhận thức sâu sắc hơn trong văn kiện
Đại hội Đảng lần thứ IX (2001), Đại hội nhấn mạnh: kinh tế tư nhân là thành phần kinh tế
có vị trí quan trọng, lâu dài trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa,
“kinh tế tư nhân được khuyến khích phát triển không hạn chế về qui mô trong những
ngành nghề, lĩnh vực và địa bàn mà pháp luật không cấm” [10,646], “tạo môi trường kinh
doanh thuận lợi về chính sách, pháp lý để kinh tế tư bản tư nhân phát triển” [10,646].
Tháng 4 năm 2006, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, trong khi khẳng định kinh
tế tư nhân là một trong những động lực của nền kinh tế, lần đầu tiên Đảng ta nêu ra và có qui
định cụ thể về vấn đề đảng viên làm kinh tế tư nhân. “Qui định đảng viên được làm kinh tế
tư nhân” đã được Hội nghị Trung ương 3 (khóa X) thảo luận và thông qua. Đây chính là cơ
sở pháp lý quan trọng tạo động lực cho kinh tế tư nhân ở Việt Nam tiếp tục phát triển trên cơ
sở phát huy được trí tuệ và sức mạnh của đông đảo đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Nhằm tiếp tục tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển, Đại hội XI (2011) của
Đảng nêu quan điểm phải hoàn thiện cơ chế, chính sách để phát triển mạnh kinh tế tư
nhân, để kinh tế tư nhân trở thành một động lực của nền kinh tế.
Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, Đảng chủ trương: “hoàn thiện cơ chế, chính
sách khuyến khích tạo điều kiện thuận lợi phát triển mạnh kinh tế tư nhân ở hầu hết các
ngành, lĩnh vực kinh tế. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ, phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa,
doanh nghiệp khởi nghiệp, khuyến khích hình thành các tập đoàn kinh tế tư nhân đa sở
hữu và kinh tế tư nhân góp vốn vào các tập đoàn kinh tế tư nhân” [13,107].
Phát triển quan điểm của Đại hội XII (2016) trong điều kiện mới, tại Hội nghị Trung
ương 5 (khóa XII), Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW về phát triển
kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết xác định mục tiêu tổng quát: “phát triển kinh tế tư nhân lành
mạnh, hiệu quả, bền vững thực sự trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần phát triển kinh tế, xã hội nhanh, bền vững” [14,3];
để thực hiện được mục tiêu trên, Trung ương Đảng đã nêu 6 quan điểm chỉ đạo quá trình
phát triển kinh tế tư nhân. Nghị quyết Trung ương 5 (khóa XII) của Đảng đã góp phần bổ
sung và phát triển quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về kinh tế tư nhân.
Quan điểm phát triển kinh tế tư nhân của Đảng Cộng sản Việt Nam chính là cơ sở,
căn cứ định hướng cho Đảng bộ thành phố Hải Phòng trong quá trình hoạch định chủ
trương phát triển kinh tế tư nhân nhằm phát huy có hiệu quả tiểm năng, lợi thế của thành
phố Cảng trong thời kỳ đổi mới.
