Xem mẫu

  1. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI VAI TRÕ CỦA PHƢƠNG PHÁP THUYẾT TRÌNH TRONG VIỆC CẢI THIỆN KỶ NĂNG NÓI Ở MÔN TIẾNG PHÁP CHUYÊN NGÀNH DU LỊCH CỦA SINH VIÊN TIẾNG PHÁP NĂM THỨ 3 KHÓA 14- KHOA TIẾNG PHÁP- TIẾNG NGA, TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ ĐẠI HỌC HUẾ Trƣơng Kiều Ngân Trƣờng Đại học Ngoại ngữ, Đại học Huế Tóm tắt Phƣơng pháp thuyết trình rất cần thiết cho sinh viên học ngọai ngữ vì nó giúp cho sinh viên cải thiện các kỹ năng, đặc biệt kỹ năng nói. Điều này rất cần thiết cho việc giao tiếp với ngƣời nói tiếng Pháp trong cuộc sống hằng ngày và trong công việc sau này. Ngoài các giờ thực hành tiếng, các môn chuyên ngành là cơ hội để các em sinh viên trau dồi kỹ năng nói. Thấy đƣợc tầm quan trọng của phƣơng pháp thuyết trình trong việc nâng cao kỹ năng nói của sinh viên. Chính vì vậy, trong bài viết này chúng tôi tiến hành điều tra sinh viên học tiếng Pháp năm thứ ba, khóa 14 để tìm hiểu việc sử dụng phƣơng pháp thuyết trình ở môn Tiếng pháp chuyên ngành du lịch. Từ khoá phƣơng pháp thuyết trình, Tiếng pháp chuyên ngành du lịch, kỹ năng nói, sinh viên năm 3 khóa 14 1. Mở đầu Ngày nay, học ngọai ngữ tốt sẽ giúp cho sinh viên có nhiều cơ hội để tìm đƣợc việc làm tốt.Việc làm chủ đƣợc một ngoại ngữ có nghĩa là nắm vững bốn kỹ năng nghe, nói, đọc và viết. Trong cuộc sống năng động ngày nay, các phƣơng pháp giảng dạy là phong phú và đa dạng để cho sinh viên có thể thành công và năm bắt việc học ngoại ngữ. Phƣơng pháp thuyết trình đựoc sử dụng nhiều trong các môn học chuyên ngành nhằm phát huy các khả năng của các em sinh viên nhƣ tƣ duy, tìm tòi và tổng hợp tài liệu. 2. Cơ sở lý luận 2.1.Phƣơng pháp thuyết trình 2.1.1. Định nghĩa Theo Lại Thế Luyện (2012),thuyết trình là trình bày bằng lời trƣớc nhiều ngƣời nghe về một vấn đề nào đó nhằm cung cấp thông tin hoặc thuyết phục, gây ảnh hƣởng đến ngƣời nghe 2.1.2.Phân loại Theo Tim Hindle (2006) có các lọai thuyết trình sau: 8Thuyết trình để cung cấp thông tin; Thuyết trình để thuyết phục và Thuyết trình để gây cảm hứng - Thuyết trình là cách truyền đạt các ý tƣởng và các thông tin: Ví dụ nhƣ một thầy giáo đang giảng bài, một bạn lớp trƣởng thông báo một vấn đề gì đó trƣớc lớp. 335
  2. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI - Thuyết trình thuyết phục, gây ảnh hƣởng đến ngƣời nghe: Ví dụ nhƣ một nhân viên bán hàng thuyết trình thuyết phục khách hàng mua sản phẩm trong một buổi hội thảo, một trƣởng phòng marketing thuyết phục ban lãnh đạo công ty về chiến dịch marketing cho công ty trong thời gian tới. - Thuyết trình gây cảm hứng: Lãnh đạo công ty phải nói với nhân viên về một chủ đề nào đó nhằm kích thích tinh thần làm việc, một diễn giả thuyết trình một chủ đề nào đó, hay là một vị tƣớng nói chuyện với ba quân trƣớc ngày ra trận 2.3 Các bƣớc để xây dựng một bài thuyết trình 2.3.1. Phân tích - Cần xác định mục tiêu của việc thuyết trình, có nghĩa là cái bạn muốn ngƣời nghe hiểu là gì, quan hệ bạn muốn tạo dựng là gì, với ai và cái bạn muốn ngƣời nghe thực hiện - Cần phân tích ngƣời nghe bằng cách suy nghĩ về chủ đề thuyết trình trƣớc