Xem mẫu
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2016 No. 1/2016 VAI TRÒ CỦA THƯ VIỆN ĐẠI HỌC TRONG GIAI ĐOẠN ĐÀO TẠO THEO TÍN CHỈ CN. Hoàng Thị Kim Vân ThS. Nguyễn Thị Khánh Hồng Phòng Quản lý Đào tạo, Trường Đại học Xây dựng Miền Trung Tóm tắt 1. Vai trò của thư viện trường đại học, Thư viện của trường đại học là một bộ phận cao đẳng trong giai đoạn đào tạo theo hợp thành trường đại học, là nhân tố không tín chỉ thể thiếu trong quá trình đào tạo và nâng cao Thư viện của trường đại học góp chất lượng đào tạo của nhà trường, nhất là phần quan trọng trong việc nâng cao chất trong bối cảnh giáo dục đại học đang có sự đổi lượng đào tạo, thực hiện việc đổi mới căn mới căn bản, toàn diện giáo dục đại học theo tin thần nghị quyết 29-NQ/TW phương thức bản, toàn diện đại học theo tin thần nghị đào tạo; từ đào tạo theo niên chế sang đào tạo quyết số 29-NQ/TW. theo tín chỉ. Với việc chuyển đổi phương thức Thư viện trường đại học là nơi cung đào tạo này, việc tự học, tự nghiên cứu của cấp nguồn thông tin quan trọng nhất trong giảng viên và sinh viên giữ vai trò hết sức Nhà trường. Vì đó là những thông tin đã quan trọng. Với tư cách là nơi cung cấp tài liệu được sàng lọc qua nhiều khâu, hầu hết có đấy đủ nhất, chính xác nhất, nhanh chóng cơ sở pháp lý và cơ sở khoa học, được tích nhất, kịp thời nhất, có thể đáp ứng và thoả luỹ lâu dài và được kiểm nghiệm qua thực mãn mọi nhu cầu của người sử dụng thư viện tiễn là nguồn thông tin phù hợp với nhu của trường đại học đã thực sự trở thành “giảng dường thứ hai” và là “người thầy thứ hai” của cầu và thói quen sử dụng của sinh viên. Là đông đảo sinh viên. điểm kết nối giữa nguồn thông tin của xã hội và nhu cầu thông tin của sinh viên. Từ khoá Thư viện trường đại học là môi Thư viện, đào tạo tín chỉ. trường rèn luyện và phát huy năng lực độc lập trong việc khám phá và tư duy sáng tạo của sinh viên. Thư viện đại học mở ra một môi trường tri thức rộng lớn, phong phú và đa dạng để sinh viên thoả sức mở rộng tầm nhìn và ước mơ của mình. Vì vậy thư viện trở thành “thao trường” cần thiết để sinh viên từng bước tập dượt trên con đường lập nghiệp, có năng lực và trên con đường chinh phục đỉnh cao trí tuệ sau này. Thư viện đại học có thể góp phần cải tiến nội dung chương trình giảng dạy, giáo dục chỉ là cái khung cơ bản của nội dung chương trình đào tạo, tài liệu phong phú, đa dạng trong thư viện mới thực sự đóng góp cho những tư duy, tri thức được đặt thành vấn đề để đem ra nghiên cứu thảo luận, so sánh, phê bình, đánh giá, để đưa đến một nhận định riêng cho người học. Và như vậy rõ ràng thư viện đã làm thay 100
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2016 No. 1/2016 đổi phương pháp giảng dạy và học tập ở biết cách làm mới kiến thức của mình dựa trường đại học. Thay bằng việc thầy lên trên những kiến thức đã có. Tuy nhiên lớp thuyết trình, trò lắng nghe ghi chép, thái độ học tập của sinh viên là yếu tố cố nhớ, lặp lại và chứng tỏ cái nhớ, cái quyết định đến sự tiếp thu kiến thức mà hiểu của mình qua các kỳ thi, thì ở đây người dạy truyền đạt, đồng thời cũng người thầy trong lớp chỉ nêu vấn đề mà khơi nguồn cảm hứng, tác động tích cực học trò cần tìm mà chỉ ra những nguồn tài đến người dạy. liệu mà sinh viên có thể dùng để nghiên - Điều kiện