Xem mẫu
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 VẬN DỤNG CHỈ THỊ 03/BCT – KHÓA XI, TRONG GIẢNG DẠY HỌC PHẦN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC XÂY DỰNG MIỀN TRUNG Nguyễn Thành Đạo Khoa Lý luận Chính trị, Trường ĐH Xây dựng Miền Trung Tóm tắt 1. Những nội dung cụ thể trong vận dụng Qua hơn ba mươi năm đổi mới, đất nước ta “Việc học tập và làm theo tấm gương đạo có những biến đổi sâu sắc và toàn diện. Kinh tế thị đức Hồ Chí Minh” vào tổ chức giảng dạy trường đã đem lại cho chúng ta nhiều thành tựu học phần Tư tưởng Hồ Chí Minh của Khoa trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Bên cạnh Lý luận chính trị, Trường Đại Học Xây những mặt tích cực của nền kinh tế thị trường, cũng biểu hiện những mặt tiêu cực, đó là sự yếu kém về dựng Miền Trung mặt tư tưởng, đạo đức và lối sống của một bộ phận Là cán bộ giảng dạy các môn khoa học sinh viên. Toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế trong lý luận Mác-Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh tình hình xã hội còn kém phát triển vừa đem lại cho cho sinh viên, chúng tôi luôn ý thức cần phải ta những giá trị tốt đẹp đồng thời tạo ra nhiều biến học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ động trong lối sống, suy nghĩ, tư tưởng của con Chí Minh. Luôn xác định trước hết là hoàn người làm cho không ít người có suy nghĩ và hành thành tốt những nhiệm vụ được giao. Luôn vi lệch lạc, đặc biệt là sinh viên. Vì vậy, trong giai chấp hành nghiêm chỉnh đường lối, chủ đoạn hiện nay, chúng ta cần phải chú trọng việc trương, chính sách của Đảng và pháp luật của giáo dục tư tưởng, đạo đức cho sinh viên cả nước nói chung trong đó có sinh viên ở trường Đại Học Nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Xây Xây dựng Miền Trung nói riêng với sự vận dụng học dựng được tinh thần đấu tranh thẳng thắn, tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trung thực, bảo vệ lẽ phải bằng tự phê bình theo chỉ thị 03/BCT – Khóa XI. và phê bình. Bản thân giáo viên không chỉ thường xuyên rèn luyện để có chất lượng Từ khóa chuyên môn tốt, phương pháp truyền đạt hay Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ mà còn phải là tấm gương đạo đức tốt để học Chí Minh sinh và sinh viên noi theo. Trong giảng dạy học phần Tư tưởng Hồ Chí Minh, bản thân giảng viên luôn rất coi trọng không chỉ giờ lý thuyết mà còn đề cao giờ thực hành. Vì thế, dù thời lượng lên lớp chỉ 30 tiết, chúng tôi vẫn dành ra 6 tiết để hướng dẫn các em thảo luận, viết bài thu hoạch liên hệ thực tế học phần với thực tiễn địa phương. Kết hợp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập đối với sinh viên một cách khách quan, công bằng, chính xác, bằng kết hợp nhiều hình thức: Kiểm tra thường xuyên, định kỳ, tổ chức làm việc nhóm, viết bài thu hoạch ở nhà và kiểm tra trắc nghiệm. Mặc dù sự kết hợp đánh giá này là rất vất vả cho bản thân giảng viên. 2. Vận dụng nội dung cơ bản “việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Bác” trong giảng dạy Học phần Tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay 80
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 Trong giảng dạy học phần Tư tưởng Hồ thống của Việt Nam ở thế kỷ XX. Với các phẩm Chí Minh, bản thân giảng viên luôn chú trọng chất cách mạng đặc biệt, Người đã hóa giải tài vận dụng sát nhất, thực tế nhất các nội dung tình văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân “Tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện cuộc vận loại, thời đại tạo ra phong cách, tác phong động học tập và làm theo tấm gương đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh – Bài học quý báu cho Hồ Chí Minh” vào từng tiết giảng trong điều nhân loại về tư duy độc lập tự chủ, sáng tạo kiện có thể, chứ không chỉ truyền đạt kiến và đổi mới, phương pháp kế thừa và phát triển thức chủ yếu của Giáo trình. Cụ thể: tuyệt vời. - Trong chương mở đầu, phải làm rõ tư - Trong chương 2, phải làm rõ “Không có tưởng Hồ Chí Minh đã xuất hiện trên vũ đài gì quý hơn độc lập tự do” không chỉ là lý tưởng chính trị thế giới từ rất sớm (ít nhất là năm mà còn là lẽ sống, là học thuyết cách mạng 1930 chứ không như nhiều người hiểu nhầm của Hồ Chí Minh. Đó là lý do chiến đấu, là đến 1991 Đảng ta tổ chức cho ra đời môn học nguồn sức mạnh làm nên chiến thắng của sự Tư tưởng Hồ Chí Minh và buộc mọi người phải nghiệp đấu tranh vì độc lập, tự do của cả dân nghiên cứu). Ở góc độ lý luận (thể hiện bằng tộc Việt Nam, đồng thời là nguồn động viên tác phẩm và hoạt động thực tiễn có ảnh hưởng đối với các dân tộc bị áp bức hiện nay trên thế đối với một bộ phận dân cư nhất định) có thể giới. Quan niệm