đám đông dƣới góc độ của ngƣời nghe, tập trung vào kiến thức của họ về vấn đề bạn thuyết trình đến đâu, ngôn ngữ sử dụng nhƣ thế nào, mối quan tâm của họ là gì, những định kiến, tâm trạng, quan hệ của ngƣời nghe.... -Thực hiện phân tích các ý tƣởng và xây dựng mạch ý tƣởng Chuẩn bị nội dung, thông tin cho bài thuyết trình. Tìm hiểu về khán giả và văn hóa của họ. Tìm kiếm chủ đề, xây dựng mục tiêu, xác định mục đích rõ ràng 2.3.2. Cấu trúc của một bài thuyết trình Một bài thuyết trình đƣợc chia làm 3 phần: Mở đầu, nội dung và kết thúc Cấu trúc của bài thuyết trình mang lại cho ngƣời nghe cảm giác có sự phân tích, luận cứ, có cảm giác của sự chuyển động tiến lên phía trƣớc và lý do dễ nhớ Các mục tiêu cơ bản của một bài thuyết trình: - Không làm mất thời gian của ngƣời nghe - Hiếu thính giả làai và tại sao họ tới đây - Cấu trúc tốt bài thuyết trình - Thực hiện bài thuyết trình lôi cuốn và hấp dẫn - Nhấn mạnh những điểm quan trọng trong thông điệp - Tạo lập đƣợc mối quan hệ thân thiện với ngƣời nghe 2.3.3. Thực hiện Các nguyên tắc thuyết trình hiệu quả sau đây - Hiểu mục đích của buổi thuyết trình - Chuẩn bị cho việc nói trƣớc ở nhà - Thông điệp truyền tải ngắn gọn, súc tích, biểu cảm 336
  3. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI - Trình bày nội dung sinh động, cuốn hút 3. Mục đích, khách thể, phạm vi, phƣơng pháp nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu khả năng nói thông qua phƣơng pháp thuyết trình ở đối tƣợng sinh viên năm thứ 3, khóa 14 chuyên ngành Du lịch ở khoa Tiếng Pháp- Tiếng Nga. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao khả năng thuyết trình của sinh viên trong quá trình học các môn chuyên ngành Du lịch. 3.2. Khách thể nghiên cứu 41 sinh viên năm thứ ba, khóa 14 chuyên ngành Du lịch ở khoa Tiếng Pháp-Tiếng Nga - Trƣờng Đại học Ngoại ngữ- Đại học Huế 3.3.Phạm vi nghiên cứu Đề tài nghiên cứu việc sử dụng phƣơng pháp thuyết trình trong quá trình dạy và học các môn chuyên ngành Du lịch tại khoa Tiếng Pháp- Tiếng Nga - Trƣờng đại học Ngoại ngữ- Đại học Huế 3.4. Nội dung nghiên cứu - Tổng quan tài liệu về lý thuyết vềphƣơng pháp thuyết trình - Tiến hành khảo sát việc áp dụng phƣơng pháp thuyết trình đối với sinh viên ngành Du lịch - Phân tích, đánh giá kết quả nghiên cứu đạt đƣợc. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp cụ thể 3.5. Phƣơng pháp nghiên cứu Chúng tôi tiến hành nghiên cứu lý thuyết dựa trên tổng quan các tài liệu của các tác giả Lại Thế Luyện,Tim Hindle và RiChard Hal liên quan đến phƣơng pháp thuyết trình, từ đó tập hợp và xây dựng cơ sở lý thuyết cho việc nghiên cứu đề tài. Các nghiên cứu thực nghiệm đựoc tiến hành dựa trên khảo sát thông qua việc sử dụng phiếu câu hỏi để tìm hiểu khó khăn của sinh viên đối với việc sử dụng phƣơng pháp thuyết trình. Chúng tôi đã tiến hành lấy ý kiến trên 41 sinh viên năm thứ ba bằng một bảng câu hỏi. Nghiên cứu này sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu định tính và định lƣợng.Chúng tôi tiến hành điều tra trên 41 sinh viên năm thứ ba và thứ tƣ tại Trƣờng Đại học Ngọai ngữ- Đại học Huế. Phiếu điều tra gồm các câu hỏi đóng và mở nhằm mục đích điều tra sinh viên sử dụng phƣơng pháp thuyết trình trong quá trình học các môn chuyên ngành Du lịch. 4. Kết quả nghiên cứu 337