2. Chủ trương phát triển kinh tế tư nhân của Đảng bộ thành phố Hải Phòng
Trước đổi mới, mặc dù là một thành phố cảng có đầy đủ tiềm năng, lợi thế để phát
triển nhưng với vai trò là một phận của nền kinh tế Việt Nam nên Hải Phòng cũng như
nhiều thành phố khác chịu ảnh hưởng và chi phối sâu sắc của lối tư duy khép kín, hướng
- 376 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
nội, một cơ chế quản lý tập trung, quan liêu, bao cấp dẫn đến hậu quả là Hải Phòng đã trở
thành điểm nóng về kinh tế, xã hội của cả nước. Sự tụt hậu, khủng hoảng, suy thoái của
những ngành kinh tế chủ lực đã kéo theo những tiêu cực về văn hóa, xã hội. Kinh tế tư
nhân đã có những tiền đề về lý luận cũng như thực tiễn nhưng chưa được thừa nhận, quan
tâm đầu tư phát triển. Trong bối cảnh đó, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (12/1986) đề
ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước, khẳng định quyết tâm đổi mới theo tinh thần cách
mạng và khoa học khắc phục quan niệm, nhận thức giản đơn về kinh tế nhiều thành phần
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Nội dung chủ yếu là chuyển từ một nền kinh tế
khép kín, tự cấp, tự túc; từ một nền kinh tế có hai hình thức sở hữu tương ứng với thành
phần kinh tế là kinh tế Nhà nước và kinh tế tập thể sang nền kinh tế nhiều thành phần vận
hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đường lối đổi mới của Đảng đặc biệt là những đổi mới về tư duy kinh tế đã mở
đường cho kinh tế tư nhân ở Hải Phòng phát triển, khai thông về mặt nhận thức tạo nền
tảng lý luận cũng như thực tiễn tất yếu cho bước phát triển quan trọng trong quá trình
hoạch định chủ trương về kinh tế tư nhân của Đảng bộ thành phố Hải Phòng.
Ngay khi những rào cản về mặt đường lối, cơ chế, chính sách phát triển kinh tế được
tháo gỡ, phát huy những lợi thế, tiềm năng cần thiết về mặt tự nhiên, xã hội để kinh tế tư
nhân phát triển, Đảng bộ thành phố Hải Phòng đã nghiên cứu tìm tòi, sáng tạo không ngừng
bổ sung, phát triển, hoàn thiện chủ trương phát triển kinh tế, đặc biệt là phát triển kinh tế tư
nhân phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của thành phố. Nghị quyết số 02 của Ban thường vụ
Thành ủy Hải Phòng (17/3/1987) ra đời đã xác định: “phát huy tiềm năng của các cơ sở sản
xuất và các thành phần kinh tế tham gia sản xuất” [1,179]. Nghị quyết phân tích thực trạng
kinh tế thành phố, nêu rõ tầm quan trọng của các thành phần kinh tế, trong đó có các ngành
kinh tế tư nhân. Nhằm hiện thực hóa chủ trương phát triển kinh tế nhiều thành phầntheo tinh
thần Nghị quyết số 02 của Thành ủy, thực hiện sự chỉ đạo của Đảng bộ thành phố, Ủy ban
nhân dân thành phố đã ban hành quyết định số 247/QĐ-UB về Khuyến khích phát triển kinh
tế tư nhân và kinh tế hộ gia đình, một lần nữa khẳng định vị trí, vai trò quan trọng của khu
vực kinh tế tư nhân, từ đó đưa ra các giải pháp tạo cơ chế cho kinh tế tư nhân phát triển –
đây được coi là mốc đánh dấu quan trọng đặt nền móng vững chắc cho quá trình đổi mới tư
duy lãnh đạo phát triển kinh tế tư nhân của Đảng bộ thành phố Hải Phòng mà trước hết là
Đảng bộ thành phố đã bước đầu nhận thức đúng vị trí, vai trò và tầm quan trọng của khu vực
kinh tế tư nhân đối với sự phát triển kinh tế, xã hội của Hải Phòng, tạo tiền đề chủ quan cần
thiết cho những bước tiến quan trọng trong quá trình hoạch định chủ trương phát triển kinh
tế tư nhân của Đảng bộ Hải Phòng trong những năm tiếp theo.