của Hồ Chí Minh về vấn đề dân thấy tư tưởng Hồ Chí Minh đã xuất hiện và tộc mang một nội dung toàn diện, sâu sắc và ngày càng hoàn thiện theo các mốc sau: 1919 triệt để; không chỉ bao hàm độc lập, tự do, với Bản “Yêu sách của nhân dân An Nam”, thống nhất cho dân tộc, mà còn chứa đựng cả 1927 với “Đường kách mệnh”, 1930 với con đường và điều kiện phát triển dân tộc. Đó “Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng Cộng là gắn độc lập dân tộc với dân chủ của nhân sản Việt Nam”, 1945 với “Tuyên ngôn độc lập dân, độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Quan của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa”,.. Do điểm đó trở thành mục tiêu, lý tưởng, thành bối cảnh quốc tế chưa thuận lợi, mà đến 1991 khẩu hiệu động viên, cổ vũ nhân dân Việt Nam là thời điểm chín muồi về bối cảnh quốc tế và làm nên kỳ tích oai hùng, đánh thắng mọi kẻ trong nước cho sự ra đời môn học Tư tưởng thù, đưa đến độc lập, thống nhất cho đất nước; Hồ Chí Minh. đồng thời cơ sở lý luận để hoạch định chính Làm rõ Tư tưởng Hồ Chí Minh là khoa sách dân tộc đúng đắn của Đảng, kết hợp sức học đang vận động; đối tượng nghiên cứu của mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại trong công học phần bao gồm 3 nhóm (- Cuộc đời và sự cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. nghiệp cách mạng của Hồ Chí Minh gắn liền Hồ Chí Minh đã phát triển cách mạng vô với hai cuộc cách mạng ở Việt Nam. - Sự vận sản của chủ nghĩa Mác-Lênin bằng hiện thực dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác- hóa lý luận của Lênin về cách mạng dân chủ Lênnin của Hồ Chí Minh vào cách mạng Việt tư sản kiểu mới; tin dân, dựa vào dân và đề Nam. - Sự kết tinh tinh hoa văn hoá dân tộc cao vai trò của nhân dân; đề cao dân tộc và trí tuệ thời đại của Hồ Chí Minh. Cả ba nhưng không hạ thấp giai cấp; khẳng định nhóm đối tượng đó đều nhằm mục đích giải cách mạng giải phóng dân tộc có khả năng phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính phóng con người). Vì vậy trong nội dung quốc; bạo lực cách mạng của Hồ Chí Minh luôn chương trình chúng ta cần làm rõ thêm các gắn bó mật thiết với hòa bình và nhân nghĩa. vấn đề cụ thể như sau: Đó là những nội dung cơ bản để ngày nay - Trong chương 1, phải làm rõ Hồ Chí Đảng và Nhà nước CHXHCN Việt Nam hoạch Minh là người tiếp thu đầy đủ chủ nghĩa yêu định đường lối kiên định hòa bình, giương cao nước truyền thống của Việt Nam trước khi ra đồng thời 2 ngọn cờ ĐLDT và CNXH nhằm giải nước ngoài tìm đường cứu nước, và là người quyết vấn đề chủ quyền của Việt Nam tại phát huy cao nhất chủ nghĩa yêu nước truyền Hoàng Sa và Trường Sa. 81
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 - Trong chương 3, phải làm rõ tư tưởng dưỡng rèn luyện đạo đức suốt đời. Luôn luôn Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường tự giác chấp hành nghiêm túc mọi đường lối, quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là chủ chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nghĩa Mác-Lênin đã được Việt Nam hóa bởi Hồ nước,.. vì lợi ích của Đảng, của Dân tộc, của Chí Minh. Nếu Lênin từng tuyên bố “không có Nhân dân, của Tập thể là trước hết, trên hết. CNXH giống nhau cho mọi dân tộc, chỉ có 2. Với người phải thật sự khoan dung, độ CNXH phù hợp với từng dân tộc” thì Hồ Chí lượng: Thật sự yêu thương con người, có niềm Minh cũng đã dũng cảm tuyên bố “Liên Xô có tin mãnh liệt vào sự vươn dậy của con người. đặc điểm của Liên Xô, Việt Nam có đặc điểm Đấu tranh tự phê bình và phê bình trên tinh của Việt Nam. Chúng ta làm khác Liên Xô thần xây dựng, thống nhất, đoàn kết, cùng chúng ta vẫn là Mac-xit”. Tư tưởng đó trở tiến bộ. Đồng thời, luôn cảnh giác, nghiêm thành tài sản vô giá, cơ sở lý luận và kim chỉ khắc và kiên quyết đấu tranh đến cùng đối với nam cho việc kiên trì, giữ vững định hướng xã những ai lợi dụng lòng nhân ái mưu cầu lợi ích hội chủ nghĩa của Đảng ta, đồng thời gợi mở riêng không chính đáng, đi ngược lại lợi ích nhiều vấn đề về xác định hình thức, biện pháp của dân tộc, của nhân dân, của tập thể. 3. Với và bước đi lên CNXH phù hợp với những đặc công việc phải tận tâm, tận lực: Luôn phấn điểm dân tộc và xu thế vận động của thời đại đấu học tập để không ngừng nâng cao trình ngày nay. Công cuộc đổi mới hiện nay của Việt độ lý luận Mác-Lênin và trình độ chuyên môn Nam là đổi mới nhưng luôn kiên định hai mục nghiệp vụ. Có ý chí và nghị lực vượt mọi khó tiêu ĐLDT gắn liền với CNXH. khăn, thách thức hoàn thành tốt mọi nhiệm - Trong chương 4, phải làm rõ các nội vụ được giao. Đã nhận việc là phải hoàn thành dung Hồ Chí Minh đã phát triển chủ nghĩa công việc được giao đến