học tập: cứu tham khảo. Sinh viên phải tự tìm đến Là điều kiện cần và đủ để có chất thư viện để tìm tài liệu liên quan đến vấn lượng đào tạo tốt, đó là hệ thống phòng học đề cần nghiên cứu, thảo luận. Thư viện có - giảng đường, tài liệu, các trang thiết bị hỗ dầy đủ sách, báo, tài liệu về mọi lĩnh vực trợ khác... Và một trong những điều kiện tri thức trong chương trình đào tạo của không thể thiếu để nâng cao chất lượng đào nhà trường. Những điều sinh viên gặt hát tạo, góp phần thay đổi phương thức dạy và được sẽ khắc sâu vào tâm trí của sinh học chính là thư viện trong hệ thống các viên, vì đó là những điều họ tự tìm ra chứ trường đại hoc, cao đẳng hiện nay. không phải những điều mà họ cố nhớ. Qua Thực tế cho thấy, thư viện đã góp đó sinh viên sẽ tự rèn luyện cho mình một phần đắc lực trong việc biến thông tin phương pháp học tập, một phương pháp thành tri thức bằng cách liên kết các chiếm lĩnh tri thức, phương pháp giải nguồn tài nguyên thông tin với nhau quyết vấn đề. đồng thời mở rộng khả năng đáp ứng nhu Mục tiêu của đào tạo tín chỉ trong cầu tin của mọi đối tượng qua sự hợp tác, các trường đại học, cao đẳng là “Lấy người liên thông và chhia sẻ nguồn lực thông học làm trung tâm” là vấn đề được các tin một cách nhanh chóng, thuận tiện, trường đại học quan tâm nhằm nâng cao tiết kiệm cả thời gian và vật chất cho chất lượng đào tạo, đáp ứng đòi hỏi ngày người sử dụng. càng cao của xã hội. Nói về chất lượng Với những ưu điểm trên, có thể thấy đào tạo, có những yếu tố mang tính quyết thư viện đã có những đóng góp tích cực, định trực tiếp: giảng viên, sinh viên và quan trọng trong việc nâng cao chất lượng điều kiện học tập. đào tạo tại các trường đại học, cao đẳng; - Giảng viên: cụ thể đối với công tác giảng dạy, học tập Phải có kiến thức vững vàng, chuyên và nghiên cứu khoa học. sâu và luôn cập nhật, có phương pháp 2. Đối với công tác giảng dạy giảng dạy kết hợp hài hòa giữa truyền Phương pháp dạy và học mới đòi hỏi thống và hiện đại, áp dụng phương pháp một số điều kiện cho phép sinh viên chủ giảng dạy mới với sự trợ giúp của các động hơn trong việc học, người thầy ngoài phương tiện hiện đại... Song điều quan việc truyền đạt những kiến thức trong trọng hơn hết là người thầy phải biết kết giáo án cần phải định hướng thông tin và hợp các yếu tố trên một cách khoa học, nguồn tin, hướng dẫn sinh viên khai thác hiệu quả để thu hút sinh viên. thông tin phục vụ cho môn học. Nói cách - Sinh viên: khác, người thầy phải đóng vai trò là Là những người đã có tư tưởng và người hướng dẫn, chỉ đường cho sinh viên định hướng đúng đắn cho việc học của mình. Thực tế xã hội luôn đề cao tinh trong việc tiếp cận các khía cạnh khác thần tự học, tự nghiên cứu, khuyến khích nhau của môn học, phát huy khả năng tìm sinh viên phát huy tinh thần đó. Một tòi, sáng tạo của sinh viên. Để làm được điểm đặc biệt là sinh viên là những đối điều đó, người thầy phải không ngừng tượng rất năng động và sáng tạo, họ luôn nghiên cứu, tìm hiểu tài liệu, thường 101