Với mục tiêu: “phấn đấu xây dựng Hải Phòng trở thành thành phố cảng có công nghiệp,
nông nghiệp, ngư nghiệp, dịch vụ, văn hóa, khoa học – công nghệ phát triển, trung tâm
thương mại và dịch vụ vùng” [1,233], Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X của Đảng bộ thành
phố (1991)nêu quyết tâm: “Hải Phòng kiên quyết và nhất quán thực hiện chính sách kinh tế
hàng hóa nhiều thành phần và chuyển sang cơ chế kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà
nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa”. Chủ trương trên của Đảng bộ thành phố Hải Phòng
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 377
tiếp tục được kế thừa và phát triển tại Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XI (1996): “thực
hiện nhất quán chính sách kinh tế nhiều thành phần, tạo động lực và môi trường thuận lợi hơn
nữa cho các thành phần kinh tế, các loại hình doanh nghiệp phát triển nhanh và có hiệu quả”
[4,43]. Đối với khu vực kinh tế tư nhân Đại hội chỉ rõ: “kinh tế cá thể, tiểu chủ hoạt động
phần lớn dưới hình thức hộ gia đình đang là bộ phận đông đảo và có tiềm năng to lớn, có vị
trí quan trọng, lâu dài. Vì vậy cần được giúp đỡ, hỗ trợ về tín dụng, công nghệ, giúp họ làm
ăn hiệu quả”, “kinh tế tư bản tư nhân được khuyến khích phát triển trong những ngành và lĩnh
vực mà pháp luật không cấm; bảo hộ quyền sở hữu và lợi ích hợp pháp của các nhà kinh tế tư
nhân, xóa bỏ những định kiến và tạo điều kiện thuận lợi để kinh tê tư nhân phát triển”[4,43].
Có thể khẳng định: Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XI là một bước phát triển quan
trọng mang tính chất đột phá trong chủ trương phát triển kinh tế tư nhân của Đảng bộ thành
phố Hải Phòng thời kỳ đổi mới.Thực hiện những tư tưởng mới trong quan điểm của Đảng về
kinh tế tư nhân tại Đại hội VI (1986) và các Nghị quyết Trung ương (khóa VI), Đại hội đã
đưa ra những định hướng lớn, cụ thể cho từng bộ phận của kinh tế tư nhân, tạo môi trường
kinh doanh thuận lợi về chính sách, pháp lý, ngân sách cũng như tâm lý xã hội để các bộ
phận của khu vực kinh tế tư nhân phát triển tự do, lành mạnh, các doanh nghiệp tư nhân
được tạo điều kiện tham gia sản xuất kinh doanh rộng rãi trong những ngành nghề mà pháp
luật không cấm, không hạn chế về qui mô. Định hướng này không chỉ giúp Hải Phòng phát
huy sức mạnh tổng hợp của tất cả các thành phần kinh tế mà còn phù hợp với xu thể phát
triển của lực lượng sản xuất trên địa bàn thành phố, tạo sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng
hướng, phù hợp với yêu cầu thúc đẩy nhanh sự tăng trưởng kinh tế đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa thành phố Hải Phòng đồng thời cũng nhất quán với quan điểm của Đảng
về sự cần thiết tồn tại của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam.
Bước sang thế kỷ XXI, đứng trước yêu cầu phát triển của một thành phố lớn ở vùng
kinh tế động lực Bắc Bộ, trong bối cảnh cuộc cạnh tranh trong nước và quốc tế đặt ra yêu
cầu cho Đảng bộ thành phố Hải Phòng phải tiếp tục đổi mới, phát huy hơn nữa sức mạnh
toàn dân, khai thác mọi tiềm năng của tất cả các thành phần kinh tế, động viên cao độ mọi
nguồn lực phát triển Hải Phòng nhanh, bền vững, Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XII
(2001) đã xác định tư tưởng chỉ đạo: “Đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế…phát triển
nền kinh tế nhiều thành phần định hướng xã hội chủ nghĩa trong đó kinh tế nhà nước giữ
vai trò chủ đạo, kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân phát triển”[5,20].