nơi, đến chốn với hiệu Mác-Lênin về quy luật ra đời của ĐCSVN; về quả, chất lượng cao. Luôn luôn có ý thức và ĐCSVN không chỉ là đảng của giai cấp công thực hiện cải tiến, đổi mới phương pháp làm nhân mà chủ yếu còn là đảng của dân tộc, việc vì sự tiến bộ và phát triển của nước Việt đảng của nhân dân lao động Việt Nam; về Nam. ĐCSVN cầm quyền là người đầy tớ thật trung 3. Nội dung học tập và làm theo tấm thành của nhân dân lao động Việt Nam. gương đạo đức Hồ Chí Minh của sinh viên - Trong chương 5, phải làm sáng tỏ các trường Đại Học Xây dựng Miền Trung, cụ nội dung Hồ Chí Minh đã phát triển chủ nghĩa thể là: Mác-Lênin về MTDTTN; về đoàn kết nhân dân 3.1. Thực trạng đạo đức, lối sống trong sinh lao động của nước thuộc địa với nước chính viên ở Trường Đại Học Xây dựng Miền Trung quốc; về MTĐKQT. hiện nay - Trong chương 6, phải làm sáng tỏ các Trong nền kinh tế thị trường, phần lớn nội dung Hồ Chí Minh đã phát triển chủ nghĩa sinh viên, thanh niên trí thức giữ được lối Mác-Lênin về dân chủ; về nhà nước của dân, sống tình nghĩa, trong sạch, lành mạnh; cần do dân và vì dân. cù, sáng tạo trong học tập; sống có bản lĩnh, - Trong chương 7, phải làm sáng tỏ các có chí lập thân, lập nghiệp, năng động, nhạy nội dung Hồ Chí Minh đã phát triển Chủ nghĩa bén, dám đối mặt với những khó khăn, thách Mác-Lênin và cống hiến cho nhân loại về định thức, dám chịu trách nhiệm, không ỷ lại, nghĩa văn hóa theo nghĩa rộng; về phát hiện chây lười; luôn gắn bó với nhân dân, đồng thêm loại hình văn hóa mới “văn hóa sinh hành cùng dân tộc, phấn đấu cho sự nghiệp thái”; Hồ Chí Minh là một trong số hiếm của dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công nhân loại vừa là nguyên thủ quốc gia vừa là bằng, văn minh. nhà đạo đức học. Tấm gương đạo đức của Hồ Bên cạnh đó, cũng có một bộ phận sinh Chí Minh chói ngời cả trên ba phương diện: 1. viên phai nhạt niềm tin, lý tưởng, mất phương Với tự mình phải rất nghiêm khắc: Tự giác tu hướng phấn đấu, không có chí lập thân, sống 82
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 thử, sống dựa dẫm, sa sút về đạo đức lối sống, thói quen ứng xử văn hoá, tôn trọng và bảo thiếu trách nhiệm, thờ ơ với gia đình và xã hội, vệ lẽ phải, trung thực, sáng tạo, tích cực tham thiếu trung thực, gian lận trong thi cử, chạy gia xây dựng xã hội dân chủ, công bằng, văn theo điểm, chạy theo bằng cấp... minh. Chống tự do, tuỳ tiện, các biểu hiện coi Tác phong, lối sống, văn hóa giao tiếp, thường pháp luật cũng như các hành vi thiếu ứng xử, sự nỗ lực phấn đấu vươn lên trong học văn hoá trong đời sống, sự giả dối và nạn giáo tập và rèn luyện của một số sinh viên còn có điều, thiếu sáng tạo. Chống tính ích kỷ, vụ lợi, hạn chế nhất định. lối sống tạm thời. Nhận thức tư tưởng, đạo đức lối sống Bốn là, học tấm gương về ý chí và nghị trong một số sinh viên chưa thật tốt, do vậy lực tinh thần to lớn, quyết tâm vượt qua mọi vẫn còn số ít sinh viên có ý thức chấp hành và thử thách, gian nguy để đạt được mục đích thực hiện nội qui, qui chế, ý thức rèn luyện cuộc sống. Xây dựng tinh thần hăng hái, kiên đạo đức, lối sống, sinh hoạt chưa cao. Vẫn còn quyết, không sợ khó, không sợ khổ, siêng học, một số sinh viên bỏ tiết, nghỉ học không lý do; siêng làm, quyết hoàn thành bằng được kế trang phục chưa đúng quy định, chưa tự giác hoạch đã đặt ra theo tinh thần “chủ trương chấp hành đúng quy chế văn hóa học đường một, biện pháp mười, quyết tâm hai mươi”. của Trường đề ra. Chống chây lười, thụ động, ỷ lại, thiếu sáng 3.2. Nội dung Học tập và làm theo tấm gương tạo, vô kỷ luật trong học tập, lao động, ngại đạo đức Hồ Chí Minh của sinh viên trường Đại khó, ngại khổ, thiếu ý chí tiến thủ; chống vết Học Xây dựng Miền Trung hiện nay. tích nô lệ trong tư tưởng và hành động. Xây Một là, học trung với nước, hiếu với dân, dựng thái độ học tập đúng đắn, nâng cao trình suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng độ chính trị, khoa học kỹ thuật và quân sự, dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con nghiên cứu khoa học thực chất, làm việc gì người. Phải luôn luôn nâng cao chí khí cách cũng phải học: Học mọi lúc, mọi nơi, học suốt mạng, yêu Tổ Quốc, yêu nhân dân gắn liền với đời; học ở trường, học sách vở, học lẫn nhau, yêu chủ nghĩa xã hội. Xây dựng tinh thần đoàn học nhân dân, học từ thực tiễn cuộc sống, kết, tình nguyện, tương thân tương ái vì cộng trong việc làm hàng ngày; có thái độ cầu thị. đồng. Chống lối sống bàng quan, vị kỷ cá Có ý thức thi đua và thực hành dân chủ trong nhân, thiếu trách nhiệm đối với Tổ Quốc, với học tập. Bồi đắp bản lĩnh chính trị, ý chí tự nhân dân, với cộng đồng. lực, tự cường, tự