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2016 No. 1/2016 xuyên cập nhật thông tin mới. Cùng với họ, tại đây họ sẽ được thỏa mãn nhu cầu việc tìm hiểu nguồn tài liệu bên ngoài thì tin ngay hoặc sẽ được chỉ dẫn dưới sự hỗ tài liệu trong thư viện là nguồn hỗ trợ đắc trợ của cán bộ thư viện. lực cho đội ngũ giảng viên trong sự nghiệp Thư viện đại học là nguồn thông tin giảng dạy. quan trọng nhất của sinh viên: sinh viên Như đã nói, thư viện là nơi chứa đại học đang đứng trước những thách thức đựng tất cả những tinh hoa, tiến bộ của mang tính thời đại, xã hội thông tin đang nhân loại, là kho tàng tri thức của loài sản xuất ra một khối lượng thông tin rất người. Do đó, thư viện sẽ cung cấp cho lớn với một tốc độ rất nhanh. Hiện tượng bùng nổ thông tin đang làm nảy sinh vấn người dạy những phương pháp tiên tiến và đề: sự khủng hoảng các vật mang tin, kinh nghiệm giảng dạy thực tế cho giảng hiện tượng phân tán thông tin và tốc độ viên, làm cho việc học tập và giảng dạy lạc hậu nhanh chóng của thông tin. Việc thêm phong phú, sinh động và hấp dẫn tiếp cận, khai thác và sở hữu thông tin người học. của sinh viên ngày càng trở nên khó khăn Có thể nói rằng, giữa thư viện và và tốn kém. Mặt khác, sinh viên trong xã hoạt động giảng dạy của giảng viên có hội thông tin lại hoàn toàn bị lệ thuộc vào liên hệ mật thiết với nhau, người đứng lớp thông tin. Khối lượng, phạm vi và chất không thể tự mình sáng tạo ra những lượng của nhu cầu tin trong sinh viên phương pháp hay nếu không có sự kế cũng gia tăng nhanh chóng. Các thư viện thừa. Thư viện trường đại học luôn đi đầu đại học trở thành điểm kết nối giữa nguồn trong việc cung cấp những thông tin, tài tin và nhu cầu tin của sinh viên, chính bản liệu mới kịp thời cho toàn trường. thân các thư viện đã giúp sinh viên nhận Một cách gián tiếp có thể khẳng biết những nguồn thông tin hữu ích, cách định, thư viện đại học đã làm thay đổi tích khai thác và sử dụng chúng để tạo thành cực phương pháp giảng dạy của giảng tri thức riêng của mình. Chính vì vậy, thư viên đồng thời là phong phú nội dung bài viện đại học là nơi chọn lọc, tinh chế, xác giảng hơn. Ngoài ra thư viện còn cung cấp định và kiến tạo nhu cầu thông tin của các dịch vụ trao đổi thông tin giúp giảng sinh viên. viên thuận lợi hơn trong quá trình nghiên Việc đào tạo đại học chỉ thực sự có cứu (thông qua các diễn đàn, hội thảo chất lượng khi hoạt động học tập của sinh nhóm...). viên được thực hiện trong cả bốn môi 3. Đối với hoạt động học tập trường: giảng đường, cơ sở thực nghiệm, Sinh viên có thể tiếp cận với nhiều môi trường thực tế và thư viện. Trong đó, nguồn thông tin khác nhau: từ giảng viên, thư viện đóng vai trò quan trọng trong từ các hội thảo, học nhóm... Trong những nguồn thông tin ấy, thông tin từ thư viện việc rèn luyện tính độc lập, sáng tạo của là quan trọng nhất, đầy đủ, chính xác và sinh viên. Sinh viên sẽ học một cách đa dạng. Các nguồn tin có trong thư viện thông minh hơn, chủ động hơn qua việc không chỉ là sách báo mà còn nhiều dạng phân tích, tổng hợp những tài liệu, thông khác, tất cả những thông tin đó đã được tin tìm thấy ở thư viện nhằm đáp ứng nhu chọn lọc nên mức độ an toàn của nó khá cầu của môn học và của giảng viên đề ra. cao, sinh viên hoàn toàn có thể yên tâm Vì vậy, thư viện đại học chính là nơi để khi lựa chọn thông tin mình cần. Đặc điểm sinh viên rèn luyện khả năng tư duy, nổi bật của sinh viên là tinh thần tự học, nghiên cứu độc lập và quan trọng nhất là tự nghiên cứu vì lượng kiến thức mà thầy thúc đẩy quá trình tự học, tự nghiên cứu cô truyền đạt là chưa đủ trong quá trình của sinh viên. tích lũy kiến thức. Vì vậy thư viện được Việc sử dụng các thư viện trường đại xem như là ngôi nhà tri thức chung của học hiện đại sẽ tạo lập cho sinh viên khả 102