Bổ sung và tiếp tục phát triển tư tưởng chỉ đạo của Đại hội XII Đảng bộ thành phố,
nhằm phát huy tối đa lợi thế của thành phố cảng biển, văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố
lần thứ XIII chỉ rõ: “các thành phần kinh tế được hỗ trợ và tạo thuận lợi để phát triển đúng
hướng”. Đối với kinh tế tư nhân, theo quan điểm của Đảng bộ thành phố: “kinh tế tư nhân
được khuyến khích, tạo điều kiện phát triển nhanh về số lượng doanh nghiệp, qui mô đầu
tư, cơ cấu ngành nghề, đóng góp ngày càng lớn vào sự tăng trưởng GDP, nộp ngân sách,
giải quyết việc làm” [6,17], “kinh tế tư nhân được tạo các điều kiện thuận lợi, có chính
sách hỗ trợ để phát triển mạnh và hiệu quả hơn, chú trọng phát triển mạnh các doanh
nghiệp vừa và nhỏ, kinh tế trang trại, làng nghề” [6,51].
- 378 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
Về phương hướng phát triển cuả khu vực kinh tế tư nhân, Nghị quyết XIII (2005) đại hội
Đảng bộ thành phố chỉ rõ: “kinh tế tư nhân là động lực quan trọng trong quá trình công nghiệp
hóa hiện đại hóa. Cần tiếp tục nâng cao hiệu qủa quản lý nhà nước nhằm tạo điều kiện để kinh tế
tư nhân phát triển nhanh, có hiệu quả và chấp hành nghiêm pháp luật của Nhà nước” [6,161].
Với những mục tiêu, phương hướng phát tiển vừa toàn diện, vừa cụ thể, kinh tế tư
nhân của Hải Phòng đang bước từng bước trên con đường mới. Con đường đó, một mặt
tạo điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân của thành phố phát triển một cách đồng bộ
nhưng mặt khác sẽ chú trọng hình thành các trọng tâm, trọng điểm, là cơ sở để thành phố
có những điều chỉnh cơ cấu kinh tế trước hết là cơ cấu sản xuất, cơ cấu đầu tư một cách
hợp lý, tạo sự chuyển biến mang tính bước ngoặt, phát huy được những thế mạnh từng bộ
phận của khu vực kinh tế tư nhân cũng như tiềm năng, lợi thế đặc trưng của một thành phố
cảng biển. Những chủ trương trên cũng cho thấy đến Đại hội XIII (2005), Đảng bộ thành
phố Hải Phòng đã có sự nhận thức sâu sắc và đầy đủ hơn phải phát triển kinh tế tư nhân và
đặt ra yêu cầu tất yếu phải tạo điều kiện thuận lợicho khu vực kinh tế này nhằm giải phóng
mọi nguồn lực cho sự phát triển toàn diện của thành phố.
Năm 2010, thành phố họp Đại hội Đảng bộ lần thứ XIV, tiếp tục cụ thể hóa quan điểm
của Đảng tại Đại hội X vào hoàn cảnh cụ thể của thành phố, đặc biệt là chủ trương cho phép
đảng viên làm kinh tế tư nhân đã góp phần bổ sung và hoàn thiện thêm một bước nhận thức về
kinh tế tư nhân. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Hải Phòng lần thứ IV góp phần tạo điều kiện, tạo
động lực quan trọng giúpnâng cao tinh thần, ý chí quyết tâm cho cán bộ, đảng viên thành phố
trong phát triển kinh tế tư nhân. Đại hội XV Đảng bộ thành phố chỉ rõ: “tiếp tục hoàn thiện và
thực hiện tốt thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chú trọng và tạo điều
kiện thuận lợi để phát triển doanh nghiệp tư nhân.. nhằm tạo sự phát triển đột phá cho thành
phố” [8,3]. Đại hội đặt ra yêu cầu phải tăng nhanh số lượng các doanh nghiệp đặc biệt là các
doanh nghiệp tư nhân có thương hiệu, tham gia vào chuỗi quản trị, chuỗi dịch vụ, có khả năng
cạnh tranh trên thị trường trong nước, khu vực và thế giới..