tin trong hội nhập kinh tế Hai là, học cần, kiệm, liêm, chính, chí quốc tế. Chống tiêu cực, bệnh thành tích trong công vô tư, đời riêng trong sáng, nếp sống học tập, bệnh thi đua hình thức, hư danh, giả giản dị và đức khiêm tốn phi thường. Xây dựng dối, sao chép, học thuộc lòng, sự tụt hậu về ý thức cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, trình độ, kiến thức khoa học và nhận thức xã thật thà, ngay thẳng, khiêm tốn, giản dị, trong hội; những biểu hiện tự ti, mặc cảm trong hội sạch, chất phác, tiêu dùng đúng khả năng, nhập kinh tế quốc tế. Chống kiêu căng, tự thực hiện khẩu hiệu: “cần kiệm là nếp sống mãn trong học tập. đẹp của tuổi trẻ”. Thực hành tự phê bình và Năm là, học những nguyên tắc tu dưỡng phê bình nghiêm chỉnh để giúp nhau cùng tiến đạo đức mới của Hồ Chí Minh. Tu dưỡng bền bộ mãi. Chống tham ô, lãng phí, xa hoa, tính bỉ suốt đời, học đi đôi với lao động, lý luận đi phô trương trong sinh hoạt, lao động, chống đôi với thực hành, cần cù đi đôi với tiết kiệm. chủ nghĩa cá nhân. Chống đầu voi đuôi chuột, thiếu thực tế, bệnh Ba là, đức tin tuyệt đối vào sức mạnh anh hùng, tự cao tự đại, chuộng hình thức, ít của nhân dân, kính trọng nhân dân và hết xem xét kết quả. Nêu gương đạo đức, nói đi lòng, hết sức phục vụ nhân dân; luôn nhân ái, đôi với làm. Chống nói không đi đôi với làm, vị tha, khoan dung và nhân hậu với con người. nói nhiều làm ít, nói một đường làm một nẻo. Xây dựng ý thức công dân, ý thức cộng đồng, 4. Các giải pháp đẩy mạnh việc học tập và 83
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, niên đã lên đường chiến đấu. Con đường đến đối với sinh viên Trường Đại Học Xây với lý tưởng cao đẹp là con đường phải tốn dựng Miền Trung hiện nay nhiều mồ hôi, xương máu, nhưng cũng đầy - Về Cách thức giáo dục đạo đức: Con vinh quang và sự tích anh hùng. Để từ đó góp người không chỉ cần có tài mà phải có đức phần giác ngộ sinh viên giúp họ thấy rõ vinh nữa. Do vậy, con người rất cần phải được giáo dự trách nhiệm của tuổi trẻ, nhằm đảm đương dục đạo đức. Từ trước tới nay, trong các được sứ mệnh đưa sự nghiệp cách mạng của chương trình giáo dục của nhà trường, chúng Đảng và dân tộc đến thắng lợi cuối cùng. ta đã có những bài học về giáo dục đạo đức. Trách nhiệm giáo dục đạo đức cách Song vẫn còn chung chung. mạng cho sinh viên không chỉ là nhiệm vụ của Vì vậy, môn học này cần được giảng dạy nhà trường, mà còn là nghĩa vụ thường xuyên với hình thức là những chuyên đề, nhằm trang của gia đình và cơ quan có nhiệm vụ chăm lo bị cho sinh viên một số phạm trù cơ bản và đời sống tinh thần, giáo dục nhân cách cho một số đặc trưng cơ bản của đạo đức xã hội sinh viên, như văn hoá, giáo dục truyền chủ nghĩa. Việc giáo dục đạo đức cách mạng thông,.. phải lấy mục đích nâng cao đạo đức, cho sinh viên là một quá trình từ thấp đến cao. thuần phong mỹ tục của xã hội làm sản phẩm Giai đoạn sau phải biết kế thừa có chọn lọc của mình chứ không được chạy theo lợi ích những phẩm chất đạo đức tốt đẹp và được kinh tế trước mắt. hình thành từ giai đoạn trước, biết tìm cách Để giác ngộ sâu sắc về lý tưởng cách khắc phục, ngăn chặn các thói hư tật xấu mạng, trước hết cần trang bị cho sinh viên chớm nở. Tính chất phức tạp của việc giáo dục kiến thức về thế giới quan duy vật khoa học đạo đức cách mạng cho sinh viên còn thể hiện và phương pháp biện chứng của chủ nghĩa ở chỗ, mỗi giai đọan của lứa tuổi với đặc điểm Mác-Lênin, về nhân sinh quan cách mạng, tâm lý, sinh lý của thanh niên là khác nhau. những hiểu biết đúng đắn về chủ nghĩa xã hội. Nó phải được tiến hành trong cuộc hoạt động, Phải giáo dục cho sinh viên hiểu không chỉ giao lưu của sinh viên, tức là thông qua việc mục tiêu trước mắt, mà phải cả mục đích cao học tập, lao động, công tác xã hội và vui chơi, đẹp cuối cùng phải tiến tới. Nếu chỉ thấy mục văn nghệ, thể dục - thể thao,... trong tập thể, tiêu hiện trước mắt mà không thấy được mục ở gia đình và nhà trường. Hồ Chí Minh chỉ rõ: đích cuối cùng thì sẽ trở thành thiện cận, chỉ Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa để thoả mãn những gì đã đạt được, dễ dừng xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng lại nữa chừng. ngày mà phát triển và củng cố, cũng như ngọc Sinh viên Việt Nam vinh dự sinh ra và càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng lớn lên trong thời đại Hồ Chí Minh. Đạo đức, trong. lối sống và cuộc đời của Người là tấm gương Giáo dục đạo đức cách mạng cho sinh sáng ngời cho tất cả chúng ta noi theo. Vì vậy, viên không chỉ dừng ở những bài học, mà phải giáo dục cho sinh viên theo tinh thần đạo đức được củng cố bằng hành động thực tế, đó là của Hồ Chí Minh