  4. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI Bảng 1: Ý kiến của sinh viên về việc sử dụng phƣơng pháp thuyết trìnhtrong các giờ học môn Tiếng Pháp chuyên ngành Du lịch Ý kiến sinh viên về phƣơng pháp thuyết N= 41 Tỵ lệ (%) trình 1. Không bao giờ 0 0 2. Thỉnh thoảng 5 12,2 3.Có sử dụng 15 36,6 4. Thƣờng xuyên 12 29,3 5. Rất thƣờng xuyên 9 21,7 0 21,7 12,2 Không bao giờ Thỉnh thoảng 36,6 Có sử dụng 29,3 Thƣờng xuyên Rất thƣờng xuyên Căn cứ vào kết quả khảo sát ở bảng 1, đa số sinh viên đều sử dụng phƣơng pháp thuyết trình trong các môn chuyên ngành, 21,7 % sinh viên sử dụng rất thƣờng xuyên, 12,2 % sinh viên thỉnh thoảng sử dụng và 0% không bao giờ. Qua kết quả này cho thấy rằng phƣơng pháp thuyết trình đƣợc sinh viên đánh giá cao và đƣợc sử dụng trong việc học môn Tiếng pháp chuyên ngành Du lịch. Bảng 2:Các nguyên tắc cần có cho bài thuyết trình Các nguyên tắc cần có cho bài thuyết trình N= 41 Tỷ lệ (%) 1. Luyện nói trƣớc ở nhà 11 26,8 2. Thông điệp truyền tải ngắn gọn, xúc tích, biểu cảm 12 29,3 3. Trình bày nội dung sinh động, cuốn hút 18 43,9 338
  5. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI 0 26,8 43,9 Luyện nói trƣớc ở nhà Thông điệp truyền tải ngắn gọn, 29,3 xúc tích, biểu cảm Trình bày nội dung sinh động, cuốn hút Theo bảng, chúng ta thấy rằng, đa số các sinh viên đều nắm rõ các nguyên tắc cần có cho bài thuyết trình. 26,8% luyện nói trƣớc ở nhà. 29,3 % cho rằng thông điệp nên ngắn gọn và xúc tích. 43,9 % sinh viên quan tâm đến phần trình bày nội dung. Trên thực tế, để có một bài thuyết trình tốt, thì cần hội tụ đủ các yếu tố trên, vì nếu thiếu một trong các yếu tố thì bài thuyết trình sẽ bị nhàm nhán và không có sức lôi cuốn ngƣời nghe.Tuy vậy, một số sinh viên chƣa nắm tốt các nguyên tắc của bài thuyết trình, và việc luyện tập trƣớc ở nhà đóng một vai trò quan trọng cho việc thành công. Từ đó dẫn đến việc nói trƣớc đám đông chƣa tự tin và còn nhiều lỗi sai về mặt chia động từ và phát âm. Bảng 3: Những khó khăn mà sinh viên gặp phải trong việc sử dụng phƣơng pháp thuyết trình Khó khăn mà sinh viên gặp phải khi N= 41 Tỵ lệ (%) sử dụng phƣơng pháp thuyết trình 1. Khả năng phân tích và tổng hợp các ý 15 36,6 trong các tài liệu 2. Hiểu nội dung chính của bài 16 39 3. Thiếu kiến thức về ngữ pháp và từ 10 24,4 vựng 339
  6. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI 0 24,4 36,6 Khả năng phân tích và tổng hợp các ý trong các tài liệu Hiểu nội dung chính của bài 39 Thiếu kiến thức về ngữ pháp và từ vựng 36,6% sinh viên đều cho rằng, khả năng phân tích và tổng hợp các tài liệu là yếu tố cản trở chính trong quá trình làm bài thuyết trình. 