Ngày 21/9/2017, thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 3/6/2017 của Trung ương
Đảng về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở nhận định thực trạng phát triển kinh tế tư
nhân trên địa bàn thành phố, Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng đã ban hành Chương
trình hành động số 44-CTr/TU nhấn mạnh mục tiêu phát triển kinh tế tư nhân của thành
phố: “tiếp tục phát triển kinh tế tư nhân tại thành phố Hải Phòng theo hướng lành mạnh,
hiệu quả, bền vững thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, góp phần đưa kinh tế, xã hội thành phố phát triển nhanh, bền
vững” [16;2]. “thành phố chú trọng nâng cao chất lượng, hiệu quả kinh doanh trong khu
vực kinh tế tư nhân. Xây dựng và phát triển các tập đoàn kinh tế tư nhân có tiềm lực mạnh,
có khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước; nhiều doanh nghiệp tham gia
mạng sản xuất và chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Phấn đấu đến năm 2020, toàn thành
phố có trên 33.000 doanh nghiệp hoạt động; đến năm 2025 có trên 42.000 doanh nghiệp
hoạt động và đến năm 2030 có trên 53.000 doanh nghiệp hoạt động” [16,2].
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 379
Về tốc độ phát triển khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố, Chương trình
chủ đề ra: “tốc độ tăng trưởng của kinh tế tư nhân cao hơn tốc độ tăng trưởng chung của
nền kinh tế…tăng tỷ trọng đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân vào tổng sản phẩm trên
địa bàn đến năm 2020 đạt khoảng 21%...” [16,2]
Để hiện thực hóa các mục tiêu trên, Chương trình hành động đã đưa ra các giải pháp
cụ thể:
1. Nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân, tạo sự thống nhất trong
cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đối với các chủ trương, giải pháp, chính sách
phát triển kinh tế tư nhân.
3. Tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi cho phát triển kinh tế tư nhân.
4. Hỗ trợ kinh tế tư nhân đổi mới, sáng tạo, hiện đại hóa công nghệ và phát triển
nguồn nhân lực, nâng cao năng suất lao động.
5. Đổi mới nội dung, phương thức và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý
của Nhà nước, nâng cao vai trò của Ủy ban, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã
hội, xã hội – nghề nghiệp đối với kinh tế tư nhân.
“Chương trình hành động số 44-Ctr/TU” của Thành ủy Hải Phòng có ý nghĩa như một
văn kiện chuyên sâu của Đảng bộ thành phố về kinh tế tư nhân, Chương trình đã đề ra những
vấn đề trọng yếu quyết định xu hướng vận động cũng như nội dung, cách thức, bước đi của
khu vực kinh tế tư nhân trên địa bàn thành phố. Trong xu thế phát triển chung của đất nước,
kinh tế tư nhân của Hải Phòng sẽ có những tiền đề mới để mở rộng, nâng cao hiệu quả, đảm
bảo được tính đồng bộ và phát huy cao nhất vai trò của bộ phận kinh tế này đối với sự đi lên
của thành phố. “Chương trình hành động số 44-Ctr/TU” của Thành ủy Hải Phòng chính là một
bước tiến mới trong quá trình Đảng bộ thanh phố Hải Phòng đổi mới nhận thức, vận dụng
sáng tạo quan điểm chỉ đạo của Đảng vào hoàn cảnh cụ thể của thành phố để từng bước phát
triển, hoàn thiện chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, tạo động lực thúc đẩy khu vực kinh tế
này phát triển đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa của
thành phố Hải Phòng. Một cách khái quát, Chương trình hành động đã kế thừa, cụ thể hóa chủ
trương của Đảng bộ thành phố Hải Phòng về kinh tế tư nhân trong thời gian trước; đồng thời
có sự bổ sung những nhận thức mới từ thực tiễn, đáp ứng kịp thời những đòi hỏi khách quan
trong xu hướng phát triển của khu vực kinh tế quan trọng này.
Ngày 24/01/2019, Bộ Chính trị đã ra Nghị quyết số 45-NQ/TW về xây dựng và phát
triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Nghị quyết có sự chỉ
đạo cụ thể về phát triển kinh tế tư nhân tại Hải Phòng: “Phát triển mạnh các thành phần
kinh tế để tạo đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Hải Phòng”, “chú
trọng phát triển kinh tế tư nhân, tạo điều kiện thuận lợi để kinh tế tư nhân thực sự trở thành
một động lực quan trọng, tạo đột phá trong phát triển kinh tế, xã hội của thành phố, đặc
biệt là trong những ngành kinh tế mũi nhọn, có lợi thế”.