là một yêu cầu, một nội dung sự gương mẫu của các bậc cha mẹ, thầy cô quan trọng, đặc biệt trong lúc có một bộ phận giáo, của các nhà lãnh đạo các cấp. Hồ Chí thanh niên đang có biểu hiện suy đồi đạo đức, Minh đã lưu ý một đặc điểm của người phương khi chúng ta đang phải đối đầu với những mặt Đông - “một tấm gương sống còn có giá trị trái của cơ chế thị trường, và nguy cơ đánh hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền” mất bản sắc văn hoá dân tộc. Trong nội dung giảng dạy phải làm cho Kho tàng tư tưởng của Hồ Chí Minh hết sinh viên nhận thức đúng và hiểu sâu: Vì lý sức rộng lớn, toàn diện. Cuộc đời cách mạng tưởng cao đẹp là độc lập dân tộc và chủ nghĩa của Người là tấm gương lớn về đạo đức trên xã hội, mà biết bao người con yêu quý của dân mọi phương diện. Những lời chỉ dẫn của Người tộc đã hy sinh, biết bao lớp tuổi tuổi thanh về cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; về 84
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 lòng yêu tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội, yêu Sinh viên là lực lượng quan trọng của xã thương con người, về tính trung thực, lòng hội, không những có vai trò tham gia thực dũng cảm; về ý thức phấn đấu tự vươn lên, về hiện tốt các nhiệm vụ hiện tại của đất nước, đức tính khiêm tốn, về lối sống giản dị... cần mà điều quan trọng hơn là lớp người đang xây được đưa vào nội dung giáo dục cho sinh viên dựng một xã hội tương lai. Do đó, ngoài việc cả trong chương trình chính khoá và các hoạt coi trọng giáo dục “đức - tài”, còn phải nâng động ngoại khoá. cao sức khoẻ mới có thể hoàn thành được Cần xác định rõ mục tiêu giáo dục đạo nhiệm vụ. đức cách mạng cho sinh viên. Vì vậy, quá trình - Về những biện pháp rèn luyện đạo giáo dục phải làm cho sinh viên có quan niệm đức cho sinh viên hiện nay nhận thức đứng về giá trị đạo đức mới, thấy Thứ nhất: Tăng cường giáo dục các được sự cần thiết phải phấn đấu, tu dưỡng và chuẩn mực đạo đức rèn luyện đạo đức cách mạng, hình thành ở Nho giáo rất đề cao các chuẩn mục đạo sinh viên những hành vi cách ứng xử hàng đức Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín, Dũng và đây là ngày của mỗi người. Phải đặt quá trình giáo các chuẩn mực đạo đức mà ngày nay người dục đạo đức trong tổng thể giáo dục chính trị thanh niên nào cũng cần vươn tới. Trên tinh - tư tưởng, văn hóa, khoa học, kỹ thuật, thẩm thần đó chúng ta phải biết kế thừa những giá mỹ. Xác định việc giáo dục đạo đức cách mạng trị các chuẩn mực đạo đức ấy trên tinh thần cho sinh viên là trách nhiệm của toàn xã hội, “Gạn đục khơi trong”. Nâng cao một bước nội giáo dục phải đi đôi với tự giáo dục, nâng cao dung các phạm trù đó cho phù hợp với giai trình độ tri thức đi đôi với nâng cao đạo đức đoạn hiện nay nhằm giáo dục đạo đức cách cách mạng. mạng cho sinh viên. Ngoài việc giáo dục các Để nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức chuẩn mực đạo đức truyền thống đó, chúng ta cách mạng cho sinh viên, phải duy trì và mở cần phải tăng cường giáo dục các chuẩn mực rộng các hoạt động nêu gương, biểu dương đạo đức như: Lý tưởng sống, lối sống, quan các điển hình tiên tiến. Phấn đấu để hình hệ ứng xử, giao tiếp... thành trong sinh viên có đạo đức và lối sống Lý tưởng là trạng thái hoàn hảo nhất ”mình vì mọi người, mọi người vì mình” sống mà người ta mong muốn đạt tới. Thực tế và làm việc theo hiến pháp, pháp luật. Mặt hiện nay nhiều sinh viên chưa đạt được lý khác, cần phải đổi mới quan niệm về nhân tưởng. Cuộc sống chỉ cao quý khi chúng ta cách sinh viên trên cơ sở những thay đổi của sống có lý tưởng và để thực hiện lý tưởng điều kiện lịch sử và thời đại, nhất là thực tiễn cần có sự xả thân vì sự nghiệp. Giáo dục lý sinh động hiện nay. tưởng đạo đức là giáo dục tình cảm yêu Sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá nước, giáo dục các giá trị đạo đức, trước hết đất nước đã đặt sinh viên trước những thời cơ là lòng nhân ái, vị tha, giáo dục ý thức cộng và cách thức mới. Do vậy, khi tiến hành giáo đồng. Đặc biệt trong nền kinh tế thị trường dục đạo đức cách mạng cho sinh viên phải chú hiện nay, giáo dục niềm tin đạo đức là rất ý khai thác các tư thế của điều kiện mới đem cần thiềt bởi niềm tin đạo đức quyết định lại để hướng dẫn định hướng sự lựa chọn đúng khuynh hướng, mục đích và hiệu quả hoạt đắn, tránh sự lẫn lộn và ngộ nhận. Phải đưa động của con người. Như vậy, ngoài việc nội dung giáo dục đến với sinh viên một cách giáo dục Nhân, Lễ, Nghĩa, Trí, Tín, Dũng thì thường xuyên thông qua phương pháp lồng việc giáo dục các phạm trù đạo đức như: Lẽ ghép đối với các môn học chính khoá một cách sống, trách nhiệm, nghĩa vụ, lương tâm là tự nhiên, khoa học, không gò bó, tổ chức việc rất cần thiết cho thế hệ sinh viên hiện hay. kiểm tra, đánh giá, xếp loại một cách nghiêm Thứ hai: Nâng cao chất lượng hoạt túc để kích thích việc học tập rèn luyện, tu động của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí dưỡng của sinh viên. Minh và Hội sinh viên trong nhà trường 85