39 % có khó khăn trong việc hiểu nội dung chính của bài thuyết trình do thiếu kiến thức về ngữ pháp là 24,4 %. Quả vậy, việc đọc hiểu các tài liệu tốt là nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố nhƣ là cú câu và từ vựng, điều này sẽ làm cho bài thuyết trình có nội dung sâu hơn và có sức lôi cuốn ngƣời nghe. Bảng 4: Giải pháp khắc phục những khó khăn đối việc học môn Tiếng pháp chuyên ngành Du lịch bằng phƣơng pháp thuyết trình Các giải pháp giúp sinh viên khắc phục khó khăn N= 41 Tỵ lệ (%) 1. Sinh viên nên nắm vững các kiến thức về ngữ pháp và 9 21,9 liên kết câu khi học thực hành tiếng ở năm 1 và năm 2 2. Sinh viên nênsử dụng tin học tốt để có những biểu đồ, 7 17,1 clip và hình ảnh sinh động 3.Giảng viên nên cung cấp một số tài liệuhoặc các đƣờng 11 26,8 link cho sinh viên 4. Sinh viên sử dụng các ví dụ trong khi thuyết trình 5 12,2 5.Sử dụng ngôn ngữ hình thể (cử chỉ tay, ánh mắt, nụ 9 22 cƣời) 340
  7. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI Sinh viên nên nắm vững các kiến thức về ngữ pháp và liên kết câu khi học thực hành tiếng ở năm 1 và năm 2 Sinh viên nên sử dụng tin học 22 21,9 tốt để có những biểu đồ, clip và hình ảnh sinh động 12,2 Giảng viên nên cung cấp một 17,1 số tài liệu hoặc các đường link cho sinh viên 26,8 Sinh viên sử dụng các ví dụ trong khi thuyết trình Sử dụng ngôn ngữ hình thể (cử chỉ tay, ánh mắt, nụ cười) Kết quả điều tra cho thấy 21,9 % sinh viên cho rằng nên làm nhiều sách bài tập ngữ pháp,điều này giúp sinh viên xây dựng đƣợc các câu đúng cú pháp và sử dụng đúng các thì, điều này giúp họ vận dụng tốt hơn trong việc hoàn thành một bài thuyết trình tốt cho các môn chuyên ngành. 26,8 % sinh viên mong muốn giảng viên cung cấp các đƣờng link liên quan đến nội dung thuyết trình. Với việc có đầy đủ nguồn tài liệu, sinh viên sẽ có bài thuyết trình với nội dung phong phú và các ví dụ rõ ràng để minh chứng cho các lập luận đã nêu ra, từ đó sẽ giúp cho ngƣời nghe ghi nhớ lâu hơn các nội dung thuyết trình. 17,1 % sinh viên đồng ý với việc nên có kiến thức tốt về tin học để bài thuyết trình đạt chất lƣợng cao và 22 % sử dụng ngôn ngữ hình thể để bài thuyết trình càng lôi cuốn. Trong quá trình giảng dạy môn Tiếng pháp chuyên ngành Du lịch có sử dụng phƣơng pháp thuyết trình, sinh viên cần phải nắm các cấu trúc ngữ pháp, nắm từ vựng liên quan đến phần thuyết trình. Giảng viên nên giới thiệu các tài liệu hoặc các đƣờng link liên quan đến phần thuyết trình Bên cạnh sự giúp đỡ của giảng viên thì bản thân mỗi sinh viên cần phải nỗ lực bằng cách tìm đọc các sách báo có liên quan để có cái nhìn thấu đáo và toàn diện hơn vấn đề cần đƣợc trình bày. 5. Đề xuất và kiến nghị Trên cơ sở tiến hành điều tra và phân tích sử dụng phƣơng pháp thuyết trình trong giờ học môn Tiếng pháp chuyên ngành Du lịch nhằm nâng cao khả năng nói của các em sinh viên, chúng tôi đƣa ra một số đề xuất cho việc dạy và học nhƣ sau: 5.1. Đối với sinh viên: 341
  8. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI - Sinh viên luôn phải tìm tòi các tài liệu học tập để hiểu nội dung bài thuyết trình phong phú và trình bày đƣợc logic, lập luận chặt chẽ. - Để có thể trình bày một vấn đề tự tin trƣớc đám đông, sinh viên nên tập luyện trƣớc ở nhà. - Chủ động học tập trong mọi tình huống, từ các kiến thức trong các môn thực hành tiếng vận dụng tốt hơn nữa vào trong bài học. - Khó khăn lớn nhất đối với môn nói, là sinh viên còn thiếu tự tin khi giao tiếp. Sinh viên chuyên