- Thông báo Khoa học và Công nghệ Information of Science and Technology Số 1/2016 No. 1/2016 năng tư duy dộc lập, khả năng lý giải các trong việc tổ chức, sắp xếp thông tin sao thông tin. Các kỹ năng bổ trợ: tin học, cho khoa học, phù hợp. Trước những khó ngoại ngữ sẽ được nâng cao hơn trong khăn đó, thư viện sẽ là nơi giúp người dùng quá trình sử dụng thư viện một cách tin tìm kiếm những thông tin cần thiết một thường xuyên. cách hiệu quả nhất. 4. Đối với công tác nghiên cứu khoa học Mặt khác vốn tài liệu của thư viện đại Bản chất của nghiên cứu khoa học là học rất phong phú, đa dạng gồm nhiều hoạt động khoa học của các nhà khoa học chuyên ngành, lĩnh vực khác nhau nhưng nhằm nhận thức thế giới tạo ra hệ thống cùng phản ánh những kinh nghiệm, sự tiến tri thức có giá trị để sử dụng vào cải tạo bộ của khoa học trong nước và trên thế thế giới. Trong nhà trường nghiên cứu giới. Chính điều đó đã kích thích trí tò mò, khoa học là công trình sáng tạo của giảng nhận xét, so sánh... và từ đó nảy sinh viên, sinh viên, cán bộ lãnh đạo nhằm những suy nghĩ, ý tưởng khác nhau và điều phát hiện, tìm tòi ra những vấn đề mới tất yếu là các công trình nghiên cứu khoa trong mọi hoạt động đào tạo của nhà học của các thế hệ sau ra đời trên cơ sở trường, các sản phẩm nghiên cứu khoa những gì đã có mà người đi trước để lại. học của thầy và trò góp phần nâng cao Đối với công tác nghiên cứu khoa học, thư chất lượng giảng dạy và học tập, nâng cao viện cung cấp điều kiện khai thác, truy cập uy tín của nhà trường. Công tác nghiên và các dịch vụ tương ứng đến nguồn thông cứu khoa học không chỉ dành riêng cho tin theo yêu cầu người sử dụng. cán bộ, giảng viên mà còn có cả những Tóm lại, thư viện trường đại học, cao nhà nghiên cứu là sinh viên. đẳng có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối Ngày nay, thực sự là họ có quá nhiều với các hoạt động học tập, giảng dạy và sự lựa chọn và việc tiếp cận các nguồn tin là nghiên cứu khoa học của giáo viên, cán bộ vô cùng dễ dàng. Tuy nhiên với lượng thông công nhân viên và sinh viên trong nhà tin khổng lồ như thế lại khiến họ băn khoăn trường, nhất là trong giai đoạn các trường về độ chính xác, tin cậy và mức độ an toàn đại học, cao đẳng đang chuyển sang học của nó. Thực sự họ gặp rất nhiều khó khăn chế tín chỉ như hiện nay. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Lê Ngọc Oánh, 2002. Thư viện đại học đóng góp gì cho việc cải tiến nội dung chương trình và thay đổi phương pháp giảng dạy ở bậc đại học, NXB Đại học Quốc Gia TPHCM. 2. Lê Ngọc Oánh, 2002. Vai trò của thư viện trong việc trong việc đổi mới và phát triển giáo dục, NXB Đại học Quốc Gia TPHCM. 3. Trịnh Công Thành, 2002. Vai trò của thư viện đại học trong việc phục vụ học tập, giảng dạy và nghiên cứu khoa học. NXB Đại học Quốc Gia TPHCM. 4. Bùi Loan Thùy. Thư viện đại học phục vụ hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, đáp ứng các yêu cầu của học chế tín chỉ. Tạp chí Thông tin & Tư liệu, Số 4/2008. 103
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học