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 Tổ chức Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ đây cũng là cơ sở để cho một số sinh viên có Chí Minh và Hội sinh viên trong Trường phải những quan niệm sống không lành mạnh để xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo có lập rồi phải rơi vào cờ bạc, chơi số đề,.. làm băng trường tư tưởng chính trị vững vàng, có trình hoại đạo đức của thế hệ trẻ. Vì vậy nhiệm vụ độ chuyên môn cao, có phẩm chất đạo đức và của Ban giám hiệu các trường Đại học, Cao lối sống lành mạnh, giản dị, có ý chí vươn lên đẳng càng nặng nề hơn trong việc chăm lo đời trong cuộc sống cũng như trong học tập sống vật chất, tinh thần cho sinh viên. Những nghiên cứu khoa học, có uy tín và tích cực công việc cần làm ngay đó là: Cải tạo điều trong công tác đoàn, công tác hội và gần gũi kiện sinh hoạt trong các ký túc xá, giảm tới với quần chúng. mức tối thiểu việc đóng góp của sinh viên. Nội dung hoạt động của Đoàn thanh niên Thứ sáu: Cần xây dựng lực lượng nòng Cộng sản Hồ Chí Minh và Hội sinh viên phải cốt trong sinh viên, vì họ là những sinh viên phong phú thiết thực, sinh động... Mục tiêu là có bản lĩnh chính trị vững vàng, năng động giáo dục cho sinh viên sống và làm việc theo tích cực, khách quan, gần gũi quần chúng, pháp luật, theo bản sắc văn hoá dân tộc, làm để trong bất kỳ tình huống nào ta cũng nắm cho sinh viên thấm nhuần quan điểm: Đảng, bắt được. đất nước, dân tộc có quan hệ chặt chẽ với chế 5. Những hạn chế và biện pháp khắc phục độ xã hội chủ nghĩa; từ đó họ phải kiên định 5.1. Những hạn chế với con đường chủ nghĩa xã hội mà Đảng Cộng Do đặc thù là môn chung nên phải ghép sản Việt Nam đặt ra. lớp gồm nhiều chuyên ngành, vì thế việc triển Bằng nhiều hình thức, thường xuyên khai các học phần lý luận Mác-Lênin và Tư giáo dục chính trị tư tưởng để sinh viên tự xác tưởng Hồ Chí Minh nói riêng, các môn khoa định rõ ràng, cụ thể về vị trí, vai trò và nhiệm học cơ bản nói chung khi cơ sở vật chất của vụ của mình. Trường (phòng học, trang thiết bị dạy học, đội Thứ ba: Tăng cường giáo dục chủ nghĩa ngũ giảng viên, giáo viên,..) Còn những hạn Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương chế nhất định, Vì vậy sẽ còn những hạn chế đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của trong chất lượng đào tạo nâng cao trình độ lý Nhà nước cho sinh viên. Tăng cường thời luận và nhận thức của sinh viên đối với các lượng thảo luận, tạo điều kiện thuận lợi cho môn học lý luận Mác-Lênin nói chung và Tư sinh viên trao đổi để nhận thức tri thức khoa tưởng Hồ Chí Minh nói riêng. học cả về lý luận và thực tiễn. Về phía người học, cũng do đặc thù môn Thứ tư: Đẩy mạnh việc tổ chức có hiệu chung, nên nhiều sinh viên chỉ học đối phó, quả Tuần sinh hoạt công dân HS-Sinh viên chỉ cần qua học phần, nhiều Sinh viên chưa Thông qua việc tổ chức Tuần sinh hoạt rút ra phương pháp tư duy biện chứng như vậy công dân HSSV đầu năm học và đầu khóa học, nên việc học tập tư tưởng Hồ Chí Minh của Khoa Lý luận chính trị phân công giáo viên sinh viên đạt kết quả chưa cao. Vì vậy, nếu tham gia báo cáo nội dung cơ bản các chuyên giảng viên không kiên nhẫn, không thấu hiểu đề về tiếp tục thực hiện việc “Học tập và làm đặc thù thì chất lượng giảng dạy môn học nói theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” theo chung, chất lượng vận dụng Chỉ thị 3 của Bộ Chỉ thị 03/BCT, từ đó nâng cao nhận thức cho Chính trị, khóa XI về “Tiếp tục thực hiện việc HSSV, giúp các em thấy được ý thức trách Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ nhiệm làm cơ sở phấn đấu học tập rèn luyện Chí Minh” đối với sinh viên của Trường sẽ và làm theo tấm gương của Bác. không đạt được kết quả cao. Thứ năm: Chăm lo đời sống vật chất và 5.2. Biện pháp khắc phục tinh thần cho sinh viên. Chúng ta phải thừa Việc giáo dục đạo đức cách mạng cho nhận rằng, đời sống vật chất và tinh thần của sinh viên là một vấn đề hết sức quan trọng, sinh viên hiện nay vẫn còn nhiều thiếu thốn, bởi sinh viên là một lực lượng xã hội quan 86