ngữ nói chung và sinh viên năm thứ ba nói riêng hiện nay trình độ kiến thức không đồng đều. Có một số sinh viên đã học tiếng Pháp 12 năm gồm 9 sinh viên, và số còn lại học 6 năm, 3 năm, một số khác mới bắt đầu học. Đặc biệt một số em vào học theo nguyện vọng 2 hoặc 3 có nhiều khó khăn để có thể bắt kịp việc học tiếng Pháp. Sinh viên còn thiếu tính tự chủ, chủ động và sáng tạo trong học tập do còn ảnh hƣởng cách học ở phổ thông. Để tránh rụt rè khi thuyết trình, sinh viên nên tìm cơ hội giao tiếp với ngƣời nói tiếng Pháp hoặc làm việc theo nhóm,nhất là luyện tập trƣớc ở nhà nhằm hoàn thiện kỹ năng nói. - Tăng cƣờng việc tự học và tự nghiên cứu. Phƣơng pháp thuyết trình là cơ hội để các em sinh viên thể hiện khả năng nói của mình bằng cách vận dụng các kiến thức đã học. 5.2. Đối với giáo viên - Yêu cầu sinh viên vận dụng phƣơng pháp thuyết trình vào việc học môn Tiếng pháp chuyên ngành Du lịch,bởi lẻ đây là phƣơng pháp tốt để sinh viên phát huy khả năng nói trƣớc công chúng. Hơn nữa, sinh viên sẽ tự tin hơn trong giao tiếp và nhớ các cấu trúc câu và từ vựng mỗi chủ điểm. - Giảng viên yêu cầu sinh viên đồng thời đọc nhiều tài liệu cùng một chủ đề để có lƣợng kiến thức phong phú cho bài thuyết trình. -Giảng viên viên phát hiện các lỗi phát âm sai của sinh viên trong quá trình thuyết trình, và ghi chép lại các lỗi sai và sẽ sửa lỗi phát âm ở các học phần thực hành tiếng vì đây chính là vấn đề gây ra sự khó hiểu đối với ngƣời nghe. Kết luận: Thuyết trình là một phƣơng pháp có hiệu quả giúp cho khả năng nói của sinh viên đƣợc tốt hơn,đồng thời có thể củng cố các vấn đề từ vựng, hình thái và cú pháp đã đƣợc học trong chƣơng trình. Đối với sinh viên năm thứ ba, phƣơng pháp thuyết trình giúp cho họ tự tin hơn trong giao tiếp bằng tiếng Pháp và trong công việc sau này. Tài liệu tham khảo Business Harvard Review (2014). Bộ sách cẩm nang bỏ túi – Kỹ năng thuyết trình. NXB Thông Tấn. Lại Thế Luyện (2012). Kỹ năng Thuyết trình hiệu quả. Nhà xuất bản tổng hợp TP.HCM. RiChard Hal (2012). Thuyết trình thật đơn giản, Alphabooks. NXB Văn hóa Tim Hindle (2006). Kỹ năng thuyết trình. Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM 342
  9. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI THE ROLE OF PRESENTATION IN IMPROVING SPEAKING SKILL FOR JUNIOR STUDENTS MAJORED IN FRENCH FOR TOURISM, FACULTY OF FRENCH & RUSSIAN, UNIVERSITY OF FOREIGN LANGUAGES, HUE UNIVERSITY Abstract Presentation is very necessary for students learning a foreign language. It helps students improve their language skills, especially the speaking one. This is very essential for communicating in French in daily life as well as for their future career. Beside skill practicing classes, French for specific purposes classes are other opportunities for students to improve their speaking ability. As for the importance of oral presentation in developing speaking skills, this paper investigates how junior students majored in French for Tourism use presentation in their French for Tourism classes. Keywords presentation, French for Tourism, speaking skills, junior students. 343
nguon tai.lieu . vn