Triển khai thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW về xây dựng và phát triển thành phố
Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 của Bộ Chính trị, ngày 8/7/2019, Thành
ủy Hải Phòng đã ban hành Chương trình hành động số 76-Ctr/TU. Một nội dung quan
- 380 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
trọng được Thành ủy Hải Phòng nêu trong Chương trình hành động là: phát triển mạnh các
thành phần kinh tế để tạo đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của thành phố, trong đó
chú trọng phát triển khu vực kinh tê tư nhân: “phát triển đa dạng, toàn diện các thành phần
kinh tế trong đó chú trọng phát triển kinh tế tư nhân, tạo điểu kiện thuận lợi để kinh tế tư
nhân thành một động lực quan trọng, tạo đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của thành
phố, đặc biệt trong ngành kinh tế mũi nhọn có lợi thế.”, “nâng cao chất lượng kinh doanh
trong khu vực kinh tế tư nhân, xây dựng doanh nghiệp thành phố Hải Phòng có năng lực
cạnh tranh, phát triển bền vững, xây dựng và phát triển các tập đoàn kinh tế tư nhân có
tiềm lực mạnh, có khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước; nhiều doanh
nghiệp tham gia mạng sản xuất và chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu” [17,27;27]. Chương
trình hành động số 76-Ctr/TU của Thành ủy tiếp tục là tiền đề, cơ sở tạo sức bật cho kinh
tế tư nhân. Phát triển khu vực kinh tế tư nhân sẽ là định hướng trọng tâm trong xu thế phát
triển của Hải Phòng trong tương lai với tầm nhìn chiến lược đến năm 2045.
Có thể nói, trước đổi mới, do chịu ảnh hưởng của lối tư duy cũ trong lãnh đạo kinh tế
cùng với cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu, bao cấp trong quản lý kinh tế thành phố Hải
Phòng đã bước đầunhận thức được vai trò của kinh tế tư nhân đối với sự phát triển kinh tế, xã
hội thành phố nhưng tư duy về kinh tế tư nhân còn chưa rõ ràng, đầy đủ. Chính vì vậy, khu
vực kinh tế tư nhân của Hải Phòng không được quan tâm đầu tư phát triển. Bước vào thời kỳ
đổi mới từ năm 1986 đến nay, vận dụng sáng tạo quan điểm của Đảng vào hoàn cảnh cụ thể
của Hải Phòng, Đảng bộ thành phố Hải Phòng đã có những bước đột phá trong đổi mới tư duy
hoạch định chủ trương phát triển kinh tế tư nhân mà bước tiến đầu tiên là ngày càng nhận thức
đúng vai trò động lực quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân đến đời sống kinh tế, xã hội
thành phố. Điều này được minh chứng ở những thành tựu mà kinh tế tư nhân Hải Phòng đã đạt
được trong những năm gần đây những cú bứt phá của thu hút đầu tư trong nước; các dự án
khổng lồ do các tập đoàn kinh tế tư nhân đầu tư như: hàng trăm nghìn tỷ đồng của Vingroup
cho các dự án khu vui chơi, giải trí ở đảo Vũ Yên, khu nông nghiệp kỹ thuật cao Vineco tại
huyện Vĩnh Bảo, khu nhà cao cấp ở quận Hồng Bàng, Bệnh viện Vinmec tại Lê Chân, tổ hợp
sản xuất oto Vinfast Cát Hải..v..v.. Đây là những tiền đề khởi đầu cho một thời kỳ bứt phá
mạnh mẽ của kinh tê tư nhân Hải Phòng trong tương lai cùng với sự vươn lên mạnh mẽ của
kinh tế, xã hội thành phố, góp phần đưa Hải Phòng ngày càng tiến gần đến mục tiêu mà Bộ
Chính trị đã giao cho thành phố tại Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/01/2019 là: “xây dựng
và phát triển Hải Phòng trở thành thành phố đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa; động lực phát triển của vùng Bắc bộ và cả nước…”.