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 trọng, có vai trò to lớn trong sự phát triển đất Nho giáo rất đề cao các chuẩn mục đạo nước. Ngày nay, mặt trái của cơ chế thị trường đức Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín, Dũng và đây là ở Việt Nam đã tác động và ảnh hưởng không các chuẩn mực đạo đức mà ngày nay người nhỏ tới một bộ phận sinh viên về đạo đức, lối thanh niên nào cũng cần vươn tới. Trên tinh sống. Vì vậy, vấn đề đặt ra cần có những biện thần đó chúng ta phải biết kế thừa những giá pháp định hướng đúng để nâng cao đạo đức trị các chuẩn mực đạo đức ấy trên tinh thần cách mạng cho sinh viên. “Gạn đục khơi trong”. Nâng cao một bước nội - Thứ nhất: đối với giảng viên giảng dạy dung các phạm trù đó cho phù hợp với giai tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ truyền lại, đọc đoạn hiện nay nhằm giáo dục đạo đức cách lại, chép lại những gì Hồ Chí Minh đã nói, viết mạng cho sinh viên. Ngoài việc giáo dục các và làm. Điều quan trọng là nắm vững bản chất chuẩn mực đạo đức truyền thống đó, chúng ta khoa học, tinh thần độc lập tự chủ sáng tạo cần phải tăng cường giáo dục các chuẩn mực độc đáo trong tư tưởng của Người đối với sự đạo đức như: Lý tưởng sống, lối sống, quan chỉ đạo sự nghiệp cách mạng của đất nước cho hệ ứng xử, giao tiếp... hôm nay và cả mai sau. - Thứ tư: Tăng cường giáo dục pháp luật - Thứ hai: Tiếp tục nâng cao hơn nữa tạo môi trường thuận lợi để giữ gìn và phát việc giáo dục lý luận Chủ nghĩa Mác-Lênin và huy giá trị đạo đức. Cũng như đạo đức, pháp tư tưởng Hồ Chí Minh. Đặc biệt là tư tưởng Hồ luật là một phương thức điều chỉnh hành vi Chí Minh về đạo đức, được xem là giải pháp của con người, việc giáo dục đạo đức cho mọi quan trọng nhất. Mục tiêu giáo dục lý luận từng lớp nhất là sinh viên không thể không Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là trang bị gắn với giáo dục pháp luật. thế giới quan DVBC và phương pháp luận Pháp luật là phương thức điều chỉnh BCDV, củng cố đạo đức cách mạng, giữ vững hành vi con người, thông qua các quy phạm và kiên định con đường lập trường quan điểm do nhà nước ban hành, pháp luật điều tiết cách mạng, nâng cao sự hiểu biết đường lối, hành vi con người một cách cưỡng chế để bảo chính sách của Đảng, từ đó sinh viên làm tốt đảm cho sự ổn định của xã hội. Vì vậy, người được mọi công việc mà Đảng giao phó. ta gọi pháp luật là đạo đức tối thiểu, còn Trong việc giáo dục đạo đức cho sinh chuẩn mực đạo đức điều chỉnh hành vi con viên phải quán triệt quan điểm của Chủ nghĩa người một cách tự nguyện, tự giác thông qua Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về mối quan lương tâm là pháp luật tối đa. Vì vậy, pháp hệ biện chứng giữa truyền thống và hiện đại luật là một biện pháp khẳng định một chuẩn theo cách hướng sau: Kế thừa, phát huy và mực đạo đức nào đó. “hiện đại hóa” các giá trị truyền thống đạo đức Việc giáo dục đạo đức phải gắn liền với tốt đẹp; cần khắc phục những mặt tiêu cực lạc giáo dục pháp luật bởi mục đích cơ bản của giáo hậu của truyền thống không còn phù hợp với dục pháp luật là trang bị, cung cấp, bồi dưỡng và nâng cao tri thức pháp luật cho mọi người, điều kiện hiện nay, thậm chí còn tạo sức cảm hình thành ở họ lòng tin vào pháp luật và từ đó cho sự phát triển của xã hội hiện đại; đặc biệt tạo cho họ có thói quen ứng xử theo những đòi là phải giáo dục tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh hỏi của pháp luật. Qua đó những nguyên tắc, cho sinh viên noi theo tấm gương sáng ngời tình cảm nghĩa vụ và đạo đức ở mỗi con người của Người. Đó là, giáo dục các chuẩn mực: sẽ được củng cố, vì pháp luật là một trong Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công vô tư; phải những phương thức củng cố đạo đức. học tập, rèn luyện theo tư tưởng, tấm gương Ngay từ khi ngồi trên ghế nhà trường, đạo đức Hồ Chí Minh để đáp ứng cho cuộc cách việc giáo dục ý thức pháp luật cho sinh viên là mạng XHCN ở nước ta hiện nay. rất quan trọng, làm cho họ nắm được những - Thứ ba: Tăng cường hơn nữa việc tuyên kiến thức cơ bản của pháp luật tránh được truyền giáo dục các chuẩn mực đạo đức. những hành vi vi phạm pháp luật. Cùng với 87
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 các môn khoa học đạo đức, thì pháp luật phải với hiện đại, đoàn kết hòa bình, tiến bộ xã hội xem là nội dung bắt buộc trong chương trình của nhân loại. đào tạo bậc cao đẳng, đại học. Trước lúc đi xa, trong bốn bản Di chúc - Thứ năm: Giáo dục đạo đức cho sinh Người để lại cho mai sau, có ba lần Người nhắc viên phải được kết hợp ở cả nhà trường, gia đến từ XHCN, trong đó hai lần gắn với thanh đình và xã hội, tạo một môi trường lành mạnh niên. Người căn dặn, Đảng phải chăm lo giáo và thống nhất. dục đạo đức cách mạng cho thanh niên, đào 6. Kết luận tạo họ thành người thừa kế xây dựng CNXH ở Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống Việt Nam. Đảng