KẾT LUẬN
Triển khai thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, sau hơn 30 năm, Đảng bộ thành phố
Hải Phòng đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội
thành phố nói chung vàkinh tế tư nhân nói riêng. Tuy nhiên, sự phát triển của kinh tế tư nhân
Hải Phòng chưa thực sự tương xứng với tiểm năng, lợi thế, chưa phát huy tốt đa vai trò, sức
mạnh của một khu vực kinh tế chủ chốt trong GDP của thành phố. Thực tế đó đặt ra yêu cầu
cho Đảng bộ thành phố Hải Phòng phải tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm chỉ đạo của
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 381
Đảng, chủ động, tích cực tìm tòi, sáng tạo, nâng cao năng lực lãnh đạo, tranh thủ được những
nhân tố thuận lợi của bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước, khắc phục khó khăn, thách
thức hoạch định được những chủ trương phát triển kinh tế tư nhân đúng đắn, phù hợp với xu
thế phát triển của thành phố cũng như xu thế chung của đất nước, khu vực và thế giới.Với
những chủ trương đúng cùng với sự quan tâm đầu tư một cách đồng bộ, toàn diện, Hải Phòng
sẽ xây dựng được một môi trường lý tưởng cho kinh tế tư nhân phát triển trong tương lai.
TÀI LIỆU THAM KHÂO
1. Đảng bộ thành phố Hải Phòng (2002), Lịch sử Đảng bộ thành phố Hải Phòng (1975 – 2000),
tập 3, Nxb Hải Phòng.
2. Đảng bộ thành phố Hải Phòng (1986), Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ IX, Văn
phòng Thành ủy Hải Phòng.
3. Đảng bộ thành phố Hải Phòng (1991), Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ X, Văn
phòng Thành ủy Hải Phòng.
4. Đảng bộ thành phố Hải Phòng (1996), Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XI, Văn
phòng Thành ủy Hải Phòng.
5. Đảng bộ thành phố Hải Phòng (2001), Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XII, Văn
phòng Thành ủy Hải Phòng.
6. Đảng bộ thành phố Hải Phòng (2005), Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XIII, Văn
phòng Thành ủy Hải Phòng.
7. Đảng bộ thành phố Hải Phòng (2010), Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XIV, Văn
phòng Thành ủy Hải Phòng.
8. Đảng bộ thành phố Hải Phòng (2015), Văn kiện Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứXV, Văn
phòng Thành ủy Hải Phòng.
9. Đảng Cộng sản Việt Nam (2002), Văn kiện Đảng toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.
10. Đảng Cộng sản Việt Nam (2005), Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới. Nxb Chính trị Quốc
gia Hà Nội.
11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ X, Nxb Chính trị Quốc gia
Hà Nội.
12. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XI, Nxb Chính trị Quốc gia
Hà Nội.
13. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XII, Nxb Chính trị Quốc gia
Hà Nội.
14. Đảng Cộng sản Việt Nam (2017), Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5 (khóa XII).
15. Đan Đức Hiệp (2010), Kinh tế Hải Phòng 25 năm đổi mới và phát triển (1986 – 2010), Nxb
Chính trị Quốc gia Hà Nội.
16. Thành ủy Hải Phòng (2017), Chương trình hành động số 44-CTr/TU thực hiện Nghị quyết số
10-NQ/TW Hội nghị Trung ương 5 khóa XII về phát triển kinh tê tư nhân trở thành một động
lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Văn phòng Thành ủy
Hải Phòng.
17. Thành ủy Hải Phòng (2019), Chương trình hành động số 76-CTr/TU thực hiện Nghị quyết số
45-NQ/TWcủa Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm
nhìn đến năm 2045.
nguon tai.lieu . vn