và Chính phủ phải chọn một số thanh niên ưu tú nhất trong quân đội và quan điểm toàn diện và sâu sắc về những thanh niên xung phong đào tạo ngành nghề vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là cho họ vì họ chính là đội quân chủ lực trong kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng công cuộc xây dựng thắng lợi CNXH ở Việt tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ Nam. Những quan điểm này của Người luôn thể của nước ta, kế thừa và phát triển các nhắc nhở mỗi chúng ta, muốn xây dựng thành giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp công CNXH và giữ vững CNXH ở Việt Nam thu tinh hoa văn hoá nhân loại nhằm giải không thể không chăm lo giáo dục, bồi dưỡng, phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải đào tạo thanh niên thành những người XHCN phóng con người. Nghiên cứu học tập tư phát triển toàn diện. tưởng Hồ Chí Minh là nhằm thấm nhuần sâu Nhìn lại những chặng đường đã qua của sắc hệ thống quan điểm và phương pháp lịch sử, chúng ta thấy, mặc dù bận trăm công cách mạng Hồ Chí Minh, nâng cao thêm lòng nghìn việc, nhưng Hồ Chí Minh luôn chăm lo đến yêu nước, tinh thần phục vụ nhân dân, đạo việc rèn luyện đạo đức cách mạng cho tất cả đức cách mạng của mỗi người. mọi người thuộc mọi lứa tuổi khác nhau. Nhưng Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau đặc biệt trong các bài nói, bài viết của Người, theo Hồ Chí Minh là “đào tạo họ thành những Người luôn đề cập đến giáo dục đạo đức cho thế công dân hữu ích cho nước Việt Nam”; “làm hệ trẻ. Người luôn nói thanh niên là chủ tương cho họ phát triển hoàn toàn những năng lực lai của đất nước. Thật vậy nước nhà thịnh hay sẵn có”; “họ chăm chỉ học hành, nhưng học suy, yếu hay mạnh là do ở thế hệ trẻ. Người đã đưa ra chuẩn mực đạo đức cơ bản đối với thanh để làm việc, làm người cán bộ phụng sự đoàn niên – học sinh sinh viên; những mặt tiêu cực thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân của thế hệ trẻ và những phương pháp phấn đấu loại, chứ không phải học để làm quan”; “đào rèn luyện để trở thành một người tốt có ích cho tạo họ thành những người vừa “hồng” vừa xã hội. Nhờ đó, đạo đức cách mạng ở nhiều sinh “chuyên” có đủ khả năng và năng lực hoàn viên đã được nâng cao, đồng thời loại bỏ được thành tốt những nhiệm vụ mà dân tộc và thời nhiều thói hư tật xấu đang nảy sinh ở trong sinh đại đặt ra. Họ là những người dám nghĩ, dám viên để họ xứng đáng là những người chủ tương làm và làm có hiệu quả”. lai của đất nước. Trong bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho Hiện nay, trong thời kỳ đổi mới của đất đời sau, Người quan tâm cả đức lẫn tài nhưng nước, những quan điểm mà Chủ tịch Hồ Chí vẫn luôn nhấn mạnh về đức: Giáo dục thanh Minh đưa ra để rèn luyện đạo đức cách mạng niên một cách toàn diện nhưng phải chú trọng cho thế hệ trẻ vẫn còn giữ nguyên giá trị và đạo đức cách mạng, giác ngộ CNXH trong sức sống trường tồn. Năm tháng sẽ qua đi, quan hệ mật thiết với văn hóa, kỹ thuật, lao nhưng những quan điểm của Hồ Chí Minh về động sản xuất. Thanh niên phải có ý thức dân rèn luyện đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ tộc sâu sắc nhưng đồng thời phải biết gắn vẫn luôn là những chỉ dẫn quý báu cho mọi những truyền thống, tập quán, thói quen, lối hành động của sinh viên hiện nay và các thế sống quý báu lành mạnh khoa học của dân tộc hệ mai sau./. 88
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2017 No. 1/2017 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 2, trang 133. [2]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 4, trang 79, 167, 233, 421. [3]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 5, trang 185-186, 231, 233, 250-253, 265-266, 293, 375, 409. [4]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 6, trang 95, 287. [5]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 7, trang 66, 568-569. [6]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 8, trang 759. [7]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 9, trang 285, 287, 291-292, 310. [8]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 10, trang 306, 488, 489. [9]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 11, trang 350. [10]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 12, trang 438-439, 497-512. [11]. Hồ Chí Minh toàn tập. 2000. NXB CTQG, Hà Nội, Tập 12, trang 498 và 504. [12]. Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh, Bộ GD&ĐT, dành cho sinh viên đại học, cao đẳng khối không chuyên ngành Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh. 2010-2013. NXB CTQG, Hà Nội. 89
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học